B040905Dhātuvaṃsa（舍利史）c3.5s

Dhātuvaṃso

Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

以下是《界傳》(Dhātuvaṃso)的中文直譯： 禮敬世尊、阿羅漢、正等正覺者 [這是該文獻的開頭禮敬語。根據您的要求，我會繼續直譯後續內容。由於您只提供了標題和禮敬語，如果您有更多巴利文內容需要翻譯，請提供，我會按照您要求的格式進行完整直譯，保持忠實原文，不省略重複內容，並在章節數字后新增反斜槓，對詩歌體裁儘量保持對仗形式，同時在可考證的古地名后標註現代地名。]

1. Tathāgatassāgamanakathā

Sambuddhamatulaṃ suddhaṃ dhammaṃ saṅghaṃ anuttaraṃ,

Namassitvā pavakkhāmi dhātuvaṃsappakāsanaṃ;

Tikkhattumagamā nātho laṅkādīpaṃ manoramaṃ,

Sattānaṃ hitamicchanto sāsanassa ciraṭṭhitiṃ.

Tattha tikkhattumagamā nātho』ti anamatagge saṃsāravaṭṭe parināmetvā appatisaraṇabhāvappattānaṃ lokiyalokuttarasukhanipphādanabhāvena nātho patisaraṇa bhūto bhagavā buddhadhammasaṅgharatanattayamaggaṃ ācikkhanto laṅkādīpaṃ tikkhattuṃ gato. Tattha paṭhamagamane tāva bodhimaṇḍaṃ āruyha puratthīmābhimukho nisīditvā sūriye anatthamiteyeva mārabalaṃ vidhametvā, paṭhamayāme pubbenivāsañāṇaṃ anussaritvā majjhimayāme cutupapātañāṇaṃ patvā pacchimayāmāvasāne paccayākāre ñāṇaṃ otāretvā dasabalacatuvesārajjādi guṇapatimaṇḍitaṃ sabbaññutañāṇaṃ paṭivijjhitvā bodhimaṇḍappadese anukkamena sattasattāhaṃ vītināmetvā aṭṭhame sattāhe ajapālanigrodhamūle nisinno dhammagambhirataṃ paccavekkhanena appossukkataṃ āpajjamāno dasasahassa brahmaparivārena sahampatimahābrahmunā āyācitadhammadesano hutvā buddhacakkhunā lokaṃ olokento pañcavaggiyānaṃ bhikkhunaṃ bahūpakārakaṃ anussaritvā uṭṭhāyāsanā kāsīnaṃ puraṃ gantvā aññākoṇaḍaññappamukhe aṭṭhārasa brahmakoṭiyo amataṃ pāyento dhammacakkaṃ pavattetvā pakkhassa pañcamiyaṃ pañcavaggiye sabbepi te arahante patiṭṭhāpetvā taṃ divasameva yasakulaputtassa rattibhāge sotāpattiphalaṃ datvā punadivase arahantaṃ datvā tassa sahāyake catupaññāsajane arahantaṃ pāpetvā evaṃ loke ekasaṭṭhiyā arahantesu jātesu vutthavasso pavāretvā, 『caratha bhikkhave cārika』 nti bhikkhu disāsu pesetvā sayaṃ uruvelaṃ gacchanto antarāmagge kappāsikavanasaṇḍe bhaddavaggiye kumāre tiṃsajane vinetvā ehibhikkhubhāvena pabbājetvā uruvelaṃ gantvā aḍḍhuḍḍhāni pāṭihāriyasahassāni dassento uruvelakassapādayo sahassajaṭilaparivāre tebhātikajaṭile vinento tattheva vihāsi. Aparabhāge aṅgamagadharaṭṭhavāsino uruvelakassapassa mahāyaññaṃ upaṭṭhāpesuṃ. So pana icchācārābhibhūto cintesi? 『『Sacāyaṃ mahāsamaṇo imassa samāgamassa majjhe pāṭihāriyaṃ kareyya lābhasakkāro me parihāyissati』』ti. Tassevaṃ pavattaajjhāsayaṃ ñatvā pātova uttarakuruto bhikkhaṃ āharitvā anotatte āhāraṃ paribhuñjitvā sāyanha samaye phussapuṇṇamīuposathadivase laṅkādīpassatthāya laṅkādīpamupāgami.

1. 如來訪問的故事 首先禮敬無與倫比的圓滿覺者、清凈的法、無上的僧， 我將宣說舍利傳承的闡釋； 導師三次前往令人心喜的楞伽島（現今斯里蘭卡）， 為眾生謀求利益並令正法久住。 其中"導師三次前往"是指：作為眾生的庇護者與依怙的世尊，爲了那些在無始輪迴中流轉、無處依歸的眾生，爲了帶來世間與出世間的安樂，爲了指引佛法僧三寶之道，三次前往楞伽島。在第一次前往時，世尊登上菩提座，面向東方而坐，在太陽未落山時即降伏魔軍。在初夜時分，證得宿命通；在中夜時分，獲得死生智；在後夜最後時分，觀察緣起法，通達具足十力、四無畏等功德莊嚴的一切智。在菩提場處依次度過七個七日後，于第八個七日坐在阿阇波羅尼拘律樹下，思惟法的甚深義理而住于寂靜。此時，有十千梵天眾隨從的大梵天王娑婆世界主前來請法，世尊應允說法。以佛眼觀察世間，憶念對五比丘的大恩，即從座起往波羅奈城（現今瓦拉納西），以阿若喬陳如為首的一億八千萬梵天為首的眾生灌注甘露，轉動法輪。在月半第五日使五比丘全都證得阿羅漢果。當日夜間令耶舍善男子證得預流果，次日令其證得阿羅漢果，又令其五十四位朋友證得阿羅漢果。如是世間生起六十一位阿羅漢后，結夏安居竟自恣，告諸比丘"去遊行吧"，派遣比丘們往諸方。自己前往優樓頻螺（現今菩提伽耶附近）時，途經棉花林，教化三十位跋陀羅童子，以"來！比丘"的方式為他們授予出家。到達優樓頻螺后，示現一千二百五十種神變，教化優樓頻螺迦葉等三兄弟及其千位結髮外道眷屬，即住于彼處。後來，住在央伽摩揭陀國（現今比哈爾邦）的人們為優樓頻螺迦葉準備大祭祀。他被慾望與行為所困，心想："如果這位大沙門在此集會中現神變，我的利養與恭敬將會減損。"世尊知其如是心意，清晨從北俱盧洲（傳說中的地方）托缽，在阿耨達池用餐，在傍晚胡沙月圓布薩日爲了楞伽島的利益而來到楞伽島。

Tassa pana dīpassa mahāgaṅgāya dakkhiṇapasse āyāmato tiyojane puthulato ekayojanappamāṇe mahānāgavanuyyāne yakkhasamāgamassa majjhe tassa upari mahiyaṅgaṇathūpassa patiṭṭhānaṭṭhāne ākāseyeva ṭhīto vuṭṭhivātandhakāraṃ dassetvā tesaṃ bhayaṃ uppādesi. Te bhayena upaddutā 『『kassa nu kho imaṃ kamma』』nti ito cito olokento addasaṃsu bhagavantaṃ ākāse nisinnaṃ. Disvāna bhagavantaṃ abhayaṃ yāviṃsu. Tesaṃ bhagavā āha?

『『Sace tumhe abhayaṃ icchatha mayhaṃ nisajjaṭṭhānassa okāsaṃ dethā』』ti. Sabbepi te tassa nisajjaṭṭhānaṃ adaṃsu. Bhagavā nisajjāya okāsaṃ gahetvā tesaṃ bhayaṃ vinodetvā tehi dinne bhumibhāge cammakhaṇḍaṃ pattharitvā nisīdi. Nisinnova pana bhagavā cammakhaṇḍaṃ pasāresi. Te yakkhā bhītatasitā aññattha gantuṃ asahamānā samantato sāgaratīre rāsibhūtā ahesuṃ. Satthā giridīpaṃ iddhānubhāvena āharitvā dassesi. Tesu tattha patiṭṭhitesu puna yathāṭṭhāneva ṭhapetvā pattharitacammakhaṇḍampi saṃkhipi. Tasmiṃ khaṇe tato tato devā sannipatiṃsu. Tesaṃ samāgame dhammaṃ desesi. Anekesaṃ pāṇakoṭīnaṃ dhammābhisamayo ahosi. Saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhitā asaṅkheyyā ahesuṃ. Sumanakūṭe pana mahāsumanadevo sotāpattiphalaṃ patvā attano pūjanīyaṃ bhagavantaṃ yāci. Bhagavā tena yācito sīsaṃ pāṇinā parāmasitvā kesadhātuṃgahetvā tassa adāsi. Datvā ca pana laṅkādīpaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā parittaṃ katvā ārakkhaṃ saṃvidhāya puna uruvelameva āgato. So pana kesadhātuyo suvaṇṇacaṅgoṭakenādāya satthu nisinnaṭṭhāne nānāratanehi vicittaṃ thūpaṃ patiṭṭhāpetvā upari indanīlamaṇithūpikāhi pidahitvā gandhamālādīhi pūjento vihāsi. Parinibbute pana bhagavati sāriputtassa antevāsiko sarabhū nāma thero khīṇāsavo citakato iddhiyā tathāgatassa gīvaṭṭhiṃ ādāya tasmiṃ indanīlamaṇithūpe patiṭṭhāpetvā meghavaṇṇapāsāṇehi dvādasahatthaṃ thūpaṃ kārāpetvā gato. Tato devānampiyatissarañño bhātā cūḷābhayo nāma kumāro tamabbhutaṃ cetiyaṃ disvā abhippasanno taṃ paṭicchādento tiṃsahatthaṃ cetiyaṃ patiṭṭhāpesi. Puna duṭṭhagāmaṇī abhayamahārājā taṃ paṭicchādetvā asītihatthaṃ kañcukacetiyaṃ kārāpesi. Mahiyaṅgaṇa thūpassa patiṭṭhānādhikāro evaṃ vitthārato veditabbo?

Bodhiṃ patvāna sambuddho bodhimūle narāsabho

Nisīditvāna sattāhaṃ pāṭihīraṃ tato akā.

Tato pubbuttare ṭhatvā pallaṅkā īsake jino

Animisena nettena sattāhaṃ taṃ udikkhayi.

Caṅkamitvāna sattāhaṃ cakkhame ratanāmaye

Vicinitvā jino dhammaṃ varaṃ so ratanāghare.

Ajapālamhi sattāhaṃ anubhosi samādhijaṃ

Ramme ca mucalindasmiṃ vimuttisukhamuttamaṃ.

Rājāyatanamūlamhi sattarattindivaṃ vasī

Dantaponodakaṃ sakko adāsi satthuno tadā.

Catuhi lokapālehi silāpattaṃ samāhaṭaṃ catukkamekakaṃ katvā adhiṭṭhānena nāyako.

Vāṇijehi tadā dinnaṃ manthañca madhupiṇḍikaṃ

Tahiṃ pana gahetvāna bhattakiccaṃ akā jino.

Gaṇhiṃsu saraṇaṃ tassa tapussabhallikā ubho

Saraṇaṃ agamuṃ te taṃ satthu dinnasiroruhā.

Gantvāna te sakaṃ raṭṭhaṃ thūpaṃ katvā manoramaṃ

Namassiṃsu ca pūjesuṃ dvebhātikopāsakā.

Iti so sattasattāhaṃ vītināmesi nāyako?

Brahmunā yācito satthā dhammacakkaṃ pavattituṃ.

這位導師在該島的大河南岸，在長三由旬、寬一由旬的大龍園中，在夜叉集會的中央，在未來將建造摩訶揚伽納佛塔的地方，站立在虛空中，示現雨、風與黑暗，使他們生起恐懼。他們被恐懼所困擾，四處張望尋找"這是誰的作為"，看見世尊坐在空中。見到世尊后，他們請求給予無畏。世尊對他們說： "如果你們想要無畏，就給我一個坐處。"他們全都給了他坐處。世尊接受了坐處，驅散了他們的恐懼，在他們給予的地方鋪設皮革後坐下。世尊坐下後展開皮革。那些受驚恐嚇的夜叉無法去別處，就聚集在海岸四周。導師以神通力將山島移來示現。當他們安住于彼處后，又將其還原原處，並收起所展開的皮革。此時，諸天從四方聚集。在他們的集會中宣說妙法。無數億眾生證悟法義。無量眾生安住于皈依和戒律中。在須彌峰（現今亞當峰）的大須摩那天神證得預流果后，向可供養的世尊請求聖物。世尊應其所請，以手撫摸頭部，取下發舍利給予他。給予后，右繞楞伽島三匝，作護衛咒語安排守護后，再回到優樓頻螺。 他用金匣裝載發舍利，在導師坐過的地方建立用各種珍寶裝飾的佛塔，上面以青金石寶塔覆蓋，以香花等供養而住。在世尊般涅槃后，舍利弗的弟子、名為舍羅浮的漏盡阿羅漢長老，以神通從火葬堆取得如來的頸骨，安放在那青金石寶塔中，用云色石材建造十二肘高的佛塔后離去。此後，天愛帝須王的弟弟名為小阿毗的王子，見到這殊勝的塔廟生起凈信，包覆原塔建造三十肘高的塔廟。後來，度達伽摩尼阿巴亞大王再次包覆，建造八十肘高的籠罩塔。關於摩訶揚伽納佛塔的建立因緣應當如是詳細了知： 正覺成就菩提后，人中牡牛于菩提樹下， 安坐七日間，隨後示現神變。 然後站在東北方，勝者在寶座之上， 以不眨眼注視彼樹，度過七日時光。 在鑲嵌寶石步道上，行走經過七日間， 勝者于寶之屋中，思維殊勝之正法。 在阿阇波羅處七日，體驗三昧所生樂， 在美麗目真鄰陀處，證得最上解脫樂。 在王樹根下安住，度過七日七夜間， 帝釋天王于彼時，獻上齒木凈水來。 四大天王持石缽，四缽合成一缽已， 導師以決意神通，令其成就此一事。 商人獻上酥蜜團，導師在彼接受已， 受用此食而滿足，完成其食事因緣。 答卜沙跋利迦二人，皈依于彼成弟子， 得到導師發舍利，即成最初優婆塞。 二兄弟返回本國，建造殊妙之佛塔， 恭敬禮拜覆供養，二位在家信徒也。 如是導師度過了，七個七日之時光， 應梵天請轉法輪，為眾宣說妙法要。

Tato bārāṇasiṃ gantvā dhammacakkaṃ pavattayi

Koṇḍañño desite dhamme sotāpattiphalaṃ labhi.

Brahmāno』ṭṭhārasakoṭī devatā ca asaṅkhiyā

Sotāpattiphalaṃ pattā dhammacakke pavattite.

Patto pāṭipade vappo bhaddiyo dutiye phalaṃ,

Tatiye ca mahānāmo assajī ca catutthīyaṃ.

Te sabbe sannipātetvā pañca』me pañcavaggiye,

Anattasuttaṃ desetvā bodhiyagga phalena te.

Bodhiṃ pāpetvā pañcāhe yasattherādike jane,

Tato maggantare tiṃsakumāre bhaddavaggiye.

Uruvelaṃ tato gantvā uruvelāya saññitaṃ,

Uruvelenanuññāto uruvelanāgaṃ dami.

Taṃ taṃ damī jino nāgaṃ damanena urādigaṃ,

Tathāgataṃ nimantiṃsu disvā te pāṭihāriyaṃ.

Idheva vanasaṇḍasmiṃ vihāretvā mahāmunī,

Upaṭṭhāhāmase sabbe niccabhattena taṃ mayaṃ.

Uruvelakassapassa mahāyaññe upaṭṭhite,

Tassa』ttano nāgamane icchācāraṃ vijāniya.

Uttarakuruto bhikkhaṃ haritvā dipaduttamo,

Anotattadahe bhutvā sāyanha samaye sayaṃ.

Bodhito navame māse phussapuṇṇamiyaṃ jino,

Laṅkādīpaṃ visodhetuṃ laṅkādīpamupāgami.

Yakkhe damitvā sambuddho dhātuṃ datvāna nāyako,

Gantvāna uruvelaṃ so vasī tattha vane jino.

Paṭhamagamanakathā samattā.

Dutiyagamane pana bodhito pañcame vasse jetavanamahāvihāre vasanto cūḷodara』mahodarānaṃ mātulabhāgineyyānaṃ nāgānaṃ maṇipallaṅkaṃ nissāya saṅgāmaṃ paccupaṭṭhitaṃ disvā sayaṃ pattacīvaramādāya cittamāsassa kāḷapakkhe uposathadivase nāgadīpaṃ gantvā tesaṃ saṅgāmamajjhe ākāse nisinno andhakāraṃ akāsi. Te andhakārābhibhūte samassāsetvā ālokaṃ dassetvā attano saraṇabhūtānaṃ tesaṃ sāmaggikaraṇatthaṃ phalabharitarukkhaṃ cālento viya dhammaṃ desesi. Te ubhopi dhamme pasīditvā tampi pallaṅkaṃ tathāgatassa adaṃsu. Bhagavā pallaṅke nisinno dibbannapānehi santappito bhattānumodanaṃ katvā asītikoṭiyo nāge saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhāpesi. Tasmiṃ samāgame mahodarassa mātulo maṇiakkhiko nāma nāgarājā bhagavantaṃ puna kalyāṇidesamāgamanatthaṃ. Ayāci. Bhagavā pana tuṇhībhāvena adhivāsetvā 『『jetavanameva gato.

Evañhi so nāgadīpaṃ upeto,

Mārābhibhu sabbavidu sumedho;

Dametva nāge karuṇāyupeto,

Gantvā vasī jetavane munindo.

Dutiyagamanakathā samattā.

於是前往波羅奈（現今瓦拉納西），轉動法輪， 喬陳如於說法時，證得預流果。 一億八千萬梵天，無數諸天眾， 法輪轉動之時，證得預流果。 月半第一日跋婆，第二日跋提， 第三日摩訶男，第四日阿說示。 集合這五比丘眾，于第五日時， 說無我之經，令得最上果。 五日令耶舍長老等人，證得菩提果， 其後路途中度化，三十跋陀童子。 然後前往優樓頻螺，以優樓頻螺為名， 優樓頻螺準許后，調伏優樓頻螺龍。 勝者調伏諸龍眾，以種種調伏法， 見到這些神變后，他們邀請如來。 大牟尼於此林中，安住修行時， 我們所有人常以，飲食來供養。 優樓頻螺迦葉的，大祭祀備妥時， 知曉他心中所想，不願自己前來。 兩足尊從北俱盧，托缽取得食， 于阿耨達池用餐，傍晚時分至。 覺者于成道九月，胡沙月圓日， 為清凈楞伽島，來到楞伽島。 正覺調伏夜叉眾，導師賜予舍利， 返回優樓頻螺后，勝者住于林。 第一次訪問的故事完畢。 第二次訪問是在成道后第五年，住在祇園大寺時，見到姨母之子小腹龍王和大腹龍王因寶座而起爭執。世尊自己攜帶衣缽，于質多月黑分的布薩日來到龍島（現今曼納爾島），坐在他們戰鬥中央的虛空中製造黑暗。當他們被黑暗籠罩時，安慰他們並顯現光明，爲了使這些皈依者和睦，如搖動果實纍纍的樹一般說法。他們二者對法生起凈信，將那寶座獻給如來。世尊坐在寶座上，享用天界飲食，作食后隨喜，令八千萬龍眾安住于皈依和戒律中。在那集會中，大腹龍王的舅舅名為寶眼的龍王請求世尊再次來到迦利耶尼（現今凱拉尼亞）。世尊以默然表示同意后返回祇園。 如是他來到龍島， 降魔具慧一切智； 以悲心調伏諸龍， 牟尼王住祇園中。 第二次訪問的故事完畢。

Tatiyagamane pana bodhito aṭṭhame vasse jetavanamahāvihāre viharanto bhagavā? 『『Mama parinibbānato pacchā tambapaṇṇidīpe sāsanaṃ patiṭṭhahissati, so dīpo bahu bhikkhubhikkhunīupāsakopāsikādi ariyagaṇasevito kāsāvapajjoto bhavissati, mayhaṃ catunnaṃ dāṭhādhātunaṃ antare ekā dāṭhā ca dakkhiṇaakkhadhātu ca nalāṭadhātu ca rāmagāmavāsīhi laddho ekakoṭṭhāso ca aññe bahusarīradhātu ca kesadhātuyo ca tattheva patiṭṭhahissanti anekāni saṅghārāmasahassāni ca. Buddhadhammasaṅgharatane patiṭṭhitasaddho mahājano bhavissati. Tasmā laṅkādīpaṃ gantvā tattha samāpattiṃ samāpajjitvā āgantuṃ vaṭṭatī 『『ti cintetvā ānandattheraṃ āmantesi? 『『Ānanda catupaṭisambhidappattānaṃ pañcasatamahākhīṇāsavānaṃ bhikkhūnaṃ paṭivedesi. Amhehi saddhiṃ gantabba 『『nti. Ānandatthero kapilavatthukoḷiya nagaravāsīnaṃ pañcasatamahākhīṇāsavānaṃ bhikkhūnaṃ paṭivedesi. Te paṭiveditā pañcasatakhīṇāsavā pattacīvaradhārā hutvā satthāraṃ vanditvā añjaliṃ paggayha namassamānā aṭṭhaṃsu. Satthuno pana salalāya nāma gandhakuṭiyā avidūre rattasetanīluppalakumudapadumapuṇḍarīkasatapattasahassapattajalajehi sogandhika nānāpupphehi sañcannā,subhasopānā, pasāditasamatittikakākapeyyasuramaṇīyasītalamadhurodakā suphullapupphaphaladhārita nānāvidhavicittasālasalalacampakāsokarukkhānāgarukkhādīhi susajjitabhūmipadesā accantaramaṇiyā pokkharaṇī atthi. Tattha adhivattho mahānubhāvo sumanonāma nāgarājā soḷasasahassamattāhi nāgamāṇavikāhi parivuto mahantaṃ sirisampattiṃ anubhavamāno tathāgatassa rūpasobhaggappattaṃ attabhāvaṃ oloketvā mahantaṃ sukhasomanassaṃ anubhavamāno attano mātaraṃ nandanāgamānavikaṃ garuṭṭhāne ṭhapetvā tassā veyyāvaccaṃ kurumāno tasmiṃyeva pokkharaṇiṃ ajjhāvasati. Satthā pana attano gamanaṃ saṃvidhānānantare sumanaṃ nāgarājānaṃ avidure ṭhitaṃ āmantetvā saparivāro āgacchā hīti āha. So sādhuti sampaṭicchitvā attano parivāre chakoṭimatte nāge gahetvā supuppītacampakarukkhaṃ tathāgatassa sūriyaraṃsinivāraṇatthaṃ chattaṃ katvā gaṇhi. Atha bhagavā ravirasmipatthaṭasuvaṇṇapabbato viya virocamāno attano pattacīvaramādāya ākāsaṃ abbhūggañchi. Satthāraṃ parivāretvā ṭhītā te pañcasatakhīṇāsavāpi sakaṃ sakaṃ pattacīvaramādāya ākāsaṃ uggantvā satthāraṃ parivārayiṃsu. Satthā pañcasatakhīṇāsavaparivuto visākhapuṇṇamuposathadivase kalyāṇiyaṃ gantvā mahārahe maṇḍapamajjhe paññattavara buddhāsane pañcasatakhīṇāsavaparivuto hutvā nisīdi.

第三次訪問時，在成道后第八年，世尊住在祇園大寺時思維："在我般涅槃后，正法將在銅色洲（現今斯里蘭卡）建立，那個島將有許多比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷等聖眾居住，將以袈裟光明照耀，我的四顆牙舍利中的一顆、右眼舍利、額骨舍利、以及羅摩村居民獲得的一份舍利，還有其他許多身體舍利和發舍利都將安置在那裡，將有數千座僧伽藍。人們將對佛法僧三寶建立信仰。因此應當前往楞伽島，在那裡入定后返回。"想到這裡便告訴阿難長老："阿難，告訴已證得四無礙解的五百大漏盡比丘，他們應當與我同行。"阿難長老告知住在迦毗羅衛和拘利城（現今尼泊爾邊境）的五百大漏盡比丘。接到通知的五百漏盡比丘持缽披衣，禮敬世尊，舉手合掌而立。 在導師的娑羅樹香室不遠處，有一個極為美麗的蓮池，池中生長著紅白色的青蓮、睡蓮、蓮花和白蓮，有千瓣百瓣的水生花朵，遍佈著香水百合等各種花卉，有美麗的臺階，池水清澈見底令烏鴉都能飲用，令人愉悅清涼甘美，岸邊裝飾著開滿鮮花結滿果實的娑羅樹、沙羅樹、旃簸迦樹、無憂樹和龍腦香樹等各種美麗樹木。住在那裡的大威力須摩那龍王，被約一萬六千龍女環繞，享受著大富貴，看見如來身相莊嚴的身體，生起極大的喜悅快樂，將自己的母親難陀龍女置於尊貴地位，照料她的起居，住在那蓮池中。導師安排好自己的行程后，召喚站在不遠處的須摩那龍王說："請帶領眷屬一起來。"他欣然接受，帶著六千萬龍眾，將一棵盛開的旃簸迦樹變成遮蔽日光的傘蓋拿著。這時，世尊如同被陽光照耀的金山一般光芒四射，拿起自己的衣缽升入虛空。環繞著導師站立的五百漏盡比丘也各自拿起衣缽升入虛空環繞著導師。導師在五百漏盡比丘的環繞下，于毗舍佉月圓布薩日來到迦利耶尼（現今凱拉尼亞），在精美殿堂中央所設的殊勝佛座上，在五百漏盡比丘的環繞下坐下。

Atha maṇiakkhiko nāma nāgarājā buddhapamukhaṃ bhikkhu saṅghaṃ anekehi dibbehi khajjabhojjehi santappetvā ekamantaṃ nisīdi. Satthā tassa bhattānumodanaṃ katvā sumanakuṭe padalañchanaṃ dassetvā tasmiṃ pabbatapāde anekapādapākiṇṇabhūmippadese nisinno divāvihāraṃ katvā tato vuṭṭhāya dīghavāpicetiyaṭṭhāne samāpattiṃ samāpajji. Mahāpathavī udakapariyantaṃ katvā satavāraṃ sahassavāraṃ saṅkampi. Tattha mahāsenaṃ nāma devaputtaṃ ārakkhatthāya nivattetvā tato vuṭṭhāya mahāthūpaṭṭhāne tatheva samāpattiṃ samāpajji. Mahāpathavi tatheva kampi. Tatrāpi visālarūpa devaputtaṃ ārakkhaṃ gaṇhanatthāya ṭhapetvā tato vuṭṭhāya thūpārāma cetiyaṭṭhāne tatheva nirodhasamāpattiṃ samāpajji. Mahāpathavī tatheva kampi. Tattha ca pathavipāla devaputtaṃ ārakkhatthāya. Nivattetvā tato vuṭṭhāya maricavaṭṭicetiyaṭṭhānaṃ gantvā pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ samāpattiṃ appayi. Pathavi tatheva kampi. Tasmiṃ ṭhāne indakadevaputtaṃ ārakkhaṃ gaṇhanatthāya ṭhapesi. Tato vuṭṭhāya kācaragāmacetiyaṭṭhāne tatheva samāpattiṃ samāpajji. Pathavi tatheva kampi. (Tasmiṃ ṭhāne mahāghosa devaputtaṃ ārakkhaṃ gaṇhanatthāya niyyādesi) etasmiṃ mahācetiyaṭṭhāne mahāghosaṃ nāma devaputtaṃ ārakkhaṃ gahaṇatthāya nivattetvā tato vuṭṭhāya tissamahāvihāracetiyaṭṭhāne tatheva samāpattiṃ samāpajji. Pathavi tatheva kampi. Tattha maṇimekhalaṃ nāma devadhītaraṃ ārakkhaṃ gāhāpetvā tato nāgamahāvihāracetiyaṭṭhāne tatheva samāpattiṃ samāpajji. Pathavi tatheva kampi. Tasmimpi mahindaṃ nāma devaputtaṃ ārakkhaṃ gahaṇatthāya ṭhapesi. Tato vuṭṭhāya mahāgaṅgāya dakkhiṇadisābhāge seru nāma dahassa ante varāha nāma soṇḍimatthake atimanoramaṃ udakabubbuḷakelāsakūṭapaṭibhāgaṃ cetiyaṃ patiṭṭhahissatī』ti pañcasatakhīṇāsavehi saddhiṃ nirodhasamāpattiṃ samāpajji. Bahalaghanamahāpathavi paribbhamitakumbhakāracakkaṃ viya pabhintamadamahā hatthināgassa kuñcanādakaraṇaṃ viya ucchukoṭṭana yanta-mukhasaddo viya (ca) satavāraṃ sahassavāraṃ nadamānā somanassappattā viya sakalalaṅkādīpaṃ unnādaṃ kurumānā saṃkampi. Tato vuṭṭhāya sumananāgarañño hatthesu ṭhita campakarukkhato pupphāni ādāya tattha pūjetvā punappunaṃ taṃ olokesi. So satthāraṃ vanditvā mayā bhante kiṃ kattabbanti pucchi. Imassa ṭhānassa ārakkhaṃ karohīti āha. So taṃ sutvā bhante tumhākaṃ gandhakuṭiṃ mama ārakkhaṃ karontassa rūpasobhaggappattaṃ asītyānubyañjanabyāmappabhādvattiṃsamahāpurisalakkhaṇavicittaṃ dassanānuttariyabhūtaṃ passantassa manosilātale sīhanādaṃ nadanto taruṇasīho viya gajjanto pāvussakamahāmegho viya ākāsagaṅgaṃ otaranto viya ratanadāmaṃ ganthento viya ca aṭṭhaṅgasamannāgataṃ savanīyasaraṃ vissajjetvā bramhaghosaṃ nicchārento nānānayehi vicittakathaṃ kathayamānānaṃ savanānurittayabhūtaṃ saṃsāraṇṇavanimuggānaṃ tāraṇasamatthaṃ madhura dhammadesanaṃ suṇantassa, ñāṇiddhiyā koṭippatte sāriputtamoggallānādayo asītimahāsāvake passantassa, tattheva mayhaṃ vasanaṃ ruccati. Na sakkomi aññattha tumhehi vinā vasitunti āha. Bhagavā tassa kathaṃ sutvā nagarāja, imaṃ padesaṃ tayā ciraṃ vasitaṭṭhānaṃ.

這時，名為寶眼的龍王以眾多天界美食供養以佛陀為首的比丘僧眾后，坐在一旁。導師為他作食后隨喜，在須摩那峰（現今亞當峰）留下足跡后，在山腳下眾多樹木環繞的地方坐下入定。出定后，在長池塔處入定。大地以海洋為界震動百次千次。在那裡安置名為大軍的天子守護后出定，又在大塔處同樣入定。大地同樣震動。在那裡也安置名為廣形的天子守護后出定，在塔園塔處同樣入滅盡定。大地同樣震動。在那裡安置名為地護的天子守護后出定，前往摩梨支瓦提塔處與五百比丘一起入定。大地同樣震動。在那處安置因陀迦天子守護。出定后在迦吒羅伽馬塔處同樣入定。大地同樣震動。在這大塔處安置名為大聲的天子守護后出定，在帝須大寺塔處同樣入定。大地同樣震動。在那裡令名為寶帶的天女守護后，又在龍大寺塔處同樣入定。大地同樣震動。在那裡也安置名為摩醯因陀的天子守護。出定后，在大河南方名為舍盧的湖邊，名為豬山頂上，與五百漏盡者一起入滅盡定，預言："將來將建立一座極其美麗、如水泡般的塔廟。"厚重的大地如旋轉的陶輪一般，如發情大象的吼叫聲一般，如甘蔗壓榨機的聲音一般，發出百次千次的轟鳴，似乎充滿歡喜般，使整個楞伽島發出響聲而震動。 出定后，從須摩那龍王手中的旃簸迦樹上取下花朵供養后，再三觀察那處。他禮敬導師后問道："尊者，我應當做什麼？"（佛）說："守護這個地方。"他聽后說："尊者，當我守護您的香室時，能看見您具足莊嚴的身相，放射一尋光明，具足三十二大人相和八十種隨好，無上殊妙；能聽見您如同在赤銅石地上發出獅子吼的幼獅，如轟鳴的雨季大云，如天河降落，如編織寶珠鏈般，發出具足八支的悅耳聲音，宣說梵音，以種種方式說出精妙之語，堪能救度沉溺輪迴海眾生的甜美說法；能見到在智慧神通達到頂點的舍利弗、目犍連等八十大聲聞。我喜歡住在那裡，不能離開您住在別處。"世尊聽了他的話后說："龍王，這個地方是你長期居住之處。"

Kakusandhassa bhagavato dhātu imasmiṃyeva ṭhāne patiṭṭhitā, tvameva tasmiṃ kāle varaniddo nāma nāgarājā hutvā tassā dhātuyā ārakkhaṃ gahetvā gandhamālādīhi pūjaṃ karonto ciraṃ vihāsi. Puna koṇāgamanassa bhagavato dhātu imasmiṃyeva ṭhāne patiṭṭhitā tvameva tasmiṃ kāle jayaseno nāma devaputto hutvā tassā dhātuyā ārakkhaṃ gahetvā gandhamālādīhi pūjaṃ katvā tattheva ciraṃ vihāsi. Puna kassapassa bhagavato dhātu imasmiṃyeva ṭhāne patiṭṭhitā. Tvameva tasmiṃ kāle dīghasālo nāma nāgarājā hutvā tāya dhātuyā ārakkhaṃ gahetvā gandhamālādīhi pūjaṃ karonto vihāsi. Mayi pana parinibbute kākavaṇṇatissamahārājā mayhaṃ nalāṭadhātuṃ imasmiṃyeva ṭhāne patiṭṭhāpessati, tasmā tvaṃ imassa ṭhānassa ārakkhaṃ karohīti vatvā pañcasīlesu patiṭṭhāpetvā pañcasatakhīṇāsavehi saddhiṃ cetiyaṭṭhānaṃ padakkhiṇaṃ katvā tvaṃ appamatto hohīti vatvā ākāsaṃ uppatitvā jetavanameva gato.

Tassa pana nāgarañño mātā indamānavikā nāma āgantvā tathāgataṃ vanditvā ekamantaṃ ṭhitā, bhante mama putto sumano nāma nāgarājā kuhinti āha. Tava putto tambapaṇṇidīpe mahāvālukagaṅgāya dakkhiṇabhāge seru nāma dahassa samīpe varāha nāma soṇḍiyaṃ samādhi appitattā attano parivāre chakoṭimatte nāge gahetvā satthāraṃ vanditvā bhante ito paṭṭhāya tumhākaṃ dassanaṃ dullabhaṃ, khamatha meti accayaṃ desetvā mahatiṃ nāgasampattiṃ gahetvā puttassa sumananāgarājassa santikaṃ gantvā mahatiṃ issariyasampattiṃ anubhavanti tattheva ārakkhaṃ gahetvā ciraṃ vihāsi.

Mahāpañño mahāsaddho mahāvīro mahāisi,

Mahābalena sampanno mahantaguṇabhusito;

Gantvāna tambapaṇṇiṃ so sattānuddayamānaso,

Gantvā nāgavaraṃ dīpaṃ agā jetavanaṃ vidu.

Atisayamatisāro sāradānaṃ karonto,

Atiadhiramaṇiyo sabbalokekanetto;

Atiguṇadharaṇīyo sabbasatte tamaggaṃ,

Ativipuladayo tānetumāgā sudīpaṃ.

Tatiyagamanakathā samattā.

Iti ariyajanapasādanatthāya kate dhātuvaṃse tathāgatassa gamanaṃ nāma paṭhamo paricchedo.

Āgantvā tambapaṇṇiṃ so sattānuddayamānaso

Puna gantvā nāgadīpaṃ agā jetavanaṃ varaṃ

Atisayamatisāro sāradāneka ratto

Atidhitiramaṇiyo sabbalokekanetto

Atiguṇaramaṇīyaṃ sabbasantekamaggaṃ

Ativipuladayattā laṅkamāgā sudīpaṃ

Iti sīhaḷabhāsāya kate dhātuvaṃse dissate.

迦俱山塔佛的舍利安立在這個地方，你那時名為最勝龍王，守護那舍利，以香花等供養在此長住。隨後拘那含牟尼佛的舍利也安立在這個地方，你那時作為名為勝軍的天子，守護那舍利，以香花等供養長住於此。後來迦葉佛的舍利也安立在這個地方，你那時作為名為長沙羅的龍王，守護那舍利，以香花等供養而住。在我般涅槃后，烏色帝須大王將把我的額骨舍利安立在這個地方，因此你要守護這個地方。"說完后使他安住於五戒，與五百漏盡者右繞塔處，告誡他"你要不放逸"后升入虛空返回祇園。 那龍王的母親名為因陀摩納維迦來禮敬如來後站在一旁說："尊者，我的兒子須摩那龍王在哪裡？"（佛說：）"你的兒子在銅色洲（現今斯里蘭卡）大沙河南方名為舍盧的湖邊豬山上入定，帶著六千萬龍眾眷屬禮敬導師后說：'尊者，從今以後難得見到您，請原諒我的過失'，帶著巨大的龍眾財富前往兒子須摩那龍王處，享受著巨大的統治之樂，守護于彼處長住。 具大智慧大信仰，具大威力大仙人， 具足大力大功德，莊嚴殊勝諸德性； 他往銅色洲而去，心懷悲憫諸眾生， 前往殊勝龍之島，智者返回祇園寺。 最勝智慧精華者，作諸秋季佈施時， 最勝穩固可樂者，是為世間唯一眼； 最勝功德所依者，為度一切眾生故， 以大悲心而前往，來到殊勝之洲島。 第三次訪問的故事完畢。 這是爲了令聖者生信而作的《舍利傳》中關於如來訪問的第一章。 他往銅色洲而去，心懷悲憫諸眾生， 再往龍島后返回，至最勝祇園精舍。 最勝智慧精華者，專注秋季諸佈施， 最勝堅固可樂者，是為世間唯一眼， 最勝功德可樂者，為一切眾生道路， 以廣大悲心前往，來到楞伽勝洲島。 這是在僧伽羅語（古代僧伽羅語）所作的《舍利傳》中所見。

1. Parinibbānakathā

Satthā pana tato pañcacattālīsavassāni tipiṭakapariyattidhammaṃ desetvā veneyyajane saṃsārato catuariyamaggaphalapaṭilābhavasena uddhāretvā nibbāne patiṭṭhāpetvā pacchime kāle vesālinagaraṃ upanissāya cāpālacetiyaṃ nissāya viharanto mārena parinibbānatthāya ārādhito sato sampajāno āyusaṅkhāre vissajjesi. Tassa vissaṭṭhabhāvaṃ ānandoyeva aññāsi. Añño kocipi jānanto nāma natthi. Tasmā bhikkhusaṅghampi jānāpessāmīti jetavanamahāvihāraṃ gantvā sabbaṃ bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhave tathāgatassa na cirasseva tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena parinibbānaṃ bhavissati, tumhe sattatiṃsabodhi pakkhiyadhammesu samaggā hutvā ekībhāvā hotha, tumhe vivādaṃ mā karotha. Appamādena tisso sikkhā sampādethāti vatvā puna divase vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā piṇḍapātā paṭikkamitvā bhaṇḍagāmaṃ gato. Bhaṇḍagāmato hatthigāmaṃ hatthigāmato ambagāmaṃ ambagāmato jambugāmaṃ jambugāmato nigrodhagāmaṃ nigrodhagāmato bhoganagaraṃ bhoganagarato pāvānagaraṃ pāvānagarato kusinārānagaraṃ patto. Tattha yamakasālānamantare ṭhīto ānandattheraṃ āmantetvā untarasīsakaṃ katvā mañcakaṃ paññāpehi kilantosmi ānanda nipajjissāmi』ti āha. Taṃ sutvā ānandatthero uttarasīsakaṃ katvā mañcakaṃ paññāpetvā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ attharitvā pañcacattālīsavassāni asayitabuddhaseyyaṃ sayanto dakkhiṇapassena sato sampajāno anuṭṭhānasaññaṃ manasikaritvā sīhaseyyaṃ kappesi.

Atītamaddhāna bhave caranto,

Anantasatte karuṇāyupeto;

Katvāna puññāni anappakāni,

Patto sivaṃ lokahitāya nātho.

Evaṃ hi so dasabalopi vihīnathāmo,

Yamassa sālāna nipajji majjhe;

Katvāna saññañhi anuṭṭhahānaṃ,

Sa iddhimā māramukhaṃ paviṭṭho.

Tasmiṃ khaṇe samakasālā supupphitā ahesuṃ. Na kevalaṃ yamakasālāyeva supupphītā, atha kho dasasahassī lokadhātu cakkavāḷesu sālarukkhāpi pupphitā. Na sālarukkhāyeva supupphitā, atha kho yaṃ kiñci pupphupagaphalūpaga rukkhajātaṃ sabbampi pupphañca phalañca gaṇhi. Jalesu jalapadumāni thalesu thalapadumāni khandhesu khandhapadumāni sākhāsu sākhāpadumāni latāsu latāpadumāni ākāse olambapadumāni piṭṭhipāsāṇe hinditvā satapattapadumāni supupphitāni ahesuṃ. Pathavito yāva brahmaloko tāva dasasahassi cakkavāḷā ekamālāguṇā viya ahesuṃ. Devā ākāsato dibbamandāravapāricchattakakoviḷārapupphāni ca candanacuṇṇāni ca samākiranti. Dibbaturiyasaṅgitiyo ca antalikkhe pavattanti. Anekāni acchariyasahassāni ahesuṃ. Evaṃ pūjāvisese pavattamāne paṭhamayāme subhaddaparibbājakaṃ vinetvā majjhimayāme dasasahassi lokadhātu devatānaṃ anusāsitvā pacchimayāmāvasāne paṭhamajjhānaṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya dutiyajjhānaṃ catutthajjhānaṃ samāpajji. Tato vuṭṭhāya ākāsānañcāyatanaṃ viññāṇañcāyatanaṃ ākiñcaññāyatanaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya nirodhasamāpattiṃ samāpajji. Tato vuṭṭhāya paṭhamajjhānaṃ dutiyajjhānaṃ tatiyajjhānaṃ catutthajjhānañca samāpajji. Tato vuṭṭhāya etthantarato anupādisesanibbānadhātuyā parinibbāyi.

1. 般涅槃的故事 導師從那時起四十五年宣說三藏法，使應被調伏的眾生從輪迴中以證得四聖道果的方式超脫，安立於涅槃。在最後時期，依止毗舍離城（現今印度比哈爾邦），住在遮波羅塔時，被魔王請求般涅槃，正念正知地捨棄壽行。只有阿難知道他捨棄了壽行，其他任何人都不知道。因此（想）"我要告知比丘僧團"，前往祇園大寺，集合所有比丘僧眾后說："諸比丘，如來不久，三個月后將般涅槃，你們要在三十七道品法中和合一致，不要爭論。你們要以不放逸成就三學。"說完后，第二天在毗舍離托缽，托缽回來后前往盤荼村。從盤荼村到象村，從象村到芒果村，從芒果村到閻浮村，從閻浮村到尼拘律村，從尼拘律村到福城，從福城到波婆城，從波婆城到拘尸那羅城（現今印度北方邦）。在那裡站在雙娑羅樹之間，召喚阿難長老說："阿難，我疲倦了，請設定頭向北的床，我要躺下。"聽到這話后，阿難長老設定頭向北的床，鋪上四重袈裟，（世尊）四十五年未曾躺臥佛陀之臥，正念正知地作意不再起身的想法，以右脅而臥作獅子臥。 過去世中常行時，具足悲憫無量眾， 造作無量諸功德，導師為利世間證。 如是具足十力者，力盡臥于娑羅間， 作意不再起身想，具神通入魔界中。 此時雙娑羅樹開滿鮮花。不僅是雙娑羅樹開滿鮮花，而且在一萬個世界系的娑羅樹也都開花。不僅是娑羅樹開滿鮮花，而且一切應開花結果的樹木都開花結果。水中生水蓮，陸地生地蓮，樹幹生樹幹蓮，樹枝生樹枝蓮，藤蔓生藤蔓蓮，空中垂懸蓮花，擊破石板生百葉蓮花盛開。從地面直至梵天界的一萬個世界系如同一串花鬘。天神從空中散下天曼陀羅花、天遮羅迦花、天拘毗陀羅花和旃檀粉。天界音樂在虛空中奏響。出現了數千種稀有之事。 如是殊勝供養進行時，在初夜調伏須跋陀遊行者，在中夜教誡一萬世界系的諸天，在後夜最後時分入初禪，從中出定后入第二禪、第四禪。從中出定后入空無邊處、識無邊處、無所有處、非想非非想處，從中出定后入滅盡定。從中出定后入初禪、第二禪、第三禪、第四禪。從中出定後於此際入無餘涅槃界而般涅槃。

Mahāmohatamaṃ hantvā sattānaṃ hadayassitaṃ,

Ravīva jotamāno so lokassa anukampako;

Vassāni pañcatālīsaṃ katvā sattahitaṃ bahuṃ,

Adhunā aggikkhandhova parinibbāyi so jino.

Evaṃ pana bhagavati parinibbute vissakammadevaputto tathāgatassa sarīrappamāṇaṃ varadoṇiṃ ratanehi māpetvā visuddhakappāsehi tathāgatassa sarīraṃ veṭhetvā ratanadoṇiyaṃ pakkhipitvā gandhatelehi pūretvā aparāya doṇiyā pidahitvā sabbagandhadārucitakaṃ katvā yebhuyyena devatāyo lohitacandanaghaṭikāyo ādāya citakāyaṃ pakkhipitvā aggiṃ gāhāpetuṃ nāsakkhiṃsu. Kasmā? Mahākassapattherassa anāgatattā. So āyasmā mahākassapatthero yebhuyyena bahunnaṃ devānaṃ piyo manāpo. Therassa hi dānaṃ datvā sagge nibbattānaṃ pamāṇo nāma natthi. Tasmā devatā tasmiṃ samāgame attano kulūpagattheraṃ adisvā amhākaṃ mahākassapatthero kuhinti olokento attano parivārehi pañcamattehi bhikkhusatehi saddhiṃ maggaṃ paṭipannoti ñatvā yāva thero imasmiṃ na sampatto citakaṃ tāva na pajjalatuti adhiṭṭhahiṃsu. Tasmiṃ kāle thero yebhuyyena terasadhutaṅgadharehi pañcamattehi bhikkhusatehi saddhiṃ āgantvā citakaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā pādapasse ṭhīto, bhante tumhākaṃ dassanatthāya ito kappasatasahassamatthake padumuttarasatthuno pādamule abhinīhārato paṭṭhāya avijahitvā āgato. Idāni me avasānadassananti pāde gahetvā vandituṃ adhiṭṭhāsi.

Mahākassapathero so bhikkhusaṅghapurakkhato;

Ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā paggahetvāna añjaliṃ.

Padakkhiṇañca tikkhattuṃ katvā ṭhatvā padantike;

Patiṭṭhahantu sīse me jinapādeti』dhiṭṭhahi.

Sahādhiṭṭhānaṃ citakā dussāni ca vibhindiya;

Nikkhamiṃsu tadā pādā ghanamuttova candimā.

Uho hatthehi paggayha ṭhapetvā attano sire;

Vanditvā satthuno pāde khamāpetvā visajjayī.

Puṇṇacando yathā abbhaṃ citakaṃ pāvisi tadā;

Idaṃ accherakaṃ disvā ravaṃ ravi mahājano.

Uṭṭhahitvāna pācīnā vando atthaṅgato yathā;

Pāde antaradhāyante arodiṃsu mahājanā.

Tadā mallarājāno bhagavato sarīrakiccaṃ karissāmāti vatvā nānāvatthābharaṇāni nivāsetvā parivārayiṃsu. Tato rājāno manussā ca aggiṃ dātuṃ ārahiṃsu. Tadā sakko? Mayi pana parinibbute sakko devarājā maṇijotirasaṃ pasāretvā nikkhantaagginā mama sarīrakiccaṃ karissati. Maṇiaggino avasāne manussā aggiṃ karissantiti. Evaṃ buddhavacanaṃ paribhāvetvā nikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā bhagavato sarīrakiccaṃ katvā samantato uṭṭhahatuti adhiṭṭhahi.

Tasmiṃ khaṇe sayameva citakaṃ aggi gaṇhi. Sarīraṃ pana bhagavato jhāyāmānaṃ chavicammamaṃsanahāruaṭṭhiaṭṭhimiñjaṃ asesetvā sumanamakuḷamuttārāsisadisameva dhātuyo avasesā ahesuṃ.

Parinibbutakālepi sakalaṃ kalunaṃ ahu;

Paridevo mahā āsi mahī udriyanaṃ yathā.

Devatāyānubhāvena satthuno citako sayaṃ;

Tato ekappahārena pajjalittha samantato.

Yañca abbhantaraṃ dussaṃ yaṃ dussaṃ sabbabāhiraṃ

Dusse dveva na jhāyiṃsu tesaṃ dussānamantare;

Yathā niruddhatelassa na masī na ca chārikā;

Evamassa na dissati buddhagattassa jhāyato.

Sumanamakuḷasabhāvā ca dhotamuttābhameva ca;

Suvaṇṇavaṇṇasaṃkāsā avasissaṃsu dhātuyo.

Dāṭhā catasso uṇhīsaṃ akkhakā dve ca sattimā;

Na vikiṇṇā tato sesā vippakiṇṇāva dhātuyo.

破除眾生心中住，廣大愚癡黑暗時， 如日光照悲憫世，彼勝者今般涅槃。 四十五年造作已，廣大利益諸眾生， 如今似火聚熄滅，彼勝者入涅槃中。 如是世尊般涅槃后，毗首羯磨天子用珍寶造作與如來身量相稱的貴重棺，用潔凈棉布包裹如來身體，放入寶棺中，注滿香油，用另一棺蓋住，用各種香木搭建火葬堆。大多數天神手持紅檀香木，放入火葬堆中但無法點燃。為什麼？因為大迦葉長老尚未到來。這位大迦葉長老為大多數天神所喜愛敬重。佈施給長老後生天者的數量無法計量。因此天神在那集會中未見到自己的親近長老，觀察"我們的大迦葉長老在哪裡"，知道他與約五百位眷屬比丘同行在路上，決意"在長老未到此處之前，不讓火葬堆燃燒。" 那時長老與約五百位多數持守十三頭陀行的比丘一起來到，右繞火葬堆三匝後站在足邊說："尊者，爲了見您，從十萬劫之前在蓮華佛足下發愿以來，我一直不離棄而來。現在是我最後一次見您。"決意要握足禮拜。 大迦葉長老彼，為比丘僧引導， 偏袒一肩袈裟，舉手合掌而立。 右繞三匝已后，站立於足邊時， 決意"愿勝者足，安立我頂上"。 隨著決意火葬堆，布帛裂開之時， 雙足即出現現，如密雲中明月。 雙手恭敬捧起，安置己頂上后， 禮敬導師雙足，請罪而放開。 如滿月入雲中，雙足入火葬堆， 見此稀有之事，大眾發聲驚歎。 如東昇西落時，雙足隱沒之時， 大眾都悲泣著。 那時摩拉王族說"我們要為世尊舉行荼毗"，穿上各種衣服裝飾圍繞。然後王族和人們準備點火。那時帝釋（想起）："在我般涅槃時，帝釋天王將放射寶珠光芒，以涌出的火焰為我舉行荼毗。寶珠火焰結束後人們會點火。"如是思維佛陀的話后，右繞三匝，為世尊舉行荼毗，決意"愿從四面升起。" 此時火葬堆自然著火。世尊的身體燃燒時，面板、肉、筋、骨、骨髓都無餘燒盡，只餘下如素馨花蕾、珍珠堆般的舍利。 般涅槃時刻時，一切悲慟生起， 大悲泣聲響起，如大地震動時。 以天神威神力，導師火葬堆自， 剎那間四面八，方燃燒而升起。 內層與外層布，兩層布不燃燒， 在此兩布之間，如油盡燈熄滅。 無煙灰亦無有，如是佛身燃燒， 無有可見之物。 如素馨花蕾狀，如洗凈珍珠光， 如黃金色般美，餘下諸舍利。 四牙二鎖骨與，頂骨此七件， 不散余舍利，則隨處散佈。

Ahosi tanukā dhātu sāsapabījamattikā;

Dhātuyo majjhimā majjhebhinnataṇḍulamattikā.

Dhātuyo mahati majjhe bhinnamuggappamāṇikā;

Dhātuvaṇṇā tayo āsuṃ buddhādhiṭṭhānatejasā.

Sāriputtassa therassa sisso sarabhunāmako;

Ādāya jinagīvaṭṭhiṃ citakātova dhātu so.

Saddhiṃ sissasahassena cetiye mahiyaṅgaṇe;

Ṭhapetvā cetiyaṃ katvā kusināramagā muni.

Chaḷabhiñño vasippatto khemo kāruṇiko muni;

Sahasā citakātova vāmadāṭhaṃ samaggahī.

Ākāsato patitvāpi nikkhamitvāpi sālato;

Samantatombumuggantvā nibbāpesuṃ jalānalaṃ.

Mallarājagaṇā sabbe sabbagandhodakena taṃ;

Citakaṃ lokanāthassa nibbāpesuṃ mahesino.

Evaṃ pana sabbaloke karuṇādhiko sammāsambuddho vesākhapuṇṇamuposathe aṅgāradivase parinibbuto. Devamanussānaṃ saṅgahakaraṇatthāya yamakasālānamantare citakaṃ sattarattindivaṃ vasī. Tato vīsaṃ hatthasatikassa upari sattarattindivaṃ vasi. Yāva aggiparinibbāpanaṃ sattarattindivaṃ hoti.

Tato sattadivasāni kusinārāyaṃ mallarājaputtesu gandhodakena citakaṃ nibbāpayamānesu sālarukkhato udakadhārā nikkhamitvā citakaṃ nibbāpayiṃsu. Tato dasabalassa dhātuyo suvaṇṇacaṅgoṭake pakkhipitvā attano nagare santhāgāre ṭhapetvā sattipañjaraṃ katvā dhanupākārehi parikkhipāpetvā sattāhaṃ naccagītavāditagandhamālādīhi mallarājaputtā sakkāraṃ kariṃsu.

Tato te mallarājāno rammaṃ devasabhopamaṃ;

Sabbathā maṇḍuyitvāna santhāgāraṃ tato pana.

Maggaṃ alaṅkaritvāna yāva makuṭacetiyā;

Hatthīkkhandhe ṭhapetvāna hemadoṇiṃ sadhātukaṃ.

Gandhādīhipi pūjetvā kīḷantā sādhukīḷitaṃ;

Pavesetvāna nagaraṃ santhāgāre manorame.

Dasabhūmasmiṃ pallaṅke ṭhapetvā jinadhātuyo;

Ussayuṃ te tadā chatte santhāgārasamantato.

Hatthīhi parikkhipāpesuṃ tato asse tato rathe,

Añño』ññaṃ parivāretvā tato yodhe tato dhanu;

Iti parikkhipāpesuṃ samantā yojanaṃ kamā,

Tadā naccehi gītehi vāditehi ca pūjayuṃ.)

Parinibbānakathā samattā.

Tato bhagavato parinibbutabhāvaṃ sutvā ajātasattu mahārājā kosinārakānaṃ mallānaṃ sāsanaṃ pesesi. Ahampi khattiyo bhagavāpi khattiyo satthuno sarīradhātunaṃ thūpañca mahañca karomīti. Teneva upāyena vesāliyaṃ licchavirājāno ca kapilavatthumhi sakyarājāno ca allakappake bulayo ca rāmagāmake koḷiyā ca veṭhadīpake brāhmaṇo ca pāvāyaṃ pāveyyakā ca sāsanaṃ pesetvā sabbe ekato hutvā kosinārakehi saddhiṃ vivādaṃ uppādesuṃ. Tesaṃ pana ācariyo droṇabrāhmaṇo nāma. So tesaṃ? Mā bhonto viggahavivādaṃ karotha, amhākaṃ bhagavā khantivādīyevāti vatvā tādisassa ca khantimettānuddayasampannassa sarīrabhāge kalahaṃ kātuṃ ayuttanti āha.

(Rājā ajātasattu ca licchavī ca narādhipā;

Sakyā ca allakappā ca koḷiyāpi ca rāmake.

Brāhmaṇo veṭhadīpo ca mallapāveyyakāpi ca;

Mallā ca dhātu atthāya aññamaññaṃ vivādayuṃ.

Evaṃ sante tadā doṇo brāhmaṇo etadabravī;

Suṇantu bhonto me vācaṃ hitamatthupasaṃhitaṃ.

Khantivādī isikāle dhammapālakumārake;

Chaddante bhuridatte ca campeyye saṅkhapālake.

Mahākapijātakāle amhākaṃ lokanāyako;

Kopaṃ akatvā aññesu khantimeva akā jino.

Siṭṭhāsiṭṭhe sukhe dukkhe lābhālābhe yasāyase;

Tādī lakkhaṇasampanno khantivādesu kā kathā.

小舍利如芥子大， 中等舍利如碎米大， 大舍利如碎豆大， 因佛威神力故有此三種舍利色。 名為娑羅婆的舍利弗長老弟子， 從火葬堆取得勝者頸骨舍利。 與千位弟子一起在摩醯檀伽那塔， 安置並建塔后牟尼返回拘尸那羅。 具六神通得自在，安穩具悲憫牟尼， 突然從火葬堆中，取得左邊牙舍利。 從空中落下及從，娑羅樹中出來時， 四面涌出眾水流，熄滅燃燒的火焰。 摩拉王眾皆用各，種香水將世間主， 大仙的火葬堆火，全部澆滅熄盡時。 如是於一切世間具最勝悲憫的正等正覺者于衛塞月圓布薩日星期二般涅槃。爲了攝受天人，在雙娑羅樹間的火葬堆停留七晝夜。然後在高二十肘處停留七晝夜。直到火焰熄滅共七晝夜。 然後七日間，當拘尸那羅的摩拉王子們用香水澆滅火葬堆時，從娑羅樹流出水柱澆滅火葬堆。然後將十力者的舍利放入金盒中，安置在自己城市的集會堂，設定矛網，用弓箭圍繞，摩拉王子們以歌舞音樂香花等供養七日。 然後那些摩拉王，莊嚴如天集會堂， 集會堂處處飾，裝點一切皆美好。 裝飾道路直到，摩拳塔皆莊嚴， 將盛舍利金函，置於象背之上。 以香等供養后，歡喜善作遊戲， 入城后安置於，可意集會堂中。 將勝者舍利置，於十層寶座上， 他們豎立華蓋，環繞著集會堂。 令象軍圍繞后，復以馬圍繞之， 又以車互相圍，復以勇士弓手， 如是次第圍繞，周遍達一由旬， 以歌舞音樂等，供養于當時。 般涅槃的故事完畢。 然後阿阇世大王聽聞世尊般涅槃后，派遣使者給拘尸那羅的摩拉人說："我也是剎帝利，世尊也是剎帝利，我要建大塔供奉導師的身舍利。"以同樣方式毗舍離的離車王族、迦毗羅衛的釋迦王族、阿拉迦帕的布利族、羅摩村的拘利族、毗陀島的婆羅門、波婆城的波婆人也派遣使者，大家一起與拘尸那羅人起爭執。他們的老師名為德羅納婆羅門。他對他們說："諸位不要爭吵，我們的世尊是忍辱論者。"說道對於如此具足忍辱慈悲悲愍者的身體部分而爭鬥是不適當的。 阿阇世王及離車眾領主， 釋迦與阿拉迦及拘利族， 婆羅門毗陀與波婆人眾， 摩拉人為舍利互相爭。 當時德羅納婆羅門如是說： "諸位請聽我言利益相應。 忍辱論時法護太子時， 六牙與布利達多時及， 旃波耶與商佉波羅時， 大猿本生時我們世間導， 不對他人生起忿怒心， 勝者唯修習忍辱而已。 好壞苦樂得失與榮辱， 平等具相好何須說忍。

Evaṃ bhavataṃ vivāde sampahāro na sādhuko;

Sabbeva sahitā hotha samaggā modamānakā.

Tathāgatassa sārīraṃ aṭṭhabhāgaṃ karomase;

Thūpā vitthāritā hontu pasannā hi bahujjanā.

Tena hi vibhajehi tvaṃ aṭṭhabhāgantu brāhmaṇa;

Thūpā vitthāritā hontu pasannā hi bahujjanā.

Evaṃ vutte tadā doṇo brāhmaṇo gaṇajeṭṭhako;

Suvaṇṇaṃ nāḷiṃ katvāna samaṃ bhājesi rājunaṃ.

Soḷasanāḷiyo āsuṃ sabbā tā sesadhātuyo;

Ekekapuravāsīnaṃ dve dve doṇo adā tadā.

Dhātuyo ca gahetvāna haṭṭhatuṭṭhā narādhipā;

Gantvā sake sake raṭṭhe cetiyāni akārayuṃ.

Doṇo tumbaṃ gahetvāna kāresi tumbacetiyaṃ;

Aṅgārathūpaṃ kāresuṃ moriyā haṭṭhamānasā.

Ekā dāṭhā tidasapure ekā nāgapure ahu;

Ekā gandhāravisaye ekā kāliṅgarājino.)

Tattha doṇoti? Tadā gaṇācariyo. So dhātuyo vibhajanto ekaṃ dakkhiṇadāṭhādhātuṃ gahetvā veṭhantare ṭhapesi. Tadā sakko ajja dakkhiṇadāṭhādhātuṃ ko labhatīti cintetvā veṭhantare passi. So ratanacaṅgoṭakaṃ gahetvā adissamānakāyena gantvā dhātuṃ gahetvā tāvatiṃsabhavane cūḷāmaṇicetiya ekayojanubbedhaṃyeva mahantaṃ thūpaṃ katvā ṭhapesi. Ekaṃ dakkhiṇadaṭhādhātuṃ pādaggantare akkamitvā gaṇhi. Ettāvatā tāvatiṃsabhavanadantadhātukathā paripuṇṇā veditabbā.

Tadā jayaseno nāma nāgarājā bhagavato parinibbutabhāvaṃ sutvā ajja pacchimadassanaṃ passissāmīti mahantaṃ nāgarājasampattiṃ gahetvā kusināraṃ gantvā mahāpūjaṃ katvā ekamantaṃ ṭhatvā pādaggantare ṭhitaṃ dhātuṃ disvā nāgeddhibalena gahetvā nāgabhavanaṃ netvā nāgapurassa majjhe ratanakhacite cetiye ṭhapesi. Taṃ tambapaṇṇiyaṃ kākavaṇṇatissarājakāle mahādevattherassa sisso mahindatthero nāma nāgabhavanaṃ gantvā dakkhiṇadāṭhaṃ gahetvā tambapaṇṇiyaṃ serunagaraṃ haritvā giriabhayassa serunagarapabbatantare cetiyaṃ kārāpetvā ṭhapesi.

Ettāvatā nāgabhavanadantadhātukathā paripuṇṇā veditabbā.

Tatrāyaṃ gandhāravāsinoti? Ekā vāmadāṭhā doṇo nāma ācariyo nivattha vatthantare ṭhapetvā gaṇhi. Tadā eko gandhāravāsī pubbe laddhabyākaraṇo katābhinīhāro vatthantare ṭhatapidantadhātuṃ disvā kusalacittena tato dantadhātuṃ gahetvā gandhāravāsikehi saddhiṃ attano raṭṭhaṃ gantvā cetiyavane ṭhapesi.

Ettāvatā vāmadantadhātukathā paripuṇṇā veditabbā.

Tattha adho vāmadantadhātuṃ sāriputtattherassa sisso khemo nāma muni jālacitakatova uppatitvā vāmadāṭhaṃ gahetvā kāliṅgapuraṃ netvā brahmadattassa rañño samīpaṃ gantvā dantadhātuṃ dassetvā? Mahārāja vāmadantadhātuṃ bhagavā tameva imasmiṃ jambudīpe yāva guhasīvaparamparā devamanussānaṃ atthaṃ karitvā pariyosāne guhasīvarañño pāhessatīti (nīyādetuṃ) āhāti nīyyādesi.

如是諸位爭執和諍斗不好， 一切應當和合共同歡喜。 我們將如來舍利分作八份， 塔廟將廣佈因眾人信樂。 "那麼婆羅門你就分作八份， 塔廟將廣佈因眾人信樂。" 如是說時德羅納婆羅門眾首， 造作金色量器平分與諸王。 十六量器是所有餘舍利， 德羅納給每城居民各二份。 領主們得到舍利歡喜滿足， 返回自己國土各建塔廟。 德羅納取量器建量器塔， 末利耶人歡喜建灰塔。 一牙在三十三天一在龍城， 一在犍陀羅國一屬迦陵伽王。 其中德羅納是當時的眾師。他分配舍利時取了一個右牙舍利藏在頭巾中。那時帝釋思考"今天誰得到右牙舍利"，看見在頭巾中。他拿著寶盒以隱形身去取捨利，在三十三天的頂髻塔建造一由旬高的大塔安置。一個右牙舍利被踩在足尖下。到此應知三十三天牙舍利的故事已完整。 那時名為勝軍的龍王聽聞世尊般涅槃后想"今天我要看最後一面"，帶著巨大的龍王財富來到拘尸那羅，作大供養後站在一旁，看見放在足尖下的舍利，以龍威神力取去帶到龍界，安置在龍城中央鑲嵌寶石的塔中。在銅色洲（斯里蘭卡）烏色帝須王時期，大天長老的弟子名為摩醯因陀長老前往龍界取得右牙，帶到銅色洲的舍盧城，在基利阿巴耶的舍盧城山間建塔安置。 到此應知龍界牙舍利的故事已完整。 其中這個犍陀羅居民是：一個左牙被德羅納老師藏在所穿的衣服中。那時一個犍陀羅居民，以前得到授記已發願，看見藏在衣服中的牙舍利，以善心取得牙舍利，與犍陀羅人一起返回自己國土，安置在塔園中。 到此應知左牙舍利的故事已完整。 其中下面的左牙舍利，舍利弗長老的弟子名為剎摩的牟尼從火葬堆跳起取得左牙，帶到迦陵伽城去見梵授王，顯示牙舍利（說）："大王，世尊（預言）左牙舍利在這閻浮提中，經過古哈西瓦代代傳承，為天人作利益，最後將送給古哈西瓦王"而交付。

Aparabhāge hemamālā rājakaññā dantakumārena saddhiṃ brāhmaṇavesaṃ gahetvā dantadhātuṃ ādāya palāyitvā vāṇije ārocetvā nāvā vegena gantvā ceva nāgasupaṇṇehi mahantaṃ pūjaṃ kāretvā anukkamenāgantvā jambukoḷapaṭṭanaṃ patvā dijavarassa ācikkhitamaggena anurādhapuraṃ patvā kittissirimeghassa pavattiṃ pucchitvā navavassaāyusamāno tīsu saraṇesu pasannabhāvaṃ sutvā meghagiri mahātherassa santikaṃ gantvā vanditvā ekamantaṃ nisīditvā dantadhātuṃ jambudīpato gahetvā āgatabhāvaṃ ārocetvā dassesi. Disvā ca pana pītiyā phuṭo ubhinnampi saṅgahaṃ katvā mahāvihāraṃ alaṅkāretvā jinadantadhātuṃ ṭhapetvā ekaṃ bhikkhuṃ pesetvā taṃ pavattiṃ rañño ārocāpesi. Taṃ sutvā rājā pītipāmojjo cakkavattissa sirisampatto daḷiddo viya tassa pāṭihāriyaṃ disvā vīmaṃsitvā nikkaṅkho hutvā sakalalaṅkādīpena pūjesi. Etena nayena pūjaṃ katvā ekadivaseneva navalakkhaṃ pūjesi.

Sīhaḷindo ubhinnampi bahūni ratanāni ca;

Gāme ca issare ceva datvāna saṅgahaṃ akā.

Ettāvatā adhodāṭhādhātukathā paripuṇṇā veditabbā.

Cattālīsa samā dantā kesā lomā ca sabbaso devā hariṃsu ekekaṃ cakkavāḷaparamparā.

Tatra vacane, cattālīsa samā dantāti? Sesadantā ca kesā ca lomā ca nakhā ca sabbasopi mayi parinibbuta-kāle mā ḍayhantu luñcitvā ākāse patiṭṭhantu ekekacakkavāḷañca ekekakesalomanakhadantadhātuparamparā netvā cetiyaṃ kāretvāna devamanussānaṃ atthaṃ karotuti adhiṭṭhahi. Tasmā parinibbutakālato yāva sarīraṃ na ḍayhati tāva chabbaṇṇarasmiyo lomadhātu na pajahati. Doṇabrāhmaṇopi dhātuvibhajanāvasāne veṭhantare ca nivāsanantare ca pādaggantare ca dhātunaṃ vinaṭṭhabhāvaṃ ñatvā pathaviyaṃ uttānakoyevajāto. Tadā sakko devarājā disvā ayaṃ deṇācariyo dhātu atthāya anuparivattetvā vināsaṃ pāpuṇeyya ahaṃ vīṇācariyavesaṃ gahetvā tassa santikaṃ gantvā sokaṃ vinodessāmīti sakkarūpaṃ jahitvā vīṇācariyavesaṃ gahetvā tassa santikaṃ gantvā ekamantaṃ ṭhito dibbagītaṃ gāyitvā vīṇaṃ vādento nānappakāraṃ udānesi. Yaṃ dhammametaṃ purisassa vādaṃ chindissāmīti vatvā kathāya sotunaṃ lobhaṃ parassa atthaṃ vināsetvā atilobhena puriso pāpako hotīti. Haṃsarājajātakaṃ dīpetvā yaṃ laddhaṃ taṃ suladdhanti āha. Taṃ sutvā doṇo ayaṃ vīṇācariyo mayhaṃ thenabhāvaṃ aññāsīti sokaṃ vinodetvā uṭṭhāya āvajjamāno tumbaṃ disvā yena bhagavato sarīradhātuyo mitā sopi dhātugatikova. Idaṃ thūpaṃ karissāmīti cintetvā tumbaṃ gahetvāna cetiye ṭhapesi. Moriyā aṅgāraṃ gahetvā aṅgāracetiyaṃ nāma kāresuṃ.

(Nagare kapilavatthumhi sammādiṭṭhi bahujjano;

Tattha sārīrikaṃ thūpaṃ akāsi ratanāmayaṃ.

Nagare allake ramme buddhadhātu patiṭṭhiya;

Silāya muggavaṇṇāya thūpaṃ sadhātukaṃ akā.

Jano pāveyyaraṭṭhasmiṃ patiṭṭhiya sārīrikaṃ;

Silāya maṇivaṇṇāya pāveyyaṃ cetiyaṃ akā.

Cīvaraṃ pattadaṇḍañca madhurāyaṃ apūjayuṃ;

Nivāsanaṃ kusaghare pūjayiṃsu mahājanā.

Paccattharaṇaṃ kapile uṇṇalomañca kosale;

Pūjesuṃ pāṭaliputte karakaṃ kāyabandhanaṃ.

Nisīdanaṃ avantisu campāyaṃ』dakasāṭakaṃ;

Devaraṭṭhe attharaṇaṃ videhe parissāvanaṃ.

Vāsi-sūcigharañcāpi indapatthe apūjayuṃ;

Pāsāṇake padaṃ seṭṭhaṃ bhaṇḍasesaṃ parantake.

後來黃金鬘公主與牙王子一起化裝成婆羅門，帶著牙舍利逃走，告知商人後乘船快速前進，令龍和金翅鳥作大供養，次第而行抵達閻浮渡口，循婆羅門所指的道路到達阿努拉德普勒城（現今斯里蘭卡古都）。詢問吉帝斯利彌伽的訊息，聽說他九歲時已對三皈依有信心，便前往彌伽山大長老處禮拜，坐在一旁后告知從閻浮提帶來牙舍利的事並顯示。（長老）見后充滿喜悅，接待他們二人，裝飾大寺后安置勝者牙舍利，派一位比丘去向王報告此事。王聽后歡喜踴躍，如轉輪王獲得榮耀的窮人一般，見其神變后觀察無疑，以整個楞伽島供養。以此方式供養，一天之內供養九十萬。 獅子王給予二人，眾多珍寶財物， 以及村莊權勢，如是作了接待。 到此應知下牙舍利的故事已完整。 四十顆牙齒及頭髮體毛皆平等， 諸天各各取去遍佈世界系中。 其中這句話"四十顆牙齒平等"是：其餘牙齒、頭髮、體毛、指甲等一切在我般涅槃時"不要焚燒，拔出后住立虛空，每一世界繫帶去一一頭發體毛指甲牙舍利傳承，建塔為天人作利益"而決意。因此從般涅槃時直到身體未焚燒時，六色光芒不離體毛舍利。德羅納婆羅門在分配舍利結束時，知道頭巾中、衣服中和足尖下的舍利消失後仰面倒地。那時帝釋天王見此後想："這德羅納老師爲了舍利而轉來轉去會遭遇滅亡，我要化作琵琶師去他那裡消除憂愁。"捨棄帝釋相貌化作琵琶師相貌去他那裡，站在一旁唱天界歌曲彈琵琶，以各種方式讚歎。說"此人說要斷除他人財物"后，為聽眾講述貪慾使人敗壞他人利益而成為惡人。講述天鵝王本生后說"已得到的是善得"。聽到這些后德羅納想"這琵琶師知道我是小偷"而消除憂愁起身思惟，看見量器后想"用此量度世尊身舍利者也是舍利所依，我要建此塔"，取量器安置於塔中。末利耶人取灰建造名為灰塔。 在迦毗羅衛城中，眾多正見之人， 於此建立舍利，寶塔供奉舍利。 在可意阿拉迦，安立佛陀舍利， 用綠豆色寶石，建塔供奉舍利。 波婆國中人民，安立身體舍利， 用摩尼色寶石，建波婆塔供養。 在摩偷羅供養，缽衣與錫杖等， 在俱舍城大眾，供養內衣之物。 迦毗羅衛供養，褥墊及憍薩羅， 供養羊毛織物，華氏城供養瓶， 及以腰帶之物。坐具阿槃提中， 瞻波供養水衣，天國供養臥具， 毗提訶漉水器。鐵缽針室供養， 在因陀羅城中，波羅散那迦城， 供養殊勝足跡，余物邊地供養。

Mahiṃsu manujā dhātuṃ aṭṭhadoṇamitaṃ tadā;

Dhātu vitthāritā āsi lokanāthassa satthuno).

Te pana rājāno hi attanoladdhadhātuṃ gahetvā sakasakanagaraṃ gantvā cetiyaṃ kārāpetvā mahantaṃ pūjāvidhānaṃ kariṃsu. Cakkhumantassa bhagavato sarīradhātu aṭṭhadoṇamattaṃ suvaṇṇanāḷiyā ekasataaṭṭhavīsatināḷikā ahosi? Satthā pana uttarāsāḷhanakkhattena mātukucchiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhi. Visākhanakkhattena mātukucchito nikkhami. Uttarāsāḷhanakkhattena mahābhinikkhamanaṃ nikkhami. Visākhanakkhattena buddho ahosi. Uttarāsāḷhanakkhattena dhammacakkaṃ pavattesi. Teneva yamakapāṭihāriyaṃ akāsi. Assayujanakkhattena devorohaṇaṃ akāsi. Visākhanakkhattena parinibbāyi. Mahākassapattherā ca anuruddhatthero ca dve mahātherā bhagavato sarīradhātuyo vissajjāpetvā adaṃsu.

Tesaṃ rājunaṃ bhagavato sarīradhātuṃ labhitvā sattadivasasattamāsādhikāni sattavassāni mahārahaṃ pūjaṃ katvā gatakāle micchādiṭṭhikamanussā? Samaṇo gotamo parinibbuto. Tassa dhātu atthāya amhākaṃ jīvitakappanaṃ nāsetvā pūjaṃ karotī』ti sammāsambuddhe padussanti. Sakko āvajjento taṃ kāraṇaṃ ñatvā mahākassapattherassa ārocesi;』bhante micchādiṭṭhikā manussā bhagavati paduṭṭhacittena ito cutā avīcinirayaṃ uppajjanti. Bahutarā anāgate micchādiṭṭhikā mātupitughātakā rājāno bhavissanti. Ajjeva dhātuyo nidahituṃ vaṭṭatī』ti thero vicāretvā addasa.

Anantamatthaṃ dharamānakāle katvāna sattānamalīnacitto sesānamatthāya sarīradhātuṃ ṭhapetva so maccumukhaṃ upeto. (Katvā yo bodhiñāṇaṃ vividhabalavaraṃ bujjhituṃ pāramīyo vatvā saṅkheyyapuṇṇe aparimitabhave uttaritvā sumuttaṃ. Ārohitvāna sīghaṃ ariyasivapadaṃ accutaṃ sītibhāvaṃ patto so jātipāraṃ nikhilapadahanaṃ dukkaraṃ kārayitvā.

Dhātvantarāyaṃ disvāna thero kassapasavhayo;

Nidhānaṃ sabbadhātunaṃ karohītyāha bhūpatiṃ.

Sādhūti so paṭissutvā māgadho tuṭṭhamānaso;

Dhātunidhānaṃ kāresi sabbattha vattitādiya.

Kārāpetvāna so rājā kassapassa nivedayī;

Dhātuyo āharī thero idaṃ kāraṇamaddasa.

Bhujaṅgā parigaṇhiṃsu rāmagāmamhi dhātuyo;

Cetiye dhārayissanti laṅkādīpe anāgate.

Tā dhātuyo ṭhapetvāna thero kassapasavhayo;

Rañño ajātasattussa adāsi dhātuyo tadā.

Gehe cūpakaraṇāni catusaṭṭhisatāni so;

Abbhantare ṭhapesi rājā sabbā tā buddhadhātuyo.

Karaṇḍāsīti saṃkiṇṇaṃ cetiyāsītilaṅkataṃ;

Gehe bahusamākiṇṇaṃ thūpārāmappamāṇakaṃ.

Kāretvā sabbakaraṇaṃ vālikaṃ okirī tahiṃ;

Nānāpupphasahassāni nānā gandhaṃ samākiri.

Asītitherarūpāni aṭṭhacakkasatāni ca;

Suddhodhanassa rūpampi māyāpajāpatādinaṃ.

Sabbāni tāni rūpāni suvaṇṇasseva kārayi;

Pañca chattadhajasate ussāpesi mahīpatī.

Jātarūpamaye kumbhe kumbhe ca ratanāmaye;

Pañca pañca sateyeva ṭhapāpesi samantato.

Sovaṇṇanikkhamayena ca kapāle rajatāmaye;

Puresi gandhatelassa jālāpetvā padīpake.

Pañca pañca sateyeva ṭhapāpesi disampati;

Ime tatheva tiṭṭhanta adhiṭṭhāsi mahāmuni.

Vitthāritā dhammāsoko bhavissati anāgate;

Akkhare soṇṇapattamhi chindāpesi mahāmatī.

Pakappitvā visukammaṃ dhātugabbhasamantato;

Vātavegena yāyantaṃ yantarūpamakārayī.

人們那時得到，八份量舍利時， 世間導師舍利，廣佈于各處。 那些王取得分到的舍利后返回各自城市，建造塔廟作大供養儀式。具眼世尊的身舍利八份量以金量器計量是一百二十八量。導師以月亮在北阿沙荼宿時入母胎。以毗舍佉宿從母胎出生。以北阿沙荼宿作大出離。以毗舍佉宿成佛。以北阿沙荼宿轉法輪。以同一宿作雙神變。以阿說勝宿從天界下降。以毗舍佉宿般涅槃。大迦葉長老和阿那律長老兩位大長老分配世尊舍利給予（諸王）。 那些王得到世尊舍利后，作七年七月七日的殊勝供養之後，邪見人（說）："沙門喬達摩已般涅槃。爲了他的舍利毀壞我們的生計作供養"而誹謗正等正覺者。帝釋觀察知道此事後告訴大迦葉長老："尊者，邪見人以噁心對世尊，從此命終生無間地獄。未來會有更多殺母殺父的邪見國王。今天就應該埋藏舍利。"長老思惟后發現（確是如此）。 在住世時為無量利益，無染心為眾生作福， 為餘眾利益安置身舍利，他入于死門。 （他為覺悟作種種最勝力的菩提智， 圓滿無量劫說無量波羅蜜。 迅速升至聖者寂靜處不死清涼境， 到達生死彼岸作一切難作已。） 名為迦葉的長老見到，舍利有危險之後， 告訴國王說要作，一切舍利埋藏。 摩揭陀王歡喜心，回答"善哉"之後， 作舍利埋藏處所，一切處運作如是。 作好后那國王向，迦葉報告此事時， 長老取來舍利后，見到如下因緣事： 龍眾守護羅摩村，中的舍利未來將， 在楞伽島（斯里蘭卡）的塔中，長久供奉守護著。 名為迦葉的長老將，那些舍利安置后， 那時將舍利交給，阿阇世王保管著。 他在宮中安置六千四百件用具， 國王將所有佛舍利安置其中。 八十匣盒散置和，八十塔廟裝飾著， 宮中眾多散置物，與塔園等大小同。 作好一切用具后，撒沙于其處之上， 千種各樣的花朵，各種香料散於上。 八十長老的形像，八百輪寶的形像， 凈飯王的形像及，摩耶波阇波提等。 國王令造這一切，形像皆用純金造， 豎立五百傘蓋幢，遍佈周圍各處所。 純金所製的寶瓶，以及珍寶所成瓶， 各自五百個安置，遍佈於四面八方。 黃金塊鑄成缽盞，及以白銀所成缽， 注滿香油點明燈，領主安置於四方。 各自五百個安置，大牟尼決意說此， "愿這些如是安住，未來阿育王將廣佈"， 智者令在金板上，刻寫文字記載此。 令毗首羯磨設計，舍利室四周圍繞， 造作機關的形像，隨風力而運轉著。

Katvā silāparikkhepaṃ pidahitvā silāhi taṃ;

Tassūpari karī thūpaṃ samaṃ pāsāṇathūpiyaṃ.)

Dhātunidhānakathā samattā.

Iti ariyajanappasādanatthāya kate dhātuvaṃse tathāgatassa parinibbutādhikāro nāma dutiyo paricchedo.

作石頭圍墻之後，用石頭蓋住其上， 在其上面造塔廟，與石塔高度相等。 舍利埋藏的故事完畢。 如是爲了令聖者生信而作的舍利傳中，名為如來般涅槃的章節，第二品完畢。

1. Dhātuparamparākathā

Dhātusu pana vibhajitvā dīyamānesu satthuno nalāṭadhātu kosinārakānaṃ mallānaṃ laddhakoṭṭhāseyeva ahosi. Mahākassapatthero te upasaṅkamitvā satthuno nalāṭadhātu tumhākaṃ koṭṭhāse ahosi, taṃ gahetuṃ āgato, bhagavā hi dharamāneyeva tambapaṇṇidīpassa anujāni, 『tasmā taṃ amhākaṃ dethā』ti. Taṃ sutvā mallarājāno?』Evaṃ patigaṇhatha bhante dhātu』ti mahākassapattherassa adaṃsu. So attano saddhivihārikaṃ mahānandattheraṃ pakkosāpetvā nalāṭadhātuṃ therassa niyyādetvā』 imaṃ dhātuṃ tambapaṇṇi dīpe mahāvālukagaṅgāya dakkhiṇabhāge serunāma dahassa ante varāha nāma soṇḍimatthake kākavaṇṇatisso nāma rājā patiṭṭhāpessati, cetiyaṃ saṅghārāmaṃ kārāpessati, tvaṃ imaṃ dhātuṃ gahetvā vesāliyaṃ upanissāya mahāvanavihāre kuṭāgārasālāyaṃ satthuno vasitagandhakuṭiyaṃ ṭhapetvā dhātupūjaṃ katvā āyusaṅkhāre ossaṭṭhe parinibbāpayamāne attano saddhivihārikassa candaguttattherassa dhātuvaṃsaṃ kathetvā appamatto hohī』ti vatvā dhātuṃ therassa datvā anupādisesanibbānadhātuyā parinibbāyi.

Sāvako satthukappo so pabhīnnapaṭisambhido;

Gahetvā mānayī dhātuṃ mahānando mahāvane.

Tassa therassa saddhivihāriko candaguttatthero dhātuṃ gahetvā ākāsaṃ uggantvā sāvatthīyaṃ jetavanamahāvihāre dasabalena vasitagandhakuṭiyaṃ ṭhapetvā dhātupūjaṃ katvā ciraṃ vihāsi. Sopi āyusaṅkhāre ossaṭṭhe parinibbāpayamāne attano. Saddhivihārikaṃ bhaddasenattheraṃ pakkosāpetvā dhātuṃ therassa niyyādetvā dhātuvaṃsaṃ kathetvā anusāsitvā anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi.

Candagutto mahāpañño chaḷabhiñño visārado;

Ramme jetavane dhātuṃ ṭhapetvā vandanaṃ akā.

Tassa sisso bhaddasenatthero dhātuṃ gahetvā ākāsena gantvā dhammacakkappavattane isipatane mahā vihāre satthuno vasitagandhakuṭiyaṃ ṭhapetvā gandhamālādīhi pūjetvā ciraṃ vihāsi. So parinibbāpayamāno attano saddhivihārikassa jayasenattherassa dhātuṃ niyyādetvā dhātuvaṃsaṃ kathetvā anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi.

Bhaddaseno mahāthero katakicco mahāisi;

Dhātuṃ ṭhapetvā isipatane vanditvā nibbutiṃ gato.

So pana jayasenatthero taṃ dhātuṃ gahetvā veluvanamahāvihāre satthuno vasitagandhakuṭiyaṃ ṭhapetvā gandhamālādīhi pūjetvā ciraṃ vasitvā parinibbāpayamāno attano saddhivihārikassa mahāsaṅgharakkhitattherassa dhātuṃ niyyādetvā dhātuvaṃsaṃ kathetvā anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi.

Gahetvāna dhātuvaraṃ jayaseno mahāmuni;

Nidhāya veluvane ramme akā pūjaṃ manoramaṃ.

So panāyasmā saṅgharakkhitatthero dhātuṃ gahetvā ākāsena āgantvā kosambiṃ upanissāya ghosita seṭṭhinā kārāpite ghositārāme bhagavato vasitagandhakuṭiyaṃ ṭhapetvā gandhamālādīhi pūjaṃ katvā ciraṃ vihāsi. So』pi parinibbāpayamāno attano saddhivihārikaṃ mahādevattheraṃ pakkosāpetvā dhātuvaṃsaṃ kathetvā appamatto hohī』ti vatvā anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi.

Saṅgharakkhitavhayo thero cando viya supākaṭo;

Ṭhapetvā ghositārāme akā pūjaṃ manoramaṃ.

舍利傳承的故事 在分配並給予舍利時，導師的額舍利是在拘尸那羅的摩羅人所得的份中。大迦葉長老前往他們處說："導師的額舍利在你們的份中，我來取它，因為世尊在住世時已允許給銅色洲（斯里蘭卡），因此請給我們。"聽到這話摩羅王族說："尊者請這樣接受舍利"而給予大迦葉長老。他召喚自己的弟子大難陀長老，交付額舍利給長老說："這舍利在銅色洲大沙河南方，名為塞魯的池邊，名為豬的山頂上，名為烏色帝須的王將安立，並建造塔廟僧園。你帶著這舍利去毗舍離附近大林寺重閣講堂中導師所住的香室安置，作舍利供養，當壽行已盡臨般涅槃時，要向你的弟子旃陀笈多長老講述舍利傳承，要不放逸。"說完給長老舍利后以無餘涅槃界般涅槃。 彼聲聞如導師，已得無礙解通， 大難陀取捨利，供養于大林中。 他的弟子旃陀笈多長老取捨利后升入虛空，在舍衛城祇園大寺十力者所住的香室安置，作舍利供養后長久住持。他也在壽行已盡臨般涅槃時，召喚自己的弟子跋陀西那長老，交付舍利給長老，講述舍利傳承，教誡后以無餘涅槃界般涅槃。 旃陀笈多大智慧，具六神通善巧者， 在可意祇園中，安置舍利作禮敬。 他的弟子跋陀西那長老取捨利后乘空而行，在轉法輪處的仙人墮處大寺中導師所住的香室安置，以香花等供養后長久住持。他臨般涅槃時向自己的弟子勝軍長老交付舍利，講述舍利傳承后以無餘涅槃界般涅槃。 跋陀西那大長老，大仙已作所應作， 安置舍利仙人墮，禮敬后得寂滅去。 那勝軍長老取此舍利后，在竹林大寺導師所住的香室安置，以香花等供養后長久住持，臨般涅槃時向自己的弟子大僧護長老交付舍利，講述舍利傳承后以無餘涅槃界般涅槃。 大牟尼勝軍取得，最勝舍利后安置， 可意竹林寺中作，悅意供養恭敬禮。 這位具壽僧護長老取捨利后乘空而來，在憍賞彌附近由高施長者所建的高施園中世尊所住的香室安置，以香花等作供養后長久住持。他也臨般涅槃時召喚自己的弟子大天長老，講述舍利傳承后說"要不放逸"，以無餘涅槃界般涅槃。 名為僧護的長老，如月般極顯著， 安置於高施園，作悅意供養禮。

Tassa therassa saddhivihāriko mahādevatthero dhātuṃ gahetvā devānampiyatissassa mahārañño bhātu mahānāgassa uparājassa mahāgāme setacchattaṃ ussāpitakāle hatthoṭṭha nāmajanapade kukkuṭapabbatantare mahāsālarukkhamūle ākāsato otaritvā nisīdi. Tasmiṃ samaye mahākāḷo nāma upāsako attano puttadārehi saddhiṃ mālāgandhavilepanaṃ dhajapatākādīni gāhāpetvā divasassa tikkhattuṃ mahantehi pūjāvidhānehi dhātuṃ pariharitvā ciraṃ vasi. Māsassa aṭṭha-uposathadivase dhātuto chabbaṇṇaraṃsiyo uggacchiṃsu. Tasmiṃ samaye so padeso buddhassa dharamānakālo viya ahosi. Janapadavāsī manussāpi therassa santike sīlāni gaṇhanti, uposathavāsaṃ vasanti, dānaṃ denti, cetiyassa mahantaṃ pūjaṃ karontī. Tato aparabhāge uparājā mahāgāme viharanto bheriṃ carāpesi? Yo amhākaṃ dasabalassa dhātuṃ gahetvā idhāgato, tassa mahantaṃ sampattiṃ dassāmīti. Tasmiṃ kāle kuṭumbiko mahākāḷo uparājaṃ passissāmīti tassa anucchavikaṃ paṇṇākāraṃ gahetvā rājadvāre ṭhatvā sāsanaṃ pahiṇi. Uparājā taṃ pakkosāpesi. So gantvā vanditvā ṭhito taṃ paṇṇākāraṃ rājapurisānaṃ paṭicchāpesi. Uparājā? Mātula mahākāḷa, tumhākaṃ janapade amhākaṃ satthuno dhātu atthī』ti āha. Mahākāḷo upa rājassa kathaṃ sutvā atthi deva, mayhaṃ kulupagattherassa santike ādāsamaṇḍalappamāṇaṃ satthuno nalāṭadhātu chabbaṇṇaraṃsīhi ākāsappadese sūriyasahassacandasahassānaṃ uṭṭhitakālo viya obhāseti. So janapado buddhassa uppannakālo viya ahosīti āha. Tassa kuṭumbikassa kathaṃ suṇantassaeva rañño sakalasarīraṃ pañcavaṇṇāya pītiyā paripuṇṇaṃ ahosi. Ativiya somanassappatto rājā mayhaṃ mātulassa mahākāḷassa satasahassaṃ kahāpaṇāni ca catusindhavayuttarathañca suvaṇṇālaṅkārehi susajjitaṃ ekaṃ assañca udakaphāsukaṭṭhānake khettañca pañcadāsīsatañca dethā』ti vatvā aññañca pasādaṃ dāpesi. So uparājā ettakaṃ kuṭumbikassa dāpetvā taṃ divasameva nagare bheriṃ carāpetvā hatthassarathayānāni gahetvā kuṭumbikaṃ maggadesakaṃ katvā anupubbena hatthoṭṭhajanapadaṃ patvā ramaṇīye bhūmippadese khandhāvāraṃ bandhitvā amaccagaṇaparivuto kuṭumbikaṃ gahetvā therassa vasanaṭṭhānaṃ gantvā vanditvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Sesā amaccā kuṭumbiko ca theraṃ vanditvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Uparājā theraṃ vanditvā sārāṇīyaṃ kathaṃ katvā ekamantaṃ nisinno paṭisanthāramakāsi. Mahādevattheropi sammodanīyaṃ kathaṃ katvā kissa tvaṃ mahārāja idhāgatosi āgatakāraṇaṃ me ārocehī』ti āha. Bhante tumhākaṃ. Santike amhākaṃ bhagavato nalāṭadhātu atthī kira. Taṃ vandissāmi』ti āgatomhī』ti āha. Thero? Bhaddakaṃ mahā rāja tayā katanti vatvā dhātugharadvāraṃ vivaritvā mahārāja buddhassa nalāṭadhātu atidullabhā』ti āha. Rājā soḷasehi gandhodakehi nahāyitvā sabbālaṅkārapatimaṇḍito ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā añjaliṃ paggayha namassamāno aṭṭhāsi. Buddhārammaṇāya pītiyā sakalasarīraṃ phuṭaṃ ahosi.

(Rājā pītivegena imā gāthā āha;

Namāmi vīra pāde te cakkaṅkita tale subhe;

Vandite naradevehi amataṃ dehi vandite.

Lokanātha tuvaṃ eko saraṇaṃ sabbapāṇinaṃ;

Loke tayā samo natthi tārehi janataṃ bahuṃ.

Mahaṇṇave mayaṃ bhante nimuggā dīghasambhave;

Appatissā appatiṭṭhā saṃsarāma ciraṃ tahiṃ.

他的隨眾住比丘大天長老取得舍利后，當天愛帝須大王之弟、副王大那伽在摩訶伽摩豎立白傘時，從空中降落在手象地區雞山間的大沙羅樹下坐下。那時一位名叫大黑的優婆塞與妻兒一起拿著香花涂香、旗旛等物，每日三次以大供養儀式供奉舍利后長久住持。每月八個布薩日，舍利放出六色光芒。那時此處如佛住世時一般。地區居民也在長老處受持戒律，守布薩，佈施，對塔作大供養。 此後副王住在摩訶伽摩時讓人敲鼓宣佈："誰帶著十力者的舍利來此，我將給他大財富。"那時居士大黑想"我要見副王"，帶著適合的禮物站在王門前派人通報。副王召見他。他去禮拜後站著，讓王家人接受那禮物。副王說："大黑舅父，你們地區有我們導師的舍利嗎？"大黑聽到副王的話后說："陛下有，在我親近的長老處有如鏡面大小的導師額舍利，以六色光芒照耀虛空，如千日千月升起時一般。那地區如佛出世時一樣。" 國王聽他居士的話時全身充滿五種喜悅。極其歡喜的國王說："給我的舅父大黑十萬迦利沙那錢、四匹信度馬拉的馬車、一匹裝飾精美的金飾馬、水便宜處的田地、五百女僕"，又賜予其他恩惠。副王給了居士這麼多后，當天就在城中敲鼓宣佈，帶著象馬車乘，以居士為嚮導，次第到達手象地區，在宜人的地點扎營后，與大臣眾圍繞帶著居士去長老住處禮拜後站在一旁。其餘大臣和居士禮拜長老後站在一旁。副王禮拜長老後作歡迎談話，坐在一旁問候。大天長老也作歡迎談話后說："大王你為何來此？請告訴我你來的原因。"（副王說）："尊者，聽說在你這裡有我們世尊的額舍利。我來禮拜它。"長老說："大王你做得好"，打開舍利室門后說："大王，佛的額舍利極難得到。"國王用十六種香水沐浴，莊嚴一切裝飾後偏袒上衣，合掌頂禮而立。以佛為所緣的喜悅遍滿全身。 （國王以喜悅之力說這些偈頌： 禮敬勇者你足下，標有輪相極吉祥， 天人所禮敬之處，愿賜甘露予禮者。 世間導師唯你是，一切眾生之歸依， 世間無人能與等，度脫眾多諸人眾。 尊者我等長久已，沉沒輪迴大海中， 無所依止無所歸，長久流轉于其中。）

Etarahi tumhe āpajja patiṭṭhaṃ adhigacchare;

Tumhākaṃ vandanaṃ katvā uttiṇṇamha bhavaṇṇavā』ti.)

Tasmiṃ khaṇe dhātuto rasmiyo nikkhamiṃsu. Sakala laṅkādīpaṃ suvaṇṇarasadhārāhi sañchannaṃ viya ahosi. Mahantaṃ pītisomanassaṃ uppajji. Rājā mahantaṃ somanassaṃ patto hutvā haṭṭhatuṭṭho ahosi. So dhātugharato nikkhamitvā therena saddhiṃ alaṅkatamaṇḍape ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno (nisajjādose vajjetvā seyyathidaṃ? Atiduraccāsanta-uparivāta-unnatappadesa-atisammukha-atipacachā』ti. Atidūre nisinno sace kathetukāmo uccāsaddena kathetabbaṃ hoti. Accāsanne nisinno saṅkaraṃ karoti. Uparivāte nisinno sarīragandho vāyati. Unnatappadese nisinno agāravaṃ karoti. Atisammukhe nisinno cakkhunā cakkhuṃ paharitvā daṭṭhabbaṃ hoti. Atipacchā nisinno gīvaṃ parivattetvā daṭṭhabbaṃ hoti. Iti nisajjādosaṃ vajjetvā nisinno). Evamāha. Bhante imaṃ dhātuṃ mayhaṃ detha. Mahantaṃ pūjāsakkaraṃ katvā pariharāmīti. Bhaddakaṃ mahārāja imāya dhātuyā sammāsambuddho dharamānoyeva vyākaraṇaṃ akāsi. Tumhākaṃ vaṃse jāto kākavaṇṇatisso nāma rājā imasmiṃ dīpe mahāvālukagaṅgāya dakkhiṇatīre seru nāma dahassa ante varāha nāma soṇḍiyā matthake patiṭṭhapetvā mahantaṃ thūpaṃ karissatī』ti vatvā satthā tattha samāpattiṃ samāpajjitvā pañcasatakhīṇāsavehi saddhiṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā gato. Tasmā gaṇhatha mahārājā』ti vatvā dhātuṃ adāsi.

現已遇到你們而，獲得所依止處， 向你們作禮敬后，渡過輪迴大海。 那一刻舍利放出光芒。整個楞伽島（斯里蘭卡）如被金色光流遍覆一般。生起大喜悅。國王得到大歡喜后極其歡欣。他從舍利室出來與長老一起坐在裝飾好的殿堂一旁。坐在一旁（避免坐處過錯即：太遠、太近、上風、高處、太前、太后等。坐太遠時若要說話必須大聲。坐太近時造成混亂。坐在上風處身體氣味飄散。坐在高處顯示不恭敬。坐在太前面時眼睛與眼睛相對而視。坐在太后面時要轉動頸部才能看見。如是避免坐處過錯而坐）如是說："尊者請把這舍利給我。我要作大供養恭敬來供奉。" "大王很好，對這舍利正等正覺者在住世時已作授記：'出生在你們家族中名為烏色帝須的國王，將在此島的大沙河南岸，名為塞魯池邊，名為豬的山頂上安置（舍利）並建大塔。'"說完后導師在那裡入定，與五百漏盡者一起右繞三次後離去。"因此大王請取。"說完后給予舍利。

Rājā dhātuṃ gahetvā caturassapallaṅke dhātukaraṇḍakaṃ nidahitvā karaṇḍake dhātuṃ patiṭṭhāpetvā taṃ kumudapattasannihamaṅgalasindhavayuttarathe ṭhapetvā samantā ārakkhaṃ saṃvidahitvā (rājā dhātuṃ gahetvā) pañcaṅgaturiye paggaṇhāpayamāno pacchā āgacchatu』ti mahājanassa sāsanaṃ vatvā mahādevattherassa santikaṃ gantvā? Tumhe bhante, dhātuyā upaṭṭhānaṃ karonto āgacchathā』ti āha. Thero tassa kathaṃ sutvā;』mahārāja ayaṃ dhātu paramparā āgatā. Ahaṃ bhagavato dhammabhaṇḍāgārikaānandatthero viya imaṃ dhātuṃ pariharissāmī』ti vatvā attano paccayadāyakaṃ kuṭumbikaṃ āpucchitvā pattacīvaramādāya dhātuṃ upaṭṭhahiyamāno pacchato pacchato gacchati. Rājā dhātuṃ gahetvā anupubbena mahāgāmaṃ patto mahāsenaguttaṃ pakkosāpetvā nagaraṃ alaṅkarāpehī』ti āha. So nagare bheriṃ carāpetvā aṭṭhārasa vīthiyo sammajjantu, puṇṇaghaṭe ṭhapentu, dhajapatākādayo ussāpentu, toraṇāni ussāpentu, pañcavaṇṇāni pupphāni okirantu, sakalanagaraṃ alaṅkarontu, gandhamālādayo gahetvā suddhuttarāsaṅgā hutvā sakalanāgarā paṭipathaṃ āgacchantuti āṇāpesi. Tato mahājano sabbaturiyāni ghosāpayamāno gandhamālādihattho paṭipathaṃ nikkhanto. Devamanussā bhikkhubhikkhuniyo upāsakopāsikā appamāṇā ahesuṃ. (Gandhamālādi puṇṇaghaṭasamussitadhajākiṇṇā) parisā velukkhepasahassāni pavattayiṃsu. Sugandhavātābhighātasamuddaghoso viya sakalanagaraṃ ekaninnādajātaṃ. So rājā nagare bandhanāgāre sabbasatte bandhanā muñcantu, dhammena samena anusāsantuti vatvā dhātuṃ gahetvā attano nagaraṃ pavesetvā attano rājanivesanaṃ āgantvā nāṭakīnaṃ saññamadāsi dhātuṃ vandantuti. Nāṭakī nānābharaṇehi patimaṇḍitā rājagehato nikkhamitvā dhātuṃ vanditvā attano attano hatthagatāni turiyabhaṇḍāni sādhukaṃ paggaṇhitvā mahantaṃ pūjamakaṃsu.

Tato vaḍḍhakiṃ pakkosāpetvā rājanivesanato nātidūre nāccāsante subhumitale dhātugharaṃ kārāpetvā mālākammalatākammādiṃ patiṭṭhāpetvā dhātughare vicittamaṇḍapaṃ kārāpetvāna sattaratanamayaṃ dhātukaraṇḍakaṃ kārāpetvā dhātukaraṇḍake dhātuṃ ṭhapetvā ratanapallaṅka matthake dhātuṃ ṭhapetvā upari vicittavitānaṃ bandhitvā sāṇiyā parikkhipāpetvā mahantena parivārena mahantaṃ dhātupūjaṃ akāsi. Mahājanā gandhamālaṃ gahetvā māsassa aṭṭhūposathadivase dhātuyā mahantaṃ pūjaṃ akaṃsu. Dhātuto raṃsiyo samuggacchanti. Mahājanā vimbhayajātā sādhukāraṃ karonti. Somanassabhūtā sakalanagaravāsino buddhārammaṇa pītiṃ gahetvā divase divase dhātuyā mahantaṃ pūjaṃ karontā vītināmenti. Pañcasīlāni rakkhanti, buddhamāmakā dhammamāmakā saṅghamāmakā hutvā saraṇāni gacchanti. Rājā mahājanassa ovadati. 『『Mettaṃ bhāvetha, karuṇaṃ muditaṃ upekkhaṃ bhāvetha, kule jeṭṭhāpacāyanakammaṃ karothā『『ti. Ovaditvā bhikkhusaṅghassapi cattāro paccaye gaṅgāya maho-ghappavattanakālo viya mahādānaṃ pavattesi. Mātāpituṭṭhāne ṭhatvā bhikkhusaṅghaṃ saṅgaṇhi. Mahājanā tassa ovāde ṭhatvā dānādīni puññāni katvā yebhuyyena tasmiṃ kāle matā saggaṃ gatā.

Kalyāṇavaggamhi patiṭṭhitā janā,

Dānādi puññāni karitva sabbadā;

Cutā cutā sabbajanā sumānasā,

Gatā asesaṃ sugatiṃ subhe ratā.

國王取得舍利后，將舍利盒安置在四方座上，在盒中安置舍利，放在如白蓮瓣般的吉祥信度馬所拉的車上，四周佈置守衛后（國王取得舍利），令奏五種樂器，向大眾宣佈"跟隨在後"，去到大天長老處說："尊者，請您來供奉舍利。"長老聽他的話后說："大王，這舍利是代代相傳而來。我要像世尊的法藏持者阿難長老那樣供奉這舍利。"說完后告別自己的資具施主居士，帶著衣缽跟隨在後供奉舍利而行。國王帶著舍利次第到達摩訶伽摩后召喚大軍護說："裝飾城市。"他在城中敲鼓宣佈："掃除十八條街道，安置滿水瓶，豎立旗旛等，建造門樓，撒五色鮮花，裝飾整個城市，所有城民穿著清凈上衣帶著香花等來迎接。"然後大眾奏響一切樂器，手持香花等出城迎接。天人、比丘比丘尼、優婆塞優婆夷無量眾多。（香花等滿水瓶豎立旗幟遍滿的）眾人發出數千聲歡呼。如香風吹擊海浪聲般整個城市一片喧囂。那國王說"釋放城中監獄所有眾生，以法平等教導"后，帶著舍利進入自己城市來到自己王宮，向舞女示意"禮拜舍利"。舞女們裝飾各種飾物后從王宮出來禮拜舍利，善巧地操持各自手中的樂器作大供養。 然後召喚木匠，在王宮不遠不近的好地基上建造舍利室，佈置花紋藤蔓等裝飾后，在舍利室造美麗的殿堂，造七寶所成的舍利盒，在舍利盒中安置舍利，將舍利安置在寶座頂上，上面繫掛美麗天篷，用布幕圍繞后以大眷屬作大舍利供養。大眾帶著香花在每月八個布薩日對舍利作大供養。舍利放出光芒。大眾生起驚歎作善哉讚歎。整個城市居民充滿歡喜，以佛為所緣生起喜悅，日日對舍利作大供養度日。守持五戒，成為佛的追隨者、法的追隨者、僧的追隨者而歸依。國王教誡大眾："修習慈心、悲心、喜心、舍心，對家中長輩作恭敬。"教誡后對比丘僧團佈施四資具如恒河大洪水流般作大布施。站在父母地位攝受比丘僧團。大眾依他的教誡作佈施等功德，那時大多數死後都往生天界。 安住善法品中的人眾， 常常修作佈施等功德， 所有眾生善意命終后， 喜樂吉祥往生善趣中。

Rājā dhātuyā mahantaṃ pūjaṃ karonto mahagāme vihāsi. Tena patiṭṭhāpitavihārā kathetabbā? Kathaṃ? Lenavihāraṃ candagirivihāraṃ koṭipabbatavihāraṃ nagaraṅgaṇavihāraṃ selakā vihāraṃ talākāvihāranti evamādayo vihāre patiṭṭhāpetvā tipiṭakamahāariṭṭhattherassa dakkhiṇodakaṃ datvā mahāvihāre niyyādesi. Evaṃ so rājā yāvajīvaṃ dhātuṃ pariharitvā pacchime kāle maraṇamañce nipanno attano puttaṃ yaṭālatissa kumāraṃ pakkosāpetvā; tāta tissa, amhehi pariharita nalāṭadhātu pūjehī』ti dhātuvaṃsaṃ kathetvā puttaṃ anusāsitvā kālaṃ katvā saggapuraṃ gato.

Rājā mahānāgavaro yasassi,

Katvāpi rajjaṃ matimā susaddho;

Mānetva saṅghaṃ catupaccayehi,

Agā asoko varadevalokaṃ;

Tassa putto yaṭālatissakumāro pitu accayena pitarā vuttaniyāmeneva dhātuyā mahantaṃ pūjaṃ kāresi. So』pi divasassa tayo vāre dhātupaṭṭhānaṃ karonto rajjaṃ kāretvā ciraṃ vihāsi. Iminā』pi patiṭṭhāpitavihārā kathetabbā; dhammasālavihāraṃ mahādhammasālavihāraṃ selābhayavihāranti evamādayo patiṭṭhāpetvā-tipiṭakamahāariṭṭhattherassa saddhivihāriko tipiṭakamahāabhayatthero uparājassa mahānāgassa ayyako. Tassa therassa dakkhiṇodakaṃ adāsi. So』pi rājā yāvajīvaṃ dhātuṃ pariharitvā pacchime kāle maraṇamañce nipanno attano puttaṃ goṭhābhayakumāraṃ pakkosāpetvā』dhātuyā mahantaṃ pūjaṃ karonto appamatto hohī』ti vatvā dhātuvaṃsaṃ kathetvā kālaṃ katvā sagge nibbatti.

Yaṭṭhālako nāma mahāmahīpati,

Mahājanassatthakaro guṇālayo;

So dhātupūjaṃ vipulaṃ anekadhā,

Katvā gato devapuraṃ anindito.

Tassa putto goṭhābhayakumāro pitu accayena pitarā vuttaniyāmeneva dhātuyā mahantaṃ pūjaṃ katvā goṭhābhaya mahārājā hutvā rajjaṃ karonto kācaragāme dasabhātike rājāno ghātetvā daṇḍakammatthāya goṭhābhayamahātherassa hatthoṭṭhajanapade vasantassa mattikalenavihāraṃ khīrasāla vihāraṃ nāgamahāvihāraṃ kumbhaselavihāraṃ cetiyapabbatavihāraṃ sānupabbatavihāraṃ kaṇikāra selavihāraṃ ambasela vihāraṃ tindukalena vihāraṃ karaṇḍakavihāraṃ godhasālavihāraṃ vālukatitthavihāranti evamādayo gaṅgāya paratīre pañcasatavihāre orimatīre pañcasatavihāre cā』ti vihārasahassaṃ kāretvā attano sadisanāmassa goṭhābhayattherassa dakkhiṇodakaṃ datvā adāsi. So yāvajīvaṃ dhātupūjaṃ katvā pacchime kāle maraṇamañce nipanno attano puttaṃ kākavaṇṇatissa kumāraṃ pakkosāpetvā āliṅgitvā;』tāta tissa, ayaṃ nalāṭadhātu amhākaṃ paramparāya āgatā. Tvaṃ kira dhātuṃ gahetvā mahāgaṅgāya passe seru nāma dahassa ante varāha nāma soṇḍiyā matthake patiṭṭhāpetvā saṅghārāmaṃ kārāpessasī』ti satthā jīvamāno vyākaraṇamakāsi. Tasmā tvaṃ imaṃ dhātuṃ gahetvā mamaccayena tasmiṃ ṭhāne patiṭṭhāpehī』ti puttaṃ anusāsitvā kālakiriyaṃ katvā sagge nibbatti.

Goṭhābhayo nāma mahīpatissaro,

Mahājane tosayi appamatto;

So dhātupūjaṃ vipulaṃ karitvā,

Agā asoko varadevalokaṃ.

Mahānando mahāpañño candagutto bahussuto;

Bhaddaseno mahāthero bhaddadhamme visārado.

Jayaseno ca so vīro thero so saṅgharakkhito;

Devatthero ca medhāvī rakkhakā dhātu bhaddakā.

Uparājā mahānāgo yaṭṭhālako mahābalo;

Goṭhābhayo mahāpuñño kākavaṇṇo ca vīriyavā.

國王作舍利大供養時住在摩訶伽摩。應當說他建立的寺院：如何？建立巖洞寺、月山寺、尖頂山寺、城廣場寺、石山寺、水池寺等寺院后，向三藏大阿利吒長老澆獻水后交付給大寺。如是這位國王終身供奉舍利后，在最後時躺在臨終床上召喚自己的兒子亞塔拉帝須王子說："孩子帝須，要供養我們供奉的額舍利。"講述舍利傳承后教誡兒子，命終后往生天界。 最勝大那伽王有名聲， 智者以正信作王政， 以四資具恭敬僧團， 無憂往生最勝天界。 他的兒子亞塔拉帝須王子在父親去世后按父親所說方式對舍利作大供養。他也每日三次供奉舍利作王統治長久住持。也應當說這位建立的寺院：建立法堂寺、大法堂寺、石山無畏寺等后，三藏大阿利吒長老的弟子三藏大無畏長老是副王大那伽的外祖父。向那位長老澆獻水。這位國王也終身供奉舍利后，在最後時躺在臨終床上召喚自己的兒子喬塔婆耶王子說："要作舍利大供養不要放逸。"說完講述舍利傳承後命終往生天界。 名為亞塔拉的大地主， 為大眾利益功德處， 他作無量多種舍利， 供養無誹謗往天城。 他的兒子喬塔婆耶王子在父親去世后按父親所說方式對舍利作大供養后成為喬塔婆耶大王作王統治時，殺死卡查拉村十兄弟王后，作懲罰性的工程，為住在手象地區的喬塔婆耶大長老建造泥窟寺、乳沙羅寺、龍大寺、甕石寺、塔山寺、山坡寺、龍瞼花石寺、芒果石寺、柿樹窟寺、匣寺、大沙羅寺、沙渡寺等，在河對岸建五百寺，此岸建五百寺，共一千寺后，向與自己同名的喬塔婆耶長老澆獻水后交付。他終身作舍利供養后，在最後時躺在臨終床上召喚自己的兒子烏色帝須王子擁抱說："孩子帝須，這額舍利是我們代代相傳而來。導師在世時授記說你將取捨利在大河邊名為塞魯池邊名為豬的山頂上安立並建造僧園。因此你在我去世后要取這舍利安立在那處。"教誡兒子後命終往生天界。 名喬塔婆耶的地主主， 不放逸令大眾歡喜， 他作廣大舍利供養， 無憂往生最勝天界。 大難陀大智慧，旃陀笈多多聞， 跋陀西那大長老，善巧于善法中。 勝軍他是勇者，長老僧護那位， 天長老有智慧，舍利善護持者。 副王大那伽和，亞塔拉大力者， 喬塔婆耶大福德，烏色精進具足。

Ete therā ca rājāno puññavanto sumānasā;

Dhātu paramparānītā dhātā dhātusukovidā.

Kassapādīnatherānaṃ paramparāyamāgatā;

Mahānāgādi hatthato yāva tissamupāgatā.

Iti ariyajanappasādanatthāya kate dhātuvaṃse

Dhātuparamparā kathā nāma

Tatiyo paricchedo.

這些長老與國王，具福德善意者， 舍利代代傳承者，持舍利善巧者。 從迦葉等長老，代代相傳而來， 從大那伽手中，直至帝須得到。 如是爲了令聖者生信而作的舍利傳中， 名為舍利傳承的故事， 第三品完畢。

1. Pakiṇṇakakathā

Tatra ṭhatvā rañeño uppatti kathetabbā. (So pana) amhākaṃ satthuno bodhippattito puretarameva mahāmalaya raṭṭhe vanacarakaṃ paṭicca tassa bhariyāya kucchiyaṃ paṭisandhiṃ gaṇhi. Navaḍḍhamāsāvasāne mātukucchito nikkhamitvā kamena vaḍḍhanto viññubhāvaṃ pāpuṇi. Tassa pitā ekaṃ dārikaṃ ānetvā puttassa gehe akāsi. Aparabhāge tassa pitā kālamakāsi. Kumāro』carako』ti paññāyi. So tato paṭṭhāya paccekabuddhaṃ upaṭṭhahi. Carako attano nivāsavatthusmiṃ kadalipanasādīni ropetvā phalārāmaṃ akāsi. Tato aparabhāge tena ropitapanasarukkho mahantaṃ cāṭippamāṇaṃ panasaphalaṃ gaṇhi. Carako attano vatthuṃ gantvā sākhāya supakkaṃ panasaphalaṃ passitvā chinditvā gehaṃ āharitvā apassāyaṃ luñcitvā upadhāresi. Tato samantā catumadhuraṃ viya yūsaṃ otaritvā apassayaṃ apanīta āvāṭaṃ pūretvā aṭṭhāsi. Tato carako evaṃ cintesi. Imaṃ panasaphalaṃ amhākaṃ paccekabuddhena vinā aññesaṃ nānucchavikanti. Paṭisāmetvā ṭhapesi.

Punadivase paccekabuddho lenato nikkhamitvā sarīrapaṭijagganaṃ katvā surattapallavasadisaṃ antaravāsakaṃ parimaṇḍalaṃ katvā nivāsetvā bahalapavaramahāpaṃsukūlacīvaraṃ pārupitvā nīlabhamaravaṇṇaṃ pattaṃ hatthena gahetvā ākāsena āgantvā tassa kuṭidvāre pākaṭo ahosi. Carako kuṭito nikkhamitvā taṃ vanditvā hatthato pattaṃ gahetvā gehaṃ pavesetvā pīṭhe nisīdāpetvā attanā ṭhapitaṭṭhānato panasaphalaṃ gahetvā yūsaṃ patte pūretvā paṭiggahāpesi. Paccekabuddho taṃ paribhuñjitvā ākāsato attano vasanaṭṭhānameva gato. Athekadivasaṃ carako paradesā gacchanto bhariyaṃ pakkosāpetvā;』 amma, ayyassa appamatto hutvā dānaṃ dehī』ti sabbūpakaraṇaṃ niyyādetvā paradesaṃ gato. Punadivase paccekabuddho lenato nikkhamitvā cīvaraṃ pārupitvā pattamādāya ākāsato āgantvā kuṭidvāre otaritvā aṭṭhāsi. Tasmiṃ khaṇe carakassa bhariyā kuṭito nikkhamitvā paccekabuddhassa hatthato pattaṃ gahetvā gehe nisīdāpetvā bhattaṃ adāsi.

Tena bhattakicce pariniṭṭhite sā taruṇapaccekabuddhaṃ passitvā kilesapaṭisaṃyuttaṃ cittaṃ uppādetvā paccekabuddhassa attano ajjhāsayaṃ kathesi. Paccekabuddho tassā kathaṃ sutvā jigucchamāno uppatitvā ākāsato attano vasanaṭṭhānameva gato. Sā paccekabuddhassa gatakāle attano sarīraṃ telena makkhetvā bhaṇḍanakā viya nitthunamānā mañce nipajji. Carako paradesato āgantvā bhariyaṃ nipajjamānaṃ evamāha?』Bhadde, kiṃ ayyassa bhikkhaṃ adāsī』ti. Sā nitthunamānā āha? Mā puccha tava ayyassa kammanti. Kathehi bhadde, kiṃ tena kammaṃ katanti. So attanā saddhiṃ kilesavasne okāsaṃ kārāpetuṃ vāyamitvā mayā ayuttanti vutte mama kese gahetvā hatthapādehi ākoṭetvā sarīraṃ nakhena ottharitvā sīse paharitvā gato』ti vutte carako taṃ sutvā asahanto (eso mayā) evarūpassa assamaṇakammassa posito』ti vatvā tassā sokaṃ vinodetvā dhanuṃ ādāya tikkhasaraṃ gahetvā etaṃ māretvā āgamissāmī』ti vatvā vasanaṭṭhānaṃ agamāsi.

4.雜說 應當在此講述國王的出生。（那）在我們導師證菩提之前，在大摩羅耶地區依靠一位獵人，在他妻子的腹中入胎。九個半月滿后從母胎出來，漸漸長大到達知識年齡。他的父親帶來一位少女給兒子成家。後來他的父親去世。這青年以"獵人"而聞名。從那時起他侍奉辟支佛。獵人在自己居住地種植香蕉、麵包果等成為果園。後來他種的麵包果樹結出大如甕般的麵包果。獵人去自己的地方，看見枝上熟透的麵包果后砍下帶回家，挖開果頂部察看。從那周圍像四種甜味一樣的汁液流下，填滿去掉果頂后的凹處而停住。然後獵人這樣想：這麵包果除了我們的辟支佛外不適合其他人。儲存著放置。 第二天辟支佛從巖洞出來，整理身體後像鮮紅嫩芽般圓整地穿好下衣，披上厚重殊勝的糞掃衣，手持如青蜂色的缽，從空中來到他茅屋門前顯現。獵人從茅屋出來禮拜他，從手中接過缽，請入屋內讓坐在座位上，從自己放置處取出麵包果，將果汁裝滿缽中供養。辟支佛食用后從空中回到自己住處。有一天獵人要去他鄉時召喚妻子說："母親，要不放逸地佈施給聖者。"交付一切用具後去他鄉。第二天辟支佛從巖洞出來，披上衣持缽從空中來到茅屋門前站立。那時獵人的妻子從茅屋出來，從辟支佛手中接過缽，請入屋內坐下後佈施食物。 在他用餐完畢時，她看見年輕的辟支佛後生起與煩惱相應的心，向辟支佛說自己的意圖。辟支佛聽她的話后厭惡地飛起從空中回到自己住處。她在辟支佛離去時用油塗抹自己身體，像吵架般呻吟著躺在床上。獵人從他鄉回來后對躺著的妻子這樣說："賢妻，你佈施食物給聖者了嗎？"她呻吟著說："不要問你的聖者做的事。""賢妻說吧，他做了什麼事？""他努力讓我與他一起造作煩惱機會，當我說'這不合適'時，抓我的頭髮用手腳毆打，用指甲劃破身體，打我頭部后離去。"獵人聽后不能忍受（說）："我供養這樣行非沙門法的人"后，安慰她的憂愁，拿起弓箭說"取利箭殺死他后回來"後去到住處。

Tasmiṃ samaye paccekabuddho nahānatthāya gato. Gantvā ca pana kāyabandhanaṃ ākāse cīvaravaṃsaṃ viya katvā nivāsanapāpuraṇaṃ tasmiṃ ṭhapetvā jalasāṭakaṃ nivāsetvā udakamatthakā ākāse nisīditvā nahāyituṃ ārabhi. Carako paccekabuddhassa garugāravakāraṇaṃ passanto gumbantare nilīno aṭṭhāsi. Ṭhatvā ca pana evarūpaṃ acchariyaṃ disvā cintesi? Ayañca evarūpaṃ na karoti, addhā esā musāvādā』ti. Ahaṃ etissā vacanaṃ gahetvā evarūpassa samaṇassa akāraṇe aparādhaṃ kataṃ. Eso tādisaṃ na karotī』ti cintetvā paccekabuddhassa nahatvā ṭhītakāle gantvā pādesu nipatitvā?』Mayhaṃ khamatha ayyā』ti āha. Pacceka buddho? Kiṃ kathesi upāsakā』ti. So attano mātugāmassa kathitaṃ ācikkhi. Evañhi sati upāsaka tumhākaṃ āgatakammaṃ niṭṭhapetvā gantuṃ vaṭṭatī』ti āha. Mā evaṃ kathetha sāmi, ahaṃ aññāṇabhāvena tassā vacanaṃ gahetvā tumhākaṃ akāraṇe dubbhituṃ āgatomhi』ti sabbaṃ attanā cintitaṃ ācikkhi.

Paccekabuddho? Āma upāsaka, sā attanā saddhiṃ asaddhammapaṭisaṃyuttakathaṃ kathesī』ti āha. So tassā kujjhitvā ahaṃ etaṃ nissāya imassa aparajjhāmi. Gantvā taṃ māressāmī』ti paccekabuddhaṃ pañcapatiṭṭhitena vanditvā nikkhami. Paccekabuddho taṃ nivattetvā mātugāmaṃ mā mārehī』ti anekavidhāni kāraṇāni kathetvā pañcasīle patiṭṭhapetvā tassa dhammaṃ desento imaṃ gāthamāha?

Yo appaduṭṭhassa narassa dussati,

Suddhassa posassa anaṅgaṇassa;

Tameva bālaṃ pacceti pāpaṃ,

Sukhumo rajo paṭivātaṃva khitto』ti;

Carako tassa dhammadesanaṃ sutvā pasantacitto hutvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā gehaṃ gantvā tāya saddhiṃ samaggavāsaṃ vasitvā tato paṭṭhāya yāvajīvaṃ paccekabuddhassa cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārādayo parikkhāre ca datvā paṭijaggi. So tasmiṃyeva lene vasanto aparabhāge anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi.

Sayambhuñāṇena vigayha dhammaṃ,

Dukkhaṃ anantaṃ sakalaṃ pahāya;

Samādhijhānābhirato yasassi,

Gato vināsaṃ pavaro yasassi.

那時辟支佛去洗浴。去後將腰帶在空中如衣桿般，放置穿著和披覆的衣物，穿上浴衣，坐在水面上空中開始洗浴。獵人看見辟支佛的莊重威儀原因，躲在灌木叢中站著。站著看見這樣的奇蹟后想："他不會做這樣的事，確實她在說謊。我聽信她的話對這樣的沙門無緣無故作過失。他不會做那樣的事。"想后在辟支佛洗浴站立時去倒在腳下說："請原諒我，聖者。"辟支佛說："優婆塞你說什麼？"他告知女人所說的話。"如果這樣，優婆塞你完成來時的事後離去為宜。""請不要這樣說，主人，我因無知信了她的話，無緣無故來害您。"告知一切自己所想。 辟支佛說："是的優婆塞，她與我說了與非法相應的話。"他對她生氣說："我因她而對這位做過失。我去殺她。"以五體禮拜辟支佛后離去。辟支佛讓他回來說"不要殺女人"后，說了多種理由讓他安住五戒，為他說法時說此偈： "誰對無害人生恨，對清凈無染者， 惡報返回愚者身，如細塵迎風投。" 獵人聽他說法後心生凈信，以五體禮拜后回家，與她和睦同住，從那時起終身佈施供養辟支佛的衣服、飲食、住所、病人醫藥等資具。他住在那巖洞後來以無餘涅槃界般涅槃。 以自覺智慧通達法， 斷盡無邊一切苦， 喜樂定禪有名聲， 最勝有名歸寂滅。

Atha pacchā carako kālaṃ katvā sagge nibbatti. Tattha ciraṃ dibbasampattiṃ anubhavitvā devalokato cavitvā imasmiṃ dīpe malaya raṭṭhe amaruppala lenassa āsannaṭṭhāne upacarakassa putto hutvā nibbatti. So navamāsaḍḍhapariyosāne mātukucchito nikkhami. Tassa nāmagahaṇadivase ñātakā amaruppala kumāroti nāmaṃ akaṃsu. So pana aparabhāge vaḍḍhento dārakehi saddhiṃ kīḷanto pattapuṭena vālukabhattaṃ pacitvā, dārakā ime samaṇāti vatvā paṭipāṭiyā nisīdāpetvā dānaṃ dassāmī』ti vatvā kīḷādānaṃ deti. Ekadivasaṃ amaruppala kumāro vālukathupaṃ katvā attano nivāsanavatthadussaṃ gahetvā khuddakadaṇḍake bandhitvā paṭākaṃ katvā pūjanatthāya ṭhapesi. Amaruppala lenavāsī maliya devattheraṃ nissāya dānādīni puññāni katvā tato cuto imasmiṃyeva dīpe mahāgāme goṭhābhayamahārājassa aggamahesiyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhi. So navamāsaḍḍhapariyosāne mātukucchito nikkhami. Tassa nāmagahaṇa divase』kākavaṇṇatisso』ti nāmaṃ akaṃsu. So anupubbena vaḍḍhitvā pitu accayena chattaṃ ussāpetvā kākavaṇṇatissamahārājā ahosi. Tassa chatte ussāpiteyeva sakalaraṭṭhaṃ subhikkhaṃ ahosi. Pañca vā dvādasa vā divase anatikkamitvā devo sammā vassati. Vessantarabodhisattassa dānagge yācakānaṃ hatthe bhikkhābhājanaṃ viya tasmiṃ kāle vāpīpokkharaṇī-nadī-kandara-sobbha-jātasarādayo vassodakena pūritā ahesuṃ. Pañcavidhapadumasañchannā anekadijasamākiṇṇā nānārukkhehi virocitā ahesuṃ. Nānā sassāni sampajjiṃsu, uttarakuru ālakamandā rājadhānisadisaṃva hiraññasuvaṇṇādi ratanaṭṭhānaṃ.

So rājā saddhāya sampanno mahābhikkhusaṅghassa cattāro paccaye anūnaṃ katvā dāpesi. Saṭṭhimattānaṃ tipiṭakadharānaṃ candanadoṇiyā satapākatelassa pūrāpetvā yāvapiṭṭhipādaṃ tāva osīdāpetvā nisinnānaṃ laṭṭhima dhudantakaṭṭhaṃ catumadhuraṃ pakkhipitvā dāpesi. Ucchukaṇḍa-sakkharā-nālikera-phalamūlakhandhakhādanañca nānāvidhamaccharasehi sugandhasālitaṇḍulena sādhitayāgubhattañca pātova adāsi. Antarābhatte aṭṭhārasavidha-antarakhajjakañca ucchukadalipanasaphalādayo ca nānāvidhottaribhaṅgena saddhiṃ sugandhasālitaṇḍulabhattaṃ nānaggarasaṃ dāpetvā pacchābhattaṃ aṭṭhavidhakappīyapānake ca dāpesi. Aññe samaṇaparikkhāre ca dāpesi. Iminā niyāmeneva bhikkhusaṅghassa tipiṭakadharabhikkhūnañca nirantaraṃ mahā dānaṃ datvā vasati.

然後後來獵人命終往生天界。在那裡長久享受天界成就后從天界死沒，在此島摩羅耶地區阿摩盧帕拉巖洞附近出生為小獵人之子。他在九個半月滿后從母胎出來。在他取名那天親屬給他取名阿摩盧帕拉王子。他後來長大時與孩子們玩耍，用葉包煮沙飯，說"這些是沙門"后讓孩子們排列坐下說"我要佈施"后玩佈施遊戲。有一天阿摩盧帕拉王子堆沙塔后，取自己的衣服布繫在小棍上作旗幟供養而放置。住在阿摩盧帕拉巖洞的摩利亞天長老依止佈施等功德后，從那死沒在此島摩訶伽摩喬塔婆耶大王的第一王后腹中入胎。他在九個半月滿后從母胎出來。在他取名那天給他取名"烏色帝須"。他漸漸長大后在父親去世時升起傘蓋成為烏色帝須大王。在他升起傘蓋時整個國家就豐足。不超過五或十二天天就適量降雨。如同在菩薩韋山達羅的佈施處乞者手中的乞食器一樣，那時水池、蓮池、河流、山谷、深淵、天然湖等被雨水填滿。被五種蓮花覆蓋，眾多鳥類遍滿，被各種樹木莊嚴。各種莊稼成熟，如同北俱盧洲阿拉卡曼達王城般是金銀等寶藏之處。 這位國王具足信心，向大比丘僧團佈施四種資具不缺。令人為六十位三藏持者裝滿旃檀木盆百煮油直到背腳沉入而坐，放入拉提馬樹牙籤和四種甜味佈施。清晨佈施甘蔗段、砂糖、椰子、果根莖食物和以各種魚汁香米煮成的粥飯。在中午飯前佈施十八種點心和甘蔗、香蕉、麵包果等，與各種咖喱一起佈施香米飯和各種上味。飯後佈施八種許可飲料。佈施其他沙門資具。以這樣的方式不斷對比丘僧團和三藏持比丘作大布施而住。

Athāparena samayena kalyāṇiyaṃ sivo nāma mahārājā attano bhāgineyyassa abhayakumārassa kākavaṇṇatissa rañño bhaginiyā somadeviyā nāma rājaputtiyā āvāhamaṅgalaṃ katvā ānetvā pādaparicārikaṃ dāpesi. Datvā ca pana abhaya kumāraṃ girinagaramhi nisīdāpesī. So girinagare rajjaṃ kārāpetvā giriabhayo nāma rājā hutvā mahantaṃ sampattiṃ anubhavamāno vihāsi. Tato aparabhāge kākavaṇṇatissa mahārājā mahāgāme viharanto aññatarassa bhikkhussa gatte maṅkunā daṭṭhaṭṭhāne gaṇḍaṃ uṭṭhitaṃ disvā kimetaṃ ayyā』ti pucchi. Maṅkunā daṭṭhaṭṭhānaṃ mahārājāti. Taṃ sutvā saṃvegappatto, bhante maṅkunā kismiṃ na bhavanti』ti pucchi. Paṭṭasāṭake na bhavanti』ti. Ime pana bhaddantā paṭṭasāṭake kuto labhantī』ti cintetvā gato. Taṃ divasameva pānīyamāḷake nisinno tipiṭakatissatthero nāma rañño buddhasīhanādasuttaṃ nāma kathesi. So there pasanno; uttarāsaṅge dīyamāne』ekasāṭako bhavissāmi』 tasmā imameva dātuṃ na sakkā, kathaṃ karissāmī』ti cintento therena saddhiṃ kathayamāno tattha māḷakeyeva aṭṭhāsi. Tasmiṃ khaṇe eko kāko ambasākhantare nisīditvā

Saddaṃ karonto evamācikkhi. Ayya kākavaṇṇatissamahārāja, tumhākaṃ kaṅkhā nāma natthī, pasādakkhaṇe dhammakathikassa uttarāsaṅgaṃ dehī』ti āha.

(Kāko so kākavaṇṇassa vadeti vacanakkhamo,

Pasādajāto therassa tuvaṃ saddhammadesane;

Dadāhi uttarāsaṅgaṃ mahātherassa bhūmipā』ti.)

Mahārāja, ahaṃ tumhākaṃ pañcasāsanaṃ gahetvā āgato. Vihāradevi puttaṃ vijāyi. Idamekaṃ sāsanaṃ. Ekā kareṇukā suvīrahatthipotakaṃ titthasare vijāyī. Idaṃ dutiyaṃ sāsanaṃ. Goṭhasamuddamajjhena sattamattā nāvā paṭṭane paccuṭṭhitā, idaṃ tatiyaṃ sāsanaṃ uttara vaḍḍhamānapabbatapāde dvikarīsappamāṇe khette taruṇatālakkhandhappamāṇā suvaṇṇakkhandhā uggacchiṃsu, idaṃ catutthaṃ sāsanaṃ. Giripabbatapāde koṭa raṭṭhaka vihāre koṭaraṭṭhako nāma thero maggopasamaṃ vatvā giripabbatamatthake sattatālappamāṇaṃ uggantvā ākāse nisinno parinibbāyi, idaṃ pañcamaṃ sāsanaṃ.

(Putto hatthī ca nāvā ca catutthaṃ hemakhandhakaṃ;

Therassa parinibbānaṃ pañcamaṃ sāsanaṃ idaṃ.

Imaṃ gahetvāna ahaṃ āgato tava santikaṃ;

Sāsanaṃ īdisaṃ sutvā puññakamme rato bhava.

然後另一時，在迦利亞尼的西瓦大王為自己的外甥阿巴耶王子迎娶烏色帝須王的妹妹名叫蘇瑪德維的公主舉行婚禮，帶來后給作侍足者。給后讓阿巴耶王子在山城居住。他在山城作王成為名叫山阿巴耶的國王，享受大成就而住。後來烏色帝須大王住在摩訶伽摩時，看見某位比丘身上被臭蟲咬處生起腫塊問："聖者，這是什麼？""大王，是臭蟲咬處。"聽後生起厭離問："尊者，什麼上面沒有臭蟲？""絲綢衣上沒有。"想"這些尊者從哪裡得到絲綢衣？"后離去。那天在飲水亭坐著的名叫三藏帝須長老為王說名為佛獅子吼經。他對長老生凈信；"如果佈施上衣會成為一衣者，因此不能佈施這個，怎麼辦？"想著與長老談話就在那亭子站著。那時一隻烏鴉坐在芒果枝間 發出聲音這樣說："聖者烏色帝須大王，你沒有疑慮，在凈信時刻給說法者上衣。" （那烏鴉對烏色說適合話語， 你對長老說法生凈信， 地主請給大長老上衣。） "大王，我帶來你的五個訊息。王宮夫人生了兒子，這是第一個訊息。一隻母像在水池生了素維拉小象，這是第二個訊息。在瞿他海中有七艘船到達港口，這是第三個訊息。在北增長山腳兩卡利薩量的田地裡生起如幼椰子樹幹大小的金塊，這是第四個訊息。在山山腳的拘吒國寺中名為拘吒國的長老說道的寂滅后升到山頂七棕櫚樹高在空中坐著般涅槃，這是第五個訊息。" （兒子象和船隻，第四是金塊， 長老的般涅槃，這是第五訊息。 我帶著這些來到你面前， 聽聞如此訊息樂行功德。）

Vatthaṃ sahasā dāpehi kato sabbasamāgamo;

Idaṃ niccaṃ jānanto kiṃ laggo uttarāsaṅge』ti.)

Rājā kākassa vacanaṃ sutvā hasi. Thero? Kasmā mahārāja hasī』ti pucchi. Bhante, etasmiṃ ambasākhantare nisīditvā saddaṃ karontassa kākassa kathaṃ sutvā hasinti sabbaṃ ārocesi. Thero』pi raññā purimattabhāve katakammaṃ passitvā hasi. Rājā kasmā ayyo hasī』ti pucchi. Mahārāja, tumhākaṃ anantare attabhāve malayaraṭṭhe amaruppala nāma kāle katakammaṃ passitvā hasitti. Tena puṭṭho katakusalakammaṃ sabbaṃ vitthārena tassa ācikkhi. Rājā somanassappatto attano uttarāsaṅgaṃ datvā theraṃ vanditvā gehaṃ gato. Koṭaraṭṭhakavihāraṃ gantvā therassa sarīrajjhāpanaṃ kārāpetvā dhātuṃ ādāya cetiyaṃ kārāpetvā mahantaṃ pūjaṃ katvā mahāgāmaṃ gato. Suvaṇṇaṃ āharāpetvā rājaṅgaṇe ṭhapāpesi. Goṭhasamuddakucchiyaṃ patta nāvāto vatthāni āharāpetvā bhikkhusaṅghassa cīvaratthāya dāpetvā mahādānaṃ pavattetvā mahāgāmasamīpe vihāraṃ kārāpetvā viharanto attano puttaṃ duṭṭhagāmaṇiṃ pakkosāpetvā; tāta, tvaṃ gantvā girimhi nagare nisīdā』ti vatvā amaccañcassa pituṭṭhāne ṭhapetvā girinagaraṃ pāhesi. Taṃ disvā giriabhaya kumāro kumārena saddhiṃ āgatabaḷassa vatthāhārādīni dāpetvā mahantaṃ sammānaṃ akāsi. Rājakumāro giripabbatapāde vihāsi.

Tato aparabhāge jātiṃ nissāya khattiyānaṃ vivādo ahosi. So abhayarājā kiṃ mevivādenā』ti attano bhariyāya somadeviyā saddhiṃ balavāhanaṃ gahetvā anukkamena gacchanto serunagare rajjaṃ kārentaṃ attasahāyaṃ sivarājaṃ sandhāya tassa santikaṃ āgañji. So』pi sivarājā giriabhayaraññā saddhiṃ āgatabaḷassa mahantaṃ sakkāraṃ kāretvā ahatavatthatilataṇḍulādīni āharāpetvā dāpesi. Katipāhaccaye; samma, kasmā āgatosi』ti pucchi. So āgatakāraṇaṃ sabbamassa ācikkhi. Bhaddakaṃ samma, te kataṃ āgantabbameva āgato. Ahaṃ te kattabbaṃ jānissāmi. Tvaṃ mā cintayī』ti vatvā tassa vasanatthāya nagarabhūmiṃ gavesanto sarakoṭiyaṃ atiramaṇīyabhūmiṃ passitvā tasmiṃ bhūmibhāge so nagaraṃ māpetvā deviyā ekasadisanāmaṃ karissāmī』ti somanagaranti nāmaṃ akāsi. Taṃ nagaraṃ susamiddhaṃ sampannadhanadhaññādīhi upakaraṇehi dvāraṭṭālakagopuraparikhāpokkhara-ṇiyādīhi sahitaṃ hatthiassarathapattiādīhi samākulaṃ saṅkhapaṇavabherisaddādīhi samākiṇṇaṃ nagaraṃ ahosi. So abhayo ciraṃ somanagare mahantaṃ issariyaṃ anubhavanto vihāsi.

衣服速速佈施大眾已聚集， 常知此事為何著于上衣。 國王聽到烏鴉的話笑了。長老問："大王為何笑？""尊者，聽到那坐在芒果枝間發出聲音的烏鴉的話而笑。"告知一切。長老也看見國王前世所作業而笑。國王問"聖者為何笑？""大王，看見你近前世在摩羅耶地區名為阿摩盧帕拉時所作業而笑。"被他問時詳細告知他一切所作善業。國王生歡喜佈施自己的上衣后禮拜長老回宮。去拘吒國寺讓火化長老的遺體后，取捨利建塔作大供養后回摩訶伽摩。令人取來黃金放在王庭。令人從瞿他海腹中到達的船隻取來布料佈施給比丘僧團作衣后，轉起大布施，在摩訶伽摩附近建寺而住時召喚自己的兒子杜吒伽摩尼說："孩子，你去住在山城。"說后安置大臣在父親的位置後派去山城。山阿巴耶王子看見后佈施與王子一起來的軍隊的衣服食物等作大尊重。王子住在山山腳。 後來因種姓而有剎帝利的爭執。那阿巴耶王想"爭執對我有什麼用"后與自己的妻子蘇瑪德維一起帶軍隊漸次前行靠近在塞盧城作王的自己友人西瓦王來到他面前。那西瓦王也對與山阿巴耶王一起來的軍隊作大恭敬，令人取來新布、芝麻、米等佈施。幾天後問："朋友，你為什麼來？"他告知他一切來因。"朋友，你做得好，應來而來。我會知道該為你做什麼。你不要想。"說后為他尋找居住的城地，看見池邊極可愛的地方后，在那地方建城想"要與王后同名"后取名蘇摩城。那城極繁榮，具足財富穀物等資具，有門樓、瞭望塔、城壕、蓮池等，充滿象馬車步兵等，遍佈螺貝、小鼓、大鼓聲等的城市。那阿巴耶在蘇摩城長久享受大自在而住。

Athāparasmiṃ kāle somadevī raññā saddhiṃ kathesi; ayya amhākaṃ paṭisaraṇaṃ cetiyañca vihārañca kāretuṃ vaṭṭatī』ti. Bhaddakaṃ te kathitanti somanassappatto hutvā vihārabhūmiṃ gavesanto nagarato nātidure nāccāsanne mahantaṃ sālavanaṃ atthi. Taṃ passituṃ gato. Tadā tasmiṃ sālavane mahāariṭṭhattherassa vaṃse mahāmahindatthero nāma eko thero atthi. So saṭṭhimatte bhikkhū gahetvā viharati. Taṃ disvā iriyāpathe pasanno theraṃ evamāha; 『ayya tumhākaṃ imasmiṃ sālavane vihāraṃ karissāmi』ti. Thero tassa vacanaṃ sutvā tuṇhīhāvena adhivāsesi. Rājā somanassappatto theraṃ vanditvā nagarameva gantvā somadeviṃ āmantetvā; bhaddesomadevi, amhākaṃ manoratho matthakaṃ patto. Vihārakaraṇatthāya manāpo bhūmibhāgo laddho. Tattha ca mahindo nāma thero samaṇānaṃ saṭṭhimattaṃ gahetvā viharati. Taṃ vanditvā viharaṇatthāya paṭiññaṃ gahetvā āgato. Tattha vihāraṃ karissāmī』ti āha. Sā taṃ sutvā somanassappattā sādhū』ti sampaṭicchi. Punadivase deviyā saddhiṃ therassa santikaṃ gantvā vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Thero tesaṃ mahāsamayasuttaṃ kathesi. Te ubho』pi dhammaṃ sutvā somanassajātā ahesuṃ. Atha rājā ayya dhātuṃ kuto labhissāmā』ti theraṃ pucchi. Mā cintayi mahārāja, dhātuṃ amhe jānissāmā』ti ācikkhi.

So tato paṭṭhāya vihārabhumiṃ sodhāpetvā khāṇukaṇṭakādayo nīharitvā bheritalamiva ramaṇīyaṃ samaṃ kārāpetvā iṭṭhakavaḍḍhakiṃ pakkosāpetvā iṭṭhacitaṃ kārāpetvā cetiyakammaṃ paṭṭhapesi. Vaḍḍhakī cetiyaṃ cinanto katipāhena pupphādhānattayaṃ niṭṭhapetvā dhātugabbhe sabbaṃ kattabbaṃ kammaṃ niṭṭhapetvā rañño paṭivedesi. Rājā, āgantvā therassa ārocesi. Niṭṭhāpito ayya dhātu gabbho』ti. Thero rañño vacanaṃ sutvā attanā pariharitaṃ tathāgatassa dakkhiṇadāṭhādhātuṃ tassa adāsi. Rājā dhātuṃ gahetvā sunakkhattena sumuhuttena mahatā parivārena dhātugabbhe nidahitvā atimanoramaṃ udakabubbuḷakelāsakuṭapaṭibhāgaṃ cetiyaṃ kārāpesi.

Saddhādiguṇasampanno lokasāsanarakkhako;

Sacetiyaṃ mahārājā kārāpesi vihārakaṃ.

Tato therassa santike saṭṭhimattānaṃ bhikkhunaṃ atthāya saṭṭhimattāni pariveṇāni kārāpetvā dvāraṭṭālakapākārehi sobhitaṃ vihāraṃ niṭṭhapetvā attano deviyā ekanāmaṃ katvā mahindattherassa dakkhiṇodakaṃ datvā gandhamālādhūpadhajehi pūjaṃ karonto divasassa tikkhattuṃ dhātupaṭṭhānaṃ gantvā dānādīni puññāni kurumāno giriabhayarājā mahantaṃ sampattiṃ anubhavamāno somanagaraṃ paṭivasati.

以下是完整的巴利文直譯： 在另一個時候，索瑪天妃與國王交談說："尊者，我們應當建造佛塔和寺院作為我們的皈依處。"國王聽后說"你說得好"，心生歡喜，在尋找建寺院的土地時，發現在離城市不太遠也不太近的地方有一片大娑羅樹林。他前去檢視。那時，在這片娑羅樹林中有一位名叫大馬興達長老的比丘，他是大阿利他長老的傳承者。他帶領著約六十位比丘居住在那裡。國王見到長老的威儀後生起信心，對長老說："尊者，我將在這片娑羅樹林中為您建造寺院。"長老聽到他的話后以沉默表示同意。國王心滿意悅，向長老頂禮后回到城中，召喚索瑪天妃說："賢妻索瑪，我們的心願已經達成。我找到了一塊適合建造寺院的好地方。那裡有一位名叫馬興達的長老帶領約六十位沙門居住。我向他頂禮並得到他同意在那裡建寺院后才回來。我將在那裡建造寺院。"她聽后歡喜地表示贊同。 第二天，國王與天妃一同前往拜見長老，頂禮後坐在一旁。長老為他們講說《大集會經》。他們二人聽聞佛法后都生起歡喜。然後國王問長老說："尊者，我們從哪裡能獲得舍利？"長老回答說："大王不必擔心，我們會想辦法獲得舍利。" 從那時起，他讓人清理寺院用地，除去樹樁和荊棘等，使地面像鼓面一樣平坦美好，召集磚匠，開始建造磚砌佛塔。磚匠建造佛塔，幾天內完成了三層供花臺，完成了一切應做的舍利室工作后，向國王報告。國王前來告訴長老說："尊者，舍利室已經建好了。"長老聽到國王的話后，將自己護持的如來右牙舍利交給他。國王接受舍利，在吉祥的時刻，帶領大眾將舍利安奉在舍利室中，建造了一座極其莊嚴、形如水泡般的佛塔。 具足信心等功德，守護世間佛教法； 大王建造佛塔寺，莊嚴殊勝無與倫。 之後，他在長老的住處為約六十位比丘建造了約六十間僧房，建成了一座有門樓和圍墻裝飾的寺院。他以自己王妃的名字命名此寺，向馬興達長老奉獻凈水，以香花、薰香和幢幡供養，每天三次前往禮拜舍利，行持佈施等善業。阿巴雅山王享受著巨大的福報，住在索瑪城中。

(Nagare somanāmamhi ramaṇīye manorame;

Deviyā saha modanto rajjaṃ kāresi nāyako.)

Tato vihāradeviyā bhātā cullapiṇḍapātiyatissatthero nāma ekadivasaṃ kākavaṇṇatissamahārañño āyusaṅkhāramolokento na cirappavattanabhāvaṃ ñatvā punadivase rañño santikaṃ gantvā tena saddhiṃ kathesi. Mahārāja tumhākaṃ nalāṭadhātuyā satthārā byākaraṇaṃ dinnaṃ;』mahāvālukagaṅgāya dakkhiṇabhāge seru nāma dahassa ante varāha nāma soṇḍiyā matthake anāgate kākavaṇṇatisso nāma mahārājā mayhaṃ nalāṭadhātuṃ patiṭṭhapessatī』ti vatvā taṃ sandhāya bhagavā samāpattiṃ samāpajjitvā gato. Tassa vacanaṃ manasikarohī』ti āha. Tassa kathaṃ sutvā amhākaṃ kusalasampattiṃ avināsetvā ayyassa vacanamuddissa cetiyaṃ kārāpanatthāya gantabbanti mantvā bhaddakaṃ ayyā』ti therassa vacanaṃ sampaṭicchitvā attano puttaṃ duṭṭhagāmaṇiṃ girinagarato pakkosāpetvā mahāgāme nisīdāpetvā nagare bheriṃ carāpesi; ahaṃ mahāvālukāya gaṅgāya samīpe seru nāma dahassa ante varāha nāma soṇḍiyā matthake cetiyaṃ kārāpanatthāya gamissāmi, sabbaseniyo ca mahā jano ca mayā saddhiṃ āgacchantu』ti vatvā rājā culapiṇḍapātiyatissattherassa tissamahāvihāre sāgalattherassa ca santikaṃ gantvā bhante tumhākaṃ parivāre pañcasatamatte bhikkhu gahetvā dhātuṃ upaṭṭhahantā mayā saddhiṃyeva āgacchathā』ti vatvā bhaddamāse bhaddadivase sunakkhatte sumuhutte bandhāvāraṃ sajjetvā dhātugharato dhātukaraṇḍakaṃ nīharitvā susajjitarathe ṭhapetvā upari setacchattañca katvā purato purato ratanamaṇaḍape kārāpetvā puretaramakāsi.

Tato rājā puttaṃ duṭṭhagāmaṇiṃ pakkosāpetvā anusāsitvā puttaṃ saddhātissakumārañca vihāradeviñca gahetvā sīghaṃ nikkhami. Cūḷapiṇḍapātiyatissatthero ca attano parivāre pañcasatabhikkhū gahetvā dhātuṃ upaṭṭhahanto pacchato āgañchi. Sabbaseniyo ca rājā ca bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ datvā bhikkhu saṅghena saddhiṃ gantvā dīghavāpiṃ pāpuṇiṃsu. Tasmiṃ saddhātissakumāraṃ nisīdāpetvā anukkamena āgantvā sumanamālāpiṭṭhiyaṃ khandhavāraṃ bandhitvā nisīdi. Kasmā pana taṃ ṭhānaṃ evaṃ nāmakaṃ jātanti. Sumananāgarājā sattadivasāni nāgasampattiṃ abhiramamāno (nalāṭadhātuṃ vissari.) Sattāhaccayena nalāṭadhātuṃ anussaritvā pacchā āvajjamāno rañño dhātuṃ gahetvā āgatabhāvaṃ ñatvā mahantaṃ somanassaṃ patto mahantajjhāsayo attano parivāre chakoṭimatte nāge gahetvā dhātupaṭipathaṃ gantvā dhātupatiṭṭhitaṭṭhāneva pathaviyaṃ nābhippamāṇato sumanamālāvassaṃ vassesi. Tasmā taṃ ṭhānaṃ sumanamālāpiṭṭhiti jātaṃ. Punadivase rājā dhātuṃ gahetvā varāha nāma soṇḍiṃ pāpuṇi. Sampattāya dhātuyā tasmiṃ ṭhāne sumananāgarājā rathacakke yāva nābhiṃ tāva osīdāpetvā aparivattanaṃ akāsi. Taṃ disvā rājā saṃvegappatto theraṃ pucchi. Mā bhāyi mahārāja, dhātu patiṭṭhānaṭṭhānaṃ āgato. Imasmiṃ ṭhāne patiṭṭhahissatī』ti āha.

我來將這段巴利文完整翻譯成簡體中文： 在名為那伽勒（Nagare）的美麗怡人之城中， 國王與王妃一同歡樂地治理著王國。 其後，毗訶拉德維王妃的兄長，名為朱拉賓達帕提亞帝須的長老，有一天觀察到迦迦瓦那帝須大王的壽命將盡，知道不久於人世，於是第二天前往覲見國王並與之交談。"大王，關於您額頭舍利，佛陀曾經授記說：'在未來，在大沙恒河南岸，在名為塞盧的湖邊，在名為瓦拉哈的山岡頂上，名為迦迦瓦那帝須的大王將會安置我的額頭舍利'。世尊說完這番話后入定而去。請你謹記這些話。"聽聞此言后，國王思忖道："我們不應浪費這殊勝因緣，應遵照尊者的話去建造佛塔。"於是對長老說："善哉，尊者。"國王接受了長老的建議，召喚自己的兒子杜圖嘎馬尼從吉利那伽拉（山城）來，安置他于大村，並在城中敲鼓宣告："我將前往大沙恒河附近，在塞盧湖邊的瓦拉哈山岡頂上建造佛塔。愿所有軍隊和民眾都隨我同去。"國王說完后便前往朱拉賓達帕提亞帝須長老的帝須大寺和薩伽拉長老處，說道："尊者們，請帶領五百位比丘隨眾，護持舍利與我同行。"于吉祥月、吉祥日、良辰吉時，準備好營地，從舍利殿中取出舍利匣，安放在莊嚴的車上，上覆白傘，並在前方建造了寶石殿堂。 之後，國王召來兒子杜圖嘎馬尼訓誡，帶著兒子薩達帝須王子和毗訶拉德維迅速出發。朱拉賓達帕提亞帝須長老也帶領五百位隨從比丘護持舍利隨後而行。所有軍隊和國王向比丘僧團佈施大供養，與比丘僧團一同前行到達提伽瓦比。在那裡安置薩達帝須王子，漸次前行，在須曼麻拉山背紮營安歇。為何這個地方會有這樣的名字呢？須曼那龍王在此享受七天龍王之樂（忘記了額頭舍利）。七天後憶起額頭舍利，回想起時得知國王帶著舍利前來，生起大歡喜心，帶著六千萬龍眾前往迎接舍利，在舍利安置處從地下臍輪高度降下須曼那花雨。因此這個地方被稱為須曼麻拉山背。第二天，國王帶著舍利到達瓦拉哈山岡。當舍利到達那裡時，須曼那龍王使車輪陷入至輪轂處而不能轉動。看到這種情況，國王驚惶不安，詢問長老。"大王不必懼怕，這是舍利應該安置之處，舍利將在此處安頓。"長老如是說。

Taṃ sutvā rājā dhātupatiṭṭhāna bhūmibhāgaṃ bhavissatī』ti cintetvā tattheva senaṃnivesetvā idaṃ ṭhānaṃ samantato sakaṇṭakaṃ vanaṃ nīharāpetvā bhūmibhāgaṃ atiramaṇīyaṃ bheritalamiva samaṃ kārāpetvā seniyapāmokkhaṃ āmantetvā tumhe dhātuṃ ṭhapanatthāya paṭhamaṃ dhātugharaṃ kārāpetvā dhātu gabbhaṃ patiṭṭhāpetvā nivedesi. Rājā anto dhātughare tasmiṃ dhātugabbhe dhātukaraṇḍakaṃ patiṭṭhapetvā bahi ārakkhaṃ saṃvidhāya tattha mahantaṃ pūjāvidhānaṃ kārāpetvā dhātugharaṃ catujātiyagandhena vilimpāpesi. Tadupādāya taṃ gehaṃ gandhamūlaṃ nāma jātaṃ. Tasmiṃ ṭhāne bahū sannipatiṃsu. Tattha mahindo nāma thero āgantuka bhikkhūnaṃ vattapaṭivattaṃ akāsi. Punadivase rājā vihāraṃ gantvā sukhena vasittha ayyā』ti pucchitvā sabbe bhikkhu nimantetvā rājagehe nisīdāpetvā yāgubhattaṃ sakkaccaṃ datvā pacchā bhattaṃ anumodanaṃ sutvā nisinnakāle thero ovadanto mahārāja, pamādena vasituṃ na vaṭṭati jīvitaṃ nāma na ciraṭṭhitikaṃ, dhātupatiṭṭhāpanaṃ papañcaṃ akatvā kārehī』ti vatvā gāthamāha?

Yasmā hi jīvitaṃ nāma appaṃ bubbulakupamaṃ;

Tasmā hi paṇḍito poso kareyya kusalaṃ sadā』ti.

Iminā nayena dhammaṃ kathetvā cūḷapiṇḍapātiyatissa tthero ca sāgalatthero ca mahindatthero cā』ti tayo therā attano attano parivāre bhikkhū gahetvā dhātu pariharaṇatthāya āgacchiṃsu.

Vipulayaso parahitāvahanto,

Sujanahito dhitimā avītasaddho;

Suparivuto mahatiyā hi parisā,

Rājaseṭṭho pavarathūpamārabhī』ti.

Iti ariyajanappasādanatthāya kate dhātuvaṃse

Pakiṇṇako nāma

Catuttho paricchedo.

我來將這段巴利文完整翻譯成簡體中文： 聽聞此言，國王想道"這將是舍利安置之地"，於是讓軍隊在此安營，命令清除周圍帶刺的叢林，將地面整理得如鼓面般平坦美麗，召集軍隊首領說道："你們要先建造舍利室，建好舍利內堂後向我稟報。"國王在舍利室內的舍利內堂中安置舍利匣，在外部安排守衛，在那裡舉行盛大的供養儀式，用四種香料塗抹舍利室。從此那建築被稱為香根寺。許多人聚集在那裡。其中有位名叫摩醯陀的長老照料訪客比丘們的日常事務。第二天，國王來到寺院問候："尊者們住得可好？"邀請所有比丘到王宮就座，恭敬地供養粥食，飯後聽聞隨喜開示時，長老勸誡道："大王，不可放逸度日，生命無常難保，不要拖延舍利安置之事。"於是說偈： "因為生命實在短暫，如同水泡易逝； 所以智者應當時時，精進修習善法。" 以此方式說法后，朱拉賓達帕提亞帝須長老、薩伽拉長老和摩醯陀長老三位長老各帶領自己的隨從比丘前來護持舍利。 威名廣佈利益他人， 善人敬愛堅定虔誠； 眾多隨從恭敬環繞， 最勝國王始建寶塔。 如是為令聖者生信而作的《舍利傳》 第四章 雜集品

1. Dhātunidhānādhikāro

Tato vimaṃsetvā bhumibhāgaṃ gahetuṃ vaṭṭatī』ti bhūmi bhāgaṃ vīmaṃsento maṅgalasammate aṭṭha goṇe āharāpetvā gandhodakena nahāpetvā siṅgesu suvaṇṇakañcukaṃ patimuñcāpetvā gandhapañcaṅgulikaṃ dāpetvā gīvāya mālādāmaṃ bandhāpetvā ayodāmena bandhāpetvā evaṃ cintesi? Yadi pana bhagavato nalāṭadhātu yasmiṃ ṭhāne patiṭṭhahitvā lokatthacariyaṃ karontī pañcavassasahassāni sāsanaṃ patiṭṭhahissati tasmiṃ ṭhāne goṇā sayameva ayodāmato muñcitvā thupaṭṭhānaṃ samantato vicaritvā catusu disāsu sayantuti adhiṭṭhahitvā purise āṇāpesi. Te tatheva akaṃsu. Tato vibhātāya rattiyā rājāgoṇe gāhāpanatthāya āyuttake āṇāpesi. Te manussā gantvā goṇe apassitvā na passāma devā』ti rañño ārocesuṃ. Gaccha bhaṇe, goṇānaṃ gataṭṭhānaṃ olokethā』ti āha. Te gavesamānā bandhanaṭṭhāne adisvā padānupadaṃ gantvā thūpakaraṇaṭṭhānaṃ samantā vicaritvā catusu disāsu sayitagoṇe disvā sayitaṭṭhānato naṅguṭṭhādīni maddantāpi uṭṭhāpetuṃ asakkontā gantvā rañño ārocesuṃ; deva, goṇā na uṭṭhahanti, ekaṃ ṭhānaṃ samantā vicaritvā catusu disāsu sayitā』ti. Taṃ sutvā rājā senaṅgaparivuto sayameva gantvā』pi goṇe uṭṭhāpetuṃ asakkonto rājā evaṃ adhiṭṭhāsi; yadi imasmiṃ ṭhāne dhātu patiṭṭhāpetabbā bhaveyya goṇā uṭṭhahitvā gacchantu』ti. Goṇā cittakkhaṇeyeva uṭṭhahitvā palāyiṃsu. Rājā taṃ acchariyaṃ disvā pasannamano hutvā punekadivasaṃ vuttaniyāmeneva asse alaṅkārāpetvā ayodāmena bandhāpetvā ṭhapesi. Assāpi te goṇā viya gantvā nipajjiṃsu. Rājā gantvā tatheva adhiṭṭhahitvā asse uṭṭhāpesi. Punekadivasaṃ hatthīṃ alaṅkārāpetvā tatheva adhiṭṭhāsi. Sopi bandhadāme chinditvā pacchimayāmasamanantare gantvā cetiyakaraṇaṭṭhāne nipajji. Pabhātāya rattiyā rājā hatthīgopake pakkosāpetvā hatthiṃ ānethā』ti āha. Hatthigopakā hatthiṃ bandhanaṭṭhāne adisvā, hatthiṃ bandhanaṭṭhāne na passāma devā』ti āhaṃsu. Tenahi bhaṇe, sīghaṃ upadhārethā』ti vutte hatthigopakā padānupadaṃ gavesamānā cetiyaṭṭhāne nipannaṃ hatthiṃ disvā āgantvā rañño ārocesuṃ. Taṃ sutvā rājā heṭṭhā vuttappakārena paṭipajjitvā hatthiṃ pure katvā āgacchi.

我來將這段巴利文完整翻譯成簡體中文： 第五章 舍利安置品 此後，國王想道："應當試驗並選擇地基"，於是在驗地時，召來八頭被視為吉祥的公牛，用香水沐浴它們，給它們戴上金飾套，塗上五指香，在頸上繫上花環，用鐵鏈拴住，如此思忖："如果世尊的額頭舍利在某處安置后將利益世間，令正法住世五千年，愿這些公牛自行掙脫鐵鏈，在塔址周圍遊走后在四方躺臥。"他這樣發願後命令手下。他們就照做了。天亮時，國王命令官員去牽回公牛。那些人去了卻找不到公牛，回報國王說："陛下，我們找不到它們。"國王說："去看看公牛去了哪裡。"他們尋找時發現原來拴牛的地方沒有牛，便沿著足跡前進，發現公牛在塔基周圍遊走后躺臥在四方。他們想把牛從躺臥處趕起來，即便拉尾巴也無法讓牛站起，於是回去向國王稟報："陛下，公牛不肯起來，它們在一處地方周圍遊走后躺臥在四方。" 聽到這話，國王帶領軍隊親自前往，也無法讓公牛站起。國王便這樣發願："如果這裡就是應該安置舍利的地方，愿這些牛站起離開。"剎那間，公牛就站起來跑掉了。國王見此奇事，心生歡喜，第二天又按同樣方式裝飾馬匹，用鐵鏈拴住放置。那些馬也像公牛一樣去那裡躺下。國王前去同樣發願后讓馬站起。又一天，他裝飾大象，同樣發願。大象也掙斷鐵鏈，在後夜時分去到建塔之處躺下。天亮時，國王召喚象夫說："把大象帶來。"象夫在拴象處找不到大象，說："陛下，我們在拴象處找不到大象。"國王說："那麼快去仔細找找。"象夫沿著足跡尋找，看到大象躺在塔址處，回來向國王稟報。聽到這話，國王按前述方式處理，讓大象走在前面回來。

Evaṃ tīhi vimaṃsanāhi vīmaṃsetvā bhumigahitabhāvaṃ therassa santikaṃ gantvā vanditvā upaṭṭhahamāno ārocesi. Tasmiṃ kāle serunagare sivarājā bahū paṇṇākāre gāhāpetvā rājānaṃ passissāmi』ti āgantvā vanditvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Rājā tena saddhiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ katvā nisinnakāle loṇanagare mahānāgarājā』pi bahupaṇṇākāraṃ gāhāpetvā rājānaṃ passissāmi』ti āgantvā vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Tena saddhiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ akāsi; imasmiṃ ṭhāne dasabaladhātuṃ patiṭṭhāpessāmi, tumhe mama sahāyā hothā』ti te gahetvā gantvā dhātuṃ vandathā』ti vandāpesi. Tasmiṃ khaṇe dhātuto chabbaṇṇaraṃsiyo uggacchiṃsu. Devā sādhukāraṃ karontā ākāsato mālāyo khipiṃsu. Rājāno somanassappattā amhākaṃ laṅkāyaṃ dasabalassa nalāṭadhātu amhākaṃ raṭṭhe patiṭṭhahissati. Esā dhātu mahā janassa satthukiccaṃ sādheyyāti vanditvā gatā. Rājā tesaṃ gatakāle giriabhayaṃ pakkosāpetvā tāta, iṭṭhakaṃ janassa pīḷanaṃ akatvā kārāpemā』tī āha. Mā cintayittha deva, ahaṃ iṭṭhakaṃ kārāpessāmīti. Evañhi sati papañco bhavissatī』ti āha. Amhākaṃ santike suvaṇṇarajatāni mandāni kuto labhissāmā』ti vutte giriabhayo evamāha; deva, satthā mahāpuñño mahantaṃ pūjāsakkārasammānaṃ labhissati. Tvaṃ acintetvā cetiyakammaṃ paṭṭhapehī』ti āha.

So tassa taṃ acintanīyaṃ kathaṃ sutvā somanassappatto therassa santike dhammaṃ sutvā dhātuṃ vanditvā nagaraṃ gantvā bhuttasāyamāso sayane nipanno niddaṃ okkami. Vibhātāya rattiyā pabujjhitvā iṭṭhakaṃ cintayamānassa domanassaṃ ahosi. Tasmiṃ kāle sakko devarājā vissakammaṃ devaputtaṃ āmantetvā; tāta, vissakamma, kākavaṇṇatissamahārājā amhākaṃ satthuno nalāṭa dhātuṃ nidahitvā mahantaṃ cetiyaṃ kārāpetukāmo iṭṭhakaṃ cintayi. Tvaṃ gantvā phāsukaṭṭhāne iṭṭhakaṃ māpehīti āha. Taṃ sutvā vissakammadevaputto duggatassa brāhmaṇassa khette iṭṭhakaṃ māpetvā devalokameva gato. Tasmiṃ khaṇe khettasāmiko duggatabrāhmaṇo pātova attano khettaṃ olokanatthāya gato itovito olokento iṭṭhakarāsiṃ disvā cintesi; hīyo rājā iṭṭhakaṃ kathaṃ labhissāmīti kathesi. Mahantaṃ vata paṇṇākāraṃ mayā laddhanti tuṭṭho devैṭṭhakāni kājena gahetvā rañño dassanatthāya gantvā rājadvāre ṭhatvā sāsanaṃ pahiṇi. Taṃ pakkosāpetvā kasmā pāto』va āgatosī』ti pucchi. Deva mayhaṃ khette iṭṭhakarāsiṃ disvā pāto』va iṭṭhakāni gahetvā āgatomhī』ti. Īdisāni iṭṭhakāni cetiyassa anucchavikānīti dassesi. Rājā passitvā somanassappatto brāhmaṇassa bahuṃ dhanaṃ dāpesi.

Tasmiṃ khaṇe aññaṃ sāsanaṃ āhari. Madanapaṭṭanadvārato catasso rajatanāvā suvaṇṇabhumito catasso suvaṇṇanāvā ukkamiṃsūti paṭṭanamukhadvāre viharanto ārakkhaka jeṭṭhako dhammapālo nāma āgantvā rañño ārocesi. Rājā tuṭṭho suvaṇṇarajate āharāpesi.

(Iṭṭhakaṃ rajatañceva suvaṇṇañca mahārahaṃ;

Āharitvāna taṃ sabbaṃ kammaṃ ārabhi cetiye.

我來將這段巴利文完整翻譯成簡體中文： 如此用三種方式試驗並確認了地基后，國王前往長老處，頂禮后在一旁稟報此事。這時，塞魯城的西瓦王帶著許多禮物前來拜見國王，頂禮後站在一旁。國王與他寒暄後坐下時，洛那城的大龍王也帶著眾多禮物前來拜見國王，頂禮後坐在一旁。國王與他寒暄說道："我將在此地安置十力佛陀的舍利，你們做我的助手吧。"帶他們去禮拜舍利。那一刻，舍利放出六色光芒。諸天歡喜讚歎，從空中拋撒花朵。諸王歡喜地說："在我們楞伽島上，十力佛的額頭舍利將在我們國土安置。這舍利將為眾人完成導師的任務。"禮拜后離去。 在他們離開后，國王召來吉利阿巴亞說："孩子，我們要制磚，但不要使人民受苦。"他回答說："陛下不必憂慮，我來制磚。"國王說："這樣的話會耽擱時間。"當被問到"我們從哪裡獲得足夠的金銀"時，吉利阿巴亞這樣說："陛下，佛陀福德廣大，必將獲得盛大的供養恭敬。您不必憂慮，請開始建塔工程。" 他聽到這番令人無憂的話後心生歡喜，在長老處聽法，禮拜舍利后回城。晚飯後躺在床上入睡。天亮醒來時，因為思慮磚的事情而憂愁。這時，帝釋天王召來毗首羯磨天子說："孩子毗首羯磨，迦迦瓦那帝須大王想要安置我們導師的額頭舍利並建造大塔，正在為磚發愁。你去適當的地方造磚。"聽聞此言，毗首羯磨天子在一個貧窮婆羅門的田地裡造好磚后便返回天界。那時，田地的主人貧窮婆羅門一大早去檢視自己的田地，四處張望時看到一堆磚，心想："昨天國王還在說怎麼獲得磚的事。我得到了一份大禮啊！"他欣喜地用籃子裝些磚去見國王，站在王宮門前傳話求見。國王召見他問："為何一大早就來？""陛下，我在田里看到一堆磚，一大早就帶些磚來了。"他展示說這樣的磚適合建塔。國王看后歡喜，賜給婆羅門大量財物。 這時又有人帶來另一個訊息。在馬達那港口，駐守港口的守衛長官名叫達摩帕拉來報告國王說有四艘銀船從港口進來，四艘金船從金地（緬甸）駛入。國王歡喜地命人運來金銀。 （運來磚塊與白銀，以及價值連城黃金； 帶來這一切物品，便開始建造佛塔。）

Satthu puññānubhāvena rañño puññabalena ca;

Cintitacintitaṃ sabbaṃ khaṇeneva samijjhati.)

Tato rājā cūḷapiṇḍapātiyatissattherassa santikaṃ gantvā? Ayya iṭṭhakabhumiṃ gamissāmīti āha. Thero sutvā tuṭṭho attano parivārehi pañcasatabhikkhūhi saddhiṃ iṭṭhaka bhūmiṃ gato. Tato mahāsāgalatthero ca mahindatthero ca attano parivārehi bhikkhuhi saddhiṃ iṭṭhakabhumiṃ gatā. Siva nagare rājāpi iṭṭhakabhumiṃ gato. Loṇanagare nāgarājāpi iṭṭhakabhumiṃ gato. Somanagare giriabhayarājāpi attano senaṅgehi parivāretvā iṭṭhakabhumiṃ gato. Tesaṃ samaṇa brāhmaṇānaṃ rājabaḷānañca sampiṇḍitattā so piṭṭhipāsāṇo balavāhano nāma jāto. Te sabbe iṭṭhakabhumiṃ samosariṃsu. Thero iṭṭhakarāsiṃ oloketvā rājānaṃ evamāha? Mahārāja, ayaṃ iṭṭhakarāsi cetiye sabbakammatthāya pahotī』ti. Rājā attamano senaṅgaparivuto sayameva paṭhamaṃ iṭṭhakaṃ gaṇhi. Taṃ disvā sesarājāno ca amaccādayo ca parisā ca sabbe bhikkhu ca iṭṭhakāni gaṇhiṃsu tasmiṃ kāle bhāraṃ ukkhipitvā gamanaṃ papañcaṃ bhavissatī』ti rājā cintesi. Thero tassa cittaṃ jānitvā evamāha? Mā cintayittha mahārāja, iṭṭhakāni gahetvā gaccha. Pacchā devanāgādayo iṭṭhakabhumito paṭṭhāya yāva cetiyaṭṭhānaṃ nirantarā ṭhitā āharissantī』ti. Te āharitvā cetiyaṭṭhāne rāsiṃ karonti. Teneva nīyāmena yāva cetiyassa niṭṭhaṅgamā tāva devanāgasupaṇṇādayo nirantaraṃ ṭhatvā iṭṭhakāni āharitvā cetiyakaraṇaṭṭhāneva catusu disāsu rāsiṃ akaṃsu.

Tato rājā sabbe iṭṭhakavaḍḍhakī rāsiṃ kārāpetvā tesaṃ vaḍḍhakīnaṃ antare jayasenaṃ nāma iṭṭhakavaḍḍhakiṃ parigaṇhitvā tassa pana satasahassagghanakāni dve sāṭakāni kahāpaṇasatasahassāni ca suvaṇṇakuṇḍalādayo ābharaṇāni ca dāpesi. Tassa parivārānaṃ vaḍḍhakīnaṃ ahatavatthādīni sabbupakaraṇāni dāpesi. Anekavidhaṃ mahantaṃ sammānaṃ kāretvā therena saddhiṃ mantento; ayya ajja visākhapuṇṇamī uposathadivaso, tasmā nalāṭadhātuyā maṅgalaṃ karitvā cetiyaṭṭhāne iṭṭhakaṃ patiṭṭhāpetuṃ vaṭṭatī』ti āha. Taṃ sutvā thero; bhaddakaṃ mahārāja, buddhassa bhagavato jātadivaso』ti vatvā cetiyakammakaraṇatthāya pañca jane gaṇhi. Tesu eko varadevo nāma, eko saṅkho nāma, eko vijjo nāma, eko pussadevo nāma, eko mahādevo nāma. Imesaṃ vaḍḍhakīnaṃ maṅgalaṃ kārāpetvā chaṇavesaṃ gahetvā sabbālaṅkārena alaṅkārāpetvā rājā sayampi sabbālaṅkārena patimaṇḍito maṅgalavidhānaṃ kārāpetvā bhikkhusaṅghaṃ gandhamālādīhi pūjetvā tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā catusu ṭhānesu pañcapatiṭṭhitena vanditvā vijamhetvā suvaṇṇaghaṭṭhānaṃ pavisitvā suvaṇṇakhacitaṃ maṇimuttāratanamayaṃ paribbhamanadaṇḍaṃ jīvamānakamātāpitarena ubhatosumaṇḍitapasādhitena abhimaṅgalasammatena amaccaputtena gāhāpetvā mahantaṃ cetiyaṃ tattha karonto sayampi paribbhamanadaṇḍaṃ gahetvā parikammakatabhumiyaṃ paribbhamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Tato mahāvaḍḍhakī sunakkhattena sumuhuttena cetiyaṭṭhāne iṭṭhakaṃ patiṭṭhāpesi.

我來將這段巴利文完整翻譯成簡體中文： （藉助導師的福德威力，以及國王的福德之力； 所思所想一切事物，剎那之間皆得成就。） 此後，國王前往朱拉賓達帕提亞帝須長老處說："尊者，我要去磚場。"長老聽聞后歡喜，帶著五百位隨從比丘前往磚場。隨後，大薩伽拉長老和摩醯陀長老也各帶隨從比丘前往磚場。西瓦城的國王也去了磚場。洛那城的龍王也去了磚場。蘇曼城的吉利阿巴亞王也帶領軍隊前往磚場。由於這些沙門、婆羅門和王族的彙集，那個背石(山)被稱為巴拉瓦哈那。他們都聚集到磚場。長老看了磚堆后對國王說："大王，這堆磚足夠建塔所有工程之用。"國王歡喜，帶領軍隊親自先取了第一塊磚。看到這個，其他國王、大臣等隨從和所有比丘都拿起磚來。這時國王想："扛著重物行走會耽誤時間。"長老知道他的想法后說："大王不必憂慮，你拿著磚走吧。後面天神、龍族等將從磚場一直排到塔址不間斷地運送。"他們把磚運到塔址堆積。就這樣一直到塔完工為止，天神、龍族、金翅鳥等排成不間斷的隊伍，把磚運到建塔處在四方堆積。 然後國王召集所有磚匠，在磚匠中選出名叫賈亞塞那的磚匠，賜給他價值十萬的兩件衣服、十萬錢幣以及金耳環等裝飾品。給他的隨從磚匠們賜予新衣等所有用具。做了各種隆重的禮遇后，與長老商議說："尊者，今天是毗舍佉月圓布薩日，所以應當為額頭舍利舉行吉祥儀式后在塔址安放磚塊。"聽到這話，長老說："善哉大王，這是佛陀世尊的誕生日。"爲了建塔工程選了五個人。其中一個名叫瓦拉德瓦，一個名叫桑克，一個名叫維迦，一個名叫布薩德瓦，一個名叫摩訶德瓦。為這些工匠舉行吉祥儀式，讓他們穿上節日盛裝，佩戴全部裝飾，國王自己也盛裝打扮，舉行吉祥儀式，用香花等供養比丘僧團，右繞三匝，在四處五體投地禮拜，整理衣冠後進入黃金之處，讓雙親俱在、裝飾妥當、被視為吉祥的大臣之子手持鑲嵌黃金、珠寶、寶石的測量桿，自己也拿著測量桿，在準備好的地面上測量後站在一旁。然後首席工匠在吉祥星相良辰時在塔址安放磚塊。

Tasmiṃ khaṇe catunahutādhika dviyojana satasahassabahulā ayaṃ mahāpathavī sādhukāraṃ pavattentī viya mahānādaṃ pavattesi. Devamanussā divase divase pahonaka-mattikaṃ nisadena piṃsitvā suppehi papphoṭhetvā denti. Evaṃ karonto katipayeneva divasena pupphādhānattayaṃ cinitvā mahābhikkhu saṅghassa nivedesi. Taṃ sutvā saṅgho cunduttaranāmake dve sāmaṇere āṇāpesi? Tumhe himavantaṃ gantvā medavaṇṇapāsāṇe āharathā』ti. Te pana sāmaṇerā jātiyā soḷasavassikā chaḷabhiññāppabhedena paṭisambhidappattā. Mahākhīṇāsavabhikkhusaṅghassa santikā bhikkhusaṅghassa vacanaṃ sampaṭicchitvā ākāsaṃ abbhuggantvā himavantato attano iddhibalena medavaṇṇapāsāṇe āhariṃsu. Etesu ekaṃ pāsāṇaṃ dhātugabbhassa bhumiyaṃ pattharitvā catusu passesu cattāro pāsāṇe patiṭṭhāpetvā aparaṃ dhātugabbhaṃ pidahituṃ adassanaṃ katvā ṭhapayiṃsu.

Tadā rājā dhātugabbhe kammaṃ niṭṭhapento nava koṭippamāṇaṃ suvaṇṇaṃ āharāpetvā suvaṇṇakārānaṃ datvā dhātugabbhassa iṭṭhakāni karothā』ti āṇāpesi. Te suvaṇṇakārā dīghato ratanappamāṇaṃ puthulato vidatthīppamāṇaṃ bahalato caturaṅgulappamāṇaṃ iṭṭhakaṃ katvā dhātugabbhaṃ ciniṃsu. Taṃ pana dhātugabbhaṃ uccato soḷasahatthaṃ vitthāratopi itocito dasadasaratanaṃ katvā suvaṇṇiṭṭhakeheva niṭṭhapetvā dhātugabbhassa majjhe sattaratanamayaṃ sineruṃ kārāpetvā sinerussa upari jātihiṅgulakena paṇḍukambalasilāsanaṃ sattaratanena pāricchattakarukkhaṃ rajatamayaṃ setacchattaṃ brahmunā gāhāpetvā satthuno paṭimāya upari dhāriyamānaṃ kāresi. Sinerupādamūle gandhakalalapūrita nīluppalavibhusitasuvaṇṇamayaaṭṭhuttarasataghaṭapantiyo ṭhapāpesi. Tadanantaraṃ gandhakalalapūritaratnapadumavibhusitarajatamayaaṭṭhuttara- sataghaṭapantiyo ṭhapāpesi. Tadanantaraṃ gandhakalalapūrita setuppalamālāvibhusitamaṇimayaaṭṭhuttarasataghaṭapattiyo ṭhapāpesi. Tadanantaraṃ gandhakalalapūritasetuppalavibhusita-masāragallamaya aṭṭhuttarasataghaṭapantiyo ṭhapāpesi. Tadanantaraṃ gandhakalalapūritacampakapupphavibhusitalohitaṅkamayaaṭṭhuttarasata ghaṭapattiyo ṭhapāpesi. Tadanantaraṃ gandhakalalapūritapañcuppalavibhusitamattikāmayaaṭṭhuttarasataghaṭapantiyo ṭhapāpesi. Tāsaṃ ghaṭapantīnaṃ antare gandhakalalapūritasattaratanamayasarāvake ṭhapāpesi. Kañcanamaya-sattaratanamaya-vicittamālālatāpuṇṇaghaṭasirivacchanandiyāvaṭṭabhaddapīṭhādayo ca hatthiassasīhavyagghosabhapantiādayo ca kāresi. Devorohaṇaṃ yamakapāṭihīrādayo dhanapāla-aṅgulimāla-āḷavakadamanādayo, sāriputta-moggallāna-mahākassapattherādayo, asītimahāsāvakarūpādīni ca kārāpesi. Sinerussa majjhimabhāge tārāgaṇaparivāritaṃ rajatamayaṃ candamaṇḍalañca kārāpesi. Raṃsijālavibhusitaṃ kanakamayaṃ sūriyamaṇḍalañca kārāpesi.

我來將這段巴利文完整翻譯成簡體中文： 這時，厚達二十萬由旬零四萬由旬的大地，似在發出讚歎般發出巨大聲響。天神和人類每天研磨足夠用的泥土，用簸箕篩過後提供。這樣做了幾天後，建好三層供花臺，向大比丘僧團稟報。僧團聽後命令兩位名叫欽杜塔拉的沙彌說："你們去喜馬拉雅山取來油色的石頭。"這兩位沙彌年僅十六歲，已獲得六神通和四無礙解。他們從大阿羅漢比丘僧團處接受比丘僧團的話后，升入空中，用神通力從喜馬拉雅山取來油色石頭。用其中一塊石頭鋪在舍利室地面，在四周安置四塊石頭，另一塊則不顯露地放置作為覆蓋舍利室之用。 那時，國王完成舍利室工程時，取來價值九千萬的黃金交給金匠們說："用這些為舍利室製作磚塊。"那些金匠製作了長一腕尺、寬一張手、厚四指的磚塊，用來建造舍利室。那舍利室高十六肘，四周各寬十腕尺，全部用金磚建成。在舍利室中央建造七寶須彌山，在須彌山頂上用天然硃砂做成赤色毛毯寶座，用七寶製作波利差多樹（意願樹），用銀製作白傘蓋，讓梵天持著懸于佛陀像上方。在須彌山腳下放置一百零八個裝滿香泥、飾以青蓮的金瓶。其後放置一百零八個裝滿香泥、飾以寶蓮的銀瓶。其後放置一百零八個裝滿香泥、飾以白蓮花環的寶石瓶。其後放置一百零八個裝滿香泥、飾以白蓮的貓眼石瓶。其後放置一百零八個裝滿香泥、飾以旃簸迦花的紅寶石瓶。其後放置一百零八個裝滿香泥、飾以五色蓮的陶瓶。在這些瓶列之間放置裝滿香泥的七寶缽。製作金製和七寶製成的各種花鬘、藤蔓、吉祥瓶、鳳凰紋、吉祥座等，以及象、馬、獅、虎、公牛等列隊。製作天降、雙神變等景象，以及調伏醉象、指鬘、阿拉瓦卡等場景，還有舍利弗、目犍連、大迦葉等長老和八十大聲聞的形象。在須彌山中部製作羣星環繞的銀製月輪，以及放射光芒的金製日輪。

Tato sinerussa matthake pāricchattakamule paṇḍukambalasilāsane amhākaṃ satthuno paṭimaṃ ghanakoṭṭima rattasuvaṇṇamayaṃ kārāpetvā mātudevapāmokkha dasasahassa cakkavāḷadevatānaṃ sattappakaraṇaṃ abhidhammaṃ desanākārena nisīdāpesi. Tassa vīsatinakhā akkhitalānaṃ setaṭṭhānāni jātiphalikamayāni. Aṅguliyo suvaṇṇamayā hatthapādatalāni ca dantāvaraṇāni ca akkhīnaṃ rattaṭṭhānāni ca jātipavāḷamayāni, kesamassubhamukaṭṭhānāni indanīlamayāni, samacattālīsa dantā vajiramayā ahesuṃ. Uṇṇalomaṃ pana suvaṇṇa bhittiyaṃ ṭhapitarajatabubbuḷavilāsaṃ rajatamayaṃ ahosi. Bhagavato anavalokita muddhani matthake sattaratanamayaṃ vicittakiṃkiṇijālaṃ parikkhipāpesi. Maṇḍapassa anto navasatasahassagghanakaṃ muttākalāpamolambakaṃ manoramaṃ celavitānaṃ bandhāpetvā maṇḍapakoṭiyaṃ muttājālaṃ tadanantaraṃ satta ratanavicittaṃ kiṃkiṇijālaṃ parikkhipāpesi.

Amhākaṃ bhagavato mātudevaputtampi sattaratanena kārāpesi. Tathā erāvaṇavissakammadevaputtādayo ca saparivāro sakko devarājā ca cattāro mahārājāno ca pañcasikhadevaputtādayo gandhabbadevaputtā ca sahampati mahā brahmādayo mahābrahmano ca kārāpesi. Vessantarajātakaṃ karonto saṃjayamahārājā phusatīdevī ādayo ca maddīdevī dve dārake ca jūjakabrāhmaṇādayo ca kārāpesi. Vidhura-soṇadatta mahānāradakassapa-sutasoma-suppāraka-saṅkhapālajātakādīni ca, dhammacakkappavattana-mahāsamayasuttādi desanākāro ca, suddhodanamahārājā mahāmāyā mahāpajāpatī gotamī bhaddakaccānā rāhulamātādevī ca rāhulakumāro ca channañca kanthakañca mahābhinikkhamanaṃ mahābodhimaṇḍalaṃ asītimahāsāvakā kosalamahārājā anāthapiṇḍikamahāseṭṭhi cūḷaanāthapiṇḍika-visākhā suppavāsā ca pacchā cūḷapiṇḍapātiya tissattherañca attānañca kārāpetvā te sabbe dhātu gabbhe patiṭṭhāpesi.

Dhātugabbhavaṇṇaṇā samattā.

Evaṃ dhātugabbhe pūjāvidhānaṃ suvibhattaṃ sumanoramaṃ kārāpetvā therena saddhiṃ kathesi? Bhante dhātugabbhe mayā kattabbaṃ niṭṭhāpitaṃ. Sve rohiṇīnakkhattena dhātu nidhānaṃ karissāmī. Ayyā pana kesadhātuyo gahetvā āgacchantuti. Tissattherassa bhāramakāsi. Thero taṃ sutvā bhaddakaṃ mahārāja, kesadhātuyo vicinitvā āharāpessāmāti vatvā attano saddhivihārikaṃ sivattheraṃ pakkosāpetvā āvuso bhūmindharanāgavimāne jayaseno nāma nāgarājā vasati. Tassa santike (kesadhātuyo santi.) Tapussa bhallikānaṃ dvebhātikavāṇijānaṃ paricaraṇakāle tesaṃ pamādaṃ ñatvā nāgarājā dve kesadhātuyo gahetvā nāgabhavane ṭhapesi. Tvaṃ tā dhātuyo āharitvā rañño dehīti āṇāpesi. Thero taṃ vacanaṃ sampaṭicchitvā gato.

我來將這段巴利文完整翻譯成簡體中文： 然後在須彌山頂波利差多樹下的赤色毛毯寶座上，製作我們導師的純金塑像，呈現為向以母天為首的十千輪圍天神說七部阿毗達磨的姿態。塑像的二十指甲和眼白處用天然水晶製成，手指用黃金製成，手掌、足底、牙齦和眼紅處用天然珊瑚製成，頭髮、鬍鬚、眉毛處用藍寶石製成，四十顆牙齒用金剛石製成。白毫則用銀泡沫裝飾在金墻上的銀製品。在世尊無見頂相處環繞七寶製成的精美鈴網。在殿內懸掛價值九十萬的珍珠串和美麗的布帷，在殿角環繞珍珠網，其後環繞七寶精美鈴網。 又用七寶製作我們世尊的母天子像。同樣製作伊羅婆那、毗首羯磨等天子、隨從薩迦天王、四大天王、般闕迦等乾闥婆天子、娑婆世界主大梵天等大梵天眾。製作毗濕瓦達羅本生時製作山阇耶大王、弗沙帝天后等、瑪帝天后、兩個孩子和朱迦婆羅門等。又製作毗豆羅、蘇那達多、大那羅陀迦葉、須多蘇摩、蘇巴拉卡、商佉波羅等本生故事，以及轉法輪、大集會經等說法場景，凈飯大王、摩訶摩耶、摩訶波阇波提喬達彌、跋達迦遮那、羅睺羅之母天后、羅睺羅王子、車匿和建他迦馬、大出離、大菩提道場、八十大聲聞、憍薩羅大王、給孤獨大長者、小給孤獨、毗舍佉、須波婆娑，後來又製作朱拉賓達帕提亞帝須長老和自己，將這一切都安置在舍利室中。 舍利室描述完畢。 如此在舍利室中做好分佈精美的供養佈置后，與長老商議說："尊者，我在舍利室中應做的已完成。明天在羅醯尼星時將安置舍利。請尊者們帶來頭髮舍利。"他將此事託付給帝須長老。長老聽后說："善哉大王，我會挑選頭髮舍利帶來。"說完后召來自己的同住弟子西瓦長老說："賢友，在地下龍宮住著名叫賈亞塞那的龍王。他那裡有頭髮舍利。在照顧塔布薩、跋利迦兩兄弟商人時，發現他們疏忽，龍王取了兩根頭髮舍利放在龍宮中。你去取那些舍利給國王。"長老接受這話后離去。

Tato rājā attano bhaginiyā somadeviyā ca bhāgineyyassa giriabhayarañño ca sāsanaṃ pesesi? Sve dhātunidhānaṃkarissāma. Tumhe senaṅgaṃ gahetvā āgacchathā』ti. Loṇanagare mahānāgarañño ca seru nagare sivarañño ca tatheva sāsanaṃ pesetvā sayampi attano vijite yena mayhaṃ hatthato antamaso ekakarīsamattampi laddhaṃ tadupādāya sabbepi tumhe saddhiṃ parivārena āgacchathā』ti bheriṃ carāpesi. Taṃ sutvā somanassappattā mahājanā attano attano vibhavānurūpena alaṅkatapaṭiyattā agamiṃsu. Rājā pabhātāya rattiyā sabbe seniyo gandhamālādhūpadhajādayo gahetvā dhātunidhānaṃ āgacchantuti vatvā bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ datvā tivīvaratthāya mahagghavatthādīni datvā sayampi sabbālaṅkārapatimaṇḍito nānaggarasabhojanaṃ bhuñjitvā uposathaṃ adhiṭṭhāya maṇikuṇḍalamekhalānūpura valayādivicittasabbālaṅkāravibhūsitāhi koseyyādisukhumanānāvidhavicittavatthanivatthāhi naccagītavāditaturiyabhaṇḍagahita hatthāhi devaccharāpaṭibhāganāṭakitthīhi parivārito vuttappakārehi saddhiṃ cetiyaṭṭhānaṃ gantvā mahābhikkhusaṅghaṃ vanditvā aṭṭhāsi.

Tato somanagare giriabhayarājā』pi sabbe nāgarā attano attano vibhavānurūpena dhātunidhānaṭṭhānaṃ āgacchantuti nagare bheriṃ carāpetvā sayaṃ sabbālaṅkārapatimaṇḍito susajjitaamaccagaṇaparivārito nikkhami. Soma devīpi sīsaṃ nahātvā ahatavatthanivatthā sabbālaṅkārapatimaṇḍitā devaccharā viya attano parivārā pañcasatakumāriyo nīlavatthehi paridahāpetvā tatheva alaṅkāretvā puṇṇaghaṭe gāhāpetvā tāsaṃ anantarā pañcasatakumāriyo pītavatthehi paridahāpetvā tatheva alaṅkāretvā pūjābhaṇḍāni gāhāpetvā, tāsaṃ anantarā pañcasata kumāriyo rattavatthehi paridahāpetvā tatheva. Alaṅkāretvā vicitrapupphapūritamañjusāyo gāhāpetvā tāsaṃ anantarā pañcasatakumāriyo setavatthehi paridahāpetvā tatheva alaṅkāretvā dhūma kaṭacchuke gāhāpetvā evaṃ pūjāvidhānaṃ saṃvidahitvā parivārena cetiṅgaṇaṃ gantvā mahābhikkhusaṅghaṃ pañcapatiṭṭhitena vanditvā gandhamālādīhi pūjaṃ katvā attano sāminā giriabhayarājena saddhiṃ ekapasse ṭhītā.

Loṇanagare mahānāgarājā』pi sabbālaṅkārehi patimaṇḍito sabbābharaṇehi susajjītaamaccamaṇḍalaparivuto naccagītaturīyāni paggaṇhāpayamāno gandhamālā dhūmakaṭacchu gāhāpetvā cetiyaṭṭhānaṃ āgantvā bhikkhusaṅghaṃ vanditvā ekamantaṃ aṭṭhāsi.

我來將這段巴利文直譯成簡體中文： 於是國王派遣使者給自己的妹妹索瑪德維、外甥山怖王傳達訊息說："明天我們將進行舍利安奉大典。你們要帶領軍隊前來。"他同樣也向羅那城（現斯里蘭卡安努拉德普勒）的大那伽王和西盧城的西瓦王發送訊息，並且自己也在自己的領地內敲鑼宣佈說："凡是從我手中獲得哪怕一卡利薩（古代面積單位）土地的人，你們所有人都要帶著隨從前來。"聽到這個訊息，民眾歡喜雀躍，都按照各自的財力裝扮整齊前來。天明時分，國王說所有軍隊要帶著香料、花環、香菸和旗幟等前來參加舍利安奉大典，並給僧團佈施豐盛的供養，贈送了三件貴重袈裟等物品。他自己也裝飾齊整，享用各種美味佳餚，持守布薩戒。他被身著精美絲綢等各種華麗衣裳、佩戴寶石耳環、腰帶、腳鐲、手鐲等各種裝飾、手持歌舞樂器、宛如天女般的舞女們環繞，與上述隨從一起來到佛塔所在地，向大比丘僧團頂禮後站立。 然後，索瑪城的山怖王也在城內敲鑼宣佈所有城民都要按照各自的財力前往舍利安奉之處，他自己盛裝打扮，在裝備精良的大臣群的環繞下出發。索瑪德維也沐浴凈身，穿上新衣，佩戴所有裝飾，宛如天女。她讓五百位侍女穿上藍色衣裳，同樣裝飾整齊，手持滿瓶；又讓隨後的五百位侍女穿上黃色衣裳，同樣裝飾整齊，手持供養物品；又讓隨後的五百位侍女穿上紅色衣裳，同樣裝飾整齊，手持裝滿各色鮮花的匣子；又讓隨後的五百位侍女穿上白色衣裳，同樣裝飾整齊，手持香爐。如此安排好供養儀式后，帶著隨從來到佛塔院，向大比丘僧團作五體投地禮，用香料、花環等供養后，與她的夫君山怖王一起站在一旁。 羅那城的大那伽王也盛裝打扮，佩戴所有飾品，在裝備精良的大臣團的環繞下，讓人奏響歌舞音樂，手持香料、花環、香爐，來到佛塔所在地，向僧團頂禮後站在一旁。

Serunagare sivarājā』pi attānaṃ sabbālaṅkārehi alaṅkaritvā mahantena parivārena pūjāvidhānaṃ gāhāpetvā cetiyaṭṭhānaṃ āgantvā mahābhikkhusaṅghaṃ vanditvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Rājaparisā attano vibhavānurūpena vatthālaṅkārehi candana mālādīhi ca sobhamānā nalāṭe muttākalāpamolambaka vicittasuvaṇṇapaṭṭāni bandhitvā hatthābharaṇādi anekābharaṇehi dibbaparisā viya sumaṇḍitapasādhitā vesānurūpāni vividhāvudhāni gahetvā ekapasse ṭhītā. Sīhavyagghadīpicammehi pasādhitasuvaṇṇālaṅkārasuvaṇṇadhajahemajālasañchanne ratha vare ca sabbālaṅkāravibhusitā rathikā āruyha ekapasse ṭhītā. Brāhmaṇaputtādayo maṇḍitacamme pārupitvā upasobhayamānā ekapasse ṭhītā. Bahu amaccā attano attano vesānurūpena mahagghavatthābharaṇavibhūsitā saparivārā ekapasse ṭhītā. Gandhodaka pūrita dakkhiṇāvatta saṅkhaṃ gahetvā upavītasuttaṃ ekaṃsaṃ karitvā brāhmaṇaveṭhanaṃ veṭhetvā purohitabrāhmaṇā mahantena parivārena pūjāvidhānaṃ gāhāpetvā cetiyaṭṭhānaṃ āgantvā mahābhikkhusaṅghaṃ vanditvā jayaghosaṃ sāventā evamāhaṃsu?

Khemaṃ subhikkhaṃ bhavatu niccaṃ janapadaṃ sivaṃ;

Sassāni samuppajjantu rañño evaṃ jayā siyuṃ.

Avasesā mahājanā evamāhaṃsu? Samuddapariyantaṃ hi mahiṃ sāgarakuṇḍalaṃ vasundharaṃ āvasatu amaccaparivārito. Evaṃ vatvā? Amhākaṃ ayyo kākavaṇṇatisso mahā rājā sadevake loke ekapuggalassa lokanāthassanalāṭadhātuṃ patiṭṭhāpetī』ti attano attano vibhavānurūpena sumaṇḍitapasādhitā. Khujjavāmanakādayo』pi sabbe janā pūjābhaṇḍāni gahetvā sādhukāraṃ dadamānā aṭṭhaṃsu. Imasmiṃ cetiyaṭṭhāne rāsībhūtā parisā evaṃ veditabbā? Khattiyā brāhmaṇā vessā negamā ca samāgatā pupphādigahitā sabbe alaṅkāravibhūsitā.

Gaṇanā vītivattā te aneke ca mahājanā;

Samuddo pattharantova khattiyā samupāgatā.

Alaṅkato mahārājā sarājaparivārito;

Devarājā yathā sakko aṭṭhāsi cetiyaṅgaṇe.

Sādhuvādena sattānaṃ pañcaṅgaturiyehi ca;

Hatthassarathasaddena samākiṇṇaṃ mahītalaṃ.

Tato cūḷapiṇḍapātiyatissatthero attano saddhivihārīke pañcasata khīṇāsave parivāretvā cetiyaṭṭhānameva āgato. Mahāsāgalatthero』pi pañcasata khīṇāsave parivāretvā cetiyaṭṭhānameva āgato. Mahindatthero』pi attano sāvake saṭṭhimatte khiṇāsave gahetvā cetiyaṭṭhānameva āgato. Iti iminā niyāmeneva eko dve tayo cattāro pañca khīṇāsavā āgacchantā satta sahassamattā ahesuṃ. Tato cūḷapiṇḍapātiyatissatthero ettake bhikkhū parivāretvā cetiyaṅgaṇe nisīdī. Tato rājā āgantvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā therena saddhiṃ kathesi? Kesadhātu kuto labhissāma ayyā』ti. Tasmiṃ khaṇe tissatthero attano saddhivihārikaṃ sivattheraṃ olokesi. So olokitakkhaṇeyeva nisinnaṭṭhānato uṭṭhāya cīvaraṃ pārupitvā mahābhikkhusaṅghaṃ vanditvā chaḷabhiñño mahākhīṇāsavo catutthajjhānaṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya pathaviyaṃ nimujjitvā bhumindharanāgavimāne pāturahosi.

我來將這段巴利文直譯成簡體中文： 西盧城的西瓦王也以各種裝飾莊嚴自身，帶著龐大的隨從，手持供養物品，來到佛塔所在地，向大比丘僧團頂禮後站在一旁。王室隨從按照各自的財力，以衣飾裝扮、檀香花環等莊嚴，在額頭上繫著垂掛珍珠鏈和精美的金飾帶，以手鐲等眾多飾品裝飾，宛如天界眷屬般盛裝打扮，手持與身份相應的各種武器，站在一邊。坐在以獅子、老虎、豹子皮裝飾、飾有金飾、金幡、金網的殊勝戰車上的御者們，身披各種裝飾，站在一邊。婆羅門子弟等披著裝飾精美的皮革，莊嚴地站在一邊。眾多大臣們按照各自的身份，穿戴貴重衣飾，帶著隨從站在一邊。祭司婆羅門們手持盛滿香水的右旋海螺，披上祭祀聖線，包著婆羅門頭巾，帶著龐大隨從，手持供養物品，來到佛塔所在地，向大比丘僧團頂禮后，高聲宣告祝詞說： "愿國土永遠安泰繁榮吉祥； 五穀豐登興旺，國王勝利昌盛。" 其餘民眾這樣說道："愿他與大臣隨從一起統治這四面環海、以海為環的大地。"說完后又說："我們的主人迦迦旺那帝須大王，正在為世間獨一無二的世尊安奉額骨舍利。"於是人們都按照各自的財力盛裝打扮。甚至侏儒、矮人等所有人也都手持供養物品，發出讚歎聲而站立。應當知道，聚集在這佛塔所在地的群眾是這樣的：剎帝利、婆羅門、吠舍、城民們聚集在一起，都手持鮮花等物，裝飾莊嚴。 數不勝數的眾多民眾； 如海浪般涌來的剎帝利。 大王裝飾莊嚴，眾王環繞； 如同天王帝釋，立於塔院。 眾生髮出讚歎，五種樂器； 象馬車輛聲響，遍滿大地。 然後，朱羅賓達帕提耶帝須長老帶領五百位阿羅漢弟子來到佛塔所在地。摩訶沙伽羅長老也帶領五百位阿羅漢來到佛塔所在地。摩訶因陀長老也帶領六十位阿羅漢弟子來到佛塔所在地。就這樣，一個、兩個、三個、四個、五個阿羅漢陸續到來，共有約七千人。然後朱羅賓達帕提耶帝須長老帶領這些比丘在佛塔院中坐下。隨後國王前來，作五體投地禮，與長老交談說："尊者，我們從何處能得到頭髮舍利？"那一刻，帝須長老看著他的弟子西瓦長老。西瓦長老一被看到就從坐處起身，披上袈裟，向大比丘僧團頂禮，這位具六神通的大阿羅漢進入第四禪定，出定后潛入地下，出現在地居龍王宮殿中。

(Sutvāssa sivathero ca vasippatto visārado;

Pākaṭo abhavi nāganagaraṃ purato khaṇe.)

Tasmiṃ kho pana samaye jayaseno nāgarājā attano bhāgineyyaṃ dvikoṭimatte nāge parivāretvā mahā yasaṃ anubhavamānaṃ nisinnaṃ iṅgitasaññaṃ datvā theraṃ duratova āgacchantaṃ disvā cintesi? Imasmiṃ nāgabhavane samaṇehi kattabbakiccaṃ natthī. Nissaṃsayaṃ kesadhātuṃ nissāya āgato bhavissatīti uṭṭhāya dhātugharaṃ pavisitvā dhātukaraṇḍakaṃ gilitvā kiñci ajānanto viya nisīdi. Tasmiṃ kāle thero tassa santikaṃ agamāsi. Nāgarājā paccuggantvā paṭisanthāraṃ karonto therena saddhiṃ kathesi. Kasmā ayyo āgato』ti vutte evamāha? Tilokanāthassa amhākaṃ sambuddhassa kesadhātūnaṃ atthāya āgato, tuyhaṃ santike ṭhapitakesadhātuyo papañcaṃ akatvā mayhaṃ dehi, teyeva sandhāya upajjhāyena pesitomhī』ti vutte amhākaṃ sammā sambuddhassa kesadhātuyo mama santike natthī』ti āha. Thero dhātukaraṇḍakaṃ gilitabhāvaṃ ñatvā gaṇhāmi mahārājā kesadhātuyo』ti vutte āma passanto gahetvā gacchāhīti āha. Evaṃ tayo vāre paṭiññaṃ gahetvā tatheva ṭhīto?

Iddhiyā māpayitvāna tato so sukhumaṃ karaṃ,

Pavesetvā mukhe tassa gaṇhī dhātukaraṇḍakaṃ;

Nāgālayābhinikkhami tiṭṭha nāgā』ti bhāsiya.

Tasmiṃ khaṇe jayaseno nāgarājā samaṇaṃ vañcetvā pesitomhī』ti vatvā tassa gatakāle dhātukaraṇḍakaṃ oloketvā dhātu apassitvā samaṇena nāsitomhī』ti dve hatthe ukkhipitvā ṭhapetvā attano sakalanāgabhavanaṃ eka kolāhalaṃ katvā mahantena saddena paridevanto? Amhākaṃ cakkhuni uppāṭetvā gato viya sadevakassa lokassa patiṭṭhānabhūtassa sammāsambuddhassa kesadhātuyo apāyadukkhato amuñcantānaṃ amhākaṃ abhibhavitvā dhātuyo gahetvā gatasamaṇaṃ anubandhitvā gaṇhissāmā』ti dvekoṭimatte nāge gahetvā attano bhāgineyyena saddhiṃ tassa piṭṭhito piṭṭhito anubandhitvā ākāsaṃ uggacchiṃ (su). Tasmiṃ khaṇe pana sivatthero akāsato otaritvā pathaviyaṃ pāvisi. Puna tepi pathaviyaṃ pavisiṃsu. Evaṃ thero tehi saddhiṃ ummujja nimujjaṃ karonto pāṭihāriyaṃ dassetvā serunagarassa nātidūre piṭṭhipāsāṇe uggañji. Tattheva te saṃvejetvā cetiyaṅgaṇe mahābhikkhusaṅghassa purato pākaṭo ahosi. Nāgā taṃ gahetuṃ asakkontā mahantena saddena ravaṃ patiravaṃ datvā. Ito paṭṭhāya naṭṭhamhā』ti tasmiṃ piṭṭhi pāsāṇe sabbe samāgamaṃ katvā mahāsaddena parideviṃsu? Naṭṭhambhā vata bho』ti. Tato paṭṭhāya so piṭṭhipāsāṇo nāgānaṃ ravaṃ patiravaṃ datvā paridevitahāvena nāgagallaṃ nāma ahosi.

我來將這段巴利文直譯成簡體中文： (聞聲西瓦長老，通達自在精熟； 剎那顯身而至，龍城聳立眼前。) 那時，佳雅塞納龍王正與他的外甥一起，被約二千萬龍眾環繞，享受著大威嚴而坐。他以暗示表達心意，遠遠看見長老走來，心想："在這龍宮中沙門沒有該做的事。無疑他是爲了頭髮舍利而來。"於是起身進入舍利室，吞下裝舍利的匣子，裝作若無其事地坐著。這時長老來到他面前。龍王迎上前去，寒暄交談，問道："尊者為何而來？"長老如此說道："我是爲了三界導師、我們的正覺者的頭髮舍利而來。你那裡儲存的頭髮舍利，請不要拖延，給我吧。我的師長就是為此派我來的。"龍王說："我這裡沒有正覺者的頭髮舍利。"長老知道他吞下了舍利匣，說道："大王，我要取頭髮舍利。"龍王說："好的，你看到就拿去吧。"如此三次得到允諾后，長老仍站在原地： "以神通變化，化出細小手， 伸入龍王口，取出舍利匣； 離開龍王宮，言道龍且止。" 這時佳雅塞納龍王說："我被沙門欺騙了。"等他走後檢視舍利匣，發現舍利不見，說道："我被沙門毀了。"舉起雙手放在頭上，使整個龍宮一片混亂，以巨大聲音悲嘆："就像挖去我們的眼睛一樣，作為包含天界在內的世間依止處的正覺者的頭髮舍利，對我們這些無法脫離惡道之苦的人來說，被那個降伏我們拿走舍利逃走的沙門奪走了，我們要追上去抓住他！"於是帶著約二千萬龍眾和他的外甥一起緊跟其後追趕，升上虛空。這時西瓦長老從空中降下進入地下。他們也跟著進入地下。就這樣，長老與他們一起顯示出升降神變，在西盧城不遠處的背巖升起。就在那裡使他們震驚，在佛塔院中大比丘僧團面前顯現。龍眾無法抓住他，發出巨大的哭號聲和迴響。"從此以後我們完蛋了！"他們全都聚集在那背巖處，以巨大聲音悲嘆："啊，我們完蛋了！"從那時起，因為龍眾的哭號聲和迴響及悲嘆之聲，那背巖就被稱為"龍啼巖"。

Nāgo therassa piṭṭhitoyeva anubandhitvā cetiyaṅgaṇaṃ gantvā rājānaṃ evamāha? Deva, eso bhikkhu mayā adinnadhātu gahetvā āgato』ti. Taṃ sutvā rājā? Saccaṃ kira ayya nāgassa vacananti vutte naheva mahārāja, iminā dinnaṃ eva dhātuṃ aggahesinti vutte? Nāgo tava sakkhiṃ dehīti āha. Thero tassa bhāginyeṃ samaṇuppala nāgarājānaṃ sakkhiṃ akāsi. Rājā tassa bhāgineyyassa sabbavacanaṃ sutvā saddahi. Tasmiṃ kāle dukkhābhibhūto nāgarājā gantvā bahi ṭhīto. Tato paṭṭhāya so nāgarājā bahi hutvā nisinnattā bahināgarājā nāma ahosi. Tassa pana bhāgineyyaṃ anto cetiyaṅgaṇe nisīdāpesi. Imassa pana cetiyassa ārakkhaṃ gahitanāgā kathetabbā. Sumananāgarañño parivārā chakoṭimattā nāgā, jayasenassa parivārā koṭisatamattā nāgā, samaṇuppalanāgarañño parivārā dvikoṭimattā nāgā ahesuṃ. Sabbe dhātuyā ārakkhaṃ gaṇhiṃsu. Rājā therassa hatthato kesadhātuṃ gahetvā ratanacaṅegāṭake ṭhapetvā mahindassa nāma amaccassa adāsi. Tasmiṃ samāgame tipiṭakamahāphussadevattherassa saddhivihārikā paṭisambhidappattā cattāro sāmaṇerā ahesuṃ. Tesu eko malaya rājaputto sumanasāmaṇero nāma, eko serunagare sivarājabhāgineyyassa putto uttara sāmaṇero nāma. Eko mahāgāme mālākāraputto cunda sāmaṇero nāma eko mahāgāme ekassa kuṭumbikassa putto mahākassapasāmaṇero nāma, ime cattāro sāmaṇerā ajja kākavaṇṇatissamahārājā mahācetiye dhātu nidhānaṃ karissati, mayaṃ himavantaṃ gantvā sukusumāni āharissāmāti theraṃ vanditvā ākāsato himavantaṃ gantvā campakanāgasalalādayo pūjanīyamālaṃ gahetvā tāvatiṃsadeva lokaṃ gatā.

我來將這段巴利文直譯成簡體中文： 龍王就在長老的後面跟隨著去到佛塔院，對國王這樣說："陛下，這位比丘未經我允許就拿走舍利而來。"聽到這話后，國王問道："尊者，龍王所說是真的嗎？"（長老）回答說："大王，不是的，我是拿了他給予的舍利。"龍王說："請你提供證人。"長老便請他的外甥沙門優婆羅龍王作證。國王聽了他外甥的所有話后相信了。那時，痛苦所困的龍王去到外面站著。從那時起，因為這位龍王在外面坐著，便被稱為"外面龍王"。而他的外甥則被安置在佛塔院內坐著。這座佛塔的守護龍應當被提及：須摩那龍王的隨從有六千萬條龍，勝軍的隨從有一億條龍，沙門優婆羅龍王的隨從有兩千萬條龍。他們全都守護著舍利。國王從長老手中接過發舍利，將其置於寶石傘蓋中，交給了名為摩醯陀的大臣。在那次集會中，三藏大富沙提婆長老有四位得到無礙解的沙彌弟子。其中一位是摩羅耶（今斯里蘭卡中部山區）王子名為須摩那沙彌，一位是西盧城（今斯里蘭卡西部）斯瓦王的外甥名為優多羅沙彌，一位是摩訶伽馬（今斯里蘭卡東南部）花匠之子名為純陀沙彌，一位是摩訶伽馬一位居士之子名為摩訶迦葉沙彌。這四位沙彌說："今天迦迦凡那帝須大王將在大塔里安置舍利，我們要去雪山採集美妙的花朵。"他們向長老頂禮后，從空中去到雪山，採集了旃簸迦花、娑羅樹花等值得供養的花朵，然後去到忉利天界。

Tasmiṃ kāle sakko devarājā sabbābharaṇapatimaṇḍito dvisu devalokesu devatāyo gahetvā erāvaṇahatthīkkhandhamāruyha aḍḍhateyyakoṭidevaccharāparivārito sudassanamahā vīthiyaṃ vicaranto savaṅgoṭake te cattāro sāmaṇere duratova āgacchante disvā hatthīkkhandhato oruyha pañca patiṭṭhitena vanditvā tesaṃ hatthe mālācaṅgoṭake disvā? Kiṃ ayyā tumhākaṃ hatthe』ti pucchi. Taṃ sutvā sāmaṇerā mahārāja, kiṃ tvaṃ na jānāsi. Laṅkāyaṃ kākavaṇṇatissa mahārājā dasabalassa nalāṭadhātuṃ gahetvā mahāvālukagaṅagāya dakkhiṇapasse seru nāma dahassa ante varāha nāma soṇḍimatthake cetiyaṃ kārāpetuṃ tumhākaṃ niyogena vissakammadevaputtena nimmitैṭṭhakāni gahetvā cetiyaṃ kārāpetvā ajja dhātunidhānaṃ karoti. Tattha pūjanatthāya himavantato ānītapupphamidanti vatvā itopi kusumaṃ gahetuṃ āgatamhā』ti vadiṃsu. Sakko tesaṃ vacanaṃ sutvā?

Ayya tumhākaṃ hatthe pupphāni cūḷāmaṇicetiye pujetvā amhākaṃ uyyānato pupphāni gahetvā gacchathāti vatvā tehi saddhiṃ gantvā tesaṃ pupphehi cūḷāmaṇicetiyaṃ pūjesi. Tato papañcaṃ na bhavitabbanti sakkassa nivedesuṃ. Taṃ sutvā sakko sāmaṇerānaṃ pañcamahāuyyānato pāricchatta-koviḷārādīni pupphāni ca candanacuṇṇañca gahetvā dāpesi. Sāmaṇerā pupphāni gahetvā devalokato otaritvā himavantaṃ pavisitvā suvaṇṇamaṇipabbate santacchāyāya nasīditvā divāvihāraṃ katvā nakkhattavelāya sampattāya maṇī gavesamānā cattāro maṇayo addasaṃsu. Tesaṃ eko indanīlamaṇī, eko pahassarajotiraṅga maṇī, eko veluriyamaṇi, eko masāragallamaṇi, cattāro maṇayo ca dibbapupphāni ca gahetvā therānaṃ dassesuṃ. Thero? Mahārāja, ime sāmaṇerā pāricchattakakoviḷārādīni pupphāni ca candanacuṇṇañca cattāro maṇayo ca gahetvā āgatā』ti rañño ārocesuṃ.

Rājā taṃ sutvā somanassajāto sāmaṇere pañca patiṭṭhītena vanditvā tesamāhatamaṇayo gahetvā mahānanda nāma amaccassa datvā therehī saddhiṃ mahantena parivārena cetiyaṅgaṇaṃ gantvā maṇikaraṇḍakena dhātuṃ gahetvā attano sīse dhātuṃ ṭhapetvā upari setacchattaṃ kārāpetvā cetiyaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā pācīnadvāre ṭhīto? Ayaṃ dasabalassa nalāṭadhātu amhehi kārāpitāya buddhapaṭimāya nalāṭe uṇṇalomākāraṃ hutvā patiṭṭhahatūti adhiṭṭhāsi. Tassa cintitakkhaṇeyeva dhātu karaṇḍato nabhamuggantvā ākāse sattatālappamāṇe ṭhatvā chabbaṇṇa raṃsiyo vissajjesi. Tā raṃsiyo kuṭena āsiñcamānavilīna suvaṇṇaṃ viya antalikkhato nikkhantasuvaṇṇarasadhārā viya sakalalaṅkādīpaṃ raṃsijālehi ekobhāsaṃ katvā gaṇhiṃsu. Tasmiṃ kāle yamakapāṭihāriyasadisaṃ pāṭihāriyaṃ ahosi. Mahākāruṇikassa bhagavato adiṭṭhapubbaṃ pāṭihāriyaṃ disvā mahājanā tathāgatassa rūpakāyaṃ paccakkhabhutā viya ahesuṃ.

Adiṭṭhapubbaṃ satthussa pāṭihīraṃ mahājanā;

Disvā pītiparā jātā pasādamajjhaguṃ jine.

Pūjesuṃ gandhamālañca alaṅkāraṃ sakaṃ sakaṃ;

Sabbe vandiṃsu sirasā-cetiyaṃ īdisaṃ varaṃ.

Tasmiṃ samāgame eko paṇḍitapuriso jinaṃ thomento evamāha?

Nibbutassāpi buddhassa yaso bhavati īdiso;

Ṭhītassa lokanāthassa kīdisā āsi sampadā.

Anubhāvamidaṃ sabbaṃ puññeneva mahesino;

Kareyya ñatvā puññaṃ taṃ patthento bodhimuttamaṃ.

我來將這段巴利文完整直譯成簡體中文： 那時，帝釋天王身披各種裝飾，帶領兩界天眾，騎上伊羅婆那象，有二億五千萬天女圍繞，在善見大街巡遊時，遠遠看見那四位沙彌拿著花籃走來，便從象背上下來，以五體投地禮拜，看見他們手中的花籃后問道："尊者們，你們手中拿的是什麼？"聽到這話，沙彌們回答說："大王，你不知道嗎？在楞伽（今斯里蘭卡），迦迦凡那帝須大王取得十力佛的額骨舍利，在大沙河南岸，在名為西盧的湖邊，在名為瓦羅訶的山頂上，按照你的指示，由毗首羯磨天子建造磚塊造塔，今天將要安放舍利。我們從雪山帶來這些花是爲了在那裡供養，現在又來取更多的花。"帝釋聽了他們的話后說： "尊者們，請用你們手中的花供養小摩尼塔，然後從我們的園林中取花而去。"說完便和他們一起去，用他們的花供養小摩尼塔。之後他們告訴帝釋說不該耽擱時間。聽到這話，帝釋便讓人從五大園林中取來波利耶多樹、俱毗羅樹等花朵和檀香粉給沙彌們。沙彌們拿著花從天界下降，進入雪山，在金寶山的靜謐樹蔭下坐著度過午後，到了吉祥時刻，尋找寶石時發現了四顆寶石。其中一顆是藍寶石，一顆是閃耀的橙色寶石，一顆是貓眼石，一顆是瑪瑙，他們拿著四顆寶石和天界之花去見長老們。長老們向國王報告說："大王，這些沙彌帶來了波利耶多樹、俱毗羅樹等花朵、檀香粉和四顆寶石。" 國王聽後心生歡喜，以五體投地禮拜沙彌們，取了他們帶來的寶石交給名為摩訶難陀的大臣，然後與長老們和大眾一起去到佛塔院，用寶石匣取出舍利，將舍利置於自己頭頂，上方撐起白傘，繞塔三匝後站在東門說道："愿十力佛的額骨舍利安住在我們所造佛像的額間，化現為白毫相。"就在他這樣想的剎那，舍利從寶匣中騰空而起，停在離地七棵多羅樹高的虛空中，放射六色光芒。這些光芒如傾倒的熔融黃金，如從空中流下的金汁，以光網照遍整個楞伽島。那時出現瞭如雙神變一般的神變。見到大慈悲世尊前所未見的神變，大眾彷彿親見如來色身一般。 大眾見到前所未見， 導師示現神通變， 內心喜悅生凈信， 勝者顯現奇妙相。 各以香花來供養， 莊嚴裝飾表虔誠， 眾人頭面皆頂禮， 如此殊勝妙佛塔。 在那次聚會中，一位智者讚歎佛陀說道： 佛陀涅槃后尚有， 如此殊勝大威力， 世間怙主在世時， 其德圓滿何等量。 這一切威神力德， 皆因牟尼功德力， 知此功德求菩提， 應當精進修福業。

Tasmiṃ kāle nānāratanavicittaṃ anekālaṅkārapatimaṇḍitaṃ mahārahaṃ samussitadhajapatākaṃ nānāvidhakusumasamākiṇṇaṃ anekapūjāvidhānaṃ gahetvā manussā chaṇavesaṃ gaṇhiṃsu. Anekavidhaturiyasaṅghuṭṭaṃ ahosi. Tasmiṃ khaṇe devatāyo pupphavassaṃ vassāpenti. Mahānubhāvasampannā nāgā pūjaṃ karonti. Evaṃ sabbe devā nāgā manussā sādhukāraṃ denti, apphoṭenti, velukkhepaṃ karonti, hatthīno kuñcanādaṃ nadanti. Assā tuṭṭhiravaṃ ravanti, bahalaghana mahāpathavī yāva udakapariyantaṃ kampi. Disāsu vijjullatā nicchariṃsu. Sakalalaṅkādīpe sumanakūṭādayo mahānagā kusumagaṇasamākiṇṇā ahesuṃ. Sabbe jalāsayā pañcavidha padumasañchantā, devatānamantare manussā, manussānaṃ antare yakkhanāgasupaṇṇādayo ca ahesuṃ. Bhikkhubhikkhunīupāsaka upāsikā aparimāṇā ahesuṃ. Mahantena sādhukārena mahā nigghosena sakalalaṅkādīpe tibbavātābhihatasamuddo viya ekaninnādaṃ ekanigghosaṃ ahosi. Iminā pūjāvidhānena pasādakabhūtamahājanakāyamajjhe dhātu pāṭihāriyaṃ dassetvā ākāsato otaritvā buddhapaṭimāya nalāṭe puṇṇacandasassirīkaṃ abhibhavantamiva virocamānā patiṭṭhāsi.

Rājā mahānandanāmakassa amaccassa hatthato kesadhātuṃ gahetvā vihāradeviyā datvā tvaṃ imā kesadhātuyo dasabalassa anavalokita matthake patiṭṭhāpehī』ti āha. Sā kesadhātuyo gahetvā tattheva patiṭṭhahantu』ti adhiṭṭhānaṃ akāsi. Tasmiṃ khaṇe kesadhātuyo karaṇḍato nabhaṃ uggantvā mayūragīvasaṃkāsanīlaraṃsiyo vissajjentī ākāsato otaritvā buddhapaṭimāya uttamaṅge sirasmiṃ patiṭṭhahiṃsu.

Tato rājā therena saddhiṃ dhātugabbhaṃ pavisitvā dibbacandanacuṇṇasamākiṇṇaṃ pāricchattakakoviḷārādi sugandhapupphasantharaṃ viyūhitvā pabhāsamudayasamākiṇṇe cattāro maṇi pāsāṇe ṭhapesi. Tesaṃ ālokābhibhūto dhātugabbho ativiya virocittha. Sabbanāṭakitthīyo attano attano ābharaṇāni omuñcitvā dhātugabbheyeva pūjesuṃ. Tato rājā dhātunidhānaṃ katvā buddharūpassa pādatale sīsaṃ ṭhapetvā nipanno evaṃ paridevi; mayhaṃ pitupitāmahaparamparāgatādhātu ajja ādiṃ katvā ito paṭṭhāya viyogā jātā ahaṃ dāni tumhākaṃ aticiraṃ (ṭhītā) ramaṇīyā rohaṇajanapadā āharitvā imasmiṃ ṭhāne patiṭṭhāpesinti vatvā sineru muddhani samujjalamahāpadīpo viya tumhe idheva ṭhītā. Idāni na gamissāma mayaṃ khamatha bhagavā』ti paridevamāno dhātu gabbheyeva patitvā āha?

Aho viyogaṃ dukkhaṃ me etā bādhenti dhātuyo;

Vatvā so paridevanto dhātugabbhe sayī tadā.

Marissāmi no gamissaṃ ayyaṃ hitvā idheva』haṃ;

Dullabhaṃ dassanaṃ tassa saṃsāre carato mamā』ti.

Vatvā paridevanto nipajji. Tassa pana bhikkhusaṅghassa antare sahadevo nāma thero rājānaṃ dhātugabbhe rodamānaṃ nipannaṃ disvā kimajjhāsayo etassā』ti cetopariyañāṇena samantāharitvā idha nipanno marissāmī』ti nipannabhāvaṃ jānitvā iddhiyā saṃsaraṃ piyarūpaṃ māpetvā dhātugabbhato taṃ bahi akāsi.

我來將這段巴利文完整直譯成簡體中文： 那時，人們手持各種珍寶裝飾、眾多莊嚴裝點、高貴華麗、豎立旗幟幡幢、散佈各種花朵、準備諸多供養物品，穿著節日盛裝。各種樂器聲音交織響起。那一刻，諸天降下花雨。具大威神力的龍眾作供養。如是所有天神、龍族、人類都發出讚歎，擊掌喝彩，揮舞竹枝，像群發出吼叫之聲。馬匹發出歡悅的嘶鳴，厚重的大地直至水際都在震動。各方閃電迸發。整個楞伽島（今斯里蘭卡）的須摩那峰等大山都佈滿了花朵。所有水池都長滿五種蓮花，天眾之間有人類，人類之間有夜叉、龍族、金翅鳥等。比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷無量無數。伴隨著巨大的讚歎聲和喧譁聲，整個楞伽島如同被強風吹拂的海洋一般發出統一的聲響。在這種供養儀式中，在令眾生生信的大眾中間顯現舍利神變，從空中降下，安住在佛像的額間，光芒勝過滿月般閃耀。 國王從名為摩訶難陀的大臣手中取過發舍利，交給精舍天女說："你將這些發舍利安置在十力佛像未曾觀看過的頭頂上。"她拿著發舍利發願說："愿它們就安住在那裡。"那一刻，發舍利從匣中飛向空中，放射出如孔雀頸般的藍色光芒，從空中降下安住在佛像的頭頂之上。 之後國王與長老一起進入舍利室，將天界檀香粉和波利耶多樹、俱毗羅樹等香花鋪設成座，將放射光芒的四顆寶石安置其上。舍利室被這些光芒照耀得格外明亮。所有舞女都解下自己的裝飾物在舍利室中供養。然後國王安置舍利后，將頭靠在佛像足下躺著這樣悲嘆："從我祖祖輩輩相傳的舍利，從今天開始與我分離。我從令人愉悅的羅訶那地區（今斯里蘭卡南部）請來將你安置在這裡，你如須彌山頂上明亮的大燈一樣在此安住。現在我們不會離去，請世尊原諒。"他一邊悲嘆一邊倒在舍利室中說： "啊！分離之苦痛， 這些舍利令我憂。" 他如此悲嘆著， 躺臥舍利室中。 "我寧可死在此， 也不捨尊離去， 輪迴中漂流時， 難得再見尊顏。" 如此悲嘆著躺下。在比丘僧團中，有一位名為娑訶提婆的長老看見國王哭泣著躺在舍利室中，以他心通觀察"他是什麼想法"，知道他是想"躺在這裡等死"，就用神通變化出一個可愛的形象，將他帶出舍利室。

(Iddhiyā so vasipatto chaḷabhiñño visārado;

Taṃ khaṇaññeva sappañño rājānaṃ taṃ bahiṃ akā.)

Tato paṭhamānītajotiraṅga pāsāṇaṃ dhātugabbhassa upari vitānaṃ viya ṭhapetvā arahantā? Dhātugabbho samantato caturassamañcaṃ viya ekaghano hotu. Dhātu gabbhe gandhā mā sussantu, pupphāni mā milāyantu, ratanāni mā vivaṇṇā hontu, pūjanīyabhaṇḍāni mā nassantu, paccatthikapaccāmittānaṃ okāso vā vivaro vā mā hotu』ti adhiṭṭhahiṃsu. Tato rājā dhātuyo mahantaṃ pūjaṃ katvā maṅgalacetiye caturassakoṭṭhakaṃ atimanoramaṃ chattakammañca kelāsakūṭaṃ viya sudhākammañca vālukapādato paṭṭhāya sabbañca kattabbaṃ kammaṃ niṭṭhāpesi. So pana seta nimmalacandaraṃsi viya udakabubbuḷakelāsakūṭapaṭibhāgo chattadharo acalappatiṭṭhito sujanappasādako aññatitthīya maddanakaro maṅgalathūpo virocittha.

Vilāsamāno aṭṭhāsi tosayanto mahājane;

Maṅgalakelāsathūpo acalo suppatiṭṭhito.

Sujanappasādanakaro titthiyadiṭṭhimaddano;

Bhavi saddhākaro seṭṭho sabbajanapasādako.

Cetiyo pavaro loke mahājananisevito;

Dhajapupphasamākiṇṇo sadā pūjāraho bhavi.

Bahū janā samāgamma nānā desā samāgatā;

Pūjesuṃ taṃ mahāthūpaṃ sabbadāpi atanditā.

Īdiso patirūpavāso so deso dullabho bhave;

Appamattā sadā santā vinātha kusalaṃ bahunti.

我來將這段巴利文完整直譯成簡體中文： （他以神通自在，具足六神通通達； 那智者就在那一刻，將國王帶到外面。） 然後將最先帶來的橙色寶石安置在舍利室上方如同天蓋，阿羅漢們發願說："愿舍利室四周如床榻般堅實。愿舍利室中的香料不幹枯，花朵不凋謝，寶物不褪色，供養之物不損壞，敵人與反對者不得有機會或縫隙。"之後國王對舍利作了盛大供養，在吉祥塔完成了四方閣樓、極其悅意的傘蓋工程、如開羅薩山峰般的灰泥工程，從沙基開始的一切應做工作都完成了。那吉祥塔如白凈月光，如水泡般的開羅薩山峰，傘蓋穩固不動，令善人生信，摧毀外道，光芒照耀。 吉祥開羅薩塔， 屹立放光明耀， 令大眾歡喜， 穩固不動搖。 令善人生信， 摧毀外道見， 成為最勝信源， 令眾生凈信。 世間最勝塔， 為大眾所敬， 旗旛花遍佈， 常應受供養。 眾多人彙集， 從各方而來， 供養大塔廟， 精進無懈怠。 如此適宜住處， 世間難得遇， 當常不放逸， 修眾多善業。

Rājā kappāsikasukhumavatthena mahārahaṃ cetiyaṃ veṭhetvā, sirivaḍḍhanaṃ nāma mahābodhiṃ patiṭṭhapetvā tattha bodhigharañca kārāpetvā tibhūmakaṃ uposathāgāraṃ kārāpetvā rattiṭṭhāna divāṭṭhānādīni katvā sabbaṃ vihāre kattabbaṃ kāresi. Ettakaṃ kārāpetvā vihāraṃ dakkhiṇodakaṃ dassāmī』ti cintetvā asītisahassamattānaṃ bhikkhūnaṃ sattadivasāni nānāvidha sūpavyañjanehi mahādānaṃ datvā sattame divase mahābhikkhu saṅghassa ticīvaratthāya vatthāni dāpetvā pātova pātarāsabhattaṃ bhuñjitvā therassa santikaṃ gantvā vanditvā ekamantaṃ ṭhīto evamāha? Ayyā, cātuddasike mahābhikkhusaṅghassa dakkhiṇaṃ dātumicchāmī』ti. So panāyasmā evamāha; upakaṭṭha puṇṇamāyaṃ uposathadivase assayujanakkhattena dakkhiṇaṃ dhātuṃ bhaddakanti. So therassa vacanaṃ sutvā pañcapatiṭṭhitena theraṃ vanditvā somanagare attano bhaginiṃ deviṃ kathesi? Bhagini, dasabalassa nalāṭadhātuṃ nidahitvā maṅgalamahācetiyānurūpaṃ pāsādaṃ alaṅkatadvāraṭṭālakatoraṇaṃ seta vattha anekadhajasamākiṇṇaṃ vihārañca kārāpetvā dakkhiṇaṃ dassāmī』ti ayyassa kathesiṃ. So panāyasmā; upakaṭṭha puṇṇamāya uposathadivase dātuṃ yuttanti āhā』ti. Deva, kiṃ kathesi, ayyassa kathītaniyāmeneva upakaṭṭha puṇṇamāya uposathadivase dakkhiṇaṃ dehī』ti āha. So tassā kathaṃ sutvā somanassapatto sādhu bhadde』ti sampaṭicchitvā somanagare viharanto, upakaṭṭha puṇṇamāya uposathe sampatteyeva ajjuposatho』ti ñatvā giriabhayaṃ pakkosāpetvā, tāta sve dakkhiṇaṃ dātabbaṃ tvaṃ senaṅgaṃ alaṅkaritvā sve amhehi saddhiṃ ehī』ti vatvā serunagare sivarañño loṇanagare mahānāgarañño paṇṇaṃ pahiṇī. Sve tumhākaṃ hatthiassarathapattādīni suvaṇṇālaṅkārehi alaṅkaritvā sve amhehi saddhiṃ chaṇa vesaṃ gāhāpetvā ayyassa tissattherassa dakkhiṇaṃ dīyamānaṃ samosarantuti. Te pana rājāno sāsanaṃ sutvā attano attano vibhavānurūpena hatthiassarathapattādīni alaṅkaritvā gandhapañcaṅgulikaṃ datvā suvaṇṇamālādīni pilandhāpetvā mahā goṇepi tatheva alaṅkaritvā siṅgesu suvaṇṇakañcukaṃ (paṭi) muñcāpetvā amaccagahapati-brāhmaṇaputta-ajagopaka-khujjavāmanaka-senāpatiādayo ca vicittavatthāni nivāsetvā nānāvidhavilepanāni vilimpetvā āgantvā rañño dassayiṃsu. Rājāpi caturaṅginiyā senāya parivuto alaṅkatahatthikkhandhaṃ āruhi. Sesarājāno ca attano attano senaṅgehi parivāretvā hatthikkhandhe nisīditvā rājānaṃ majjhe katvā vāmadakkhiṇapassato namassamānā nikkhamiṃsu. Tassa pana gamanaṃ ajātasattuno tathāgatassa dassanatthāya jīvakambavanagamanaṃ viya tiṃsayojanappamāṇaṃ erāvaṇahatthikkhandhaṃ āruhitvā dvīsu devalokesu devehi parivāretvā sakkassa devānamindassa nandanavanagamanakālo viya ca ahosi. So vaḍḍhamāsakacchāyāya sampattāya somanagarato nikkhamitvā serudahassa ante nānāvidha alaṅkatapaṭiyattanāṭakitthīnaṃ pañcaṅgikaturiyaṃ paggaṇhāpayamāno aṭṭhāsi.

我來將這段巴利文完整直譯成簡體中文： 國王用細棉布包裹華貴的佛塔，建立名為吉祥增長的大菩提樹，又在那裡建造菩提殿，建造三層布薩堂，設定晝住處、夜住處等，完成了寺院中一切應做之事。做完這一切后，他想："我要為寺院作水施。"於是對八萬比丘連續七天佈施各種湯菜，在第七天為大比丘僧團施予三衣所需的布料，清晨用完早餐後去到長老處，禮拜後站在一旁說道："尊者，我想在十四日對大比丘僧團作佈施。"那位尊者這樣說："在接近滿月的布薩日，以馬宿宿佈施舍利是吉祥的。"他聽了長老的話后，以五體投地禮拜長老，然後告訴住在須摩那城的妹妹天女說："妹妹，我已經安置了十力佛的額骨舍利，建造了與吉祥大塔相稱的宮殿，裝飾了門樓、城門，用白布和眾多旗幟莊嚴寺院，並告訴尊者我要作佈施。那位尊者說在接近滿月的布薩日佈施是適宜的。"天女說："陛下，您說什麼？就按照尊者所說的在接近滿月的布薩日佈施吧。"他聽了她的話後心生歡喜，說"善哉，賢妹"並同意了。他住在須摩那城，當接近滿月的布薩日到來時，知道"今天是布薩日"，就召來祇利阿跋耶說："孩子，明天要作佈施，你把軍隊裝飾好，明天和我們一起來。"然後派信使給西盧城（今斯里蘭卡西部）的斯瓦王和羅那城的大那伽王說："明天你們用黃金裝飾好像、馬、車、步兵等，穿著節日盛裝和我們一起來參加對帝須長老的佈施儀式。"那些國王聽到訊息后，按照各自的財力裝飾象、馬、車、步兵等，塗上五種香料，戴上金飾等裝飾物，同樣地裝飾大象，在象牙上包金，大臣、居士、婆羅門子、牧羊人、侏儒、矮子、將軍等都穿上彩色衣服，塗抹各種香膏，來見國王。國王也在四軍圍繞下登上裝飾的象背。其他國王各自被軍隊圍繞，坐在象背上，將國王置於中央，從左右兩邊禮敬著出發。他的出行如同阿阇世王為見如來而去竹林精舍，又如帝釋天王騎著三十由旬高的伊羅婆那象，被兩界天眾圍繞去難陀園一般。他在午後陰影加長時從須摩那城出發，在西盧湖邊停下，讓裝飾打扮的舞女們演奏五種樂器。

Mahāpathavī bhijjamānā viya pabbatā parivattamānā viya mahāsamuddo (thalaṃ) avattharitvā bhijjamānakālo viya ca ahosi. Brāhmaṇā jayamukhamaṅgalikā sotthi vacanaṃ vadiṃsu. Sabbālaṅkārapatimaṇḍitā nāṭakitthiyo pañcaṅgikaturiyaṃ pavattayiṃsu. Mahājano velukkhepasahassāni pavattesi. Tato rājā bahū gandhadīpadhūpādayo gāhāpetvā uṭṭhāya senāya parivuto therassa vasanaṭṭhānaṃ pavisitvā theraṃ vanditvā nisinno āha? Ayya rājāno ca sampiṇḍitvā dakkhiṇodakassa dīyamānassa kālo』ti. Thero tassa kathaṃ sutvā bhaddakaṃ mahārājā』ti sampaṭicchi. Tasmiṃ dakkhiṇodakassa dānadivase nānāvidhavicittamaṇidaṇḍakesu nānāvidha dhajapatākādīni bandhāpetvā samussitāni ahesuṃ. Purimādī disāsu manuññavātā vāyiṃsu. Tathā mahāraṃsijālasamujjalito sahassaraṃsibhākaro atthaṅgato ahosi. Vipphuritakiraṇarajadhūmarāhuabbhādīhi uparodhehi virahito tārāgaṇaparivuto puṇṇacando samujjalarajatamayaṃ ādāsamaṇḍalaṃ viya pācīnadisato samuggato. Tasmiṃ khaṇe daṇḍadīpikādayo samujjalāpesuṃ. Mahāmaṅgalacetiyaṃ pana jātisumanamālādāmena parikkhipitvā ekamālāguṇaṃ viya alaṅkari. Yathā tārāgaṇaparivuto puṇṇacando tathā padīpamālālaṅkato mahācetiyo ativiya virocati. Sakala laṅkādīpe pana sabbe rukkhāpi vicittadhajena alaṅkatā viya akālaphalapallavehi vicittā ahesuṃ. Mahāsamuddaloṇasāgarādayo』pi pañcavidhapadumasañchannā ahesuṃ.

Vicitravatthābharaṇehi sabbe,

Alaṅkatā devasamānavaṇṇā;

Anekasaṅkhyā sumanā patītā,

Janā samantā parivārayiṃsu.

Sabbeva ujjalāpesuṃ daṇḍadīpaṃ manoramaṃ;

Sakalampi idaṃ dīpaṃ āsi obhāsitaṃ tadā.

Tārāgaṇasamākiṇṇo puṇṇacandova jotayī;

Sārade nabhamajjhamhi ṭhito ruciraraṃsiyā.

Tathā ayaṃ thūpavaro suppabhāso alaṅkato;

Mālāpadīpamajjhamhi bhāti bhutilakuttamo.

Sabbe』pi pādapā assa laṅkādīpassa sabbaso;

Dhajehi』va samākiṇṇā āsuṃ pupphaphalandadā.

Sacetanā yathā sabbe akā pūjaṃ akā tadā;

Tathā acetanā sabbe akā pūjaṃ anappakaṃ.

我來將這段巴利文完整直譯成簡體中文： 大地彷彿在破裂，群山好像在翻轉，如同大海漫過陸地破裂的時刻。婆羅門們宣說勝利吉祥的祝福語。身披各種裝飾的舞女們演奏五種樂器。大眾揮舞千支竹枝。然後國王讓人拿著許多香料、燈燭、香爐等物，起身在軍隊圍繞下進入長老住處，禮拜長老後坐下說道："尊者，諸王都已集合，現在是施水的時候了。"長老聽了他的話后說："善哉，大王"表示同意。在那施水之日，在各種美麗的寶石杖上繫著各種旗幟幡幢高高豎立。從東方等方向吹來悅意的風。同樣地，放射大光網的千光者（太陽）已經落山。月亮擺脫了閃電、塵埃、煙霧、羅睺、云等遮蔽，被群星圍繞，如明亮的銀鏡般從東方升起。那時點燃了燈柱等照明。用茉莉花環圍繞大吉祥塔，裝飾得如同一串花環。如同被群星圍繞的滿月，被燈環裝飾的大塔格外明亮。整個楞伽島（今斯里蘭卡）所有樹木都好像用彩色旗幟裝飾一般，以非時花果和新葉顯得多彩。大海和鹹海等都長滿五種蓮花。 眾人皆著華麗衣飾， 容貌如天眾莊嚴， 無數歡喜信眾人， 四面圍繞而侍立。 所有人都點燃了， 悅意的燈柱照明， 整個島嶼那時候， 到處放射著光明。 如滿月被群星繞， 秋夜中天放光芒， 莊嚴照耀極明亮， 光芒遍照四方域。 如是此最勝寶塔， 光明莊嚴極殊勝， 在燈鬘環繞之中， 顯現最勝之光輝。 楞伽島上諸樹木， 遍佈各處皆圓滿， 如以旗幟來裝飾， 開花結果甚繁茂。 如同有情作供養， 那時恭敬來禮拜， 如是無情諸事物， 亦作無量之供養。

Yebhuyyena bhumaṭṭhe deve upādāya yāva akaṇiṭṭhakā devā brahmā dibbamālāpāricchattakakoviḷāracandanacuṇṇaṃ gahetvā āgatādevāti vā manussāti vā jānituṃ asakkonti. Ukkaṭṭhamahāsamāgamo ahosi. Tasmimpi divase mahāpathavi ākāsayugandharacakkavāḷapabbatuttamādayo kampiṃsu. Taṃ disvā rājā ativiya somanassappatto there ca avasesa mahāmattādayo sannipātetvā nāṭakādayo ca gahetvā, idānevāhaṃ vihāradakkhiṇaṃ dassāmi』ti cetiyaṅgaṇaṃ agamāsi. Theropi bhikkhusaṅghaṃ gahetvā cetiyaṅgaṇe alaṅkatamaṇḍape nisīdi. Rājā vāsitagandhodakasuvaṇṇabhiṅkāraṃ gahetvā udakaṃ therassa hatthe āsiñcitvā dakkhiṇaṃ adāsi. Datvā ca pana evamāha; ayyā esā dhātu mayhaṃ pitāmahavaṃsena āgatā. Idāni amhākaṃ atiruciraramaṇiyā rohaṇajanapadā āharitvā suvaṇṇena dhātugabbhaṃ, sattaratanena dhātumaṇḍapaṃ kārāpetvā tasmiṃ suvaṇṇamayaṃ buddhapaṭimaṃ nisīdāpetvā amhākaṃ dasabalassa nalāṭadhātuṃ nidahitvā ayyassa cīvarādīnamatthāya idāni soḷasagāmavarāni dassāmi』ti gāmavarāni datvā samantato tigāvutappamāṇe serudahe bheriṃ carāpetvā ārāmikaṃ katvā āha? Bhante, tumhākaṃ mayā dinnasoḷasagāmaṃ ajjeva gantabbaṃ. Gantvā ca pana ajjeva pariggahaṃ karothāti vatvā tattheva vāsupagato puna divase samāgantvā sattāhaṃ mahādānaṃ datvā sattame divase mahābhikkhusaṅghassa tīcīvarappahonakasāṭakaṃ paṇītaṃ bhojanaṃ datvā therassa santikaṃ āgato, ayya vihāre kattabbaṃ aparihāpetvā mayā kataṃ, gehaṃ gamissāmīti (nivedesi). Thero tassa kathaṃ sutvā sādhu mahārājāti sampaṭicchi.

So pana cetiyassa pūjanatthāya pupphārāmaṃ kārāpetvā mālākārānaṃ paribbayaṃ dāpesi. Tathā bherivādakanāṭakānampi vihārasīmante suvaṇṇanaṅgalena paricchinditvā ārāmikānampi gāmaṃ kārāpesi. Bhikkhusaṅghassa veyyāvaccatthāya attano santike pañcasataamaccadhītaro tattake amaccaputte dāsadāsiyo ca datvā paribbayatthāya tesaṃ tesaṃ pañcasatasahassakahāpaṇe ca dāpesi. Bhikkhusaṅghassa ca dhātupujanatthāya soḷasasahassaṃ kahāpaṇaṃ dāpesi.

Tato giriabhayaṃ pakkosāpetvā, tāta tumhe idheva niccaṃ vasatha. Amhākaṃ vihāre ca ārāmikesu ca ayyesu ca appamatto hohīti ovaditvā sabbaṃ tassa niyyādesi. Thero tassa evamāha? Mahārāja samantato mahāsīmaṃ bandhitabbanti. Bandhatha bhanteti vutte? Mahārāja akittitena nimittena sīmaṃ bandhituṃ nasakkā, vihārassa pācīna pacchimuttaradakkhiṇato mahāsīmaṃ bandhanāya nimittaṃ sallakkhetvā dehi, mayaṃ sīmaṃ bandhissāmāti āha. Rājā tuṭṭho satta amacce sabbālaṅkārena alaṅkaritvā sīmānimittaṃ kittetvā āgamanatthaṃ pesesi. Te pana satta amaccā catusu disāsu nimittaṃ sallakkhetvā paṇṇe likhitvā āharitvā rañño adaṃsu. Rājā ekekaṃ satakahāpaṇaṃ datvā catusu disāsu ārakkhaṃ dāpetvā sīmaṃ bandhantūti mahābhikkhusaṅghassa nivedesi. Atha thero bhikkhusaṅghaparivuto cetiyaṅgaṇe nisīditvā vappamāsakāḷapakkhadvādasadivase sīmaṃ bandhitvā niṭṭhapesi.

我來將這段巴利文完整直譯成簡體中文： 從地居天開始直到色究竟天的梵天，拿著天界的花鬘、波利耶多樹花、俱毗羅樹花、檀香粉而來，難以分辨是天眾還是人類。這是一場極其盛大的集會。那天，大地、虛空、雙持山、輪圍山、諸高山等都在震動。看到這種情況，國王極其歡喜，召集長老和其餘大臣等，帶著舞女等說："我現在要作寺院佈施"，就去到佛塔院。長老也帶領比丘僧團在佛塔院裝飾好的殿堂中就座。國王拿著盛有香水的黃金水瓶，將水傾注在長老手上作了佈施。佈施后這樣說："尊者，這舍利是從我祖先傳下來的。現在從我們極其美麗可愛的羅訶那地區（今斯里蘭卡南部）請來，用黃金造舍利室，用七寶造舍利殿，在其中安置黃金佛像，安奉我們十力佛的額骨舍利，現在我要佈施十六個上等村莊給尊者作衣等用途。"佈施了村莊后，在周圍三由旬範圍的西盧湖敲鼓宣佈設立為寺院用地，並說："尊者，我佈施給你們的十六個村莊今天就要去。去了之後今天就要接收。"說完在那裡過夜，第二天再集會連續七天作大布施，第七天給大比丘僧團佈施足夠三衣的布料和殊勝的食物，然後來到長老處說："尊者，寺院中應做的事我都沒有遺漏地做完了，我要回宮了。"長老聽了他的話后說："善哉，大王"表示同意。 他爲了供養佛塔而建造花園，給花匠們工資。同樣地，也給鼓手和舞者們在寺院界內用金犁劃定的地方建造村莊。爲了服侍比丘僧團，他把自己身邊的五百大臣女兒、同樣數量的大臣之子和奴婢佈施出來，為他們的費用各給五十萬金幣。又為比丘僧團供養舍利佈施一萬六千金幣。 然後召來祇利阿跋耶說："孩子，你要常住在這裡。對我們的寺院、園丁和尊者們要不放逸。"這樣教誡后把一切託付給他。長老對他這樣說："大王，應當劃定大界。"他說："請劃定，尊者。"長老說："大王，沒有標示界相就不能劃界，請標示寺院東西南北的大界界相，我們將劃定界域。"國王歡喜地讓七位大臣穿戴所有裝飾去標示界相。那七位大臣在四方標示界相，寫在葉子上帶來給國王。國王給每人一百金幣，在四方安排守衛后，通知大比丘僧團說可以劃界了。然後長老帶領比丘僧團坐在佛塔院，在雨季第二個月黑月十二日完成了劃界。

Tattha sīmānimittaṃ evaṃ jānitabbaṃ; purimāya disāya sigāla pāsāṇaṃ gato. Tato macchaselagāmassa vāma passena koṭasīmā nāma gāmakkhettaṃ vissajjetvā gaṇadvāragāmaṃ gato. Cittavāpiyā uttaravāna koṭito varagāmakkhette piṭṭhipāsāṇaṃ gato. Tato sālikaṃ nāma madhukarukkhe ṭhītapāsāṇathūpassa gato. Tato vuttika nāma vāpiyā dakkhiṇavāna koṭito kaṇikāra selassa gato. Tato channajjhāpitaselassa gato. Tato kukkuṭasiva nāma upāsakassa madhukarukkhe ṭhītaṃ thūpaṃ gato. Tato soṇḍaṃ nāma selaṃ gato. Tato sabaraṃ nāma pāsāṇaṃ gato. Tato elālatitthassa gato. Tato sobbha majjhimena gantvā assabandhanaṃ nāma ṭhānaṃ gato. Tato pāsāṇassa matthake udaka kākaṃ nāma nigrodhaṃ gato. So rukkho udaka kākānaṃ vusita bhāvena evaṃ nāma jāto. Tato tambatitthaṃ nāma gantā mahācārikassanāma thūpamaggassa gato. Tato assamaṇḍalapiṭṭhiṃ gato. Tato mahā kadamba passe ṭhītaṃ pāsāṇathūpaṃ gato. Tato mahā rājuvāpiyā uttarakoṭiyā ṭhītaṃ mahānigrodharukkhaṃ gato. Tato mahāvanapiṭṭhiṃ gato. Tato loṇasāgarassa ante rajataselaṃ gato. Puna āvattitvā sigāla pāsāṇeyeva ṭhīto. Imaṃ ettakaṃ padesaṃ samantato paricchindāpetvā rājā adāsi. Vihārassa bahū ārāmike ca (tesaṃ) vividhāni upakaraṇāni (ca) dāpetvā sabbe pākāratoraṇādayo kārāpetvā vihāraṃ niṭṭhāpetvā rohaṇameva gato.

Rājā pasannahadayo mahāpuñño mahābalo;

Kāretvā uttamaṃ thūpaṃ kañcanagghīka sobhitaṃ.

Bandhāpetvā tato sīmaṃ vaṭṭagāmañca soḷasa;

Datvā ārāmikānañca sabbupakaraṇāni ca.

Tato so rohaṇaṃ gantvā mahāsenāpurakkhato;

Vihāradeviyā saddhiṃ modamāno vasī tahiṃ.

Thero pana tattheva viharanto yo imasmiṃ vihāre vasanto tathāgatassa ekagandhakuṭiyaṃ vuttho viya bhavissatīti khyākaritvā tato paṭṭhāya sīlācārasamādhisamāpattipaṭiladdhajaḷabhiññāpaṭisambhidappattehi khīṇāsavehi parivāretvā sabba buddhaguṇaṃ anussaranto ciraṃ vasitvā tattheva anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyi.

Anekaguṇasampanno tissatthero bahussuto;

Janānaṃ saṅgahaṃkatvā nibbuto so anāsavo.

Therāpi te sīlasamādhiyuttā,

Bahussutā sādhuguṇābhirāmā;

Paññāpabhāvāyuppannacittā,

Guṇākarā tānayutā janānaṃ.

Pahīnabhavasaṃsārā pabhinnapaṭisambhidā;

Nāmarūpaṃ samāsanto pesalā chinnabandhanā.

Sattānaṃ uttamaṃ santiṃ katvā ca janasaṅgahaṃ;

Nibbutā te mahāpaññā padīpoca sumānasā.

Iti ariyajanappasādanatthāya kate dhātuvaṃse

Dhātunidhānādhikāro nāma

Pañcamo paricchedo.

Iminā kārāpitavihārā kathetabbā; vihāradevīmahāvihāraṃ, chātapabbata vihāraṃ, samuddavihāraṃ, cittalapabbatavihāraṃ, bhaddapāsāṇadvāravihāraṃ, acchagalla vihāraṃ, koḷambatissapabbatavihāraṃ, gaṇavihāraṃ, kālakavihāraṃ, dukkhapālaka vihāraṃ, uccaṅgaṇavihāraṃ, koṭitissavihāraṃ, tassa pana ekanāmaṃ katvā kārāpite mahāgāme tissamahāvihārādiṃ katvā ekasataaṭṭhavīsavihārāni katāni ahesuṃ.

Aṭṭhavīsaekasatavihārañca mahārahaṃ;

Vihāradeviyā saddhiṃ kārāpesi mahāyaso.

Tato paṭṭhāya rājā mahādānaṃ datvā puññāni katvā tato cuto devaloke nibbatti.

Katvāni puññakammāni anekāni mahāyaso;

Atthaṃ janassa katvāna gantvāna tusitaṃ puraṃ.

我來將這段巴利文完整直譯成簡體中文： 其中界相應當這樣了知：在東方到達狐貍石。從那裡經過魚山村左側，越過名為科塔西馬的村田，到達群門村。從吉塔池的北堤端，經過瓦拉村田的背石，到達名為沙利迦的樹上石塔。從那裡經過名為烏提迦池的南堤端到達肯尼迦拉巖。從那裡到達火燒巖。從那裡到達名為雞施瓦優婆塞的樹上塔。從那裡到達名為宋達的巖。從那裡到達名為沙巴拉的石。從那裡到達埃拉拉渡口。從那裡經過中間水溝到達名為繫馬處。從那裡到達石頂上名為水烏的榕樹。那樹因水烏居住而得此名。從那裡經過名為銅渡口到達名為大行者的塔道。從那裡到達馬圈背。從那裡到達大甘藍邊的石塔。從那裡到達大王池北端的大榕樹。從那裡到達大林背。從那裡到達鹹海邊的銀巖。再返回到狐貍石處。國王劃定了這麼大的區域佈施出來。他佈施給寺院許多園丁和各種用具，建造所有圍墻門樓等，完成寺院后回到羅訶那（今斯里蘭卡南部）。 大福德力大國王， 內心凈信造勝塔， 黃金裝飾極莊嚴， 劃定界域十六村。 佈施園丁諸用具， 率領大軍返羅訶， 與精舍天女共住， 歡喜安樂住其中。 長老則住在那裡宣說："住在這寺院的人，將如同住在如來一香殿中。"從那時起，他被具足戒行、三昧、定力、神通、無礙解的漏盡者圍繞，憶念一切佛德，長期住持后在那裡證入無餘涅槃界。 帝須長老多聞德， 具足無量諸功德， 攝受眾生利有情， 無漏聖者證涅槃。 諸長老具戒定力， 多聞善德令人喜， 智慧威力心高昇， 功德藏護諸世間。 斷除輪迴諸有結， 獲得無礙解智慧， 善巧觀察名與色， 解脫繫縛諸聖者。 為眾生作最上寂， 攝受利益諸世間， 大智慧者證涅槃， 如明燈滅善意逝。 此為令聖者生信而作的《舍利傳》 第五章名為安置舍利品 此處應說他所建造的寺院：精舍天女大寺、飢餓山寺、海寺、畫山寺、賢石門寺、熊山寺、科倫巴帝須山寺、群寺、黑寺、苦護寺、高處寺、科提帝須寺，以及以他名字建造的大村帝須大寺為首的一百二十八所寺院。 一百二十八寺院， 極其殊勝皆莊嚴， 與精舍天女共建， 大名稱者所成就。 從那時起，國王佈施大施，作諸功德，死後轉生天界。 大名稱者作無量， 眾多功德善業已， 利益眾生作諸善

So tattha dibbasampattiṃ cīraṃ bhuñjiya nandito;

Mahāvībhavasampanno devatānaṃ purakkhato.

Tampi sampattimohāya jīvavaloke manorame;

Lokuttaraṃ sivaṃ khemaṃ icchanto āgamissati.

So tato cuto jambudīpe nibbattitvā metteyya bhagavato pitā subrahmā nāma bhavissati. Vihāradevī tasseva mātā brahmavatī nāma brāhmaṇī bhavissati. Abhayagāmaṇīkumāro tasseva metteyyassa bhagavato paṭhamaggasāvako bhavissati. Kaniṭṭho saddhātisso dutiyaggasāvako bhavissati.

Ettāvatā nalāṭadhātu saṃvaṇṇanā samattā.

Dhātuvaṃso samatto.

Anena puññakammena saṃsaranto bhavābhave;

Sabbattha paṇḍito homī sāriputtova paññavā.

Arimedassa buddhassa pabbajitvāna sāsane;

Nibbānaṃ pāpuṇitvāna muñcemi bhavabandhanā.

Anena me sabbabhavābhave』haṃ,

Bhaveyyamekantaparānukampī;

Kulī balī ceva satī matī ca,

Kavīhisantehi sadā samaṅgī.

Paññāvantānaṃ aggo bhavatu.

我來將這段巴利文完整直譯成簡體中文： 他在那裡長時享受， 天界殊勝之安樂， 具大威德受尊敬， 諸天眾中作前導。 捨棄天界諸快樂， 生於悅意人世間， 為求出世寂安樂， 他將再來此世間。 他從那裡命終後轉生閻浮提（印度），將成為彌勒世尊之父名為善梵。精舍天女將成為他的母親名為梵華婆羅門女。阿跋耶伽摩尼王子將成為彌勒世尊的第一上首弟子。其弟善信帝須將成為第二上首弟子。 至此，額骨舍利的註釋完畢。 《舍利傳》完。 以此功德業， 輪迴諸有中， 處處具智慧， 如舍利弗智。 在阿利美達佛， 出家入教法， 證得涅槃果， 解脫有結縛。 以此我諸有之中， 愿常懷慈悲他人， 高貴強健具正念， 與諸賢者常相隨。 愿成為具慧者中最上者。

抱歉,但我沒有看到您需要翻譯的巴利文。請分享需要翻譯的巴利文內容,我會按照您的要求進行直譯: 完整直譯成簡體中文 不對照輸出巴利文 一次性完整輸出 不意譯、不縮略、不省略 保留重複部分 在章節編號後加反斜槓 保持原文對仗格式 在括號中註明古地名的現代名稱 請提供需要翻譯的巴利文,我很樂意幫您翻譯。