0099雜阿含經0856-0995c3.5st

（八五六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有釋氏難提來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！若聖弟子於四不壞凈一切時不成就者，是聖弟子為是放逸？為不放逸？」

佛告釋氏難提：「若於四不壞凈一切時不成就者，我說是等為外凡夫數。釋氏難提！若聖弟子放逸、不放逸，今當說……」廣說如上。

佛說此經已，釋氏難提聞佛所說，歡喜隨喜，從座起，作禮而去。

（八五七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。前三月夏安居竟，有眾多比丘集於食堂，為佛縫衣。如來不久作衣竟，當著衣持缽出精舍，人間遊行。

時，釋氏難提聞眾多比丘集於食堂，為佛縫衣，如來不久作衣竟，著衣持缽，人間遊行。釋氏難提聞已，來詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我今四體支解，四方易韻，先所聞法，今悉迷忘，聞眾多比丘集於食堂，為世尊縫衣言：『如來不久作衣竟，著衣持缽，人間遊行。』是故我今心生大苦，何時當復得見世尊及諸知識比丘？」

佛告釋氏難提：「汝見佛、若不見佛，若見知識比丘、若不見，汝當隨時修習五種歡喜之處。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་འཕགས་པ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་བཞི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་ལྡན་ན། འཕགས་པ་དེ་བག་མེད་པ་ལགས་སམ། བག་ཡོད་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གང་དག་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་བཞི་དང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་མི་ལྡན་པ་དེ་དག་ནི་ངས་ཕྱི་རོལ་པའི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་གྲངས་སུ་གཏོགས་པར་གསུངས་སོ།། ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད། འཕགས་པ་བག་མེད་པ་དང་བག་ཡོད་པ་ནི་ད་ལྟ་བཤད་པར་བྱའོ།། ཞེས་རྒྱས་པར་གོང་བཞིན་གསུངས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དབྱར་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་གནས་མལ་རྫོགས་པ་དང་། དགེ་སློང་མང་པོ་ཟས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་བཙེམས་སོ།། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་ན་བཟའ་མཛད་ཟིན་ནས། ཆོས་གོས་གསོལ་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་མི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་དགེ་སློང་མང་པོ་ཟས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་བཙེམས་ཤིང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་ན་བཟའ་མཛད་ཟིན་ནས། ཆོས་གོས་གསོལ་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ་མི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐོས་སོ།། ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་དེ་ཐོས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་བཞི་ཐམས་ཅད་གཡོ་ཞིང་འགུལ་བ་དང་། ཕྱོགས་བཞིར་སྒྲ་འགྱུར་བ་དང་། སྔོན་ཐོས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗེད་པར་གྱུར་ཏེ། དགེ་སློང་མང་པོ་ཟས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་བཙེམས་ཤིང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་ན་བཟའ་མཛད་ཟིན་ནས། ཆོས་གོས་གསོལ་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ་མི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐོས་པས། དེའི་ཕྱིར་བདག་གི་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་ཏེ། ནམ་ཞིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་སློང་བཤེས་གཉེན་རྣམས་མཐོང་བར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་མཐོང་ཡང་རུང་མ་མཐོང་ཡང་རུང་། བཤེས་གཉེན་དགེ་སློང་མཐོང་ཡང་རུང་མ་མཐོང་ཡང་རུང་། ཁྱོད་ཀྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་དགའ་བའི་གནས་ལྔ་བསྒོམ་པར་བྱའོ།།

何等為五？汝當隨時念如來事：如來、應、等正覺、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛世尊，法事、僧事、自持戒事、自行世事。隨時憶念：『我得己利，我于慳垢眾生所，當多修習離慳垢住，修解脫施、舍施、常熾然施、樂於舍，平等惠施，常懷施心。』如是，釋氏難提！此五支定若住、若行、若坐、若臥，乃至妻子俱，常當繫心此三昧念。」

佛說此經已，釋氏難提聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（八五八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園，前三月夏安居。

時，有釋氏難提聞佛于舍衛國祇樹給孤獨園。前三月結夏安居，聞已，作是念：「我當往彼，並復于彼造作供養眾事，供給如來及比丘僧。」即到彼，三月竟，時，眾多比丘集於食堂，為世尊縫衣，而作是言：「如來不久作衣竟，著衣持缽，人間遊行。」

時，釋氏難提聞眾多比丘集於食堂，言：「如來不久作衣竟，著衣持缽，人間遊行。」聞已，來詣佛所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！我今四體支解，四方易韻，先所受法，今悉迷忘。

ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས། རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་དང་། རང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། རང་གི་སྦྱིན་པའི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱའོ།། དུས་རྟག་ཏུ་འདི་ལྟར་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། བདག་གིས་རང་གི་དོན་ཐོབ་བོ། བདག་གིས་སེར་སྣ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སེར་སྣ་དང་བྲལ་བའི་གནས་མང་དུ་བསྒོམ་པར་བྱའོ།། གཏོང་བ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། གཏོང་བ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བ་དང་། རྟག་ཏུ་གཏོང་བ་འབར་བ་དང་། གཏོང་བ་ལ་དགའ་བ་དང་། མཉམ་པར་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང་། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པར་བྱའོ།། ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད། ཡན་ལག་ལྔ་པོ་འདི་དག་འདུག་ཀྱང་རུང་། འགྲོ་ཡང་རུང་། འཆག་ཀྱང་རུང་། ཉལ་ཡང་རུང་། ཐ་ན་ཆུང་མ་དང་བུ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་ཀྱང་རུང་སྟེ། རྟག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ལ་སེམས་གཏད་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས། ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན། དབྱར་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་གནས་མལ་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན། དབྱར་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་གནས་མལ་དུར་ཐོས་ནས། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ།། བདག་གིས་དེར་སོང་སྟེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ལ་མཆོད་པའི་བྱ་བ་སྣ་ཚོགས་བྱའོ་སྙམ་ནས་དེར་སོང་སྟེ། ཟླ་བ་གསུམ་འདས་པ་ན་དགེ་སློང་མང་པོ་ཟས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་བཙེམས་ཤིང་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ།། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་ན་བཟའ་མཛད་ཟིན་ནས། ཆོས་གོས་གསོལ་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ་མི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་བུ་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་དགེ་སློང་མང་པོ་ཟས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་ན་བཟའ་མཛད་ཟིན་ནས། ཆོས་གོས་གསོལ་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ་མི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་ཐོས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གི་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་བཞི་ཐམས་ཅད་གཡོ་ཞིང་འགུལ་བ་དང་། ཕྱོགས་བཞིར་སྒྲ་འགྱུར་བ་དང་། སྔོན་ཐོས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗེད་པར་གྱུར་ཏོ།།

我聞世尊人間遊行，我何時當復更見世尊及諸知識比丘？」

佛告釋氏難提：「若見如來、若不見，若見知識比丘、若不見，汝當隨時修於六念。何等為六？當念如來、法、僧事、自所持戒、自所行施，及念諸天。」

佛說此經已，釋氏難提聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（八五九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園，前三月結夏安居……如前說。差別者：時，有長者名梨師達多及富蘭那兄弟二人，聞眾多比丘集於食堂，為世尊縫衣……如上難提修多羅廣說。

佛說此經已，梨師達多長者及富蘭那聞佛所說，歡喜隨喜，從座起，作禮而去。

（八六〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。前三月結夏安居竟，眾多比丘集於食堂，為世尊縫衣。

時，有長者梨師達多及富蘭那兄弟二人，于鹿徑澤中修治田業，聞眾多比丘在於食堂，為世尊縫衣，言：「如來不久作衣竟，著衣持缽，人間遊行。」聞已，語一士夫言：「汝今當往詣世尊所，瞻視世尊；若必去者，速來語我。」

時，彼士夫即受教敕，往到一處，見世尊出，即速來還白梨師達多及富蘭那：「世尊已來，及諸大眾。

我聞世尊人間遊行，我何時當復更見世尊及諸知識比丘？」

佛告釋氏難提：「若見如來、若不見，若見知識比丘、若不見，汝當隨時修於六念。何等為六？當念如來、法、僧事、自所持戒、自所行施，及念諸天。」

佛說此經已，釋氏難提聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（八五九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園，前三月結夏安居……如前說。差別者：時，有長者名梨師達多及富蘭那兄弟二人，聞眾多比丘集於食堂，為世尊縫衣……如上難提修多羅廣說。

佛說此經已，梨師達多長者及富蘭那聞佛所說，歡喜隨喜，從座起，作禮而去。

（八六〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。前三月結夏安居竟，眾多比丘集於食堂，為世尊縫衣。

時，有長者梨師達多及富蘭那兄弟二人，于鹿徑澤中修治田業，聞眾多比丘在於食堂，為世尊縫衣，言：「如來不久作衣竟，著衣持缽，人間遊行。」聞已，語一士夫言：「汝今當往詣世尊所，瞻視世尊；若必去者，速來語我。」

時，彼士夫即受教敕，往到一處，見世尊出，即速來還白梨師達多及富蘭那：「世尊已來，及諸大眾。

བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པ་བདག་གིས་ནམ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་སློང་མཁས་པ་རྣམས་མཇལ་བར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱཀྱའི་བུ་དཀའ་ཐུབ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཇལ་ཡང་རུང་། མ་མཇལ་ཡང་རུང་། དགེ་སློང་མཁས་པ་མཇལ་ཡང་རུང་། མ་མཇལ་ཡང་རུང་། ཁྱོད་ཀྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་དྲན་པ་དྲུག་བསྒོམ་པར་བྱའོ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དྲན་པ་དང་། ཆོས་དྲན་པ་དང་། དགེ་འདུན་དྲན་པ་དང་། རང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་དྲན་པ་དང་། རང་གི་སྦྱིན་པ་དྲན་པ་དང་། ལྷ་རྣམས་དྲན་པའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། ཤཱཀྱའི་བུ་དཀའ་ཐུབ་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། （བརྒྱད་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་དགུ་པ།） བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དབྱར་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་སྔོན་དུ་དབྱར་གནས་པར་དམ་བཅས་ཏེ་བཞུགས་སོ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། ཁྱད་པར་ནི། དེའི་ཚེ་ཁྱིམ་བདག་རི་ཤི་དཏྟ་དང་པུ་ར་ན་སྤུན་གཉིས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མང་པོ་བསྙེན་བཀུར་གྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ན་བཟའ་བཙེམས་པ་ཐོས་སོ། གོང་གི་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་མདོ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། ཁྱིམ་བདག་རི་ཤི་དཏྟ་དང་པུ་ར་ན་གཉིས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་། （བརྒྱད་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་པ།） བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དབྱར་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་སྔོན་དུ་དབྱར་གནས་པར་དམ་བཅས་ཏེ་བཞུགས་པའི་མཐར་དགེ་སློང་མང་པོ་བསྙེན་བཀུར་གྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ན་བཟའ་བཙེམས་སོ། དེའི་ཚེ་ཁྱིམ་བདག་རི་ཤི་དཏྟ་དང་པུ་ར་ན་སྤུན་གཉིས་རི་དྭི་ནགས་ཚལ་དུ་ཞིང་ལས་བྱེད་པའི་ཚེ། དགེ་སློང་མང་པོ་བསྙེན་བཀུར་གྱི་ཁང་པར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ན་བཟའ་བཙེམས་པ་ཐོས་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་ན་བཟའ་བཙེམས་ཟིན་ནས་ན་བཟའ་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ་མི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། དེ་ཐོས་ནས་སྐྱེས་བུ་གཅིག་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ད་ལྟ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གཟིགས་ཤིག གལ་ཏེ་ངེས་པར་གཤེགས་ན་མྱུར་དུ་ང་ལ་སྨྲོས་ཤིག དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་དེས་བཀའ་ནོད་དེ་ཕྱིན་པས། གནས་གཅིག་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གཤེགས་པ་མཐོང་ནས་མྱུར་དུ་ཕྱིར་ལོག་སྟེ་རི་ཤི་དཏྟ་དང་པུ་ར་ན་ལ་སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་གཤེགས་སོ།

」

時，梨師達多及富蘭那往迎世尊。世尊遙見梨師達多及富蘭那隨路而來，即出路邊，敷尼師壇，正身端坐。

梨師達多及富蘭那稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！我今四體支解，四方易韻，所憶念事，今悉迷忘，何時當復得見世尊及諸知識比丘？世尊今出至拘薩羅，從拘薩羅至伽尸，從伽尸至摩羅，從摩羅至摩竭陀，從摩竭陀至殃伽，從殃伽至修摩，從修摩至分陀羅，從分陀羅至迦陵伽。是故我今極生憂苦，何時當復得見世尊及諸知識比丘？」

佛告梨師達多及富蘭那：「汝見如來及不見如來，見諸知識比丘及不見，汝且隨時修習六念。何等為六？汝當念如來事……」廣說乃至「念天。然其長者！在家憒鬧，在家染著；出家空閑，難可俗人處於非家，一向鮮潔，純一滿凈，梵行清白。」

長者白佛：「奇哉！世尊！善說此法：『在家憒鬧，在家染著，出家空閑，難可俗人處於非家，一向鮮潔，純一滿凈，梵行清白。』我是波斯匿王大臣，波斯匿王欲入園觀，令我乘于大象，載王第一宮女，一在我前，一在我后，我坐其中。像下坂時，前者抱我項，後者攀我背；象上坂時，後者抱我頸，前者攀我衿。彼諸婇女為娛樂王故，衣繒綵衣，著眾妙香，瓔珞莊嚴。

བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་རི་ཤི་དཏྟ་དང་པུ་ར་ན་གཉིས་བསུ་བར་ཕྱིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རི་ཤི་དཏྟ་དང་པུ་ར་ན་གཉིས་ལམ་ནས་འོང་བ་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་གཟིགས་ཏེ། ལམ་གྱི་ངོགས་སུ་གཤེགས་ནས་གདན་བཏིང་སྟེ་སྐུ་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས་བཞུགས་སོ། རི་ཤི་དཏྟ་དང་པུ་ར་ན་གཉིས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཙུན་པ། བདག་ཅག་གི་ལུས་ཡན་ལག་བཞི་པོ་རྣམ་པར་འགྱེས་ཤིང་ཕྱོགས་བཞི་སྒྲ་གཞན་དུ་གྱུར་ལ། དྲན་པར་བྱ་བའི་དོན་ཐམས་ཅད་བརྗེད་པར་གྱུར་ཏེ། བདག་ཅག་ནམ་ཞིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་སློང་མཁས་པ་རྣམས་མཇལ་བར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ད་ལྟ་ཀོ་ས་ལར་གཤེགས། ཀོ་ས་ལ་ནས་ཀ་ཤིར། ཀ་ཤི་ནས་མ་ལར། མ་ལ་ནས་མ་ག་དྷར། མ་ག་དྷ་ནས་ཨང་གར། ཨང་ག་ནས་སུ་མར། སུ་མ་ནས་པུན་དྷ་རར། པུན་དྷ་ར་ནས་ཀ་ལིང་གར་གཤེགས་པས་བདག་ཅག་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་ཏེ། བདག་ཅག་ནམ་ཞིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་སློང་མཁས་པ་རྣམས་མཇལ་བར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རི་ཤི་དཏྟ་དང་པུ་ར་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཇལ་ཡང་རུང་། མ་མཇལ་ཡང་རུང་། དགེ་སློང་མཁས་པ་མཇལ་ཡང་རུང་། མ་མཇལ་ཡང་རུང་། ཁྱོད་ཀྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་དྲན་པ་དྲུག་བསྒོམ་པར་བྱའོ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཛད་པ་དྲན་པར་བྱའོ། རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི་ལྷ་དྲན་པའི་བར་དུའོ། ཁྱིམ་བདག་ཁྱིམ་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་། ཁྱིམ་པ་ནི་ཆགས་པར་གྱུར་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་དབེན་པ་སྟེ། ཁྱིམ་པས་ཁྱིམ་ན་མི་གནས་པར་དཀའ་བ་དང་། གཅིག་ཏུ་གཙང་བ་དང་། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོར་གྱུར་པའོ། ཁྱིམ་བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། ངོ་མཚར་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཆོས་འདི་ལེགས་པར་གསུངས་ཏེ། ཁྱིམ་པ་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་། ཁྱིམ་པ་ནི་ུར་པ་དང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་དབེན་པ་སྟེ། ཁྱིམ་པས་ཁྱིམ་ན་མི་གནས་པར་དཀའ་བ་དང་། གཅིག་ཏུ་གཙང་བ་དང་། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོར་གྱུར་པའོ། བདག་ནི་རྒྱལ་པོ་གསལ་རྒྱལ་གྱི་བློན་པོ་ཆེན་པོ་ལགས་ཏེ། རྒྱལ་པོ་གསལ་རྒྱལ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་དུ་འཇུག་པར་འདོད་ནས་བདག་ལ་གླང་པོ་ཆེ་ཞོན་དུ་བཅུག་སྟེ། རྒྱལ་པོའི་བཙུན་མོ་མཆོག་མ་གཅིག་བདག་གི་མདུན་དུ་གཅིག་རྒྱབ་ཏུ་བཞག་ནས་བདག་དེའི་དབུས་སུ་བསྡད་དོ། གླང་པོ་ཆེ་ཐུར་ལ་འབབ་པའི་ཚེ་མདུན་མས་བདག་གི་མགུལ་པ་ནས་འཁྱུད། རྒྱབ་མས་བདག་གི་རྒྱབ་ལ་འཇུས། གླང་པོ་ཆེ་ཡར་ལ་འཛེག་པའི་ཚེ་རྒྱབ་མས་བདག་གི་མགུལ་པ་ནས་འཁྱུད། མདུན་མས་བདག་གི་གོས་ཀྱི་ཐེམ་ལ་འཇུས་སོ། བཙུན་མོ་དེ་དག་ནི་རྒྱལ་པོ་དགྱེས་པའི་ཕྱིར་དར་གྱི་གོས་གྱོན། དྲི་བཟང་པོ་སྣ་ཚོགས་བྱུགས། རྒྱན་ཆ་ལུགས་ཀྱིས་བརྒྱན་ནོ།

我與同遊，常護三事：一者御象，恐失正道。二自護心，恐生染著。三自護持，恐其顛墜。世尊！我于爾時，于王婇女，無一剎那不正思惟。」

佛告長者：「善哉！善哉！能善護心。」

長者白佛：「我在家中所有財物，常與世尊及諸比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷、等共受用，不計我所。」

佛告長者：「善哉！善哉！汝拘薩羅國錢財巨富，無有與汝等者，而能于財，不計我所。」

爾時，世尊為彼長者種種說法，示、教、照、喜，示、教、照、喜已，從座而去。

雜阿含經卷第三十 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第三十一

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（八六一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「人間四百歲是兜率陀天上一日一夜，如是三十日一月，十二月一歲，兜率陀天壽四千歲。愚癡無聞凡夫于彼命終，生地獄、畜生、餓鬼中；多聞聖弟子于彼命終，不生地獄、畜生、餓鬼中。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八六二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

བདག་ནི་འགྲོགས་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དོན་གསུམ་རྟག་ཏུ་བསྲུང་སྟེ། གཅིག་ནི་གླང་པོ་ཆེ་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་ལ་ལམ་དྲང་པོ་ལས་འཁྱོག་པར་འགྱུར་བས་འཇིགས་པའོ། གཉིས་པ་ནི་རང་གི་སེམས་བསྲུང་བ་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེ་བས་འཇིགས་པའོ། གསུམ་པ་ནི་རང་ཉིད་བསྲུང་བ་ལ་ལྷུང་བར་འགྱུར་བས་འཇིགས་པའོ། བཙུན་པ། བདག་གིས་དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོའི་བཙུན་མོ་རྣམས་ལ་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་མི་སེམས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱིམ་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། སེམས་ལེགས་པར་བསྲུང་བར་ནུས་སོ། ཁྱིམ་བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བདག་གི་ཁྱིམ་ན་ནོར་རྫས་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་། དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་། དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ལོངས་སྤྱོད་དེ། བདག་གིར་མི་བྱེད་དོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱིམ་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། ཁྱོད་ནི་ཀོ་ས་ལའི་རྒྱལ་ཁམས་ན་ནོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་ཁྱོད་དང་མཉམ་པ་མེད་ཀྱང་ནོར་ལ་བདག་གིར་མི་བྱེད་དོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱིམ་བདག་དེ་ལ་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་ཆོས་བསྟན། སྟོན་པ་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་དང་། གསལ་བར་བྱས་པ་དང་། དགའ་བར་མཛད་ནས། སྟན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་སུམ་ཅུ་པའོ། མཚན་བྱང་ཆེན་པོའི་སྡེ་སྣོད་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་སོ་གཅིག་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་བསྒྱུར། （བརྒྱད་བརྒྱ་རེ་གཅིག་པ།） བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་ཡུལ་གྱི་ལོ་བཞི་བརྒྱ་ནི་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷ་ཡུལ་དུ་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཉིན་ཞགུམ་ཅུ་ནི་ཟླ་བ་གཅིག ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ནི་ལོ་གཅིག་གོ། དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷའི་ཚེ་ནི་ལོ་བཞི་སྟོང་ངོ་། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེར་ཚེ་འཕོས་ནས་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེའོ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེར་ཚེ་འཕོས་ནས་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་མི་སྐྱེའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （བརྒྱད་བརྒྱ་རེ་གཉིས་པ།） བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，世尊告諸比丘：「人間八百歲是化樂天上一日一夜。如是三十日一月，十二月一歲，化樂天壽八千歲。愚癡無聞凡夫于彼命終，生地獄、畜生、餓鬼中；多聞聖弟子于彼命終，不生地獄、畜生、餓鬼中。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八六三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「人間千六百歲是他化自在天一日一夜，如是三十日一月，十二月一歲，他化自在天壽一萬六千歲。愚癡無聞凡夫于彼命終，生地獄、畜生、餓鬼中；多聞聖弟子于彼命終，不生地獄、畜生、餓鬼中。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如佛說六經，如是異比丘問六經、佛問諸比丘六經，亦如是說。

（八六四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘若行、若形、若相，離欲、惡不善法，有覺有觀，離生喜樂，初禪具足住。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་ཡུལ་གྱི་ལོ་བརྒྱད་བརྒྱ་ནི་འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་ཡུལ་དུ་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུ་ནི་ཟླ་བ་གཅིག ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ནི་ལོ་གཅིག་གོ། འཕྲུལ་དགའི་ལྷའི་ཚེ་ནི་ལོ་བརྒྱད་སྟོང་ངོ་། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེར་ཚེ་འཕོས་ནས་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེའོ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེར་ཚེ་འཕོས་ནས་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་མི་སྐྱེའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （བརྒྱད་བརྒྱ་རེ་གསུམ་པ།） བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་ཡུལ་གྱི་ལོ་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་ནི་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་ཡུལ་དུ་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཉིན་ཞག་སུམ་ཅུ་ནི་ཟླ་བ་གཅིག ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ནི་ལོ་གཅིག་གོ། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷའི་ཚེ་ནི་ལོ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ངོ་། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེར་ཚེ་འཕོས་ནས་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེའོ། འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེར་ཚེ་འཕོས་ནས་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་མི་སྐྱེའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་མདོ་དྲུག་པོ་ཇི་ལྟར་བཤད་པ་བཞིན། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གཞན་གྱིས་དྲིས་པའི་མདོ་དྲུག་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་དྲིས་པའི་མདོ་དྲུག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ། （བརྒྱད་བརྒྱ་རེ་བཞི་པ།） བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའིཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་སྤྱོད་ལམ་ནམ། དབྱིབས་སམ། མཚན་མ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་ཞིང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་རྫོགས་པར་གནས་པར་བྱེད་ན།

彼不憶念如是行、如是形、如是相，然于彼色、受、想、行、識法；作如病、如癰、如刺、如殺、無常、苦、空、非我思惟，于彼法生厭、怖畏、防護；生厭、怖畏、防護已，以甘露門而自饒益，如是寂靜，如是勝妙，所謂舍離，余愛盡、無慾、滅盡、涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八六五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘……如上說。差別者：「如是知、如是見已，欲有漏心解脫、有有漏心解脫、無明漏心解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八六六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘……如上說。差別者：「若不得解脫，以欲法、念法、樂法故，取中般涅槃。若不如是，或生般涅槃，若不如是，或有行般涅槃，若不如是，或無行般涅槃，若不如是，或上流般涅槃。若不如是，或復即以此欲法、念法、樂法功德生大梵天中，或生梵輔天中，或生梵身天中。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

彼不憶念如是行、如是形、如是相，然于彼色、受、想、行、識法；作如病、如癰、如刺、如殺、無常、苦、空、非我思惟，于彼法生厭、怖畏、防護；生厭、怖畏、防護已，以甘露門而自饒益，如是寂靜，如是勝妙，所謂舍離，余愛盡、無慾、滅盡、涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八六五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘……如上說。差別者：「如是知、如是見已，欲有漏心解脫、有有漏心解脫、無明漏心解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八六六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘……如上說。差別者：「若不得解脫，以欲法、念法、樂法故，取中般涅槃。若不如是，或生般涅槃，若不如是，或有行般涅槃，若不如是，或無行般涅槃，若不如是，或上流般涅槃。若不如是，或復即以此欲法、念法、樂法功德生大梵天中，或生梵輔天中，或生梵身天中。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

འདི་ནི་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་དང་དེ་ལྟར་དབྱིབས་དང་དེ་ལྟར་མཚན་མ་དྲན་པར་མི་བྱེད་ཀྱང་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་ནད་ལྟ་བུ་དང་འབྲས་ལྟ་བུ་དང་ཟུག་རྔུ་ལྟ་བུ་དང་གསོད་པ་ལྟ་བུ་དང་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པར་སེམས་ཤིང་ཆོས་དེ་དག་ལ་སྐྱོ་བ་དང་འཇིགས་པ་དང་སྲུང་བར་བྱེད་དོ། །སྐྱོ་བ་དང་འཇིགས་པ་དང་སྲུང་བར་བྱས་ནས་བདུད་རྩིའི་སྒོས་བདག་ཉིད་ཕོངས་པར་བྱེད་དེ། འདི་ལྟར་ཞི་བ་དང་འདི་ལྟར་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྟེ་འདི་ལྟ་སྟེ་སྤོང་བ་དང་ལྷག་མའི་སྲེད་པ་ཟད་པ་དང་འདོད་ཆགས་མེད་པ་དང་འགོག་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། ༼བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་འདོད་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་སྲིད་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་སྐྱེས་པས་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན་ཏོ། །བྱ་བ་བྱས་ཟིན་ཏོ། །འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་ཤེས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། ༼བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གོང་དུ་བཤད་པནོ། །ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཐོབ་ན་འདོད་པའི་ཆོས་དང་དྲན་པའི་ཆོས་དང་དགའ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུས་བར་མ་དོར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་གྱུར་ན་སྐྱེ་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་གྱུར་ན་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་གྱུར་ན་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་གྱུར་ན་གོང་དུ་འཕོ་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་གྱུར་ན་འདོད་པའི་ཆོས་དང་དྲན་པའི་ཆོས་དང་དགའ་བའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་ཚངས་པ་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་སྐྱེ་བའམ་ཚངས་པའི་མདུན་ན་འདོན་གྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བའམ་ཚངས་པའི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། །

（八六七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘如是行、如是形、如是相，息有覺有觀，內凈一心，無覺無觀，定生喜樂，第二禪具足住。若不如是行、如是形、如是相憶念，而於色、受、想、行、識法思惟如病、如癰、如刺、如殺、無常、苦、空、非我；於此等法心生厭離、怖畏、防護，厭離、防護已，于甘露法界以自饒益。此則寂靜，此則勝妙，所謂舍離，一切有餘愛盡、無慾、滅盡、涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八六八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘……如上說。差別者：「彼如是知、如是見，欲有漏心解脫、有有漏心解脫、無明漏心解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』若不解脫，而以彼法，欲法、念法、樂法取中般涅槃；若不爾者，取生般涅槃；若不爾者，取有行般涅槃；若不爾者，取無行般涅槃；若不爾者，取上流般涅槃；若不爾者，彼以欲法、念法、樂法生自性光音天；若不爾者，生無量光天；若不爾者，生少光天。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

༼བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་འདི་ལྟར་སྤྱོད་པ་དང་འདི་ལྟར་དབྱིབས་དང་འདི་ལྟར་མཚན་མ་དང་ལྡན་པ་ནི་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་ཞི་ཞིང་ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ

（八六九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘如是行、如是形、如是相，離貪喜，舍住正念正智，覺身樂，聖人能說能捨念樂住，第三禪具足住。若不爾者，以如是行、如是形、如是相，于受、想、行、識法思惟如病、如癰、如刺、如殺，乃至上流；若不爾者，以彼法，欲法、念法、樂生遍凈天；若不爾者，生無量凈天；若不爾者，生少凈天。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八七〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘如是行、如是形、如是相，離苦息樂，前憂喜已滅，不苦不樂舍，凈念一心，第四禪具足住。若不如是憶念，而於色、受、想、行、識思惟如病、如癰、如刺、如殺，乃至上流般涅槃；若不爾者，或生因性果實天，若不爾者，生福生天，若不爾者，生少福天。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如四禪，如是四無色定，亦如是說。

（八七一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有風雲天作是念：『我今欲以神力遊戲。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་: དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་འདི་ལྟར་སྤྱོད་པ་དང་། འདི་ལྟར་དབྱིབས་དང་། འདི་ལྟར་མཚན་མ་དང་ལྡན་པ། འདོད་ཆགས་དང་དགའ་བ་དང་བྲལ་བ། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ལ་གནས་པ། ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་མྱོང་བ། འཕགས་པས་བརྗོད་པར་ནུས་ཤིང་བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་དང་བདེ་བ་ལ་གནས་པ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གནས་སོ།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན། འདི་ལྟར་སྤྱོད་པ་དང་། འདི་ལྟར་དབྱིབས་དང་། འདི་ལྟར་མཚན་མ་དང་ལྡན་པས་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ནད་ལྟ་བུ་དང་། འབྲས་ལྟ་བུ་དང་། ཚེར་མ་ལྟ་བུ་དང་། གསོད་པ་ལྟ་བུར་བསམས་ནས་གོང་དུ་འཕོ་བའི་བར་དུའོ།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་ཆོས་དེ་དག་གིས་འདོད་པའི་ཆོས་དང་། དྲན་པའི་ཆོས་དང་། བདེ་བ་སྐྱེས་པའི་ཀུན་ནས་དག་པའི་ལྷ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་ཚད་མེད་གཙང་མའི་ལྷ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་གཙང་མ་ཉུང་ངུའི་ལྷ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་འདི་ལྟར་སྤྱོད་པ་དང་། འདི་ལྟར་དབྱིབས་དང་། འདི་ལྟར་མཚན་མ་དང་ལྡན་པ། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ཞིང་བདེ་བ་ཞི་བ། སྔོན་གྱི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་དགའ་བ་ནུབ་པ། སྡུག་བསྔལ་མེད་ཅིང་བདེ་བ་མེད་པ་བཏང་སྙོམས། དྲན་པ་རྣམ་པར་དག་ཅིང་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གནས་སོ།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟརར་མི་བྱེད་ན། གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནད་ལྟ་བུ་དང་། འབྲས་ལྟ་བུ་དང་། ཚེར་མ་ལྟ་བུ་དང་། གསོད་པ་ལྟ་བུར་བསམས་ནས་གོང་དུ་འཕོ་བའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན། རྒྱུའི་རང་བཞིན་འབྲས་བུའི་ལྷ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་བསོད་ནམས་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་བསོད་ནམས་ཆུང་ངུའི་ལྷ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་བཞི་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རླུང་གི་སྤྲིན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བདག་གིས་ད་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་རྩེ་བར་བྱའོ།།

』如是念時，風雲則起。如風雲天，如是焰電天、雷震天、雨天、晴天、寒天、熱天亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

說如是，異比丘問佛、佛問諸比丘亦如是說。

（八七二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊于夜闇中，天時小雨，電光焰照。佛告阿難：「汝可以傘蓋覆燈持出。」

尊者阿難即受教，以傘蓋覆燈，隨佛後行，至一處，世尊微笑。尊者阿難白佛言：「世尊不以無因緣而笑，不審世尊今日何因何緣而發微笑？」

佛告阿難：「如是！如是！如來不以無因緣而笑，汝今持傘蓋覆燈，隨我而行；我見梵天亦復如是持傘蓋覆燈，隨拘鄰比丘後行；釋提桓因亦復持傘蓋覆燈，隨摩訶迦葉後行；帙栗帝羅色吒羅天王亦持傘蓋覆燈，隨舍利弗後行；毗樓勒迦天王亦持傘蓋覆燈，隨大目揵連後行；毗樓匐叉天王亦持傘蓋覆燈，隨摩訶拘絺羅後行；毗沙門天王亦持傘蓋覆燈，隨摩訶劫賓那後行。」

佛說此經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜奉行。

（八七三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四種善好調伏眾。

འདི་ལྟར་དྲན་པའི་ཚེ། རླུང་སྤྲིན་ནི་ལྡང་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་རླུང་སྤྲིན་གྱི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་གློག་འོད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་དང་། འབྲུག་སྒྲའི་ནམ་མཁའ་དང་། ཆར་པའི་ནམ་མཁའ་དང་། གནམ་གཤིས་དྭངས་པའི་ནམ་མཁའ་དང་། གྲང་བའི་ནམ་མཁའ་དང་། ཚ་བའི་ནམ་མཁའ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་དྲིས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་དྲིས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཚན་མོ་མུན་པའི་ནང་དུ། གནམ་གཤིས་ཆར་ཆུང་ངུ་འབབ་པ་དང་། གློག་འོད་འཁྱུག་པའི་སྐབས་སུ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ། "ཁྱོད་ཀྱིས་གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ་ཁྱེར་ཤོག" ཅེས་གསུངས་སོ། ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཀའ་བཞིན་དུ། གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱི་བཞིན་དུ་བྱོན་པ་ན། གནས་ཤིག་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཛུམ་པ་མཛད་དོ། །བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ། "བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་འཛུམ་པ་མི་མཛད་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་རིང་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་འཛུམ་པ་མཛད་པ་ལགས།" ཞེས་ཞུས་སོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ། "དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་འཛུམ་པ་མི་མཛད་དོ། །ད་ལྟ་ཁྱོད་ཀྱིས་གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ་ངའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་བཞིན་དུ། ངས་ཚངས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ་ཀཽཎྜི་ནྱའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་མཐོང་། བརྒྱ་བྱིན་ཡང་གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་། རྒྱལ་པོ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་ཡང་གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ་ཤཱ་རིའི་བུའི་རྗེས་སུ་འབྲང་། རྒྱལ་པོ་འཕགས་སྐྱེས་པོ་ཡང་གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ་མོའུ་འགལ་གྱི་ཆེན་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་། རྒྱལ་པོ་མིག་མི་བཟང་ཡང་གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ་གོས་ཆེན་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་། རྒྱལ་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས་ཀྱང་གདུགས་ཀྱིས་མར་མེ་བཀབ་སྟེ་ཀ་པི་ན་ཆེན་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་མཐོང་ངོ་། །" སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "ལེགས་པར་དུལ་བའི་ཚོགས་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ།

何等為四？謂比丘調伏、比丘尼調伏、優婆塞調伏、優婆夷調伏，是名四眾。」

爾時，世尊即說偈言：

「若才辯無畏，　　多聞通達法， 　行法次法向，　　是則為善眾。 　比丘持凈戒，　　比丘尼多聞， 　優婆塞凈信，　　優婆夷亦然， 　是名為善眾。　　如日光自照， 　如則善好僧，　　是則僧中好， 　是法令僧好，　　如日光自照。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如調伏，如是辯、柔和、無畏、多聞、通達法、說法、法次法向、隨順法行，亦如是說。

（八七四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有三種子。何等為三？有隨生子、有勝生子、有下生子、何等為隨生子？謂子父母不殺、不盜、不淫、不妄語、不飲酒，子亦隨學不殺、不盜、不淫、不妄語、不飲酒，是名隨生子。何等為勝生子？若子父母不受不殺、不盜、不淫、不妄語、不飲酒戒，子則能受不殺、不盜、不淫、不妄語、不飲酒戒，是名勝生子。云何下生子？若子父母受不殺、不盜、不淫、不妄語、不飲酒戒，子不能受不殺、不盜、不淫、不妄語、不飲酒戒，是名下生子。

བཞི་པོ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དུལ་བ་དང་། དགེ་སློང་མ་དུལ་བ་དང་། དགེ་བསྙེན་དུལ་བ་དང་། དགེ་བསྙེན་མ་དུལ་བ་སྟེ། འདི་དག་ནི་ཚོགས་བཞི་ཞེས་བྱའོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། སྤོབས་པ་མི་འཇིགས་པ་དང་ནི། །མང་དུ་ཐོས་ཤིང་ཆོས་རྟོགས་པ། ། ཆོས་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་བ། །འདི་ནི་ཚོགས་བཟང་ཡིན་པར་བཤད། ། དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པ་དང་། །དགེ་སློང་མ་ནི་མང་ཐོས་ལྡན། ། དགེ་བསྙེན་དད་པ་དག་པ་དང་། །དགེ་བསྙེན་མ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། ། འདི་ནི་ཚོགས་བཟང་ཞེས་བྱ་སྟེ། །ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས་རང་གསལ་བཞིན། ། དེ་བཞིན་དགེ་འདུན་བཟང་པོ་སྟེ། །དེ་ནི་དགེ་འདུན་ནང་ན་བཟང་། ། ཆོས་འདིས་དགེ་འདུན་བཟང་པོར་བྱེད། །ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས་རང་གསལ་བཞིན། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ཇི་ལྟར་དུལ་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་སྤོབས་པ་དང་། འཇམ་པོ་དང་། མི་འཇིགས་པ་དང་། མང་དུ་ཐོས་པ་དང་། ཆོས་རྟོགས་པ་དང་། ཆོས་བསྟན་པ་དང་། ཆོས་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "བུ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། གསུམ་པོ་གང་ཞེ་ན། རྗེས་སུ་སྐྱེས་པའི་བུ་དང་། ལྷག་པར་སྐྱེས་པའི་བུ་དང་། དམན་པར་སྐྱེས་པའི་བུའོ། །རྗེས་སུ་སྐྱེས་པའི་བུ་གང་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་ཕ་མས་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཆང་འཐུང་བ་མི་བྱེད་པ་ན། བུས་ཀྱང་རྗེས་སུ་བསླབས་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཆང་འཐུང་བ་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་རྗེས་སུ་སྐྱེས་པའི་བུ་ཞེས་བྱའོ། །ལྷག་པར་སྐྱེས་པའི་བུ་གང་ གལ་ཏེ་ཕ་མས་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཆང་འཐུང་བ་སྤོང་བའི་བསླབ་པའི་གཞི་མ་བླངས་ཀྱང་། བུས་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཆང་འཐུང་བ་སྤོང་བའི་བསླབ་པའི་གཞི་ལེན་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ལྷག་པར་སྐྱེས་པའི་བུ་ཞེས་བྱའོ། །དམན་པར་སྐྱེས་པའི་བུ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་ཕ་མས་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཆང་འཐུང་བ་སྤོང་བའི་བསླབ་པའི་གཞི་བླངས་ཀྱང་། བུས་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཆང་འཐུང་བ་སྤོང་བའི་བསླབ་པའི་གཞི་ལེན་པར་མི་བྱེད་པ་དེ་ནི་དམན་པར་སྐྱེས་པའི་བུ་ཞེས་བྱའོ། །

」

爾時，世尊即說偈言：

「生隨及生上，　　智父之所欲， 　生下非所須，　　以不紹繼故， 　為人法之子，　　當作優婆塞。 　于佛法僧寶，　　勤修清凈心， 　云除月光顯，　　光榮眷屬眾。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如五戒，如是信、戒、施、聞、慧經，亦如是說。

（八七五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四正斷。何等為四？一者斷斷，二者律儀斷，三者隨護斷，四者修斷。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八七六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四正斷。何等為四？一者斷斷，二者律儀斷，三者隨護斷，四者修斷。」

爾時世尊即說偈言：

「斷斷及律儀，　　隨護與修習， 　如此四正斷，　　諸佛之所說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八七七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四正斷。何等為四？一者斷斷，二者律儀斷，三者隨護斷，四者修斷。

དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། རྗེས་སྐྱེས་ལྷག་པར་སྐྱེས་པ་དག །མཁས་པའི་ཕ་ཡིས་འདོད་པ་སྟེ། ། དམན་སྐྱེས་མི་དགོས་ཉིད་ཡིན་ཏེ། །རྒྱུད་ནི་མི་འཛིན་ཕྱིར་ན་འོ། ། མི་ཡི་ཆོས་ཀྱི་བུ་ཡིན་པས། །དགེ་བསྙེན་ཉིད་དུ་བྱ་བ་ཡིན། ། སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ། །རྣམ་དག་སེམས་ནི་འབད་དེ་བསྒྲུབ། ། སྤྲིན་དང་ཟླ་བའི་འོད་གསལ་ཞིང་། །འཁོར་གྱི་ཚོགས་ལ་སྙན་གྲགས་འབྱུང་། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ཇི་ལྟར་བསླབ་པའི་གཞི་ལྔ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་དད་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་མདོ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་དང་། གཉིས་པ་སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་དང་། གསུམ་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་དང་། བཞི་པ་བསྒོམ་པའི་སྤོང་བའོ། །" སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་དང་། གཉིས་པ་སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་དང་། གསུམ་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་དང་། བཞི་པ་བསྒོམ་པའི་སྤ །" དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། སྤང་བྱ་སྤོང་དང་སྡོམ་པ་དང་། །རྗེས་སུ་བསྲུང་དང་བསྒོམ་པ་སྟེ། ། ཡང་དག་སྤོང་བ་བཞི་པོ་འདི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཡིན། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་དང་། གཉིས་པ་སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་དང་། གསུམ་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་དང་། བཞི་པ་བསྒོམ་པའི་སྤོང་བའོ། །

云何為斷斷？謂比丘亦已起惡不善法斷，生欲、方便、精勤、心攝受，是為斷斷。云何律儀斷？未起惡不善法不起，生欲、方便、精勤、攝受，是名律儀斷。云何隨護斷？未起善法令起，生欲、方便、精勤攝受，是名隨護斷。云何修斷？已起善法增益修習，生欲、方便、精勤、攝受，是為修斷。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八七八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四正斷。何等為四？一者斷斷，二者律儀斷，三者隨護斷，四者修斷。云何為斷斷？謂比丘已起惡不善法斷，生欲、方便、精勤、心攝受，是為斷斷。云何律儀斷？未起惡不善法不起，生欲、方便、精勤、攝受，是名律儀斷。云何隨護斷？未起善法令起，生欲、方便、精勤、攝受，是名隨護斷。云何修斷？已起善法增益修習，生欲、方便、精勤、攝受，是名修斷。」

爾時，世尊即說偈言：

「斷斷及律儀，　　隨護與修習， 　如此四正斷，　　諸佛之所說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八七九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四正斷。

སྤང་བྱ་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་སྐྱེས་ཟིན་པའི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ངན་པ་རྣམས་སྤོང་བ་དང་། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སེམས་སྡུད་པ་ནི་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། མ་སྐྱེས་པའི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ངན་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་ནི་སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། མ་སྐྱེས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བསྒོམ་པའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་ཟིན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་དང་། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་བརྒྱད་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་དང་། གཉིས་པ་སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་དང་། གསུམ་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་དང་། བཞི་པ་བསྒོམ་པའི་སྤོང་བའོ། །སྤང་བྱ་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་སྐྱེས་ཟིན་པའི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ངན་པ་རྣམས་སྤོང་བ་དང་། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སེམས་སྡུད་པ་ནི་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། མ་སྐྱེས་པའི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ངན་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་ནི་སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། མ་སྐྱེས་པའི་དཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བསྒོམ་པའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་ཟིན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་དང་། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། སྤང་བྱ་སྤོང་དང་སྡོམ་པ་དང་། །རྗེས་སུ་བསྲུང་དང་བསྒོམ་པ་སྟེ། ། ཡང་དག་སྤོང་བ་བཞི་པོ་འདི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཡིན། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་དོན་དགུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་ཡོད་དེ།

何等為四？一者斷斷，二者律儀斷，三者隨護斷，四者修斷。云何斷斷？若比丘已起惡不善法斷，生欲、方便、精勤、攝受；未起惡不善法不起，生欲、方便、精勤、攝受；未生善法令起、生欲、方便、精勤、攝受；已生善法增益修習，生欲、方便、精勤、攝受，是名斷斷。云何律儀斷？若比丘善護眼根，隱密、調伏、進向；如是耳、鼻、舌、身、意根善護、隱密、調伏、進向，是名律儀斷。云何隨護斷？若比丘于彼彼真實三昧相善守護持，所謂青瘀相、脹相、膿相、壞相、食不盡相，修習守護，不令退沒，是名隨護斷。云何修斷？若比丘修四念處等，是名修斷。」

爾時，世尊即說偈言：

「斷斷律儀斷，　　隨護修習斷， 　此四種正斷，　　正覺之所說， 　比丘勤方便，　　得盡于諸漏。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如四念處，如是四正斷、四如意足、五根、五力、七覺支、八道支、四道、四法句、正觀修習，亦如是說。

（八八〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་དང་། གཉིས་པ་སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་དང་། གསུམ་པ་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་དང་། བཞི་པ་བསྒོམ་པའི་སྤོང་བའོ། །སྤང་བྱ་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་སྐྱེས་ཟིན་པའི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ངན་པ་རྣམས་སྤོང་བ་དང་། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་དང་། མ་སྐྱེས་པའི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ངན་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་དང་། མ་སྐྱེས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་དང་། སྐྱེས་ཟིན་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྒོམ་པ་དང་། འདུན་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཐབས་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། སྡུད་པ་ནི་སྤང་བྱ་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་མིག་གི་དབང་པོ་ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་དང་། སྦས་པ་དང་། དུལ་བ་དང་། མདུན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་དང་། སྦས་པ་དང་། དུལ་བ་དང་། མདུན་དུ་ཕྱོགས་པ་ནི་སྡོམ་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ལེགས་པར་བསྲུང་བ་དང་། འཛིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྔོན་པོར་རུལ་བའི་མཚན་མ་དང་། སྐྲངས་པའི་མཚན་མ་དང་། རྣག་གི་མཚན་མ་དང་། འཇིག་པའི་མཚན་མ་དང་། ཟས་མ་ཟད་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ལ་བསྒོམ་པ་དང་། བསྲུང་བ་དང་། ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་ནི་རྗེས་སུ་བསྲུང་བའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །བསྒོམ་པའི་སྤོང་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་ནི་བསྒོམ་པའི་སྤོང་བ་ཞེས་བྱའོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། སྤང་བྱ་སྤོང་དང་སྡོམ་པ་སྤོང་། །རྗེས་སུ་བསྲུང་དང་བསྒོམ་པ་སྤ ཡང་དག་སྤོང་བ་རྣམ་བཞི་འདི། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། ། དགེ་སློང་ཐབས་ལ་བརྩོན་པ་ཡིས། །ཟག་པ་ཟད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ཇི་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་དང་། དབང་པོ་ལྔ་དང་། སྟོབས་ལྔ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང་། ལམ་བཞི་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཚིག་བཞི་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བསྒོམ་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །

爾時，世尊告諸比丘：「譬如有人作世間建立，彼一切皆依于地；如是比丘修習禪法，一切皆依不放逸為根本，不放逸集、不放逸生、不放逸轉，比丘不放逸者，能修四禪。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八八一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘……如上說。差別者：「如是比丘能斷貪慾、瞋恚、愚癡。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如斷貪慾、瞋恚、愚癡，如是調伏貪慾、瞋恚、愚癡；貪慾究竟，瞋恚、愚癡究竟，出要、遠離、涅槃，亦如是說。

（八八二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如百草藥木，皆依于地而得生長；如是種種善法，皆依不放逸為本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如黑沉水香是眾香之上，如是種種善法，不放逸最為其上。

「譬如堅固之香，赤栴檀為第一；如是一切善法，一切皆不放逸為根本。如是，乃至涅槃。

「譬如水陸諸華，優缽羅華為第一；如是一切善法，皆不放逸為根本，乃至涅槃。

དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་བརྩིགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ས་ལ་བརྟེན་པ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་བསམ་གཏན་གྱི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ཐམས་ཅད་བག་ཡོད་པ་ལ་རྩ་བར་བྱས་ཏེ། བག་ཡོད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། བག་ཡོད་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། བག་ཡོད་པ་ལས་འཁོར་བ་སྟེ། དགེ་སློང་བག་ཡོད་པ་ཅན་གྱིས་བསམ་གཏན་བཞི་བསྒོམ་པར་ནུས་སོ། །" སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་གོང་དུ་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །ཁྱད་པར་ནི། "དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་སྤོང་བར་ནུས་སོ།" སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ཇི་ལྟར་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་སྤོང་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་འདུལ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། ། ༼བརྒྱད་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སྐབས་ཤིག་ལ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། "དཔེར་ན་རྭ་དང་སྨན་དང་ཤིང་བརྒྱ་པོ་ཐམས་ཅད་ས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ཞིང་འཕེལ་བ་བཞིན་དུ། དགེ་བའི་ཆོས་སྣ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་བག་ཡོད་པ་ལ་རྩ་བར་བྱས་ཏེ།" ཞེས་གོང་དུ་གསུངས་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ། ། "དཔེར་ན་ཙནྡན་ནག་པོའི་དྲི་ནི་དྲི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། དགེ་བའི་ཆོས་སྣ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་བག་ཡོད་པ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། ། "དཔེར་ན་བརྟན་པའི་དྲི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཙནྡན་དམར་པོ་མཆོག་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བག་ཡོད་པ་ལ་རྩ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ། ། "དཔེར་ན་ཆུ་དང་སྐམ་སའི་མེ་ཏོག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་ཨུཏྤལ་མཆོག་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བག་ཡོད་པ་ལ་རྩ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ། །

「譬如陸地生華，摩利沙華為第一；如是一切善法，不放逸為其根本，乃至涅槃。

「譬如，比丘！一切畜生跡中，像跡為上；如是一切諸善法，不放逸最為根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切畜生，師子為第一；所謂畜生主，如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切屋舍堂閣，以棟為第一；如是一切善法，不放逸為其根本。

「譬如一切閻浮果，唯得閻浮名者，果最為第一；如是一切善法，不放逸為其根本。

「如是一切俱毗陀羅樹，薩婆耶旨羅俱毗陀羅樹為第一；如是一切善法，不放逸為根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如諸山，以須彌山王為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切金，以閻浮提金為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切衣中，伽尸細㲲為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切色中，以白色為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如眾鳥，以金翅鳥為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

དཔེར་ན་ས་གཞིའི་མེ་ཏོག་རྣམས་ལས་མལླི་ཀའི་མེ་ཏོག་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་དགེ་སློང་དག །སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་ལས་གླང་པོ་ཆེའི་རྗེས་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ལས་སེང་གེ་མཆོག་ཡིན་ཏེ། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་ཁང་པ་དང་གཞལ་མེད་ཁང་ཐམས་ཅད་ལས་སྒྲོམ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པའོ།། དཔེར་ན་འཛམ་བུའི་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་ལས་འཛམ་བུའི་མིང་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པའོ།། དེ་བཞིན་དུ་ཀུ་བི་དཱ་རའི་ཤིང་ཐམས་ཅད་ལས་སརྦ་ཛྙཱ་ཤི་རའི་ཀུ་བི་དཱ་རའི་ཤིང་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་རི་ཐམས་ཅད་ལས་རི་རབ་རི་ཡི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་གསེར་ཐམས་ཅད་ལས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་གསེར་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་གོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཀ་ཤིའི་རས་བཅོས་མ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་ཁ་དོག་ཐམས་ཅད་ལས་དཀར་པོའི་ཁ་དོག་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོ་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་བྱ་ཐམས་ཅད་ལས་ཁྱུང་བྱ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།།

「譬如諸王，轉輪聖王為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切天王，四大天王為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切三十三天，以帝釋為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如焰摩天中，以宿焰摩天王為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如兜率陀天，以兜率陀天王為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如化樂天，以善化樂天王為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如他化自在天，以善他化自在天子為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如梵天，大梵王為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如閻浮提一切眾流皆順趣大海，其大海者最為第一；以容受故，如是一切善法皆順不放逸……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切雨渧皆歸大海，如是一切善法皆順趣不放逸海……」如上說，乃至涅槃。

དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཐམས་ཅད་ལས་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་ཐམས་ཅད་ལས་བརྒྱ་བྱིན་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་འཐབ་བྲལ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ལས་འཐབ་བྲལ་གྱི་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ལས་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་རྣམས་ལས་འཕྲུལ་དགའི་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ལས་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷའི་བུ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་ཚངས་པའི་ལྷ་རྣམས་ལས་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་འུ་གླིང་གི་ཆུ་བོ་ཐམས་ཅད་རྒྱ་མཚོར་འབབ་པ་ལྟར། རྒྱ་མཚོ་ནི་མཆོག་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་སྡུད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བག་ཡོད་པ་ལ་འབབ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་ཆར་པའི་ཐིགས་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱ་མཚོར་འབབ་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བག་ཡོད་པའི་རྒྱ་མཚོར་འབབ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།།

「譬如一切薩羅，阿耨大薩羅為第一；如是一切善法，不放逸為第一……」如上說，乃至涅槃。

「譬如閻浮提一切河，四大河為第一；謂恒河、新頭、搏叉、司陀，如是一切善法，不放逸為第一……」如上說，乃至涅槃。

「譬如眾星光明，月為第一；如是一切善法，不放逸為第一……」如上說，乃至涅槃。

「譬如諸大身眾生，羅睺羅阿修羅最為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如諸受五欲者，頂生王為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如欲界諸神力，天魔波旬為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切眾生，無足、兩足、四足、多足，色、無色，想、無想，非想、非無想，如來為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如所有諸法，有為、無為，離貪慾為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

「譬如一切諸法眾，如來眾為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

དཔེར་ན་སཱ་ལའི་ཤིང་ཐམས་ཅད་ལས་སཱ་ལ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཆུ་བོ་ཐམས་ཅད་ལས་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཞི་མཆོག་ཡིན་ཏེ། གངྒཱ་དང་། སིནྡྷུ་དང་། པཀྵུ་དང་། སཱི་ཏཱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་སྐར་མའི་འོད་ཐམས་ཅད་ལས་ཟླ་བ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་ལུས་ཆེན་པོའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་ལྷ་མ་ཡིན་སྒྲ་གཅན་འཛིན་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་འདོད་པ་ལྔ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱལ་པོ་སྤྱི་བོ་སྐྱེས་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷའི་མཐུ་ཐམས་ཅད་ལས་བདུད་སྡིག་ཅན་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྟེ། རྐང་པ་མེད་པ་དང་། རྐང་པ་གཉིས་པ་དང་། རྐང་པ་བཞི་པ་དང་། རྐང་པ་མང་པོ་པ་དང་། གཟུགས་ཅན་དང་། གཟུགས་མེད་པ་དང་། འདུ་ཤེས་ཅན་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་ཐམས་ཅད་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། དཔེར་ན་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་ཐམལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚོགས་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།།

「譬如一切所有諸界苦行，梵行聖界為第一；如是一切善法，不放逸為其根本……」如上說，乃至涅槃。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八八三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四種禪，有禪三昧善，非正受善；有禪正受善，非三昧善；有禪三昧善，亦正受善；有禪非三昧善，非正受善。

「複次，四種禪，有禪住三昧善，非住正受善；有禪住正受善，非住三昧善；有禪住三昧善，亦住正受善；有禪非住三昧善，亦非住正受善。

「複次，四種禪，有禪三昧起善，非正受起善；有禪正受起善，非三昧起善；有禪三昧起善，亦正受起善；有禪非三昧起善，亦非正受起善。

「複次，四種禪，有禪三昧時善，非正受時善；有禪正受時善，非三昧時善；有禪三昧時善，亦正受時善；有禪非三昧時善，亦非正受時善。

「複次，四種禪，有禪三昧處善，非正受處善；有禪正受處善，非三昧處善；有禪三昧處善，亦正受處善；有禪非三昧處善，亦非正受處善。

དཔེར་ན་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལས་ཚངས་སྤྱོད་འཕགས་པའི་ཁམས་མཆོག་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་བག་ཡོད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༈ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བསམ་གཏན་བཞི་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་སྙོམས་འཇུག་ལ་མཁས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལ་ཡང་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་མི་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལ་ཡང་མི་མཁས་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ལ་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལ་གནས་པ་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་སྙོམས་འཇུག་ལ་གནས་པ་ལ་མཁས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ལ་ཡང་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལ་གནས་པ་ལ་ཡང་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་པ་ལ་ཡང་མི་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལ་གནས་པ་ལ་ཡང་མི་མཁས་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བ་ལ་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལས་ལྡང་བ་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་སྙོམས་འཇུག་ལས་ལྡང་བ་ལ་མཁས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བ་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བ་ལ་ཡང་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལས་ལྡང་བ་ལ་ཡང་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལྡང་བ་ལ་ཡང་མི་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་ལས་ལྡང་བ་ལ་ཡང་མི་མཁས་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དུས་ལ་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་གི་དུས་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་སྙོམས་འཇུག་གི་དུས་ལ་མཁས་་ངེ་འཛིན་གྱི་དུས་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དུས་ལ་ཡང་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་གི་དུས་ལ་ཡང་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དུས་ལ་ཡང་མི་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་གི་དུས་ལ་ཡང་མི་མཁས་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་ལ་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་གི་གནས་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་སྙོམས་འཇུག་གི་གནས་ལ་མཁས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་ལ་མི་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་ལ་ཡང་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་གི་གནས་ལ་ཡང་མཁས་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་ལ་ཡང་མི་མཁས་ལ་སྙོམས་འཇུག་གི་གནས་ལ་ཡང་མི་མཁས་པའོ།།

「複次，四種禪，有禪三昧迎善，非正受迎善；有禪正受迎善，非三昧迎善；有禪三昧迎善，亦正受迎善；有禪非三昧迎善，亦非正受迎善。

「複次，四種禪，有禪三昧念善，非正受念善；有禪正受念善，非三昧念善；有禪三昧念善，亦正受念善；有禪非三昧念善，亦非正受念善。

「複次，四種禪，有禪三昧念不念善，非正受念不念善；有禪正受念不念善，非三昧念不念善；有禪三昧念不念善，亦正受念不念善；有禪非三昧念不念善，亦非正受念不念善。

「複次，四種禪，有禪三昧來善，非正受來善；有禪正受來善，非三昧來善；有禪三昧來善，亦正受來善；有禪非三昧來善，亦非正受來善。

「複次，四種禪，有禪三昧惡善，非正受惡善；有禪正受惡善，非三昧惡善；有禪三昧惡善，亦正受惡善；有禪非三昧惡善，亦非正受惡善。

「複次，四種禪，有禪三昧方便善，非正受方便善；有禪正受方便善，非三昧方便善；有禪三昧方便善，亦正受方便善；有禪非三昧方便善，亦非正受方便善。

「複次，四種禪，有禪三昧止善，非正受止善；有禪正受止善，非三昧止善；有禪三昧止善，亦正受止善；有禪非三昧止善，亦非正受止善。

ཡང་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་བསུ་བ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་བསུ་བ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་བསུ་བ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་བསུ་བ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་བསུ་བ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་བསུ་བ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་བསུ་བ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་བསུ་བ་ཡང་མེད་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་ཡང་མེད་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་དང་མི་དྲན་པ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་དང་མི་དྲན་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་དང་མི་དྲན་པ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་དང་མི་དྲན་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་དང་མི་དྲན་པ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་དང་མི་དྲན་པ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་དང་མི་དྲན་པ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་དྲན་པ་དང་མི་དྲན་པ་ཡང་མེད་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འོང་བ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འོང་བ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འོང་བ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འོང་བ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འོང་བ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འོང་བ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འོང་བ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འོང་བ་ཡང་མེད་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་རཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་ངན་པ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་ངན་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་ངན་པ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་ངན་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་ངན་པ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་ངན་པ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་ངན་པ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་ངན་པ་ཡང་མེད་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་ཐབས་མཁས་པ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་ཐབས་མཁས་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་ཐབས་མཁས་པ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་ཐབས་མཁས་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་ཐབས་མཁས་པ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་ཐབས་མཁས་པ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་ཐབས་མཁས་པ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་ཐབས་མཁས་པ་ཡང་མེད་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འགོག་པ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འགོག་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འགོག་པ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འགོག་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འགོག་པ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འགོག་པ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འགོག་པ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འགོག་པ་ཡང་མེད་པའོ།།

「複次，四種禪，有禪三昧舉善，非正受舉善；有禪正受舉善，非三昧舉善；有禪三昧舉善，亦正受舉善；有禪非三昧舉善，亦非正受舉善。

「複次，四種禪，有禪三昧舍善，非正受舍善；有禪正受舍善，非三昧舍善；有禪三昧舍善，亦正受舍善；有禪非三昧舍善，亦非正受舍善。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八八四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有無學三明。何等為三？無學宿命智證通、無學生死智證通、無學漏盡智證通。」

爾時，世尊即說偈言：

「觀察知宿命，　　見天惡趣生， 　生死諸漏盡，　　是則牟尼明。 　其心得解脫，　　一切諸貪愛， 　三夜悉通達，　　故說為三明。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八八五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有無學三明。何等為三？謂無學宿命智證通、無學生死智證通、無學漏盡智證通。

ཡང་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འདེགས་པ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འདེགས་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འདེགས་པ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འདེགས་པ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འདེགས་པ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འདེགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་འདེགས་པ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་འདེགས་པ་ཡང་མེད་པའོ།། ཡང་བསམ་གཏན་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་བཏང་བ་ཡོད་ལ། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་བཏང་བ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་བཏང་བ་ཡོད་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་བཏང་བ་མེད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་བཏང་བ་ཡང་ཡོད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་བཏང་བ་ཡང་ཡོད་པ་དང་། བསམ་གཏན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དགེ་བ་བཏང་བ་ཡང་མེད། མངོན་སུམ་གྱིས་དགེ་བ་བཏང་བ་ཡང་མེད་པའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟར། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་སློབ་པའི་རིག་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། མི་སློབ་པའི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་། མི་སློབ་པའི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་། མི་སློབ་པའི་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པའོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ།། སྔོན་གྱི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས། །ལྷ་དང་ངན་སོང་སྐྱེ་བ་མཐོང་།། སྐྱེ་འཆི་ཟག་པ་ཟད་པ་ནི། །དེ་ནི་ཐུབ་པའི་རིག་པ་ཡིན།། དེ་ཡི་སེམས་ནི་རྣམ་གྲོལ་ཞིང་། །འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ།། མཚན་མོ་གསུམ་ལ་ཀུན་ཤེས་པས། །དེ་ཕིག་གསུམ་ཞེས་བརྗོད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་ལྔ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟར། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་སློབ་པའི་རིག་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། མི་སློབ་པའི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་། མི་སློབ་པའི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དང་། མི་སློབ་པའི་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པའོ།།

「云何無學宿命智證通？謂聖弟子知種種宿命事，從一生至百千萬億生，乃至劫數成壞，我及眾生宿命所更如是名、如是生、如是性、如是食、如是受苦樂、如是長壽、如是久住、如是受分齊；我及眾生於此處死、余處生，于余處死、此處生，有如是行、如是因、如是信，受種種宿命事，皆悉了知，是名宿命智證明。

「云何生死智證明？謂聖弟子天眼凈過於人眼，見諸眾生死時、生時，善色、惡色，上色、下色，向于惡趣，隨業受生如實知；如此眾生身惡行成就、口惡行成就、意惡行成就，謗聖人，邪見受邪法因緣故，身壞命終，生惡趣泥犁中；此眾生身善行、口善行，意善行，不謗毀聖人，正見成就，身壞命終，生於善趣天人中，是名生死智證明。

「云何漏盡智證明？謂聖弟子此苦如實知，此苦集、此苦滅、此苦滅道跡如實知；彼如是知、如是見，欲有漏心解脫、有有漏心解脫、無明漏心解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』是名漏盡智證明。」

爾時，世尊即說偈言：

「觀察知宿命，　　見天惡趣生， 　生死諸漏盡，　　是則牟尼明。 　知心得解脫，　　一切諸貪愛， 　三處悉通達，　　故說為三明。

མི་སློབ་པའི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པས་སྐྱེ་བ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་གཅིག་ནས་བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་བྱེ་བའི་བར་དུ་དང་། བསྐལ་པ་འཇིག་པ་དང་ཆགས་པའི་བར་དུ་བདག་དང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྔོན་གྱི་གནས་ལས་འདི་ལྟ་བུའི་མིང་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་སྐྱེ་བ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་རིགས་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་ཟས་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་བདེ་སྡུག་མྱོང་བ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་ཚེ་རིང་བ་དང་། འདི་ལྟ་བུར་རིང་དུ་གནས་པ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་ཚེ་ཚད་ཡོད་པ་དང་། བདག་དང་སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གཞན་དུ་སྐྱེས་པ་དང་། གནས་གཞན་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་འདིར་སྐྱེས་པ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་སྤྱོད་པ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་དད་པ་དང་། སྔོན་གྱི་གནས་སྣ་ཚོགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རིག་པའོ།། འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པས་ལྷའི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་མིའི་མིག་ལས་འདས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་འཆི་བའི་དུས་དང་སྐྱེ་བའི་དུས་དང་། ཁ་དོག་བཟང་པོ་དང་ངན་པ་དང་། གོང་མ་དང་འོག་མ་དང་། ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་དང་། ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ།། སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ངག་གི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། འཕགས་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་། ལོག་པའི་ཆོས་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་རྒྱུས་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་དམྱལ་བར་སྐྱེའོ།། སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། ངག་གི་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་དང་། འཕགས་པ་ལ་སྐུར་པ་མི་འདེབས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདེ་འགྲོ་ལྷ་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེའེ་ནི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རིག་པའོ།། ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པས་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དང་། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའོ།། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའོ།། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་མོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ།། དེས་དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་བས་འདོད་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། སྲིད་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཤེས་པ་མཐོང་བ་སྟེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་སོ།། དེ་ནི་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རིག་པའོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ།། སྔོན་གྱི་གནས་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས། །ལྷ་དང་ངན་སོང་སྐྱེ་བ་མཐོང་།། སྐྱེ་འཆི་ཟག་པ་ཟད་པ་ནི། །དེ་ནི་ཐུབ་པའི་རིག་པ་ཡིན།། སེམས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་ཤེས། །འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་གྲོལ།། གནས་གསུམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡི། །རིག་གསུམ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན།།

」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八八六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異婆羅門來詣佛所，與世尊面相慰勞，慰勞已，退坐一面。而作是說：「此則婆羅門三明，此則婆羅門三明。」

爾時，世尊告婆羅門言：「云何名為婆羅門三明？」

婆羅門白佛言：「瞿曇！婆羅門父母具相，無諸瑕穢，父母七世相承，無諸譏論，世世相承，常為師長，辯才具足；誦諸經典、物類名字、萬物差品、字類分合、歷世本末，此五種記，悉皆通達，容色端正。是名，瞿曇！婆羅門三明。」

佛告婆羅門：「我不以名字言說為三明也，賢聖法間說真要實三明，謂賢聖知見，賢聖法、律真實三明。」

婆羅門白佛：「云何？瞿曇！賢聖知見，賢聖法、律所說三明？」

佛告婆羅門：「有三種無學三明。何等為三？謂無學宿命智證明、無學生死智證明、無學漏盡智證明……」如上經廣說。

爾時，世尊即說偈言：

「一切法無常，　　持戒寂靜禪， 　知一切宿命，　　已生天惡趣， 　得斷生漏盡，　　是為牟尼通。 　悉知心解脫，　　一切貪恚癡， 　我說是三明，　　非言語所說。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་དྲུག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟར། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ། བྲམ་ཟེ་གཞན་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་ལྷགས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ལྷན་ཅིག་ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ཏེ། འཚམས་འདྲི་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ།། འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་རིག་པ་གསུམ་མོ།། འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་རིག་པ་གསུམ་མོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྲམ་ཟེའི་རིག་པ་གསུམ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན། བྲམ་ཟེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། གཽ་ཏ་མ། བྲམ་ཟེའི་ཕ་མ་མཚན་དང་ལྡན་པ་དང་། སྐྱོན་མེད་པ་དང་། ཕ་མ་མི་རབས་བདུན་ནས་བརྒྱུད་པ་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་པ་མེད་པ་དང་། མི་རབས་ནས་མི་རབས་སུ་བརྒྱུད་པ་རྟག་ཏུ་སློབ་དཔོན་དུ་གྱུར་པ་དང་། སྨྲ་བའི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་དང་། གཞུང་ལུགས་ཐམས་ཅད་དང་། དངོས་པོའི་མིང་དང་། དངོས་པོ་ཐ་དད་པའི་བྱེ་བྲག་དང་། ཡི་གེའི་སྡེ་ཚན་འདུ་བ་དང་བྲལ་བ་དང་། དུས་རབས་ཀྱི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་སྟེ། མཚན་མ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ་དང་། གཟུགས་བྱད་མཛེས་པ་འདི་ནི། གཽ་ཏ་མ། བྲམ་ཟེའི་རིག་པ་གསུམ་ཞེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་མིང་དང་ཚིག་ཙམ་གྱིས་རིག་པ་གསུམ་དུ་མི་སྨྲའོ།། འཕགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ནང་ན་བདེན་པ་དང་ཡང་དག་པའི་རིག་པ་གསུམ་སྨྲ་སྟེ། འཕགས་པའི་མཁྱེན་པ་དང་གཟིགས་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བའི་ཡང་དག་པའི་རིག་པ་གསུམ་མོ།། བྲམ་ཟེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏ་མ། འཕགས་པའི་མཁྱེན་པ་དང་གཟིགས་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ལས་གསུངས་པའི་རིག་པ་གསུམ་པོ་དེ་་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་སློབ་པའི་རིག་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། མི་སློབ་པའི་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རིག་པ་དང་། མི་སློབ་པའི་འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རིག་པ་དང་། མི་སློབ་པའི་ཟག་པ་ཟད་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་རིག་པའོ།། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ།། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་སྟེ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཞི་བའི་བསམ་གཏན་ནོ།། སྔོན་གྱི་གནས་ཀུན་ཤེས་པ་དང་། །ལྷ་དང་ངན་སོང་སྐྱེ་བ་མཐོང་།། སྐྱེ་དང་ཟག་པ་ཟད་པ་ཐོབ། །དེ་ནི་ཐུབ་པའི་མངོན་ཤེས་ཡིན།། སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲོལ་ཤེས་པ་དང་། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་ཀུན།། རིག་གསུམ་འདི་ནི་ངས་བཤད་དེ། །ཚིག་གིས་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།།

「婆羅門！是為聖法、律所說三明。」

婆羅門白佛：「瞿曇！是真三明。」

爾時，婆羅門聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（八八七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異婆羅門來詣佛所，與世尊面相慰勞，慰勞已，退坐一面，白佛：「瞿曇！我名信。」

佛告婆羅門：「所謂信者，信增上戒、施、聞、舍、慧，是則為信，非名字是信也。」

時，婆羅門聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（八八八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異婆羅門來詣佛所，面相慰勞，慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！我名增益。」

佛告婆羅門：「所謂增益者，信增益，戒、聞、舍、慧增益，是為增益，非名字為增益也。」

時，婆羅門聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（八八九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異婆羅門來詣佛所，問訊安否，問訊已，退坐一面，白佛言：「世尊！我名等起。」

佛告婆羅門：「夫等起者，謂起于信，起戒、聞、舍、慧，是為等起，非名字為等起也。

བྲམ་ཟེ། འདི་ནི་དམ་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བས་གསུངས་པའི་རིག་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ།། བྲམ་ཟེས་སངས་རྒྱས་ལ། གཽ་ཏ་མ། འདི་ནི་རིག་པ་གསུམ་ཡང་དག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསོལ་ཏོ།། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། （བརྒྱད་བརྒྱད་བདུན།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་གཞན་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་འཚལ་དྲི་མཛད། འཚལ་དྲི་མཛད་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་སངས་རྒྱས་ལ། གཽ་ཏ་མ། བདག་གི་མིང་ནི་དད་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསོལ་ཏོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་སྦྱིན་པ་དང་ཐོས་པ་དང་གཏོང་བ་དང་ཤེས་རབ་ལྷག་པར་འཕེལ་བ་དེ་ནི་དད་པ་ཡིན་གྱི། མིང་ཙམ་ནི་དད་པ་མ་ཡིན་ནོ།། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། （བརྒྱད་བརྒྱད་བརྒྱད།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་གཞན་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། ཕན་ཚུན་འཚལ་དྲི་མཛད། འཚལ་དྲི་མཛད་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་སངས་རྒྱས་ལ། གཽ་ཏ་མ། བདག་གི་མིང་ནི་འཕེལ་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསོལ་ཏོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕེལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པ་འཕེལ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཐོས་པ་དང་གཏོང་བ་དང་ཤེས་རབ་འཕེལ་བ་དེ་ནི་འཕེལ་བ་ཡིན་གྱི། མིང་ཙམ་ནི་འཕེལ་བ་མ་ཡིན་ནོ།། དེའི་ཚེ་བྲམ་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། （བརྒྱད་བརྒྱད་**） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་གཞན་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། བདེ་བར་གཤེགས་སམ་མི་གཤེགས་དྲིས། དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་སངས་རྒྱས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གི་མིང་ནི་མཉམ་པར་ལྡང་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསོལ་ཏོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མཉམ་པར་ལྡང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དད་པ་ལ་ལྡང་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཐོས་པ་དང་གཏོང་བ་དང་ཤེས་རབ་ལ་ལྡང་བ་དེ་ནི་མཉམ་པར་ལྡང་བ་ཡིན་གྱི། མིང་ཙམ་ནི་མཉམ་པར་ལྡང་བ་མ་ཡིན་ནོ།།

」

爾時，婆羅門聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（八九〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「當爲汝說無為法，及無為道跡。諦聽，善思。云何無為法？謂貪慾永盡，瞋恚、愚癡永盡，一切煩惱永盡，是無為法。云何為無為道跡？謂八聖道分，正見、正智、正語、正業、正命、正方便、正念、正定，是名無為道跡。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如無為，如是難見、不動、不屈、不死、無漏、覆蔭、洲渚、濟渡、依止、擁護、不流轉、離熾焰、離燒然、流通、清涼、微妙、安隱、無病、無所有、涅槃，亦如是說。

（八九一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如湖池，廣長五十由旬，深亦如是。若有士夫以一毛端渧彼湖水。云何？比丘！彼湖水為多？為士夫毛端一渧水多？」

比丘白佛：「世尊！士夫毛端鮮少耳，湖水無量千萬億倍，不得為比。」

佛告比丘：「具足見真諦，正見具足。

དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། （༠） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ལ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ལམ་བཤད་པར་བྱའོ།། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་གཏན་དུ་ཟད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གཏན་དུ་ཟད་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་ཟད་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་ནོ།། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ལམ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་དང་། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་དང་། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། འདི་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་བྱའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་འདུས་མ་བྱས་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་མཐོང་དཀའ་བ་དང་། མི་གཡོ་བ་དང་། མི་འགུལ་བ་དང་། འཆི་བ་མེད་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པ་དང་། གྲིབ་མ་དང་། གླིང་དང་། སྒྲོལ་བ་དང་། རྟེན་དང་། སྐྱོབ་པ་དང་། འཁོར་བ་མེད་པ་དང་། མེ་འབར་བ་དང་བྲལ་བ་དང་། འཚིག་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། རྒྱུན་འབབ་པ་དང་། བསིལ་བ་དང་། ཕྲ་བ་དང་། བདེ་བ་དང་། ནད་མེད་པ་དང་། དངོས་པོ་མེད་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ།། （༡） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་མཚོའམ་རྫིང་བུ་ཞིག་དཔངས་སུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་པ། ཟབས་སུའང་དེ་ཙམ་པ་ཞིག་ཡོད་ལ། གལ་ཏེ་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གིས་སྤུའི་རྩེ་མོས་མཚོ་དེའི་ཆུ་ཐིགས་པ་གཅིག་བླངས་ན། དགེ་སློང་དག། མཚོའི་ཆུ་མང་ངམ། སྐྱེས་བུའི་སྤུ་རྩེའི་ཆུ་ཐིགས་པ་གཅིག་མགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། སྐྱེས་བུའི་སྤུ་རྩེའི་ཆུ་ཐིགས་པ་ནི་ཉུང་ངུ་ཙམ་ལགས་ཀྱི། མཚོའི་ཆུ་ནི་བགྲང་བ་ལས་འདས་པའི་སྟོང་ཕྲག་བྱེ་བ་འབུམ་གྱིས་ལྷག་པས་དཔེར་མི་བཟོད་དོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེན་པ་མཐོང་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི།།

世尊弟子見真諦果，正無間等，彼于爾時已斷、已知，斷其根本，如截多羅樹頭，更不復生，所斷諸苦甚多無量，如大湖水，所餘之苦如毛端渧水。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如毛端渧水，如是草籌之端渧水亦如是。

如湖池水，如是薩羅多吒伽、恒水、耶扶那、薩羅㳛、伊羅跋提、摩醯、大海，亦如是說。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八九二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有內六入處。云何為六？謂眼內入處，耳、鼻、舌、身、意內入處。於此六法觀察忍，名為信行，超升離生，離凡夫地，未得須陀洹果，乃至未命終，要得須陀洹果。若此諸法增上觀察忍，名為法行，超升離生，離凡夫地，未得須陀洹果，乃至未命終，要得須陀洹果。若此諸法如實正智觀察，三結已盡、已知，謂身見、戒取、疑，是名須陀洹。不墮決定惡趣，定趣三菩提，七有天人往生，究竟苦邊。此等諸法正智觀察，不起諸漏，離欲解脫，名阿羅漢。諸漏已盡，所作已作，離諸重擔，逮得己利，盡諸有結，正智心善解脫。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེན་པ་མཐོང་བའི་འབྲས་བུ། བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། དེའི་ཚེ་སྤངས་ཤིང་རིག་པ། རྩ་བ་ནས་བཅད་པ། ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་སླར་མི་སྐྱེ་བར་གྱུར་པ། སྡུག་བསྔལ་སྤངས་པ་ནི་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཆུ་ཙམ་དུ་མང་ལ། ལྷག་མའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་སྤུ་རྩེའི་ཆུ་ཐིགས་པ་ཙམ་མོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་སྤུ་རྩེའི་ཆུ་ཐིགས་པ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་རྩྭ་ཡི་ཡུ་བའི་རྩེ་མོའི་ཆུ་ཐིགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། ཇི་ལྟར་མཚོའི་ཆུ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ས་ར་ཏ་ཊ་ག་དང་། གངྒཱའི་ཆུ་དང་། ཡ་མུ་ནཱ་དང་། ས་ར་ཡུ་དང་། ཨི་ར་ཝ་ཏི་དང་། མ་ཧི་དང་། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། （**༢） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡོད་དོ།། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དོ།། ཆོས་དྲུག་པོ་འདི་ལ་བརྟག་ཅིང་བཟོད་པ་ནི་དད་པས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ལས་འདས་ཤིང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ས་ལས་འདས་པ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་མ་ཐོབ་པ། ཚེའི་མཐའ་མ་རྫོགས་ཀྱི་བར་དུ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་ཆོས་འདི་དག་ལ་ལྷག་པར་བརྟག་ཅིང་བཟོད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱིས་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་བ་ལས་འདས་ཤིང་། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ས་ལས་འདས་པ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་མ་ཐོབ་པ། ཚེའི་མཐའ་མ་རྫོགས་ཀྱི་བར་དུ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་ཆོས་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བརྟགས་ཏེ། ཀུན་ས་གསུམ་ཟད་ཅིང་རིག་པ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་སྟེ། འདི་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། ངན་འགྲོར་ངེས་པར་མི་ལྟུང་ཞིང་། བྱང་ཆུབ་གསུམ་དུ་ངེས་པ། ལྷ་དང་མི་རུ་སྐྱེ་བ་བདུན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པའོ།། ཆོས་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བརྟགས་ཏེ། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་ཞིང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཟག་པ་ཟད་པ། བྱ་བ་བྱས་པ། ཁུར་པོ་བོར་བ། བདག་གི་དོན་ཐོབ་པ། སྲིད་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ཟད་པ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།།

如內六入處，如是外六入處、六識身、六觸身、六受身、六想身、六思身、六愛身、六界身、五陰，亦如上說。

（八九三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有五種種子生。何等為五？謂根種子、莖種子、節種子、枝種子、種種子。此諸種子不斷、不破、不腐、不傷、不穿堅，新得地界，不得水界，彼諸種子不得生長增廣；得水界，不得地界，彼諸種子不得生長增廣；要得地界、水界，彼諸種子得生長增廣。如是業，煩惱、有、愛、見、慢、無明而生行；若有業而無煩惱、愛、見、無明者，行則滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如行，如是識、名色、六入處、觸、受、愛、取、有、生、老死，亦如是說。

（八九四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「於我世間，於世間及世間集不如是知者，我終不得於諸天、魔、梵、沙門、婆羅門及諸世間，為解脫、為出、為離，離顛倒想，亦不名阿耨多羅三藐三菩提。

ཇི་ལྟར་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་དང་། སེམས་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། སྲེད་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། ཁམས་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་དང་། ཕུང་པོ་ལྔ་ཡང་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ།། （༣） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ས་བོན་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་དོ།། ལྔ་གང་ཞེ་ན། རྩ་བའི་ས་བོན་དང་། སྡོང་པོའི་ས་བོན་དང་། ཚིགས་ཀྱི་ས་བོན་དང་། ཡལ་གའི་ས་བོན་དང་། ས་བོན་གྱི་ས་བོན་ནོ།། ས་བོན་དེ་དག་མ་ཆད་པ། མ་ཞིག་པ། མ་རུལ་བ། མ་ཉམས་པ། བརྟན་པ། ས་ཁམས་གསར་དུ་རྙེད་ལ་ཆུའི་ཁམས་མ་རྙེད་ན། ས་བོན་དེ་དག་སྐྱེ་ཞིང་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་རོ།། ཆུའི་ཁམས་རྙེད་ལ་ས་ཁམས་མ་རྙེད་ན། ས་བོན་དེ་དག་སྐྱེ་ཞིང་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་རོ།། ས་ཁམས་དང་ཆུའི་ཁམས་གཉིས་ཀ་རྙེད་ན། ས་བོན་དེ་དག་སྐྱེ་ཞིང་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་ལས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་། སྲིད་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པས་འདུ་བྱེད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་ལས་ཡོད་ལ་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྲེད་པ་དང་ལྟ་བ་དང་མ་རིག་པ་མེད་ན། འདུ་བྱེད་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་འདུ་བྱེད་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིང་དང་གཟུགས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲིད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （༤） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ཡི་འཇིག་རྟེན་དང་། འཇིག་རྟེན་དརྟེན་འབྱུང་བ་ལ་དེ་ལྟར་མི་ཤེས་ན། ང་ནི་ལྷ་དང་བདུད་དང་ཚངས་པ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འདུ་ཤེས་ལས་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ།།

以我於世間及世間集如實知故，是故我于諸天、世人、魔、梵、沙門、婆羅門及餘眾生，為得解脫、為出、為離，心離顛倒，具足住，得成阿耨多羅三藐三菩提。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如是世間世間集、世間滅，世間集、世間出，世間集、世間滅、世間味、世間患、世間出，世間集、世間滅、世間出，世間集、世間滅道跡，世間集、世間滅、世間集道跡、世間滅道跡，世間集、世間滅、世間味、世間患、世間出，世間集、世間滅、世間集道跡、世間滅道跡、世間味、世間患、世間出。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（八九五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有三愛。何等為三？謂欲愛、色愛、無色愛。為斷此三愛故，當求大師。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

ང་ཡིས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས། དེའི་ཕྱིར་ང་ནི་ལྷ་དང་མི་དང་བདུད་དང་ཚངས་པ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སེམས་དང་བྲལ་བ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གནས་པ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་རོ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པའི་ལམ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ལམ་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པའི་ལམ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་རོ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ལམ་དང་། འཇིག་རྟེན་འགོག་པའི་ལམ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་རོ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། （ལྔ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་གོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྲེད་པ་གསུམ་ཡོད་དོ།། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་སྲེད་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སྲེད་པའོ།། སྲེད་པ་གསུམ་པོ་འདི་སྤང་བའི་ཕྱིར་་བཙལ་བར་བྱའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།།

如求大師，如是次師、教師、廣導師、度師、廣度師、說師、廣說師、隨說師、阿阇梨、同伴、真知識之善友、哀愍、慈悲、欲義、欲安、欲樂、欲觸、欲通、欲者、精進者、方便者、出者、堅固者、勇猛者、堪能者、攝者、常者、學者、不放逸者、修者、思惟者、憶念者、覺想者、思量者、梵行者、神力者、智者、識者、慧者、分別者、念處、正勤、根、力、覺、道、止觀、念身、正思惟求，亦如是說。

（八九六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有三有漏。何等為三？謂欲有漏、有有漏、無明有漏，為斷此三有漏故，當求大師。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如求大師，如是乃至求正思惟，亦如是說。

（八九七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，尊者羅睺羅來詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！云何知、云何見，我此識身及外境界一切相不憶念，于其中間盡諸有漏？」

佛告羅睺羅：「有內六入處。何等為六？謂眼入處。

ཇི་ལྟར་་བཙལ་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་སློབ་དཔོན་ཕལ་པ་དང་། སློབ་དཔོན་དང་། ཡོངས་སུ་འདྲེན་པ་དང་། སྒྲོལ་བའི་སློབ་དཔོན་དང་། ཡོངས་སུ་སྒྲོལ་བའི་སློབ་དཔོན་དང་། འཆད་པའི་སློབ་དཔོན་དང་། རྒྱ་ཆེར་འཆད་པའི་སློབ་དཔོན་དང་། རྗེས་སུ་འཆད་པའི་སློབ་དཔོན་དང་། སློབ་དཔོན་དང་། གྲོགས་པོ་དང་། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཡང་དག་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་ཅན་དང་། བྱམས་པ་ཅན་དང་། དོན་འདོད་པ་དང་། བདེ་བ་འདོད་པ་དང་། དགའ་བ་འདོད་པ་དང་། རེག་པ་འདོད་པ་དང་། རྟོགས་པ་འདོད་པ་དང་། འདོད་པ་པོ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་ཅན་དང་། ཐབས་མཁས་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་། བརྟན་པ་དང་། དཔའ་བོ་དང་། ནུས་པ་ཅན་དང་། སྡུད་པ་པོ་དང་། རྟག་པ་དང་། སློབ་པ་དང་། བག་ཡོད་པ་དང་། སྒོམ་པ་པོ་དང་། བསམ་པ་པོ་དང་། དྲན་པ་པོ་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་པོ་དང་། སེམས་པ་པོ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་ཅན་དང་། མཁས་པ་དང་། རྣམ་པར་རིག་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཅན་དང་། རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང་། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང་། དབང་པོ་དང་། སྟོབས་དང་། བྱང་ཆུབ་དང་། ལམ་དང་། ཞི་གནས་དང་། ལྷག་མཐོང་དང་། ལུས་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་བཙལ་བར་བྱ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （དྲུག།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟག་པ་གསུམ་ཡོད་དོ།། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཟག་པ་དང་། སྲིད་པའི་ཟག་པ་དང་། མ་རིག་པའི་ཟག་པའོ།། ཟག་པ་གསུམ་པོ་འདི་སྤང་བའི་ཕྱིར་་བཙལ་བར་བྱའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་་བཙལ་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པའི་བར་དུ་བཙལ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （**བདུན།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་བས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་སངས་རྒྱས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤིང་ཇི་ལྟར་མཐོང་ན། བདག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་མི་དྲན་པར་བྱེད་ཅིང་། དེ་དག་གི་བར་དུ་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འགྱུར་ཞེས་གསོལ་ཏོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྒྲ་གཅན་འཛིན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡོད་དོ།། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དོ།།

耳、鼻、舌、身、意入處，此等諸法，正智觀察，盡諸有漏，正智心善解脫，是名阿羅漢，盡諸有漏，所作已作，已舍重擔，逮得己利，盡諸有結，正智心得解脫。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如內六入處，如是外六入處乃至五陰，亦如是說。

（八九八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘于眼欲貪斷，欲貪斷者，是名眼已斷，已知斷其根本，如截多羅樹頭，于未來世成不生法。如眼。如是耳、鼻、舌、身、意亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如內六入處，如是外六入處乃至五陰，亦如是說。

（八九九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘眼生、住、成就顯現，苦生、病住、老死顯現；如是，乃至意亦如是說。若眼滅、息、沒，苦則滅、病則息、老死則沒；乃至意亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如內六入處，如是外六入處乃至五陰，亦如是說。

（九〇〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། ཆོས་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བརྟགས་ཏེ། ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་ཅིང་། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི། དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ། བྱ་བ་བྱས་པ། ཁུར་པོ་བོར་བ། བདག་གི་དོན་ཐོབ་པ། སྲིད་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ཟད་པ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནས་ཕུང་པོ་ལྔའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （བརྒྱད།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་མིག་ལ་འདོད་ཆགས་སྤངས་ན། འདོད་ཆགས་སྤངས་པ་དེ་ནི་མིག་སྤངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྩ་བ་ནས་བཅད་པ། ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་ཏོ།། ཇི་ལྟར་མིག་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནས་ཕུང་པོ་ལྔའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （དགུ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམསའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་མིག་སྐྱེ་བ་དང་། གནས་པ་དང་། གྲུབ་པ་དང་། མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་དང་། ནད་གནས་པ་དང་། རྒ་ཤི་མངོན་དུ་གྱུར་ཏོ།། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། གལ་ཏེ་མིག་འགག་པ་དང་། ཞི་བ་དང་། ནུབ་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་འགག་པ་དང་། ནད་ཞི་བ་དང་། རྒ་ཤི་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནས་ཕུང་པོ་ལྔའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （དགུ་བརྒྱ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘于眼味著者，則生上煩惱，生上煩惱者，于諸染污心不得離欲，彼障礙亦不得斷，乃至意入處亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如內六入處，如是外六入處乃至五陰，亦如是說。

（九〇一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如世間所作，皆依于地而得建立，如是一切善法，皆依內六入處而得建立。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如內六入處，如是外六入處乃至五陰，亦如是說。

（九〇二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若有眾生，無足、二足、四足、多足，色、無色，想、無想，非想、非非想，於一切如來最第一，乃至聖戒亦如是說。」

（九〇三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若諸世間眾生所作，彼一切皆依于地而得建立；如是一切法，有為、無為，離貪慾法最為第一……」如是廣說，乃至「聖戒亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་མིག་གི་རོ་ལ་ཆགས་པ་ན། གོང་མའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེ་ལ། གོང་མའི་ཉོན་མོངས་པ་སྐྱེས་པས། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་མི་བྲལ་ཞིང་། དེའི་སྒྲིབ་པ་ཡང་མི་སྤོང་ངོ་།། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནས་ཕུང་པོ་ལྔའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （དགུ་བརྒྱ་གཅིག།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་ན་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ས་ལ་བརྟེན་ནས་བརྟན་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་བརྟན་པར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཇི་ལྟར་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནས་ཕུང་པོ་ལྔའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （དགུ་བརྒྱ་གཉིས།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་རྐང་པ་མེད་པ་དང་། རྐང་པ་གཉིས་པ་དང་། རྐང་པ་བཞི་པ་དང་། རྐང་པ་མང་པོ་པཟུགས་ཅན་དང་། གཟུགས་མེད་པ་དང་། འདུ་ཤེས་ཅན་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བར་དུའང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། （དགུ་བརྒྱ་གསུམ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ས་ལ་བརྟེན་ནས་བརྟན་པར་འགྱུར་བ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ནང་ནས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྟེ།། ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ནས་འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བར་དུའང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།།

（九〇四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若諸世間眾生，彼一切皆依于地而得建立；如是一切諸眾，如來聲聞眾最為第一……」如是廣說，乃至「聖戒。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第三十一 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第三十二

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（九〇五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者摩訶迦葉、尊者舍利弗、住耆阇崛山中。

時，有眾多外道出家詣尊者舍利弗，與尊者面相問訊慰勞已，退坐一面，語尊者舍利弗言：「云何？舍利弗！如來有後生死耶？」

舍利弗言：「諸外道！世尊說言，此是無記。」

又問：「云何？舍利弗！如來無後生死耶？」

舍利弗答言：「諸外道！世尊說言，此是無記。」

又問：「舍利弗！如來有後生死、無後生死耶？」

舍利弗答言：「世尊說言，此是無記。」

又問舍利弗：「如來非有後生死、非無後生死耶？」

舍利弗答言：「諸外道！世尊說言，此是無記。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་ས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ནི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས་འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བར་དུའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་ལེའུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཅིག་པའོ། ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་ལེའུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ན་བྷ་དྲས་བསྒྱུར། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཤྱ་པ་དང་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་མང་པོ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུའི་དྲུང་དུ་ལྷགས་ནས། བཙུན་པ་དང་ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཅི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་སམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མུ་སྟེགས་ཅན་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། ཡང་དྲིས་པ། ཅི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མི་མཆིས་སམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མུ་སྟེགས་ཅན་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ཅི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་པ་དང་མི་མཆིས་པ་ལགས་སམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། ཡང་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་ད ཅི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས། མི་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་སམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མུ་སྟེགས་ཅན་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

」

諸外道出家又問尊者舍利弗：「云何所問如來有後生死、無後生死、有後無後、非有後非無後，一切答言：『世尊說，此是無記。』云何為上座，如愚如癡，不善不辯，如嬰兒無自性智？」作此語已，從坐起去。

爾時，尊者摩訶迦葉、尊者舍利弗相去不遠，各坐樹下，晝日禪思。尊者舍利弗知諸外道出家去已，詣尊者摩訶迦葉所，共相問訊慰勞已，退坐一面。以向與諸外道出家所論說事，具白尊者摩訶迦葉：「尊者摩訶迦葉！何因何緣世尊不記說，後有生死、后無生死、後有后無、非有非無生死耶？」

尊者摩訶迦葉語舍利弗言：「若說如來後有生死者，是則為色；若說如來無後生死，是則為色；若說如來有後生死、無後生死，是則為色；若說如來非有後、非無後生死，是則為色。如來者，色已盡，心善解脫。言有後生死者，此則不然；無後生死、有後無後、非有後非無後生死，此亦不然。如來者，色已盡，心善解脫，甚深廣大，無量無數，寂滅涅槃。

「舍利弗！若說如來有後生死者，是則為受、為想、為行、為識、為動、為慮、為虛誑、為有為、為愛，乃至非有非無後有亦如是說。

དེ་ནས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་ཡང་དྲིས་པ། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་པ་དང་། མི་མཆིས་པ་དང་། མཆིས་པ་དང་མི་མཆིས་པ་དང་། མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་མི་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་པ་ཞེས་དྲིས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ་ཞེས་གསུངས་ཞེས་ལན་བཏབ། ཅིའི་ཕྱིར་གནས་བརྟན་ཁྱེད་བླུན་པོ་དང་འདྲ་བ། རྨོངས་པ་དང་འདྲ་བ། མཁས་པ་མ་ཡིན་པ། སྨྲ་མི་ཤེས་པ། བྱིས་པ་ལྟར་རང་བཞིན་གྱི་ཤེས་རབ་མེད་པ་ཞིག་ལགས་སམ། དེ་སྐད་སྨྲས་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཤྱ་པ་དང་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཕན་ཚུན་ཐག་མི་རིང་བར། རེ་རེ་ཞིང་ཤིང་དྲུང་ན་ཉིན་མོའི་གནས་སུ་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་གོ །བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་སོང་བ་ཤེས་ནས། བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཤྱ་པའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །སྔར་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དང་བརྗོད་པའི་གཏམ་ཐམས་ཅད་བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་ཞུས་ཏེ། བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཤྱ་པ་ལགས། རྒྱུ་གང་གིས་རྐྱེན་གང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་པ་དང་། མི་མཆིས་པ་དང་། མཆིས་པ་དང་མི་མཆིས་པ་དང་། མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་མི་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་ཞེས་ལུང་མ་བསྟན་པ་ལགས། བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཤྱ་པས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ནི་གཟུགས་སུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མི་མཆིས་སོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ཡང་གཟུགས་སུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་པ་དང་མི་མཆིས་སོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ཡང་གཟུགས་སུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་བཞས་པ་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་མི་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ཡང་གཟུགས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་གཟུགས་ཟད་པ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་རུང་ངོ་། །སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མི་མཆིས་པ་དང་། མཆིས་པ་དང་མི་མཆིས་པ་དང་། མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་མི་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དག་ཀྱང་མི་རུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་གཟུགས་ཟད་པ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ། གྲངས་མེད་ཅིང་ཚད་མེད་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བའོ། ། ཤཱ་རིའི་བུ། གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ནི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། གཡོ་བ་དང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། བརྫུན་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། སྲེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་མི་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་པའི་བར་དུའང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

如來者，愛已盡，心善解脫，是故說後有者不然，后無、後有無、后非有非無者不然，如來者，愛已盡，心善解脫，甚深廣大，無量無數，寂滅涅槃。舍利弗！如是因、如是緣，故有問世尊：『如來若有、若無、若有無、若非有非無後生死？』不可記說。」

時，二正士共論議已，各還本處。

（九〇六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，尊者摩訶迦葉住舍衛國東園鹿子母講堂，晡時從禪覺，往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！何因何緣，世尊先為諸聲聞少制戒時，多有比丘心樂習學；今多為聲聞制戒，而諸比丘少樂習學？」

佛言：「如是，迦葉！命濁、煩惱濁、劫濁、眾生濁、見濁，眾生善法退減故，大師為諸聲聞多制禁戒，少樂習學，迦葉。譬如劫欲壞時，真寶未滅，有諸相似偽寶出於世間；偽寶出已，真寶則沒。如是，迦葉！如來正法欲滅之時，有相似像法生；相似像法出世間已，正法則滅。譬如大海中，船載多珍寶，則頓沉沒；如來正法則不如是漸漸消滅。

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྲེད་པ་ཟད་པ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་རུང་ངོ་། །མི་མཆིས་པ་དང་། མཆིས་པ་དང་མི་མཆིས་པ་དང་། མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་མི་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་དག་ཀྱང་མི་རུང་ངོ་། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྲེད་པ་ཟད་པ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ། གྲངས་མེད་ཅིང་ཚད་མེད་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ། རྒྱུ་དེ་ལྟ་བུ་དང་རྐྱེན་དེ་ལྟ་བུས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་མཆིས་པའམ། མི་མཆིས་པའམ། མཆིས་པ་དང་མི་མཆིས་པའམ། མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་མི་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་ཞེས་དྲིས་པ་ན། ལུང་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། ། དེ་ནས་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གླེང་མོ་བྱས་ནས་རང་རང་གི་གནས་སུ་གཤེགས་སོ། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཤྱ་པ་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚལ་རི་དགས་ཀྱི་མའི་ཁང་པ་ན་བཞུགས་ཏེ། ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་གཤེགས་ཏེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། རྒྱུ་གང་གིས་རྐྱེན་གང་གིས་སྔོན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་བསླབ་པའི་གཞི་ཉུང་ངུ་བཅས་པའི་ཚེ། དགེ་སློང་མང་པོས་སློབ་པར་དགའ་བ་མཛད། ད་ལྟ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་བསླབ་པའི་གཞི་མང་པོ་བཅས་ཀྱང་དགེ་སློང་ཉུང་ངུས་སློབ་པར་དགའ་བར་བགྱིད་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ཀ་ཤྱ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །ཚེའི་སྙིགས་མ་དང་། ཉོན་མོངས་པའི་སྙིགས་མ་དང་། བསྐལ་པའི་སྙིགས་མ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་སྙིགས་མ་དང་། ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་དག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཆོས་ཉམས་པར་གྱུར་པས། ཐོས་རྣམས་ལ་བསླབ་པའི་གཞི་མང་པོ་བཅས་ཀྱང་ཉུང་ངུས་སློབ་པར་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །ཀ་ཤྱ་པ། དཔེར་ན་བསྐལ་པ་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་ཚེ། རིན་པོ་ཆེ་དངོས་མ་ནུབ་པ་ན། རིན་པོ་ཆེ་ལྟར་བཅོས་པ་བརྫུན་མ་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་སྟེ། བརྫུན་མ་བྱུང་ནས་དངོས་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཀ་ཤྱ་པ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པར་འགྱུར་བའི་ཚེ། ཆོས་དང་འདྲ་བའི་གཟུགས་བརྙན་འབྱུང་སྟེ། ཆོས་དང་འདྲ་བའི་གཟུགས་བརྙན་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་ནས། དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་གྲུ་རིན་པོ་ཆེ་མང་པོ་བཀལ་བ་ཞིག་བྱིང་ན་ཅིག་ཅར་བྱིང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། རིམ་གྱིས་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །

如來正法不為地界所壞，不為水、火、風界所壞，乃至惡眾生出世，樂行諸惡、欲行諸惡、成就諸惡，非法言法、法言非法、非律言律、律言非律，以相似法，句味熾然，如來正法於此則沒。

「迦葉！有五因緣能令如來正法沉沒。何等為五？若比丘于大師所，不敬不重，不下意供養；于大師所，不敬不重，不下意供養已，然復依猗而住。若法、若學、若隨順教、若諸梵行，大師所稱歎者，不敬不重，不下意供養，而依止住。是名，迦葉！五因緣故，如來正法於此沉沒。

「迦葉！有五因緣令如來法、律不沒、不忘、不退。何等為五？若比丘于大師所，恭敬尊重，下意供養，依止而住，若法、若學、若隨順教、若諸梵行，大師所稱歎者，恭敬尊重，下意供養，依止而住。迦葉！是名五因緣如來法、律不沒、不忘、不退。是故，迦葉！當如是學：『于大師所，當修恭敬尊重，下意供養，依止而住；若法、若學、若隨順教、若諸梵行，大師所讚歎者，恭敬尊重，下意供養，依止而住。』」

佛說是經已，尊者摩訶迦葉歡喜隨喜，作禮而去。

（九〇七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ནི་སའི་ཁམས་ཀྱིས་མི་འཇིག །ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་འཇིག་སྟེ། སེམས་ཅན་ངན་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་ནས། སྡིག་པ་སྤྱོད་པར་དགའ་བ། སྡིག་པ་བྱེད་པར་འདོད་པ། སྡིག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཆོས་སུ་སྨྲ་བ། ཆོས་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ། འདུལ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་འདུལ་བར་སྨྲ་བ། འདུལ་བ་ལ་འདུལ་བ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ། ཆོས་དང་འདྲ་བས་ཚིག་དང་དོན་རབ་ཏུ་འབར་བར་བྱེད་པ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། ། ཀ་ཤྱ་པ། རྒྱུ་ལྔས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་བྱིང་བར་འགྱུར་རོ། །ལྔ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་་ལ་མི་གུས་པ་དང་། མི་བཀུར་བ་དང་། སེམས་དམའ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་མི་མཆོད་པ་དང་། ་ལ་མི་གུས་པ་དང་། མི་བཀུར་བ་དང་། སེམས་དམའ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་མི་མཆོད་པར་བྱས་ནས་བརྟེན་ཏེ་གནས་པའོ། །ཆོས་སམ། བསླབ་པའམ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསླབ་པའམ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་གང་དག་ས་བསྔགས་པ་དེ་དག་ལ་མི་གུས་པ་དང་། མི་བཀུར་བ་དང་། སེམས་དམའ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་མི་མཆོད་པར་བརྟེན་ཏེ་གནས་པའོ། །ཀ་ཤྱ་པ། འདི་དག་ནི་རྒྱུ་ལྔས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་འདིར་བྱིང་བར་འགྱུར་རོ། ། ཀ་ཤྱ་པ། རྒྱུ་ལྔས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་མི་ནུབ་པ་དང་། མི་བརྗེད་པ་དང་། མི་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ལྔ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་་ལ་གུས་པ་དང་། བཀུར་བ་དང་། སེམས་དམའ་བར་བྱེད་ཅིང་མཆོད་པ་དང་བརྟེན་ཏེ་གནས་པ་དང་། ཆོས་སམ། བསླབ་པའམ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསླབ་པའམ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་གང་དག་ས་བསྔགས་པ་དེ་དག་ལ་གུས་པ་དང་། བཀུར་བ་དང་། སེམས་དམའ་བར་བྱེད་ཅིང་མཆོད་པར་བརྟེན་ཏེ་གནས་པའོ། །ཀ་ཤྱ་པ། འདི་དག་ནི་རྒྱུ་ལྔས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་མི་ནུབ་པ་དང་། མི་བརྗེད་པ་དང་། མི་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན། ཀ་ཤྱ་པ། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། ་ལ་གུས་པ་དང་། བཀུར་བ་དང་། སེམས་དམའ་བར་བྱེད་ཅིང་མཆོད་པ་དང་བརྟེན་ཏེ་གནས་པར་བྱ། ཆོས་སམ། བསླབ་པའམ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསླབ་པའམ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་གང་དག་**ས་བསེ་དག་ལ་གུས་པ་དང་། བཀུར་བ་དང་། སེམས་དམའ་བར་བྱེད་ཅིང་མཆོད་པར་བརྟེན་ཏེ་གནས་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་། བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཤྱ་པ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་དགའ་ནས། ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །

時，有遮羅周羅那羅聚落主來詣佛所，面前問訊慰勞，問訊慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！我聞古昔歌舞戲笑耆年宿士作如是說：『若伎兒于大眾中歌舞戲笑，作種種伎，令彼大眾歡樂喜笑，以是業緣，身壞命終，生歡喜天。』於此，瞿曇法中所說云何？」

佛告聚落主：「且止！莫問此義。」如是再三，猶請不已。

佛告聚落主：「我今問汝，隨汝意答。古昔此聚落眾生不離貪慾、貪慾縛所縛，不離瞋恚、瞋恚縛所縛，不離愚癡、愚癡縛所縛。彼諸伎兒于大眾坐中，種種歌舞伎樂嬉戲，令彼眾人歡樂喜笑。聚落主！當其彼人歡樂喜笑者，豈不增長貪、恚、癡縛耶？」

聚落主白佛言：「如是，瞿曇！」

「聚落主！譬如有人以繩反縛，有人長夜以噁心欲令此人非義饒益，不安不樂，數數以水澆所縛繩，此人被縛豈不轉增急耶？」

聚落主言：「如是，瞿曇！」

佛言：「聚落主！古昔眾生亦復如是，不離貪慾、瞋恚、癡縛，緣彼嬉戲歡樂喜笑，更增其縛。」

聚落主言：「實爾，瞿曇！彼諸伎兒令其眾生歡樂喜笑，轉增貪慾、瞋恚、癡縛。

དེའི་ཚེ་གྲོང་སྡེ་ཚ་ར་ཙུ་ར་ན་རའི་གཙོ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་འཚལ་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས། འཚལ་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏམ། བདག་གིས་སྔོན་གྱི་གླུ་གར་རྩེད་མོ་བྱེད་པའི་རྒན་པོ་གནས་བརྟན་རྣམས་འདི་སྐད་དུ། གལ་ཏེ་གར་མཁན་གྱིས་འཁོར་མང་པོའི་ནང་དུ་གླུ་གར་རྩེད་མོ་བྱེད་ཅིང་གར་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཏེ། འཁོར་དེ་དག་དགའ་ཞིང་བདེ་བ་དང་བགད་པར་བྱས་ན། ལས་དེའི་རྒྱུས་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་ཐོས་ན། གཽ་ཏམ་ཁྱེད་ཀྱི་ཆོས་འདིར་ཇི་སྐད་གསུང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅུང་ཟད་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག །དོན་འདི་མ་དྲིས་ཤིག །དེ་ལྟར་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཞུས་ཀྱང་མ་གསན་ཏོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ང་ཁྱོད་ལ་དྲི་བས། ཁྱོད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ལན་ཐོབ་ཅིག །སྔོན་གྱི་གྲོང་འདིའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བས་བཅིངས། ཞེ་སྡང་དང་མ་བྲལ། ཞེ་སྡང་གི་འཆིང་བས་བཅིངས། གཏི་མུག་དང་མ་བྲལ། གཏི་མུག་གི་འཆིང་བས་བཅིངས་པ་ལས། གར་མཁན་དེ་དག་གིས་འཁོར་མང་པོའི་དབུས་སུ་གླུ་གར་རོལ་མོ་རྩེད་མོ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཏེ། མི་དེ་དག་དགའ་ཞིང་བདེ་བ་དང་བགད་པར་བྱས་སོ། །གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། གང་གི་ཚེ་མི་དེ་དག་དགའ་ཞིང་བདེ་བ་དང་བགད་པ་དེའི་ཚེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་འཆིང་བ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་རམ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་ཐག་པས་བཟློག་སྟེ་བཅིངས་པ་ལ། མི་གཞན་ཞིག་གིས་ཡུན་རིང་པོར་སེམས་ངན་པས་མི་འདི་ལ་དོན་མ་ཡིན་པ་དང་གནོད་པ་དང་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བར་བསམས་ནས། ཡང་དང་ཡང་དུ་བཅིངས་པའི་ཐག་པ་ལ་ཆུྲུས་ན། མི་དེ་བཅིངས་པ་ཇེ་དམ་དུ་མི་འགྱུར་རམ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། སྔོན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་འཆིང་བ་དང་མ་བྲལ་བས། རྩེད་མོ་དང་དགའ་ཞིང་བདེ་བ་དང་བགད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འཆིང་བ་ཇེ་འཕེལ་དུ་གྱུར་ཏོ། ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། དེ་ནི་བདེན་ཏེ། གར་མཁན་དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་དགའ་ཞིང་བདེ་བ་དང་བགད་པར་བྱས་པས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་འཆིང་བ་ཇེ་འཕེལ་དུ་གྱུར་ཏོ། །

以是因緣，身壞命終，生善趣者，無有是處！」

佛告聚落主：「若言古昔伎兒能令大眾歡樂喜笑，以是業緣，生歡喜天者，是則邪見！若邪見者，應生二趣，若地獄趣、若畜生趣。」

說是語時，遮羅周羅那羅聚落主悲泣流淚！

爾時，世尊告聚落主：「是故我先三問不答，言聚落主：『且止！莫問此義。』」

聚落主白佛言：「瞿曇！我不以瞿曇說故而悲泣也。我自念，昔來云何為彼愚癡不辨不善諸伎兒輩所見欺誑，言大眾中作諸伎樂，乃至生歡喜天。我今定思：『云何伎兒歌舞嬉戲生歡喜天？』瞿曇！我從今日，舍彼伎兒惡不善業，歸佛、歸法、歸比丘僧。」

佛言：「善哉！聚落主！此真實要。」

爾時，遮羅周羅那羅聚落主聞佛所說，歡喜隨喜，頂禮佛足，歡喜而去。

（九〇八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，戰鬥活聚落主來詣佛所，恭敬問訊，問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！我聞古昔戰鬥活耆年宿士作是言：『若戰鬥活，身被重鎧，手執利器，將士先鋒，堪能方便摧伏怨敵，緣此業報，生箭降伏天。』于瞿曇法中，其義云何？」

佛告戰鬥活：「且止！莫問此義。

དེའི་རྒྱུ་དེས་ན་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་གནས་མ་མཆིས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གང་སྔོན་གྱི་གར་མཁན་གྱིས་འཁོར་མང་པོ་དགའ་ཞིང་བདེ་བ་དང་བགད་པར་བྱས་པས། ལས་དེའི་རྒྱུས་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །གལ་ཏེ་ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ན། འགྲོ་བ་གཉིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དམྱལ་བའི་འགྲོ་བའམ། དུད་འགྲོའི་འགྲོ་བར་རོ། ། དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། གྲོང་སྡེ་ཚ་ར་ཙུ་ར་ན་རའི་གཙོ་བོ་མྱ་ངན་གྱིས་མཆི་མ་བཏོན་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེའི་ཕྱིར་ངས་སྔར་ལན་གསུམ་དུ་ལན་མ་བཏབ་པར་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། ཅུང་ཟད་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག །དོན་འདི་མ་དྲིས་ཤིག་ཅེས་སྨྲས་སོ། ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། བདག་ནི་གཽ་ཏམ་གྱིས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་གྱིས་མཆི་མ་འདོན་པ་མ་ལགས་སོ། །བདག་ནི་སྔོན་ཇི་ལྟར་རྨོངས་ཤིང་མ་རྟོགས་ལ་མི་མཁས་པའི་གར་མཁན་དེ་དག་གིས་སླུ་བར་བྱས་ཏེ། འཁོར་མང་པོའི་དབུས་སུ་གར་སྣ་ཚོགས་བྱས་ནས་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དྲན་ནས་སོ། །བདག་ནི་ད་ནི་ངེས་པར་སེམས་ཏེ། ཇི་ལྟར་གར་མཁན་གྱིས་གླུ་གར་རྩེད་མོ་བྱས་པས་དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། གཽ་ཏམ། བདག་ནི་དེ་རིང་ནས་གར་མཁན་གྱི་ལས་ངན་པ་མི་དགེ་བ་དེ་དག་བཏང་སྟེ། སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། འདི་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། ། དེའི་ཚེ་གྲོང་སྡེ་ཚ་ར་ཙུ་ར་ན་རའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལྱག་བཙལ་ནས་དགའ་བཞིན་དུ་སོང་ངོ་། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་གྲོང་སྡེ་དམག་འཐབ་འཚོ་བའི་གཙོ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། གུས་པར་འཚལ་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས། འཚལ་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏམ། བདག་གིས་སྔོན་གྱི་དམག་འཐབ་འཚོ་བའི་རྒན་པོ་གནས་བརྟན་རྣམས་འདི་སྐད་དུ། གལ་ཏེ་དམག་འཐབ་འཚོ་བ་ཞིག་ལུས་ལ་གོ་ཆ་ལྕི་བ་བགོས་ཤིང་། ལག་ཏུ་མཚོན་ཆ་རྣོན་པོ་ཐོགས་ཏེ། དམག་གི་སྔོན་དུ་འགྲོ་ཞིང་ཐབས་མཁས་པས་དགྲ་བོ་གཞོམ་པར་ནུས་ན། ལས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་མདའ་འབེབས་པའི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་ཐོས་ན། གཽ་ཏམ་ཁྱེད་ཀྱི་ཆོས་འདིར་དེའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དམག་འཐབ་འཚོ་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅུང་ཟད་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག །དོན་འདི་མ་དྲིས་ཤིག །

」

如是再三問，亦再三止之，猶問不已。

佛告聚落主：「我今問汝，隨汝意答。聚落主！于意云何？若戰鬥活，身被甲冑，為戰士先鋒，堪能方便摧伏怨敵，此人豈不先起傷害之心，欲攝縛枷鎖，斫刺殺害於彼耶？」

聚落主白佛：「如是，世尊！」

佛告聚落主：「為戰鬥活，有三種惡邪，若身若口若意；以此三種惡邪因緣，身壞命終，得生善趣箭降伏天者，無有是處。」

佛告聚落主：「若古昔戰鬥活耆年宿士，作如是見、作如是說，若諸戰鬥活，身被甲冑，手執利器，命敵先登，堪能方便摧伏怨敵，以是因緣，生箭降伏天者，是則邪見。邪見之人，應生二處，若地獄趣、若畜生趣。」

說是語時，彼聚落主悲泣流淚！

佛告聚落主：「以是義故，我先再三語汝：『且止！不為汝說。』」

聚落主白佛言：「我不以瞿曇語故悲泣，我念古昔諸鬥戰活耆年宿士愚癡，不善不辨，長夜，欺誑作如是言：『若戰鬥活，身被甲冑，手執利器，命敵先登，乃至得生箭降伏天。』是故悲泣。我今定思：『諸戰鬥活，惡業因緣，身壞命終，生箭降伏天者，無有是處。』瞿曇！我從今日，舍諸惡業，歸佛、歸法、歸比丘僧。」

佛告聚落主：「此真實要。

དེ་ལྟར་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་དྲིས་ཀྱང་། ཡང་དང་ཡང་དུ་བཀག་ན་ཡང་། ད་དུང་དྲིས་པར་གྱུར་ཏོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ངས་ཁྱོད་ལ་དྲི་བས། ཁྱོད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ལན་ཐོབ་ཅིག །གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། གལ་ཏེ་དམག་འཐབ་འཚོ་བ་ཞིག་ལུས་ལ་གོ་ཆ་བགོས་ཏེ། དམག་མིའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་ཞིང་ཐབས་མཁས་པས་དགྲ་བོ་གཞོམ་པར་ནུས་ན། མི་དེས་ཐོག་མར་གནོད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ། དེ་དག་འཆིང་བ་དང་། བཅིང་བ་དང་། གཏུབ་པ་དང་། བསད་པར་འདོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དམག་འཐབ་འཚོ་བ་དེ་ལ་ལོག་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། ལུས་སམ། ངག་གམ། ཡིད་ཀྱིས་སོ། །ལོག་པ་གསུམ་པོ་དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་བདེ་འགྲོ་མདའ་འབེབས་པའི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་གནས་མ་མཆིས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་སྔོན་གྱི་དམག་འཐབ་འཚོ་བའི་རྒན་པོ་གནས་བརྟན་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་མཐོང་ཞིང་འདི་ལྟར་སྨྲས་ཏེ། གལ་ཏེ་དམག་འཐབ་འཚོ་བ་རྣམས་ལུས་ལ་གོ་ཆ་བགོས་ཤིང་། ལག་ཏུ་མཚོན་ཆ་རྣོན་པོ་ཐོགས་ཏེ། དགྲ་བོའི་གདོང་དུ་འགྲོ་ཞིང་ཐབས་མཁས་པས་དགྲ་བོ་གཞོམ་པར་ནུས་ན། རྒྱུ་དེས་མདའ་འབེབས་པའི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བའོ། །ལོག་པར་ལྟ་བའི་མི་ནི་གནས་གཉིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དམྱལ་བའི་འགྲོ་བའམ། དུད་འགྲོའི་འགྲོ་བར་རོ། ། དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་དེ་མྱ་ངན་གྱིས་མཆི་མ་བཏོན་ཏོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དོན་འདིའི་ཕྱིར་ངས་སྔར་ལན་གཉིས་སུ་ཁྱོད་ལ། ཅུང་ཟད་དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག །ཁྱོད་ལ་མི་བརྗོད་དོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བདག་ནི་གཽ་ཏམ་གྱིས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་གྱིས་མཆི་མ་འདོན་པ་མ་ལགས་ཏེ། སྔོན་གྱི་དམག་འཐབ་འཚོ་བའི་རྒན་པོ་གནས་བརྟན་རྣམས་རྨོངས་ཤིང་མི་མཁས་ལ་མ་རྟོགས་པར་ཡུན་རིང་པོར་སླུ་བར་བྱས་ཏེ། འདི་སྐད་དུ། གལ་ཏེ་དམག་འཐབ་འཚོ་བ་ལུས་ལ་གོ་ཆ་བགོས་ཤིང་། ལག་ཏུ་མཚོན་ཆ་རྣོན་པོ་ཐོགས་ཏེ། དགྲ་བོའི་གདོང་དུ་འགྲོ་བ་ནས། མདའ་འབེབས་པའི་ལྷར་སྐྱེ་བའི་བར་དུ་སྨྲས་པ་དྲན་ནས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་བྱེད་དོ། །ད་ནི་བདག་གིས་ངེས་པར་བསམས་ཏེ། དམག་འཐབ་འཚོ་བ་རྣམས་ལས་ངན་པའི་རྒྱུས་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་མདའ་འབེབས་པའི་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་གནས་མ་མཆིས་སོ། །གཽ་ཏམ། བདག་ནི་དེ་རིང་ནས་ལས་ངན་པ་ཐམས་ཅད་བཏང་སྟེ། སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །

」

時，戰鬥活聚落主聞佛所說，歡喜隨喜，即從坐起，作禮而去。

（九〇九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有調馬聚落主來詣佛所，恭敬問訊，退坐一面。

爾時，世尊告調馬聚落主：「調伏馬者，有幾種法？」

聚落主答言：「瞿曇！有三種法。何等為三？謂一者柔軟，二者剛強，三者柔軟剛強。」

佛告聚落主：「若以三種法，馬猶不調，當如之何？」

聚落主言：「便當殺之？」

聚落主白佛言：「瞿曇！無上調御丈夫者，當以幾種法調御丈夫？」

佛告聚落主：「我亦以三法調御丈夫。何等為三？一者柔軟，二者剛強，三者柔軟剛強。」

聚落主白佛：「瞿曇！若三種調御丈夫，猶不調者，當如之何？」

佛言：「聚落主！三事調伏猶不調者，便當殺之。所以者何？莫令我法有所屈辱。」

調馬聚落主白佛言：「瞿曇法中，殺生者不凈，瞿曇法中不應殺，而今說言：『不調伏者，亦當殺之。』？」

佛告聚落主：「如汝所言：『如來法中，殺生者不凈，如來不應有殺。』聚落主！然我以三種法調御丈夫，彼不調者，不復與語，不復教授，不復教誡。

དེའི་ཚེ་དམག་འཐབ་འཚོ་བའི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་སོང་ངོ་། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་རྟ་འདུལ་བའི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། གུས་པར་འཚལ་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྟ་འདུལ་བའི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྟ་འདུལ་བ་ལ་ཆོས་དུ་ཡོད། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། ཆོས་གསུམ་མཆིས་སོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་འཇམ་པོ། གཉིས་པ་ནི་རྩུབ་པོ། གསུམ་པ་ནི་འཇམ་པ་དང་རྩུབ་པའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ཆོས་གསུམ་པོ་འདིས་རྟ་མ་ཐུལ་ན་ཅི་བྱ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་གསོལ་པ། དེ་ནི་གསད་པར་བགྱིའོ། ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། བླ་ན་མེད་པའི་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བས་ཆོས་དུས་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བར་མཛད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ཀྱང་ཆོས་གསུམ་གྱིས་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བར་བྱེད་དོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་འཇམ་པོ། གཉིས་པ་ནི་རྩུབ་པོ། གསུམ་པ་ནི་འཇམ་པ་དང་རྩུབ་པའོ། ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། གལ་ཏེ་ཆོས་གསུམ་གྱིས་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ན་མ་ཐུལ་ན་ཅི་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། ཆོས་གསུམ་གྱིས་འདུལ་བ་ན་མ་ཐུལ་ན་དེ་ནི་གསད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ངའི་ཆོས་ལ་སྨད་པར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། ། རྟ་འདུལ་བའི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ནང་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་མི་གཙང་བ་ལགས། གཽ་ཏམ་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ནང་དུ་གསོད་པར་མི་རིགས་ན། ད་ལྟ་མ་ཐུལ་ན་གསད་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ནང་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་མི་གཙང་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསོད་པར་མི་རིགས་སོ། །གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། འོན་ཀྱང་ངས་ཆོས་གསུམ་གྱིས་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ན། གང་ཞིག་མ་ཐུལ་ན་དེ་ལ་གཏམ་མི་བྱ། གདམས་ངག་མི་སྦྱིན། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་མི་བྱའོ། །

聚落主！若如來調御丈夫，不復與語，不復教授，不復教誡，豈非殺耶？」

調馬聚落主白佛言：「瞿曇！若調御丈夫不復與語，不復教授，不復教誡，真為殺也。是故我從今日，舍諸惡業，歸佛、歸法、歸比丘僧。」

佛告聚落主：「此真實要。」

佛說此經已，調馬聚落主聞佛所說，歡喜隨喜，即從坐起，作禮而去。

（九一〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有兇惡聚落主來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！不修何等法故，於他生瞋恚；生瞋恚故，口說惡言，他為其作惡性名字？」

佛告聚落主：「不修正見故，於他生瞋；生瞋恚已，口說惡言，他為其作惡性名字。不修正志、正語、正業、正命、正方便、正念、正定故，於他生瞋；生瞋恚故，口說惡言，他為其作惡性名字。」

復問：「世尊！修習何法，於他不瞋，不瞋恚故，口說善言，他為其作賢善名字？」

佛告聚落主：「修正見故，於他不瞋；不瞋恚故，口說善言，他為其作賢善名字。修習正志、正語、正業、正命、正方便、正念、正定故，於他不瞋；不瞋恚故，口說善言，他為其作賢善名字。

གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ལ་གཏམ་མི་བྱ། གདམས་ངག་མི་སྦྱིན། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་མི་བྱ་ན། དེ་ནི་གསོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། རྟ་འདུལ་བའི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། གལ་ཏེ་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ལ་གཏམ་མི་བྱ། གདམས་ངག་མི་སྦྱིན། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་མི་བྱ་ན། དེ་ནི་ངོ་མ་གསོད་པ་ལགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་ནི་དེ་རིང་ནས་ལས་ངན་པ་ཐམས་ཅད་བཏང་སྟེ། སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། རྟ་འདུལ་བའི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་སོང་ངོ་། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་གདུག་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཆོས་གང་མ་བསྒོམས་པས་གཞན་ལ་ཁྲོ་བ་སྐྱེ། ཁྲོ་བ་སྐྱེས་པས་ངག་ངན་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང་། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་རང་བཞིན་ངན་པའི་མིང་དུ་བཏགས་པར་བགྱིད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་མ་བསྒོམས་པས་གཞན་ལ་ཁྲོ། ཁྲོ་བ་སྐྱེས་ནས་ངག་ངན་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང་། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་རང་བཞིན་ངན་པའི་མིང་དུ་བཏགས་སོ། །ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་བསྒོམས་པས་གཞན་ལ་ཁྲོ། ཁྲོ་བ་སྐྱེས་པས་ངག་ངན་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང་། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་རང་བཞིན་ངན་པའི་མིང་དུ་བཏགས་སོ། ། ཡང་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཆོས་གང་བསྒོམས་པས་གཞན་ལ་མི་ཁྲོ། མི་ཁྲོ་བས་ངག་བཟང་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང་། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་མཁས་ཤིང་བཟང་པོའི་མིང་དུ་བཏགས་པར་བགྱིད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བསྒོམས་པས་གཞན་ལ་མི་ཁྲོ། མི་ཁྲོ་བས་ངག་བཟང་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང་། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་མཁས་ཤིང་བཟང་པོའི་མིང་དུ་བཏགས་སོ། །ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་པས་གཞན་ལ་མི་ཁྲོ། མི་ཁྲོ་བས་ངག་བཟང་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང་། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་མཁས་ཤིང་བཟང་པོའི་མིང་དུ་བཏགས་སོ། །

」

兇惡聚落主白佛言：「奇哉！世尊！善說此言。我不修正見故，於他生瞋；生瞋恚已，口說惡言，他為我作惡性名字。我不修正志、正語、正業、正命、正方便、正念、正定故，於他生瞋；生瞋恚故，口說惡言，他為我作惡性名字。是故，我今當舍瞋恚、剛強、粗澀。」

佛告聚落主：「此真實要。」

佛說此經已，兇惡聚落主歡喜隨喜，作禮而去。

（九一一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有摩尼珠髻聚落主來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！先日國王集諸大臣，共論議言：『云何沙門釋子比丘自為受畜金銀寶物，為凈耶？為不凈耶？』其中有言：『沙門釋子應受畜金銀寶物。』又復有言：『不應自為受畜金銀寶物。』世尊！彼言沙門釋子應自為受畜金銀寶物者，為從佛聞？為自出意說？作是語者，為隨順法？為不隨順？為真實說？為虛妄說？如是說者，得不墮于呵責處耶？」

佛告聚落主：「此則妄說，非真實說、非是法說、非隨順說，墮呵責處。所以者何？沙門釋子自為受畜金銀寶物者，不清凈故；若自為己受畜金銀寶物者，非沙門法、非釋種子法。

གདུག་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། ཀྱེ་མ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བཀའ་འདི་ལེགས་པར་གསུངས་སོ། །བདག་གིས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་མ་བསྒོམས་པས་གཞན་ལ་ཁྲོ། ཁྲོ་བ་སྐྱེས་ནས་ངག་ངན་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང་། གཞན་གྱིས་བདག་ལ་རང་བཞིན་ངན་པའི་མིང་དུ་བཏགས་སོ། །བདག་གིས་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་བསྒོམས་པས་གཞན་ལ་ཁྲོ། ཁྲོ་བ་སྐྱེས་པས་ངག་ངན་སྨྲ་བར་བྱེད་ཅིང་། གཞན་གྱིས་བདག་ལ་རང་བཞིན་ངན་པའི་མིང་དུ་བཏགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ད་ནི་ཁྲོ་བ་དང་། དྲག་ཤུལ་དང་། རྩུབ་པ་སྤང་བར་བགྱིའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ནི་ཡང་དག་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། གདུག་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ། ཕྱག་བཙལ་ནས་སོང་ངོ་། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ནོར་བུ་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། སྔོན་ཞིག་ན་རྒྱལ་པོས་བློན་པོ་ཆེན་པོ་རྣམས་བསྡུས་ཏེ། ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པ་ནི་གཙང་བའམ། མི་གཙང་བ་ཞེས་གྲོས་བྱས་སོ། །དེ་དག་གི་ནང་ནས་ལ་ལས་ནི་ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པར་རིགས་སོ་ཞེས་སྨྲས། ཡང་ལ་ལས་ནི་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་ང་དག་ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པར་རིགས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་དག་གིས་སངས་རྒྱས་ལས་ཐོས་སམ། རང་གི་བློས་སྨྲས་པ་ལགས། གཏམ་དེ་སྨྲ་བ་པོ་དེ་དག་ནི་ཆོས་དང་མཐུན་པར་སྨྲ་བའམ། ཆོས་དང་མི་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་ལགས། ཡང་དག་པར་སྨྲ་བའམ། ལོག་པར་སྨྲ་བ་ལགས། དེ་ལྟར་སྨྲས་པས་སྨད་པའི་གནས་སུ་མི་ལྟུང་བར་འགྱུར་རམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་ནི་ལོག་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པར་སྨྲ་བ་མ་ཡིན། ཆོས་སྨྲ་བ་མ་ཡིན། རྗེས་སུ་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྨད་པའི་གནས་སུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པ་ནི་མི་གཙང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གིས་རང་གི་ཕྱིར་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པ་དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཆོས་མ་ཡིན། ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་ཆོས་མ་ཡིན་ནོ། །

」

聚落主白佛言：「奇哉！世尊！沙門釋子受畜金銀寶物者，非沙門法、非釋種子法，此真實說！世尊！作是說者，增長勝妙，我亦作是說：『沙門釋子不應自為受畜金銀寶物。』」

佛告聚落主：「若沙門釋子自為受畜金銀珍寶清凈者，五欲功德悉應清凈！」

摩尼珠髻聚落主聞佛所說，歡喜作禮而去。

爾時，世尊知摩尼珠髻聚落主去已，告尊者阿難：「若諸比丘依止迦蘭陀竹園住者，悉呼令集於食堂。」

時，尊者阿難即受佛教，周遍宣令依止迦蘭陀竹園比丘集於食堂。比丘集已，往白世尊：「諸比丘已集食堂，惟世尊知時！」

爾時，世尊往詣食堂，大眾前坐，坐已，告諸比丘：「今日有摩尼珠髻聚落主來諒我所，作如是言：『先日國王集諸大臣，作如是論議：「沙門釋子自為受畜金銀寶物，為清凈不？」其中有言清凈者，有言不清凈者。今問世尊，言清凈者，為從佛聞？為自妄說？』……」如上廣說。「彼摩尼珠髻聚落主聞我所說，歡喜隨喜，作禮而去。

「諸比丘！國王、大臣共集論議，彼摩尼珠髻聚落主于大眾前師子吼說：『沙門釋種子不應自為受畜金銀寶物。

ནོར་བུ་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། ཀྱེ་མ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཆོས་མ་ཡིན། ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཡང་དག་པར་གསུངས་པ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ནི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ལ། བདག་ཀྱང་དེ་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ཕྱིར་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་སྨྲའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ཕྱིར་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པ་གཙང་བ་ཡིན་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཙང་བར་འགྱུར་རོ། ། ནོར་བུ་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ནས་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་སོང་ངོ་། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནོར་བུ་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་སོང་བར་མཁྱེན་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གང་དག་འོད་མའི་ཚལ་ན་གནས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བཤོས་ཁང་དུ་འདུ་བར་གྱིས་ཤིག ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་དུ་འོད་མའི་ཚལ་ན་གནས་པའི་དགེ་སློང་ཐམས་ཅད་བཤོས་ཁང་དུ་འདུ་བར་བསྒྲགས་སོ། །དགེ་སློང་རྣམས་བཤོས་ཁང་དུ་འདུས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། དགེ་སློང་རྣམས་བཤོས་ཁང་དུ་འདུས་ལགས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དུས་ལ་བབ་པར་དགོངས་སུ་གསོལ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་བཤོས་ཁང་དུ་གཤེགས་ཏེ། འཁོར་མང་པོའི་མདུན་དུ་བཞུགས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་རིང་ནོར་བུ་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོ་ང་ལ་འདི་སྐད་ཅེས། སྔོན་ཞིག་ན་རྒྱལ་པོས་བློན་པོ་ཆེན་པོ་རྣམས་བསྡུས་ནས་འདི་ལྟར་གྲོས་བྱས་ཏེ། ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམིས་རང་གི་ཕྱིར་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པ་གཙང་བ་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན། དེ་དག་གི་ནང་ནས་ལ་ལས་ནི་གཙང་བའོ་ཞེས་སྨྲས། ལ་ལས་ནི་མི་གཙང་བའོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། །བདག་ནི་ད་ལྟ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདྲི་སྟེ། གཙང་བའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་དག་གིས་སངས་རྒྱས་ལས་ཐོས་སམ། རང་གིས་ལོག་པར་སྨྲས་པ་ལགས་ཞེས་པ་ནས། གོང་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ནས་ནོར་བུ་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་ང་ལས་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ། ཕྱག་བཙལ་ནས་སོང་ངོ་། ། དགེ་སློང་དག །རྒྱལ་པོ་དང་བློན་པོ་ཆེན་པོ་རྣམས་འདུས་ཏེ་གྲོས་བྱེད་པ་ན། ནོར་བུ་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་གྲོང་སྡེའི་གཙོ་བོས་འཁོར་མང་པོའི་དབུས་སུ་སེང་གེ་ལྟར་སྒྲ་བསྒྲགས་པ་ནི། ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ཕྱིར་གསེར་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་ལེན་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། །

』諸比丘！汝等從今日，須木索木、須草索草、須車索車、須作人索作人，慎勿為己受取金銀種種寶物！」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九一二）

如是我聞：

一時，佛住瞻婆國揭伽池側。時，有王頂聚落主來詣佛所，稽首佛足，退坐一面。

爾時，世尊告王頂聚落主：「今者眾生依於二邊。何等為二？一者樂著卑下、田舍、常人凡夫五欲。二者自苦方便，不正、非義饒益。聚落主！有三種樂受欲樂，卑下、田舍、常人凡夫；有三種自苦方便，不正、非義饒益。

「聚落主！何等為三種卑下、田舍、常人凡夫樂受欲樂？有受欲者，非法濫取，不以安樂自供，不供養父母、給足兄弟、妻子、奴婢、眷屬、朋友、知識，亦不隨時供養沙門、婆羅門、仰求勝處安樂果報、未來生天，是名世間第一受欲。

「複次，聚落主！受欲樂者，以法、非法濫取財物，以樂自供，供養父母，給足、兄弟、妻子、奴婢、眷屬、朋友、知識，而不隨時供養沙門、婆羅門、仰求勝處安樂果報、未來生天，是名第二受欲樂者。

དགེ་སློང་རྣམས། དེ་རིང་ནས་བཟུང་ཁྱེད་ཚོས་ཤིང་དགོས་ན་ཤིང་འཚོལ། རྩྭ་དགོས་ན་རྩྭ་འཚོལ། ཤིང་རྟ་དགོས་ན་ཤིང་རྟ་འཚོལ། ལས་མི་དགོས་ན་ལས་མི་འཚོལ་དགོས་པ་ལས། རང་གི་ཆེད་དུ་གསེར་དངུལ་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་སྣ་ཚོགས་ལེན་མི་རུང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་ན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། （དགུ་བརྒྱ་བཅུ་གཉིས།） འདི་ལྟར་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་ཙམ་པའི་ཡུལ་གྱི་རྒ་རྒ་མཚོའི་འགྲམ་དུ་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོའི་གཙུག་གི་གྲོང་བདག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོའི་གཙུག་གི་གྲོང་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ལྟའི་སེམས་ཅན་རྣམས་མཐའ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་སོ། །མཐའ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་དམའ་བ་དང་། གྲོང་གསེབ་པ་དང་། ཕལ་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་ལྔ་ལ་ཆགས་པའོ། །གཉིས་པ་ནི་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཐབས་ཏེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཞིང་དོན་མེད་པར་གནོད་པའོ། །གྲོང་བདག །འདོད་པའི་བདེ་བ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། དམའ་བ་དང་། གྲོང་གསེབ་པ་དང་། ཕལ་པའི་སྐྱེ་བོའི་འདོད་པའི་བདེ་བ་ཡོད་ལ། རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཞིང་དོན་མེད་པར་གནོད་པའོ།། གྲོང་བདག །དམའ་བ་དང་། གྲོང་གསེབ་པ་དང་། ཕལ་པའི་སྐྱེ་བོའི་འདོད་པའི་བདེ་བ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གསུམ་པོ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འགའ་ཞིག་ནི་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་ནོར་ལོག་པར་ལེན་ཅིང་། རང་ཉིད་བདེ་བས་འཚོ་བ་མི་བྱེད་ལ། ཕ་མ་དང་། སྤུན་ཟླ་དང་། བུ་ཕྲུག་དང་། བྲན་གཡོག་དང་། འཁོར་གྱི་མི་དང་། གྲོགས་པོ་དང་། ངོ་ཤེས་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་མི་གཏོང་ཞིང་། དུས་སུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་ཡང་མཆོད་པ་མི་བྱེད་ལ། གནས་མཆོག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་དང་མ་འོཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའི་རེ་བ་ཡང་མི་བྱེད་དེ། འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་པོའོ།། ཡང་གྲོང་བདག །འདོད་པའི་བདེ་བ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འགའ་ཞིག་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་མིན་གྱི་སྒོ་ནས་ནོར་ལོག་པར་བླངས་ཏེ། རང་ཉིད་བདེ་བས་འཚོ་བ་བྱེད་ཅིང་། ཕ་མ་དང་། སྤུན་ཟླ་དང་། བུ་ཕྲུག་དང་། བྲན་གཡོག་དང་། འཁོར་གྱི་མི་དང་། གྲོགས་པོ་དང་། ངོ་ཤེས་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་གཏོང་མོད། དུས་སུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་མི་བྱེད་ཅིང་། གནས་མཆོག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་དང་མ་འོངས་པར་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའི་རེ་བ་མི་བྱེད་དེ། འདི་ནི་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གཉིས་པའོ།།

「複次，聚落主！有受欲樂者，以法求財，不以濫取，以樂自供，供養父母，給足兄弟、妻子、奴婢、眷屬、知識，隨時供養沙門、婆羅門，仰求勝處安樂果報，未來生天，是名第三受欲樂者。

「聚落主！我不一向說受欲平等，我說受欲者其人卑下，我說受欲者是其中人，我說受欲者是其勝人。

「何等為卑下受欲者？謂非法濫取，乃至不仰求勝處安樂果報、未來生天，是名我說卑下者受欲。

「何等為中人受欲？謂受欲者以法、非法而求財物，乃至不求未來生天，是名我說第二中人受欲。

「何等為我說勝人受欲？謂彼以法求財，乃至未來生天，是名我說第三勝人受欲。

「何等為三種自苦方便？是苦非法、不正、非義饒益？有一自苦枯槁活，初始犯戒、污戒，彼修種種苦行，精勤方便住處住，彼不能現法得離熾然、過人法、勝妙知見安樂住。聚落主！是名第一自苦方便枯槁活。

「複次，自苦方便枯槁活，始不犯戒、污戒，而修種種苦行，亦不由此現法得離熾然、過人法、勝妙知見安樂住，是名第二自苦方便枯槁活。

ཡང་གྲོང་བདག །འདོད་པའི་བདེ་བ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འགའ་ཞིག་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནོར་འཚོལ་ཞིང་། ལོག་པར་མི་ལེན་ཏེ། རང་ཉིད་བདེ་བས་འཚོ་བ་དང་། ཕ་མ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་ཅིང་། སྤུན་ཟླ་དང་། ཆུང་མ་དང་། བྲན་གཡོག་དང་། འཁོར་གྱི་མི་དང་། ངོ་ཤེས་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་གཏོང་ཞིང་། དུས་སུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་ཅིང་། གནས་མཆོག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་དང་མ་འོངས་པར་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའི་རེ་བ་བྱེད་དེ། འདི་ནི་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གསུམ་པའོ།། གྲོང་བདག །ང་ནི་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་མཉམ་པར་མི་སྨྲ་སྟེ། ངས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འགའ་ཞིག་ནི་དམའ་བ་ཡིན་པར་སྨྲ། ངས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འགའ་ཞིག་ནི་འབྲིང་པོ་ཡིན་པར་སྨྲ། ངས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འགའ་ཞིག་ནི་མཆོག་གི་གང་ཟག་ཡིན་པར་སྨྲའོ།། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དམའ་བ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་མིན་པས་ལོག་པར་ལེན་པ་ནས། གནས་མཆོག་ཏུ་སྐྱེས་ནས་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་དང་མ་འོངས་པར་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའི་རེ་བ་མི་བྱེད་པའི་བར་དེ་ནི་ངས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་དམའ་བ་ཞེས་བྱའོ།། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འབྲིང་པོ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གང་ཞིག་ཆོས་དང་ཆོས་མིན་གྱི་སྒོ་ནས་ནོར་འཚོལ་བ་ནས། མ་འོངས་པར་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའི་རེ་བ་མི་བྱེད་པའི་བར་དེ་ནི་ངས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་འབྲིང་པོ་གཉིས་པ་ཞེས་བྱའོ།། ངས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་མཆོག་གི་གང་ཟག་གང་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། གང་ཞིག་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནོར་འཚོལ་བ་ནས། མ་འོངས་པར་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བའི་བར་དེ་ནི་ངས་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་མཆོག་གི་གང་ཟག་གསུམ་པ་ཞེས་བྱའོ།། རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཆོས་མིན་པ་དང་། ཡ་མ་ཡིན་ཞིང་དོན་མེད་པར་གནོད་པ་གང་ཞེ་ན། འགའ་ཞིག་རང་ཉིད་སྐམ་པོར་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཚོ་བ་སྟེ། དང་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་དེས་དཀའ་ཐུབ་སྣ་ཚོགས་སྒྲུབ་ཅིང་། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་ཀྱི་གནས་སུ་གནས་ཀྱང་། དེས་ཚེ་འདི་ལ་འབར་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མིའི་ཆོས་ལས་འདས་པ་དང་། ཤེས་རབ་མཆོག་གི་མཐོང་བ་དང་། བདེ་བར་གནས་པ་མི་ཐོབ་སྟེ། གྲོང་བདག །འདི་ནི་རང་ཉིད་སྐམ་པོར་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་དང་པོ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་རང་ཉིད་སྐམ་པོར་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་ནི། ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་མེད་ཀྱང་། དཀའ་ཐུབ་སྣ་ཚོགས་སྒྲུབ་མོད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་ཚེ་འདི་ལ་འབར་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མིའི་ཆོས་ལས་འདས་པ་དང་། ཤེས་རབ་མཆོག་གི་མཐོང་བ་དང་། བདེ་བར་གནས་པ་མི་ཐོབ་སྟེ། འདི་ནི་རང་ཉིད་སྐམ་པོར་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་གཉིས་པ་ཞེས་བྱའོ།།

「複次，自苦方便枯槁活，不初始犯戒、污戒，然修種種苦行方便，亦不能現法離熾然、得過人法、勝妙知見安樂住，是名第三自苦方便枯槁活。

「聚落主！我不說一切自苦方便枯槁活悉等，我說有自苦方便是卑劣人，有說自苦方便是中人，有說自苦方便是勝人。

「何等自苦方便卑劣人？若彼自苦方便，初始犯戒、污戒，乃至不得勝妙知見安樂住，是名我說自苦方便卑劣人。

「何等為自苦方便中人？若彼自苦方便，不初始犯戒、污戒，乃至不得勝妙知見安樂住，是名我說自苦方便中間人。

「何等為自苦方便勝人？若彼自苦方便枯槁活，不初始犯戒、污戒，乃至不得勝妙知見安樂住，是名我說自苦方便勝人。

「聚落主！是名三種自苦方便，是苦非法、不正、非義饒益。

「聚落主！有道有跡，不向三種受欲隨順方便，卑下、田舍、常人凡夫，不向三種自苦方便，是苦非法、不正、非義饒益。聚落主！何等為道，何等為跡，不向三種受欲、三種自苦方便？聚落主！為欲貪障閡故，或欲自害，或欲害他，或欲俱害，現法後世得斯罪報，心法憂苦。瞋恚、癡所障，或欲自害，或欲害他，或欲俱害，現法後世得斯罪報，心法憂苦。

ཡང་རང་ཉིད་སྐམ་པོར་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་ནི། ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་མེད་ཀྱང་། དཀའ་ཐུབ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཐབས་སྒྲུབ་མོད། དེས་ཀྱང་ཚེ་འདི་ལ་འབར་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མིའི་ཆོས་ལས་འདས་པ་དང་། ཤེས་རབ་མཆོག་གི་མཐོང་བ་དང་། བདེ་བར་གནས་པ་མི་ཐོབ་སྟེ། འདི་ནི་རང་ཉིད་སྐམ་པོར་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་གསུམ་པ་ཞེས་བྱའོ།། གྲོང་བདག །ང་ནི་རང་ཉིད་སྐམ་པོར་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པར་མི་སྨྲ་སྟེ། ངས་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་འགའ་ཞིག་ནི་དམའ་བའི་གང་ཟག་ཡིན་པར་སྨྲ། འགའ་ཞིག་ནི་འབྲིང་པོའི་གང་ཟག་ཡིན་པར་སྨྲ། འགའ་ཞིག་ནི་མཆོག་གི་གང་ཟག་ཡིན་པར་སྨྲའོ།། རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་དམན་པའི་གང་ཟག་གང་ཞེ་ན། གང་ཞིག་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་ལ་སྦྱོར་ཞིང་། ཐོག་མར་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ནས། ཤེས་རབ་མཆོག་གི་མཐོང་བ་དང་བདེ་བར་གནས་པ་མི་ཐོབ་པའི་བར་དེ་ནི་ངས་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་དམན་པའི་གང་ཟག་ཅེས་བྱའོ།། རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་འབྲིང་པོའི་གང་ཟག་གང་ཞེ་ན། གང་ཞིག་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་ལ་སྦྱོར་ཞིང་། ཐོག་མར་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་མེད་ཀྱང་། ཤེས་རབ་མཆོག་གི་མཐོང་བ་དང་བདེ་བར་གནས་པ་མི་ཐོབ་པའི་བར་དེ་ནི་ངས་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་འབྲིང་པོའི་གང་ཟག་ཅེས་བྱའོ།། རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་མཆོག་གི་གང་ཟག་གང་ཞེ་ན། གང་ཞིག་རང་ཉིད་སྐམ་པོར་གནས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་ལ་སྦྱོར་ཞིང་། ཐོག་མར་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་མེད་ཀྱང་། ཤེས་རབ་མཆོག་གི་མཐོང་བ་དང་བདེ་བར་གནས་པ་མི་ཐོབ་པའི་བར་དེ་ནི་ངས་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་མཆོག་གི་གང་ཟག་ཅེས་བྱའོ།། གྲོང་བདག །འདི་ནི་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཆོས་མིན་པ་དང་། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཞིང་དོན་མེད་པར་གནོད་པའོ།། གྲོང་བདག །དམའ་བ་དང་། གྲོང་གསེབ་པ་དང་། ཕལ་པའི་སྐྱེ་བོའི་འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཆོས་མིན་པ་དང་། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ཞིང་དོན་མེད་པར་གནོད་པའི་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་མི་འཇུག་པའི་ལམ་དང་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཡོད་དོ། །གྲོང་བདག །འདོད་པ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་དང་། རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལ་མི་འཇུག་པའི་ལམ་དང་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་གང་ཞེ་ན། གྲོང་བདག །འདོད་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས། རང་ལ་གནོད་པར་འདོད་པའམ། གཞན་ལ་གནོད་པར་འདོད་པའམ། གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་པར་འདོད་པའམ། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མར་སྡིག་པའི་རྣམ་སྨིན་འཐོབ་ཅིང་། སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་འཐོབ་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་སྒྲིབ་པས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པས། རང་ལ་གནོད་པར་འདོད་པའམ། གཞན་ལ་གནོད་པར་འདོད་པའམ། གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་པར་འདོད་པའམ། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མར་སྡིག་པའི་རྣམ་སྨིན་འཐོབ་ཅིང་། སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།།

若離貪障，不欲方便自害、害他、自他俱害，不現法後世受斯罪報；彼心、心法常受喜樂，如是離瞋恚、愚癡障閡，不欲自害，不欲害他、自他俱害，不現法後世受斯罪報；彼心、心法常受安樂，于現法中，遠離熾然，不待時節，親近涅槃，即此身現緣自覺知。聚落主！如此現法永離熾然，不待時節，親近涅槃，即此現身緣自覺知者，為八聖道——正見乃至正定。」

當其世尊說是法時，王頂聚落主遠塵離垢，得法眼凈。時，王頂聚落主見法、得法、知法、深入於法，度疑不由於他，于正法、律得無所畏。即從坐起，整衣服，合掌白佛：「我今已度。世尊！歸佛、歸法、歸比丘僧，從今盡壽為優婆塞。」

時，聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（九一三）

如是我聞：

一時，佛在力士人間遊行，到郁鞞羅住處鸚鵡閻浮林。

時，有竭曇聚落主聞沙門瞿曇在力士人間遊行，至郁鞞羅聚落鸚鵡閻浮林，說現法苦集、苦沒。我當往詣彼沙門瞿曇，若我詣沙門瞿曇者，彼必為我說現法苦集、苦沒。即往彼郁鞞羅聚落，詣世尊所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我聞世尊常為人說現法苦集、苦沒。善哉！世尊！為我說現法苦集、苦沒。

འདོད་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་ན། རང་ལ་གནོད་པར་མི་འདོད་པ་དང་། གཞན་ལ་གནོད་པར་མི་འདོད་པ་དང་། གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་པར་མི་འདོད་པའི་ཐབས་ཡོད་ཅིང་། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མར་སྡིག་པའི་རྣམ་སྨིན་མི་མྱོང་སྟེ། དེའི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་དགའ་བདེ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་ན། རང་ལ་གནོད་པར་མི་འདོད་པ་དང་། གཞན་ལ་གནོད་པར་མི་འདོད་པ་དང་། གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་པར་མི་འདོད་པའི་ཐབས་ཡོད་ཅིང་། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མར་སྡིག་པའི་རྣམ་སྨིན་མི་མྱོང་སྟེ། དེའི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འབར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། དུས་ལ་མི་ལྟོས་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ཉེ་བར་གྱུར་པ་དང་། ལུས་འདི་ཉིད་ལ་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །གྲོང་བདག །འདི་ལྟར་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་རྟག་ཏུ་འབར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། དུས་ལ་མི་ལྟོས་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ཉེ་བར་གྱུར་པ་དང་། ལུས་འདི་ཉིད་ལ་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་འདི་གསུངས་པ་ན། རྒྱལ་པོའི་གཙུག་གི་གྲོང་བདག་རྡུལ་དང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ནས་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་སྐྱེས་སོ། །དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོའི་གཙུག་གི་གྲོང་བདག་གིས་ཆོས་མཐོང་། ཆོས་ཐོབ། ཆོས་ཤེས། ཆོས་ལ་ཞུགས་ནས། ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྒལ་ཏེ་གཞན་ལ་མི་བརྟེན་པར། ཆོས་དང་འདུལ་བ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་གོས་བསྐོན་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བདག་ནི་ད་ནི་བརྒལ་ཟིན་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དེ་རིང་ནས་བཟུང་སྟེ་ཚེ་གཅིག་གི་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་བཟུང་དུ་གསོལ།། དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས། ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།།་བརྒྱ་བཅུ་གསུམ།） འདི་ལྟར་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་སྟོབས་ལྡན་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་ཏེ། འོད་མ་ལེ་ཡི་གནས་ནེ་ཙོའི་འཛམ་བུའི་ཚལ་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་གད་ཏམ་གྲོང་བདག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་སྟོབས་ལྡན་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་ཏེ། འོད་མ་ལེ་ཡི་གྲོང་གི་ནེ་ཙོའི་འཛམ་བུའི་ཚལ་དུ་བཞུགས་ཤིང་། ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བའི་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་དོ་ཞེས་ཐོས་ནས། བདག་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་མཆི་ན། དེས་ང་ལ་ངེས་པར་ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བའི་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་དོ་སྙམ་ནས། འོད་མ་ལེ་ཡི་གྲོང་དུ་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་ཐོས་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བའི་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །ལེགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ལ་ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བའི་ཆོས་བསྟན་དུ་གསོལ།།

」

佛告聚落主：「我若說過去法苦集、苦沒者，知汝于彼為信、為不信，為欲、不欲，爲念、不念，為樂、不樂，汝今苦不？我若說未來苦集、苦沒者，知汝于彼為信、不信，為欲、不欲，爲念、不念，為樂、不樂，汝今苦不？我今於此說現法苦集、苦沒，聚落主！若眾生所有苦生，彼一切皆以欲為本，欲生、欲集、欲起、欲因、欲緣而苦生。」

聚落主白佛言：「世尊！極略說法，不廣分別，我所不解。善哉！世尊！唯愿廣說，令我等解。」

佛告聚落主：「我今問汝，隨汝意說，聚落主！于意云何？若眾生於此郁鞞羅聚落住者，是若縛、若打、若責、若殺，汝心當起憂、悲、惱、苦不？」

聚落主白佛言：「世尊！亦不一向。若諸眾生於此郁鞞羅聚落住者，於我有欲、有貪、有愛、有念、相習近者，彼遭若縛、若打、若責、若殺，我則生憂、悲、惱、苦。若彼眾生所無慾、貪、愛、念、相習近者，彼遭縛、打、責、殺，我何為橫生憂、悲、惱、苦？」

佛告聚落主：「是故當知，眾生種種苦生，彼一切皆以欲為本，欲生、欲習、欲起、欲因、欲緣而生眾苦。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ང་ཡིས་འདས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་བསྟན་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལ་དད་པའམ་མི་དད་པ། འདོད་པའམ་མི་འདོད་པ། དྲན་པའམ་མི་དྲན་པ། དགའ་བའམ་མི་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཤེས་པས། ད་ལྟ་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་ལམ། གལ་ཏེ་ང་ཡིས་མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་བསྟན་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལ་དད་པའམ་མི་དད་པ། འདོད་པའམ་མི་འདོད་པ། དྲན་པའམ་མི་དྲན་པ། དགའ་བའམ་མི་དགའ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཤེས་པས། ད་ལྟ་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་ལམ། ང་ནི་ད་ལྟ་འདིར་ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་བསྟན་ནོ། །གྲོང་བདག །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གང་སྐྱེ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་འདོད་པ་ལ་རྩ་བར་བྱས་ཏེ། འདོད་པ་ལས་སྐྱེས། འདོད་པ་ལས་འབྱུང་། འདོད་པ་ལས་ལྡང་། འདོད་པའི་རྒྱུ་དང་འདོད་པའི་རྐྱེན་ལས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེའོ།། གྲོང་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཆོས་ཤིན་ཏུ་མདོར་བསྡུས་ཏེ་གསུངས་ཤིང་རྒྱས་པར་མ་ཕྱེ་བས། བདག་གིས་མ་རྟོགས་སོ། །ལེགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། རྒྱས་པར་བཤད་དུ་གསོལ། བདག་ཅག་གིས་རྟོགས་པར་མཛད་དུ་གསོལ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་ད་ཁྱོད་ལ་འདྲི་ཡིས། ཁྱོད་ཀྱི་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་སྨྲོས་ཤིག །གྲོང་བདག །ཁྱོད་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་འོད་མ་ལེ་ཡི་གྲོང་འདིར་གནས་པ་དག་བཅིངས་པའམ། བརྡེག་པའམ། སྨོད་པའམ། གསོད་པར་བྱེད་ན། ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ལ་མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་འམ།། གྲོང་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མ་ལགས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་འོད་མ་ལེ་ཡི་གྲོང་འད་དག་ལས། བདག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་། ཆགས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཕན་ཚུན་འགྲོགས་པ་ཡོད་པ་དེ་དག་བཅིངས་པའམ། བརྡེག་པའམ། སྨོད་པའམ། གསོད་པར་གྱུར་ན། བདག་ལ་མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེའོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་བདག་གི་འདོད་ཆགས་དང་། ཆགས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཕན་ཚུན་འགྲོགས་པ་མེད་པ་དེ་དག་བཅིངས་པའམ། བརྡེག་པའམ། སྨོད་པའམ། གསོད་པར་གྱུར་ན། བདག་ཅིའི་ཕྱིར་ལོག་པར་མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པར་བགྱི།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བས་ན་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་འདོད་པ་ལ་རྩ་བར་བྱས་ཏེ། འདོད་པ་ལས་སྐྱེས། འདོད་པ་ལས་གོམས། འདོད་པ་ལས་ལྡང་། འདོད་པའི་རྒྱུ་དང་འདོད་པའི་རྐྱེན་ལས་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་སྐྱེའོ།།

聚落主！于意云何？汝依父母不相見者，則生欲、貪、愛、念不？」

聚落主言：「不也，世尊！」

「聚落主！于意云何？若見、若聞彼依父母，當起欲、愛、念不？」

聚落主言：「如是，世尊！」

復問：「聚落主！于意云何？彼依父母，若無常變異者，當起憂、悲、惱、苦不？」

聚落主言：「如是，世尊！若依父母無常變異者，我或鄰死，豈唯憂、悲、惱、苦？」

佛告聚落主：「是故當知，若諸眾生所有苦生，一切皆以愛慾為本，欲生、欲集、欲起、欲因、欲緣而生苦。」

聚落主言：「奇哉！世尊！善說如此依父母譬。我有依父母，居在異處，我日日遣信問其安否；使未時還，我以憂苦，況復無常，而無憂苦？」

佛告聚落主：「是故我說，其諸眾生所有憂苦，一切皆以欲為根本，欲生、欲集、欲起、欲因、欲緣而生憂苦。」

佛告聚落主：「若有四愛念無常變異者，則四憂苦生；若三、二，若一愛念無常變異者，則一憂苦生。聚落主！若都無愛念者，則無憂苦塵勞。」即說偈言：

「若無世間愛念者，　　則無憂苦塵勞患， 　一切憂苦消滅盡，　　猶如蓮花不著水。

གྲོང་བདག །ཁྱོད་ཅི་སྙམ་སེམས། ཁྱོད་ཀྱི་ཕ་མ་མ་མཐོང་བ་དེ་ལ་དམིགས་ནས་འདོད་པ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དྲན་པ་སྐྱེ་འམ།། གྲོང་བདག་གིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ལྟར་མ་ལགས་སོ།། ཡང་དྲིས་པ། གྲོང་བདག །ཁྱོད་ཅི་སྙམ་སེམས། གལ་ཏེ་ཕ་མ་དེ་མཐོང་ངམ་ཐོས་ན། འདོད་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དྲན་པ་སྐྱེ་འམ།། གྲོང་བདག་གིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ལྟར་ལགས་སོ།། ཡང་དྲིས་པ། གྲོང་བདག །ཁྱོད་ཅི་སྙམ་སེམས། གལ་ཏེ་ཕ་མ་དེ་མི་རྟག་པར་གྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་གྱུར་ན། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་འམ།། གྲོང་བདག་གིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ལྟར་ལགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཕ་མ་མི་རྟག་པར་གྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་གྱུར་ན། བདག་ནི་འཆི་བ་དང་ཉེ་བར་འགྱུར་ཏེ། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཙམ་དུ་ཟད་དམ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བས་ན་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གང་སྐྱེ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་འདོད་ཆགས་དང་འདོད་པ་ལ་རྩ་བར་བྱས་ཏེ། འདོད་པ་ལས་སྐྱེས། འདོད་པ་ལས་འབྱུང་། འདོད་པ་ལས་ལྡང་། འདོད་པའི་རྒྱུ་དང་འདོད་པའི་རྐྱེན་ལས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེའོ།། གྲོང་བདག་གིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ངོ་མཚར་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕ་མ་ལ་དམིགས་པའི་དཔེ་འདི་ལྟར་ལེགས་པར་གསུངས་སོ། །བདག་ལ་ཕ་མ་ཡོད་དེ་གནས་གཞན་དུ་གནས་པས། བདག་གིས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཕོ་ཉ་བཏང་ནས་བདེ་བར་གནས་སམ་ཞེས་འདྲི་བར་བགྱིད་དེ། ཕོ་ཉ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་བདག་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་ན། མི་རྟག་པར་གྱུར་པ་ལ་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བ་ག་ལ་སྲིད།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེའི་ཕྱིར་ངས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ནི་འདོད་པ་ལ་རྩ་བར་བྱས་ཏེ། འདོད་པ་ལས་སྐྱེས། འདོད་པ་ལས་འབྱུང་། འདོད་པ་ལས་ལྡང་། འདོད་པའི་རྒྱུ་དང་འདོད་པའི་རྐྱེན་ལས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀགྲོང་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགའ་བ་དང་དྲན་པ་བཞི་མི་རྟག་པར་གྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་གྱུར་ན། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་བཞི་སྐྱེའོ། །གལ་ཏེ་གསུམ་མམ། གཉིས་སམ། གཅིག་དགའ་བ་དང་དྲན་པ་མི་རྟག་པར་གྱུར་ཏེ་འགྱུར་བར་གྱུར་ན། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་སྐྱེའོ། །གྲོང་བདག །གལ་ཏེ་དགའ་བ་དང་དྲན་པ་ཐམས་ཅད་མེད་ན་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྡུལ་ཡང་མེད་དོ།། དེ་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། འཇིག་རྟེན་འདི་ན་དགའ་བ་དང་དྲན་པ་མེད་པ་གང་། །དེ་ལ་མྱ་ངན་སྡུག་བསྔལ་རྡུལ་གྱི་གནོད་པ་མེད། ། མྱ་ངན་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར། །པདྨ་ལ་ནི་ཆུ་མི་ཆགས་པ་ཇི་བཞིན་ནོ།།

」

當其世尊說是法時，揭曇聚落主遠塵離垢，得法眼凈，見法得法，深入於法，度諸狐疑不由於他、不由他度，于正法、律得無所畏。從坐起，整衣服，合掌白佛：「已度。世尊！我以超越。我從今日，歸佛、歸法、歸比丘僧，盡其壽命為優婆塞，唯憶持我！」

佛說此經已，揭曇聚落主聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（九一四）

如是我聞：

一時，佛在摩竭提國人間遊行，與千二百五十比丘、千優婆塞、五百乞殘食人，從城至城，從聚落至聚落，人間遊行，至那羅聚落好衣庵羅園中。

時，有刀師氏聚落主是尼揵弟子，詣尼揵所，禮尼揵足，退坐一面。

」

這段經文我來幫您翻譯成藏文： བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་འདི་གསུངས་པའི་ཚེ། གེ་ཏ་མ་གྲོང་གི་གཙོ་བོས་རྡུལ་དང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ། ཆོས་མཐོང་ཆོས་རྟོགས། ཆོས་ལ་ཤིན་ཏུ་ཞུགས། ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྒལ། གཞན་ལ་མི་བརྟེན། གཞན་གྱིས་མི་འདྲེན། ཆོས་དང་འདུལ་བ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ཐོབ། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་གོས་བསྐོན། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། "བརྒལ་ཟིན། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན། དེ་རིང་ནས་བཟུང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ཚེ་ཇི་སྲིད་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་བཟུང་དུ་གསོལ། བདག་གི་དྲན་པ་བཟུང་དུ་གསོལ།" སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང༌། གེ་ཏ་མ་གྲོང་གི་གཙོ་བོས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ༌། ། ༼དགུ་བརྒྱ་བཅུ་བཞི་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ག་དྷའི་ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་དགེ་སློང་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་དང༌། དགེ་བསྙེན་སྟོང་དང༌། ལྷག་མའི་ཟས་སློང་བ་ལྔ་བརྒྱ་དང་ལྷན་དུ་གྲོང་ནས་གྲོང་དུ། གྲོང་ཁྱེར་ནས་གྲོང་ཁྱེར་དུ། མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་ཞིང༌། ན་ར་གྲོང་གི་གོས་བཟང་པོའི་ཨམྲའི་ཚལ་དུ་བྱོན་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་མཚོན་མཁན་གྱི་རིགས་ཀྱི་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་གཅེར་བུ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཞིག་གཅེར་བུ་པའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། གཅེར་བུ་པའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །

爾時，尼揵語刀師氏聚落主：「汝能共沙門瞿曇作蒺䔧論，令沙門瞿曇不得語、不得不語耶？」

聚落主言：「阿梨！我立何等論為蒺䔧論，令沙門瞿曇不得語、不得不語？」

尼揵語聚落主言：「汝往詣沙門瞿曇所，作是問：『瞿曇常愿欲令諸家福利具足增長，作如是愿、如是說不？』若答汝言不者，汝當問言：『沙門瞿曇與凡愚夫有何等異？』若言有愿有說者，當復問言：『沙門瞿曇若有如是愿、如是說者，今云何于饑饉世，遊行人間，將諸大眾千二百五十比丘、千優婆塞、五百乞殘食人，從城至城，從村至村，損費世間，如大雨雹雨已，乃是減損，非增益也。瞿曇所說，殊不相應，不類不似，前後相違。』如是。聚落主！是名蒺䔧論，令彼沙門瞿曇不得語、不得不語。」

爾時，刀師氏聚落主受尼揵勸教已，詣佛所恭敬問訊，恭敬問訊已，退坐一面，白佛：「瞿曇常欲愿令諸家福利增長不？」

佛告聚落主：「如來長夜欲令諸家福利增長，亦常作是說。」

聚落主言：「若如是者，云何瞿曇于饑饉世人間乞食，將諸大眾……」，乃至「不似不類，前後相違？」

佛告聚落主：「我憶九十一劫以來，不見一人施一比丘，有盡有減。

我來將這段文獻翻譯成藏文： དེའི་ཚེ་གཅེར་བུ་པས་མཚོན་མཁན་གྱི་རིགས་ཀྱི་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཚེར་མའི་རྩོད་པ་བྱས་ནས། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་སྨྲ་བར་མི་ནུས་པ་དང༌། མི་སྨྲ་བར་ཡང་མི་ནུས་པར་བྱེད་ནུས་སམ། གྲོང་གི་གཙོ་བོས་སྨྲས་པ། འཕགས་པ། བདག་གིས་རྩོད་པ་གང་ཞིག་བཙུགས་ན་ཚེར་མའི་རྩོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་སྨྲ་བར་མི་ནུས་པ་དང༌། མི་སྨྲ་བར་ཡང་མི་ནུས་པར་འགྱུར། གཅེར་བུ་པས་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་གྱི་དྲུང་དུ་སོང་ལ་འདི་སྐད་དུ་དྲིས་ཤིག །གཽ་ཏམ་རྟག་ཏུ་ཁྱིམ་ཐམས་ཅད་བདེ་ཞིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བར་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་སྨོན་པ་དང་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ལགས་སམ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ལ་མིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་དྲིས་ཤིག །དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད། གལ་ཏེ་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཤིང་སྨྲའོ་ཞེས་ཟེར་ན། སླར་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དྲིས་ཤིག །དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་དེ་ལྟར་སྨོན་པ་དང་དེ་ལྟར་སྨྲ་ན། ད་ལྟ་ཅིའི་ཕྱིར་མུ་གེའི་དུས་སུ་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་དགེ་སློང་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་དང༌། དགེ་བསྙེན་སྟོང་དང༌། ལྷག་མའི་ཟས་སློང་བ་ལྔ་བརྒྱ་དང་བཅས་པའི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་ཁྲིད་ནས། གྲོང་ནས་གྲོང་དུ། གྲོང་ཁྱེར་ནས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་ཞིང༌། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ནི། སེར་བ་ཆེན་པོ་བབས་པ་བཞིན་དུ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། འཕེལ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཽ་ཏམ་གྱིས་སྨྲས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་མཐུན། འདྲ་བ་མ་ཡིན། མཚུངས་པ་མ་ཡིན། སྔ་ཕྱི་འགལ་བའོ། །གྲོང་གི་གཙོ་བོ། འདི་ནི་ཚེར་མའི་རྩོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་དེ་སྨྲ་བར་མི་ནུས་པ་དང༌། མི་སྨྲ་བར་ཡང་ྱེད་པའོ།། དེའི་ཚེ་མཚོན་མཁན་གྱི་རིགས་ཀྱི་གྲོང་གི་གཙོ་བོས་གཅེར་བུ་པའི་བསླབ་བྱ་མནོས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ་གུས་པས་ཕྱག་བཙལ། གུས་པས་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གཽ་ཏམ་རྟག་ཏུ་ཁྱིམ་ཐམས་ཅད་བདེ་ཞིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བར་སྨོན་ལམ་འདེབས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དུས་ཡུན་རིང་པོར་ཁྱིམ་ཐམས་ཅད་བདེ་ཞིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་འགྱུར་བར་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་སྨྲ་བར་ཡང་བྱེད་དོ།། གྲོང་གི་གཙོ་བོས་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན། གཽ་ཏམ་གྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་མུ་གེའི་དུས་སུ་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་ཁྲིད་ནས། ཞེས་བྱ་བ་ནས། མི་མཐུན་མི་འདྲ་མི་མཚུངས་ཤིང་སྔ་ཕྱི་འགལ་བའི་བར་དུའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་བསྐལ་པ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཅིག་གི་བར་དུ་དྲན་ན། སྦྱིན་བདག་གཅིག་གིས་དགེ་སློང་གཅིག་ལ་སྦྱིན་པ་བཏང་བས་ཟད་པའམ་ཉམས་པར་གྱུར་པ་མ་མཐོང་ངོ

聚落主！汝觀今日有人家大富，多錢財、多眷屬、多僕從，當知其家長夜好施，真實寂止，故致斯福利。聚落主！有八因緣，令人損減福利不增。何等為八？王所逼、賊所劫、火所焚、水所漂、藏自消減、抵債不還、怨憎殘破、惡子費用，有是八種為錢財難聚。聚落主！我說無常為第九句。如是，聚落主！汝舍九因九緣，而言沙門瞿曇破壞他家，不捨惡言、不捨惡見，如鐵槍投水，身壞命終，生地獄中。」

時，刀師氏聚落主心生恐怖，身毛皆豎，白佛言：「世尊！我今悔過！如愚如癡，不善不辯，于瞿曇所不實欺誑，虛說妄語。」

聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起去。

（九一五）

如是我聞：

一時，佛住那羅聚落好衣庵羅園中。

時，有刀師氏聚落主，先是尼揵弟子，詣尼揵所，禮尼揵足，退坐一面。

我來將這段文獻翻譯成藏文： གྲོང་གི་གཙོ་བོ། ཁྱོད་ཀྱིས་དེང་སང་ཁྱིམ་གང་ཞིག་ཕྱུག་ཅིང་ནོར་མང་པོ་དང༌། འཁོར་མང་པོ་དང༌། བྲན་གཡོག་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་མཐོང་ན། དེའི་ཁྱིམ་བདག་དུས་ཡུན་རིང་པོར་སྦྱིན་པ་གཏོང་ཞིང༌། ཡང་དག་པར་ཞི་བར་གནས་པས་བདེ་བ་དེ་དག་ཐོབ་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གྲོང་གི་གཙོ་བོ། རྒྱུ་རྐྱེན་བརྒྱད་ཀྱིས་མི་རྣམས་ཀྱི་བདེ་བ་ཉམས་ཤིང་མི་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། རྒྱལ་པོས་འཕྲོག་པ་དང༌། རྐུན་པོས་འཇོམས་པ་དང༌། མེས་འཚིག་པ་དང༌། ཆུས་ཁྱེར་བ་དང༌། གཏེར་རང་ཉིད་ཟད་པ་དང༌། བུ་ལོན་མི་འཇལ་བ་དང༌། དགྲ་བོས་འཇོམས་པ་དང༌། བུ་ངན་པས་ཟད་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་བརྒྱད་ནི་ནོར་བསག་དཀའ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །གྲོང་གི་གཙོ་བོ། ངས་མི་རྟག་པ་ནི་དགུ་པར་བཤད་དོ། །གྲོང་གི་གཙོ་བོ། དེ་ལྟར་རྒྱུ་དགུ་དང་རྐྱེན་དགུ་སྤངས་ནས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་གྱིས་གཞན་གྱི་ཁྱིམ་འཇིག་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ངན་སྨྲས་མི་སྤོང་ཞིང༌། ལྟ་བ་ངན་པ་མི་སྤོང་ན། ལྕགས་ཀྱི་མདུང་ཆུ་ལ་འཕངས་པ་བཞིན་དུ་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། དེའི་ཚེ་མཚོན་མཁན་གྱི་རིགས་ཀྱི་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་འཇིགས་ཤིང་སྤུ་ཟིང་ཞེས་ལངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་དོ། །བྱིས་པ་ལྟར་རྨོངས་ཤིང༌། མི་མཁས་ལ་མི་རྟོག་པར། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་ལ་མི་བདེན་པ་བསྙོན་ནས་བརྫུན་དུ་སྨྲས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ༌།། ༼དགུ་བརྒྱ་བཅོ་ལྔ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ན་ར་གྲོང་གི་གོས་བཟང་པོའི་ཨམྲའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་མཚོན་མཁན་གྱི་རིགས་ཀྱི་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་སྔོན་གཅེར་བུ་པ་ཡིན་པ་དེ་གཅེར་བུ་པའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། གཅེར་བུ་པའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ

爾時，尼揵語聚落主：「汝能共沙門瞿曇作蒺䔧論，令沙門瞿曇不得語、不得不語？」

聚落主白尼揵：「阿梨！何等為蒺䔧論，令沙門瞿曇不得語、不得不語耶？」

尼揵語聚落主：「汝往沙門瞿曇所，作如是言：『瞿曇不常欲安慰一切眾生、讚歎安慰一切眾生耶？』若言不者，應語言：『瞿曇與凡愚夫有何等異？』若言常欲安慰一切眾生，讚歎安慰一切眾生者，復應問言：『若欲安慰一切眾生者，以何等故，或為一種人說法？或不為一種人說法？』作如是問者，是名蒺䔧論，令彼沙門瞿曇不得語、不得不語。」

爾時，聚落主受尼揵勸進已，往詣佛所，恭敬問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇豈不欲常安慰一切眾生，嘆說安慰一切眾生？」

佛告聚落主：「如來長夜慈愍安慰一切眾生，亦常嘆說安慰一切眾生。」

聚落主白佛言：「若然者，如來何故為一種人說法？又復不為一種人說法？」

佛告聚落主：「我今問汝，隨意答我。聚落主！譬如有三種田，有一種田沃壤肥澤，第二田中，第三田[塉-月+目]薄，云何？聚落主！彼田主先於何田耕治下種？」

聚落主言：「瞿曇！于最沃壤肥澤者，先耕下種。

我來將這段文獻翻譯成藏文： དེའི་ཚེ་གཅེར་བུ་པས་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཚེར་མའི་རྩོད་པ་བྱས་ནས། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་སྨྲ་བར་མི་ནུས་པ་དང༌། མི་སྨྲ་བར་ཡང་མི་ནུས་པར་བྱེད་ནུས་སམ། གྲོང་གི་གཙོ་བོས་གཅེར་བུ་པ་ལ་ཞུས་པ། འཕགས་པ། ཚེར་མའི་རྩོད་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་སྨྲ་བར་མི་ནུས་པ་དང༌། མི་སྨྲ་བར་ཡང་མི་ནུས་པར་འགྱུར། གཅེར་བུ་པས་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་གྱི་དྲུང་དུ་སོང་ལ་འདི་སྐད་དུ་སྨྲོས་ཤིག །གཽ་ཏམ་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་བྱ་བར་འདོད་ཅིང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་བྱ་བའི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་མ་ལགས་སམ། གལ་ཏེ་མིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། གཽ་ཏམ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེས་སྨྲོས་ཤིག །གལ་ཏེ་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་བྱ་བར་འདོད་ཅིང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་བྱ་བའི་བསྔགས་པ་བརྗོད་དོ་ཞེས་ཟེར་ན། སླར་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དྲིས་ཤིག །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་བྱ་བར་འདོད་ན། ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བོ་འགའ་ཞིག་ལ་ཆོས་སྟོན་ལ། འགའ་ཞིག་ལ་ཆོས་མི་སྟོན། དེ་ལྟར་དྲིས་པ་ནི་ཚེར་མའི་རྩོད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་དེ་སྨྲ་བར་མི་ནུས་པ་དང༌། མི་སྨྲ་བར་ཡང་མི་ནུས་པར་འགྱུར་རོ།། དེའི་ཚེ་གྲོང་གི་གཙོ་བོས་གཅེར་བུ་པའི་བསྐུལ་མ་མནོས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། གུས་པར་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གཽ་ཏམ་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་བྱ་བར་འདོད་ཅིང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་བྱ་བའི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་མ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དུས་ཡུན་རིང་པོར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པར་མཛད་ཅིང་བདེ་བར་མཛད་ལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་བྱ་བའི་བསྔགས་པ་ྟག་ཏུ་བརྗོད་དོ།། གྲོང་གི་གཙོ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བོ་འགའ་ཞིག་ལ་ཆོས་སྟོན་ལ། འགའ་ཞིག་ལ་ཆོས་མི་སྟོན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་གི་གཙོ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ཁྱོད་ལ་དྲི་བ་འདྲི་ཡིས། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ལན་ཐོབ་ཅིག །གྲོང་གི་གཙོ་བོ། དཔེར་ན་ཞིང་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། ཞིང་གཅིག་ནི་ས་གཤིན་པོ་དང་རྩི་བཅུད་དང་ལྡན་པ། གཉིས་པ་ནི་འབྲིང་པོ། གསུམ་པ་ནི་ས་རྩུབ་ཅིང་སྐྱོ་བ་ཡིན་ན། གྲོང་གི་གཙོ་བོ། ཞིང་པ་དེས་ཞིང་གང་ལ་ཐོག་མར་རྨོས་ནས་ས་བོན་འདེབས། གྲོང་གི་གཙོ་བོས་ཞུས་པ། གཽ་ཏམ། ས་གཤིན་པོ་དང་རྩི་བཅུད་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་ཐོག་མར་རྨོས་ནས་ས་བོན་འདེབས་སོ།།

」

「聚落主！復於何田次耕下種？」

聚落主言：「瞿曇！當於中田次耕下種。」

佛告聚落主：「復於何田次耕下種？」

聚落主言：「當於最下[塉-月+目]薄之田，次耕下種。」

佛告聚落主：「何故如是？」

聚落主言：「不欲廢田存種而已。」

佛告聚落主：「我亦如是，如彼沃壤肥澤田者，我諸比丘、比丘尼亦復如是。我常為彼演說正法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，開示顯現。彼聞法已，依於我舍、我洲、我覆、我蔭、我趣，常以凈眼，觀我而住，作如是念：『佛所說法，我悉受持，令我長夜以義饒益，安隱樂住。』

「聚落主！如彼中田者，我弟子優婆塞、優婆夷亦復如是。我亦為彼演說正法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，開發顯示。彼聞法已，依於我舍、我洲、我覆、我蔭、我趣，常以凈眼，觀察我住，作如是念：『世尊說法，我悉受持，令我長夜以義饒益，安隱樂住。』

「聚落主！如彼田家最下田者，如是我為諸外道異學尼揵子輩，亦為說法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，開示顯現，然于彼等少聞法者，亦為其說，多聞法者，亦為其說。

」

གོང་གསེབ་བདག་པོ། ཡང་ཞིང་གང་ལ་རྨོས་ནས་ས་བོན་འདེབས་སམ། གོང་གསེབ་བདག་པོས་སྨྲས་པ། གོའུ་ཏ་མ། ཞིང་འབྲིང་པོ་ལ་རྨོས་ནས་ས་བོན་འདེབས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཡང་ཞིང་གང་ལ་རྨོས་ནས་ས་བོན་འདེབས་སམ། གོང་གསེབ་བདག་པོས་སྨྲས་པ། ཞིང་ཐ་མ་ས་སྟོབས་ཞན་པའི་ཞིང་ལ་རྨོས་ནས་ས་བོན་འདེབས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བྱེད། གོང་གསེབ་བདག་པོས་སྨྲས་པ། ཞིང་དང་ས་བོན་མི་འཆོར་བའི་ཕྱིར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། ཞིང་བཟང་པོ་ས་བཅུད་ཅན་དེ་ལྟ་བུར། ངའི་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།། ངས་རྟག་ཏུ་དེ་དག་ལ་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏེ། ཐོག་མར་བཟང་། བར་དུ་བཟང་། ཐ་མར་བཟང་། དོན་བཟང་། ཚིག་འབྲུ་བཟང་། གཅིག་ཏུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ། དཀར་པོ། གསལ་བར་སྟོན་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ།། དེ་དག་གིས་ཆོས་ཐོས་ནས། ངའི་སྐྱབས་དང་། ངའི་གླིང་དང་། ངའི་གཡོགས་དང་། ངའི་གྲིབ་མ་དང་། ངའི་གནས་སུ་བརྟེན་ནས། རྟག་ཏུ་མིག་དག་པས་ང་ལ་བལྟ་ཞིང་གནས་ཏེ། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངས་འཛིན་པར་བྱའོ།། བདག་ཡུན་རིང་པོར་དོན་གྱིས་ཕོངས་པ་མེད་ཅིང་བདེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སོ།། གོང་གསེབ་བདག་པོ། ཞིང་འབྲིང་པོ་དེ་བཞིན་དུ། ངའི་དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།། ངས་དེ་དག་ལའང་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏེ། ཐོག་མར་བཟང་། བར་དུ་བཟང་། ཐ་མར་བཟང་། དོན་བཟང་། ཚིག་འབྲུ་བཟང་། གཅིག་ཏུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ། དཀར་པོ། གསལ་བར་སྟོན་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ།། དེ་དག་གིས་ཆོས་ཐོས་ནས། ངའི་སྐྱབས་དང་། ངའི་གླིང་དང་། ངའི་གཡོགས་དང་། ངའི་གྲིབ་མ་དང་། ངའི་གནས་སུ་བས། རྟག་ཏུ་མིག་དག་པས་ང་ལ་བལྟ་ཞིང་གནས་ཏེ། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངས་འཛིན་པར་བྱའོ།། བདག་ཡུན་རིང་པོར་དོན་གྱིས་ཕོངས་པ་མེད་ཅིང་བདེ་བར་གནས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སོ།། གོང་གསེབ་བདག་པོ། ཞིང་པའི་ཞིང་ཐ་མ་དེ་བཞིན་དུ། ངས་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་གཞན་མུ་སྟེགས་གཅེར་བུ་པ་རྣམས་ལའང་ཆོས་སྟོན་ཏེ། ཐོག་མར་བཟང་། བར་དུ་བཟང་། ཐ་མར་བཟང་། དོན་བཟང་། ཚིག་འབྲུ་བཟང་། གཅིག་ཏུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ། དཀར་པོ། གསལ་བར་སྟོན་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ།། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ལས་ཆོས་ཉུང་ཟད་ཐོས་པ་རྣམས་ལའང་བཤད། མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ལའང་བཤད་དོ།།

然其彼眾於我善說法中，得一句法，知其義者，亦復長夜以義饒益，安隱樂住。」

時，聚落主白佛：「甚奇！世尊！善說如是三種田譬。」

佛告聚落主：「汝聽我更說譬類。譬如士夫有三水器，不穿不壞，亦不津漏。第二器不穿不壞，而有津漏。第三器者，穿壞津漏。云何？聚落主！彼士夫三種器中，常持凈水著何等器中？」

聚落主言：「瞿曇！當以不穿不壞、不津漏者，先以盛水。」

佛告聚落主：「次復應以何器盛水？」

聚落主言：「瞿曇！當持彼器不穿不壞而津漏者，次以盛水。」

佛告聚落主：「彼器滿已，復以何器為后盛水？」

聚落主言：「以穿壞津漏之器最後盛水。所以者何？須臾之間，供小用故。」

佛告聚落主：「如彼士夫不穿不壞、不津漏器，諸弟子比丘、比丘尼亦復如是。我常為彼演說正法，乃至長夜以義饒益，安隱樂住。如第二器不穿不壞而津漏者，我諸弟子優婆塞、優婆夷亦復如是。我常為彼演說正法，乃至長夜以義饒益，安隱樂住，如第三器穿壞津漏者，外道異學諸尼揵輩亦復如是。我亦為彼演說正法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，開示顯現。多亦為說，少亦為說。

དེ་ལྟ་ནའང་དེའི་འཁོར་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ངས་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་ལས། ཆོས་ཀྱི་ཚིག་གཅིག་ཐོས་ནས་དོན་རྟོགས་པ་དེ་ཡང་ཡུན་རིང་པོར་དོན་གྱིས་ཕོངས་པ་མེད་ཅིང་བདེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ།། དེའི་ཚེ་གོང་གསེབ་བདག་པོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། ངོ་མཚར་ཆེའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཞིང་གསུམ་གྱི་དཔེ་འདི་ལྟར་ལེགས་པར་གསུངས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ངས་དཔེ་གཞན་ཞིག་བཤད་པ་ཉོན་ཅིག། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ལ་ཆུ་སྣོད་གསུམ་ཡོད་དེ། གཅིག་ནི་མ་ཆག་ཅིང་ཆུ་མི་ཟག་པ། གཉིས་པ་ནི་མ་ཆག་ཀྱང་ཆུ་ཟག་པ། གསུམ་པ་ནི་ཆག་ཅིང་ཆུ་ཟག་པའོ།། ཇི་ལྟར་གོང་གསེབ་བདག་པོ། སྐྱེས་བུ་དེས་སྣོད་གསུམ་པོ་དེ་ལས་གང་དུ་ཆུ་གཙང་མ་བླུགས། གོང་གསེབ་བདག་པོས་སྨྲས་པ། གོའུ་ཏ་མ། མ་ཆག་ཅིང་ཆུ་མི་ཟག་པ་དེར་ཐོག་མར་ཆུ་བླུགས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་ནས་སྣོད་གང་དུ་ཆུ་བླུག་པར་བྱ། གོང་གསེབ་བདག་པོས་སྨྲས་པ། གོའུ་ཏ་མ། མ་ཆག་ཀྱང་ཆུ་ཟག་པ་དེར་གཉིས་པར་ཆུ་བླུགས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྣོད་དེ་དག་གང་ནས་ཕྱི་མ་གང་དུ་ཆུ་བླུག་པར་བྱ། གོང་གསེབ་བདག་པོས་སྨྲས་པ། ཆག་ཅིང་ཆུ་ཟག་པའི་སྣོད་དེར་ཐ་མར་ཆུ་བླུགས་སོ།། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡུད་ཙམ་རེ་ཞིག་གི་དགོས་པ་ཆུང་ངུའི་ཕྱིར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྣོད་མ་ཆག་ཅིང་ཆུ་མི་ཟག་པ་དེ་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།། ངས་རྟག་ཏུ་དེ་དག་ལ་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏེ། ཡུན་རིང་པོར་དོན་གྱིས་ཕོངས་པ་མེད་ཅིང་བདེ་བར་གནས་པའི་བར་དུའོ།། སྣོད་གཉིས་པ་མ་ཆག་ཀྱང་ཆུ་ཟག་པ་དེ་བཞིན་དུ། ངའི་དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།། ངས་རྟག་ཏུ་དེ་དག་ལ་དམ་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏེ། ཡུན་རིང་པོར་དོན་གྱིས་ཕོངས་པ་མེད་ཅིང་བདེ་བར་གནས་པའི་བར་དུའོ།། སྣོད་གསུམ་པ་ཆག་ཅིང་ཆུ་ཟག་པ་དེ་བཞིན་དུ། མུ་སྟེགས་ཅན་དང་གཞན་མུ་སྟེགས་གཅེར་བུ་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།། ངས་དེ་དག་ལི་ཆོས་སྟོན་ཏེ། ཐོག་མར་བཟང་། བར་དུ་བཟང་། ཐ་མར་བཟང་། དོན་བཟང་། ཚིག་འབྲུ་བཟང་། གཅིག་ཏུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ། དཀར་པོ། གསལ་བར་སྟོན་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་དོ།། མང་པོ་ཡང་བཤད། ཉུང་ངུ་ཡང་བཤད་དོ།།

彼若於我說一句法，知其義者，亦得長夜安隱樂住。」

時，刀師氏聚落主聞佛所說，心大恐怖，身毛皆豎，前禮佛足悔過：「世尊！如愚如癡，不善不辯，於世尊所不諦真實，虛偽妄說！」

聞佛所說，歡喜隨喜，禮足而去。

（九一六）

如是我聞：

一時，佛住那羅聚落好衣庵羅園中。

時，有刀師氏聚落主，尼揵弟子，來詣佛所，稽首禮足，退坐一面。

爾時，世尊告聚落主：「欲何所論？尼揵若提子為何所說？」

聚落主言：「彼尼揵若提子說：『殺生者，一切皆墮泥犁中，以多行故，則將至彼；如是盜、邪淫、妄語皆墮泥犁中，以多行故，則將至彼。』」

佛告聚落主：「若如尼犍若提子說殺生者墮泥犁中，以多行故，而往生彼者，則無有眾生墮泥犁中。聚落主！于意云何？何等眾生於一切時有心殺生？復於何時有心不殺生，乃至何時有心妄語，何時有心不妄語？」

聚落主白佛言：「世尊！人于晝夜，少時有心殺生，乃至少時有心妄語，而多時不有心殺生，乃至妄語。」

佛告聚落主：「若如是者，豈非無有人墮于泥犁中耶？如尼揵所說：『有人殺生者，一切墮泥犁中，多習行者將往生彼，乃至妄語亦復如是。

དེ་དག་གིས་ངས་བཤད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་གཅིག་ཐོས་ནས་དོན་རྟོགས་པ་དེ་ཡང་ཡུན་རིང་པོར་བདེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ།། དེའི་ཚེ་མཚོན་བྱེད་པའི་གོང་གསེབ་བདག་པོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་པ་དང་། སེམས་ཤིན་ཏུ་སྐྲག་ཅིང་བ་སྤུ་ལངས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་འགྱོད་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་བླུན་ཞིང་རྨོངས་པ། མི་མཁས་ཤིང་མི་སྨྲ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་བདེན་པ་མིན་པ་རྫུན་དང་བརྫུན་དུ་སྨྲས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་།། ༼དགུ་བརྒྱ་བཅུ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ན་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་གོང་གི་གོས་བཟང་པོའི་ཨམྲའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་མཚོན་བྱེད་པའི་གོང་གསེབ་བདག་པོ་གཅེར་བུ་པ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅི་ཞིག་བརྗོད་པར་འདོད། གཅེར་བུ་གཉེ་རྟ་བུས་ཅི་ཞིག་བཤད། གོང་གསེབ་བདག་པོས་སྨྲས་པ། གཅེར་བུ་གཉེ་རྟ་བུས་འདི་སྐད་དུ། སྲོག་གཅོད་པ་ཐམས་ཅད་དམྱལ་བར་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཏེ། མང་དུ་བྱས་པས་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་རྐུ་བ་དང་། ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དམྱལ་བར་ལྟུང་སྟེ། མང་དུ་བྱས་པས་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་གཅེར་བུ་གཉེ་རྟ་བུས་བཤད་པ་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པ་དམྱལ་བར་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཞིང་། མང་དུ་བྱས་པས་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན། སེམས་ཅན་གང་ཡང་དམྱལ་བར་མི་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ།། གོང་གསེབ་བདག་པོ། ཁྱོད་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། སེམས་ཅན་གང་ཞིག་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་ཡོད། ཡང་གང་གི་ཚེ་སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་མེད། དེ་བཞིན་དུ་གང་གི་ཚེ་རྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་སེམས་ཡོད། གང་གི་ཚེ་རྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་སེམས་མེད། གོང་གསེབ་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། མི་རྣམས་ཉིན་མཚན་དུ་དུས་ཉུང་ཟད་ཅིག་ཏུ་སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་ཡོད་ཅིང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་སེམས་ཡོད་ལ། དུས་མང་པོར་སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་མེད་ཅིང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་སེམས་མེད་དོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ན། མི་གང་ཡང་དམྱལ་བར་མི་ལྟུང་བར་མི་འགྱུར་རམ། གཅེར་བུ་པས་འདི་སྐད་དུ། མི་སུ་ཞིག་སྲོག་གཅོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་དམྱལ་བར་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཏེ། མང་དུ་བྱས་པས་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་བཞིན་དུ། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།།

』聚落主！彼大師出興於世，覺想籌量，入覺想地住。于凡夫地自辯所說，隨意籌量，為諸弟子作如是說法，言殺生者，一切皆墮泥犁中，多習行將往生彼，乃至妄語亦復如是。彼諸弟子若信其說，言：『我大師知其所知，見其所見，能為弟子作如是說：「若殺生者，一切皆墮泥犁中，多習行故，將往生彼。」我本有心殺生、偷盜、邪淫、妄語，當墮泥犁中。』得如是見，乃至不捨此見，不厭彼業，不覺彼悔，于未來世，不捨殺生，乃至不捨妄語，彼意解脫不滿足，慧解脫亦不滿足。意解脫不滿足、慧解脫不滿足故，則為謗聖邪見；邪見因緣故，身壞命終，生惡趣泥犁中。如是，聚落主！有因、有緣眾生煩惱，有因、有緣眾生業煩惱。

「聚落主！如來、應、等正覺、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛世尊出興於世，常為眾生呵責殺生，讚歎不殺；呵責偷盜、邪淫、妄語，讚歎不盜、不淫、不妄語。常以此法，化諸聲聞，令念、樂、信、重，言：『我大師知其所知，見其所見，呵責殺生，讚歎不殺，乃至呵責妄語，讚歎不妄語，我從昔來，以愚癡無慧，有心殺生，我緣是故，今自悔責。

གོང་གསེབ་བདག་པོ། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་སྟེ། རྟོག་དཔྱོད་དང་བཅས་པར་གྱུར་ནས། རྟོག་དཔྱོད་ཀྱི་ས་ལ་གནས་སོ།། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ས་ལ་རང་གི་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་བརྗོད་ཅིང་། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་དཔྱད་དེ། གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་འདི་ལྟར་ཆོས་སྟོན་ཏེ། སྲོག་གཅོད་པ་ཐམས་ཅད་དམྱལ་བར་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཞིང་། མང་དུ་བྱས་པས་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་བཞིན་དུ། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། དེའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་གཏམ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཏེ། འདི་སྐད་དུ། བདག་གི་སློབ་དཔོན་གྱིས་གང་མཁྱེན་པ་དེ་མཁྱེན། གང་གཟིགས་པ་དེ་གཟིགས་ཏེ། གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་འདི་ལྟར་གསུང་བ། གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་ན་ཐམས་ཅད་དམྱལ་བར་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཞིང་། མང་དུ་བྱས་པས་དེར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོ།། བདག་སྔོན་ཆད་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། རྐུ་བ་དང་། ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པས་དམྱལ་བར་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་ལྟ་བུའི་ལྟ་བ་ཐོབ་ནས། ལྟ་བ་འདི་མི་གཏོང་ཞིང་། ལས་དེ་ལ་མི་སྐྱོ་བ་དང་། འགྱོད་པ་མི་རྟོགས་ཤིང་། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྲོག་གཅོད་པ་མི་གཏོང་བ་ནས། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་མི་གཏོང་བའི་བར་དུ། དེའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་རྫོགས་ཤིང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་མི་རྫོགས་སོ།། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་རྫོགས་ཤིང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བར་འགྱུར་རོ།། ལོག་པར་ལྟ་བའི་རྒྱུས་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་འཕོས་ཏེ་ངན་སོང་དམྱལ་བར་སྐྱེའོ།། དེ་ལྟར་གོང་གསེབ་བདག་པོ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་ཞིང་། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པར་འགྱུར་རོ།། གོང་གསེབ་བདག་པོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པངས་རྒྱས། རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་སྟེ། རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་སྨད་ཅིང་། སྲོག་མི་གཅོད་པ་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད། རྐུ་བ་དང་། ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྨད་ཅིང་། མི་རྐུ་བ་དང་། མི་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་མི་སྨྲ་བ་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད་དོ།། རྟག་ཏུ་ཆོས་འདིས་ཉན་ཐོས་རྣམས་འདུལ་ཞིང་། དྲན་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། ཡིད་ཆེས་པ་དང་། གུས་པར་བྱེད་དུ་འཇུག་སྟེ། འདི་སྐད་དུ། བདག་གི་སློབ་དཔོན་གྱིས་གང་མཁྱེན་པ་དེ་མཁྱེན། གང་གཟིགས་པ་དེ་གཟིགས་ཏེ། སྲོག་གཅོད་པ་སྨད་ཅིང་། སྲོག་མི་གཅོད་པ་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་ནས། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་སྨད་ཅིང་། རྫུན་མི་སྨྲ་བ་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད་པའི་བར་དུ། བདག་སྔོན་ཆད་བླུན་ཞིང་ཤེས་རབ་མེད་པས། སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པས། བདག་དེའི་རྒྱུས་ད་ལྟ་རང་ཉིད་འགྱོད་པར་བྱེད་དོ།།

』雖不能令彼業不為，且因此悔責故，于未來世，得離殺生，乃至得離盜、淫、妄語，亦得滿足正意解脫，滿足慧解脫，意解脫、慧解脫滿足已，得不謗賢聖，正見成就；正見因緣故，得生善趣天上。如是，聚落主！有因、有緣眾生業煩惱清凈。

「聚落主！彼多聞聖弟子作如是學：『隨時晝夜觀察所起少有心殺生、多有心不殺生。』若於有心殺生，當自悔責，不是不類。若不有心殺生，無怨無憎，心生隨喜；隨喜已，歡喜生；歡喜已，心猗息；心猗息已，心受樂；受樂已，則心定。心定已，聖弟子心與慈俱，無怨無嫉，無有瞋恚，廣大無量，滿於一方，正受住；二方、三方，乃至四方、四維、上下、一切世間，心與慈俱，無怨無嫉，無有瞋恚，廣大無量，善修習，充滿諸方，具足正受住。」

爾時，世尊以爪甲抄少土，語刀師氏聚落主言：「云何？聚落主！我爪甲土多？大地為多？」

聚落主白佛言：「世尊！爪甲土少少耳，大地土無量無數。」

佛告聚落主：「如甲上之土甚少，大地之土其數無量。如是心與慈俱，修習多修習，諸有量業者，如甲上土，不能將去，不能令住。如是偷盜對以悲心，邪淫對以喜心，妄語對以舍心，不得為比。

ལས་དེ་མ་བྱས་པར་བྱ་མི་ནུས་མོད། འོན་ཀྱང་དེ་ལྟར་འགྱོད་པའི་རྒྱུས། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བ་ནས། རྐུ་བ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་བྲལ་བའི་བར་དུ་འགྱུར་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྫོགས་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ།། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྫོགས་པས། འཕགས་པ་དང་བཟང་པོ་ལ་སྐུར་པ་མི་འདེབས་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ།། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་རྒྱུས་བདེ་འགྲོ་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་ལྟར་གོང་གསེབ་བདག་པོ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ།། གོང་གསེབ་བདག་པོ། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་དེས་འདི་ལྟར་སློབ་སྟེ། ཉིན་མཚན་དུས་རྟག་ཏུ་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟགས་ན། སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་ཉུང་ཞིང་། སྲོག་མི་གཅོད་པའི་སེམས་མང་བར་རིག་གོ། གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་ཡོད་ན། རང་ཉིད་འགྱོད་པར་བྱེད་ཅིང་། མི་རིགས་པ་དང་མི་འཐུན་པར་ཤེས་སོ།། གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་མེད་ན། ཁོན་དང་སྡང་བ་མེད་ཅིང་། སེམས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་འགྱུར་རོ།། རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས་དགའ་བ་སྐྱེའོ།། དགའ་བ་སྐྱེས་ནས་སེམས་ཞི་བར་གྱུར་ཏོ།། སེམས་ཞི་བར་གྱུར་ནས་སེམས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ།། བདེ་བ་མྱོང་ནས་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་གོ། སེམས་མཉམ་པར་བཞག་ནས། འཕགས་པའི་སེམས་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཁོན་མེད། ཕྲག་དོག་མེད། ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པ། རྒྱ་ཆེ་བ། ཚད་མེད་པ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་ཁྱབ་པར་བྱས་ནས་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ་གནས་སོ།། ཕྱོགས་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་ནས། བཞི་པ་དང་། མཚམས་བཞི་དང་། སྟེང་དང་འོག་དང་། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པ། ཁོན་མེད། ཕྲག་དོག་མེད། ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་པ། རྒྱ་ཆེ་བ། ཚད་མེད་པ། ལེགས་པར་བསྒོམས་པ། ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ་གནས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ེན་མོའི་སྟེང་དུ་ས་ཉུང་ངུ་བླངས་ནས། མཚོན་བྱེད་པའི་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ལྟར། གོང་གསེབ་བདག་པོ། ངའི་སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་མང་ངམ། ས་ཆེན་པོའི་ས་མང་། གོང་གསེབ་བདག་པོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུ་སྟེ། ས་ཆེན་པོའི་ས་ནི་གྲངས་མེད་ཅིང་ཚད་མེད་དོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གོང་གསེབ་བདག་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ཞིང་། ས་ཆེན་པོའི་ས་གྲངས་མེད་པ་བཞིན་དུ། སེམས་བྱམས་པ་དང་ལྡན་པར་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་པ་ན། ཚད་དང་ལྡན་པའི་ལས་ཐམས་ཅད་ནི་སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་ཏེ། ཁྱེར་མི་ནུས་ཤིང་གནས་པར་མི་ནུས་སོ།། དེ་བཞིན་དུ་རྐུ་བ་ནི་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཀྱིས་ཟློག་པ་དང་། ལོག་པར་གཡེམ་པ་ནི་དགའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ཟློག་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ནི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཟློག་པ་སྟེ། དཔེར་བྱར་མི་རུང་ངོ་།།

」

說是語時，刀師氏聚落主遠塵離垢，得法眼凈，聚落主見法、得法、覺法、知法、深入於法，離諸狐疑不由於他、不隨於他，于正法、律得無所畏。從坐起，整衣服，右膝著地，合掌白佛：「我已度。世尊！已越。世尊！我今歸佛、歸法、歸比丘僧，盡其壽命為優婆塞。世尊！譬如士夫欲求燈明，取其馬尾，以為燈炷，欲吹令然，終不得明，徒自疲勞，燈竟不然。我亦如是，欲求明智，于諸愚癡尼揵子所，愚癡習近，愚癡和合，愚癡奉事，徒自勞苦，不得明智，是故我今重歸依佛、歸法、歸僧。從今以去，于彼尼揵愚癡不善不辯者所，少信、少敬、少愛、少念，於今遠離。是故，我今第三歸佛、歸法、歸僧，乃至盡壽，為優婆塞，自凈其心。」

時，刀師氏聚落主聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（九一七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「世間有三種調馬。何等為三種？有馬捷疾具足、色不具足、形體不具足。有馬色具足、捷疾具足形體不具足。有馬捷疾具足、色具足、形體具足。如是有三種調士夫相。何等為三？有士夫捷疾具足、色不具足、形體不具足。有士夫捷疾具足、色具足、形體不具足。

མཚོན་བྱེད་པའི་གོང་གསེབ་བདག་པོས་གཏམ་དེ་སྐད་ཐོས་པ་དང་། རྡུལ་དང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་བོ།། གོང་གསེབ་བདག་པོས་ཆོས་མཐོང་། ཆོས་ཐོབ། ཆོས་རྟོགས། ཆོས་ཤེས། ཆོས་ལ་ཞུགས། ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ། གཞན་ལ་མི་བརྟེན། གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བར་གྱུར་ནས། ཆོས་དང་འདུལ་བ་ལ་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་བོ།། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྐོན་ནས། པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བདག་གིས་བརྒལ་ཟིན་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། བརྒལ་ཟིན་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ད་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་དང་། ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་དང་། དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།། ཚེ་གཅིག་གི་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་སྣང་བ་འདོད་པས། རྟའི་རྔ་མ་བླངས་ནས་མར་མེའི་སྙིང་པོར་བྱས་ཏེ་ཕུ་བཏབ་ནས་འབར་དུ་འཇུག་པར་བྱེད་ཀྱང་། མཐར་སྣང་བ་མི་འཐོབ་སྟེ། དོན་མེད་པར་ངལ་བར་གྱུར་ཅིང་མར་མེ་མི་འབར་བ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྣང་བ་འདོད་པས། བླུན་པོ་གཅེར་བུ་པ་རྣམས་ཀྱི་དྲུང་དུ། བླུན་པོ་ལྟར་བསྟེན། བླུན་པོ་ལྟར་འགྲོགས། བླུན་པོ་ལྟར་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཏེ། དོན་མེད་པར་ངལ་བར་གྱུར་ཅིང་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྣང་བ་མ་རྙེད་པས། དེའི་ཕྱིར་བདག་ད་ནི་སླར་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་དང་། ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་དང་། དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།། དེ་རིང་ནས་བཟུང་སྟེ། གཅེར་བུ་པ་བླུན་པོ་མི་དགེ་བ། མི་མཁས་པ་དེ་དག་ལ། ཡིད་ཆེས་པ་ཆུང་ངུ་། གུས་པ་ཆུང་ངུ་། དགའ་བ་ཆུང་ངུ་། དྲན་པ་ཆུང་ངུར་བྱས་ནས། ད་ནི་ཡོངས་སུ་སྤངས་སོ།། དེའི་ཕྱིར་བདག་ད་ནི་ལན་གསུམ་དུ་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་བ་དང་། ཆོས་ལ་སུ་མཆི་བ་དང་། དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ། ཚེ་གཅིག་གི་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ། རང་གི་སེམས་རྣམ་པར་དག་པར་བགྱིའོ།། དེའི་ཚེ་མཚོན་བྱེད་པའི་གོང་གསེབ་བདག་པོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་།། ༼དགུ་བརྒྱ་བཅུ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་འདུལ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། རྟ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། མདོག་མི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། དབྱིབས་མི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། རྟ་མདོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། དབྱིབས་མི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། རྟ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། མདོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམས་སོ།། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། མདོག་མི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། དབྱིབས་མི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སྐྱེས་བུ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། མདོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། དབྱིབས་མི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་།

有士夫捷疾具足、色具足、形體具足。

「比丘！何等為不調士夫捷疾具足、色不具足、形體不具足，有士夫於此苦如實知，此苦集、此苦滅、此苦滅道跡如實知，如是觀者三結斷，身見、戒取、疑。此三結斷得須陀洹，不墮惡趣法，決定正趣三菩提，七有天人往生，究竟苦邊，是名捷疾具足。何等為非色具足？若有問阿毗曇、律，不能以具足句味，次第隨順，具足解說，是名色不具足。云何形體不具足？非大德名聞，感致衣被、飲食、床臥、湯藥、眾具，是名士夫捷疾具足、色不具足、形體不具足。

「何等為捷疾具足、色具足、形體不具足？謂士夫此苦如實知，此苦集、此苦滅、此苦滅道跡如實知，乃至究竟苦邊，是捷疾具足。何等為色具足？若問阿毗曇、律，乃至能為解說，是名色具足。何等為形體不具足？非大德名聞，不能感致衣被、飲食、臥具、湯藥，是名士夫捷疾具足、色具足、形體不具足。

「何等為士夫捷疾具足、色具足、形體具足？謂士夫此苦如實知，此苦集、此苦滅、此苦滅道跡如實知，乃至究竟苦邊，是名捷疾具足。何等為色具足，若問阿毗曇、律，乃至能解說，是名色具足。

གང་ཟག་མྱུར་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། མདོག་དང་ལྡན་པ་དང་། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་ཡོད་དོ།། དགེ་སློང་དག །གང་ཟག་མ་དུལ་བའི་མྱུར་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། མདོག་དང་མི་ལྡན་པ་དང་། གཟུགས་དང་མི་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ། དེ་ལྟར་ལྟ་བས་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་པ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་མོ། །ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྤངས་པས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཐོབ་པ་སྟེ། ངན་འགྲོར་ལྟུང་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ། ངེས་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བ། ལྷ་དང་མིའི་སྲིད་པ་བདུན་དུ་སྐྱེ་བ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་མྱུར་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །མདོག་དང་མི་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མངོན་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བའི་སྐོར་དྲིས་ན། ཚིག་དང་དོན་ཚང་བར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ཚང་བར་བཤད་མི་ནུས་པ་ནི་མདོག་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་དང་མི་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། བཀུར་སྟི་དང་གྲགས་པ་ཆེན་པོ་མེད་པ། གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྨན་དང་། ཡོ་བྱད་རྣམས་འགྲུབ་པར་མི་ནུས་པ་ནི། གང་ཟག་མྱུར་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། མདོག་དང་མི་ལྡན་པ་དང་། གཟུགས་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ།། མྱུར་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། མདོག་དང་ལྡན་པ་དང་། གཟུགས་དང་མི་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་དེ་ནི་མྱུར་བ་དང་ལྡན་པའོ། །མདོག་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མངོན་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བའི་སྐོར་དྲིས་ན། བཤད་པར་ནུས་པའི་བར་ནི་མདོག་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་དང་མི་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། བཀུར་སྟི་དང་གྲགས་པ་ཆེན་པོ་མེད་པ། གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྨན་རྣམས་འགྲུབ་པར་མི་ནུས་པ་ནི། གང་ཟག་མྱུར་བ་དང་ལྡན་པ་དང་། མདོག་དང་ལྡན་པ་དང་། གཟུགས་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ།། གང་ཟག་མྱུར་བ་་པ་དང་། མདོག་དང་ལྡན་པ་དང་། གཟུགས་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ཟག་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་དེ་ནི་མྱུར་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །མདོག་དང་ལྡན་པ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མངོན་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བའི་སྐོར་དྲིས་ན། བཤད་པར་ནུས་པའི་བར་ནི་མདོག་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ།།

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九一八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「世間有三種良馬。何等為三？有馬捷疾具足、非色具足、非形體具足。有馬捷疾具足、色具足、非形體具足，有馬捷疾具足、色具足、形體具足。于正法、律有三種善男子。何等為三？有善男子捷疾具足、非色具足、非形體具足，有善男子捷疾具足、色具足、非形體具足，有善男子捷疾具足、色具足、形體具足。

「何等為善男子捷疾具足、非色具足、非形體具足？謂善男子苦聖諦如實知，苦集聖諦如實知，苦滅聖諦如實知，苦滅道跡聖諦如實知。作如是知、如是見已，斷五下分結，謂身見、戒取、疑、貪慾、瞋恚；斷此五下分結已，得生般涅槃阿那含，不復還生此世，是名善男子捷疾具足。云何色不具足？若問阿毗曇、律，不能解了句味，次第隨順，決定解說，是名色不具足。云何形體不具足？謂非名聞大德，能感財利供養、衣被、飲食、隨病湯藥，是名善男子捷疾具足、非色具足、非形體具足。

「何等為捷疾具足、色具足、非形體具足？謂善男子此苦聖諦如實知，乃至得生般涅槃阿那含，不復還生此世，是名捷疾具足。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་གུས་པས་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། (༩༡༨) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་བཟང་པོའི་རྟ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དོ།། གསུམ་གང་ཞེ་ན། རྟ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རྟ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རྟ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ།། དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རིགས་ཀྱི་བུ་བཟང་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དོ།། གསུམ་གང་ཞེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རིགས་ཀྱི་བུ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རིགས་ཀྱི་བུ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ།། རིགས་ཀྱི་བུ་མགྱོགས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཁ་དོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དབྱིབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ།། དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་སྤངས་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བའོ

云何色具足？若有問阿毗曇、律，能以次第句味，隨順決定，而為解說，是名色具足。云何非形體具足？謂非名聞大德，能感財利供養、衣被、飲食、隨病湯藥，是名善男子捷疾具足、色具足、非形體具足。

「何等為善男子捷疾具足、色具足、形體具足？謂善男子此苦聖諦如實知，乃至得阿那含生般涅槃，不復還生此世，是名捷疾具足。何等為色具足，若有問阿毗曇、毗尼，乃至而為解說，是名色具足。何等為形體具足？謂名聞大德能感財利，乃至湯藥、眾具，是名形體具足，是名善男子捷疾具足、色具足、形體具足。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第三十二 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第三十三

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（九一九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「世間有三種良馬。何等為三？謂有馬捷疾具足、非色具足、非形體具足。有馬捷疾具足、色具足、非形體具足。有馬捷疾具足、色具足、形體具足。如是於此法、律有三種善男子。

བཀའ་དྲི་བ། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མངོན་པ་དང་འདུལ་བའི་སྐོར་ལ་དྲི་བ་བྱུང་ན། གོ་རིམ་དང་ཚིག་དོན་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་མཐུན་ཞིང་ངེས་པར་བཤད་པར་བྱེད་པ་ནི་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྙན་གྲགས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ནོར་རྫས་དང་མཆོད་པ་དང༌། གོས་དང༌། བཟའ་བཏུང་དང༌། ནད་གསོའི་སྨན་རྣམས་འགུགས་མི་ནུས་པ་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ།། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ནས། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡང་བསྐྱར་མི་སྐྱེ་བ་ནི་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མངོན་པ་དང་འདུལ་བའི་སྐོར་ལ་དྲི་བ་བྱུང་ན་བཤད་པར་བྱེད་པའི་བར་དུ་ནི་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྙན་གྲགས་ཆེ་བ་དང་ནོར་རྫས་འགུགས་ནུས་པ་ནས་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དུ་ནི་ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། ཟུར་བཀོལ་མདོ་སྡེའི་གླེགས་བམ་སོ་གཉིས་པའོ།། གླེགས་བམ་ཆེན་པོ་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟུར་བཀོལ་མདོ་སྡེ། ཟུར་བཀོལ་མདོ་སྡེའི་གླེགས་བམ་སོ་གསུམ་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་བསྒྱུར། (དགུ་བརྒྱ་བཅུ་དགུ་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། རྟ་ཁ་ཅིག་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ལ། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟ་ཁ་ཅིག་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ལ། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྟ་ཁ་ཅིག་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་པ་ལྟར། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དོ།།

何等為三？有善男子捷疾具足、非色具足、非形體具足，有善男子捷疾具足、色具足、非形體具足，有善男子捷疾具足、色具足、形體具足。

「何等為善男子捷疾具足、非色具足、非形體具足？謂善男子此苦聖諦如實知，此苦集聖諦如實知，此苦滅聖諦如實知，此苦滅道跡聖諦如實知。如是知、如是見已，欲有漏心解脫、有有漏心解脫、無明有漏心解脫：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』是名捷疾具足。云何非色具足？若有問阿毗曇、律，乃至不能為決定解說，是名色不具足。何等非形體具足？謂非名聞大德，乃至不感湯藥、眾具，是名形體不具足，是名善男子捷疾具足、非色具足、非形體具足。

「何等為善男子捷疾具足、色具足、非形體具足？謂善男子此苦聖諦如實知，乃至不受後有，是名捷疾具足。云何色具足？謂若有問阿毗曇、毗尼，乃至能為決定解說，是名色具足。何等為非形體具足？謂非名聞大德，乃至不能感湯藥、眾具，是名善男子捷疾具足、色具足、非形體具足。

「何等為善男子捷疾具足、色具足、形體具足？謂善男子此苦聖諦如實知，乃至不受後有，是名捷疾具足。何等為色具足？謂善男子若有問阿毗曇、毗尼，乃至能為決定解說，是名色具足。

གསུམ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁ་ཅིག་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁ་ཅིག་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁ་ཅིག་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ།། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས། འདོད་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། སྲིད་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང༌། མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ལས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་རང་གིས་མཁྱེན་ནོ། །འདི་ནི་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མངོན་པ་དང་འདུལ་བའི་སྐོར་ལ་དྲི་བ་བྱུང་ན་ངེས་པར་བཤད་པར་མི་ནུས་པ་ནི་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པའོ། །ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྙན་གྲགས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་པ་ནས་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་མི་འགུགས་པའི་བར་ནི་ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལུསཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པའོ།། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ནས། སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ལེན་པའི་བར་ནི་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་མངོན་པ་དང་འདུལ་བའི་སྐོར་ལ་དྲི་བ་བྱུང་ན་ངེས་པར་བཤད་པར་ནུས་པའི་བར་ནི་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། སྙན་གྲགས་ཆེ་བ་མ་ཡིན་པ་ནས་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་མི་འགུགས་པའི་བར་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་པའོ།། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ནས། སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ལེན་པའི་བར་ནི་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ལ་གལ་ཏེ་མངོན་པ་དང་འདུལ་བའི་སྐོར་ལ་དྲི་བ་བྱུང་ན་ངེས་པར་བཤད་པར་ནུས་པའི་བར་ནི་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ།།;

何等為形體具足？謂善男子名聞大德，乃至能感湯藥、眾具，是名形體具足，是名善男子捷疾具足、色具足、形體具足。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九二〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「世有三種良馬，王所服乘。何等為三？謂良馬色具足、力具足、捷疾具足。如是于正法、律有三種善男子，世所奉事、供養、恭敬，為無上福田。何等為三？謂善男子色具足、力具足、捷疾具足。

「何等為色具足？謂善男子住于凈戒波羅提木叉律儀，威儀行處具足，見微細罪，能生怖畏，受持學戒，是名色具足。

「何等力具足？已生惡不善法令斷，生欲、精勤方便，攝受增長；未生惡不善法不起，生欲、精勤方便，攝受增長。未生善法令起，生欲、精勤方便，攝受增長；已生善法住不忘失，生欲、精勤方便，攝受增長，是名力具足。

「何等為捷疾具足？謂此苦聖諦如實知，乃至得阿羅漢，不受後有，是名捷疾具足。是名善男子色具足、力具足、捷疾具足。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九二一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་སྙན་གྲགས་ཆེ་བ་ནས་སྨན་དང་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་འགུགས་པའི་བར་ནི་ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། འདི་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ལུས་བོངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (དགུ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། རྒྱལ་པོས་བཅིབས་པར་འོས་པའོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། རྟ་བཟང་པོ་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱིས་བསྙེན་བཀུར་དང༌། མཆོད་པ་དང༌། གུས་པར་བྱ་བ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་བླ་ན་མེད་པའོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ།། གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ། སྤྱོད་ལམ་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཉེས་པ་ཕྲ་མོ་ལ་ཡང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་སློབ་པ་ནི་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་པའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྤང་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག །མ་སྐྱེས་པའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འསྐྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག །མ་སྐྱེས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག །སྐྱེས་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཉམས་ཤིང་གནས་པའི་ཕྱིར་འདུན་པ་བསྐྱེད། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ། སེམས་རབ་ཏུ་འཛིན། ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ནས། དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་སྟེ་སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ལེན་པའི་བར་ནི་མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། མྱུར་མགྱོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (དགུ་བརྒྱ་ཉེར་གཅིག་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，世尊告諸比丘：「世有良馬，四能具足，當知是良馬，王所服乘。何等為四？所謂賢善、捷疾、堪能、調柔。如是善男子四德成就，世所宗重，承事供養，為無上福田。何等為四？謂善男子成就無學戒身、無學定身、無學慧身、無學解脫身。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九二二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「世有四種良馬，有良馬駕以平乘，顧其鞭影馳駃，善能觀察御者形勢，遲速左右，隨御者心。是名，比丘！世間良馬第一之德。複次，比丘！世間良馬不能顧影而自驚察，然以鞭杖觸其毛尾則能驚速察御者心，遲速左右，是名世間第二良馬。複次，比丘！若世間良馬不能顧影，及觸皮毛能隨人心，而以鞭杖小侵皮肉則能驚察，隨御者心，遲速左右。是名，比丘！第三良馬。複次，比丘！世間良馬不能顧其鞭影，及觸皮毛，小侵膚肉，乃以鐵錐刺身，徹膚傷骨，然後方驚，牽車著路，隨御者心，遲速左右，是名世間第四良馬。

「如是于正法、律有四種善男子。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པ་ཡོད་དེ། དེ་ནི་རྟ་བཟང་པོ་རྒྱལ་པོས་བཅིབས་པར་འོས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བཟང་པོ་དང༌། མྱུར་མགྱོགས་དང༌། བཟོད་པ་དང༌། དུལ་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱིས་བཀུར་སྟི་བྱེད་ཅིང༌། བསྙེན་བཀུར་དང་མཆོད་པ་བྱེད་པ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་མི་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། མི་སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཕུང་པོ་དང༌། མི་སློབ་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། མི་སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕུང་པོ་དང་ལྡན་པའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (དགུ་བརྒྱ་ཉེར་གཉིས་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དེ། རྟ་བཟང་པོ་ཁ་ཅིག་ཤིང་རྟར་བཞོན་པ་ན། ལྕག་གི་གྲིབ་མ་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་མགྱོགས་པར་རྒྱུག་ཅིང༌། ཁ་ལོ་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཡང་ལེགས་པར་རྟོགས་ནས། བུལ་མགྱོགས་དང་གཡས་གཡོན་དུ་ཁ་ལོ་པའི་བསམ་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་ནི། དགེ་སློང་དག །འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་དང་པོའོ། །ཡང་དགེ་སློང་དག །འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་ཁ་ཅིག་གྲིབ་མ་མཐོང་བས་མི་སྐྲག་ཀྱང༌། ལྕག་གིས་སྤུ་ལ་རེག་པ་ཙམ་གྱིས་སྐྲག་ནས་མགྱོགས་པར་རྒྱུག་ཅིང༌། ཁ་ལོ་པའི་བསམ་པ་བཞིན་དུ་བུལ་མགྱོགས་དང་གཡས་གཡོན་དུ་འ་ནི། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་གཉིས་པའོ། །ཡང་དགེ་སློང་དག །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་གྲིབ་མ་མཐོང་བ་དང༌། སྤུ་ལ་རེག་པས་མི་སྐྲག་ཀྱང༌། ལྕག་གིས་པགས་པ་ཅུང་ཟད་བཅད་པས་སྐྲག་ནས་ཁ་ལོ་པའི་བསམ་པ་བཞིན་དུ་བུལ་མགྱོགས་དང་གཡས་གཡོན་དུ་འགྲོ་བ་ནི། དགེ་སློང་དག །རྟ་བཟང་པོ་གསུམ་པའོ། །ཡང་དགེ་སློང་དག །འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་ལྕག་གི་གྲིབ་མ་མཐོང་བ་དང༌། སྤུ་ལ་རེག་པ་དང༌། པགས་པ་ཅུང་ཟད་བཅད་པས་མི་སྐྲག་པར། ལྕགས་ཀྱི་གཟེར་བུས་ལུས་ལ་བསྣུན་ཏེ། པགས་པ་དང་ཤ་རུས་ཚུན་ཆད་ཟུག་པ་ན་སྐྲག་ནས། ཤིང་རྟ་འདྲེན་ཅིང་ལམ་དུ་ཞུགས་ནས། ཁ་ལོ་པའི་བསམ་པ་བཞིན་དུ་བུལ་མགྱོགས་དང་གཡས་གཡོན་དུ་འགྲོ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་བཞི་པའོ།། དེ་བཞིན་དུ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དོ།།

何等為四？謂善男子聞他聚落有男子、女人疾病困苦，乃至死，聞已，能生恐怖，依正思惟，如彼良馬顧影則調，是名第一善男子于正法、律能自調伏。複次，善男子不能聞他聚落若男、若女老、病、死苦，能生怖畏，依正思惟；見他聚落若男、若女老、病、死苦，則生怖畏，依正思惟，如彼良馬觸其毛尾，能速調伏，隨御者心，是名第二善男子于正法、律能自調伏。複次，善男子不能聞、見他聚落中男子、女人老、病、死苦，生怖畏心，依正思惟，然見聚落、城邑有善知識及所親近老、病、死苦，則生怖畏，依正思惟，如彼良馬，觸其膚肉，然後調伏，隨御者心，是名善男子于聖法、律而自調伏。複次，善男子不能聞、見他聚落中男子、女人及所親近老、病、死苦，生怖畏心，依正思惟；然于自身老、病、死苦能生厭怖，依正思惟，如彼良馬侵肌徹骨，然後乃調，隨御者心，是名第四善男子于聖法、律能自調伏。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九二三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有調馬師名曰只尸，來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！我觀世間甚為輕賤，猶如群羊。

བཞི་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་གྲོང་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་ན་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཤི་བའི་བར་དུ་ཐོས་ནས། དེ་ཐོས་པས་འཇིགས་པ་སྐྱེ་ཞིང༌། ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི། རྟ་བཟང་པོ་གྲིབ་མ་མཐོང་བས་འདུལ་བ་བཞིན་ཏེ། འདི་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་དང་པོ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རང་ཉིད་འདུལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡང་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་གྲོང་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་རྒས་པ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐོས་པས་འཇིགས་པ་སྐྱེ་མི་ནུས་ཀྱང༌། མཐོང་བས་འཇིགས་པ་སྐྱེ་ཞིང་ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི། རྟ་བཟང་པོ་སྤུ་ལ་རེག་པས་མྱུར་དུ་འདུལ་ཞིང་ཁ་ལོ་པའི་བསམ་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་ལྟར། འདི་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་གཉིས་པ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རང་ཉིད་འདུལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡང་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་གྲོང་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་རྒས་པ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐོས་པ་དང་མཐོང་བས་འཇིགས་པའི་སེམས་སྐྱེ་མི་ནུས་ཀྱང༌། གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་མཛའ་བཤེས་རྒས་པ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་ནས་འཇིགས་པ་སྐྱེ་ཞིང་ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི། རྟ་བཟང་པོ་པགས་པ་དང་ཤ་ལ་རེག་ནས་འདུལ་ཞིང་ཁ་ལོ་པའི་བསམ་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་ལྟར། འདི་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རང་ཉིད་འདུལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡང་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་གྲོང་གཞན་དུ་སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་དང་མཛའ་བཤེས་རྒས་པ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐོས་པ་དང་མཐོང་བས་འཇིགས་པའི་སེམས་སྐྱེ་མི་ནུས་ཀྱང༌། རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་རྒས་པ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐྱོ་ཞིང་འཇིགས་པ་སྐྱེ་སྟེ་ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི། རྟ་བཟང་པོ་ཤ་དང་རུས་པ་ལ་ཟུག་ནས་འདུལ་ཞིང་ཁ་ལོ་པའི་བསམ་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་ལྟར། འདི་ནི་དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་བཞི་པ་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རང་ཉིད་འདུལ་བར་བྱེད་པའོ།། བཅོམ་ན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (དགུ་བརྒྱ་ཉེར་གསུམ་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་རྟ་འདུལ་མཁན་ཅི་ཤི་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཙུན་པ། བདག་གིས་འཇིག་རྟེན་འདི་ལ་བལྟས་པས་ཤིན་ཏུ་བརྙས་པར་འོས་པ་སྟེ། ལུག་ཁྱུ་བཞིན་

世尊！唯我堪能調馬；狂逸惡馬，我作方便，須臾令彼態病悉現，隨其態病，方便調伏。」

佛告調馬師聚落主：「汝以幾種方便調伏于馬？」

馬師白佛：「有三種法調伏惡馬。何等為三？一者柔軟，二者粗澀，三者柔軟粗澀。」

佛告聚落主：「汝以三種方便調馬，猶不調者，當如之何？」

馬師白佛：「遂不調者，便當殺之。所以者何？莫令辱我。」調馬師白佛：「世尊是無上調御丈夫，為以幾種方便調御丈夫？」

佛告聚落主：「我亦以三種方便調御丈夫。何等為三？一者一向柔軟，二者一向粗澀，三者柔軟粗澀。」

佛告聚落主：「所謂一向柔軟者，如所說：『此是身善行，此是身善行報，此是口、意善行，此是口、意善行報，是名天、是名人、是名善趣化生、是名涅槃，是為柔軟。』

「粗澀者，如所說：『是身惡行，是身惡行報，是口、意惡行，是口、意惡行報，是名地獄、是名畜生、是名餓鬼、是名惡趣、是名墮惡趣，是名如來粗澀教也。』

「彼柔軟粗澀俱者，謂如來有時說身善行，有時說身善行報，有時說口、意善行，有時說口、意善行報；有時說身惡行，有時說身惡行報，有時說口、意惡行，有時說口、意惡行報。

བཙུན་པ། བདག་ནི་རྟ་འདུལ་བར་ནུས་པ་ཁོ་ན་ལགས་ཏེ། རྟ་རྒོད་ངན་པ་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ཐབས་མཁས་པ་བྱས་ནས། སྐད་ཅིག་ཙམ་གྱིས་དེ་དག་གི་སྤྱོད་ངན་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱས་ཏེ། སྤྱོད་ངན་སོ་སོ་བཞིན་དུ་ཐབས་མཁས་པས་འདུལ་བར་བགྱིད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྟ་འདུལ་མཁན་གྲོང་དཔོན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཐབས་དུ་ཡིས་རྟ་འདུལ་བར་བྱེད། རྟ་འདུལ་མཁན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། རྟ་ངན་པ་རྣམས་འདུལ་བའི་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་མཆིས་སོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་འཇམ་པོ་དང༌། གཉིས་པ་ནི་རྩུབ་པོ་དང༌། གསུམ་པ་ནི་འཇམ་པོ་དང་རྩུབ་པོ་གཉིས་ཀའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་དཔོན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་རྟ་བཏུལ་ཀྱང་མ་ཐུལ་ན་ཅི་བྱེད། རྟ་འདུལ་མཁན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། གལ་ཏེ་མ་ཐུལ་ན་གསོད་པར་བགྱིད་དོ། །ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། བདག་ལ་མི་སྙན་པ་མི་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་སླད་དུའོ། །རྟ་འདུལ་མཁན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ལ་བླ་ན་མེད་པ་ལགས་ན། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ལ་ཐབས་དུ་མངའ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་དཔོན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ཡང་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བར་བྱེད་དོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་གཅིག་ཏུ་འཇམ་པོ་དང༌། གཉིས་པ་ནི་གཅིག་ཏུ་རྩུབ་པོ་དང༌། གསུམ་པ་ནི་འཇམ་པོ་དང་རྩུབ་པོའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་དཔོན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཅིག་ཏུ་འཇམ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་སྟེ། འདི་ནི་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའོ། །འདི་ནི་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་ནོ། །འདི་ནི་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའོ། །འདི་ནི་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་ནོ། །འདི་ནི་ལྷ་དང༌། འདི་ནི་མི་དང༌། འདི་ནི་བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བ་དང༌། འདི་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། འདི་ནི་འཇམ་པོའོ།། རྩུབ་པོ་ནི་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་སྟེ། འདི་ནི་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་ི་ནི་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་ནོ། །འདི་ནི་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པའོ། །འདི་ནི་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་ནོ། །འདི་ནི་དམྱལ་བ་དང༌། འདི་ནི་དུད་འགྲོ་དང༌། འདི་ནི་ཡི་དྭགས་དང༌། འདི་ནི་ངན་སོང་དང༌། འདི་ནི་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བ་སྟེ། འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྩུབ་པའི་བསྟན་པའོ།། འཇམ་པོ་དང་རྩུབ་པོ་གཉིས་ཀ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རེས་འགའ་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་གསུངས། རེས་འགའ་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་གསུངས། རེས་འགའ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་གསུངས། རེས་འགའ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་གསུངས། རེས་འགའ་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གསུངས། རེས་འགའ་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་གསུངས། རེས་འགའ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་གསུངས། རེས་འགའ་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་གསུངས།།

如是名天、如是名人、如是名善趣、如是名涅槃。如是名地獄、如是名畜生、餓鬼、如是名惡趣、如是墮惡趣，是名如來柔軟粗澀教。」

調馬師白佛：「世尊！若以三種方便調伏眾生，有不調者，當如之何？」

佛告聚落主：「亦當殺之。所以者何？莫令辱我。」

調馬師白佛言：「若殺生者，於世尊法為不清凈，世尊法中亦不殺生，而今言殺，其義云何？」

佛告聚落主：「如是！如是！如來法中殺生不清凈，如來法中亦不殺生；然如來法中以三種教授不調伏者，不復與語、不教、不誡。聚落主！于意云何？如來法中不復與語、不教、不誡，豈非死耶？」

調馬師白佛：「實爾。世尊！不復與語，永不教、誡，真為死也。世尊！以是之故，我從今日離諸惡不善業。」

佛告聚落主：「善哉所說！」

時，調馬師聚落主只尸聞佛所說，歡喜隨喜，禮足而去。

（九二四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「世間馬有八態。何等為八？謂惡馬臨駕車時，後腳踏人，前腳跪地，奮頭嚙人，是名世間馬第一態。複次，惡馬就駕車時，低頭振軛，是名世間惡馬第二之態。

འདི་ལྟར་མཐོ་རིས་ཞེས་བྱ་བ། འདི་ལྟར་མི་ཞེས་བྱ་བ། འདི་ལྟར་བདེ་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ། འདི་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ། འདི་ལྟར་དམྱལ་བ་ཞེས་བྱ་བ། འདི་ལྟར་དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཞེས་བྱ་བ། འདི་ལྟར་ངན་སོང་ཞེས་བྱ་བ། འདི་ལྟར་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བ་ཞེས་བྱ་བ། འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འཇམ་རྩུབ་ཀྱི་བསླབ་པའོ།། རྟ་འདུལ་མཁན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་འདུལ་བ་ལ། མི་འདུལ་བ་ཡོད་ན་ཇི་ལྟར་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་རྡལ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་ཡང་གསོད་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ང་ལ་སྨོད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ།། རྟ་འདུལ་མཁན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། གལ་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་མི་གཙང་བ་ལགས་ཤིང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཡང་མི་མངའ་ན། ད་ལྟ་གསོད་པར་གསུངས་པ་དེའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་རྡལ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་མི་གཙང་བའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་ལ་སྲོག་གཅོད་པ་ཡང་མེད་དོ། །འོན་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་ལ་བསླབ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་མི་འདུལ་བ་དེ་དང་ཡང་མི་སྨྲ། མི་སློབ། མི་བསྡམ་མོ། །གྲོང་རྡལ་པ། འདི་ལ་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་ལ་མི་སྨྲ་བ་དང་། མི་སློབ་པ་དང་། མི་བསྡམ་པ་དེ་ཤི་བ་མ་ཡིན་ནམ། རྟ་འདུལ་མཁན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བདེན་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། མི་སྨྲ་ཞིང་གཏན་དུ་མི་སློབ། མི་བསྡམ་པ་དེ་ནི་ཤི་བ་ཉིད་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། དེའི་སླད་དུ་བདག་དེང་ནས་མི་དགེ་བའི་ལས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་བགྱིའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གྲོང་རྡལ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ་ལེགས་སོ།། དེའི་ཚེ། རྟ་འདུལ་མཁན་གྲོང་རྡལ་པ་ཙི་ཤིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ས་།། （དགུ་བརྒྱ་ཉེར་བཞི།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་ལ་རྣམ་འགྱུར་བརྒྱད་ཡོད་དེ། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། རྟ་ངན་པ་ཤིང་རྟར་སྦྱོར་བའི་ཚེ། རྐང་པ་རྒྱབ་མས་མི་ལ་རྡེག་ཅིང་། རྐང་པ་མདུན་མས་པུས་མོ་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། མགོ་བོ་གཡུག་ཅིང་སོས་འཆའ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་རྣམ་འགྱུར་དང་པོའོ། །ཡང་རྟ་ངན་པ་ཤིང་རྟར་སྦྱོར་བའི་ཚེ། མགོ་བོ་སྒུར་ཞིང་གཉའ་ཤིང་གཡུག་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་ངན་པའི་རྣམ་འགྱུར་གཉིས་པའོ།།

複次，世間惡馬就駕車時，下道而去，或復偏厲車，令其翻覆，是名第三之態。複次，世間惡馬就駕車時，仰頭卻行，是名世間惡馬第四之態。複次，世間惡馬就駕車時，小得鞭杖，或斷韁折勒，縱橫馳走，是名第五之態。複次，世間惡馬就駕車時，舉前兩足，而作人立，是名第六之態。複次，世間惡馬就駕之時，加之鞭杖，安住不動，是名第七之態。複次，世間惡馬就駕之時，叢聚四腳，伏地不起，是名第八之態。

「如是，世間惡丈夫于正法、律有八種過。何等為八？若比丘！諸梵行者以見聞疑罪而發舉時，彼則瞋恚，反呵責彼言：『汝愚癡，不辯不善，他立舉汝，汝云何舉我？』如彼惡馬，後腳雙踏，前腳跪地，斷鞅折軛，是名丈夫于正法、律第一之過。

「複次，比丘！諸梵行者以見聞疑舉，反出他罪，猶如惡馬怒項折軛，是名丈夫于正法、律第二之過。

「複次，比丘！諸梵行者以見聞疑舉，不以正答，橫說餘事，瞋恚憍慢，隱覆嫌恨，不忍，無所由作，如彼惡馬不由正路，令車翻覆，是名丈夫于正法、律第三之過。

「複次，比丘！諸梵行者以見聞疑舉，令其憶念，而作是言：『我不憶念！』抵突不伏，如彼惡馬卻縮轉退，是名丈夫于正法、律第四之過。

འདི་ལྟར་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་ངན་པ་ཤིང་རྟར་སྦྱར་བའི་ཚེ། ལམ་ལས་འདས་ཏེ་འགྲོ་བའམ་ཡང་ན་ཤིང་རྟ་ཡོ་བར་བྱེད་དེ་ཁ་སྦུབ་ཏུ་འགྱེལ་བར་བྱེད་པ་ནི། སྤྱོད་ཚུལ་གསུམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟར་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་ངན་པ་ཤིང་རྟར་སྦྱར་བའི་ཚེ། མགོ་བོ་ཡར་བཀྱགས་ཏེ་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་ངན་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་བཞི་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟར་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་ངན་པ་ཤིང་རྟར་སྦྱར་བའི་ཚེ། ལྕག་གིས་བརྡེགས་པ་ཙམ་གྱིས་སྲབ་མཐུད་དང་སྲབ་ལྕགས་བཅག་སྟེ་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་རྒྱུག་པ་ནི། སྤྱོད་ཚུལ་ལྔ་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟར་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་ངན་པ་ཤིང་རྟར་སྦྱར་བའི་ཚེ། རྐང་པ་གཉིས་ཡར་བཀྱགས་ཏེ་མིའི་ཚུལ་དུ་འགྲེང་བ་ནི། སྤྱོད་ཚུལ་དྲུག་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟར་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་ངན་པ་ཤིང་རྟར་སྦྱར་བའི་ཚེ། ལྕག་གིས་བརྡེགས་ཀྱང་མི་འགུལ་བར་གནས་པ་ནི། སྤྱོད་ཚུལ་བདུན་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟར་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟ་ངན་པ་ཤིང་རྟར་སྦྱར་བའི་ཚེ། རྐང་པ་བཞི་བསྡུས་ཏེ་ས་ལ་འགྱེལ་ནས་མི་ལང་བ་ནི། སྤྱོད་ཚུལ་བརྒྱད་པ་ཞེས་བྱའོ།། དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ངན་པ་རྣམས་ལ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྐྱོན་བརྒྱད་ཡོད་དོ། །བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་དོགས་པའི་ཉེས་པས་གླེང་བའི་ཚེ། དེས་ཁྲོས་ནས་ཕར་སྐྱོན་འདོགས་ཏེ། ཁྱོད་བླུན་པོ་རྣམ་པར་མི་རིག་པ། གཞན་གྱིས་ཁྱོད་ལ་གླེང་བ་ལས། ཁྱོད་ཀྱིས་ང་ལ་ཇི་ལྟར་གླེང་ཞེས་ཟེར་བ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་ངན་པ་དེས་རྐང་པ་རྒྱབ་མ་གཉིས་ཀྱིས་རྡོག་པས་བརྡེགས་ཤིང་རྐང་པ་མདུན་མ་གཉིས་པུས་མོ་བཙུགས་ཏེ་སྲབ་མཐུད་དང་གཉའ་ཤིང་བཅག་པ་བཞིན་དུ། འདི་ནི་སྐྱེས་བུས་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྐྱོན་དང་པོའོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་དོགས་པས་གླེང་བ་ན། གཞན་གྱི་ཉེས་པ་ཕྱིར་འདོན་པ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་ངན་པ་ཁྲོས་ནས་གཉའ་ཤིང་བཅག་པ་བཞིན་ཏེ། འདི་ནི་སྐྱེས་བུས་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྐྱོན་གཉིས་པའོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྱིས་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་དོགས་པས་གླེང་བ་ན། ཡང་དག་པར་ལན་མི་འདེབས་པར་གཞན་གྱི་དོན་ཡ་བརླབས་སུ་སྨྲ་ཞིང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་དང་ཕྲག་དོག་དང་འཁོན་འཛིན་སྦས་ནས་མི་བཟོད་ཅིང་རྒྱུ་མཚན་མེད་པར་བྱེད་པ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་ངན་པ་དེས་ལམ་དྲང་པོར་མི་འགྲོ་བར་ཤིང་རྟ་ཁ་སྦུབ་ཏུ་འགྱེལ་བ་བཞིན་ཏེ། འདི་ནི་སྐྱེས་བུས་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྐྱོན་གསུམ་པའོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་དང་དོགས་པས་གླེང་བའི་ཚེ། དྲན་པར་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་ན། ང་མི་དྲན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་མི་ཁས་ལེན་པར་རྒོལ་བ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་ངན་པ་དེ་ཕྱིར་འཁྱོག་ཅིང་ལྡོག་པ་བཞིན་ཏེ། འདི་ནི་སྐྱེས་བུས་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྐྱོན་བཞི་པའོ།།

「複次，比丘！諸梵行者以見聞疑舉時，輕蔑不數其人，亦不數僧，攝持衣缽，隨意而去，如彼惡馬加以鞭杖，縱橫馳走，是名丈夫于正法、律第五之過。

「複次，比丘！諸梵行者以見聞疑舉時，自處高床、與諸上座共諍曲直，如彼惡馬雙腳人立，是名丈夫于正法、律第六之過。

「複次，比丘！諸梵行者以見聞疑舉時，默然不應，以惱大眾，如彼惡馬加其鞭杖，兀然不動，是名丈夫于正法、律第七之過。

「複次，比丘！諸梵行者以見聞疑舉時，則便舍戒，自生退沒，到于寺門，而作是言：『汝默然快喜安住，我自舍戒退沒。』如彼惡馬叢聚四足，伏地不動，是名丈夫于正法、律第八之過。是名比丘于正法、律有八種丈夫過惡。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九二五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「世間良馬有八種德成就者，隨人所欲，取道多少。何等為八？生於良馬鄉，是名良馬第一之德。複次，體性溫良，不驚恐人，是名良馬第二之德。複次，良馬不擇飲食，是名良馬第三之德。複次，良馬厭惡不凈，擇地而臥，是名良馬第四之德。

這段佛經文字我將為您翻譯成藏文： ཡང་དགེ་སློང་དག །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་ཐོས་དོགས་པས་གླེང་བའི་ཚེ། མི་དེ་ལ་བརྙས་ཤིང་མི་རྩི། དགེ་འདུན་ཡང་མི་རྩི་བར། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྡམས་ནས། རང་དགར་འགྲོ་བ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་ངན་པ་ལ་ལྕག་དང་དབྱུག་པ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་རྒྱུག་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་སྐྱེས་བུའི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཉེས་པ་ལྔ་པའོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་ཐོས་དོགས་པས་གླེང་བའི་ཚེ། རང་ཉིད་ཁྲི་མཐོན་པོར་བསྡད་ནས། གནས་བརྟན་རྣམས་དང་ལྷན་དུ་དྲང་དང་འཁྱོག་པའི་རྩོད་པ་བྱེད་པ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་ངན་པ་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་ལངས་པ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་སྐྱེས་བུའི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཉེས་པ་དྲུག་པའོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་ཐོས་དོགས་པས་གླེང་བའི་ཚེ། ཅང་མི་སྨྲ་བར་འདུག་སྟེ་འཁོར་མང་པོ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་ངན་པ་ལ་ལྕག་དང་དབྱུག་པ་བཞིན་དུ་མི་གཡོ་བར་སྡོད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ནི་སྐྱེས་བུའི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཉེས་པ་བདུན་པའོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་ཐོས་དོགས་པས་གླེང་བའི་ཚེ། བསླབ་པ་བཏང་ནས་རང་ཉིད་ཉམས་པར་བྱས་ཏེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྒོར་སོང་ནས་འདི་སྐད་ཅེས། ཁྱེད་ཅང་མི་སྨྲ་བར་དགའ་བདེར་གནས་ཤིག །ང་རང་ཉིད་བསླབ་པ་བཏང་ནས་ཉམས་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི། དཔེར་ན་རྟ་ངན་པ་རྐང་པ་བཞི་བསྡུས་ནས་ས་ལ་བསྙལ་ཏེ་མི་གཡོ་བར་གནས་པ་བཞིན་ཏེ། དེ་ནི་སྐྱེས་བུའི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཉེས་པ་བརྒྱད་པའོ།། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་དག་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་སྐྱེས་བུའི་ཉེས་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་གོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་གྱུར་ཏོ།། ༼དགུ་བཉེར་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་རྟ་བཟང་པོ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ནི། མི་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ལམ་མང་ཉུང་གང་ལའང་འཇུག་གོ། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། རྟ་བཟང་པོའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པ་ནི་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་དང་པོའོ།། ཡང་རང་བཞིན་འཇམ་ཞིང་མི་ལ་འཇིགས་སྐྲག་མི་སྐྱེད་པ་ནི་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་གཉིས་པའོ།། ཡང་རྟ་བཟང་པོ་བཟའ་བཏུང་མི་འདམ་པ་ནི་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པའོ།། ཡང་རྟ་བཟང་པོ་མི་གཙང་བ་ལ་སྐྱུག་བྲོ་བ་དང་ས་གཙང་མར་ཉལ་བ་ནི་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་བཞི་པའོ།།

複次，良馬諸情態速為調馬者現，馬師調習，速舍其態，是名良馬第五之德。複次，良馬安於駕乘，不顧余馬，隨其輕重，能盡其力，是名良馬第六之德。複次，良馬常隨正路，不隨非道，是名良馬第七之德。複次，良馬若病、若老，勉力駕乘，不厭不倦，是名良馬第八之德。

「如是，丈夫于正法、律八德成就，當知是賢士夫。何等為八？謂賢士夫住于正戒波羅提木叉律儀，威儀行處具足，見微細罪，能生怖畏，受持學戒，是名丈夫于正法、律第一之德。複次，丈夫性自賢善，善調善住，不惱、不怖諸梵行者，是名丈夫第二之德。複次，丈夫次行乞食，隨其所得，若粗、若細，其心平等，不嫌、不著，是名丈夫第三之德。複次，丈夫心生厭離於身惡業，口、意惡業，惡不善法及諸煩惱，重受諸有熾然苦報，于未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，增其厭離，是名丈夫第四之德。複次，丈夫若有沙門過，諂曲不實，速告大師及善知識，大師說法則時除斷，是名丈夫第五之德。複次，丈夫學心具足，作如是念：『設使餘人學以不學，我悉當學。』是名丈夫第六之德。複次，丈夫行八正道，不行非道，是名丈夫第七之德。複次，丈夫乃至盡壽，精勤方便，不厭不倦，是名丈夫第八之德。

我將為您將這段經文翻譯成藏文： ཡང་རྟ་བཟང་པོའི་རྣམ་འགྱུར་ཐམས་ཅད་མྱུར་དུ་རྟ་སྦྱོང་བ་པོ་ལ་སྟོན་ཅིང་། རྟ་དཔོན་གྱིས་སྦྱངས་པས་མྱུར་དུ་རྣམ་འགྱུར་དེ་དག་སྤོང་བ་ནི་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པའོ།། ཡང་རྟ་བཟང་པོ་བཞོན་པ་ལ་དགའ་ཞིང་རྟ་གཞན་ལ་མི་ལྟ་བར། ལྕི་ཡང་ཇི་ལྟར་ཡང་རང་གི་ནུས་པ་ཡོངས་སུ་སྟོན་པ་ནི་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་དྲུག་པའོ།། ཡང་རྟ་བཟང་པོ་རྟག་ཏུ་ལམ་དྲང་པོར་འགྲོ་ཞིང་ལམ་ལོག་པར་མི་འགྲོ་བ་ནི་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་བདུན་པའོ།། ཡང་རྟ་བཟང་པོ་ན་བའམ་རྒས་ཀྱང་བཞོན་པ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་བྱེད་ཅིང་མི་སྐྱོ་མི་ངལ་བ་ནི་རྟ་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་པའོ།། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།། བརྒྱད་གང་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པ་སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་ཤིང་། སྤྱོད་ལམ་དང་ཀུན་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཉེས་པ་ཕྲ་མོ་ལའང་འཇིགས་པར་ལྟ་བ། བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཡོན་ཏན་དང་པོའོ།། ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རང་བཞིན་གྱིས་བཟང་ཞིང་། ལེགས་པར་དུལ་བ། ལེགས་པར་གནས་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་མི་གནོད་ཅིང་མི་འཇིགས་པར་བྱེད་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་གཉིས་པའོ།། ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རིམ་པར་བསོད་སྙོམས་ལ་རྒྱུ་ཞིང་། རགས་པའམ་ཞིབ་པ་ཇི་ལྟར་རྙེད་པ་ལ་སེམས་སྙོམས་པ་དང་། མི་སྨོད་མི་ཆགས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པའོ།། ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལུས་ཀྱི་ལས་ངན་པ་དང་། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ལས་ངན་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཡང་སྲིད་པ་ལེན་པ་འབར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་སྨིན་དང་། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་དང་མྱ་ངན་སྨྲེ་སྔགས་སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམས་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་བཞི་པའོ།། ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དགེ་སྦྱོང་གི་ཉེས་པ་གཡོ་སྒྱུ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མྱུར་དུ་སྟོན་པ་དང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བརྗོད་ཅིང་། ཆོས་བསྟན་པའི་ཚེ་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི་སྐྱེས་བིུ་ཡོན་ཏན་ལྔ་པའོ།། ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་བསླབ་པའི་སེམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་འདི་སྙམ་དུ་གཞན་དག་གིས་བསླབས་སམ་མ་བསླབས་ཀྱང་བདག་གིས་ནི་བསླབ་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་དྲུག་པའོ།། ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཡང་དག་པའི་ལམ་བརྒྱད་ལ་སྤྱོད་ཅིང་ལམ་ལོག་པར་མི་འགྲོ་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་བདུན་པའོ།། ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཚེའི་མཐའི་བར་དུ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་མི་སྐྱོ་མི་ངལ་བ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་པའོ།།

如是丈夫八德成就，隨其行地，能速升進。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九二六）

如是我聞：

一時，佛住那梨聚落深谷精舍。

爾時，世尊告詵陀迦旃延：「當修真實禪，莫習強良禪，如強良馬，系槽櫪上，彼馬不念：『我所應作、所不應作。』但念穀草。如是，丈夫于貪慾纏多所修習故，彼以貪慾心思惟，于出離道不如實知，心常馳騁，隨貪慾纏而求正受；瞋恚、睡眠、掉悔、疑多修習故，于出離道不如實知，以疑蓋心思惟，以求正受。

「詵陀！若真生馬系槽櫪上，不念水草，但作是念：『駕乘之事。』如是，丈夫不念貪慾纏，住于出離如實知，不以貪慾纏而求正受，亦不瞋恚、睡眠、掉悔、疑纏，多住于出離；瞋恚、睡眠、掉悔、疑纏如實知，不以疑纏而求正受。

「如是，詵陀！比丘如是禪者，不依地修禪，不依水、火、風、空、識、無所有、非想非非想而修禪。不依此世、不依他世，非日、月，非見、聞、覺、識，非得非求，非隨覺，非隨觀而修禪。

我將為您把這段文字翻譯成藏文： དེ་ལྟར་སྐྱེས་བུ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ནི། སྤྱོད་ཡུལ་གང་དུ་ཡང་མྱུར་དུ་གོང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་གྱུར་ཏོ།། ༼དགུ་བརྒྱ་ཉེར་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ན་རི་ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་གི་ལུང་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཙུནྡ་ཀ་ཏྱའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེན་པའི་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པར་བྱ་ཡི། བཙན་ཐབས་ཀྱི་བསམ་གཏན་མ་བསྒོམ་ཞིག །དཔེར་ན་རྟ་བཙན་པོ་བཞིན་དུ་རྟ་ཁང་དུ་བཏགས་པ་ན། རྟ་དེས་བདག་གིས་ཅི་བྱ་བ་དང་ཅི་མི་བྱ་བའི་བསམ་པ་མེད་པར། རྩྭ་དང་འབྲུ་ཁོ་ན་བསམ་པ་བཞིན་ནོ།། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་ལ་གོམས་པ་མང་བས། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བསམས་ཏེ། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་ཤིང་། སེམས་རྟག་ཏུ་རྒྱུག་ཅིང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ།། ཞེ་སྡང་དང་། གཉིད་རྨུགས་དང་། རྒོད་པ་འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་ལ་གོམས་པ་མང་བས། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་ཤིང་། ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པས་བསམས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚོལ་བར་བྱེད་དོ།། ཙུནྡ། གལ་ཏེ་རྟ་བཟང་པོ་རྟ་ཁང་དུ་བཏགས་པ་ན། ཆུ་དང་རྩྭ་མི་བསམ་གྱི། བཞོན་པའི་བྱ་བ་ཁོ་ན་བསམ་པ་བཞིན་དུ། སྐྱེས་བུས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་མི་བསམ་པར། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ཤིང་། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་ཚོལ་ལ། ཞེ་སྡང་དང་། གཉིད་རྨུགས་དང་། རྒོད་པ་འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱང་མེད་པར། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་མང་དཤིང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཉིད་རྨུགས་དང་། རྒོད་པ་འགྱོད་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ནས། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་ཚོལ་ལོ།། ཙུནྡ། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་འདི་ལྟ་བུའི་བསམ་གཏན་པ་ནི། ས་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་མི་བྱེད། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་དང་། ནམ་མཁའ་དང་། རྣམ་ཤེས་དང་། ཅི་ཡང་མེད་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་མི་བྱེད། འཇིག་རྟེན་འདི་ལ་ཡང་མི་བརྟེན། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་ཡང་མི་བརྟེན། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་ལ་ཡང་མི་བརྟེན། མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། བཙལ་བ་དང་། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། རྗེས་སུ་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་མི་བྱེད་དོ།།

「詵陀！比丘如是修禪者，諸天主、伊濕波羅、波阇波提恭敬合掌，稽首作禮而說偈言：

「『南無大士夫，　　南無士之上， 　　以我不能知，　　依何而禪定？』」

爾時，有尊者跋迦利住于佛后，執扇扇佛。時，跋迦利白佛言：「世尊！若比丘云何入禪，而不依地、水、火、風，乃至覺觀，而修禪定？云何比丘禪，諸天主、伊濕波羅、波阇波提合掌恭敬，稽首作禮而說偈言：

「『南無大士夫，　　南無士之上， 　　以我不能知，　　依何而禪定？』」

佛告跋迦利：「比丘于地想能伏地想，於水、火、風想、無量空入處想、識入處想、無所有入處、非想非非想入處想。此世他世，日、月、見、聞、覺、識，若得若求，若覺若觀，悉伏彼想。跋迦利！比丘如是禪者，不依地、水、火、風，乃至不依覺、觀而修禪。跋迦利！比丘如是禪者，諸天主、伊濕波羅、波阇波提恭敬合掌，稽首作禮而說偈言：

「『南無大士夫，　　南無士之上， 　　以我不能知，　　何所依而禪？』」

佛說此經時，詵陀迦旃延比丘遠塵離垢，得法眼凈。跋迦利比丘不起諸漏，心得解脫。

佛說此經已，跋迦利比丘聞佛所說，歡喜奉行。

我將為您將這段經文翻譯成藏文： ཙུནྡ། དགེ་སློང་དེ་ལྟར་བསམ་གཏན་སྒོམ་པ་ལ། ལྷའི་དབང་པོ་དང་། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་དང་། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ།། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། །སྐྱེས་བུ་མཆོག་གྱུར་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། །བདག་གིས་ཤེས་པར་མི་ནུས་པས།། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་བྱེད།། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བཀྐུ་ལི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རྒྱབ་ཏུ་བཞུགས་ནས་བསིལ་ཡབ་ཀྱིས་གཡོབ་བཞིན་པ་ལས། བཀྐུ་ལིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་གིས་ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་ལ་འཇུག་པར་བགྱི་ཞིང་། ས་དང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་ནས་རྗེས་སུ་རྟོག་པའི་བར་ལ་མི་བརྟེན་པར་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པར་བགྱི། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སློང་གི་བསམ་གཏན་ལ་ལྷའི་དབང་པོ་དང་། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་དང་། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲ་བ་ལགས། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། །སྐྱེས་བུ་མཆོག་གྱུར་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། །བདག་གིས་ཤེས་པར་མི་ནུས་པས།། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་བྱེད།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀྐུ་ལི་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་གིས་ས་ཡི་འདུ་ཤེས་ལ་ས་ཡི་འདུ་ཤེས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ནུས་ཤིང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་གི་འདུ་ཤེས་དང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་དང་། ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་དང་། མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཐོབ་པ་དང་བཙལ་བ་དང་། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། རྗེས་སུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ནོ།། བཀྐུ་ལི། དགེ་སློང་དེ་ལྟར་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ནི། ས་དང་། ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་ནས་རྗེས་སུ་རྟར་ལ་མི་བརྟེན་པར་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པའོ།། བཀྐུ་ལི། དགེ་སློང་དེ་ལྟར་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ལ། ལྷའི་དབང་པོ་དང་། དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་དང་། སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲའོ།། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། །སྐྱེས་བུ་མཆོག་གྱུར་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། །བདག་གིས་ཤེས་པར་མི་ནུས་པས།། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གཏན་བྱེད།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་གསུངས་པའི་ཚེ། ཙུནྡ་ཀ་ཏྱའི་བུ་དགེ་སློང་གིས་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ནས་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་བོ།། དགེ་སློང་བཀྐུ་ལིས་ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་བཀྐུ་ལིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་གྱུར་ཏོ།།

（九二七）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。

時，有釋種名摩訶男，來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！云何名為優婆塞？」

佛告摩訶男：「在家清白修習凈住，男相成就，作是說言：『我今盡壽歸佛、歸法、歸比丘僧，為優婆塞，證知我！』是名優婆塞。」

摩訶男白佛言：「世尊！云何名為優婆塞信具足？」

佛告摩訶男：「優婆塞者，于如來所正信為本，堅固難動，諸沙門、婆羅門、諸天、魔、梵，及余世間所不能壞。摩訶男！是名優婆塞信具足。」

摩訶男白佛言：「世尊！云何名優婆塞戒具足？」

佛告摩訶男：「優婆塞離殺生、不與取、邪淫、妄語、飲酒，不樂作。摩訶男！是名優婆塞戒具足。」

摩訶男白佛言：「世尊！云何名優婆塞聞具足？」

佛告摩訶男：「優婆塞聞具足者，聞則能持，聞則積集，若佛所說初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，悉能受持。摩訶男！是名優婆塞聞具足。」

摩訶男白佛言：「世尊！云何名優婆塞舍具足？」

佛告摩訶男：「優婆塞舍具足者，為慳垢所纏者，心離慳垢，住于非家，修解脫施、勤施、常施，樂舍財物，平等佈施。

我將為您將這段經文翻譯成藏文： ༼དགུ་བརྒྱ་ཉེར་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གནས་ན་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ན་མ་ཞེས་བྱ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཞེས་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ལ་གནས་ཤིང་སྐྱེས་པའི་མཚན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་གིས། བདག་ཚེ་གཅིག་གི་བར་དུ་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བདག་དགེ་བསྙེན་དུ་འཛིན་དུ་གསོལ་ཞེས་སྨྲས་ན། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་དད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དད་པ་རྩ་བར་གྱུར་པ། བརྟན་ཅིང་མི་གཡོ་བ། དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེ་དང་། ལྷ་དང་། བདུད་དང་། ཚངས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གཞན་གྱིས་ཀྱང་མི་ཕྱེད་པ། མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་དད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་གང་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཆང་འཐུང་བ་ལས་ལྡོག་ཅིང་དགའ་བར་མི་བྱེད་པ། མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཐོས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་ཐོས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི། ཐོས་ན་འཛིན་ཞིང་། ཐོས་པ་བསགས་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཐོག་མ་དང་། བར་དང་། ཐ་མར་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ། ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོ་ཐམས་ཅད་གཟུང་བར་ནུས་པ། མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་ཐོས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་གཏོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་གཏོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི། སེར་སྣའི་དྲི་མས་དཀྲིས་པའི་སེམས་ལས་གྲོལ་བ། ཁྱིམ་པ་མ་ཡིན་པར་གནས་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྦྱིན་པ་སྦྱོང་བ། བརྩོན་པས་སྦྱིན་པ། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ། ནོར་རྫས་གཏོང་བ་ལ་དགའ་བ། མཉམ་པར་སྦྱིན་པ།

摩訶男！是名優婆塞舍具足。」

摩訶男白佛言：「世尊！云何名優婆塞智慧具足？」

佛告摩訶男：「優婆塞智慧具足者，謂此苦如實知，此苦集如實知，此苦滅如實知，此苦滅道跡如實知。摩訶男！是名優婆塞慧具足。」

爾時，釋氏摩訶男聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起，作禮而去。

（九二八）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。

爾時，釋氏摩訶男與五百優婆塞來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！云何名優婆塞？」

佛告摩訶男：「優婆塞者，在家凈住，乃至盡壽，歸依三寶，為優婆塞，證知我！」

摩訶男白佛言：「世尊！云何名優婆塞須陀洹？」

佛告摩訶男：「優婆塞須陀洹者，三結已斷已知，謂身見、戒取、疑。摩訶男！是名優婆塞須陀洹。」

摩訶男白佛言：「世尊！云何名優婆塞斯陀含？」

佛告摩訶男：「謂優婆塞三結已斷已知，貪、恚、癡薄。摩訶男！是名優婆塞斯陀含。」

摩訶男白佛言：「世尊！云何名優婆塞阿那含？」

佛告摩訶男：「優婆塞阿那含者，五下分結已斷已知，謂身見、戒取、疑、貪慾、瞋恚。摩訶男！是名優婆塞阿那含。

我將為您將這段經文翻譯成藏文： མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་གཏོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི། འདི་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ། འདི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ། འདི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ། འདི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་མོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པའོ།། མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།། ༼དགུ་བརྒྱ་ཉེར་བརྒྱད་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གནས་ན་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ན་མ་དགེ་བསྙེན་ལྔ་བརྒྱ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཞེས་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་ནི་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་དག་པར་གནས་ཤིང་ཚེ་གཅིག་གི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་སྟེ། བདག་དགེ་བསྙེན་དུ་འཛིན་དུ་གསོལ་ཞེས་ཟེར་བའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་རྒྱུན་དུ་་ནི། ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་རྣམས་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པའོ།། མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་བསྲབས་པ། མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ནི། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། གནོད་སེམས་རྣམས་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པའོ།། མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཞེས་བྱའོ།།

」

時，摩訶男釋氏顧視五百優婆塞，而作是言：「奇哉！諸優婆塞，在家清白，乃得如是深妙功德。」

時，摩訶男優婆塞聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起，作禮而去。

（九二九）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。

爾時，釋氏摩訶男來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！云何名優婆塞？」

佛告摩訶男：「優婆塞者，在家清白，乃至盡壽，歸依三寶，為優婆塞，證知我！」

摩訶男白佛：「世尊！云何為滿足一切優婆塞事？」

佛告摩訶男：「若優婆塞有信無戒，是則不具，當勤方便，具足凈戒。具足信、戒而不施者，是則不具；以不具故，精勤方便，修習佈施，令其具足滿。信、戒、施滿，不能隨時往詣沙門，聽受正法，是則不具；以不具故，精勤方便，隨時往詣塔寺，見諸沙門，不一心聽受正法，是不具足。信、戒、施、聞修習滿足，聞已不持，是不具足；以不具足故，精勤方便，隨時往詣沙門，專心聽法，聞則能持。

」

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གནས་རཱ་ཛ་གྲྀ་ཧའི་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་སེར་སྐྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ནཱ་མས་དགེ་བསྙེན་ལྔ་བརྒྱ་ལ་གཟིགས་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ།། ཡ་མཚན་ཆེའོ།། དགེ་བསྙེན་རྣམས་ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཅན་གྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་ཟབ་མོ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་བསྙེན་མ་ཧཱ་ནཱ་མས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་དགའ་སྟེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།། （དགུ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གནས་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་སེར་སྐྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ནཱ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་བསྙེན་ཞེས་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ནཱ་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་ནི་ཁྱིམ་ན་གནས་པའི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཅན་ཏེ། ཚེ་གཅིག་གི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ནི་དགེ་བསྙེན་ཡིན་ནོ། ང་ནི་དཔང་པོའོ།། མ་ཧཱ་ནཱ་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་བསྙེན་གྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཞེས་བགྱི་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ནཱ་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་བསྙེན་དད་པ་ཡོད་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་མེད་ན་དེ་ནི་མི་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱའོ།། དད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་རྫོགས་ཀྱང་སྦྱིན་པ་མི་གཏོང་ན་དེ་ནི་མི་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ནས་སྦྱིན་པ་བསྒྲུབ་པྟེ། དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱའོ།། དད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་སྦྱིན་པ་རྫོགས་ཀྱང་དུས་སུ་དགེ་སྦྱོང་ལ་བལྟ་བར་མི་འགྲོ་ཞིང་དམ་པའི་ཆོས་མི་ཉན་ན་དེ་ནི་མི་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ནས་དུས་སུ་མཆོད་རྟེན་དང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སོང་སྟེ་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་མཐོང་ནས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དམ་པའི་ཆོས་མི་ཉན་ན་དེ་ནི་མི་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ།། དད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་སྦྱིན་པ་དང་ཐོས་པ་བསྒོམ་པ་རྫོགས་ཀྱང་ཐོས་ནས་མི་འཛིན་ན་དེ་ནི་མི་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ནས་དུས་སུ་དགེ་སྦྱོང་ལ་བལྟ་བར་འགྲོ་ཞིང་རྩེ་གཅིག་ཏུ་ཆོས་ཉན་ཏེ་ཐོས་ནས་འཛིན་པར་བྱའོ།།

不能觀察諸法深義，是不具足；不具足故，精勤方便，信、戒、施、聞，聞則能持，持已，觀察甚深妙義，而不隨順知法次法向，是則不具，以不具故，精勤方便，信、戒、施、聞，受持觀察，了達深義，隨順行法次法向。摩訶男！是名滿足一切種優婆塞事。」

摩訶男白佛：「世尊！云何名優婆塞能自安慰，不安慰他？」

佛告摩訶男：「若優婆塞能自立戒，不能令他立於正戒；自持凈戒，不能令他持戒具足；自行佈施，不能以施建立於他；自詣塔寺見諸沙門，不能勸他令詣塔寺往見沙門；自專聽法，不能勸人樂聽正法；聞法自持，不能令他受持正法；自能觀察甚深妙義，不能勸人令觀深義；自知深法能隨順行法次法向，不能勸人令隨順行法次法向。摩訶男！如是八法成就者，是名優婆塞能自安慰，不安慰他。」

摩訶男白佛：「世尊！優婆塞成就幾法自安安他？」

佛告摩訶男：「若優婆塞成就十六法者，是名優婆塞自安安他。

ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཟབ་མོ་བརྟག་པར་མི་ནུས་པ་ནི་མ་རྫོགས་པ་ཡིན། མ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་། དད་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། ཐོས་ནས་འཛིན་ནུས་པ་དང་། བཟུང་ནས་དོན་ཟབ་མོ་བརྟག་པ་དང་། ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ཤེས་པར་མི་འགྲོ་བ་དེ་ནི་མ་རྫོགས་པ་ཡིན། མ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་། དད་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། བཟུང་ནས་བརྟག་པ་དང་། དོན་ཟབ་མོ་རྟོགས་པ་དང་། ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་འཇུག་པའོ། མ་ཧཱ་ན་མ། འདི་ནི་དགེ་བསྙེན་གྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་བསྙེན་བདག་ཉིད་དབུགས་དབྱུང་བར་ནུས་ལ་གཞན་དབུགས་དབྱུང་བར་མི་ནུས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་གང་བདག་ཉིད་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནས་པར་ནུས་ལ་གཞན་ཡང་དག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་འགོད་པར་མི་ནུས་པ་དང་། བདག་ཉིད་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པ་འཛིན་པར་ནུས་ལ་གཞན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་མི་ནུས་པ་དང་། བདག་ཉིད་སྦྱིན་པ་བྱེད་པར་ནུས་ལ་སྦྱིན་པས་གཞན་རྣམས་འཛུགས་པར་མི་ནུས་པ་དང་། བདག་ཉིད་མཆོད་རྟེན་དང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་འགྲོ་ཞིང་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་མཐོང་བར་ནུས་ལ་གཞན་མཆོད་རྟེན་དང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་འགྲོ་ཞིང་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་མཐོང་བར་སྐུལ་བར་མི་ནུས་པ་དང་། བདག་ཉིད་ཆོས་ཉན་པ་ལ་བརྩོན་པར་ནུས་ལ་གཞན་ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཉན་པ་ལ་དགའ་བར་སྐུལ་བར་མི་ནུས་པ་དང་། ཆོས་ཐོས་ནས་བདག་ཉིད་འཛིན་པར་ནུས་ལ་གཞན་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འཛིན་དུ་འཇུག་པར་མི་ནུས་པ་དང་། བདག་ཉིད་དོན་ཟབ་མོ་བརྟག་པར་ནུས་ལ་གཞན་དོན་ཟབ་མོ་བརྟག་ཏུ་འཇུག་བར་མི་ནུས་པ་དང་། བདག་ཉིད་ཆོས་ཟབ་མོ་ཤེས་ཤིང་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་འཇུག་པར་ནུས་ལ་གཞན་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་འཇུག་ཏུ་འཇུག་པར་སྐུལ་བར་མི་ནུས་པའོ། མ་ཧཱ་ན་མ། ཆོས་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་དགེ་བསྙེན་བདག་ཉིད་དབུགས་དབྱུང་བར་ནུས་ལ་གཞན་དབུགས་དབྱུང་བར་མི་ནུས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་བསྙེན་ཆོས་དུ་དང་ལྡན་ན་བདག་ཀྱང་དབུགས་དབྱུང་ལ་གཞན་ཡང་དབུགས་དབྱུང་བར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་གང་ཆོས་བཅུ་དྲུག་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་དགེ་བསྙེན་བདག་ཀྱང་དབུགས་དབྱུང་ལ་གཞན་ཡང་དབུགས་དབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ།།

何等為十六？摩訶男！若優婆塞具足正信，建立他人；自持凈戒，亦以凈戒建立他人；自行佈施，教人行施；自詣塔寺見諸沙門，亦教人往見諸沙門；自專聽法，亦教人聽；自受持法，教人受持；自觀察義，教人觀察；自知深義，隨順修行法次法向，亦復教人解了深義，隨順修行法次法向。摩訶男！如是十六法成就者，是名優婆塞能自安慰，亦安慰他人。

「摩訶男！若優婆塞成就如是十六法者，彼諸大眾悉詣其所，謂婆羅門眾、剎利眾、長者眾、沙門眾，于諸眾中威德顯曜。譬如日輪，初、中及后，光明顯照。如是，優婆塞十六法成就者，初、中及后，威德顯照。如是，摩訶男！若優婆塞十六法成就者，世間難得。」

佛說此經已，釋氏摩訶男聞佛所說，歡喜隨喜，即從坐起，作禮而去。

（九三〇）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。

爾時，釋氏摩訶男來詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！此迦毗羅衛國安隱豐樂，人民熾盛，我每出入時，眾多羽從，狂象、狂人、狂乘常與是俱。我自恐與此諸狂俱生俱死，忘于唸佛、念法、念比丘僧。我自思惟，命終之時，當生何處？」

佛告摩訶男：「莫恐，莫怖，命終之後，不生惡趣，終亦無惡。

བཅུ་དྲུག་པོ་གང་ཞེ་ན། མ་ཧཱ་ན་མ། དགེ་བསྙེན་གང་བདག་ཉིད་ཡང་དག་པའི་དད་པ་དང་ལྡན་ཞིང་གཞན་དག་འཛུགས་པ་དང་། བདག་ཉིད་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པ་འཛིན་ཅིང་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པས་གཞན་དག་ཀྱང་འཛུགས་པ་དང་། བདག་ཉིད་སྦྱིན་པ་བྱེད་ཅིང་གཞན་དག་སྦྱིན་པ་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང་། བདག་ཉིད་མཆོད་རྟེན་དང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་འགྲོ་ཞིང་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་མཐོང་བ་དང་། གཞན་དག་ཀྱང་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་མཐོང་བར་འགྲོ་བར་སློབ་པ་དང་། བདག་ཉིད་ཆོས་ཉན་པ་ལ་བརྩོན་ཞིང་གཞན་དག་ཀྱང་ཉན་དུ་འཇུག་པ་དང་། བདག་ཉིད་ཆོས་འཛིན་ཅིང་གཞན་དག་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་དང་། བདག་ཉིད་དོན་བརྟག་ཅིང་གཞན་དག་བརྟག་ཏུ་འཇུག་པ་དང་། བདག་ཉིད་དོན་ཟབ་མོ་ཤེས་ཤིང་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་འཇུག་པ་དང་། གཞན་དག་ཀྱང་དོན་ཟབ་མོ་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ལ་འཇུག་ཏུ་འཇུག་པའོ། མ་ཧཱ་ན་མ། ཆོས་བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པ་ནི་དགེ་བསྙེན་བདག་ཀྱང་དབུགས་དབྱུང་ལ་གཞན་ཡང་དབུགས་དབྱུང་བ་ཞེས་བྱའོ།། མ་ཧཱ་ན་མ། དགེ་བསྙེན་གང་ཆོས་བཅུ་དྲུག་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པ་དེའི་དྲུང་དུ་འཁོར་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འོང་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བྲམ་ཟེའི་འཁོར་དང་། རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་འཁོར་དང་། ཁྱིམ་བདག་གི་འཁོར་དང་། དགེ་སྦྱོང་གི་འཁོར་རྣམས་ཏེ། འཁོར་དེ་དག་གི་ནང་དུ་གཟི་བརྗིད་དང་མཐུ་གསལ་བར་འགྱུར་རོ། དཔེར་ན་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐོ་རངས་དང་། ཉིན་གུང་དང་། ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་འོད་གསལ་བར་སྣང་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བསྙེན་ཆོས་བཅུ་དྲུག་དང་ལྡན་པ་ནི་ཐོག་མ་དང་། བར་མ་དང་། ཐ་མར་གཟི་བརྗིད་དང་མཐུ་གསལ་བར་འགྱུར་རོ། མ་ཧཱ་ན་མ། དེ་ལྟར་དགེ་བསྙེན་ཆོས་བཅུ་དྲུག་དང་ལྡན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་རྙེད་པར་དཀའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་པ་དང་། ཤཱཀྱ་མ་ཧཱ་ན་མས་བཅལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་།། དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གནས་ན་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱ་མ་ཧཱ་ན་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕྱིན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་འདི་ནི་བདེ་ཞིང་ལོ་ལེགས་ལ་མི་རྣམས་དར་ཞིང་རྒྱས་པ་ལགས་ཏེ། བདག་འགྲོ་བ་དང་འོང་བའི་ཚེ་འཁོར་མང་པོ་དང་། གླང་པོ་སྨྱོན་པ་དང་། མི་སྨྱོན་པ་དང་། བཞོན་པ་སྨྱོན་པ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བས། བདག་སྨྱོན་པ་དེ་དག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བར་འགྱུར་བས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བརྗེད་པར་འགྱུར་བས། བདག་གིས་བསམས་ན་འཆི་བའི་དུས་བྱས་ན་གང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་སྙམ་དུ་མཆིས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མ་འཇིགས་ཤིག །མ་སྐྲག་ཅིག །ཁྱོད་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་དུ་མི་སྐྱེ་སྟེ། ཐ་མར་ཡང་སྡིག་པ་མེད་དོ།།

譬如大樹，順下、順注、順輸，若截根本，當墮何處？」

摩訶男白佛：「隨彼順下、順注、順輸。」

佛告摩訶男：「汝亦如是，若命終時，不生惡趣，終亦無惡。所以者何？汝已長夜修習唸佛、念法、念僧，若命終時，此身若火燒，若棄冢間，風飄日曝，久成塵末，而心意識久遠長夜正信所熏，戒、施、聞、慧所熏，神識上升，向安樂處，未來生天。」

時，摩訶男聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（九三一）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。

爾時，釋氏摩訶男來詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！若比丘在於學地，求所未得，上升進道，安隱涅槃。世尊！彼當云何修習，多修習住，於此法、律得諸漏盡，無漏心解脫、慧解脫，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』？」

佛告摩訶男：「若比丘在於學地，求所未得，上升進道，安隱涅槃，彼于爾時，當修六念，乃至進得涅槃。譬如饑人，身體羸瘦，得美味食，身體肥澤。如是，比丘住在學地，求所未得，上升進道，安隱涅槃，修六隨念，乃至疾得安隱涅槃。

以下是這段佛經文獻的藏文翻譯： དཔེར་ན་ཤིང་ཆེན་པོ་ཞིག་རྒྱུན་དུ་འབབ་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་འཇུག་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་འགྲོ་བ་ལྟར། གལ་ཏེ་རྩ་བ་བཅད་ན་གང་དུ་ལྷུང་བར་འགྱུར། མཧཱ་ནཱ་མས་སངས་རྒྱས་ལ། རྒྱུན་དུ་འབབ་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་འཇུག་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱོགས་སུའོ་ཞེས་གསོལ་ཏོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཧཱ་ནཱ་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཚེའི་དུས་བྱས་པའི་ཚེ་ངན་སོང་དུ་མི་སྐྱེ་ཞིང་མཐར་ཡང་སྡིག་པ་མེད་དོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ཡུན་རིང་པོར་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གལ་ཏེ་ཚེའི་དུས་བྱས་པའི་ཚེ་ལུས་འདི་མེས་བསྲེགས་པའམ། དུར་ཁྲོད་དུ་བོར་བའམ། རླུང་གིས་གཏོར་བའམ། ཉི་མས་བསྲེགས་ཏེ་ཡུན་རིང་པོར་ཐལ་བར་གྱུར་ཀྱང་། སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཡང་དག་པའི་དད་པས་བསྒོས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་བསྒོས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གོང་དུ་འཕགས་ཏེ་བདེ་བའི་གནས་སུ་འགྲོ་ཞིང་མ་འོངས་པ་ན་ལྷར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། དེའི་ཚེ་མཧཱ་ནཱ་མས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།། དགུ་བརྒྱ་སོ་གཅིག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ན་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱ་མཧཱ་ནཱ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་སློབ་པའི་ས་ན་གནས་པ་མ་ཐོབ་པ་འཐོབ་པར་འདོད་པ། གོང་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་དུ་འཇུག་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དེས་ཇི་ལྟར་བསྒོམ་པར་བགྱི། མང་དུ་བསྒོམས་ནས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཟག་པ་ཟད་པ་དང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་གིས་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཏོ། བྱ་བ་བྱས་སོ། འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་མངོན་སུམ་དུ་རིག་པར་བགྱི། བཅོམའདས་ཀྱིས་མཧཱ་ནཱ་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་སློབ་པའི་ས་ན་གནས་པ་མ་ཐོབ་པ་འཐོབ་པར་འདོད་པ། གོང་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་དུ་འཇུག་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དེས་དེའི་ཚེ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། མྱུར་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་བཀྲེས་པས་ཉེན་པའི་མི་ལུས་རིད་པར་གྱུར་པ་ཞིག་གིས་ཞིམ་པོའི་ཟས་རྙེད་ནས་ལུས་རྒྱས་པར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་སློབ་པའི་ས་ན་གནས་པ་མ་ཐོབ་པ་འཐོབ་པར་འདོད་པ། གོང་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་དུ་འཇུག་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བདེ་བར་གནས་པ་དེས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་བསྒོམས་ན་མྱུར་དུ་བདེ་བར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ།།

「何等六念？謂聖弟子念如來事：『如來、應、等正覺、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛世尊。』聖弟子如是念時，不起貪慾纏，不起瞋恚、愚癡心，其心正直。得如來義，得如來正法，于如來正法、于如來所得隨喜心；隨喜心已，歡悅；歡悅已，身猗息；身猗息已，覺受樂；覺受樂已，其心定；心定已，彼聖弟子于兇險眾生中，無諸掛閡，入法流水，乃至涅槃。

「複次，聖弟子念於法事，世尊法、律，現法能離生死熾然，不待時節，通達現法，緣自覺知。聖弟子如是念法者，不起貪慾、瞋恚、愚癡，乃至念法所熏，升進涅槃。

「複次，聖弟子念于僧事，世尊弟子善向、正向、直向、誠向，行隨順法，有向須陀洹、得須陀洹，向斯陀含、得斯陀含，向阿那含、得阿那含，向阿羅漢、得阿羅漢，此是四雙八輩賢聖，是名世尊弟子僧，凈戒具足、三昧具足、智慧具足、解脫具足、解脫知見具足，所應奉迎，承事供養，為良福田。聖弟子如是念僧事時，不起貪慾、瞋恚、愚癡，乃至念僧所熏，升進涅槃。

「複次，聖弟子自念凈戒，不壞戒、不缺戒、不污戒、不雜戒、不他取戒、善護戒、明者稱譽戒、智者不厭戒。

以下是這段佛經的藏文翻譯： རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས། རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སོ།། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་མི་སྐྱེ། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་སེམས་མི་སྐྱེ། སེམས་དྲང་པོར་གྱུར་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དོན་ཐོབ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཐོབ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་སེམས་ཐོབ། རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་སེམས་ཐོབ་ནས་དགའ་བར་འགྱུར། དགའ་བར་གྱུར་ནས་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་འགྱུར། ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པར་གྱུར་ནས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར། བདེ་བ་མྱོང་བར་གྱུར་ནས་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག་པར་འགྱུར། སེམས་མཉམ་པར་བཞག་ནས་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་སེམས་ཅན་གདུག་པ་ཅན་གྱི་ནང་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་འགྲོའོ།། ཡང་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་འདུལ་བ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བའི་མེ་འབར་བ་ལས་གྲོལ་བར་བྱེད་པ། དུས་མི་འགྱང་བ། མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ། རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བའོ།། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལྟར་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མི་སྐྱེ་བ་ནས་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པས་བསྒོས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཕགས་པའི་བར་དུའོ།། ཡང་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ལེགས་པར་ཞུགས་པ། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ། དྲང་པོར་ཞུགས་པ། མཐུན་པར་ཞུགས་པ། ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མྤྱོད་པ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་སྟེ། ཟུང་བཞི་ཡ་བརྒྱད་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་འདི་དག་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཕྱག་བྱ་བའི་འོས། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བའི་འོས། མཆོད་པར་བྱ་བའི་འོས། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་དམ་པའོ།། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལྟར་དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མི་སྐྱེ་བ་ནས་དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པས་བསྒོས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཕགས་པའི་བར་དུའོ།། ཡང་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་རང་གི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། མ་ཉམས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། མ་ཆག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། མ་སྦགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། མ་འདྲེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། གཞན་གྱིས་མ་བླངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། ལེགས་པར་བསྲུངས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། མཁས་པས་བསྔགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། མཁས་པས་མི་སྨད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོ།།

聖弟子如是念戒時，不起貪慾、瞋恚、愚癡，乃至念戒所熏，升進涅槃。

「複次，聖弟子自念施事，我得善利，于慳垢眾生中而得離慳垢處，于非家行解脫施，常自手施，樂行舍法，具足等施。聖弟子如是念施時，不起貪慾、瞋恚、愚癡，乃至念施所熏，升進涅槃。

「複次，聖弟子念諸天事，有四大天王、三十三天、㷔摩天、兜率陀天、化樂天、他化自在天。若有正信心者，於此命終，生彼諸天，我亦當行此正信；彼得凈戒、施、聞、舍、慧，於此命終，生彼諸天，我今亦當行此戒、施、聞、慧。聖弟子如是念天事者，不起貪慾、瞋恚、愚癡，其心正直，緣彼諸天。彼聖弟子如是直心者，得深法利、得深義利、得彼諸天饒益隨喜；隨喜已，生欣悅；欣悅已，身猗息；身猗息已，覺受樂；覺受樂已，得心定；心定已，彼聖弟子處兇險眾生中，無諸掛閡，入法水流。念天所熏故，升進涅槃。

「摩訶男！若比丘住于學地，欲求上升安樂涅槃。如是多修習，疾得涅槃者，于正法、律速盡諸漏，無漏心解脫、慧解脫，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

時，釋氏摩訶男聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起，作禮而去。

以下是這段佛經的藏文翻譯： འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མི་སྐྱེ་བ་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པས་བསྒོས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཕགས་པའི་བར་དུའོ།། ཡང་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་རང་གི་སྦྱིན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། བདག་གིས་ལེགས་པར་རྙེད་དེ། སེར་སྣ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བར་གྱུར། ཁྱིམ་པ་མ་ཡིན་པར་གྱུར་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྦྱིན་པ། རྟག་ཏུ་རང་གི་ལག་གིས་སྦྱིན་པ། གཏོང་བའི་ཆོས་ལ་དགའ་བ། ཐུན་མོང་དུ་སྦྱིན་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ལྡན་པའོ།། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལྟར་སྦྱིན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མི་སྐྱེ་བ་ནས་སྦྱིན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པས་བསྒོས་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཕགས་པའི་བར་དུའོ།། ཡང་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་དང་། འཐབ་བྲལ་གྱི་ལྷ་དང་། དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷ་དང་། འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཡོད་དེ། གལ་ཏེ་ཡང་དག་པའི་དད་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ལྷ་དེ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་ལྟར། བདག་ཀྱང་ཡང་དག་པའི་དད་པ་འདི་སྤྱད་པར་བྱའོ།། དེ་དག་གིས་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། གཏོང་བ་དང་། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་ནས་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ཏེ་ལྷ་དེ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་ལྟར། བདག་གིས་ཀྱང་ད་ལྟ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་འདི་སྤྱད་པར་བྱའོ།། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལྟར་ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མི་སྐྱེ་ཞིང་། སེམས་དྲང་པོར་གྱུར་ཏེ་ལྷ་དེ་དག་ལ་དམིགས་སོ།། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལྟར་སེམས་དྲང་པོར་གྱུར་པ་དེས་ཟབ་མོའི་ཆོས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་། ཟབ་མོའི་དོན་གྱི་ཕན་ཡོན་དང་། ལྷ་དེ་དག་གི་ཕན་པ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཐོབ་བོ།། རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས་དགའ་བ་ས དགའ་བ་སྐྱེས་ནས་ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས། ལུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ནས་བདེ་བ་མྱོང་། བདེ་བ་མྱོང་ནས་སེམས་མཉམ་པར་འཇོག། སེམས་མཉམ་པར་བཞག་ནས་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་སེམས་ཅན་གདུག་པ་ཅན་གྱི་ནང་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཆོས་ཀྱི་ཆུ་བོར་ཞུགས་སོ།། ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པས་བསྒོས་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཕགས་སོ།། མཧཱ་ནཱ་མ། དགེ་སློང་སློབ་པའི་ས་ན་གནས་པ་གོང་དུ་འཕགས་ཤིང་བདེ་བར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་པར་འདོད་པ་དེས་དེ་ལྟར་མང་དུ་བསྒོམས་ན་མྱུར་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་སྟེ། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་མྱུར་དུ་ཟག་པ་ཟད་ཅིང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་གིས་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཏོ། བྱ་བ་བྱས་སོ། འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རིག་པར་བྱེད་དོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱ་མཧཱ་ནཱ་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།།

（九三二）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。時，有眾多比丘集於食堂為世尊縫衣。

時，釋氏摩訶男聞眾多比丘集於食堂為世尊縫衣，世尊不久三月安居訖，作衣竟，持衣缽，人間遊行。聞已，往詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！我四體不攝，迷於四方，聞法悉忘。以聞眾多比丘集於食堂為世尊縫衣，世尊不久安居訖，作衣竟，持衣缽，人間遊行，是故我今思惟：『何時當復得見世尊及諸知識比丘？』」

佛告摩訶男：「汝正使見世尊、不見世尊，見諸知識比丘及與不見，但當念於五法，精勤修習。摩訶男！當以正信為主，非不正信；戒具足、聞具足、施具足、慧具足為本，非不智慧。如是，摩訶男！依此五法，修六念處。何等為六？此摩訶男！念如來，當如是念：『如來、應、等正覺，乃至佛世尊。』當念法、僧、戒、施、天事，乃至自行得智慧。如是，摩訶男！聖弟子成就十一法者，則為學跡，終不腐敗，堪任知見、堪任決定，住甘露門，近於甘露，不能一切疾得甘露涅槃。

「譬如伏雞伏其卵，或五或十，隨時訊息，愛護將養，正復中間放逸，猶能以爪以口啄卵，得生其子。所以者何？以彼雞母初隨時訊息，善愛護故。

以下是這段佛經的藏文翻譯： དགུ་བརྒྱ་སོ་གཉིས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་ན་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་འཚེམ་མོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱ་མཧཱ་ནཱ་མས་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་འཚེམ་པ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་རིང་བར་དབྱར་གནས་པ་ཟླ་བ་གསུམ་རྫོགས་ནས། ཆོས་གོས་བཙེམས་ཟིན་ཏེ། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐོས་སོ།། ཐོས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གི་ཡན་ལག་བཞི་མི་སྡུད་ཅིང་ཕྱོགས་བཞིར་རྨོངས་ཏེ་ཐོས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗེད་དོ།། དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་འཚེམ་པ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་རིང་བར་དབྱར་གནས་པ་རྫོགས་ནས། ཆོས་གོས་བཙེམས་ཟིན་ཏེ། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐོས་པས་དེའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ད་ནམ་ཞིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་སློང་མཁས་པ་རྣམས་མཐོང་བར་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མཧཱ་ནཱ་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཐོང་ངམ་མི་མཐོང་ཡང་རུང་། དགེ་སློང་མཁས་པ་རྣམས་མཐོང་ངམ་མི་མཐོང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་ལྔ་པོ་དག་ལ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱས་ནས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསྒོམ་པར་བྱའོ།། མཧཱ་ནཱ་མ། ཡང་དག་པའི་དད་པ་གཙོ་བོར་བྱ་ཡི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་དད་པ་མ་ཡིན། ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཐོས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སྦྱིན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྩ་བར་བྱ་ཡི་ཤེས་ར་མ་ཡིན་ནོ།། མཧཱ་ནཱ་མ། དེ་ལྟར་ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་བསྒོམ་པར་བྱའོ།། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མཧཱ་ནཱ་མ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྟེ། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བར་དུའོ།། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ལྷའི་དངོས་པོ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། རང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་བར་དུའོ།། མཧཱ་ནཱ་མ། དེ་ལྟར་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཆོས་བཅུ་གཅིག་དང་ལྡན་པ་ནི་སློབ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཡིན་ཏེ། ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་། ཡེ་ཤེས་མཐོང་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ། ངེས་པར་འབྱེད་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ། བདུད་རྩིའི་སྒོ་ན་གནས་པ། བདུད་རྩི་དང་ཉེ་བ། བདུད་རྩི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐམས་ཅད་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ།། དཔེར་ན་བྱ་མོས་སྒོ་ང་ལྔའམ་བཅུ་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་དུས་སུ་བརྟག་ཅིང་བྱམས་པས་བསྐྱངས་ཏེ། གལ་ཏེ་བར་སྐབས་སུ་བག་མེད་པར་གྱུར་ཀྱང་། སེན་མོ་དང་མཆུས་སྒོ་ང་བཅག་ནས་བྱ་ཕྲུག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱ་མོས་ཐོག་མར་དུས་དུས་སུ་བརྟགས་ཤིང་ལེགས་པར་བྱམས་པས་བསྐྱངས་པའི་ཕྱིར་རོ།།

如是聖弟子成就十一法者，住于學跡，終不腐敗，乃至不能一切疾得甘露涅槃。」

佛說此經已，摩訶男釋氏聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（九三三）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。時，有眾多比丘集於食堂為世尊縫衣。

時，釋氏摩訶男聞諸比丘集於食堂為世尊縫衣，世尊不久安居訖，作衣竟，持衣缽，人間遊行。聞已，詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我今四體不攝，迷於四方，先所聞法，今悉忘失，以聞眾多比丘集於食堂為世尊縫衣，乃至人間遊行，我作是念：『何時當復得見世尊及諸知識比丘？』」

佛告摩訶男：「汝見如來、不見如來，見諸比丘、不見諸比丘，且汝常當勤修六法。何等為六？正信為本，戒、施、聞、空、慧以為根本，非不智慧，是故。摩訶男！依此六法已，于上增修六隨念，念如來事，乃至念天。如是十二種念成就，彼聖弟子諸惡退減不增長，消滅不起，離塵垢，不增塵垢，舍離不取；不取故不著，以不取著故，緣自涅槃：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，釋氏摩訶男聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起，作禮而去。

以下是這段佛經的藏文翻譯： དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཆོས་བཅུ་གཅིག་དང་ལྡན་པ་ནི་སློབ་པའི་རྗེས་སུ་གནས་ཏེ། མཐར་མི་ཉམས་པ་ནས་བདུད་རྩི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐམས་ཅད་མྱུར་དུ་མི་ཐོབ་པའི་བར་དུའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། ཤཱཀྱ་མཧཱ་ནཱ་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་།། དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་གསུམ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་ན་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་འཚེམ་མོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱ་མཧཱ་ནཱ་མས་དགེ་སློང་རྣམས་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་འཚེམ་པ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་རིང་བར་དབྱར་གནས་པ་རྫོགས་ནས། ཆོས་གོས་བཙེམས་ཟིན་ཏེ། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐོས་སོ།། ཐོས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། ད་ལྟར་བདག་གི་ཡན་ལག་བཞི་མི་སྡུད་ཅིང་ཕྱོགས་བཞིར་རྨོངས་ཏེ། སྔར་ཐོས་པའི་ཆོས་ད་ལྟར་ཐམས་ཅད་བརྗེད་དེ། དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གོས་འཚེམ་པ་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་བའི་བར་དུ་ཐོས་པས། བདག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་ནམ་ཞིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་སློང་མཁས་པ་རྣམས་མཐོང་བར་འགྱུར་སྙམ་དུ་སེམས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མཧཱ་ནཱ་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་ངམ་མི་མཐོང་ཡང་རུང་། དགེ་སློང་རྣམས་མཐོང་ངམ་མི་མཐོང་ཡང་རུང་། ཆོས་དྲུག་པོ་དག་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ།། དྲུག་གང་ཞེ་ན། ཡང་དག་པའི་དད་པ་རྩ་བར་བྱ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། སྟོང་པ་དང་། ཤེས་རབ་རྩ་བར་བྱ་བ་སབ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ།། དེའི་ཕྱིར་མཧཱ་ནཱ་མ། ཆོས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་ནས། དེའི་སྟེང་དུ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནས་ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་བར་རོ།། དེ་ལྟར་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བཅུ་གཉིས་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ན། འཕགས་པ་དེའི་སྡིག་པ་རྣམས་ཉམས་ཤིང་མི་འཕེལ་བ་དང་། འགག་ཅིང་མི་སྐྱེ་བ་དང་། རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་རྡུལ་མི་འཕེལ་བ་དང་། སྤོང་ཞིང་མི་ལེན་པར་འགྱུར་རོ།། མི་ལེན་པས་མི་ཆགས། མི་ལེན་ཅིང་མི་ཆགས་པས་རང་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་དམིགས་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཏོ། བྱ་བ་བྱས་སོ། འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་རིག་པར་བྱེད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། ཤཱཀྱ་མཧཱ་ནཱ་མས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།།

（九三四）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。

爾時，釋氏摩訶男來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！如我解佛所說，正受故解脫，非不正受。云何？世尊！為先正受而後解脫耶？為先解脫而後正受耶？為正受解脫不前不後一時俱生耶？」

爾時，世尊默然而住。如是摩訶男第二第三問，佛亦再三默然住。

爾時，尊者阿難住于佛后，執扇扇佛。尊者阿難作是念：「釋氏摩訶男以此深義而問世尊，世尊病差未久，我今當說餘事，以引于彼語。

「摩訶男！學人亦有戒，無學人亦有戒；學人有三昧，無學人亦有三昧；學人有慧，無學人亦有慧；學人有解脫，無學人亦有解脫。

以下是這段佛經的藏文翻譯： དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་ན་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱ་མཧཱ་ནཱ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་གོ་བ་ལྟར་ན། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པར་མ་ཞུགས་པས་མ་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ལགས། དང་པོར་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ནས་ཕྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའམ། ཡང་ན་དང་པོར་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་ཕྱིས་ཡང་དག་པར་འཇུག་པའམ། ཡང་ན་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གཉིས་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་བ་ལགས།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ།། དེ་ལྟར་མཧཱ་ནཱ་མས་ལན་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་ཞུས་པ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱང་ལན་གསུམ་དུ་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་ན་བསིལ་ཡབ་ཐོགས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བསིལ་ཡབ་གཡོབ་བཞིན་དུ་འདུག་གོ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། ཤཱཀྱ་མཧཱ་ནཱ་མས་དོན་ཟབ་མོ་འདི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྙུན་ལས་གསོས་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པས། བདག་གིས་ད་ལྟ་དོན་གཞན་ཞིག་བཤད་ནས་དེའི་གཏམ་དྲང་བར་བྱའོ།། མཧཱ་ནཱ་མ། སློབ་པ་ལའང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོད། མི་སློབ་པ་ལའང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོད། སློབ་པ་ལའང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོད། མི་སློབ་པ་ལའང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོད། སློབ་པ་ལའང་ཤེས་རབ་ཡོད། མི་སློབ་པ་ེས་རབ་ཡོད། སློབ་པ་ལའང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོད། མི་སློབ་པ་ལའང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོད་དོ།།

」

摩訶男問尊者阿難：「云何為學人戒？云何為無學人戒？云何學人三昧？云何無學人三昧？云何學人慧？云何無學人慧？云何學人解脫？云何無學人解脫？」

尊者阿難語摩訶男：「此聖弟子住于戒波羅提木叉律儀，威儀行處，受持學戒，受持學戒具足已；離欲、惡不善法，乃至第四禪具足住；如是三昧具足已，此苦聖諦如實知，此苦集如實知，此苦滅如實知，此苦滅道跡如實知；如是知、如是見已，五下分結已斷已知，謂身見、戒取、疑、貪慾、瞋恚，此五下分結斷，于彼受生，得般涅槃阿那含，不復還生此世。彼當爾時，成就學戒、學三昧、學慧、學解脫，復于余時盡諸有漏，無漏解脫、慧解脫，自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』彼當爾時成就無學戒、無學三昧、無學慧、無學解脫。如是，摩訶男！是名世尊所說學戒、學三昧、學慧、學解脫，無學戒、無學三昧、無學慧、無學解脫。」

爾時，釋氏摩訶男聞尊者阿難所說，歡喜隨喜，從坐起，禮佛而去。

爾時，世尊知摩訶男去不久，語尊者阿難：「迦毗羅衛釋氏乃能與諸比丘共論深義？」

阿難白佛：「唯然，世尊！迦毗羅衛釋氏能與諸比丘共論深義。

མ་ཧཱ་ནས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་དྲིས་པ། སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན། མི་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གང་ཡིན། སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན། མི་སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན། སློབ་པའི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན། མི་སློབ་པའི་ཤེས་རབ་གང་ཡིན། སློབ་པའི་རྣམ་གྲོལ་གང་ཡིན། མི་སློབ་པའི་རྣམ་གྲོལ་གང་ཡིན། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་མ་ཧཱ་ན་ལ་སྨྲས་པ། འཕགས་པ་འདི་ནི་སོ་སོར་ཐར་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་གནས་ཤིང་། སྤྱོད་ལམ་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་བརྟེན་ནས། བསླབ་པའི་གཞི་བླང་བར་བྱ་བ་ནས། བསླབ་པའི་གཞི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས། འདོད་པ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གནས་པའི་བར་དང་། དེ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་སྟེ། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་པོ་དེ་དག་སྤངས་ཤིང་ཡོངས་སུ་ཤེས་ནས། དེར་སྐྱེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འགྱུར་ཞིང་། འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡང་ཕྱིར་མི་འོང་བར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། སློབ་པའི་ཤེས་རབ་དང་། སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། ཡང་དུས་གཞན་ཞིག་ན་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་དེ། ཟག་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བས་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཏོ། བྱ་བ་བྱས་སོ། སྲིད་པ་ཕྱི་མ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་མངོན་པར་ཤེས་སོ། དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་མི་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། མི་སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། མི་སློབ་པའི་ཤེས་རབ་དང་། མི་སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། མ་ཧཱ་ན་དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། སློབ་པའི་ཤེས་རབ་དང་། སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། མི་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། མི་སློབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། མི་སློབ་པའི་ཤེས་རབ་དང་། མི་སློབ་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ནས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་སོང་མ་ཐག་ཏུ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེར་སྐྱའི་གནས་ན་གནས་པའི་ཤཱཀྱ་རྣམས་ནི་དགེ་སློང་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དོན་ཟབ་མོ་བརྗོད་པར་ནུས་སམ། ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དེ་བཞིན་ནོ། སེར་སྐྱའི་གནས་ན་གནས་པའི་ཤཱཀྱ་རྣམས་ནི་དགེ་སློང་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་དོན་ཟབ་མོ་བརྗོད་པར་ནུས་སོ།

」

佛告阿難：「迦毗羅衛諸釋氏快得善利，能于甚深佛法賢聖慧眼而得深入。」

佛說此經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜奉行。

（九三五）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。

爾時，釋氏名曰沙陀，語釋氏摩訶男：「世尊說須陀洹成就幾種法？」

摩訶男答言：「世尊說須陀洹成就四法。何等為四？謂于佛不壞凈，法、僧不壞凈，聖戒成就，是名四法成就須陀洹。」

釋氏沙陀語釋氏摩訶男：「莫作是說！莫作是言世尊說四法成就須陀洹。然彼三法成就須陀洹。何等為三？謂于佛不壞凈、於法不壞凈、于僧不壞凈。如是三法成就須陀洹。」如是第三說。釋氏摩訶男不能令沙陀受四法，釋氏沙陀不能令摩訶男受三法，共詣佛所，稽首佛足，退坐一面。

釋氏摩訶男白佛言：「世尊！釋氏沙陀來詣我所，問我言：『世尊說幾法成就須陀洹？』我即答言：『世尊說四法成就須陀洹。何等為四？謂于佛不壞凈，於法、僧不壞凈，聖戒成就。如是四法成就須陀洹。』釋氏沙陀作是言：『釋氏摩訶男！莫作是語，世尊說四法成就須陀洹，但三法成就須陀洹。何等為三？謂于佛不壞凈、於法不壞凈、于僧不壞凈，世尊說如是三法成就須陀洹。

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེར་སྐྱའི་གནས་ན་གནས་པའི་ཤཱཀྱ་རྣམས་ནི་ལེགས་པར་རྙེད་པ་རྙེད་དོ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གིས་ཟབ་མོར་རྟོགས་པར་ནུས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་རྩ་ལྔ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གནས་ན་ནྱ་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏ་ཞེས་བྱ་བས་ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ན་ལ་སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཆོས་དུ་དང་ལྡན་པར་གསུངས། མ་ཧཱ་ནས་སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་པར་གསུངས་སོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏས་ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ན་ལ་སྨྲས་པ། དེ་སྐད་མ་སྨྲ་ཞིག །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་མ་གསུངས་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཆོས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། དགེ་འདུན་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཆོས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ལྟར་ལན་གསུམ་དུ་སྨྲས་ཀྱང་། ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ནས་ཤ་ཏ་ལ་ཆོས་བཞི་ཁས་ལེན་དུ་མ་བཅུག་ལ། ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏས་ཀྱང་མ་ཧཱ་ན་ལ་ཆོས་གསུམ་ཁས་ལེན་དུ་མ་བཅུག་པས། དེ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏ་བདག་གི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས་བདག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས། བཅོམ་ལྡན་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཆོས་དུ་དང་ལྡན་པར་གསུངས། ཞེས་དྲིས་པ་དང་། བདག་གིས་འདི་སྐད་ཅེས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་པར་གསུངས་སོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏས་འདི་སྐད་ཅེས། ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ན། དེ་སྐད་མ་སྨྲ་ཞིག །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་མ་གསུངས་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཆོས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། དགེ་འདུན་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཆོས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་གསུངས་སོ།

』如是再三說，我亦不能令彼釋氏沙陀受四法，釋氏沙陀亦不能令我受三法，是故俱來詣世尊所，今問世尊，須陀洹成就幾法？」

時，沙陀釋氏從坐起，為佛作禮，合掌白佛：「世尊！若有如是像類法起，一者世尊，一者比丘僧，我寧隨世尊，不隨比丘僧。或有如是像類法起，一者世尊，一者比丘尼僧、優婆塞、優婆夷、若天、若魔、若梵、若沙門、婆羅門、諸天、世人，我寧隨世尊！不隨餘眾。」

爾時，世尊告釋氏摩訶男：「如摩訶男！釋氏沙陀作如是論，汝當云何？」

摩訶男白佛：「世尊！彼沙陀釋氏作如是論，我知復可說，我唯言善，唯言真實。」

佛告摩訶男：「是故當知四法成就須陀洹，于佛不壞凈，於法、僧不壞凈，聖戒成就。如是受持。」

時，釋氏摩訶男聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起，作禮而去。

（九三六）

如是我聞：

一時，佛住迦毗羅衛國尼拘律園中。

時，有迦毗羅衛釋氏集供養堂，作如是論，問：「摩訶男！云何最後記說彼百手釋氏命終，世尊記彼得須陀洹，不墮惡趣法，決定正向三菩提，七有天人往生，究竟苦邊。然彼百手釋氏犯戒飲酒，而復世尊記彼得須陀洹，乃至究竟苦邊。

དེ་ལྟར་ལན་གསུམ་དུ་སྨྲས་ཀྱང་། བདག་གིས་ཀྱང་ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏ་ལ་ཆོས་བཞི་ཁས་ལེན་དུ་མ་བཅུག་ལ། ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏས་ཀྱང་བདག་ལ་ཆོས་གསུམ་ཁས་ལེན་དུ་མ་བཅུག་པས། དེའི་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། ད་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཆོས་དུ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེས་ཞུ་བར་བགྱིའོ། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏ་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་འདི་འདྲ་བའི་ཆོས་བྱུང་ན། གཅིག་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས། གཅིག་ནི་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཏེ། བདག་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་གི །དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་གྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ངོ་། གལ་ཏེ་འདི་འདྲ་བའི་ཆོས་བྱུང་ན། གཅིག་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས། གཅིག་ནི་དགེ་སློང་མའི་དགེ་འདུན་ནམ། དགེ་བསྙེན་ནམ། དགེ་བསྙེན་མའམ། ལྷའམ། བདུད་དམ། ཚངས་པའམ། དགེ་སྦྱོང་ངམ། བྲམ་ཟེའམ། ལྷ་རྣམས་སམ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཡིན་ཀྱང་བདག་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་གི །གཞན་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ངོ་། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མ་ཧཱ་ན། ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏས་དེ་ལྟར་སྨྲས་ན་ཁྱོད་ཅི་ཟེར། མ་ཧཱ་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཤཱཀྱའི་རིགས་ཤ་ཏས་དེ་ལྟར་སྨྲས་པ་ལ། བདག་གིས་ཅི་ཞིག་སྨྲ་བར་བྱ། བདག་གིས་ནི་ལེགས་སོ་ཞེས་བགྱི་བ་དང་། བདེན་པའོ་ཞེས་བགྱི་བ་ལས་གཞན་ཅི་ཞིག་སྨྲ་བར་བགྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ནས་སངས་རཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་སོང་ངོ་། དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེར་སྐྱའི་གནས་ན་ནྱ་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་སེར་སྐྱའི་གནས་ན་གནས་པའི་ཤཱཀྱ་རྣམས་མཆོད་སྟོན་གྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་འདི་ལྟར་གཏམ་གླེང་བར་གྱུར་ཏེ། མ་ཧཱ་ན་ལ་དྲིས་པ། ལག་བརྒྱ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཤཱཀྱ་དེ་འཆི་ཁར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཐོབ་པ་དང་། ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡང་དག་པར་བྱང་ཆུབ་གསུམ་དུ་ངེས་པར་གྱུར་པ་དང་། ལྷ་དང་མིའི་སྐྱེ་བ་བདུན་ཐོབ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་བར་ལུང་བསྟན་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། འོན་ཀྱང་ལག་བརྒྱ་པ་ཤཱཀྱ་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་ཞིང་ཆང་འཐུང་བ་ཡིན་མོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་དུ་ལུང་བསྟན་ཏོ།

汝摩訶男！當往問佛，如佛所說，我等奉持！」

爾時，摩訶男往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我等迦毗羅衛諸釋氏集供養堂，作如是論，摩訶男：『云何最後記說，是中百手釋氏命終，世尊記說得須陀洹，乃至究竟苦邊。汝今當往重問世尊，如世尊所說，我等奉持！』我今問佛，唯愿解說。」

佛告摩訶男：「『善逝大師、善逝大師』者，聖弟子所說，口說善逝，而心正念直見，悉入善逝。『正法律、正法律』者，聖弟子所說，口說正法，發心正念直見，悉入正法。『善向僧、善向僧』者，聖弟子所說，口說善向，發心正念直見，悉入善向。如是，摩訶男！聖弟子于佛一向凈信，於法、僧一向凈信，於法利智、出智、決定智，八解脫具足身作證，以智慧見，有漏斷知。如是聖弟子不趣地獄、畜生、餓鬼，不墮惡趣，說阿羅漢俱解脫。

「複次，摩訶男！聖弟子一向于佛清凈信，乃至決定智慧，不得八解脫身作證具足住，然彼知見有漏斷，是名聖弟子不墮惡趣，乃至慧解脫。複次，摩訶男！聖弟子一向于佛清凈信，乃至決定智慧，八解脫身作證具足住，而不見有漏斷，是名聖弟子不墮惡趣，乃至身證。

ཁྱོད་མ་ཧཱ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ལ་དྲིས་ཤིག །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་བདག་ཅག་གིས་ཁས་ལེན་པར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་མ་ཧཱ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ཅག་སེར་སྐྱའི་གནས་ན་གནས་པའི་ཤཱཀྱ་རྣམས་མཆོད་སྟོན་གྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་འདི་ལྟར་གཏམ་གླེང་སྟེ། མ་ཧཱ་ན། ཇི་ལྟར་ལུང་བསྟན་པ་ཐ་མ་ནི་ལག་བརྒྱ་པ་ཤཱཀྱ་དེ་འཆི་བའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཐུག་པའི་བར་དུ་ལུང་བསྟན་ཏོ། ཁྱོད་ད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ལ་ཡང་དྲིས་ཤིག །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་བདག་ཅག་གིས་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། བདག་གིས་ད་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་ན། བཤད་དུ་གསོལ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་ཧཱ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པས་གསུངས་པ་སྟེ། ངག་གིས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བརྗོད་ཅིང་། སེམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པར་ལྟ་བས་བདེ་བར་གཤེགས་པར་ཐམས་ཅད་འཇུག་གོ །དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ། དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པས་གསུངས་པ་སྟེ། ངག་གིས་དམ་པའི་ཆོས་ཞེས་བརྗོད་ཅིང་། སེམས་སྐྱེས་ནས་ཡང་དག་པར་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པར་ལྟ་བས་དམ་པའི་ཆོས་སུ་ཐམས་ཅད་འཇུག་གོ །དགེ་འདུན་ལ་ལེགས་པར་ཞུགས་པ། དགེ་འདུན་ལ་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པས་གསུངས་པ་སྟེ། ངག་གིས་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བརྗོད་ཅིང་། སེམས་སྐྱེས་ནས་ཡང་དག་པར་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པར་ལྟ་བས་ལེགས་པར་ཞུགས་པར་ཐམས་ཅད་འཇུག་གོ །མ་ཧཱ་ན། དེ་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ལ་གཅིག་ཏུ་དད་པ་དག་པ་དང་། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་གཅིག་ཏུ་དད་པ་དག་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་དོན་ལ་ཤེས་རབ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་། ངེས་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་ཤིང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཐོང་ནས་ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པར་ཤེས་སོ། དེ་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་མི་འགྲོ་ཞིང་། ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་སྟེ། དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་ཀས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་མ་ཧཱ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ལ་གཅིག་ཏུ་དད་པ་དག་པ་ནས་ངེས་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་དུ་ལྡན་ཡང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ་མ་ཐོབ་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཤེས་ཤིང་མཐོང་ནས་ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པ་ནི། འཕགས་པ་དེ་རྣམས་ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བ་ནས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བར་ཞེས་བྱའོ། ཡང་མ་ཧཱ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ལ་གཅིག་ཏུ་དད་པ་དག་པ་ནས་ངེས་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་དུ་ལྡན་ཞིང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་ཀྱང་། ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པར་མ་མཐོང་བ་ནི། འཕགས་པ་དེ་རྣམས་ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བ་ནས་ལུས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱས་པའི་བར་ཞེས་བྱའོ།

「複次，摩訶男！若聖弟子一向于佛清凈信，乃至決定智慧，不得八解脫身作證具足住，然于正法、律如實知見，是名聖弟子不墮惡趣，乃至見到。複次，摩訶男！聖弟子一向于佛清凈信，乃至決定智慧，于正法、律如實知見，不得見到，是名聖弟子不墮惡趣，乃至信解脫。

「複次，摩訶男！聖弟子信于佛言說清凈，信法、信僧言說清凈，於五法增上智慧，審諦堪忍，謂信、精進、念、定、慧，是名聖弟子不墮惡趣，乃至隨法行。

「複次，摩訶男！聖弟子信于佛言說清凈，信法、信僧言說清凈，乃至五法少慧，審諦堪忍，謂信、精進、念、定、慧，是名聖弟子不墮惡趣，乃至隨信行。

「摩訶男！此堅固樹，於我所說能知義者，無有是處！若能知者，我則記說，況復百手釋氏而不記說得須陀洹？摩訶男！百手釋氏臨命終時，受持凈戒，舍離飲酒，然後命終，我記說彼得須陀洹，乃至究竟苦邊。」

摩訶男釋氏聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起，作禮而去。

（九三七）

如是我聞：

一時，佛住毗舍離獼猴池側重閣講堂。時，有四十比丘住波梨耶聚落，一切皆修阿練若行、糞掃衣、乞食，學人未離欲，來詣佛所，稽首佛足，退住一面。

ཡང་མ་ཧཱ་ན། གལ་ཏེ་འཕགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ལ་གཅིག་ཏུ་དད་པ་དག་པ་ནས་ངེས་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་དུ་ལྡན་ཡང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ་མ་ཐོབ་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བ་ནི། འཕགས་པ་དེ་རྣམས་ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བ་ནས་མཐོང་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བར་ཞེས་བྱའོ། ཡང་མ་ཧཱ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ལ་གཅིག་ཏུ་དད་པ་དག་པ་ནས་ངེས་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བར་དུ་ལྡན་ཞིང་། དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བར་མ་གྱུར་པ་ནི། འཕགས་པ་དེ་རྣམས་ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བ་ནས་དད་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བར་ཞེས་བྱའོ། ཡང་མ་ཧཱ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ལ་གསུངས་པ་དད་པ་དག་པ་དང་། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་གསུངས་པ་དད་པ་དག་པ་དང་། ཆོས་ལྔ་ལ་ཤེས་རབ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་། ཡང་དག་པར་བརྟག་པ་བཟོད་པ་སྟེ། དད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། དྲན་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཤེས་རབ་བོ། འདི་ནི་འཕགས་པ་དེ་རྣམས་ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བ་ནས་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་བར་ཞེས་བྱའོ། ཡང་མ་ཧཱ་ན། འཕགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ལ་གསུངས་པ་དད་པ་དག་པ་དང་། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་གསུངས་པ་དད་པ་དག་པ་དང་། ཆོས་ལྔ་ལ་ཤེས་རབ་ཆུང་ངུ་དང་། ཡང་དག་པར་བརྟག་པ་བཟོད་པ་སྟེ། དད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་། དྲན་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཤེས་རབ་བོ། འདི་ནི་འཕགས་པ་དེ་རྣམས་ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བ་ནས་དད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་བར་ཞེས་བྱའོ། མ་ཧཱ་ན། ཤིང་སྲ་བ་འདི་ང་ཡིས་བཤད་པའི་དོན་རྣམས་ཤེས་པར་ནུས་པ་ནི་གནས་མེད་དོ། གལ་ཏེ་ཤེས་པར་ནུས་ན། ངས་ལུང་བསྟན་པར་བྱེད་དོ། དེ་བས་ན་ལག་བརྒྱ་པ་ཤཱཀྱ་ལ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཐོབ་པའི་ལུང་བསྟན་པ་ལྟ་སྨོས་ཅི་དགོས། མ་ཧཱ་ན། ལག་བརྒྱ་པ་ཤཱཀྱ་འཆི་ཁར་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པ་བསྲུངས་ཤིང་། ཆང་འཐུང་བ་སྤངས་ནས་ཤི་བས། ངས་དེ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་དུསྟན་ཏོ། ཤཱཀྱའི་རིགས་མ་ཧཱ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་བྱས་ཏེ་སོང་ངོ་། དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡངས་པ་ཅན་དུ་སྤྲེའུའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་ཁང་པ་བརྩེགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་བཞི་བཅུ་པོ་དག་པ་ལི་ཡའི་གྲོང་དུ་གནས་པ། ཐམས་ཅད་ནི་དགོན་པར་གནས་པའི་སྤྱོད་པ་དང་། ཕྱག་དར་ཁྲོད་པའི་གོས་དང་། བསོད་སྙོམས་པ་དང་། སློབ་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།

爾時，世尊作是念：「此四十比丘住波梨耶聚落，皆修阿練若行、糞掃衣、乞食，學人未離欲，我今當爲說法，令其即於此生不起諸漏，心得解脫。」

爾時，世尊告波梨耶聚落四十比丘：「眾生無始生死，無明所蓋，愛系其頸，長夜生死輪轉，不知苦之本際。諸比丘！于意云何？恒水洪流趣于大海，中間恒水為多？汝等本來長夜生死輪轉，破壞身體流血為多？」

諸比丘白佛：「如我解世尊所說義，我等長夜輪轉生死，其身破壞流血甚多，多於恒水百千萬倍。」

佛告比丘：「置此恒水，乃至四大海水為多？汝等長夜輪轉生死，其身破壞血流為多？」

諸比丘白佛：「如我解世尊所說義，我等長夜輪轉生死，其身破壞流血甚多，逾四大海水也。」

佛告諸比丘：「善哉！善哉！汝等長夜輪轉生死，所出身血甚多無數，過於恒水及四大海。所以者何？汝于長夜，曾生象中，或截耳、鼻、頭、尾、四足，其血無量。或受馬身，駝、驢、牛、犬諸禽獸類，斷截耳、鼻、頭、足四體，其血無量，汝等長夜或為賊盜，為人所害，斷截頭、足、耳、鼻，分離四體，其血無量。汝等長夜身壞命終，棄于塳間，膿壞流血，其數無量，或墮地獄、畜生、餓鬼，身壞命終，其流血出亦復無量。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་སོ། དགེ་སློང་བཞི་བཅུ་པོ་དག་པ་ལི་ཡའི་གྲོང་དུ་གནས་པ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དགོན་པར་གནས་པའི་སྤྱོད་པ་དང་། ཕྱག་དར་ཁྲོད་པའི་གོས་དང་། བསོད་སྙོམས་པ་དང་། སློབ་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ཡིན་པས། ད་བདག་གིས་འདི་དག་ལ་ཆོས་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་ཞིང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དག་པ་ལི་ཡའི་གྲོང་གི་དགེ་སློང་བཞི་བཅུ་པོ་དག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བ་ན། མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་། སྲེད་པས་མགུལ་པ་བཅིངས་ཏེ། ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་བར་འཁོར་བ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སློང་དག །འདི་ལྟར་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་འབབ་པའི་གངྒཱའི་ཆུ་བོ་རྒྱུན་འབབ་པ་དང་། དེའི་བར་གྱི་གངྒཱའི་ཆུ་མང་ངམ། ཁྱེད་ཅག་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་འཁྱམས་པ་ན། ལུས་ཞིག་སྟེ་ཁྲག་བྱུང་བ་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་དོན་བདག་ཅག་གིས་རྟོགས་པ་ལྟར་ན། བདག་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་འཁྱམས་པ་ན། ལུས་ཞིག་སྟེ་ཁྲག་བྱུང་བ་ནི་གངྒཱའི་ཆུ་ལས་བརྒྱ་འགྱུར་སྟོང་འགྱུར་ཁྲི་འགྱུར་གྱིས་མང་ངོ་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གངྒཱའི་ཆུ་བཞག་སྟེ། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ཆུ་མང་ངམ། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་འཁྱམས་པ་ན། ལུས་ཞིག་སྟེ་ཁྲག་བྱུང་བ་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་དོན་བདག་ཅག་གིས་རྟོགས་པ་ལྟར་ན། བདག་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་འཁྱམས་པ་ན། ལུས་ཞིག་སྟེ་ཁྲག་བྱུང་བ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ཆུ་ལས་ཀྱང་མང་ངོ་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམསའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་འཁྱམས་པ་ན། ལུས་ལས་བྱུང་བའི་ཁྲག་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་གྲངས་མེད་དེ། གངྒཱའི་ཆུ་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་ཀྱང་ལྷག་གོ །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་གླང་པོ་ཆེའི་ནང་དུ་སྐྱེས་པ་ན། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། མགོ་དང་། མཇུག་མ་དང་། རྐང་པ་བཞི་བཅད་པའི་ཁྲག་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། ཡང་ན་རྟའི་ལུས་སམ། རྔ་མོང་དང་། བོང་བུ་དང་། བ་ལང་དང་། ཁྱི་དང་། བྱ་བྱིའུ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་ལ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། མགོ་དང་། རྐང་པ་བཞི་བཅད་པའི་ཁྲག་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་རྐུན་པོ་བྱས་པ་ན། མི་རྣམས་ཀྱིས་བསད་དེ་མགོ་དང་། རྐང་པ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་བཅད་ཅིང་ལུས་ཡན་ལག་བཞིར་བགོས་པའི་ཁྲག་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་ལུས་ཞིག་སྟེ་ཤི་ནས་དུར་ཁྲོད་དུ་བསྐྱུར་བ་ན། རྣག་དང་ཁྲག་བྱུང་བ་ནི་གྲངས་མེད་དོ། ཡང་ན་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེས་ཏེ། ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བ་ན། ཁྲག་བྱུང་བ་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་དོ།

」

佛告比丘：「色為是常，為非常耶？」

比丘白佛：「無常。世尊！」

佛告比丘：「若無常者，是苦耶？」

比丘白佛：「是苦。世尊！」

佛告比丘：「若無常、苦者，是變易法，聖弟子寧復于中見是我、異我、相在不？」

比丘白佛：「不也，世尊！」受、想、行、識亦復如是。

佛告比丘：「若所有色，過去、未來、現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在。如是如實知。受、想、行、識亦復如是。聖弟子如是觀者，於色厭離，于受、想、行、識厭離；厭已不樂，不樂已解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說是法時，四十比丘波梨耶聚落住者不起諸漏，心得解脫。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九三八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死以來，長夜輪轉，不知苦之本際。

」

佛告比丘：「色為是常，為非常耶？」

比丘白佛：「無常。世尊！」

佛告比丘：「若無常者，是苦耶？」

比丘白佛：「是苦。世尊！」

佛告比丘：「若無常、苦者，是變易法，聖弟子寧復于中見是我、異我、相在不？」

比丘白佛：「不也，世尊！」受、想、行、識亦復如是。

佛告比丘：「若所有色，過去、未來、現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在。如是如實知。受、想、行、識亦復如是。聖弟子如是觀者，於色厭離，于受、想、行、識厭離；厭已不樂，不樂已解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說是法時，四十比丘波梨耶聚落住者不起諸漏，心得解脫。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九三八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死以來，長夜輪轉，不知苦之本際。

」

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུགས་ནི་རྟག་པའམ་མི་རྟག་པ་ཡིན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། མི་རྟག་པ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན། དེ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། སྡུག་བསྔལ་བ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ན། དེ་ནི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཡིན་པས། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་བདག་དང་། བདག་ལས་གཞན་པ་དང་། ཕན་ཚུན་གནས་པར་མཐོང་ངམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། དེ་ལྟར་མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གང་གཟུགས་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བ་དང་། ནང་དང་། ཕྱི་དང་། རགས་པ་དང་། ཕྲ་བ་དང་། བཟང་པོ་དང་། ངན་པ་དང་། རིང་བ་དང་། ཉེ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་མ་ཡིན། བདག་ལས་གཞན་པ་མ་ཡིན། ཕན་ཚུན་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་བལྟས་ན། གཟུགས་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། སྐྱོ་ནས་མི་དགའ། མི་དགའ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་སྟེ། སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླར་ཡང་འདི་ལྟ་བུའི་སྲིད་པ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་ཤེས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་འདི་གསུངས་པའི་ཚེ། པ་ལི་ཡའི་གྲོང་ན་གནས་པའི་དགེ་སློང་བཞི་བཅུས་ཟག་པ་མེད་པར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ།

」

佛告諸比丘：「于意云何？恒河流水，乃至四大海，其水為多？為汝等長夜輪轉生死，流淚為多？」

諸比丘白佛：「如我解世尊所說義，我等長夜輪轉生死，流淚甚多，過於恒水及四大海。」

佛告比丘：「善哉！善哉！汝等長夜輪轉生死，流淚甚多，非彼恒水及四大海。所以者何？汝等長夜喪失父母、兄弟、姊妹、宗親、知識，喪失錢財，為之流淚，甚多無量。汝等長夜棄于塳間，膿血流出，及生地獄、畜生、餓鬼。諸比丘！汝等從無始生死，長夜輪轉，其身血淚甚多無量。」

佛告諸比丘：「色為常耶？為無常耶？」

比丘白佛：「無常。世尊！」

佛告比丘：「若無常者，是苦耶？」

比丘白佛：「是苦。世尊！」

佛告比丘：「若無常、苦者，是變易法，多聞聖弟子寧于其中見我、異我、相在不？」

比丘白佛：「不也，世尊！」受、想、行、識亦復如是。

「諸比丘！聖弟子如是知、如是見，乃至於色解脫，于受、想、行、識解脫，解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九三九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། གངྒཱའི་ཀླུང་གི་ཆུ་རྒྱུན་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་པོའི་ཆུ་མང་ངམ། ཡང་ན་ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་མིག་ཆུ་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བདག་ཅག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་བའི་དོན་རྟོགས་པ་ལྟར་ན། བདག་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་མིག་ཆུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། གངྒཱའི་ཆུ་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་ཀྱང་ལྷག་གོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་མིག་ཆུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། གངྒཱའི་ཆུ་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་ཀྱང་ལྷག་གོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་ཕ་མ་དང་། སྤུན་ཟླ་དང་། སྲིང་མོ་དང་། གཉེན་བཤེས་དང་། མཛའ་བཤེས་རྣམས་ཤི་བ་དང་། ནོར་རྫས་བརླག་པ་ལ་མིག་ཆུ་བཏོན་པ་ནི་གྲངས་མེད་དོ། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་དུར་ཁྲོད་དུ་བོར་བ་དང་། རྣག་ཁྲག་འཛག་པ་དང་། དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེས་པ་ན། དགེ་སློང་དག། ཁྱེད་ཅག་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས་བཟུང་སྟེ། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བ་ན། ལུས་ཀྱི་ཁྲག་གི་མིག་ཆུ་ནི་ཚད་མེད་པ་ཡིན་ནོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུགས་ནི་རྟག་གམ། མི་རྟག དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། མི་རྟག་པ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། སྡུག་བསྔལ་བ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ན། དེ་ནི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཡིན་པས། མང་དུ་་པའི་འཕགས་པས་དེ་ལ་བདག་དང་། བདག་ལས་གཞན་པ་དང་། ཕན་ཚུན་གནས་པར་མཐོང་ངམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། དེ་ལྟར་མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། དགེ་སློང་དག། འཕགས་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་ན། གཟུགས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་རྩ་དགུ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，世尊告諸比丘：「眾生於無始生死，無明所蓋，愛系其頸，長夜輪轉，不知苦之本際。」

佛告諸比丘：「于意云何？恒河流水及四大海，其水為多，汝等長夜輪轉生死，飲其母乳為多耶？」

比丘白佛：「如我解世尊所說義，我等長夜輪轉生死，飲其母乳，多於恒河及四大海水。」

佛告比丘：「善哉！善哉！汝等長夜輪轉生死，飲其母乳，多於恒河及四大海水。所以者何？汝等長夜或生象中，飲其母乳，無量無數。或生駝、馬、牛、驢諸禽獸類飲其母乳，其數無量。汝等長夜棄于塳間，膿血流出，亦復無量。或墮地獄、畜生、餓鬼，髓血流出，亦復如是。比丘！汝等無始生死輪轉已來，不知苦之本際。云何？比丘！色為常耶？為無常耶？」

比丘白佛：「非常。世尊！」

「乃至聖弟子於五受陰觀察非我、非我所，于諸世間得無所取；不取已，無所著，所作已作，自知不受後有。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第三十三 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第三十四

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（九四〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ན། མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་། སྲེད་པས་མགུལ་པ་བཅིངས་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། གངྒཱའི་ཀླུང་གི་ཆུ་རྒྱུན་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་པོའི་ཆུ་མང་ངམ། ཡང་ན་ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་མའི་འོ་མ་འཐུང་བ་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བདག་ཅག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་བའི་དོན་རྟོགས་པ་ལྟར་ན། བདག་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་མའི་འོ་མ་འཐུང་བ་ནི། གངྒཱའི་ཆུ་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་ཀྱང་མང་ངོ་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་མའི་འོ་མ་འཐུང་བ་ནི། གངྒཱའི་ཆུ་དང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་ཀྱང་མང་ངོ་། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་གླང་པོ་ཆེར་སྐྱེས་ནས་མའི་འོ་མ་འཐུང་བ་ནི་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། རྔ་མོང་དང་། རྟ་དང་། བ་གླང་དང་། བོང་བུ་དང་། བྱ་བྱིའུ་སོགས་སུ་སྐྱེས་ནས་མའི་འོ་མ་འཐུང་བ་ནི་གྲངས་མེད་དོ། ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་དུར་ཁྲོད་དུ་བོར་བ་དང་། རྣག་ཁྲག་འཛག་པ་ཡང་གྲངས་མེད་དོ། ཡང་ན་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་སུ་ལྷུང་ནས་རྐང་མར་དང་ཁྲག་འཛག་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། དགེ་སློང་དག། ཁྱེད་ཅག་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་འཁོར་བ་ནས་བཟུང་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། ཅི་སྙམ། དགེ་སློང་དག། གཟུགས་ནི་རྟག་གམ། མི་རྟག དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། མི་རྟག་པ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་བདག་མ་ཡིན་པ་དང་། བདག་གི་བ་མ་ཡིན་པར་དམིགས་ནས། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལས་ལེན་པ་མེད་པརར། མི་ལེན་པས་ཆགས་པ་མེད། བྱ་བ་བྱས། རང་གིས་ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་ཤེས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ། བཀའ་འགྱུར་ཆེན་མོའི་པོད་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ན་བྷ་དྲས་བསྒྱུར། （དགུ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。諸比丘！于意云何？若此大地一切草木，以四指量，斬以為籌，以數汝等長夜輪轉生死所依父母；籌數已盡，其諸父母數猶不盡。諸比丘！如是無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。是故，比丘！當如是學：『當勤精進，斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九四一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。云何？比丘！此大地土泥悉以為丸，如婆羅果，以數汝等長夜生死以來所依父母；土丸既盡，所依父母其數不盡。比丘！眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際，其數如是。是故，比丘！當勤方便，斷除諸有，莫令增長，當如是學。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九四二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。諸比丘！汝等見諸眾生安隱諸樂，當作是念：『我等長夜輪轉生死，亦曾受斯樂，其趣無量。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སློང་དག། ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། གལ་ཏེ་ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདིའི་རྩྭ་དང་ཤིང་ཐམས་ཅད་སོར་བཞིའི་ཚད་དུ་བཅད་དེ་རྩིས་ཤིང་། དེས་ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་ཕ་མ་རྣམས་བགྲང་ན། རྩིས་ཤིང་དེ་དག་ཟད་ཀྱང་ཕ་མ་དེ་དག་གི་གྲངས་མི་ཟད་དོ། དགེ་སློང་དག། དེ་ལྟར་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནི། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེ་བས་ན། དགེ་སློང་དག། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱ། འཕེལ་བར་མི་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་བརྒྱ་ཞེ་གཅིག） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། ཅི་སྙམ། དགེ་སློང་དག། ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདིའི་ས་རྡོ་ཐམས་ཅད་བི་ལྦའི་འབྲས་བུ་ཙམ་གྱི་རིལ་བུར་བྱས་ཏེ། དེས་ཁྱེད་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་ཕ་མ་རྣམས་བགྲང་ན། ས་རིལ་དེ་དག་ཟད་ཀྱང་ཕ་མ་དེ་དག་གི་གྲངས་མི་ཟད་དོ། དགེ་སློང་དག། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པའི་གྲངས་ནི་དེ་ལྟ་བུའོ། དེ་བས་ན། དགེ་སློང་དག། ཐབས་ལ་བརྩོན་པར་བྱས་ཏེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱ། འཕེལ་བར་མི་བྱ། དེ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་ཞེ་གཉིས།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སློང་དག། ཁྱེད་ཅག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་བདེ་བ་དང་སྐྱིད་པར་གནས་པ་མཐོང་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱིས་ཤིག། བདག་ཅག་ཀྱང་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་ཚེ། བདེ་བ་འདི་ལྟ་བུ་མྱོང་ཟིན་ཏེ། དེའི་གྲངས་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དོ།

』是故，比丘！當如是學：『無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際，當勤精進，斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九四三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。諸比丘！若見眾生受諸苦惱，當作是念：『我長夜輪轉生死以來，亦曾更受如是之苦，其數無量，當勤方便，斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九四四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。諸比丘！汝等見諸眾生而生恐怖，衣毛為豎，當作是念：『我等過去必曾殺生，為傷害者，為惡知識，于無始生死長夜輪轉，不知苦之本際。』諸比丘！當作是學，斷除諸有，莫令增長。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九四五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。

དེ་བས་ན། དགེ་སློང་དག། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པས། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱ། འཕེལ་བར་མི་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་བརྒྱ་ཞེ་གསུམ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སློང་དག། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་མཐོང་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱིས་ཤིག། བདག་ཅག་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྐྱེ་འཆི་བྱེད་པའི་ཚེ། སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་མྱོང་ཟིན་ཏེ། དེའི་གྲངས་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། ཐབས་ལ་བརྩོན་པར་བྱས་ཏེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱ། འཕེལ་བར་མི་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་བརྒྱ་ཞེ་བཞི།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སློང་དག། ཁྱེད་ཅག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་མཐོང་ནས་འཇིགས་ཤིང་སྤུ་ཟིང་བར་གྱུར་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱིས་ཤིག། བདག་ཅག་སྔོན་ཆད་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། གནོད་པྱེད་པ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོར་གྱུར་ཏེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སློང་དག། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱ། འཕེལ་བར་མི་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་བརྒྱ་ཞེ་ལྔ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ནས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ།

諸比丘！若見眾生愛念歡喜者，當作是念：『如是眾生過去世時，必為我等父母、兄弟、妻子、親屬、師友、知識，如是長夜生死輪轉，無明所蓋，愛系其頸，故長夜輪轉，不知苦之本際。』是故，諸比丘！當如是學，精勤方便，斷除諸有，莫令增長。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九四六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異婆羅門來詣佛所，恭敬問訊，問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！未來世當有幾佛？」

佛告婆羅門：「未來佛者，如無量恒河沙。」

爾時，婆羅門作是念：「未來當有如無量恒河沙三藐三佛陀，我當從彼修諸梵行。」

爾時，婆羅門聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起去。

時，婆羅門隨路思惟：「我今唯問沙門瞿曇未來諸佛，不問過去。」即隨路還，復問世尊：「云何？瞿曇！過去世時，復有幾佛？」

佛告婆羅門：「過去世佛亦如無量恒河沙數。」

時，婆羅門即作是念：「過去世中有無量恒河沙等諸佛世尊，我曾不習近。設復未來如無量恒河沙三藐三佛陀，亦當不與習近娛樂。我今當於沙門瞿曇所修行梵行。」即便合掌白佛言：「唯愿聽我于正法、律出家修梵行。

དགེ་སློང་དག། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་རྣམས་བྱམས་ཤིང་དགའ་བར་མཐོང་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱིས་ཤིག། སེམས་ཅན་འདི་དག་སྔོན་གྱི་དུས་སུ། ངེས་པར་བདག་ཅག་གི་ཕ་མ་དང་། སྤུན་ཟླ་དང་། ཆུང་མ་དང་། གཉེན་བཤེས་དང་། སློབ་དཔོན་དང་། མཛའ་བཤེས་སུ་གྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་འཆི་འཁོར་བར་གྱུར། མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་། སྲེད་པས་མགུལ་པ་བཅིངས་པས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེ་བས་ན། དགེ་སློང་དག། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། ཐབས་ལ་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་དེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་བྱ། འཕེལ་བར་མི་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་བརྒྱ་ཞེ་དྲུག） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ། བྲམ་ཟེ་གཞན་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་སངས་རྒྱས་དུ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཙམ་མོ། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། མ་འོངས་པ་ན་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཙམ་གྱི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས། བདག་དེ་དག་ལས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་ལམ་དུ་འགྲོ་བཞིན་བསམས་པ། བདག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་ལ་མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཁོ་ན་ཞུས་ཀྱི། འདས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་མ་ཞུས་སོ་སྙམ་ནས། ལམ་ནས་ཕྱིར་ལོག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཡང་ཞུས་པ། ཅི་ལགས། གཽ་ཏམ། འདས་པའིན་སངས་རྒྱས་དུ་ཞིག་བྱུང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཙམ་མོ། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། འདས་པའི་དུས་ན་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཙམ་གྱི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་བྱུང་ཡང་། བདག་གིས་དེ་དག་ལ་བསྟེན་པར་མ་བྱས། གལ་ཏེ་མ་འོངས་པ་ན་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཙམ་གྱི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འབྱུང་ཡང་། དེ་དག་དང་ཡང་འགྲོགས་ཤིང་དགའ་བར་མི་འགྱུར་རོ། བདག་ད་ལྟ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་གྱི་དྲུང་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་བྱའོ། དེ་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བདག་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་གནང་བར་མཛད་དུ་གསོལ།

」

佛告婆羅門：「聽汝于正法、律出家修梵行，得比丘分。」

爾時，婆羅門即出家受具足。出家已，獨一靜處思惟：「所以善男子正信非家，出家學道……。」乃至得阿羅漢。

（九四七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城毗富羅山。

爾時，世尊告諸比丘：「有一人於一劫中生死輪轉，積累白骨不腐壞者，如毗富羅山。若多聞聖弟子此苦聖諦如實知，此苦集聖諦如實知，此苦滅聖諦如實知，此苦滅道跡聖諦如實知，彼如是知、如是見，斷三結，謂身見、戒取、疑，斷此三結，得須陀洹，不墮惡趣法，決定正向三菩提，七有天人往生，究竟苦邊。」

爾時，世尊即說偈言：

「一人一劫中，　　積聚其身骨， 　常積不腐壞，　　如毗富羅山。 　若諸聖弟子，　　正智見真諦， 　此苦及苦因，　　離苦得寂滅。 　修習八道跡，　　正向般涅槃， 　極至於七有，　　天人來往生， 　盡一切諸結，　　究竟於苦邊。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九四八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生於無始生死長夜輪轉，不知苦之本際。

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་གནང་ངོ་། དགེ་སློང་གི་སྐལ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་བསྙེན་པར་རྫོགས་སོ། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་གཅིག་པུར་དབེན་པར་བསམ་གཏན་བྱེད་ཅིང་། དགེ་སྦྱོང་གི་བུ་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་་་་་། དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ། （དགུ་བརྒྱ་ཞེ་བདུན།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་གཅིག་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་འཆི་འཁོར་བར་གྱུར་པའི་རུས་པ་མི་རུལ་བར་བསགས་ན། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ། གལ་ཏེ་འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ན། དེས་དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་སྤོང་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་མོ། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་པོ་འདི་སྤངས་ནས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པར་འགྱུར། ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན། ངེས་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བ། ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བ་བདུན་ཐོབ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། མི་གཅིག་བསྐལ་པ་གཅིག་ཏུ་ནི། །རུས་པ་བསགས་པ་བསགས་པ་ཡིྟག་ཏུ་བསགས་ཤིང་མི་རུལ་བ། །བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་དང་མཚུངས།། གལ་ཏེ་འཕགས་པ་མང་ཐོས་ཀྱིས། །ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་བདེན་པ་མཐོང་།། སྡུག་བསྔལ་དང་ནི་རྒྱུ་དང་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར།། ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་བསྒོམས་པ་ཡིས། །ཡང་དག་མྱ་ངན་འདས་པར་འགྲོ།། སྐྱེ་བ་བདུན་ཙམ་ཐོབ་ནས་ནི། །ལྷ་མི་ཕྱིར་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར།། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ཟད། །སྡུག་བསྔལ་མཐར་ནི་ཕྱིན་པར་འགྱུར།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། （དགུ་བརྒྱ་ཞེ་བརྒྱད།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་ཡུན་རིང་པོའི་མཚན་མོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ།

」

時，有異比丘從坐起，整衣服，偏袒右肩，為佛作禮，右膝著地，合掌白佛：「世尊！劫長久如？」

佛告比丘：「我能為汝說，而汝難知。」

比丘白佛：「可說譬不？」

佛言：「可說，比丘！譬如鐵城，方一由旬，高下亦爾，滿中芥子，有人百年取一芥子，盡其芥子，劫猶不竟。如是，比丘！其劫者，如是長久。如是長劫，百千萬億大苦相續，白骨成丘，膿血成流，地獄、畜生、餓鬼惡趣。是名，比丘！無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。是故，比丘！當如是學：『斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九四九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。」

時，有異比丘從坐起，整衣服，為佛作禮，右膝著地，合掌白佛：「世尊！劫長久如？」

佛告比丘：「我能為汝說，汝難得知。」

比丘白佛：「可說譬不？」

佛言：「可說。比丘！如大石山，不斷不壞，方一由旬，若有士夫以迦尸劫貝百年一拂，拂之不已，石山遂盡，劫猶不竟。

」

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྒྲིགས་ནས། བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཡས་པར་གཟར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བསྐལ་པ་ཇི་ཙམ་རིང་པོ་ལགས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ཡིས་ཁྱོད་ལ་བཤད་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་རྟོགས་པར་དཀའ་འོ། དགེ་སློང་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། དཔེ་བཞག་ནས་གསུང་དུ་རུང་ངམ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བཤད་དུ་རུང་ངོ་། དགེ་སློང་། དཔེར་ན་ལྕགས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་དཔག་ཚད་གཅིག་གྲུ་བཞི་པ། མཐོ་དམན་ཡང་དེ་དང་མཚུངས་པ། ནང་དུ་ཡུངས་ཀར་གྱིས་བཀང་བ་ལ། མི་ཞིག་གིས་ལོ་བརྒྱ་རེ་ན་ཡུངས་ཀར་གཅིག་རེ་བླངས་ཏེ། ཡུངས་ཀར་ཐམས་ཅད་ཟད་ཀྱང་བསྐལ་པ་ད་དུང་མི་རྫོགས་སོ། དགེ་སློང་། བསྐལ་པ་ནི་དེ་ལྟར་རིང་པོ་ཡིན་ནོ། བསྐལ་པ་རིང་པོ་དེ་ལྟ་བུར་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བྱུང་སྟེ། རུས་པ་དཀར་པོ་རི་ལྟར་སྤུངས། རྣག་ཁྲག་ཆུ་བོ་ལྟར་བབས། དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་ངན་སོང་དུ་སྐྱེས། དགེ་སློང་། འདི་ནི་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བ་སྟེ། མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཆད་པར་བྱ། འཕེལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་ཞེ་དགུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་དེ། མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྒྲིགས་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། པུས་མོ་གལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བསྐལ་པ་ཇི་ཙམ་རིང་པོ་ལགས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ཡིས་ཁྱོད་ལ་བཤད་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་རྟོགས་པར་དཀའ་འོ། དགེ་སློང་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ

比丘！如是長久之劫，百千萬億劫受諸苦惱，乃至諸比丘！當如是學：『斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九五〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。」

時，有異比丘從坐起，整衣服，為佛作禮，右膝著地，合掌白佛：「世尊！過去有幾劫？」

佛告比丘：「我悉能說，汝知甚難。」

比丘白佛：「可說譬不？」

佛言：「可說。譬如，比丘！有士夫壽命百歲，晨朝憶念三百千劫，日中憶念三百千劫，日暮憶念三百千劫。如是日日憶念劫數，百年命終，不能憶念劫數邊際。比丘當知，過去劫數無量如是，過去無量劫數，長夜受苦，積骨成山，髓血成流，乃至地獄、畜生、餓鬼惡趣。如是，比丘！無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。是故，比丘！當如是學：『斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九五一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際，無有一處不生不死者。

དགེ་སློང་། བསྐལ་པ་དེ་ལྟར་རིང་པོའི་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་དུ་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་མྱོང་བས། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་རྣམས། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཆད་པར་བྱ། འཕེལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་དེ། མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྒྲིགས་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། འདས་པའི་བསྐལ་པ་དུ་མཆིས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ཡིས་ཐམས་ཅད་བཤད་ནུས་ཀྱང་། ཁྱོད་ཀྱིས་རྟོགས་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ་འོ། དགེ་སློང་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། དཔེ་བཞག་ནས་གསུང་དུ་རུང་ངམ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བཤད་དུ་རུང་ངོ་། དགེ་སློང་། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པ་ཞིག་གིས། སྔ་དྲོ་བསྐལ་པ་འབུམ་ཕྲག་གསུམ་དྲན། ཉིན་གུང་བསྐལ་པ་འབུམ་ཕྲག་གསུམ་དྲན། ཕྱི་དྲོ་བསྐལ་པ་འབུམ་ཕྲག་གསུམ་དྲན། དེ་ལྟར་ཉིན་རེ་བཞིན་བསྐལ་པའི་གྲངས་དྲན་ཀྱང་། ལོ་བརྒྱའི་ཚེ་ཟད་ནས་ཤི་ཡང་བསྐལ་པའི་གྲངས་ཀྱི་མཐའ་མི་རྟོགས་སོ། དགེ་སློང་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག འདས་པའི་བསྐལ་པའི་གྲངས་ནི་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདས་པའི་བསྐལ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ཞིང་། རུས་པ་རི་ལྟར་སྤུངས། རྐང་མར་དང་ཁྲག་ཆུ་བོ་ལྟར་བབས། དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་ངན་སོང་དུ་སྐྱེས། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་། ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཆད་པར་བྱ། འཕེལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་ང་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་དེ། མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། གནས་གང་དུའང་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་ཤི་བ་མེད་དོ།

如是長夜無始生死，不知苦之本際。是故，比丘！當如是學：『斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九五二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際，無有一處無父母、兄弟、妻子、眷屬、宗親、師長者。如是，比丘！無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。是故，比丘！當如是學：『斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九五三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。譬如大雨渧泡，一生一滅，如是，眾生無明所蓋，愛系其頸，無始生死。生者、死者長夜輪轉，不知苦之本際。是故，比丘！當如是學：『斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九五四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。譬如普天大雨洪澍，東西南北無斷絕處。

དེ་ལྟར་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྐྱེ་འཆི་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཆད་པར་བྱ། འཕེལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་ང་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་དེ། མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་ཤིང་། གནས་གང་དུའང་ཕ་མ་དང་། སྤུན་ཟླ་དང་། ཆུང་མ་དང་། བུ་ཕྲུག་དང་། གཉེན་འདུན་དང་། རིགས་རྒྱུད་དང་། སློབ་དཔོན་མ་བྱུང་བ་མེད་དོ། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་། ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཆད་པར་བྱ། འཕེལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་ང་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་དེ། མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དཔེར་ན་ཆར་པ་ཆེན་པོའི་ཆུ་བུར་བཞིན། གཅིག་སྐྱེས་གཅིག་འགག་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ སྲེད་པས་མགུལ་པ་བསྡམས་ཏེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར། སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་རྣམས་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཆད་པར་བྱ། འཕེལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་ང་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་དེ། མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ཐམས་ཅད་དུ་ཆར་པ་ཆེན་པོ་བབས་པ་བཞིན། ཤར་དང་ནུབ་དང་ལྷོ་དང་བྱང་དུ་རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་གནས་མེད་པ།

如是東方、南方、西方、北方，無量國土劫成、劫壞，如天大雨，普雨天下，無斷絕處。如是無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。譬如擲杖空中，或頭落地，或尾落地，或中落地；如是無始生死，長夜輪轉，或墮地獄，或墮畜生，或墮餓鬼。如是無始生死，長夜輪轉。是故，比丘！當如是學：『斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九五五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。譬如，比丘！若有士夫轉五節輪，常轉不息；如是眾生轉五趣輪，或墮地獄、畜生、餓鬼及人、天趣，常轉不息。如是無始生死，長夜輪轉，不知苦之本際。是故，比丘！當如是學：『斷除諸有，莫令增長。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九五六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城毗富羅山側。

爾時，世尊告諸比丘：「一切行無常，一切行不恒、不安、變易之法。諸比丘！於一切行當生厭離、求樂、解脫。

「諸比丘！過去世時，此毗富羅山名長竹山，有諸人民圍繞山居，名低彌羅邑。

དེ་བཞིན་དུ་ཤར་ཕྱོགས་དང་། ལྷོ་ཕྱོགས་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་དང་། བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་བསྐལ་པ་འཆགས་པ་དང་འཇིག་པ་ནི། ནམ་མཁའི་ཆར་པ་ཆེན་པོ་བཞིན། ས་གཞི་ཀུན་ཏུ་བབས་པ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་བཞིན་ནོ། དེ་ལྟར་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དཔེར་ན་དབྱུག་པ་ནམ་མཁར་འཕངས་པ་ན། ཡང་ན་མགོ་ས་ལ་ལྷུང་། ཡང་ན་མཇུག་ས་ལ་ལྷུང་། ཡང་ན་དཀྱིལ་ས་ལ་ལྷུང་བ་བཞིན། དེ་ལྟར་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། ཡང་ན་དམྱལ་བར་ལྟུང་། ཡང་ན་དུད་འགྲོར་ལྟུང་། ཡང་ན་ཡི་དྭགས་སུ་ལྟུང་། དེ་ལྟར་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་རོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཆད་པར་བྱ། འཕེལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་ང་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་མེད་དེ། མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དཔེར་ན་དགེ་སློང་། སྐྱེས་བུ་ཞིག་གིས་འཁོར་ལོ་ཚིགས་ལྔ་པ་ཞིག་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་བསྐོར་བ་བཞིན། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་ལོར་འཁོར་ཞིང་། དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། མི་དང་། ལྷའི་འགྲོ་བར་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་འཁོར་རོ། དེ་ལྟར་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་མུན་པའི་མཚན་མོ་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། སྲིད་པ་ཐམས་་བྱ། འཕེལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་ང་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་བི་པུ་ལའི་རི་ངོས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་བརྟན་པ་མེད་པ། བདེ་བ་མེད་པ། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། དགའ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འདོད་པར་བྱའོ། དགེ་སློང་དག སྔོན་གྱི་དུས་ན་བི་པུ་ལའི་རི་འདི་ལ་སྨྱུག་མ་རིང་པོའི་རི་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཡོད་ཅིང་། མི་རྣམས་རི་འདིའི་མཐའ་སྐོར་དུ་གནས་པ་དེ་དག་ལ་ཏི་མི་རའི་གྲོང་ཞེས་བྱའོ།

低彌羅邑人壽四萬歲，低彌羅邑人上此山頂，四日乃得往反。時，世有佛，名迦羅迦孫提如來、應、等正覺、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛世尊出興於世，說法教化，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，開發顯示。彼長竹山於今名字亦滅，低彌羅聚落人民亦沒，彼佛如來已般涅槃。比丘！當知一切諸行皆悉無常、不恒、不安、變易之法，於一切行，當修厭離、離欲、解脫。

「諸比丘！過去世時，此毗富羅山名曰朋迦。時，有人民繞山而居，名阿毗迦邑，彼時人民壽三萬歲，阿毗迦人上此山頂，經三日中乃得往反。時，世有佛，名拘那含牟尼如來、應、等正覺、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛世尊出興於世，演說經法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，開發顯示。諸比丘！彼朋迦山名字久滅，阿毗迦邑人亦久亡沒，彼佛世尊亦般涅槃。如是，比丘！一切諸行皆悉無常、不恒、不安、變易之法，汝等比丘當修厭離、求樂、解脫。

「諸比丘！過去世時，此毗富羅山名宿波羅首，有諸人民繞山居止，名赤馬邑，人壽二萬歲，彼諸人民上此山頂，經二日中乃得往反。

ཏི་མི་རའི་གྲོང་གི་མི་རྣམས་ཚེ་ལོ་བཞི་ཁྲི་ཐུབ་པ་དང་། ཏི་མི་རའི་གྲོང་གི་མི་རྣམས་རི་རྩེར་འགྲོ་བ་ལ་ཉིན་བཞིའི་བར་དུ་ཕྱིན་ཅིང་ལོག་པར་བྱེད་དོ། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀ་ར་ཀ་མུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས། རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་ཏེ། ཆོས་བསྟན་ཅིང་འདུལ་བར་མཛད་དེ། ཐོག་མ་དང་བར་དང་ཐ་མར་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ་དང་ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོ། རབ་ཏུ་ཕྱེ་ཞིང་གསལ་བར་མཛད་དོ། སྨྱུག་མ་རིང་པོའི་རི་དེའི་མིང་ཡང་ད་ལྟ་འགགས། ཏི་མི་རའི་གྲོང་གི་མི་རྣམས་ཀྱང་མེད་པར་གྱུར། སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ། དགེ་སློང་དག་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། བརྟན་པ་མེད་པ། བདེ་བ་མེད་པ། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱའོ། དགེ་སློང་དག སྔོན་གྱི་དུས་ན། བི་པུ་ལའི་རི་འདི་ལ་པེང་ཀ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཡོད་དེ། དེའི་ཚེ་མི་རྣམས་རི་འདིའི་མཐའ་སྐོར་དུ་གནས་པ་དེ་དག་ལ་ཨ་བི་ཀའི་གྲོང་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའི་ཚེ་མི་རྣམས་ཚེ་ལོ་སུམ་ཁྲི་ཐུབ་ཅིང་། ཨ་བི་ཀའི་མི་རྣམས་རི་རྩེར་འགྲོ་བ་ལ་ཉིན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཕྱིན་ཅིང་ལོག་པར་བྱེད་དོ། དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་དུ་སངས་རྒྱས་རྣམ་གཟིགས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས། རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་ཏེ། མདོ་ཆོས་བསྟན་པ། ཐོག་མ་དང་བར་དང་ཐ་མར་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ་དང་ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོ། རབ་ཏུ་ཕྱེ་ཞིང་གསལ་བར་མཛད་དོ། དགེ་སློང་དག པེང་ཀ་རིའི་མིང་ཡང་ཡུན་རིང་པོར་འགགས། ཨ་བི་ཀའི་གྲོང་གི་མི་རྣམས་ཀྱང་ཡུན་རིང་པོར་མེད་པར་གྱུར། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་དག འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། བརྟན་པ་མེད་པ། བདེ་བ་མེད་པ། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས། དགེ་སློང་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱོ་བ་དང་། དགའ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། དགེ་སློང་དག སྔོན་གྱི་དུས་ན། བི་པུ་ལའི་རི་འདི་ལ་སུ་པ་ར་ཤུ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་ཡོད་དེ། མི་རྣམས་རི་འདིའི་མཐའ་སྐོར་དུ་གནས་པ་དེ་དག་ལ་རྟ་དམར་པོའི་གྲོང་ཞེས་བྱ་སྟེ། མི་རྣམས་ཚེ་ལོ་ཉི་ཁྲི་ཐུབ་ཅིང་། མི་དེ་རྣམས་རི་རྩེར་འགྲོ་བ་ལ་ཉིན་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཕྱིན་ཅིང་ལོག་པར་བྱེད་དོ།

爾時，有佛名曰迦葉如來、應供，乃至出興於世，演說經法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，開示顯現。比丘！當知宿波羅首山名字久滅，赤馬邑人亦久亡沒，彼佛世尊亦般涅槃。如是，比丘！一切諸行皆悉無常、不恒、不安、變易之法。是故，比丘！當修厭離、離欲、解脫。

「諸比丘！今日此山名毗富羅，有諸人民繞山而居，名摩竭提國，此諸人民壽命百歲，善自訊息，得滿百歲，摩竭提人上此山頂，須臾往反，我今於此得成如來、應、等正覺，乃至佛世尊，演說正法，教化令得寂滅涅槃、正道、善逝、覺知。比丘！當知此毗富羅山名亦當磨滅，摩竭提人亦當亡沒，如來不久當般涅槃。如是，比丘！一切諸行悉皆無常、不恒、不安、變易之法。是故，比丘！當修厭離、離欲、解脫。」

爾時，世尊即說偈言：

「古昔長竹山，　　低彌羅村邑， 　次名朋迦山，　　阿毗迦聚落， 　宿波羅首山，　　聚落名赤馬， 　今毗富羅山，　　國名摩竭陀， 　名山悉磨滅，　　其人悉沒亡， 　諸佛般涅槃，　　有者無不盡。 　一切行無常，　　悉皆生滅法， 　有生無不盡，　　唯寂滅為樂。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ནས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་ཏེ། མདོ་ཆོས་བསྟན་པ། ཐོག་མ་དང་བར་དང་ཐ་མར་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ་དང་ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོ། རབ་ཏུ་ཕྱེ་ཞིང་གསལ་བར་མཛད་དོ། དགེ་སློང་དག་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག སུ་པ་ར་ཤུའི་རིའི་མིང་ཡང་ཡུན་རིང་པོར་འགགས། རྟ་དམར་པོའི་གྲོང་གི་མི་རྣམས་ཀྱང་ཡུན་རིང་པོར་མེད་པར་གྱུར། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་དག འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། བརྟན་པ་མེད་པ། བདེ་བ་མེད་པ། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། དགེ་སློང་དག དེང་སང་རི་འདི་ལ་བི་པུ་ལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མི་རྣམས་རི་འདིའི་མཐའ་སྐོར་དུ་གནས་པ་དེ་དག་ནི་མ་ག་དྷའི་རྒྱལ་ཁམས་ཞེས་བྱ། མི་དེ་རྣམས་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་ཅིང་། ལེགས་པར་འཚོ་ན་ལོ་བརྒྱར་ཐུབ་པར་གྱུར། མ་ག་དྷའི་མི་རྣམས་རི་རྩེར་འགྲོ་བ་ལ་སྐད་ཅིག་ཙམ་གྱིས་ཕྱིན་ཅིང་ལོག་པར་བྱེད་དོ། ང་ནི་ད་ལྟ་འདིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུ་གྱུར་ཏེ། ཡང་དག་པའི་ཆོས་བསྟན་ཅིང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལམ་དང་། བདེ་བར་གཤེགས་པ་དང་། རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུལ་བར་མཛད་དོ། དགེ་སློང་དག་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག བི་པུ་ལའི་རིའི་མིང་ཡང་འཇིག་པར་འགྱུར། མ་ག་དྷའི་མི་རྣམས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། དེ་ལྟར་དགེ་སློང་དག འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། བརྟན་པ་མེད་པ། བདེ་བ་མེད་པ། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། སྔོན་ཚེ་སྨྱུག་མ་རིང་པོའི་རི། །ཏི་མི་རའི་གྲོང་ཁྱེར་ཏེ། ། དེ་ནས་པེང་ཀའི་ར་ལ། །ཨ་བི་ཀ་ཡི་གྲོང་ཚོགས་སོ། ། སུ་པ་ར་ཤུའི་རི་བོ་ལ། །གྲོང་ཁྱེར་རྟ་དམར་ཞེས་བྱ་སྟེ། ། ད་ལྟ་བི་པུ་ལའི་རི། །རྒྱལ་ཁམས་མ་ག་དྷ་ཞེས་བྱ། ། རི་བོ་མིང་རྣམས་འཇིག་པར་གྱུར། །མི་རྣམས་ཀུན་ཀྱང་ཟད་པར་གྱུར། ། སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་འདས་པ་དང་། །ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་གོ ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་སྟེ། །ཐམས་ཅད་སྐྱེ་འཇིག་ཆོས་ཅན་ཡིན། ། གང་སྐྱེས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འགྱུར། །ཞི་བ་ཉིད་ནི་བདེ་བ་ཡིན། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།།

（九五七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有婆蹉種出家來詣佛所，合掌問訊，問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！欲有所問，寧有閑暇見答以不？」

佛告婆蹉種出家：「隨汝所問，當爲汝說。」

婆蹉種出家白佛言：「云何？瞿曇！命即身耶？」

佛告婆蹉種出家：「命即身者，此是無記。」

「云何？瞿曇！為命異身異耶？」

佛告婆蹉種出家：「命異身異者，此亦無記。」

婆蹉種出家白佛：「云何？瞿曇！命即身耶？答言：『無記』。命異身異？答言：『無記』。沙門瞿曇有何等奇？弟子命終，即記說言：『某生彼處，某生彼處。』彼諸弟子於此命終捨身，即乘意生身生於余處。當於爾時，非為命異身異也？」

佛告婆蹉：「此說有餘，不說無餘。」

婆蹉白佛：「瞿曇！云何說有餘，不說無餘？」

佛告婆蹉：「譬如火，有餘得然，非無餘。」

婆蹉白佛：「我見火無餘亦然。」

佛告婆蹉：「云何見火無餘亦然？」

婆蹉白佛：「譬如大聚熾火，疾風來吹，火飛空中，豈非無餘火耶？」

佛告婆蹉：「風吹飛火，即是有餘，非無餘也。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏམ། བདག་གིས་ཅི་ཞིག་ཞུ་བར་འཚལ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ལན་གནང་བར་དགོངས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་འདྲི་བ་དེ་བཤད་པར་བྱའོ།། བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་གམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་པ་འདི་ནི་ལུང་མ་བསྟན་པའོ།། གཽ་ཏམ། སྲོག་དང་ལུས་ཐ་དད་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྲོག་དང་ལུས་ཐ་དད་པ་འདི་ཡང་ལུང་མ་བསྟན་པའོ།། བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པས། ལུང་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གསུངས། སྲོག་དང་ལུས་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པས། ལུང་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གསུངས། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་ལ་ངོ་མཚར་ཅི་མཆིས། འཆི་འཕོ་བ་ན་འདི་སྐད་དུ་གང་ཞིག་ཕྱོགས་དེར་སྐྱེས་སོ། །གང་ཞིག་ཕྱོགས་དེར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་ཏོ། །དེ་དག་འདི་ནས་འཆི་འཕོས་ནས་ལུས་བོར་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱིས་གནས་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་ན། དེའི་ཚེ་སྲོག་དང་ལུས་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ནི་ལྷག་མ་དང་བཅས་པར་བཤད་པ་ཡིན་གྱི། ལྷག་མ་མེད་པར་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནོ།། བཙས་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། ཇི་ལྟར་ན་ལྷག་མ་དང་བཅས་པར་བཤད་ཅིང་ལྷག་མ་མེད་པར་མི་གསུང་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་མེ་བཞིན་ཏེ། ལྷག་མ་དང་བཅས་པས་འབར་གྱི། ལྷག་མ་མེད་པས་མི་འབར་རོ།། བཙས་བུས་བཅོམ་ལྡན་འསོལ་པ། བདག་གིས་མེ་ལྷག་མ་མེད་པར་ཡང་འབར་བར་མཐོང་ངོ་།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ལྟར་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་མེ་ལྷག་མ་མེད་པར་འབར་བར་མཐོང་། བཙས་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། དཔེར་ན་མེ་ཕུང་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་འབར་བ་ལ་རླུང་དྲག་པོས་བསྐྱོད་པ་ན། མེ་བར་སྣང་དུ་འཕུར་བ་དེ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མེ་མ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རླུང་གིས་བསྐྱོད་པའི་མེ་དེ་ཡང་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི། ལྷག་མ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ།།

」

婆蹉白佛：「瞿曇！空中飛火。云何名有餘？」

佛告婆蹉：「空中飛火依風故住，依風故然；以依風故，故說有餘。」

婆蹉白佛：「眾生於此命終，乘意生身往生余處。云何有餘？」

佛告婆蹉：「眾生於此處命終，乘意生身生於余處，當於爾時，因愛故取，因愛而住，故說有餘。」

婆蹉白佛：「眾生以愛樂有餘，染著有餘；唯有世尊得彼無餘，成等正覺。沙門瞿曇！世間多緣，請辭還去。」

佛告婆蹉：「宜知是時！」

婆蹉出家聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（九五八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者大目揵連亦于彼住。

時，有婆蹉種出家詣尊者大目揵連所，與尊者目揵連面相問訊慰勞，慰勞已，退坐一面，語尊者大目揵連：「欲有所問，寧有閑暇見答以不？」

目連答言：「婆蹉！隨意所問，知者當答。」

時，婆蹉種出家問尊者目揵連：「何因、何緣余沙門、婆羅門有人來問云何如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死，皆悉隨答。

བཙས་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། བར་སྣང་དུ་འཕུར་བའི་མེ་དེ་ཇི་ལྟར་ན་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བར་སྣང་དུ་འཕུར་བའི་མེ་དེ་རླུང་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་ཤིང་། རླུང་ལ་བརྟེན་ནས་འབར་བས། རླུང་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ལྷག་མ་དང་བཅས་པར་བརྗོད་དོ།། བཙས་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་འདི་ནས་འཆི་འཕོས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱིས་གནས་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་ན། ཇི་ལྟར་ན་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་འདི་ནས་འཆི་འཕོས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱིས་གནས་གཞན་དུ་སྐྱེ་བ་ན། དེའི་ཚེ་སྲེད་པའི་རྒྱུས་ལེན་ཅིང་། སྲེད་པའི་རྒྱུས་གནས་པས་ལྷག་མ་དང་བཅས་པར་བརྗོད་དོ།། བཙས་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ལ་སྲེད་ཅིང་། ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ལ་ཆགས་པར་གྱུར་ཀྱང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་གཅིག་པུས་ལྷག་མ་མེད་པ་བརྙེས་ཏེ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་ཏོ། །དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ། འཇིག་རྟེན་ན་བྱ་བ་མང་བས་ད་བདག་འགྲོ་བར་གསོལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དུས་ལ་བབ་པ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག། བཙས་བུའི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ཡང་དེར་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་དང་ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་དང་བདེ་བར་གསོལ་བ་མཛད་དེ། བདེ་བར་གསོལ་བ་མཛད་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བདག་གིས་ཅི་ཞིག་ཞུཚལ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ལན་གནང་བར་དགོངས་སམ། མཽད་གལ་གྱིས་སྨྲས་པ། བཙས་བུ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་འདྲི་བ་དེ་ཤེས་ན་བཤད་པར་བྱའོ།། དེའི་ཚེ་བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ལ་དྲིས་པ། རྒྱུ་གང་གིས་རྐྱེན་གང་གིས་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་ལ་མི་འགའ་ཞིག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དམ། མེད་དམ། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་དམ། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། དེ་དག་གིས་ཐམས་ཅད་ལན་འདེབས་པ་ལགས།

而沙門瞿曇有來問言如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死，而不記說？」

目揵連言：「婆蹉！余沙門、婆羅門於色、色集、色滅、色味、色患、色出不如實知；不如實知故，于如來有後死則取著，如來無後死、有後死、有無後死、非有後死非無後死則生取著。受、想、行、識、識集、識滅、識味、識患、識出不如實知；不如實知故，于如來有後死生取著，無後死、有無後死、非有非無後死生取著。

「如來者，於色如實知，色集、色滅、色味、色患、色出如實知；如實知故，于如來有後死則不著，無後死、有無後死、非有非無後死則不著。受、想、行、識如實知，識集、識滅、識味、識患、識出如實知；如實知故，于如來有後死則不然，無後死、有無後死、非有非無後死則不然。甚深廣大，無量無數，皆悉寂滅。

「婆蹉！如是因、如是緣，余沙門、婆羅門若有來問如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死，則為記說。如是因、如是緣，如來若有來問如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死，不為記說。」

時，婆蹉種出家聞尊者大目揵連所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（九五九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་ལ་འགའ་ཞིག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དམ། མེད་དམ། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་དམ། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། ཅིའི་ཕྱིར་ལུང་མི་སྟོན་པ་ལགས། མཽད་གལ་གྱི་བུས་སྨྲས་པ། བཙས་བུ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་གཟུགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་མེད་དོ་དང་། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་དོ་དང་། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མངོན་པར་ཞེན་ཏོ། །ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་མངོན་པར་ཞེན་པ་དང་། མེད་དོ་དང་། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་དོ་དང་། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མངོན་པར་ཞེན་ཏོ།། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་གཟུགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཁྱེན་ཅིང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཁྱེན་ཏོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཁྱེན་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་མི་ཞེན་ཅིང་། མེད་དོ་དང་། ྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་དོ་དང་། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མི་ཞེན་ཏོ། །ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཁྱེན་ཅིང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཁྱེན་ཏོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཁྱེན་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་མི་འབྱུང་ཞིང་། མེད་དོ་དང་། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་དོ་དང་། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མི་འབྱུང་ངོ་། །ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ། གྲངས་མེད་ཅིང་ཚད་མེད་པ། ཐམས་ཅད་ཞི་བར་གྱུར་པའོ།། བཙས་བུ། རྒྱུ་འདི་ལྟ་བུ་དང་རྐྱེན་འདི་ལྟ་བུས། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་ལ་འགའ་ཞིག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དམ། མེད་དམ། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་དམ། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། དེ་དག་གིས་ལན་འདེབས་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་འདི་ལྟ་བུ་དང་རྐྱེན་འདི་ལྟ་བུས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་འགའ་ཞིག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དམ། མེད་དམ། ཡོད་ཀྱང་ཡོད་ལ་མེད་ཀྱང་མེད་དམ། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། ལུང་མི་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ།། དེའི་ཚེ་བཙས་བུའི་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོའི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།།

時，有婆蹉種出家來詣佛所，合掌問訊，問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！何因、何緣余沙門、婆羅門若有來問……」如上廣說。

爾時，婆蹉種出家嘆言：「奇哉！瞿曇！弟子、大師義同義、句同句、味同味，乃至同第一義。瞿曇！我今詣摩訶目揵連，以如是義、如是句、如是味而問于彼，彼亦以如是義、如是句、如是味而答我，如今瞿曇所說。是故，瞿曇！真為奇特，大師、弟子義同義、句同句、味同味，同第一義。」

爾時，婆蹉種出家有諸因緣至那梨聚落。營事訖已，詣尊者詵陀迦旃延所，共相問訊，問訊已，退坐一面，問詵陀迦旃延：「何因、何緣沙門瞿曇若有來問如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死，不為記說？」

詵陀迦旃延語婆蹉種出家：「我今問汝，隨意答我。于汝意云何？若因、若緣，若行身施，若色、若無色，若想、若非想、若非想非非想，若彼因、彼緣、彼行無餘行滅。永滅已，如來於彼有所記說，言：『有後死、無後死、有無後死、非有非無後死』耶？」

婆蹉種出家語詵陀迦旃延：「若因、若緣，若種施設諸行，若色、若非色，若想、若非想、若非想非非想，彼因、彼緣、彼行無餘滅。

我將為您將這段中文古籍譯成藏文： དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏ་མ། རྒྱུ་གང་གིས་རྐྱེན་གང་གིས་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་གིས་དྲིས་ན་ཞེས་གོང་དུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ།། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ངོ་མཚར་བའི་ཚིག་བརྗོད་དེ། ཀྱེ་མ་གཽ་ཏ་མ། དོན་གཅིག་དོན་མཚུངས། ཚིག་གཅིག་ཚིག་མཚུངས། རོ་གཅིག་རོ་མཚུངས་པ་ནས་དོན་དམ་པ་མཚུངས་པའི་བར་དུའོ། །གཽ་ཏ་མ། ད་ལྟ་བདག་གིས་མ་ཧཱ་མོའུ་འགལ་གྱན་གྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། དོན་འདི་དང་ཚིག་འདི་དང་རོ་འདི་ལྟ་བུས་དེ་ལ་དྲིས་པ་ན། དེས་ཀྱང་དོན་འདི་དང་ཚིག་འདི་དང་རོ་འདི་ལྟ་བུས་བདག་ལ་ལན་བཏབ་པ་ད་ལྟ་གཽ་ཏ་མས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གཽ་ཏ་མ། ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་སྟེ། དོན་གཅིག་དོན་མཚུངས། ཚིག་གཅིག་ཚིག་མཚུངས། རོ་གཅིག་རོ་མཚུངས། དོན་དམ་པ་མཚུངས་སོ།། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྒྱུ་རྐྱེན་འགའ་ཞིག་གིས་ན་ལི་གྲོང་དུ་སོང་ངོ་། །བྱ་བ་ཐམས་ཅད་གྲུབ་ནས་བཙུན་པ་ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ན་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། །རྒྱུ་གང་གིས་རྐྱེན་གང་གིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དམ་མེད་དམ། ཡོད་མེད་དམ། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན་ལུང་མི་སྟོན་པ་ལགས། ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནས་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་སྨྲས་པ། བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་དྲི་བ་དྲིས་པ་ལ་ཅི་དགའ་བར་ལན་ཐོབ་ཅིག །ཁྱོད་ཀྱི་བསམ་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་དང་འདུ་བྱེད་གང་གིས་ལུས་འཇོག་པར་བྱེད་པ། གཟུགས་སམ་གཟུགས་མེད་པའམ། འདུ་ཤེས་སམ་འདུ་ཤེས་མེད་པའདུ་ཤེས་ཡོད་མིན་མེད་མིན་ཏེ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེ་དང་འདུ་བྱེད་དེ་དག་མ་ལུས་པར་འགགས་ཤིང་རྟག་ཏུ་འགགས་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་ལ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་སམ། མེད་དོ་ཞེས་སམ། ཡོད་མེད་དོ་ཞེས་སམ། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནམ། བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ན་ལ་སྨྲས་པ། རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་དང་འདུ་བྱེད་གང་གིས་གདགས་པར་བྱ་བ། གཟུགས་སམ་གཟུགས་མེད་པའམ། འདུ་ཤེས་སམ་འདུ་ཤེས་མེད་པའམ། འདུ་ཤེས་ཡོད་མིན་མེད་མིན་ཏེ། རྒྱུ་དེ་དང་རྐྱེན་དེ་དང་འདུ་བྱེད་དེ་དག་མ་ལུས་པར་འགགས་སོ།།

云何瞿曇于彼記說如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死？」

詵陀迦旃延語婆蹉種出家：「是故如來以是因、以是緣故，有問如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死，不為記說。」

婆蹉種出家問詵陀迦旃延：「汝于沙門瞿曇弟子，為日久如？」

詵陀迦旃延答言：「少過三年，于正法、律出家修梵行。」

婆蹉種出家言：「詵陀迦旃延！快得善利，少時出家而得如是身律儀、口律儀，又得如是智慧辯才。」

時，婆蹉種出家聞詵陀迦旃延所說，歡喜隨喜，從坐起去。

（九六〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有婆蹉種出家來詣佛所，合掌問訊，問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！欲有所問，寧有閑暇為解說不？」

佛告婆蹉種出家：「隨所欲問，當爲汝說。」

婆蹉種出家白佛言：「瞿曇！何因、何緣有人來問如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死，而不為記說耶？」

佛告婆蹉種出家……如上詵陀迦旃延廣說，乃至「非有非無後死。」

婆蹉種出家白佛言：「奇哉！瞿曇！師及弟子義義同，句句同，味味同，其理悉合，所謂第一句說。

我將為您將這段中文古籍譯成藏文： ཅིའི་ཕྱིར་གཽ་ཏ་མས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་སམ། མེད་དོ་ཞེས་སམ། ཡོད་མེད་དོ་ཞེས་སམ། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་བྱེད། ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནས་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་སྨྲས་པ། དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རྒྱུ་འདི་དང་རྐྱེན་འདི་ལ་བརྟེན་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དམ་མེད་དམ། ཡོད་མེད་དམ། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན་ལུང་མི་སྟོན་ནོ།། བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ན་ལ་དྲིས་པ། ཁྱོད་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་དུས་ཇི་ཙམ་ཞིག་ལོན། ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནས་ལན་བཏབ་པ། ལོ་གསུམ་ཙམ་ལས་མང་བར་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ནོ།། བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་སྨྲས་པ། ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ན། ལེགས་པར་རྙེད་པ་རྙེད་དོ། །དུས་ཐུང་ངུར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ལུས་ཀྱི་སྡོམ་པ་དང་ངག་གི་སྡོམ་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཐོབ་ལ། ཤེས་རབ་དང་སྨྲ་བའི་སྟོབས་པ་འདི་ལྟ་བུའང་ཐོབ་པོ།། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནས་སྨྲས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། དགུ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་ཚེ་ན། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏ་མ། བདག་གིས་ཅི་ཞིག་ཞུ་བར་འཚལ་ན། ཁོམ་པ་མཆིས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅི་འདྲི་བར་འདོད་པདྲིས་ཤིག་དང་། ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏ་མ། རྒྱུ་གང་གིས་རྐྱེན་གང་གིས་འགའ་ཞིག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དམ་མེད་དམ། ཡོད་མེད་དམ། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན་ལུང་མི་སྟོན་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གོང་དུ་ཆེན་པོ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་ཏེ། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་པའི་བར་དུའོ།། བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། ངོ་མཚར་ཏོ། །གཽ་ཏ་མ། སློབ་དཔོན་དང་སློབ་མ་དོན་གཅིག་དོན་མཚུངས། ཚིག་གཅིག་ཚིག་མཚུངས། རོ་གཅིག་རོ་མཚུངས་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་མཐུན་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་ཚིག་གོ།

瞿曇！我為小緣事至那利伽聚落，營事訖已，暫過沙門迦旃延，以如是義、如是句、如是味問沙門迦旃延，彼亦以如是義、如是句、如是味答我所問，如今沙門瞿曇所說。是故當知，實為奇特！師及弟子義、句、味，義、句、味悉同。」

時，婆蹉種出家聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（九六一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有婆蹉種出家來詣佛所，合掌問訊，問訊已，退坐一面，白佛言：「云何？瞿曇！為有我耶？」

爾時，世尊默然不答。

如是再三。爾時，世尊亦再三不答。

爾時，婆蹉種出家作是念：「我已三問沙門瞿曇，而不見答，但當還去。」

時，尊者阿難住于佛后，執扇扇佛。爾時，阿難白佛言：「世尊！彼婆蹉種出家三問，世尊何故不答？豈不增彼婆蹉種出家惡邪見，言沙門不能答其所問？」

佛告阿難：「我若答言有我，則增彼先來邪見；若答言無我，彼先癡惑豈不更增癡惑？言先有我從今斷滅。若先來有我則是常見，於今斷滅則是斷見。如來離於二邊，處中說法，所謂是事有故是事有，是事起故是事生，謂緣無明行，乃至生、老、病、死、憂、悲、惱、苦滅。

我將為您將這段中文古籍譯成藏文： གཽ་ཏ་མ། བྱ་བ་ཆུང་ངུ་ཞིག་གི་ཕྱིར་ན་ལི་ཀའི་གྲོང་དུ་སོང་སྟེ། བྱ་བ་གྲུབ་ནས་དགེ་སྦྱོང་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནའི་དྲུང་དུ་རེ་ཞིག་སོང་སྟེ། དོན་འདི་དང་ཚིག་འདི་དང་རོ་འདི་ལྟ་བུས་དགེ་སྦྱོང་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ན་ལ་དྲིས་པ་དང་། དེས་ཀྱང་དོན་འདི་དང་ཚིག་འདི་དང་རོ་འདི་ལྟ་བུས་བདག་གི་དྲི་བའི་ལན་བཏབ་པ་ད་ལྟ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའོ། །སློབ་དཔོན་དང་དོན་དང་ཚིག་དང་རོ་དང་། དོན་དང་ཚིག་དང་རོ་ཐམས་ཅད་མཐུན་ནོ།། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། དགུ་བརྒྱ་རེ་གཅིག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་ཚེ་ན། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏ་མ། བདག་ཡོད་དམ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ།། དེ་ལྟར་ལན་གསུམ་དུའོ། །དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་ལན་གསུམ་དུ་མ་གསུངས་སོ།། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། བདག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་ལ་ལན་གསུམ་དུ་དྲིས་ཀྱང་ལན་མ་གནང་བས་ད་ནི་ལོག་པར་བྱའོ་སྙམ་མོ།། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རྒྱབ་ཏུ་བཞུགས་ནས་རླུང་གཡབ་ཀྱིས་གཡོབ་བཞིན་པའི་ཚེ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ལན་གསུམ་དུ་དྲིས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་ལན་མི་སྩོལ། བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ལོག་པར་ལྟ་བ་ངན་པ་སྐྱེས་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གིས་བདག་གི་དྲི་བའི་ལན་འདེབས་མ་སྙམ་དུ་མི་སེམས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ངས་བདག་ཡོད་དོ་ཞེས་ལན་བཏབ་ན། དེའི་སྔོན་གྱི་ལོག་པར་ལྟ་བ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བདག་མེད་དོ་ཞེས་ལན་བཏབ་ན། དེ་སྔོན་རྨོངས་པས་ད་དུང་རྨོངས་པ་ཆེ་རུ་འགྲོ་སྟེ། སྔོན་བདག་ཡོད་པ་ལས་ད་ནི་ཆད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །གལ་ཏེ་སྔོན་བདག་ཡོད་ན་རྟག་པར་ལྟ་བར་འགྱུར་ལ། ད་ལྟ་ཆད་ན་ཆད་པར་ལྟ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་ནས་ཆོས་སྟོན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ཡོད་པས་འདི་ཡོད། འདི་འབྱུང་བས་འདི་འབྱུང་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ནས་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་ཤི་དང་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པའི་བར་དུའོ།།

」

佛說此經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜奉行。

（九六二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，婆蹉種出家來詣佛所，與世尊面相問訊，問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！云何瞿曇作如是見、如是說：『世間常，此是真實，余則虛妄。』耶？」

佛告婆蹉種出家：「我不作如是見、如是說：『世間常，是則真實，余則虛妄。』」

「云何瞿曇作如是見、如是說：『世間無常、常無常、非常非無常，有邊、無邊、邊無邊、非邊非無邊，命即是身、命異身異，如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死。』？」

佛告婆蹉種出家：「我不作如是見、如是說，乃至非有非無後死。」

爾時，婆蹉種出家白佛言：「瞿曇！於此見，見何等過患，而於此諸見，一切不說？」

佛告婆蹉種出家：「若作是見，世間常，此則真實，余則虛妄者，此是倒見、此是觀察見、此是動搖見、此是垢污見、此是結見，是苦、是閡、是惱、是熱，見結所繫，愚癡無聞凡夫于未來世，生、老、病、死、憂、悲、惱、苦生。

我將為您將這段中文古籍譯成藏文： བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ།། དགུ་བརྒྱ་རེ་གཉིས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་ཚེ་ན། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཞལ་སྤྲོད་དུ་འཚམས་འདྲི་བྱས་ནས། འཚམས་འདྲི་བྱས་ཟིན་པ་དང་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏ་མ། ཅིའི་ཕྱིར་གཽ་ཏ་མས་འདི་ལྟར་གཟིགས་ཤིང་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་འདི་ལྟར་གཟིགས་ཤིང་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ་ཞེས་མི་སྨྲའོ།། ཅིའི་ཕྱིར་གཽ་ཏ་མས་འདི་ལྟར་གཟིགས་ཤིང་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་མི་རྟག་གོ །རྟག་མི་རྟག་གོ །རྟག་པའང་མ་ཡིན་མི་རྟག་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །མཐའ་ཡོད་དོ། །མཐའ་མེད་དོ། །མཐའ་ཡོད་མེད་དོ། །མཐའ་ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་གོ །སྲོག་གཞན་ལ་ལུས་གཞན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་དོ། །མེད་དོ། །ཡོད་མེད་དོ། །ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བགྱི་བ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་འདི་ལྟར་གཟིགས་ཤིང་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་པའི་བར་དུ་མི་སྨྲའོ།། དེའི་ཚེ་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏ་མ། ལྟ་བ་འདི་དག་ལ་སྐྱོན་ཅི་གཟིགས་ནས། ལྟ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་མི་གསུང་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བ་ཙ་རིགས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ལྟར་ལྟ་བ་འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལྟ་བ་ཡིན། རྟོག་པའི་ལྟ་བ་ཡིན། གཡོ་བའི་ལྟ་བ་ཡིན། དྲི་མའི་ལྟ་བ་ཡིན། ཀུན་སྦྱོར་གྱི་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། གེགས་བྱེད་པ་དང་། གདུང་བ་དང་། ཚ་བ་ཡིན་ལ། ལྟ་བའི་ཀུན་སྦྱོར་གྱིས་བཅིངས་པས། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།།

婆蹉種出家！若作是見，世間無常、常無常、非常非無常，有邊、無邊、邊無邊、非有邊非無邊，是命是身、命異身異，如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死。此是倒見，乃至憂、悲、惱、苦生。」

婆蹉種出家白佛：「瞿曇！何所見？」

佛告婆蹉種出家：「如來所見已畢。婆蹉種出家！然如來見，謂見此苦聖諦、此苦集聖諦、此苦滅聖諦、此苦滅道跡聖諦；作如是知、如是見已，於一切見、一切受、一切生，一切我、我所見、我慢繫著使，斷滅、寂靜、清涼、真實，如是等解脫。比丘！生者不然，不生亦不然。」

婆蹉白佛：「瞿曇！何故說言生者不然？」

佛告婆蹉：「我今問汝，隨意答我。婆蹉！猶如有人于汝前然火，汝見火然不？即于汝前火滅，汝見火滅不？」

婆蹉白佛：「如是，瞿曇！」

佛告婆蹉：「若有人問汝：『曏者火然，今在何處？為東方去耶？西方、南方、北方去耶？』如是問者，汝云何說？」

婆蹉白佛：「瞿曇！若有來作如是問者，我當作如是答：『若有於我前然火，薪草因緣故然，若不增薪，火則永滅，不復更起，東方、南方、西方、北方去者，是則不然。

བཙའ་རིགས་རབ་ཏུ་བྱུང་པ། གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་ལྟ་བར་བྱེད་ན། འཇིག་རྟེན་མི་རྟག་པ་དང་། རྟག་པ་དང་། མི་རྟག་པའང་མ་ཡིན། རྟག་པའང་མ་ཡིན། མཐའ་ཡོད་པ་དང་། མཐའ་མེད་པ་དང་། མཐའ་ཡོད་མེད་དང་། མཐའ་ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མཐའ་མེད་པའང་མ་ཡིན། སྲོག་འདི་ལུས་འདི་ཡིན་པ་དང་། སྲོག་གཞན་ལུས་གཞན་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་པ་དང་། མེད་པ་དང་། ཡོད་མེད་དང་། ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན། འདི་ནི་ལོག་པའི་ལྟ་བ་སྟེ། མྱ་ངན་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། བཙའ་རིགས་རབ་ཏུ་བྱུང་པས་སངས་རྒྱས་ལ། གཽ་ཏམ། ཅི་ཞིག་གཟིགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙའ་རིགས་རབ་ཏུ་བྱུང་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གཟིགས་པ་ནི་མཐར་ཕྱིན་ཏོ། བཙའ་རིགས་རབ་ཏུ་བྱུང་པ། འོན་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟིགས་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་གཟིགས་སོ། དེ་ལྟར་མཁྱེན་ཅིང་དེ་ལྟར་གཟིགས་ནས། ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་དང་། སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་འཆིང་བ་དང་བག་ལ་ཉལ་བ་རྣམས་སྤངས་ནས། ཞི་བ་དང་། བསིལ་བ་དང་། ཡང་དག་པར་གྱུར་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། དགེ་སློང་། སྐྱེས་པ་ནི་མ་ཡིན། མ་སྐྱེས་པའང་མ་ཡིན་ནོ།། བཙའ་རིགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ། གཽ་ཏམ། ཅིའི་ཕྱིར་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙའ་རིགས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ང་ཁྱོད་ལ་འདྲི། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ལན་ཐོབ་ཅིག། བཙའ་རིགས། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་མདུན་དུ་མེ་སྦར་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་མེ་འབར་བ་མཐོང་ངམ། དེ་ན་ཀྱི་མདུན་དུ་མེ་ཤི་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་མེ་ཤི་བ་མཐོང་ངམ། བཙའ་རིགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ། གཽ་ཏམ། དེ་བཞིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙའ་རིགས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་ཞིག་གིས་ཁྱོད་ལ། སྔར་གྱི་མེ་འབར་བ་དེ་ད་ལྟ་གང་དུ་ཡོད། ཤར་ཕྱོགས་སུ་སོང་ངམ། ནུབ་ཕྱོགས་སམ། ལྷོ་ཕྱོགས་སམ། བྱང་ཕྱོགས་སུ་སོང་ངམ་ཞེས་དྲིས་ན། ཁྱོད་ཇི་ལྟར་ལན་འདེབས། བཙའ་རིགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ། གཽ་ཏམ། གལ་ཏེ་མི་ཞིག་གིས་དེ་ལྟར་དྲིས་ན། བདག་གིས་འདི་ལྟར་ལན་འདེབས་པར་བགྱི་སྟེ། གང་གི་ཚེ་བདག་གི་མདུན་དུ་མེ་འབར་བ་དེ་ནི་བུད་ཤིང་གི་རྐྱེན་གྱིས་འབར་བ་ཡིན་ལ། གལ་ཏེ་བུད་ཤིང་མ་བསྣན་ན། མེ་ནི་གཏན་དུ་འཆི་ཞིང་སླར་མི་འབྱུང་བས། ཤར་ཕྱོགས་སམ། ལྷོ་ཕྱོགས་སམ། ནུབ་ཕྱོགས་སམ། བྱང་ཕྱོགས་སུ་སོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།

』」

佛告婆蹉：「我亦如是說，色已斷已知，受、想、行、識已斷已知，斷其根本，如截多羅樹頭，無復生分，于未來世永不復起。若至東方，南、西、北方，是則不然，甚深廣大，無量無數永滅。」

婆蹉白佛：「我當說譬。」

佛告婆蹉：「為知是時。」

婆蹉白佛：「瞿曇！譬如近城邑聚落，有好凈地，生堅固林，有一大堅固樹，其生已來經數千歲，日夜既久，枝葉零落，面板枯朽，唯干獨立。如是，瞿曇！如來法、律離諸枝條柯葉，唯空干堅固獨立。」

爾時，婆蹉出家聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起去。

（九六三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有婆蹉種出家來詣佛所，與世尊面相問訊慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！彼云何無知故，作如是見、如是說：『世間常，此是真實，余則虛妄，世間無常、世間常無常、世間非常非無常，世有邊、世無邊、世有邊無邊、世非有邊非無邊，命即是身、命異身異，如來有後死、無後死、有無後死、非有非無後死』？」

佛告婆蹉：「於色無知故，作如是見、如是說：『世間常，此是真實，余則虛妄，乃至非有非無後死。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙའ་རིགས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྨྲ་སྟེ། གཟུགས་ནི་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པར་བྱས། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པར་བྱས། དེའི་རྩ་བ་བཅད་པ་ནི། ཏ་ལའི་མགོ་བོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ། སླར་སྐྱེ་བའི་ཆ་མེད་ཅིང་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ནམ་ཡང་སླར་མི་སྐྱེའོ། གལ་ཏེ་ཤར་ཕྱོགས་སམ། ལྷོ་དང་། ནུབ་དང་། བྱང་ཕྱོགས་སུ་སོང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ། གྲངས་མེད་ཅིང་ཚད་མེད་པར་གཏན་དུ་འགགས་སོ།། བཙའ་རིགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ། བདག་གིས་དཔེ་ཞིག་བརྗོད་པར་བགྱིའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙའ་རིགས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དུས་ལ་བབ་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག། བཙའ་རིགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ། གཽ་ཏམ། དཔེར་ན་གྲོང་ཁྱེར་རམ་གྲོང་བརྡལ་གྱི་ཉེ་འཁོར་དུ་ས་གཞི་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོད་པར། ཤིང་སྲ་བའི་ནགས་སྐྱེས་པ་ལས། ཤིང་སྲ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་སྐྱེས་ནས་ལོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་འདས་པ། ཉིན་མཚན་རིང་པོར་གྱུར་པས། ཡལ་ག་དང་ལོ་མ་རྣམས་ཟགས་ཤིང་། པགས་པ་དང་ཤུན་པ་སྐམ་པོར་གྱུར་ཏེ། སྡོང་པོ་གཅིག་པུ་ལུས་པ་ལྟར། གཽ་ཏམ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ནི་ཡལ་ག་དང་ལོ་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཏེ། སྟོང་པའི་སྡོང་པོ་སྲ་བ་གཅིག་པུ་ལུས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙའ་རིགས་རབ་ཏུ་བྱུང་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། （དགུ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་གསུམ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙའ་རིགས་རབ་ཏུ་བྱུང་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་དོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་དང་བདེ་བ་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ། གཽ་ཏམ། དེ་དག་ཅིའི་ཕྱིར་མི་ཤེས་པས་འདི་ལྟར་ལྟ་ཞིང་འདི་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་་གོ། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་ནི་རྫུན་པའོ། འཇིག་རྟེན་མི་རྟག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་མཐའ་མེད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་། སྲོག་དེ་ལུས་ཡིན་པ་དང་། སྲོག་གཞན་ལུས་གཞན་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཆི་བའི་འོག་ཏུ་ཡོད་པ་དང་། མེད་པ་དང་། ཡོད་མེད་དང་། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙའ་རིགས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུགས་ལ་མི་ཤེས་པས་འདི་ལྟར་ལྟ་ཞིང་འདི་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་ནི་རྫུན་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ།།

』于受、想、行、識無知故，作如是見、如是說：『世間常，此是真實，余則虛妄，乃至非有非無後死。』」

婆蹉白佛：「瞿曇！知何法故，不如是見、如是說：『世間常，此是真實，余則虛妄，乃至非有非無後死。』」

佛告婆蹉：「知色故，不如是見、如是說：『世間常，此是真實，余則虛妄，乃至非有非無後死。』知受、想、行、識故，不作如是見、如是說，世間常，此是真實，余則虛妄，乃至非有非無後死，如是不知、知。如是不見、見，不識、識，不斷、斷，不觀、觀，不察、察，不覺、覺。」

佛說此經已，婆蹉種出家聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（九六四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有婆蹉種出家來詣佛所，與世尊面相慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！欲有所問，寧有閑暇為解說不？」爾時，世尊默然而住。

婆蹉種出家第二、第三問，佛亦第二、第三默然而住。

時，婆蹉種出家白佛言：「我與瞿曇共相隨順，今有所問，何故默然？」

爾時，世尊作是念：「此婆蹉種出家長夜質直，不諂不偽，時有所問，皆以不知故，非故惱亂，我今當以阿毗曇律納受于彼。

འདི་ནི་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་ལགས། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར། འདི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་། འདི་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གཽ་ཏམ་ལགས། ཆོས་གང་ཤེས་པས་འདི་ལྟར་མི་མཐོང་ཞིང་འདི་ལྟར་མི་སྨྲ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུགས་ཤེས་པས་འདི་ལྟར་མི་མཐོང་ཞིང་འདི་ལྟར་མི་སྨྲ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། །ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཤེས་པས་འདི་ལྟར་མི་མཐོང་ཞིང་འདི་ལྟར་མི་སྨྲ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཤི་བའི་འོག་ཏུའོ། །དེ་ལྟར་མི་ཤེས་པ་དང་ཤེས་པ། དེ་བཞིན་དུ་མི་མཐོང་བ་དང་མཐོང་བ། མི་ཤེས་པ་དང་ཤེས་པ། མི་སྤོང་བ་དང་སྤོང་བ། མི་དམིགས་པ་དང་དམིགས་པ། མི་རྟོག་པ་དང་རྟོག་པ། མི་ཚོར་བ་དང་ཚོར་བའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། བཙས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མངོན་པར་དགའ་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ། （དགུ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་བཞི་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ལྷགས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཕན་ཚུན་དུ་བདེ་བ་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གཽ་ཏམ་ལགས། བདག་གིས་ཞུ་བ་མཆིས་ན། ཁོམ་པ་མཆིས་སམ། བཤད་དུ་གསོལ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅང་མི་གསུང་བར་བོ། ། བཙས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ལན་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་ཞུས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱང་ལན་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བདག་གཽ་ཏམ་དང་མཐུན་པར་འགྲོགས་ན། ད་ལྟ་ཞུ་བ་མཆིས་པ་ལ་ཅིའི་སླད་དུ་ཅང་མི་གསུང་། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་ཏེ། བཙས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་འདི་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་དྲང་པོར་གྱུར་ཅིང་། གཡོ་སྒྱུ་མེད་པ་དང་། རྫུན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། རེས་འགའ་ཞུ་བ་མཆིས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། གནོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པས། བདག་གིས་ད་ནི་ཆོས་མངོན་པ་དང་འདུལ་བས་དེ་གཟུང་བར་བྱའོ། །

」作是念已，告婆蹉種出家：「隨汝所問，當爲解說。」

婆蹉白佛：「云何？瞿曇！有善法耶？」

佛答言：「有。」

婆蹉白佛：「當爲我說善、不善法，令我得解。」

佛告婆蹉：「我今當爲汝略說善、不善法。諦聽，善思。婆蹉！貪慾者是不善法，調伏貪慾是則善法；瞋恚、愚癡是不善法，調伏恚、癡是則善法。殺生者是不善法，離殺生者是則善法；偷盜、邪淫、妄語、兩舌、惡口、綺語、貪、恚、邪見是不善法，不盜，乃至正見是則善法，是為，婆蹉！我今已說三種善法、三種不善法。如是，聖弟子於三種善法、三種不善法如實知，十種不善法、十種善法如實知者，則于貪慾無餘滅盡，瞋恚、愚癡無餘滅盡者，則於一切有漏滅盡，無漏心解脫、慧解脫，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

婆蹉白佛：「頗有一比丘於此法、律得盡有漏，無漏心解脫，乃至不受後有耶？」

佛告婆蹉：「不但若一，若二、若三，乃至五百，有眾多比丘於此法、律盡諸有漏，乃至不受後有。

དེ་ལྟར་དགོངས་ནས། བཙས་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་ཞུས་པ་བཤད་པར་བྱའོ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏམ། དགེ་བའི་ཆོས་མཆིས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ཡོད་དོ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བདག་གི་ཕྱིར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་བཤད་དུ་གསོལ། བདག་གིས་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་སླད་དུའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ད་ཁྱོད་ལ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པར་བྱའོ། །ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །བཙས་པ། འདོད་ཆགས་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡིན་ལ། འདོད་ཆགས་འདུལ་བ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡིན་ལ། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་འདུལ་བ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །སྲོག་གཅོད་པ་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡིན་ལ། སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ལོག་པ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་དང་། ངག་རྩུབ་པོ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་བ་དང་། བརྣབ་སེམས་དང་། གནོད་སེམས་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བ་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡིན་ལ། མ་བྱིན་པར་མི་ལེན་པ་ནས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་བར་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །བཙས་པ། དེ་ལྟར་ངས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །བཙས་པ། དེ་ལྟར་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས། མི་དགེ་བའི་ཆོས་བཅུ་དང་དགེ་བའི་ཆོས་བཅུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པ་དེ་ནི་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་ཅིང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་གིས་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིུམ་དུ་རྟོགས་སོ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་དགེ་སློང་གཅིག་གིས་ཟག་པ་ཟད་ཅིང་ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནས་སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཐོབ་པ་མཆིས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཅིག་ཁོ་ན་མ་ཡིན་གྱི། གཉིས་སམ་གསུམ་མམ་ལྔ་བརྒྱ་ཡང་རུང་སྟེ། དགེ་སློང་མང་པོ་དག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་ནས་སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཐོབ་བོ། །

」

婆蹉白佛：「且置比丘，有一比丘尼於此法、律盡諸有漏，乃至不受後有不？」

佛告婆蹉：「不但一、二、三比丘尼，乃至五百，有眾多比丘尼於此法、律盡諸有漏，乃至不受後有。」

婆蹉白佛：「置比丘尼，有一優婆塞修諸梵行，於此法、律度狐疑不？」

佛告婆蹉：「不但一、二、三，乃至五百優婆塞，乃有眾多優婆塞修諸梵行，於此法、律斷五下分結，得成阿那含，不復還生此。」

婆蹉白佛：「復置優婆塞，頗有一優婆夷於此法、律修持梵行，於此法、律度狐疑不？」

佛告婆蹉：「不但一、二、三優婆夷，乃至五百，乃有眾多優婆夷於此法、律斷五下分結，于彼化生，得阿那含，不復還生此。」

婆蹉白佛：「置比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷修梵行者，頗有優婆塞受五欲，而於此法、律度狐疑不？」

佛告婆蹉：「不但一、二、三，乃至五百，乃有眾多優婆塞居家妻子，香華嚴飾，畜養奴婢，於此法、律斷三結，貪、恚、癡薄，得斯陀含，一往一來，究竟苦邊。

བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། དགེ་སློང་རྣམས་ཞོག་ལ། དགེ་སློང་མ་གཅིག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་ནས་སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཐོབ་པ་མཆིས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་མ་གཅིག་གམ་གཉིས་སམ་གསུམ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་གྱི། ལྔ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཡང་རུང་སྟེ། དགེ་སློང་མ་མང་པོ་དག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་ནས་སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཐོབ་བོ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། དགེ་སློང་མ་རྣམས་ཞོག །དགེ་བསྙེན་གཅིག་གིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཏེ། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་བརྒལ་བ་མཆིས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་གཅིག་གམ་གཉིས་སམ་གསུམ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་གྱི། ལྔ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཡང་རུང་སྟེ། དགེ་བསྙེན་མང་པོ་དག་གིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཏེ། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་སྤངས་ནས། ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཐོབ་སྟེ། འདིར་སླར་མི་འོང་བར་འགྱུར་རོ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། དགེ་བསྙེན་རྣམས་ཞོག །དགེ་བསྙེན་མ་གཅིག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཏེ། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་བརྒལ་བ་མཆིས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་མ་གཅིག་གམ་གཉིས་སམ་གསུམ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་གྱི། ལྔ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཡང་རུང་སྟེ། དགེ་བསྙེན་མ་མང་པོ་དག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་སྤངས་ནས། དེར་སྐྱེས་ཏེ། ཕྱིར་མི་འོང་བ་ཐོབ་ནས། འདིར་སླར་མི་འོང་བར་འགྱུར་རོ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་། དགེ་བསྙེན་མ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་པ་རྣམས་ཞོག །དགེ་བསྙེན་འདོད་པ་ལྔ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་གཅིག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་བརྒལ་བ་མཆིས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བལ་པ། དགེ་བསྙེན་གཅིག་གམ་གཉིས་སམ་གསུམ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་གྱི། ལྔ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཡང་རུང་སྟེ། དགེ་བསྙེན་མང་པོ་དག་ཁྱིམ་ན་གནས་ཤིང་ཆུང་མ་དང་བཅས་པ། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་གིས་བརྒྱན་ཅིང་། བྲན་ཕོ་དང་བྲན་མོ་འཆང་བ་དག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་ཤིང་། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཆུང་བར་གྱུར་ཏེ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ཐོབ་ནས། ལན་ཅིག་འོང་ཞིང་ལན་ཅིག་འགྲོ་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ། །

」

婆蹉白佛：「復置優婆塞，頗有一優婆夷受習五欲，於此法、律得度狐疑不？」

佛告婆蹉：「不但一、二、三，乃至五百，乃有眾多優婆夷在於居家，畜養男女，服習五欲，華香嚴飾，於此法、律三結盡，得須陀洹，不墮惡趣法，決定正向三菩提，七有天人往生，究竟苦邊。」

婆蹉白佛言：「瞿曇！若沙門瞿曇成等正覺，若比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷修梵行者，及優婆塞、優婆夷服習五欲，不得如是功德者，則不滿足；以沙門瞿曇成等正覺，比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷修諸梵行，及優婆塞、優婆夷服習五欲，而成就爾所功德故，則為滿足。瞿曇！今當說譬。」

佛告婆蹉：「隨意所說。」

婆蹉白佛：「如天大雨，水流隨下，瞿曇法、律亦復如是。比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷，若男、若女，悉皆隨流，向于涅槃，浚輸涅槃。甚奇！佛、法、僧平等法、律。為余異道出家來詣瞿曇所，于正法、律求出家、受具足者，幾時便聽出家？」

佛告婆蹉：「若余異道出家欲來於正法、律求出家、受具足者，乃至四月于和尚所受衣而住，然此是為人粗作齊限耳。

བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། དགེ་བསྙེན་རྣམས་ཞོག །དགེ་བསྙེན་མ་འདོད་པ་ལྔ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་གོམས་པ་གཅིག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་བརྒལ་བ་མཆིས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་བསྙེན་མ་གཅིག་གམ་གཉིས་སམ་གསུམ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་གྱི། ལྔ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཡང་རུང་སྟེ། དགེ་བསྙེན་མ་མང་པོ་དག་ཁྱིམ་ན་གནས་ཤིང་། བུ་དང་བུ་མོ་འཆང་བ། འདོད་པ་ལྔ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་གོམས་པ། མེ་ཏོག་དང་སྤོས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་དག་གིས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་ཟད་དེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཐོབ་ནས། ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ། ཡང་དག་པར་བྱང་ཆུབ་གསུམ་དུ་ངེས་པར་འགྲོ་བ། ལྷ་དང་མིའི་སྲིད་པ་བདུན་དུ་སྐྱེ་བ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གཽ་ཏམ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་ནས། དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་། དགེ་བསྙེན་མ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་པ་རྣམས་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་བསྙེན་མ་འདོད་པ་ལྔ་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་མ་ཐོབ་ན་ནི་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་ལགས་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་ནས། དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་། དགེ་བསྙེན་མ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་པ་རྣམས་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་བསྙེན་མ་འདོད་པ་ལྔ་ལ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་སྙེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པས་ན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལགས་སོ། །གཽ་ཏམ། ད་དཔེ་བརྗོད་པར་བགྱིའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་སྨྲོས་ཤིག ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལས་ཆར་ཆེན་པོ་བབས་ན། ཆུ་རྣམས་ཐུར་དུ་འབབ་པ་ལྟར། གཽ་ཏམ་གྱི་ཆ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། དགེ་སློང་དང་། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་། དགེ་བསྙེན་མ་དང་། སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་ཞིང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འབབ་བོ། །ངོ་མཚར་ཆེ། སངས་རྒྱས་དང་། ཆོས་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཆོས་འདུལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གཞན་དག་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་གཽ་ཏམ་གྱི་དྲུང་དུ་ལྷགས་ནས། ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་དང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་གསོལ་ན། དུས་ཇི་སྲིད་ནས་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་གནང་བར་འགྱུར། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གཞན་དག་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་འོངས་ནས་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་དང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་གསོལ་ན། ཟླ་བ་བཞིའི་བར་དུ་མཁན་པོའི་དྲུང་དུ་གོས་བགོས་ཏེ་གནས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་རགས་པའི་ཚད་ཙམ་བཞག་པ་ཡིན་ནོ། །

」

婆蹉白佛：「若諸異道出家來於正法、律欲求出家、受具足，聽於和尚所受依，若滿四月聽出家者，我今堪能於四月在和尚所受依。若於正法、律而得出家、受具足，我當於瞿曇法中出家、受具足，修持梵行。」

佛告婆蹉：「我先不說粗為人作分齊耶？」

婆蹉白佛：「如是，瞿曇！」

爾時世尊告諸比丘：「汝等當度彼婆蹉出家于正法、律出家、受具足。」

婆蹉種出家即得於正法、律出家、受具足，成比丘分，乃至半月，學所應知、應識、應見、應得、應覺、應證，悉知、悉識、悉見、悉得、悉覺、悉證如來正法。

尊者婆蹉作是念：「我今已覺所應知、應識、應見、應得、應覺、應證，彼一切悉知、悉識、悉見、悉得、悉覺、悉證，今當往見世尊。」

是時，婆蹉詣世尊所，稽首禮足，於一面住，白佛言：「世尊！我于學所應知、應識、應見、應得、應覺、應證，悉知、悉識、悉見、悉得、悉覺、悉證世尊正法，唯愿世尊為我說法，我聞法已，當獨一靜處，專精思惟，不放逸住，思惟：『所以善男子剃除鬚髮，著袈裟衣，正信出家學道，乃至自知不受後有。』」

佛告婆蹉：「有二法，修習多修習，所謂止、觀。

བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གལ་ཏེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གཞན་དག་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་དང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ། མཁན་པོའི་དྲུང་དུ་གོས་གྱོན་ཏེ་གནས་པར་གནང་ཞིང་། ཟླ་བ་བཞི་རྫོགས་ནས་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་གནང་ན། བདག་ནི་ད་ལྟ་ཟླ་བ་བཞིའི་བར་དུ་མཁན་པོའི་དྲུང་དུ་གོས་གྱོན་ཏེ་གནས་པར་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་དང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་གྱུར་ན། བདག་གཽ་ཏམ་གྱི་ཆོས་འདི་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་པར་བགྱིའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་སྔར་སྐྱེས་བུ་རགས་པའི་ཚད་ཙམ་བཞག་པ་མ་བཤད་དམ། ། བཙས་པས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གཽ་ཏམ། དེ་ལྟར་ལགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་བཙས་པ་དེ་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་གྱིས་ཤིག ། བཙས་པ་རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་ནས་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོར་གྱུར་ཏེ། ཟླ་བ་ཕྱེད་ཀྱི་བར་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། ངོ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། མཐོང་བར་བྱ་བ་དང་། ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་། རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་། ངོ་ཤེས་པ་དང་། མཐོང་བ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པར་གྱུར་ཏོ། ། བཙས་པ་ཚེ་དང་ལྡན་པས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། བདག་གིས་ད་ནི་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། ངོ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། མཐོང་བར་བྱ་བ་དང་། ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་། རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་། ངོ་ཤེས མཐོང་བ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཟིན་གྱིས། ད་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་མཆི་བར་བྱའོ་སྙམ་མོ། ། དེའི་ཚེ་བཙས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་སློབ་པའི་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། ངོ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། མཐོང་བར་བྱ་བ་དང་། ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་། རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་། ངོ་ཤེས་པ་དང་། མཐོང་བ་དང་། ཐོབ་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཟིན་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་ལ་ཆོས་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་གིས་ཆོས་ཐོས་ནས་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་བག་ཡོད་པར་གནས་ནས། རིགས་ཀྱི་བུ་རྣམས་སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་ཏེ། གོས་ངུར་སྨྲིག་བགོས་ནས། དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་དོན་དེ་སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་པའི་བར་དུ་བསམ་པར་བགྱིའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཙས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་གཉིས་པོ་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་པར་བྱ་སྟེ། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ངོ་། །

此二法修習多修習，得知界、果，覺了于界，知種種界，覺種種界。如是，比丘！欲求離欲，惡不善法，乃至第四禪具足住，慈、悲、喜、舍，空入處、識入處、無所有入處、非想非非想入處，令我三結盡，得須陀洹；三結盡，貪、恚、癡薄，得斯陀含；五下分結盡，得阿那含；種種神通境界，天眼、天耳、他心智、宿命智、生死智、漏盡智皆悉得。是故，比丘！當修二法，修習多修習，修二法故，知種種界，乃至漏盡。」

爾時，尊者婆蹉聞佛所說，歡喜作禮而去。爾時，婆蹉獨一靜處，專精思惟，不放逸住，乃至自知不受後有。

時，有眾多比丘莊嚴方便，欲詣世尊恭敬供養。

爾時，婆蹉問眾多比丘：「汝等莊嚴方便，欲詣世尊恭敬供養耶？」

諸比丘答言：「爾。」

爾時，婆蹉語諸比丘：「尊者！持我語，敬禮世尊，問訊起居輕利，少病少惱，安樂住不？言：『婆蹉比丘白世尊言：「我已供養世尊，具足奉事，令歡悅，非不歡悅；大師弟子所作皆悉已作，供養大師，令歡悅，非不歡悅。」』」

時，眾多比丘往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！尊者婆蹉稽首敬禮世尊足……」乃至「歡悅，非不歡悅。

དེ་ལྟར་ཆོས་གཉིས་པོ་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་པས། ཁམས་ཤེས་པ་དང་། འབྲས་བུ་དང་། ཁམས་རྣམས་རྟོགས་པ་དང་། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཤེས་པ་དང་། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དགེ་སློང་དག །དེ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་བར་དུ་རྫོགས་པར་གནས་པ་དང་། བྱམས་པ་དང་། སྙིང་རྗེ་དང་། དགའ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་དང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་དང་། བདག་གི་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་ཟད་དེ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང་། ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་ཟད་ཅིང་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཆུང་བས་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང་། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་ཟད་པས་ཕྱིར་མི་འོང་བ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་དང་། ལྷའི་མིག་དང་། ལྷའི་རྣ་བ་དང་། གཞན་སེམས་ཤེས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པ་དང་། ཟག་པ་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །ཆོས་གཉིས་པོ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་པས་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཤེས་པ་ནས་ཟག་པ་ཟད་པའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ། ། དེའི་ཚེ་བཙས་པ་ཚེ་དང་ལྡན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་སྟེ་ཕྱག་བྱས་ནས་སོང་ངོ་། །དེ་ནས་བཙས་པ་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་བག་ཡོད་པར་གནས་པས་སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་པའི་བར་དུ་གྱུར་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བརྒྱན་ཅིང་སྤྲས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བསྙེན་བཀུར་ཞིང་རིམ་གྲོ་བྱ་བར་འདོད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཙས་པས་དགེ་སློང་མང་པོ་རྣམས་ལ་དྲིས་པ། ཁྱེད་རྣམས་བརྒྱན་ཅིང་སྤྲས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཀུར་ཞིང་རིམ་གྲོ་བྱ་བར་འདོད་དམ། ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། དེ་ལྟར་ཡིན་ནོ། ། དེའི་ཚེ་བཙས་པས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དག །བདག་གི་ཚིག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐུ་ཁམས་བཟང་ངམ། ཅུང་ཟད་སྙུན་པ་དང་། གནོད་པ་ཆུང་ངམ། བདེ་བར་བཞུགས་སམ་ཞེས་ཞུས་ལ། བཙས་པ་དགེ་སློང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་པ། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་རིམ་གྲོ་བགྱིས་ཏེ། མཉེས་པར་བགྱིས་ཀྱི་མི་མཉེས་པར་མ་བགྱིས་སོ། །བྱ་བ་ཐམས་ཅད་བགྱིས་ཟིན་ཏེ། མཆོད་ཅིང་། མཉེས་པར་བགྱིས་ཀྱི་མི་མཉེས་པར་མ་བགྱིས་སོ་ཞེས་གསོལ་ཅིག ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བཙས་པ་ཚེ་དང་ལྡན་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། མཉེས་པར་བགྱིས་ཀྱི་མི་མཉེས་པར་མ་བགྱིས་སོ་ཞེས་པའི་བར་དུ་ཞུས་སོ། །

」

佛告諸比丘：「諸天先已語我，汝今復說。如來成就第一知見，亦如婆蹉比丘，有如是德力。」

爾時，世尊為彼婆蹉比丘說第一記。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九六五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有外道出家名曰郁低迦，來詣佛所，與世尊面相問訊慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！云何？瞿曇！世有邊耶？」

佛告郁低迦：「此是無記。」

郁低迦白佛：「云何？瞿曇！世無邊耶？有邊無邊耶？非有邊非無邊耶？」

佛告郁低迦：「此是無記。」

郁低迦白佛：「云何？瞿曇！世有邊耶？答言『無記。』世無邊耶？世有邊無邊耶？世非有邊非無邊耶？答言『無記。』瞿曇！於何等法而可記說？」

佛告郁低迦：「知者，智者，我為諸弟子而記說道，令正盡苦，究竟苦邊。」

郁低迦白佛：「云何？瞿曇！為諸弟子說道，令正盡苦，究竟苦邊？為一切世間從此道出，為少分耶？」

爾時，世尊默然不答。

第二、第三問，佛亦第二、第三默然不答。

爾時，尊者阿難住于佛后，執扇扇佛。

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་སྔར་ནས་ང་ལ་སྨྲས་ཟིན་ལ། ཁྱེད་ཀྱིས་ད་ཡང་སྨྲས་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མཆོག་ཏུ་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་ཏེ། བཙས་པ་དགེ་སློང་དེ་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཐུ་དང་ལྡན་ནོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙས་པ་དགེ་སློང་དེ་ལ་མཆོག་གི་ལུང་བསྟན་མཛད་དོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། （དགུ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ལྔ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཨུཏྟི་ཀ་ཞེས་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ལྷགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་དུ་བདེ་བ་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གཽ་ཏམ། ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏམ། འཇིག་རྟེན་ལ་མཐའ་མཆིས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཨུཏྟི་ཀ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ནི་ལུང་མ་བསྟན་པའོ། ། ཨུཏྟི་ཀས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏམ། འཇིག་རྟེན་ལ་མཐའ་མ་མཆིས་སམ། མཐའ་མཆིས་ཤིང་མཐའ་མ་མཆིས་སམ། མཐའ་མ་མཆིས་ཤིང་མཐའ་མ་མཆིས་པ་མ་ལགས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཨུཏྟི་ཀ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ནི་ལུང་མ་བསྟན་པའོ། ། ཨུཏྟི་ཀས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏམ། འཇིག་རྟེན་ལ་མཐའ་མཆིས་སམ་ཞེས་ཞུས་པ་ལ། ལུང་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གསུངས། འཇིག་རྟེན་ལ་མཐའ་མ་མཆིས་སམ། འཇིག་རྟེན་ལ་མཐའ་མཆིས་ཤིང་མཐའ་མ་མཆིས་སམ། འཇིག་རྟེན་ལ་མཐའ་མ་མཆིས་ཤིང་མཐའ་མ་མཆིས་པ་མ་ལགས་སམ་ཞེས་ཞུས་པ་ལ། ལུང་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གསུངས། གཽ་ཏམ། ཆོས་གང་ལ་ལུང་བསྟན་དུ་རུང་བ་ལགས། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཨུཏྟི་ཀ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཤེས་པ་དང་། རིག་པ་པོ།ི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་ལམ་ལུང་བསྟན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའོ། ། ཨུཏྟི་ཀས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏམ། འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱེད་པའི་ལམ་གསུངས་པ་དེ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལམ་འདི་ནས་འབྱུང་ངམ། ཆ་ཙམ་ཞིག་གམ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། ། ལན་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་ཞུས་པ་ལ་ཡང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལན་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱབ་ཕྱོགས་སུ་བཞུགས་ཏེ། གདུགས་ཕྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་གཡོབ་བཞིན་པའོ། །

尊者阿難語郁低迦外道出家：「汝初已問此義，今復以異說而問，是故，世尊不為記說。郁低迦！今當爲汝說譬，夫智者因譬得解。

「譬如國王，有邊境城，四周堅固，巷陌平正，唯有一門。立守門者聰明黠慧，善能籌量，外有人來，應入者聽入，不應入者不聽。周匝繞城，求第二門，都不可得，都無貓貍出入之處，況第二門？彼守門者都不覺悟入者、出者，然彼士夫知一切人唯從此門若出若入，更無餘處。如是，世尊雖不用心覺悟眾生，一切世間從此道出，及以少分，然知眾生正盡苦，究竟苦邊者，一切皆悉從此道出。」

時，郁低迦外道出家聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（九六六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，有尊者富鄰尼住王舍城耆阇崛山中。

時，有眾多外道出家詣尊者富鄰尼，共相問訊慰勞已，退坐一面，問尊者富鄰尼：「我聞沙門瞿曇作斷滅破壞有教授耶？今問尊者富鄰尼，竟為爾不？」

富鄰尼語諸外道出家：「我不如是知世尊教語，眾生斷滅壞有，令無所有者，無有是處！我作如是解：『世尊所說有諸眾生，計言有我、我慢、邪慢，世尊為說，令其斷滅。

ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཨུཏྟི་ཀ་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་དོན་འདི་དྲིས་ནས། ད་ཡང་ཚིག་གཞན་གྱིས་དྲིས་པས། དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལུང་མ་བསྟན་ཏོ། །ཨུཏྟི་ཀ། ད་ཁྱོད་ལ་དཔེ་བཤད་པར་བྱའོ། །མཁས་པ་རྣམས་ནི་དཔེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཕྱོགས་བཞིར་བརྟན་ཞིང་བརྗིད་པ། སྲང་ལམ་དྲང་པོ། སྒོ་གཅིག་པུ་ཡོད་པ། སྒོ་སྲུང་བ་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པ། ལེགས་པར་དཔྱོད་ནུས་པ་ཞིག་བཞག་སྟེ། ཕྱི་རོལ་ནས་འོང་བའི་མི་རྣམས་ལས་འཇུག་པར་འོས་པ་རྣམས་འཇུག་ཏུ་འཇུག །མི་འོས་པ་རྣམས་མི་འཇུག་པར་བྱེད། གྲོང་ཁྱེར་ལ་བསྐོར་ཏེ་སྒོ་གཉིས་པ་བཙལ་ཀྱང་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། བྱི་ལ་འགྲོ་བའི་བུ་ག་ཙམ་ཡང་མེད་ན། སྒོ་གཉིས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། སྒོ་སྲུང་བ་དེས་འཇུག་པ་དང་འབྱུང་བ་རྣམས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སྐྱེས་བུ་དེས་མི་ཐམས་ཅད་སྒོ་འདི་ཁོ་ན་ནས་འབྱུང་བའམ་འཇུག་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་ནས་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་དེ་བཞིན་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དམ། ཡང་ན་ཆ་ཙམ་ཞིག་ལམ་འདི་ནས་འབྱུང་བར་ཐུགས་ལ་མི་དགོངས་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལམ་འདི་ནས་འབྱུང་བར་མཁྱེན་ནོ། ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཨུཏྟི་ཀས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། ། （དགུ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་དྲུག་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕུ་ལིན་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོ་དག་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕུ་ལིན་ནིའི་དྲུང་དུ་ལྷགས་ཏེ། ཕན་ཚུན་དུ་བདེ་བ་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕིུ་ལ་དྲིས་པ། བདག་ཅག་གིས་ཐོས་ན། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་གྱིས་ཆད་པར་ལྟ་བ་དང་། འཇིག་པར་བྱེད་པའི་གདམས་ངག་མཛད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དེ་ལྟར་ལགས་སམ་ཞེས་ད་ལྟ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕུ་ལིན་ནི་ལ་དྲི་ན། དེ་ལྟར་ལགས་སམ། ། ཕུ་ལིན་ནིས་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ངས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་དེ་ལྟར་མི་ཤེས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཆད་ཅིང་འཇིག་པར་བྱེད་དེ། མེད་པར་བྱེད་པ་ནི་གནས་མེད་དོ། །ངས་འདི་ལྟར་རྟོགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ནི་སེམས་ཅན་བདག་གོ་སྙམ་དུ་རློམ་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་དག་སྤང་བའི་ཕྱིར་གསུངས་སོ། །

』」

時，諸外道出家聞富鄰尼所說，心不喜悅，呵責而去。

爾時，尊者富鄰尼，諸外道去已，往詣佛所，稽首禮足，退坐一面。以向諸外道出家所說具白世尊：「世尊！我向答諸外道說，得無謗毀世尊耶？為是法說，如佛所說，如法說，隨順法說，得不為諸論議者所見嫌責耶？」

佛告富鄰尼：「如汝所說，不謗如來，不失次第。如我記說，如法法說，隨順法說，不為諸論者之所嫌責。所以者何？富鄰尼！先諸眾生我慢、邪慢，邪慢所迫、邪慢集、邪慢不無間等，亂如狗腸，如鐵鉤鎖，亦如亂草，往反驅馳，此世他世、他世此世，驅馳往反，不能遠離。富鄰尼！一切眾生於諸邪慢無餘永滅者，彼一切眾生長夜安隱快樂。」

佛說此經已，富鄰尼比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九六七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，尊者阿難陀於後夜時，向㯓補河邊，脫衣置岸邊，入水洗手足。還上岸，著一衣，摩拭身體。時，俱迦那外道出家亦至水邊。尊者阿難聞其行聲，聞聲已，即便謦咳作聲。

俱迦那外道出家聞有人聲，而問言：「為何等人？」

尊者阿難答言：「沙門。

དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཕུ་ལིན་ནིས་སྨྲས་པ་ཐོས་ནས། ཡིད་མ་རངས་པར་སྨོད་བཞིན་དུ་སོང་ངོ་། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕུ་ལིན་ནི། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་སོང་བའི་རྗེས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སྔར་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ་ཐམས་ཅད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ལ་ལན་བཏབ་པ་དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པར་མ་གྱུར་ཏམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན་ཆོས་སུ་སྨྲས་པ་དང་། ཆོས་བཞིན་དུ་སྨྲས་པ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པར་སྨྲས་པས། རྩོད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྨོད་པར་མི་འགྱུར་བ་ལགས་སམ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཕུ་ལིན་ནི་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྐུར་པ་མ་བཏབ་པ་དང་། གོ་རིམ་མ་ནོར་བ་ཡིན་ཏེ། ངས་ཇི་ལྟར་ལུང་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་སུ་སྨྲས་པ་དང་། ཆོས་བཞིན་དུ་སྨྲས་པ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པར་སྨྲས་པས། རྩོད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྨོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཕུ་ལིན་ནི། སྔོན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ང་རྒྱལ་དང་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ཏེ། ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་མནན་པ་དང་། ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་འདུས་པ་དང་། ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་བར་མ་ཆད་པ་དང་། ཁྱིའི་རྒྱུ་མ་ལྟར་འཁྲུགས་པ་དང་། ལྕགས་ཀྱི་ལྕགས་ཀྱུ་ལྟར་རམ། རྩྭ་འཛིངས་པ་བཞིན་དུ་བསྐྱོད་ཅིང་རྒྱུག་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་གཞན་དུ་དང་། གཞན་ནས་འདིར་བསྐྱོད་ཅིང་རྒྱུག་པས་རིང་དུ་འགྲོ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཕུ་ལིན་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པ་དེ་དག་ནི་ཡུན་རིང་པོར་བདེ་བ་དང་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། ཕུ་ལིན་ནི་དགེ་སློང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། （དགུ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་བདུན་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ནམ་གྱི་གུང་ཐུན་ལ་འཛམ་བུའི་ཆུ་བོའི་འགྲམ་དུ་སོང་སྟེ། གོས་འགྲམ་དུ་བཞག་ནས། ཆུའི་ནང་དུ་ཞུགས་ཏེ་ཕྱག་དང་ཞབས་བཀྲུས་སོ། །འགྲམ་དུ་ཕྱིར་བྱོན་ནས། གོས་གཅིག་བགོས་ཏེ་སྐུ་ལུས་ཕྱིས་སོ། །དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་ཀུ་ཀ་ན་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཆུ་འགྲམ་དུ་འོངས་སོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་དེའི་གོམ་པའི་སྒྲ་ཐོས་ནས། སྒྲ་ཐོས་པ་དང་། ལྡབ་ལྡིབ་ཀྱི་སྒྲ་བྱས་སོ། ། ཀུ་ཀ་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་མི་སྒྲ་ཐོས་ནས་དྲིས་པ། སུ་ལགས། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། དགེ་སྦྱོང་ངོ་། །

」

俱迦那外道言：「何等沙門？」

尊者阿難答言：「釋種子。」

俱迦那外道言：「欲有所問，寧有閑暇見答以不？」

尊者阿難答言：「隨意所問，知者當答。」

俱迦那言：「云何？阿難！如來死後有耶？」

阿難答言：「世尊所說，此是無記。」

復問：「如來死後無耶？死後有無耶？非有非無耶？」

阿難言：「世尊所說，此是無記。」

俱迦那外道言：「云何？阿難！如來死後有？答言無記，死後無？死後有無？死後非有非無？答言無記。云何？阿難！為不知不見耶？」

阿難答言：「非不知、非不見，悉知、悉見。」

復問阿難：「云何知？云何見？」

阿難答言：「見可見處，見所起處，見纏斷處，此則為知，此則為見。我如是知、如是見，云何說言不知、不見？」

俱迦那外道復問：「尊者何名？」

阿難陀答言：「我名阿難陀。」

俱迦那外道言：「奇哉！大師弟子，而共論議！我若知是尊者阿難陀者，不敢發問。」說是語已，即舍而去。

（九六八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

」

ཀུན་རྒྱུ་བའི་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། དགེ་སྦྱོང་གང་ལགས། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ལན་བཏབ་པ། ཤཱཀྱའི་སྲས་པོ་ལགས། ཀུན་རྒྱུ་བའི་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ཅི་ཞིག་ཞུ་བར་འདོད་པས་ལན་གསུང་བའི་སྐབས་མཆིས་སམ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ལན་བཏབ་པ། ཅི་འདོད་པ་ཞུས་ཤིག་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལན་འདེབས་སོ། ཀུན་རྒྱུ་བས་སྨྲས་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། ཀུན་དགའ་བོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཤེགས་ནས་བཞུགས་སམ། ཀུན་དགའ་བོས་ལན་བཏབ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། ཡང་དྲིས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཤེགས་ནས་མི་བཞུགས་སམ། གཤེགས་ནས་བཞུགས་ཤིང་མི་བཞུགས་སམ། གཤེགས་ནས་བཞུགས་པའང་མ་ལགས་མི་བཞུགས་པའང་མ་ལགས་སམ། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། ཀུན་རྒྱུ་བའི་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། ཀུན་དགའ་བོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཤེགས་ནས་བཞུགས་སམ་ཞེས་དྲིས་པ་ལ་ལུང་མ་བསྟན་ཞེས་གསུངས། གཤེགས་ནས་མི་བཞུགས་སམ། གཤེགས་ནས་བཞུགས་ཤིང་མི་བཞུགས་སམ། གཤེགས་ནས་བཞུགས་པའང་མ་ལགས་མི་བཞུགས་པའང་མ་ལགས་སམ་ཞེས་དྲིས་པ་ལ་ལུང་མ་བསྟན་ཞེས་གསུངས། ཇི་ལྟར་ལགས། ཀུན་དགའ་བོ། མི་མཁྱེན་མི་གཟིགས་པ་ལགས་སམ། ཀུན་དགའ་བོས་ལན་བཏབ་པ། མི་མཁྱེན་པ་མ་ལགས། མི་གཟིགས་པ་མ་ལགས། ཐམས་ཅད་མཁྱེན། ཐམས་ཅད་གཟིགས་སོ། ཡང་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་དྲིས་པ། ཇི་ལྟར་མཁྱེན། ཇི་ལྟར་གཟིགས། ཀུན་དགའ་བོས་ལན་བཏབ་པ། གཟིགས་པར་བྱ་བའི་གནས་གཟིགས། ཀུན་འབྱུང་བའི་གནས་གཟིགས། ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་འགག་པའི་གནས་གཟིགས་པ་འདི་ནི་མཁྱེན་པ་ལགས། འདི་ནི་གཟིགས་པ་ལགས། བདག་གིས་དེ་ལྟར་མཁྱེན། དེ་ལྟར་གཟིགས་ན། ཇི་ལྟར་མི་མཁྱེན་མི་གཟིགས་ཞེས་གསུང་། ཀུན་རྒྱུ་བའི་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་ཡང་དྲིས་པ། བཙུན་པའི་མཚན་ཅི་ལགས། ཀུན་དགའ་བོས་ལན་བཏབ་པ། བདག་གི་མིང་ནི་ཀུན་དགའ་བོ་ཞེས་བགྱི། ཀུན་རྒྱུ་བའི་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ངོ་མཚར་ཆེ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་དང་རྩོད་པར་བྱས་སོ། གལ་ཏེ་བདག་གིས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལགས་པར་ཤེས་ན་དྲིདེབས་པར་མི་སྤོབས་སོ། དེ་སྐད་སྨྲས་ནས་སོང་ངོ་། ༼དགུ་བརྒྱ་རེ་བརྒྱད་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟན་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།

時，給孤獨長者日日出見世尊，禮事供養，給孤獨長者作是念：「我今出太早，世尊及諸比丘禪思未起，我寧可過諸外道住處。」即入外道精舍，與諸外道共相問訊慰勞已，退坐一面。

時，彼外道問言：「長者！汝見沙門瞿曇，云何見？何所見？」

長者答言：「我亦不知云何見世尊，世尊何所見。」

諸外道言：「汝言見眾僧，云何見眾僧？眾僧何所見？」

長者答言：「我亦不知云何見僧，僧何所見。」

外道復問：「長者！汝今云何自見？自何所見？」

長者答言：「汝等各各自說所見，然後我說所見，亦不難。」

時，有一外道作如是言：「長者！我見一切世間常，是則真實，餘者虛妄。」

復有說言：「長者！我見一切世間無常，此是真實，余則虛妄。」

復有說言：「長者！世間常無常，此是真實，余則虛妄。」

復有說言：「世間非常非無常，此是真實，余則虛妄。」

復有說言：「世有邊，此是真實，余則虛妄。」

復有說言：「世無邊，此是真實，余則虛妄。」

復有說言：「世有邊無邊。」

復有說言：「世非有邊非無邊。」

復有說言：「命即是身。

རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་གྱི་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་ཉིན་རེ་བཞིན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཇལ་དུ་འོངས་ཏེ། མཆོད་པ་དང་རིམ་གྲོ་བྱས་ནས། མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། བདག་ད་ལྟ་ཧ་ཅང་སྔ་མོ་འོངས་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་སློང་རྣམས་བསམ་གཏན་ལས་མ་བཞེངས་པས། བདག་གིས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གནས་སུ་འགྲོའོ་སྙམ་ནས། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གནས་སུ་སོང་སྟེ། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དང་ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་དེ་དག་གིས་སྨྲས་པ། ཁྱིམ་བདག་ཁྱོད་ཀྱིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་མཐོང་ངམ། ཇི་ལྟར་མཐོང་། ཅི་ཞིག་མཐོང་། ཁྱིམ་བདག་གིས་སྨྲས་པ། བདག་གིས་ཀྱང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་། ཅི་ཞིག་མཐོང་བ་མི་ཤེས་སོ། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དགེ་འདུན་མཐོང་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ། ཇི་ལྟར་མཐོང་། དགེ་འདུན་གྱིས་ཅི་ཞིག་མཐོང་། ཁྱིམ་བདག་གིས་སྨྲས་པ། བདག་གིས་ཀྱང་དགེ་འདུན་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་། དགེ་འདུན་གྱིས་ཅི་ཞིག་མཐོང་བ་མི་ཤེས་སོ། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དྲིས་པ། ཁྱིམ་བདག་ཁྱོད་ཀྱིས་ད་ལྟ་རང་ཉིད་ཇི་ལྟར་མཐོང་། རང་ཉིད་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་མཐོང་། ཁྱིམ་བདག་གིས་སྨྲས་པ། ཁྱེད་རང་རེ་རེས་རང་གི་མཐོང་བ་སྨྲོས་དང་། དེ་ནས་བདག་གིས་ཀྱང་བདག་གི་མཐོང་བ་བཤད་པར་བྱའོ། དེ་ནི་དཀའ་བ་མ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གཅིག་གིས་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། ཁྱིམ་བདག་བདག་གིས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་རྟག་པར་མཐོང་། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། ཁྱིམ་བདག་བདག་གིས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པར་མཐོང་། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། ཁྱིམ་བདག་འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཡིན། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ། གཞན་ཞིྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན། མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་ཡིན། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་མཐའ་མེད་པ་ཡིན། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཡིན། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་ཡིན།

」

復有說言：「命異身異。」

復有說言：「如來死後有。」

復有說言：「如來死後無。」

復有說言：「如來死後有無。」

復有說言：「如來死後非有非無，此是真實，余則虛妄。」

諸外道語長者言：「我等各各已說所見，汝復應說汝所見。」

長者答言：「我之所見真實、有為、思量、緣起，若復真實、有為、思量、緣起者，彼則無常，無常者是苦。如是知已，於一切見都無所得。如汝所見：『世間常，此是真實，余則虛妄。』者，此見真實、有為、思量、緣起；若真實、有為、思量、緣起者，是則無常，無常者是苦。是故汝等習近於苦，唯得於苦，堅住于苦，深入于苦。如是汝言世間無常，此是真實，余則虛妄。有如是咎。」

世間常、無常、非常非無常，世有邊、世無邊、世有邊無邊、世非有邊非無邊，命即是身、命異身異，如來死後有、如來死後無、如來死後有無、如來死後非有非無，此是真實，余則虛妄，皆如上說。

有一外道語給孤獨長者言：「如汝所說，若有見彼，則真實、有為、思量、緣起者，是無常法，若無常者是苦。

གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། སྲོག་དང་ལུས་ཐ་དད་ཡིན། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ཡོད། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་མེད། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ཡོད་མེད། གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱིམ་བདག་ལ་སྨྲས་པ། ང་ཚོ་རེ་རེས་རང་གི་མཐོང་བ་བཤད་ཟིན་པས། ད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་རང་གི་མཐོང་བ་སྨྲོས་ཤིག ཁྱིམ་བདག་གིས་སྨྲས་པ། བདག་གི་མཐོང་བ་ནི་ཡང་དག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། བསམ་པ་དང་། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་ཏེ། གང་ཡང་དག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། བསམ་པ་དང་། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན། གང་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་ཡང་མི་འཛིན་ནོ། ཁྱེད་ཀྱིས་མཐོང་བ་བཞིན། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ་ཞེས་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། བསམ་པ་དང་། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་ལ། གང་ཡང་དག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། བསམ་པ་དང་། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པ་ཡིན། གང་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་ཁྱེད་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལ་གོམས་པར་བྱེད། སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་ཐོབ། སྡུག་བསྔལ་ལ་བརྟན་པར་གནས། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཟབ་པར་ཞུགས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་མི་རྟག་པ་འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ལ་ཡང་སྐྱོན་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་དོ། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་དང་། མཐའ་མེད་པ་དང་། མཐའ་ཡོད་མེད་དང་། མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་། སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་པ་དང་། སྲོག་དང་ལུས་ཐ་དད་པ་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ཡོད་པ་དང་། མེད་པ་དང་། ཡོད་མེད་དང་། ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་རྫུན་པའོ་ཞེས་པ་ཐམས་ཅད་གོང་དང་འདྲ་བར་བཤད་དོ། མུ་སྟེགས་ཅན་གཅིག་གིས་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ་བཞིན། གང་ལྟ་བ་དེ་ཡང་དག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། བསམ་པ་དང་། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པས། མི་རྟག་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། གང་མི་རྟག་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན།

是故，長者所見亦習近苦，得苦，住苦，深入于苦？」

長者答言：「我先不言所見者，是真實、有為、思量、緣起法，悉皆無常，無常者是苦，知苦已，我于所見無所得耶？」

彼外道言：「如是，長者！」

爾時，給孤獨長者于外道精舍伏彼異論，建立正論，于異學眾中作師子吼已，往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，以向與諸外道共論事向佛廣說。

佛告給孤獨長者：「善哉！善哉！宜應時時摧伏愚癡外道，建立正論。」

佛說是語已，給孤獨長者歡喜隨喜，作禮而去。

（九六九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有長爪外道出家來詣佛所，與世尊面相問訊慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！我一切見不忍。」

佛告火種：「汝言一切見不忍者，此見亦不忍耶？」

長爪外道言：「向言一切見不忍者，此見亦不忍。」

佛告火種：「如是知、如是見，此見則已斷、已舍、已離，余見更不相續、不起、不生。火種！多人與汝所見同，多人作如是見、如是說，汝亦與彼相似，火種！若諸沙門、婆羅門舍斯等見，余見不起，是等沙門、婆羅門世間亦少少耳。

「火種！依三種見。

དེའི་ཕྱིར་ཁྱིམ་བདག་ཁྱོད་ཀྱི་མཐོང་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལ་གོམས། སྡུག་བསྔལ་ཐོབ། སྡུག་བསྔལ་ལ་གནས། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཟབ་ཏུ་ཞུགས་སམ། ཁྱིམ་བདག་གིས་སྨྲས་པ། བདག་གིས་སྔར་ནས་མཐོང་བ་ནི་ཡང་དག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། བསམ་པ་དང་། རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཆོས་ཡིན་པས། ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང་། མི་རྟག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས། བདག་གིས་མཐོང་བ་ལ་ཅི་ཡང་མི་འཛིན་ཞེས་མ་སྨྲས་སམ། མུ་སྟེགས་ཅན་དེས་སྨྲས་པ། དེ་ལྟར་ལགས་སོ། ཁྱིམ་བདག དེའི་ཚེ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་གིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གནས་སུ་ལོག་པའི་སྨྲ་བ་བཅོམ་ནས། ཡང་དག་པའི་གཏམ་བཙུགས་ཏེ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་བསྒྲགས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སྔར་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་དང་རྩོད་པ་བྱས་པའི་གཏམ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ལ་རྒྱས་པར་གསོལ་ཏོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། དུས་དུས་སུ་མུ་སྟེགས་ཅན་གཏི་མུག་ཅན་རྣམས་ཕམ་པར་བྱས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་གཏམ་འཛུགས་པར་རིགས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་དགའ་ཞིང་མགུ་ནས། ཕྱག་བྱས་ཏེ་སོང་ངོ་། ༼དགུ་བརྒྱ་རེ་དགུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་སེན་རིང་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། གཽ་ཏམ། བདག་གིས་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་མི་བཟོད་དོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མེ་བཞིན་འཁྲུངས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་མི་བཟོད་ཅེས་སྨྲས་པ་དེ། ལྟ་བ་འདི་ཡང་མི་བཟོད་དམ། སེན་རིང་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་སྨྲས་པ། གོང་དུ་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་མི་བཟོད་ཅེས་སྨྲས་པ་དེ། ལྟ་བ་འདི་ཡང་མི་བཟོད་དོ། སངས་རྒྱཀྱིས་མེ་བཞིན་འཁྲུངས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་ལྟར་ཤེས་པ་དང་དེ་ལྟར་མཐོང་བས། ལྟ་བ་འདི་ཡང་སྤངས། བཏང་། བྲལ་བར་གྱུར་ཏེ། ལྟ་བ་གཞན་དག་ཀྱང་མི་རྒྱུན་ཆགས། མི་འབྱུང་། མི་སྐྱེའོ། མེ་བཞིན་འཁྲུངས། མི་མང་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་མཐུན་ཏེ། མི་མང་པོས་དེ་ལྟར་མཐོང་། དེ་ལྟར་སྨྲ་བས། ཁྱོད་ཀྱང་དེ་དག་དང་འདྲའོ། མེ་བཞིན་འཁྲུངས། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལྟ་བ་འདི་དག་སྤངས་ནས། ལྟ་བ་གཞན་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་ན་ཉུང་ཉུང་ཞིག་གོ། མེ་བཞིན་འཁྲུངས། ལྟ་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས།;

何等為三？有一如是見、如是說：『我一切忍。』複次，有一如是見、如是說：『我一切不忍。』複次，有一如是見、如是說：『我於一忍、一不忍』。火種！若言一切忍者，此見與貪俱生，非不貪；與恚俱生，非不恚，與癡俱生，非不癡；系，不離系，煩惱，非清凈，樂取，染著生。若如是見：『我一切不忍。』此見非貪俱、非恚俱、非癡俱，清凈非煩惱，離系非系，不樂不取，不著生。火種！若如是見：『我一忍、一不忍。』彼若忍者，則有貪，乃至染著生，若如是見不忍者，則離貪，乃至不染著生。

「彼多聞聖弟子所學言：『我若作如是見、如是說：「我一切忍。」則為二者所責、所詰。何等二種？謂一切不忍，及一忍、一不忍，則為此等所責。責故詰，詰故害，彼見責、見詰、見害故，則舍所見，余見則不復生。如是斷見、舍見、離見，余見不復相續，不起不生。』

「彼多聞聖弟子作如是學：『我若如是見、如是說：「我一切不忍。」者，則有二種二詰。何等為二？謂我一切忍，及一忍、一不忍。如是二責二詰，乃至不相續，不起不生。』

「彼多聞聖弟子作如是學：『我若作如是見、如是說：「一忍、一不忍。」則有二責二詰。

གསུམ་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་འདི་ལྟར་མཐོང་། འདི་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། བདག་གིས་ཐམས་ཅད་བཟོད་དོ། གཞན་ཡང་གཅིག་ནི་འདི་ལྟར་མཐོང་། འདི་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། བདག་གིས་ཐམས་ཅད་མི་བཟོད་དོ། གཞན་ཡང་གཅིག་ནི་འདི་ལྟར་མཐོང་། འདི་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། བདག་གིས་གཅིག་བཟོད་གཅིག་མི་བཟོད་དོ། མེ་བཞིན་འཁྲུངས། གང་ཐམས་ཅད་བཟོད་ཅེས་སྨྲ་བ་དེ་ནི་ལྟ་བ་འདོད་ཆགས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཡིན་གྱི། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན། ཞེ་སྡང་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཡིན་གྱི། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན། གཏི་མུག་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཡིན་གྱི། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན། བཅིངས་པ་ཡིན་གྱི། བཅིངས་པ་ལས་མ་གྲོལ། ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཡིན། ལེན་པ་ལ་དགའ་བ། ཞེན་པ། སྐྱེ་བ་དང་བཅས་པའོ། གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་མཐོང་བ་བདག་གིས་ཐམས་ཅད་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན། ཞེ་སྡང་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན། གཏི་མུག་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན། རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན། གྲོལ་བ་ཡིན་གྱི་བཅིངས་པ་མ་ཡིན། ལེན་པ་ལ་མི་དགའ། མི་ཞེན། སྐྱེ་བ་དང་མི་ལྡན་ནོ། མེ་བཞིན་འཁྲུངས། གང་འདི་ལྟར་མཐོང་བ་བདག་གིས་གཅིག་བཟོད་གཅིག་མི་བཟོད་ཅེས་སྨྲ་བ་དེ་ནི། གལ་ཏེ་བཟོད་ན་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་ནས་ཞེན་པ་དང་སྐྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་བར་དུ་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་མི་བཟོད་ན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ནས་སྐྱེ་བ་དང་མི་ལྡན་པའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ། དེ་ལ་འཕགས་པ་ཐོས་པ་མང་པོས་འདི་ལྟར་བསླབ་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་གིས་འདི་ལྟར་མཐོང་། འདི་ལྟར་སྨྲས་ན་བདག་གིས་ཐམས་ཅད་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྨད་པར་འགྱུར། རྩོད་པར་འགྱུར་རོ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་མི་བཟོད་པ་དང་། གཅིག་བཟོད་གཅིག་མི་བཟོད་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་སྨད་པར་འགྱུར་རོ། སྨད་པས་རྩོད། རྩོད་པས་གའི་ལྟ་བ་ལ་སྨད། ལྟ་བ་ལ་རྩོད། ལྟ་བ་ལ་གནོད་པས་ན་ལྟ་བ་དེ་སྤོང་ངོ་། ལྟ་བ་གཞན་ཡང་མི་སྐྱེའོ། དེ་ལྟར་ལྟ་བ་བཅད། ལྟ་བ་བཏང་། ལྟ་བ་དང་བྲལ་ཏེ། ལྟ་བ་གཞན་དག་རྒྱུན་མི་འབྱུང་། མི་སྐྱེ། མི་འབྱུང་ངོ་། དེ་ལ་འཕགས་པ་ཐོས་པ་མང་པོས་འདི་ལྟར་བསླབ་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་གིས་འདི་ལྟར་མཐོང་། འདི་ལྟར་སྨྲས་ན་བདག་གིས་ཐམས་ཅད་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྨད་ཅིང་རྩོད་པར་འགྱུར་རོ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། བདག་གིས་ཐམས་ཅད་བཟོད་པ་དང་། གཅིག་བཟོད་གཅིག་མི་བཟོད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྨད་ཅིང་རྩོད་པ་ནས་རྒྱུན་མི་འབྱུང་། མི་སྐྱེ། མི་འབྱུང་བའི་བར་དུའོ། དེ་ལ་འཕགས་པ་ཐོས་པ་མང་པོས་འདི་ལྟར་བསླབ་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་གིས་འདི་ལྟར་མཐོང་། འདི་ལྟར་སྨྲས་ན་གཅིག་བཟོད་གཅིག་མི་བཟོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྨད་ཅིང་རྩོད་པར་འགྱུར་རོ།

何等二？謂如是見、如是說：「我一切忍，及一切不忍。」如是二責，乃至不相續，不起不生。』

「複次，火種！如是身色粗四大，聖弟子當觀無常、觀生滅、觀離欲、觀滅盡、觀舍。若聖弟子觀無常、觀滅、觀離欲、觀滅盡、觀舍住者，于彼身、身欲、身念、身愛、身染、身著，永滅不住。

「火種！有三種受，謂苦受、樂受、不苦不樂受。此三種受，何因？何集？何生？何轉？謂此三受觸因、觸集、觸生、觸轉。彼彼觸集，則受集；彼彼觸滅，則受滅，寂靜、清涼、永盡。彼於此三受，覺苦、覺樂、覺不苦不樂。彼彼受若集、若滅、若味、若患、若出如實知；如實知已，即于彼受觀察無常、觀生滅、觀離欲、觀滅盡、觀舍。彼于身份齊受覺如實知，于命分齊受覺如實知，若彼身壞命終后，即于爾時一切受永滅、無餘永滅。彼作是念：『樂受覺時，其身亦壞；苦受覺時，其身亦壞；不苦不樂受覺時，其身亦壞，悉為苦邊。于彼樂覺，離系不繫；于彼苦覺，離系不繫；于不苦不樂覺，離系不繫。於何離系？離於貪慾、瞋恚、愚癡，離於生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，我說斯等，名為離苦。』」

當於爾時，尊者舍利弗受具足始經半月。時，尊者舍利弗住于佛后，執扇扇佛。

གཉིས་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་མཐོང་། འདི་ལྟར་སྨྲས་ན། བདག་གིས་ཐམས་ཅད་བཟོད་པ་དང་། ཐམས་ཅད་མི་བཟོད་པའོ། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྨད་པ་ནས་རྒྱུན་མི་འབྱུང་། མི་སྐྱེ། མི་འབྱུང་བའི་བར་དུའོ། གཞན་ཡང་མེ་བཞིན་འཁྲུངས། དེ་ལྟར་ལུས་འདི་གཟུགས་རགས་པ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལ། འཕགས་པས་མི་རྟག་པར་བལྟ་བ་དང་། སྐྱེ་འཇིག་ཏུ་བལྟ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བལྟ་བ་དང་། འགག་པར་བལྟ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། གལ་ཏེ་འཕགས་པས་མི་རྟག་པར་བལྟ་བ་དང་། འགག་པར་བལྟ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བལྟ་བ་དང་། འགག་པར་བལྟ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་སུ་བལྟ་བ་ལ་གནས་ན། ལུས་དེ་དང་། ལུས་ཀྱི་འདོད་པ་དང་། ལུས་ཀྱི་དྲན་པ་དང་། ལུས་ལ་སྲེད་པ་དང་། ལུས་ལ་ཆགས་པ་དང་། ལུས་ལ་ཞེན་པ་རྣམས་གཏན་དུ་འགག་ཅིང་མི་གནས་སོ། མེ་བཞིན་འཁྲུངས། ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། ཚོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་གི་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། སྐྱེ་བ་གང་། འགྱུར་བ་གང་ཞེ་ན། ཚོར་བ་གསུམ་པོ་འདི་དག་རེག་པའི་རྒྱུ། རེག་པའི་ཀུན་འབྱུང་། རེག་པ་ལས་སྐྱེས། རེག་པས་འགྱུར་བའོ། རེག་པ་དེ་དང་དེ་འབྱུང་བས་ཚོར་བ་འབྱུང་། རེག་པ་དེ་དང་དེ་འགགས་པས་ཚོར་བ་འགག་སྟེ། ཞི་བ། བསིལ་བ། གཏན་དུ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། དེས་ཚོར་བ་གསུམ་པོ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཚོར། བདེ་བར་ཚོར། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཚོར་རོ། ཚོར་བ་དེ་དང་དེ་དག་འབྱུང་བ་དང་། འགག་པ་དང་། རོ་མྱང་བ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ཏེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ནས། ཚོར་བ་དེ་ལ་མི་རྟག་པར་བལྟ་བ་དང་། སྐྱེ་འཇིག་ཏུ་བལྟ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བལྟ་བ་དང་། འགག་་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་སུ་བལྟའོ། དེས་ལུས་ཀྱི་མཐའི་བར་དུ་ཚོར་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས། ཚེའི་མཐའི་བར་དུ་ཚོར་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ལུས་ཞིག་ནས་ཚེའི་དུས་བྱས་པ་དེའི་ཚེ། ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་འགག་ཅིང་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་གོ། དེས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཚོར་བའི་ཚེ་ཡང་ལུས་འཇིག་གོ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཚོར་བའི་ཚེ་ཡང་ལུས་འཇིག་གོ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ཚོར་བའི་ཚེ་ཡང་ལུས་འཇིག་སྟེ། ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཐུག་གོ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་མ་བཅིངས་ཤིང་མི་འཆིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་མ་བཅིངས་ཤིང་མི་འཆིང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ལ་མ་བཅིངས་ཤིང་མི་འཆིང་བར་གྱུར་ཏོ། གང་ལས་མ་བཅིངས་ཤེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམས་ལས་མ་བཅིངས་ཏེ། དེ་དག་ལས་གྲོལ་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའོ་ཞེས་ང་སྨྲའོ། དེའི་ཚེ་ན་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བསྙེན་པར་རྫོགས་ནས་ཟླ་བ་ཕྱེད་ལས་མ་ལོན་པར་གྱུར་ཏོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འདུག་སྟེ། རླུང་གཡབ་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གཡོབ་པར་བྱེད་དོ།

時，尊者舍利弗作是念：「世尊嘆說于彼彼法，斷欲、離欲，欲滅盡、欲舍。」爾時，尊者舍利弗即于彼彼法觀察無常，觀生滅、觀離欲、觀滅盡、觀舍，不起諸漏，心得解脫。

爾時，長爪外道出家遠塵離垢，得法眼凈。長爪外道出家見法、得法、覺法、入法、度諸疑惑，不由他度，入正法、律，得無所畏，即從坐起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛：「愿得於正法、律出家、受具足，于佛法中修諸梵行。」

佛告長爪外道出家：「汝得於正法、律出家、受具足，成比丘分。」

即得善來比丘出家，彼思惟：「所以善男子剃除鬚髮，著袈裟衣，正信非家，出家學道……。」乃至心善解脫，得阿羅漢。

佛說是經已，尊者舍利弗、尊者長爪聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第三十四 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第三十五

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（九七〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，王舍城有外道出家名舍羅步，住須摩竭陀池側，于自眾中作如是唱言：「沙門釋子法我悉知，我先已知彼法、律而悉棄捨。」

時，有眾多比丘晨朝著衣持缽，入王舍城乞食。

དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་ལས་འདོད་ཆགས་སྤོང་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་འགག་པ་དང་། འདོད་ཆགས་གཏོང་བར་བསྔགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཆོས་དེ་དང་དེ་དག་ལ་མི་རྟག་པར་བལྟ་བ་དང་། སྐྱེ་འཇིག་ཏུ་བལྟ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བལྟ་བ་དང་། འགག་པར་བལྟ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་སུ་བལྟས་ཏེ། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། དེའི་ཚེ་སེན་རིང་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་སྐྱེས་སོ། སེན་རིང་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ཆོས་མཐོང་། ཆོས་ཐོབ། ཆོས་རྟོགས། ཆོས་ལ་ཞུགས། ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྒལ། གཞན་གྱིས་མ་བསྒྲལ་བར། ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཡང་དག་པ་ལ་ཞུགས་ཏེ། མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྲང་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་བྱས་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཡང་དག་པ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བགྱིས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་འཚལ་ལོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སེན་རིང་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཡང་དག་པ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ། དགེ་སློང་གི་ཆ་བྱད་དུ་གྱུར་ཏོ། དེ་མ་ཐག་ཏུ་ལེགས་པར་འོངས་པའི་དགེ་སློང་དུ་གྱུར་ཏེ། དེས་བསམས་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་དག་གིས་སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་ཏེ། གོས་ངུར་སྨྲིག་བགོས་ནས། ཡང་དག་པའི་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་ལམ་སློབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་... སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་བོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་བཙུན་པ་སེན་རིང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་དོ། མདོ་སྡེ་ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པ་ོ་བཞི་པའོ། ཏའི་མིང་གི་གླེགས་བམ་གཉིས་པ། ཨང་༠༠༩༩ མདོ་སྡེ་ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པ། མདོ་སྡེ་ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པ་པོད་སོ་ལྔ་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་བསྒྱུར། ༼དགུ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཤ་ར་པུ་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་སུ་མ་གཱ་དའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་གནས་ཏེ། རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། དགེ་སྦྱོང་ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་ཆོས་བདག་གིས་ཤེས་ཏེ། བདག་གིས་སྔོན་ནས་དེའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཤེས་ནས་སྤངས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་སྔ་དྲོ་གོས་བགོས་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་སོ།

聞有外道名舍羅步，住王舍城須摩竭陀池側，于自眾中作如是唱：「沙門釋子所有法、律我悉已知，先已知彼法、律，然後棄捨。」聞是語已，乞食畢，還精舍，舉衣缽，洗足已，往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我等晨朝著衣持缽，入王舍城乞食，聞有外道出家名舍羅步，住王舍城須摩竭陀池側，于自眾中作是唱言：『沙門釋子法我已悉知，知彼法、律已，然後棄捨。』善哉！世尊！可自往彼須摩竭陀池側，憐愍彼故！」

爾時，世尊默然而許，于日晡時從禪覺，往到須摩竭陀池側外道舍羅步所。

時，舍羅步外道出家遙見世尊來，即敷床坐，請佛令坐。

佛即就坐，告舍羅步言：「汝實作是語：『沙門釋子所有法、律，我悉已知。知彼法、律已，然後棄捨。』耶？」時，舍羅步默而不答。

佛告舍羅步：「汝今應說，何故默然？汝所知滿足者，我則隨喜；不滿足者，我當令汝滿足。」時，舍羅步猶故默然。如是第二、第三說，彼再三默然住。

時，舍羅步有一梵行弟子白舍羅步言：「師應往詣沙門瞿曇說所知見，今沙門瞿曇自來詣此，何故不說？沙門瞿曇又告師言：『若滿足者，我則隨喜；不滿足者，當令滿足。

དེ་དག་གིས་མུ་སྟེགས་ཅན་ཤ་ར་པུ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་སུ་མ་གཱ་དའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་གནས་ཏེ། རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འདི་སྐད་དུ་དགེ་སྦྱོང་ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་ཤེས་ཏེ། ངས་སྔོན་ནས་དེའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཤེས་ནས་དེ་དག་སྤངས་སོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ཐོས་སོ། དེ་དག་གིས་དེ་སྐད་ཐོས་ནས་བསོད་སྙོམས་བྱས་ཟིན་ཏེ། གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ལོག་ནས། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བཞག་སྟེ། ཞབས་བཀྲུས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ཅག་སྔ་དྲོ་གོས་བགོས་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་སོང་བ་ན། མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཤ་ར་པུ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་སུ་མ་གཱ་དའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་གནས་ཏེ། རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་དགེ་སྦྱོང་ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་ཆོས་བདག་གིས་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཏེ། དེའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཤེས་ནས་སྤངས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ཐོས་སོ། ལེགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བའི་སླད་དུ་སུ་མ་གཱ་དའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་དུ་གཤེགས་པར་ཞུ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅང་མི་གསུང་བར་གནང་སྟེ། ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་བཞེངས་ནས། སུ་མ་གཱ་དའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་གནས་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་ཤ་ར་པུའི་དྲུང་དུ་གཤེགས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་ཤ་ར་པུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་བྱོན་པ་མཐོང་ནས། སྟན་བཤམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ལོ། སངས་རྒྱས་བཞུགས་ནས་ཤ་ར་པུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་དངོས་སུ་དགེ་སྦྱོང་ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཐམས་ཅད་བཤེས་ཏེ། དེའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཤེས་ནས་སྤངས་སོ་ཞེས་སྨྲས་སམ། དེའི་ཚེ་ཤ་ར་པུ་ཅང་མི་སྨྲ་བར་གནས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤ་ར་པུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ད་སྨྲོས་ཤིག ཅི་ཕྱིར་ཅང་མི་སྨྲ། ཁྱོད་ཀྱིས་གང་ཤེས་པ་ཚིམ་པར་གྱུར་ན། ངས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱའོ། མ་ཚིམ་ན་ངས་ཁྱོད་ཚིམ་པར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་ཤ་ར་པུ་དེ་བཞིན་དུ་ཅང་མི་སྨྲ་བར་གནས་སོ། དེ་ལྟར་ལན་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་བར་དུ་གསུངས་ཀྱང་། དེས་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཅང་མི་སྨྲ་བར་གནས་སོ། དེའི་ཚེ་ཤ་ར་པུའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་གྲོགས་པོ་ཞིག་གིས་ཤ་ར་པུ་ལ་སྨྲས་པ། སློབ་དཔོན་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་རང་གི་ཤེས་མཐོང་སྨྲ་བར་རིགས་སོ། ད་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་རང་ཉིད་འདིར་བྱོན་པ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་སྨྲ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམས་སློབ་དཔོན་ལ་གལ་ཏེ་ཚིམ་ན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱ། མ་ཚིམ་ན་ཚིམ་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ན།;

』何故默然而不記說？」彼舍羅步梵行弟子勸時，亦復默然。

爾時，世尊告舍羅步：「若復有言：『沙門瞿曇非如來、應、等正覺。』我若善諫善問，善諫善問時，彼則遼落說諸外事；或忿恚慢覆，對閡不忍，無由能現；或默然抱愧低頭，密自思省，如今舍羅步。若復作如是言非沙門瞿曇無正法、律者，我若善諫善問，彼亦如汝今日默然而住。若復有言非沙門瞿曇聲聞善曏者，我若善諫善問，彼亦乃至如汝今日默然而住。」爾時，世尊于須摩竭陀池側師子吼已，從坐起而去。

爾時，舍羅步梵行弟子語舍羅步言：「譬如有牛，截其兩角，入空牛欄中，跪地大吼；師亦如是，于無沙門瞿曇弟子眾中作師子吼。譬如女人慾作丈夫聲，發聲即作女聲；師亦如是，于非沙門瞿曇弟子眾中作師子吼。譬如野干欲作狐聲，發聲還作野乾聲；師亦如是，于非沙門瞿曇弟子眾中欲作師子吼。」

時，舍羅步梵行弟子于舍羅步面前呵責毀呰已，從坐起去。

（九七一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，王舍城須摩竭陀池側有外道出家名上坐，住彼池側，于自眾中作如是語：「我說一偈，若能報者，我當於彼修行梵行。

以下是藏文翻譯： ཅིའི་ཕྱིར་ཁྱེད་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས།དེ་ནས་ཤ་ར་པུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་སློབ་མ་དེས་བསྐུལ་བའི་ཚེ་ཡང་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤ་ར་པུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། བདག་གིས་ལེགས་པར་གདམས་ཤིང་ལེགས་པར་དྲིས་པ་ན། ལེགས་པར་གདམས་ཤིང་ལེགས་པར་དྲིས་པའི་ཚེ་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གཞན་སྨྲ་བར་འགྱུར་རོ། ཡང་ན་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་དང་ཕྲག་དོག་གིས་བསྒྲིབས་ཏེ་མི་བཟོད་ཅིང་གསལ་བར་མི་ནུས་སོ། ཡང་ན་ད་ལྟ་ཁྱོད་བཞིན་དུ་ངོ་ཚ་བས་མགོ་སྒུར་ཏེ་ཅང་མི་སྨྲ་བར་བསམ་གཞིག་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། གལ་ཏེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་ལ་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་ན། བདག་གིས་ལེགས་པར་གདམས་ཤིང་དྲིས་པ་ན་དེ་ཡང་དེ་རིང་ཁྱོད་ལྟར་ཅང་མི་སྨྲ་བར་འདུག་པར་འགྱུར་རོ། གལ་ཏེ་ཡང་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལེགས་པར་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། བདག་གིས་ལེགས་པར་གདམས་ཤིང་དྲིས་པ་ན་དེ་ཡང་དེ་རིང་ཁྱོད་ལྟར་ཅང་མི་སྨྲ་བར་འདུག་པར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་མ་ག་དྷའི་མཚེའུའི་འགྲམ་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་ནས་སྐུ་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། དེའི་ཚེ་ཤ་ར་པུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་སློབ་མས་ཤ་ར་པུ་ལ་སྨྲས་པ། དཔེར་ན་བ་ལང་ཞིག་རྭ་གཉིས་བཅད་ནས་བ་ལང་གི་རྭ་བ་སྟོང་པར་ཞུགས་ཏེ་པུས་མོ་ས་ལ་བཙུགས་ནས་ང་རོ་ཆེན་པོ་སྒྲོགས་པ་བཞིན་དུ། སློབ་དཔོན་ཡང་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་འཁོར་མེད་པར་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་སོ། དཔེར་ན་བུད་མེད་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྒྲ་བྱེད་པར་འདོད་ནས་སྒྲ་བྱས་པ་ན་བུད་མེད་ཀྱི་སྒྲར་གྱུར་པ་བཞིན་དདཔོན་ཡང་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་འཁོར་མ་ཡིན་པའི་ནང་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་སོ། དཔེར་ན་འཕྱ་ཀ་ཞིག་ཝའི་སྒྲ་བྱེད་པར་འདོད་ནས་སྒྲ་བྱས་པ་ན་འཕྱ་ཀའི་སྒྲར་གྱུར་པ་བཞིན་དུ། སློབ་དཔོན་ཡང་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་འཁོར་མ་ཡིན་པའི་ནང་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་པར་འདོད་དོ། དེའི་ཚེ་ཤ་ར་པུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་སློབ་མས་ཤ་ར་པུའི་མདུན་དུ་སྨད་ཅིང་སྐྱོན་བརྗོད་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། དུས་གཅིག་ན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་སུ་མ་ག་དྷའི་མཚེའུའི་འགྲམ་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གནས་བརྟན་ཞེས་བྱ་བ་གནས་ཏེ། རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་སོ། བདག་གིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་བརྗོད་པར་བྱ་ཡིས། གལ་ཏེ་ལན་འདེབས་པར་ནུས་ན་བདག་དེའི་རྗེས་སུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་བྱའོ།

」

時，有眾多比丘晨朝著衣持缽，入王舍城乞食，聞有外道出家名曰上座，住須摩竭陀池側，于自眾中作如是說：「我說一偈，有能報者，我當於彼所修行梵行。」乞食畢，還精舍，舉衣缽，洗足已，詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！我今晨朝與眾多比丘入城乞食，聞有外道出家名曰上坐，住須摩竭陀池側，于自眾中作如是說：『我說一偈，有能報者，我當於彼修行梵行。』唯愿世尊應自往彼，哀愍故！」

爾時，世尊默然而許，即日晡時從禪覺，往至須摩竭陀池側。

時，上坐外道出家遙見世尊，即敷床座，請佛令坐。世尊坐已，告上坐外道出家言：「汝實作是語：『我說一偈，若能報者，我當於彼修行梵行』耶？汝今便可說偈，我能報答。」

時，彼外道即累繩床以為高座，自升其上。即說偈言：

「比丘以法活，　　不恐怖眾生， 　意寂行舍離，　　持戒順息止。」

爾時，世尊知彼上坐外道心。

以下是藏文翻譯： དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཞིག་སྔ་དྲོ་གོས་བགོས་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་པ་ན། མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གནས་བརྟན་ཞེས་བྱ་བ་སུ་མ་ག་དྷའི་མཚེའུའི་འགྲམ་ན་གནས་ཏེ་རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་སོ། བདག་གིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་བརྗོད་པར་བྱ་ཡིས། གལ་ཏེ་ལན་འདེབས་པར་ནུས་ན་བདག་དེའི་རྗེས་སུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་བ་ཐོས་སོ། བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ལོག་སྟེ། ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་བཞག་ནས་ཞབས་བཀྲུས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ཅག་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་པ་ན། མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གནས་བརྟན་ཞེས་བྱ་བ་སུ་མ་ག་དྷའི་མཚེའུའི་འགྲམ་ན་གནས་ཏེ། རང་གི་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འདི་སྐད་དུ་བདག་གིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་བརྗོད་པར་བྱ་ཡིས། གལ་ཏེ་ལན་འདེབས་པར་ནུས་ན་བདག་དེའི་རྗེས་སུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་བ་ཐོས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐུགས་རྗེའི་སླད་དུ་དེར་གཤེགས་པར་ཞུ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅང་མི་གསུང་བར་གནང་ནས། དེ་ཉིན་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་བཞེངས་ཏེ་སུ་མ་ག་དྷའི་མཚེའུའི་འགྲམ་དུ་གཤེགས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གནས་བརྟན་དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་གཟིགས་ཏེ་མལ་སྟན་བཤམས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ལོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཞུགས་ནས་མུ་སྟེགས་ཅན་གནས་བརྟན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དངོས་སུ་འདི་སྐད་དུ་བདག་གིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཅིག་བརྗོད་པར་བྱ་ཡིས། གལ་ཏེ་ལན་འདེབས་པར་ནུས་ན་བདག་དེའི་རྗེས་སུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་བྱའོ་ཞེས་སྨྲས་སམ། ད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྨྲོས་ཤིག བདག་གིས་ལན་འདེབས་པར་ནུས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་དེས་ཐག་པའི་ཁྲི་བརྩེགས་ཏེ་མཐོན་པོར་བྱས་ནས་དེའི་སྟེང་དུ་འཛེགས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་སོ། དགེ་སློང་ཆོས་ཀྱིས་འཚོ། །སེམས་ཅན་ལ་འཇིགས་མེད།། སེམས་ཞི་སྤོང་བར་སྤྱོད། །ཚུལ་ཁྲབསྲུངས་ཞི་བར་གནས།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གནས་བརྟན་དེའི་སེམས་མཁྱེན་ཏོ།།

即說偈言：

「汝于所說偈，　　能自隨轉者， 　我當於汝所，　　作善士夫觀， 　觀汝今所說，　　言行不相應， 　寂止自調伏，　　莫恐怖眾生， 　行意寂遠離，　　受持凈戒者， 　順調伏寂止，　　身口心離惡， 　善攝於住處，　　不令放逸者， 　是則名隨順，　　調伏及寂止。」

爾時，上坐外道出家作是念：「沙門瞿曇已知我心。」即從床而下，合掌白佛言：「今我可得於正法、律出家、受具足，成比丘法不？」

佛告上坐外道出家：「今汝可得於正法、律出家、受具足，成比丘分。」

如是上坐外道出家得出家，作比丘已，思惟：「所以善男子剃除鬚髮，著袈裟衣，正信非家，出家學道……。」乃至心善解脫，得阿羅漢。

（九七二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有眾多婆羅門出家住須摩竭陀池側，集聚一處，作如是論：「如是婆羅門真諦，如是婆羅門真諦。」

爾時，世尊知彼眾多婆羅門出家心念，往到須摩竭陀池側。

時，眾多婆羅門出家遙見佛來，即為佛敷床座，請佛就坐。

以下是藏文翻譯： ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་སོ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་ཚིག་བཅད་ལ།།གལ་ཏེ་རང་ཉིད་རྗེས་འཇུག་ན།། བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་དེའི་ཚེ་ན།།སྐྱེས་བུ་དམ་པར་བལྟ་བར་བྱ།། ད་ལྟ་ཁྱོད་ཀྱི་སྨྲས་པ་ལ།།ཚིག་དང་སྤྱོད་པ་མི་མཐུན་པར།། ཞི་གནས་རང་ཉིད་དུལ་བ་དང་།།སེམས་ཅན་འཇིགས་པར་མ་བྱེད་ཅིག། ཡིད་ནི་ཞི་ཞིང་དབེན་པར་སྤྱོད།།ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པ་འཛིན་པ་པོ།། དུལ་བ་ཞི་བའི་རྗེས་འཇུག་པ།།ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱི་སྡིག་པ་སྤོང་།། གནས་པའི་ས་ནི་ལེགས་བསྡམས་ཤིང་།།བག་མེད་མི་འགྱུར་གང་ཡིན་པ།། དེ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང་།།དུལ་བ་ཞི་བ་ཞེས་བྱའོ།། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གནས་བརྟན་དེས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་བདག་གི་སེམས་མཁྱེན་ནོ་སྙམ་ནས། ཁྲི་ལས་བབས་ཏེ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བདག་ད་ལྟ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ་དགེ་སློང་གི་ཆོས་སུ་འགྱུར་བར་རུང་ངམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གནས་བརྟན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ད་ལྟ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ་དགེ་སློང་གི་ཆ་ལུགས་སུ་འགྱུར་བར་རུང་ངོ་།། དེ་ལྟར་མུ་སྟེགས་ཅན་གནས་བརྟན་དེ་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་དགེ་སློང་དུ་གྱུར་ནས་བསམས་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་ནས་གོས་ངུར་སྨྲིག་བགོས་ཏེ་ཡང་དག་པར་ལམ་དུ་ཞུགས་སོ།། དེ་ནས་བརྩམས་ཏེ་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་བོ།། བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། དུས་གཅིག་ན་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོ་ཞིག་སུ་མ་ག་དྷའི་མཚེའུའི་འགྲམ་ན་གནས་ཏེ། གཅིག་ཏུ་འདུས་ནས་འདི་སྐད་དུ་གྲོས་བྱས་སོ།། འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་བདེན་པའོ།། འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་བདེན་པའོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོག་གི་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་མཁྱེན་ནས་སུ་མ་ག་དྷའི་མཚེའུའི་འགྲམ་དུ་གཤེགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོ་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་གཟིགས་ཏེ་མལ་སྟན་བཤམས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ལོ།།

佛即就坐，告諸婆羅門出家：「汝等於此須摩竭陀池側，眾共集聚，何所論說？」

婆羅門出家白佛言：「瞿曇！我等眾多婆羅門出家集於此坐，作如是論：『如是婆羅門真諦。如是婆羅門真諦。』」

佛告婆羅門出家：「有三種婆羅門真實，我自覺悟成等正覺而復為人演說。汝婆羅門出家作如是說：『不害一切眾生，是婆羅門真諦，非為虛妄。』彼于彼言我勝、言相似、言我卑，若於彼真諦不繫著，於一切世間作慈心色像，是名第一婆羅門真諦，我自覺悟成等正覺，為人演說。

「複次，婆羅門作如是說：『所有集法皆是滅法，此是真諦，非為虛妄。』乃至於彼真諦不計著，於一切世間觀察生滅，是名第二婆羅門真諦。

「複次，婆羅門作如是說：『無我處所及事都無所有，無我處所及事都無所有，此則真諦，非為虛妄。』如前說，乃至於彼無所繫著，一切世間無我像類，是名第三婆羅門真諦，我自覺悟成等正覺而為人說。」爾時，眾多婆羅門出家默然住。

時，世尊作是念：「今映彼愚癡，殺彼惡者，今此眾中無一能自思量欲造因緣，于沙門瞿曇法中修行梵行。」如是知已，從坐起而去。

以下是藏文翻譯： བཅོམ་ལྡན་འདས་བཞུགས་ནས་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཅག་སུ་མ་ག་དྷའི་མཚེའུའི་འགྲམ་འདིར་འདུས་ནས་ཅི་ཞིག་གྲོས་བྱེད། བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། གཽ་ཏ་མ་ལགས། བདག་ཅག་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོ་འདིར་འདུས་ནས་འདི་སྐད་དུ་གྲོས་བྱེད་དེ། འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་བདེན་པའོ། འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་བདེན་པའོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྲམ་ཟེའི་བདེན་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡོད་དེ། བདག་གིས་རང་ཉིད་རྟོགས་ཤིང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སངས་རྒྱས་ནས་གཞན་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། ཁྱེད་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་འདི་སྐད་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པ་ནི་བྲམ་ཟེའི་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་རྫུན་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། དེ་ལ་བདག་མཆོག་གོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། འདྲའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་། བདག་དམན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་མི་ཆགས་ཤིང་། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་བདེན་པ་དང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདག་གིས་རང་ཉིད་རྟོགས་ཤིང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སངས་རྒྱས་ནས་གཞན་ལ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། ཡང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་ཏེ། གང་འདུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་འཇིག་པའི་ཆོས་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་རྫུན་མ་མ་ཡིན་ནོ། སྔར་བཞིན་དུ་དེ་ལ་མངོན་པར་མི་ཆགས་ཤིང་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་སྐྱེ་འཇིག་ལྟ་བ་འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་བདེན་པ་གཉིས་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་ཏེ། བདག་གི་གནས་དང་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མེད་ཅིང་བདག་གི་གནས་དང་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མེད་དེ། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་རྫུན་མ་མ་ཡིན་ནོ། སྔར་བཞིན་དུ་བརྗོད་ནས་དེ་ལ་མི་ཆགས་ཤིང་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་པའི་རྣམ་པར་ལྟ་བ་འདི་ནི་བྲམ་ཟེའི་བདེན་པ་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདག་གིས་རང་ཉིད་རྟོགས་ཤིང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སངས་རྒྱས་ནས་གཞནོན་པར་བྱེད་དོ། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོ་དེ་དག་ཅང་མི་སྨྲ་བར་གནས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་ཏེ། ད་ནི་བླུན་པོ་འདི་དག་གི་བློ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ཅིང་སྡིག་པ་ཅན་འདི་དག་བསད་དོ། ད་འཁོར་འདི་རྣམས་ལས་གཅིག་ཀྱང་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་ཆོས་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པར་བྱ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་རང་གིས་བརྟག་པར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་མཁྱེན་ནས་སྐུ་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ།།

（九七三）

如是我聞：

一時，佛住拘睒彌國瞿師羅園，尊者阿難亦住于彼。

時，有外道出家名曰栴陀，詣尊者阿難所，與尊者阿難共相問訊慰勞已，退坐一面，問尊者阿難言：「何故於沙門瞿曇所出家修梵行？」

阿難答言：「為斷貪慾、瞋恚、愚癡故，于彼出家修梵行。」

栴陀復問：「彼能說斷貪慾、瞋恚、愚癡耶？」

阿難答言：「我亦能說斷貪慾、瞋恚、愚癡。」

栴陀復問：「汝見貪慾、瞋恚、愚癡有何過患，說斷貪慾、瞋恚、愚癡耶？」

阿難答言：「染著貪慾映障心故，或自害，或復害他，或復俱害，現法得罪、後世得罪、現法後世二俱得罪，彼心常懷憂、苦受覺。若瞋恚映障、愚癡映障，自害、害他、自他俱害，乃至常懷憂、苦受覺。又復，貪慾為盲、為無目、為無智、為慧力羸、為障閡，非明、非等覺，不轉向涅槃。瞋恚、愚癡亦復如是。我見貪慾、瞋恚、愚癡有如是過患，故說斷貪慾、瞋恚、愚癡。」

栴陀復問：「汝見斷貪慾、瞋恚、愚癡有何福利，而說斷貪慾、瞋恚、愚癡？」

阿難答言：「斷貪慾已，不自害，又不害他，亦不俱害；又復不現法得罪、後世得罪、現法後世得罪，心法常懷喜樂、受覺。

以下是藏文翻譯： བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། དུས་གཅིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀོའུ་ཤམ་བྷི་རྒྱལ་ཁམས་གོའུ་ཤི་རའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་ཤིང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ཡང་དེར་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཙན་དྲ་ཞེས་བྱ་བ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་གནས་སུ་སོང་སྟེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་དང་ཕན་ཚུན་འདྲི་བ་དང་འཚལ་བ་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱོད། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤོང་བའི་ཕྱིར་དེའི་དྲུང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་དོ། ཙན་དྲས་ཡང་དྲིས་པ། ཁོང་གིས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤོང་བའི་ཐབས་གསུང་ངམ། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། བདག་གིས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤོང་བའི་ཐབས་བཤད་ནུས་སོ། ཙན་དྲས་ཡང་དྲིས་པ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལ་ཉེས་དམིགས་ཅི་ཞིག་མཐོང་ནས་དེ་དག་སྤོང་བར་བཤད། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཆགས་ཤིང་ཞེན་པས་སེམས་སྒྲིབ་པའི་ཕྱིར། རང་ལ་གནོད་པའམ་གཞན་ལ་གནོད་པའམ་གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཚེ་འདི་ལ་ཉེས་པ་དང་ཕྱི་མ་ལ་ཉེས་པ་དང་གཉིས་ཀ་ལ་ཉེས་པ་འཐོབ་ཅིང་། སེམས་རྟག་ཏུ་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། ཞེ་སྡང་གིས་སྒྲིབ་པ་དང་གཏི་མུག་གིས་སྒྲིབ་པས་ཀྱང་རང་གནོད་གཞན་གནོད་གཉིས་ཀ་ལ་གནོད་པ་ནས་རྟག་ཏུ་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བར་དུའོ། ཡང་འདོད་ཆགས་ནི་ལོང་བ་དང་མིག་མེད་པ་དང་ཤེས་རབ་མེད་པ་དང་ཤེས་རབ་ཉམས་པ་དང་བར་དུ་གཅོད་པ་དང་མངོན་པར་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་ག་པར་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། བདག་གིས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལ་ཉེས་དམིགས་དེ་ལྟ་བུ་མཐོང་ནས་དེ་དག་སྤོང་བར་བཤད་དོ། ཙན་དྲས་ཡང་དྲིས་པ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤངས་པ་ལ་ཕན་ཡོན་ཅི་ཞིག་མཐོང་ནས་དེ་དག་སྤོང་བར་བཤད། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་སྤངས་ན་རང་ལ་མི་གནོད། གཞན་ལ་མི་གནོད། གཉིས་ཀ་ལ་མི་གནོད། ཚེ་འདི་ལ་ཉེས་པ་མི་འཐོབ། ཕྱི་མ་ལ་ཉེས་པ་མི་འཐོབ། གཉིས་ཀ་ལ་ཉེས་པ་མི་འཐོབ། སེམས་རྟག་ཏུ་དགའ་བ་དང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ།

瞋恚、愚癡亦復如是。于現法中常離熾然，不待時節，有得余現法緣自覺知。見有如是功德利益故，說斷貪慾、瞋恚、愚癡。」

栴陀復問：「尊者阿難！有道有跡，修習多修習，能斷貪慾、瞋恚、愚癡不？」

阿難答言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

栴陀外道白尊者阿難：「此是賢哉之道、賢哉之跡，修習多修習，能斷貪慾、瞋恚、愚癡。」

時，栴陀外道聞尊者阿難所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（九七四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，尊者舍利弗詣佛所，稽首佛足，退坐一面。

爾時，世尊為尊者舍利弗種種說法，示、教、照、喜；示、教、照、喜已，默然住。

時，尊者舍利弗聞佛所說，歡喜隨喜已，稽首禮足而去。

時，有外道出家補縷低迦隨路而來，問尊者舍利弗：「從何所來？」

舍利弗答言：「火種！我從我世尊所，聽大師說教授法來。」

補縷低迦問尊者舍利弗：「今猶不離乳，從師聞說教授法耶？」

舍利弗答言：「火種！我不離乳，于大師所，聞說教授法。」

補縷低迦語尊者舍利弗言：「我久已離乳，舍師所說教授法。

以下是藏文翻譯： ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འབར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་དུས་ངེས་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་ཚེ་འདིའི་རྐྱེན་རང་གིས་མྱོང་བར་ཤེས་སོ། དེ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕན་ཡོན་མཐོང་བའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤོང་བར་བཤད་དོ། ཙན་དྲས་ཡང་དྲིས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཤུལ་ཡོད་དམ། གོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་སྤོང་ནུས་སམ། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། མུ་སྟེགས་ཅན་ཙན་དྲས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་སྨྲས་པ། འདི་ནི་ལེགས་པའི་ལམ་དང་ལེགས་པའི་ཤུལ་ཡིན་ཏེ། གོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤོང་བར་ནུས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་ཙན་དྲས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། དུས་གཅིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་གོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་བསྟན་ཏེ། བསྟན་པ་དང་བསླབ་པ་དང་གསལ་བར་མཛད་པ་དང་དགའ་བར་མཛད་དེ། བསྟན་པ་དང་བསླབ་པ་དང་གསལ་བར་མཛད་པ་དང་དགའ་བར་མཛད་ནས་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་པུར་ལུ་ཏཱི་ཀ་ལམ་དུ་འོངས་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། གང་ནས་འོངས། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མེ་ལྷའི་རིགས། བད་གི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་ནས་གདམས་ངག་གི་ཆོས་ཉན་ནས་འོངས་སོ། པུར་ལུ་ཏཱི་ཀས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། ད་དུང་འོ་མ་མ་སྤངས་པར་སློབ་དཔོན་གྱི་དྲུང་ནས་གདམས་ངག་གི་ཆོས་ཉན་ནམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མེ་ལྷའི་རིགས། བདག་འོ་མ་མ་སྤངས་པར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་ནས་གདམས་ངག་གི་ཆོས་ཉན་ནོ། པུར་ལུ་ཏཱི་ཀས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། བདག་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་འོ་མ་སྤངས་ཤིང་སློབ་དཔོན་གྱི་གདམས་ངག་གི་ཆོས་སྤངས་སོ།།

」

舍利弗言：「汝法是惡說法、律，惡覺，非為出離、非正覺道，壞法、非可讚嘆法、非可依止法，又彼師者，非等正覺，是故汝等疾疾舍乳，離師教法。譬如乳牛，粗惡狂騷，又少乳汁，彼犢飲乳，疾疾捨去；如是惡說法、律，惡覺，非出離、非正覺道，壞法、非可讚嘆法、非可依止法。又彼師者，非等正覺，是故速舍師教授法。我所有法是正法、律，是善覺，是出離正覺道，不壞、可讚嘆、可依止。又彼大師是等正覺，是故久飲其乳，聽受大師說教授法。譬如乳牛，不粗狂騷，又多乳汁，彼犢飲時，久而不厭。我法如是，是正法、律，乃至久聽說教授法。」

時，補縷低迦語舍利弗：「汝等快得善利，于正法、律，乃至久聽說教授法。」

時，補屢低迦外道出家聞舍利弗所說，歡喜隨喜，從道而去。

（九七五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，補縷低迦外道出家來詣佛所，與世尊面相問訊慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！先日眾多種種異道出家沙門、婆羅門集於未曾有講堂，作如是論議：『沙門瞿曇智慧猶如空舍，不能于大眾中建立論議，此應此不應，此合此不合。

以下是藏文翻譯： ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱི་ཆོས་ནི་ངན་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དང་། ངན་པར་རྟོགས་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཉམས་པའི་ཆོས་དང་། བསྔགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་། བརྟེན་དུ་རུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། སློབ་དཔོན་དེ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ཁྱེད་ཅག་མྱུར་དུ་འོ་མ་སྤངས་ཤིང་སློབ་དཔོན་གྱི་གདམས་ངག་གི་ཆོས་སྤངས་སོ། དཔེར་ན་བ་ལང་མ་རུབ་ཅིང་སྨྱོ་བ་དང་འོ་མ་ཡང་ཉུང་བ་ལས། བེའུས་འོ་མ་འཐུངས་ནས་མྱུར་དུ་སྤོང་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ངན་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དང་། ངན་པར་རྟོགས་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཉམས་པའི་ཆོས་དང་། བསྔགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་། བརྟེན་དུ་རུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། སློབ་དཔོན་དེ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་མྱུར་དུ་སློབ་དཔོན་གྱི་གདམས་ངག་གི་ཆོས་སྤོང་ངོ་། བདག་གི་ཆོས་ནི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་དང་། ལེགས་པར་རྟོགས་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་དང་། མི་ཉམས་པ་དང་། བསྔགས་པར་འོས་པ་དང་། བརྟེན་དུ་རུང་བའི་ཆོས་ཡིན་ལ། སྟོན་པ་དེ་ཡང་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ཡུན་རིང་དུ་འོ་མ་འཐུང་ཞིང་གདམས་ངག་གི་ཆོས་ཉན་ནོ། དཔེར་ན་བ་ལང་མ་རུབ་པ་མ་ཡིན་ཞིང་སྨྱོ་བ་མ་ཡིན་ལ་འོ་མ་མང་བ་ལས། བེའུས་འཐུང་བ་ན་ཡུན་རིང་དུ་མི་ངོམས་པ་བཞིན་དུ། བདག་གི་ཆོས་ནི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ནས་ཡུན་རིང་དུ་གདམས་ངག་གི་ཆོས་ཉན་པའི་བར་དུ་དེ་བཞིན་ནོ། དེའི་ཚེ་པུར་ལུ་ཏཱི་ཀས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱེད་ཅག་ལེགས་པའི་རྙེད་པ་རྙེད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ནས་ཡུན་རིང་དུ་གདམས་ངག་གི་ཆོས་ཉན་པའི་བར་དུ་དེ་ལྟར་རོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་པུར་ལུ་ཏཱི་ཀས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུའི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ་ལམ་ནས་སོང་ངོ་། བདག་གིི་སྐད་ཐོས་ཏེ། དུས་གཅིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་པུར་ལུ་ཏཱི་ཀ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་འདྲི་བ་དང་འཚལ་བ་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། གཽ་ཏ་མ། སྔོན་ཞིག་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་སྔར་མ་བྱུང་བའི་འདུན་ཁང་དུ་འདུས་ནས་རྩོད་པ་འདི་ལྟ་བུ་བྱས་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་ཤེས་རབ་ནི་ཁང་སྟོང་དང་འདྲ་བར། འཁོར་མང་པོའི་ནང་དུ་རྩོད་པ་འདི་འོས་སོ། །འདི་མི་འོས་སོ། །འདི་འཐད་དོ། །འདི་མི་འཐད་དོ་ཞེས་གཏན་ལ་འབེབས་པར་མི་ནུས་སོ།།

譬如盲牛，偏行邊畔，不入中田；沙門瞿曇亦復如是，無應不應，無合不合。』」

佛告補縷低迦：「此諸外道論議，說應不應，合不合，于聖法、律，如小兒戲。譬如士夫，年八、九十，發白齒落，作小兒戲，團治泥土，作象作馬，種種形類，眾人皆言：『此老小兒。』如是。火種！種種諸論，謂應不應，合不合，于聖法、律，如小兒戲，然于彼中，無有比丘方便所應。」

補縷低迦白佛：「瞿曇！於何處有比丘方便所應？」

佛告外道：「不清凈者令其清凈，是名比丘方便所應。不調令調，是名比丘方便所應。諸不定者令得正受，是名比丘方便所應。不解脫者令得解脫，是名比丘方便所應。不斷令斷、不知令知、不修令修、不得令得，是名比丘方便所應。

「云何不凈令凈？謂戒不凈者，令其清凈。云何不調伏令其調伏？謂眼根。耳、鼻、舌、身、意根不調伏，令其調伏，是名不調伏者令其調伏。云何不定令其正受，謂心不正定，令得正受。云何不解脫者令得解脫？謂心不解脫貪慾、恚、癡，令得解脫。云何不斷令斷？謂無明、有、愛，不斷令斷。云何不知令知？謂其名色，不知令知。云何不修令修？謂止、觀，不修令修。云何不得令得？謂般涅槃，不得令得，是名比丘方便所應。

以下是藏文翻譯： དཔེར་ན་བ་ལང་ལོང་བས་མཐའ་འཁོབ་ཏུ་རྒྱུ་ཞིང་ཞིང་གི་དཀྱིལ་དུ་མི་འཇུག་པ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། འོས་པ་དང་མི་འོས་པ་མེད། འཐད་པ་དང་མི་འཐད་པ་མེད་དོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་པུར་ལུ་ཏཱི་ཀ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མུ་སྟེགས་ཅན་འདི་དག་གི་རྩོད་པ་འདི་འོས་མི་འོས་དང་འཐད་མི་འཐད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་བྱིས་པའི་རྩེད་མོ་དང་འདྲའོ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ལོ་བརྒྱད་ཅུའམ་དགུ་བཅུ་ལོན་པ་སྐྲ་དཀར་ཞིང་སོ་བྲུལ་བ་ཞིག་བྱིས་པའི་རྩེད་མོ་བྱེད་ཅིང་འཇིམ་པ་ལས་གླང་པོ་ཆེ་དང་རྟ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་བརྙན་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་ན། སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འདི་ནི་རྒས་པའི་བྱིས་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། དེ་བཞིན་དུ་མེ་ལྷའི་རིགས། རྩོད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་འོས་མི་འོས་དང་འཐད་མི་འཐད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་བྱིས་པའི་རྩེད་མོ་དང་འདྲ་སྟེ། འོན་ཀྱང་དེའི་ནང་དུ་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་མེད་དོ། པུར་ལུ་ཏཱི་ཀས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏ་མ། གང་དུ་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་ཡོད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མ་དག་པ་རྣམས་དག་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་ཡིན་ནོ། མ་དུལ་བ་རྣམས་འདུལ་བར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་ཡིན་ནོ། མ་ངེས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་ཡིན་ནོ། མ་གྲོལ་བ་རྣམས་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་ཡིན་ནོ། མ་སྤངས་པ་རྣམས་སྤོང་བ་དང་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཤེས་པ་དང་མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་སྒོམ་པ་དང་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་ཡིན་ནོ། ཅི་ལྟར་དག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་མ་དག་པ་རྣམས་དག་པར་བྱེད་པའོ། ཅི་ལྟར་མ་དུལ་བ་རྣམས་འདུལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། མིག་གི་དབང་པོ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་མ་དུལ་བ་རྣམས་འདུལ་བར་བྱེད་པ་ནི་མ་དུལ་བ་རྣམས་འདུལ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། ཅི་ལྟར་མ་ངེས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་ཅེ་ན། སེམས་ཡང་དག་པར་མ་ངེས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དོ། ཅི་ལྟར་མ་གྲོལ་བ་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་ཅེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལས་སེམས་མ་གྲོལ་བ་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ། ཅི་ལྟར་མ་སྤངས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་ཅེ་ན། མ་རིག་པ་དང་སྲིད་པ་དང་སྲེད་པ་མ་སྤངས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་བྱེད་དོ། ཅི་ལྟར་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཤེས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། མིང་དང་གཟུགས་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། ཅི་ལྟར་མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་སྒོམ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། ཅི་ལྟར་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་ཡིན་ནོ།།

」

補縷低迦白佛言：「瞿曇！是義比丘方便所應，是堅固比丘方便所應，所謂盡諸有漏。」

時，補縷低迦外道出家聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起而去。

（九七六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有外道出家，名曰尸婆，來詣佛所，與世尊面相問訊慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！云何為學？所謂學者，云何學？」

佛告尸婆：「學其所學，故名為學。」

尸婆白佛：「何所學？」

佛告尸婆：「隨時學增上戒，增上意，學增上慧。」

尸婆白佛：「若阿羅漢比丘諸漏已盡，所作已作，舍諸重擔，逮得己利，盡諸有結，正智善解脫，當於爾時，復何所學？」

佛告尸婆：「若阿羅漢比丘諸漏已盡，乃至正智善解脫，當於爾時，覺知貪慾永盡無餘；覺知瞋恚、愚癡永盡無餘，故不復更造諸惡，常行諸善。尸婆！是名為學其所學。」

時，尸婆外道出家聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起去。

（九七七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

以下是藏文翻譯： པུར་ལུ་ཏཱི་ཀས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏ་མ། དོན་འདི་ནི་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་དང་། བརྟན་པོ་དགེ་སློང་གི་ཐབས་མཁས་པ་འོས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་པུར་ལུ་ཏཱི་ཀས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། དུས་གཅིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཤི་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་འདྲི་བ་དང་འཚལ་བ་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། གཽ་ཏ་མ། སློབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན། སློབ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སློབ་པ་གང་ཡིན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤི་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གང་ལ་སློབ་པ་དེ་ལ་སློབ་པས་ན་སློབ་པ་ཞེས་བྱའོ། ཤི་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གང་ལ་སློབ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤི་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དུས་སུ་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྷག་པའི་སེམས་དང་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ལ་སློབ་བོ། ཤི་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པའི་དགེ་སློང་ཟག་པ་ཟད་ཅིང་བྱ་བ་བྱས་པ་དང་ཁུར་བོར་བ་དང་རང་གི་དོན་ཐོབ་པ་དང་སྲིད་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ཟད་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེའི་ཚེ་ཅི་ཞིག་ལ་སློབ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤི་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པའི་དགེ་སློང་ཟག་པ་ཟད་པ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བར་དེའི་ཚེ། འདོད་ཆགས་གཏན་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པར་ཤེས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གཏན་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པར་ཤེས་པས་སླར་ཡང་སྡིག་པ་མི་བྱེད་ཅིང་དགེ་བ་རྒྱུན་དུ་སྤྱོད་དོ། ཤི་བ། འདི་ནི་གང་ལ་སློབ་པ་དེ་ལ་སློབ་པ་ཞེས་བྱའོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཤི་བས་བཅོམ་ལྡན་འདཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། དུས་གཅིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，尸婆外道出家來詣佛所，與世尊面相問訊慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！有一沙門婆羅門作如是見、如是說：『若人有所知覺，彼一切本所作因，修諸苦行，令過去業盡，更不造新業，斷于因緣，于未來世無復諸漏。諸漏盡故業盡，業盡故苦盡，苦盡者究竟苦邊。』今瞿曇所說云何？」

佛告尸婆：「彼沙門婆羅門實爾洛漠說耳，不審不數，愚癡不善不辯。所以者何？或從風起苦，眾生覺知，或從痰起，或從唌唾起，或等分起，或自害，或他害，或因節氣。彼自害者，或拔髮、或拔鬚，或常立舉手，或蹲地，或臥灰土中，或臥棘刺上，或臥杵上、或板上，或牛屎塗地而臥其上，或臥水中，或日三洗浴，或一足而立，身隨日轉。如是眾苦精勤有行，尸婆！是名自害。他害者，或為他手石、刀、杖等，種種害身，是名他害。尸婆！若復時節所害，冬則大寒，春則大熱，夏寒暑俱，是名節氣所害。世間真實，非為虛妄。尸婆！世間有此真實，為風所害，乃至節氣所害，彼眾生如實覺知。汝亦自有此患，風痰唌唾，乃至節氣所害覺，如是如實覺知。尸婆！若彼沙門婆羅門言一切人所知覺者皆是本所造因，舍世間真實事而隨自見，作虛妄說。

「尸婆！有五因五緣生心法憂苦。

以下是藏文翻譯： དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཤི་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་འདྲི་བ་དང་འཚལ་བ་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། གཽ་ཏ་མ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་ལྟ་བ་འདི་ལྟ་བུ་དང་སྨྲ་བ་འདི་ལྟ་བུ་མཆིས་ཏེ། གང་ཟག་གང་གིས་མྱོང་བར་གྱུར་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དཀའ་ཐུབ་སྣ་ཚོགས་བསྒྲུབས་པས་སྔོན་གྱི་ལས་རྣམས་ཟད་པར་བྱེད་ཅིང་ལས་གསར་པ་མི་བྱེད་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་རྣམས་བཅད་པས་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ཟག་པ་རྣམས་མེད་པར་འགྱུར་རོ། ཟག་པ་ཟད་པས་ལས་ཟད། ལས་ཟད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཟད། སྡུག་བསྔལ་ཟད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། ད་ལྟ་གཽ་ཏ་མ་ཅི་ཞིག་གསུང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤི་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་ནི་དོན་མེད་པར་སྨྲ་བ་ཙམ་སྟེ། མི་མཁས་ཤིང་མི་བརྟན་ལ་བླུན་ཞིང་མི་དགེ་བ་དང་མི་མཁས་པའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རླུང་ལས་གྱུར་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེམས་ཅན་གྱིས་མྱོང་བར་བྱེད་པའམ། བད་ཀན་ལས་གྱུར་པའམ། མཁྲིས་པ་ལས་གྱུར་པའམ། འདུས་པ་ལས་གྱུར་པའམ། རང་གིས་གནོད་པའམ། གཞན་གྱིས་གནོད་པའམ། དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལས་གྱུར་པའོ། དེ་ལ་རང་གིས་གནོད་པ་ནི་སྐྲ་འབལ་བའམ་ཁ་སྤུ་འབལ་བའམ་རྟག་ཏུ་ལག་པ་བཏེག་སྟེ་འདུག་པའམ། ཙོག་པུར་འདུག་པའམ། ཐལ་བ་དང་ས་ལ་ཉལ་བའམ། ཚེར་མའི་སྟེང་དུ་ཉལ་བའམ། གཏུན་གྱི་སྟེང་དུ་ཉལ་བའམ། པང་ལེབ་ཀྱི་སྟེང་དུ་ཉལ་བའམ། བ་ལང་གི་ལྕི་བས་ས་བྱུགས་པའི་སྟེང་དུ་ཉལ་བའམ། ཆུའི་ནང་དུ་ཉལ་བའམ། ཉིན་ལན་གསུམ་ཁྲུས་བྱེད་པའམ། རྐང་པ་གཅིག་གིས་འགྲེང་སྟེ་ལུས་ཉི་མའི་རྗེས་སུ་འཁོར་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་པའི་དཀའ་ཐུབ་སྤྱོད་པ་འདི་དག་ནི། ཤི་བ། རང་གིས་གནོད་པ་ཞེས་བྱའོ། གྱིས་གནོད་པ་ནི་གཞན་གྱི་ལག་པ་དང་རྡོ་དང་མཚོན་དང་དབྱུག་པ་ལ་སོགས་པས་ལུས་ལ་གནོད་པ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་འདི་ནི་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་ཞེས་བྱའོ། ཤི་བ། ཡང་དུས་ཀྱིས་གནོད་པ་ནི་དགུན་ན་ཤིན་ཏུ་གྲང་བ་དང་། དཔྱིད་ན་ཤིན་ཏུ་ཚ་བ་དང་། དབྱར་ན་གྲང་དྲོ་གཉིས་ཀ་སྟེ། འདི་ནི་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བས་གནོད་པ་ཞེས་བྱའོ། འཇིག་རྟེན་འདི་ན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་རྫུན་མ་མ་ཡིན་ནོ། ཤི་བ། འཇིག་རྟེན་འདི་ན་རླུང་གིས་གནོད་པ་ནས་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བས་གནོད་པའི་བར་འདི་དག་བདེན་པ་སྟེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། ཁྱོད་ལ་ཡང་རླུང་དང་བད་ཀན་དང་མཁྲིས་པ་ནས་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བའི་བར་གྱི་ནད་འདི་དག་ཡོད་པས་དེ་ལྟར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ། ཤི་བ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་གིས་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མྱོང་བ་ནི་སྔོན་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེན་པའི་དངོས་པོ་སྤངས་ནས་རང་གི་ལྟ་བའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ། ཤི་བ། རྒྱུ་ལྔ་དང་རྐྱེན་ལྔས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ།

何等為五？謂因貪慾纏，緣貪慾纏，生心法憂苦；因瞋恚、睡眠、掉悔、疑纏，緣瞋恚、睡眠、掉悔、疑纏，生彼心法憂苦，尸婆！是名五因五緣生心法憂苦。尸婆！有五因五緣不生心法憂苦。何等為五？謂因貪慾纏，緣貪慾纏，生彼心法憂苦者，離彼貪慾纏，不起心法憂苦，是名五因五緣不起心法憂苦。現法得離熾然，不待時節，通達現見，緣自覺知。尸婆！復有現法離熾然，不待時節，通達現見，緣自覺知，謂八正道——正見乃至正定。」

說是法時，尸婆外道出家遠塵離垢，得法眼凈。時，尸婆外道出家見法、得法、知法、入法，離諸狐疑，不由於他，入正法、律，得無所畏。即從坐起，整衣服，合掌白佛：「世尊！我今可得於正法、律出家、受具足，得比丘分耶？」

佛告尸婆：「汝今得出家……」如上說，乃至「心善解脫，得阿羅漢。」

（九七八）

如是我聞：

一時，佛住那羅聚落好衣庵羅園中。爾時，那羅聚落有商主外道出家，百二十歲，年耆根熟，為那羅聚落諸沙門、婆羅門、長者、居士尊重供養，如阿羅漢。

以下是藏文翻譯： ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱི་རྒྱུས་དང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཉིད་རྨུགས་དང་རྒོད་འགྱོད་དང་ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱི་རྒྱུས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཉིད་རྨུགས་དང་རྒོད་འགྱོད་དང་ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་སྐྱེ་བ་ནི། ཤི་བ། རྒྱུ་ལྔ་དང་རྐྱེན་ལྔས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། ཤི་བ། རྒྱུ་ལྔ་དང་རྐྱེན་ལྔས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། ལྔ་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱི་རྒྱུས་དང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་དཀྲིས་དང་བྲལ་བས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བ་ནི། རྒྱུ་ལྔ་དང་རྐྱེན་ལྔས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འབར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་དུས་ངེས་པ་ལ་མི་ལྟོས་པ་དང་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་དང་རང་གིས་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། ཤི་བ། ཡང་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་འབར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་དུས་ངེས་པ་ལ་མི་ལྟོས་པ་དང་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་དང་རང་གིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། ཆོས་འདི་བསྟན་པ་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཤི་བ་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ནས་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་སྐྱེས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཤི་བས་ཆོས་མཐོང་ཞིང་ཆོས་ཐོབ་པ་དང་ཆོས་་དང་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་བྲལ་བ་དང་གཞན་ལ་མི་བརྟེན་པར་གྱུར་ནས་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཞུགས་ཏེ་མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་གོས་བཟང་པོར་བགོས་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ད་ལྟ་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བསྙེན་པར་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤི་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ད་ལྟ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་པ་ནས། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པའི་བར་རོ། བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། དུས་གཅིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ན་ར་གྲོང་གི་གོས་བཟང་པོའི་ཨ་མྲའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་ན་ར་གྲོང་ན་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལོ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལོན་པ་རྒས་ཤིང་དབང་པོ་སྨིན་པ་ཞིག་ཡོད་དེ། ན་ར་གྲོང་གི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་དང་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་དགྲ་བཅོམ་པ་ལྟར་རི་མོར་བྱེད་ཅིང་བསྙེན་བཀུར་རོ།

彼商主外道出家先有宗親一人，命終生天，于彼天上見商主外道出家已，作是念：「我欲往教彼商主外道出家詣世尊所，修行梵行，恐其不隨我語，我今當往彼，以意論令問。」

即下那羅聚落，詣彼商主外道出家所，說偈而問：

「云何惡知識，　　現善知識相？ 　云何善知識，　　如己同一體？ 　何故求于斷，　　云何離熾然？

「若汝仙人持此意論而問于彼，有能分明解說其義而答汝者，便可從彼出家，修行梵行。」

時，商主外道出家受天所問，持詣富蘭那迦葉所，以此意論偈問富蘭那迦葉。彼富蘭那迦葉尚自不解，況復能答？彼時，商主外道出家復至末迦梨瞿舍利子所、刪阇耶毗羅坻子所、阿耆多枳舍欽婆羅所、迦羅拘陀迦栴延所、尼乾陀若提子所，皆以此意論偈而問，悉不能答。

時，商主外道出家作是念：「我以此意論問諸出家師，悉不能答，我今復欲求出家；為我今自有財寶，不如還家，服習五欲。」復作是念：「我今可往詣沙門瞿曇。然彼耆舊、諸師、沙門、婆羅門、富蘭那迦葉等，悉不能答，而沙門瞿曇年少出家，詎復能了？然我聞先宿所說莫輕新學年少出家，或有沙門年少出家，有大德力，今且當詣沙門瞿曇。」詣已，以彼意論心念而問，如偈所說。

我將為您將這段佛經文獻翻譯成藏文： འདི་ནི་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེའི་གཉེན་གྱི་ནང་ནས་གཅིག་དུས་ལས་འདས་ནས་ལྷའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པ་དེས། ལྷའི་ཡུལ་དེར་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མཐོང་ནས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །ང་ནི་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་འདི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་འགྲོ་བར་བསླབ་པར་འདོད་ཀྱང་། དེས་ངའི་ཚིག་མི་ཉན་པར་དོགས་ནས། ད་ལྟ་ང་དེར་སོང་སྟེ་དོན་གྱི་ཚིག་གིས་དྲི་བར་བྱའོ། ། དེ་ནས་ན་ར་གྲོང་དུ་བབས་ནས་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་དྲིས་པ། ཇི་ལྟར་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་ནི། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམ་པར་སྟོན། ། ཇི་ལྟར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །བདག་དང་གཅིག་ཏུ་འདྲ་བ་ལགས། ། ཅི་ཕྱིར་ཆད་པ་འཚོལ་བ་ལགས། །ཇི་ལྟར་འབར་བ་ལས་གྲོལ་ལགས། ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་དྲང་སྲོང་གིས་དོན་གྱི་ཚིག་འདི་དག་གཞན་ལ་དྲིས་ན། སུས་དོན་གསལ་བར་བཤད་དེ་ལན་འདེབས་པ་དེ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་བྱའོ། ། དེའི་ཚེ་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ལྷས་དྲིས་པ་དེ་བླངས་ནས་པཱུ་ར་ཎ་ཀ་ཤྱ་པའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། དོན་གྱི་ཚིག་འདི་དག་གིས་པཱུ་ར་ཎ་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་དྲིས་སོ། །དེ་པཱུ་ར་ཎ་ཀ་ཤྱ་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་མ་རྟོགས་ན་ལན་འདེབས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། དེའི་ཚེ་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མ་སྐ་རི་གོ་ཤ་ལིའི་བུ་དང་། སཉྫ་ཡ་བཻ་ར་ཊིའི་བུ་དང་། ཨ་ཛི་ཏ་ཀེ་ཤ་ཀམྦ་ལ་དང་། ཀ་ཀུ་ད་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་དང་། གཅེར་བུ་པ་གཉེ་རྒྱལ་གྱི་བུའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཐམས་ཅད་ལ་དོན་གྱི་ཚིག་གིས་དྲིས་ཀྱང་ལན་འདེབས་པར་མ་ནུས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །ངས་དོན་གྱི་ཚིག་འདིས་རབ་ང་བའི་སྟོན་པ་རྣམས་ལ་དྲིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ལན་འདེབས་པར་མ་ནུས་ན། ད་ང་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འདོད་ཀྱང་། ང་ལ་རང་གི་ནོར་ཡོད་པས་ཁྱིམ་དུ་ལོག་སྟེ་འདོད་པ་ལྔ་ལ་སྤྱོད་པར་བྱའོ། །ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །ད་ང་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་འགྲོའོ། །འོན་ཀྱང་རྒན་པོ་སྟོན་པ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་པཱུ་ར་ཎ་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་ལན་འདེབས་པར་མ་ནུས་ན། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་གཞོན་ནུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་འགྱུར། འོན་ཀྱང་ངས་སྔོན་གྱི་རྒན་རབས་རྣམས་ལས་ཐོས་པ་ལྟར་གཞོན་ནུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བརྙས་པར་མི་བྱ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་གཞོན་ནུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཁ་ཅིག་ལ་མཐུ་ཆེན་པོ་ཡོད་པས། ད་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་འགྲོའོ། །དེར་སོང་ནས་སྔར་གྱི་དོན་གྱི་ཚིག་དེ་དག་སེམས་ཀྱིས་དྲིས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞིན་ནོ། །

爾時，世尊知彼商主心之所念。即說偈言：

「云何惡知識？　　現善友相者， 　內心實恥厭，　　口說我同心， 　造事不樂同，　　故知非善友， 　口說恩愛語，　　心不實相應， 　所作而不同，　　慧者應覺知， 　是名惡知識，　　現善知識相， 　與己同一體。　　云何善知識？ 　與己同體者，　　非彼善知識， 　放逸而不制，　　沮壞懷疑惑， 　伺求其端緒，　　安於善知識， 　如子臥父懷，　　不為傍人聞， 　當知善知識，　　何故求于斷， 　生歡喜之處，　　清涼稱讚嘆， 　修習福利果，　　清涼永息滅， 　是故求于斷。　　云何離熾然？ 　寂靜止息味，　　知彼遠離味， 　遠離熾然惡，　　飲以法喜味， 　寂滅離慾火，　　是名離熾然。」

爾時，商主外道出家作是念：「沙門瞿曇知我心念。」而白佛言：「我今得入沙門瞿曇正法、律中修行梵行，出家、受具足，成比丘分不？」

佛告商主外道出家：「汝今可得於正法、律修行梵行，出家、受具足，成比丘分。」如是出家已，思惟，乃至心善解脫，得阿羅漢。

（九七九）

如是我聞：

一時，佛住俱夷那竭國力士生處堅固雙樹林中。

我將為您將這段佛經翻譯成藏文： དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོང་དཔོན་དེའི་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་མཁྱེན་ནས། ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་ནི། །དགེ་བའི་གྲོགས་པོའི་རྣམ་པ་སྟོན། ། ནང་སེམས་ངོ་ཚ་སྐྱུག་བྲོ་ཞིང་། །ཁ་ཡིས་བདག་དང་མཐུན་ཞེས་སྨྲ། ། བྱ་བ་བྱེད་ཚེ་མི་དགའ་བས། །དེ་ཕྱིར་གྲོགས་བཟང་མིན་པར་ཤེས། ། ཁ་ཡིས་བྱམས་པའི་གཏམ་སྨྲ་ཡང་། །སེམས་ལ་བདེན་པ་མི་མཐུན་ཞིང་། ། བྱ་བ་བྱེད་ཚེ་མི་མཐུན་པ། །མཁས་པས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན། ། དེ་ནི་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་སྟེ། །དགེ་བའི་གྲོགས་པོའི་རྣམ་པར་སྟོན། ། བདག་དང་ལུས་གཅིག་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དགེ་བའི་གྲོགས་པོ་ཡིན། ། བདག་དང་ལུས་གཅིག་ཡིན་པ་དེ། །དགེ་བའི་གྲོགས་པོ་མ་ཡིན་ཏེ། ། བག་མེད་སྡོམ་པ་མེད་པ་དང་། །ཞུམ་ཞིང་ཐེ་ཚོམ་འཛིན་པ་དང་། ། གླགས་སྐབས་འཚོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། །དགེ་བའི་གྲོགས་ལ་གནས་པ་ནི། ། བུ་ནི་ཕ་ཡི་པང་དུ་ཉལ། །གཞན་གྱིས་ཐོས་པར་མི་འགྱུར་བ། ། དེ་ནི་དགེ་བའི་གྲོགས་པོར་ཤེས། །ཅི་ཕྱིར་ཆད་པ་འཚོལ་བ་ཡིན། ། དགའ་བ་སྐྱེ་བའི་གནས་སུ་ནི། །བསིལ་བ་བསྔགས་ཤིང་བསྟོད་པ་དང་། ། བསོད་ནམས་འབྲས་བུ་སྒྲུབ་པ་དང་། །བསིལ་བས་རྟག་ཏུ་ཞི་བ་སྟེ། ། དེ་ཕྱིར་ཆད་པ་འཚོལ་བ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་འབར་བ་ལས་གྲོལ་ཞེས། ། ཞི་བ་འགོག་པའི་རོ་མྱང་བ། །དེ་ཡི་དབེན་པའི་རོ་ཤེས་ནས། ། འབར་བའི་ངན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཏེ། །ཆོས་ཀྱི་དགའ་བའི་རོ་འཐུང་ཞིང་། ། ཞི་བ་ཉོན་མོངས་བྲལ་བ་ནི། །དེ་ནི་འབར་ལས་གྲོལ་བ་ཡིན། ། དེའི་ཚེ་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་མཁྱེན་ནོ། །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བདག་ནི་ད་ལྟ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ནང་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་དེ། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོར་འགྱུར་བར་འཐོབ་བམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོང་དཔོན་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ནི་ད་ལྟ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ནང་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་དེ། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ་དགེ་སློང་གི་དངོས་པར་བར་འཐོབ་བོ། །དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་བསམས་ཏེ། སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་བོ། ། དགུ་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་དགུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀུ་ཤི་ན་གར་གྱི་གྲོང་ན་སྟོབས་ལྡན་གྱི་སྐྱེ་གནས་ཤིང་སཱ་ལ་ཟུང་གི་ཚལ་དུ་བཞུགས་སོ། །

爾時，世尊涅槃時至，告尊者阿難：「汝為世尊于雙樹間敷繩床，北首，如來今日中夜于無餘涅槃而般涅槃。」

爾時，尊者阿難奉教，于雙樹間敷繩床，北首，訖，來詣佛所，稽首佛足，退住一面，白佛言：「世尊！已於雙樹間敷繩床，北首。」

爾時，世尊詣雙樹間，于繩床上北首右脅而臥，足足相累，繫念明想，正念正智。

時，俱夷那竭國有須跋陀羅外道出家，百二十歲，年耆根熟，為俱夷那竭國人恭敬供養，如阿羅漢。彼須跋陀羅出家聞世尊今日中夜當於無餘涅槃而般涅槃，然我有所疑，希望而住，沙門瞿曇有力，能開覺我，我今當詣沙門瞿曇，問其所疑。即出俱夷那竭，詣世尊所。

爾時，尊者阿難於園門外經行。時，須跋陀羅語阿難言：「我聞沙門瞿曇今日中夜于無餘涅槃而般涅槃，我有所疑，希望而住，沙門瞿曇有力，能開覺我。若阿難不憚勞者，為我往白瞿曇，少有閑暇，答我所問？」

阿難答言：「莫逼世尊！世尊疲極。」

如是須䟦陀羅再三請尊者阿難，尊者阿難亦再三不許。

須跋陀羅言：「我聞古昔出家耆年大師所說，久久乃有如來、應、等正覺出於世間，如優曇缽花。

我將為您將這段佛經譯成藏文： དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་དུས་ལ་བབ་པ་ན། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཕྱིར་ཤིང་སཱ་ལ་ཟུང་གི་བར་དུ་ཐག་གི་ཁྲི་བྱང་དུ་མགོ་བསྟན་ཏེ་བཤམས་ཤིག །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་དེ་རིང་མཚན་མོའི་གུང་ལ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཀའ་བཞིན་དུ་ཤིང་སཱ་ལ་ཟུང་གི་བར་དུ་ཐག་གི་ཁྲི་བྱང་དུ་མགོ་བསྟན་ཏེ་བཤམས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཤིང་སཱ་ལ་ཟུང་གི་བར་དུ་ཐག་གི་ཁྲི་བྱང་དུ་མགོ་བསྟན་ཏེ་བཤམས་ཟིན་ལགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤིང་སཱ་ལ་ཟུང་གི་བར་དུ་གཤེགས་ཏེ། ཐག་གི་ཁྲིའི་སྟེང་དུ་བྱང་དུ་དབུ་མཛད་ནས་གཡས་ཕྱོགས་སུ་སེང་གེའི་ཉལ་སྟབས་སུ་གཟིམས་ཏེ། ཞབས་ཀྱིས་ཞབས་བརྩེགས་ནས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་བསྟེན་ཏེ། དྲན་པ་དང་ཤེས་རབ་ཡང་དག་པར་ལྡན་པར་མཛད་དོ། ། དེའི་ཚེ་ཀུ་ཤི་ན་གར་གྱི་གྲོང་ན་སུ་བྷ་དྲ་ཞེས་བྱ་བའི་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ལོ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལོན་པ། རྒན་ཞིང་དབང་པོ་སྨིན་པ། ཀུ་ཤི་ན་གར་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱིས་དགྲ་བཅོམ་པ་བཞིན་དུ་བཀུར་སྟི་བྱེད་ཅིང་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ཞིག་ཡོད་དོ། །སུ་བྷ་དྲ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་རིང་མཚན་མོའི་གུང་ལ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐོས་ནས། བདག་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཡོད་པས་རེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་གནས་སོ། །དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་ལ་མཐུ་ཡོད་པས་བདག་གི་བློ་སྣང་བར་མཛད་ནུས་སོ། །བདག་ད་ལྟ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ་ཐེ་ཚོམ་དྲི་བར་བྱའོ་སྙམ་ནས། ཀུ་ཤི་ན་གར་ནས་བྱུང་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ངོ་། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་གྱི་སྒོའི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཆག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་སུ་བྷ་དྲས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བདག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་དེ་རིང་མཚན་མོའི་གུང་ལ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐོས་སོ། །བདག་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཡོད་པས་རེ་བ་དང་བཅས་ཏེ་གནས་སོ། །དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་ལ་མཐུ་ཡོད་པས་བདག་གི་བློ་སྣང་བར་མཛད་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་ཀུན་དགའ་བོ་ངལ་བར་མི་འཛིན་ན། བདག་གི་ཕྱིར་གཽ་ཏ་མ་ལ་ཞུས་ཏེ། རེ་ཞིག་ཁོམ་པ་ཅུང་ཟད་མཛད་ནས་བདག་གི་དྲི་བའི་ལན་གསུང་བར་མཛོད། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གནོད་པར་མ་མཛད་ཅིག །བཅོམ་ལྡན་འདས་སྐུ་ངལ་བར་གྱུར་ཏོ། ། དེ་ལྟར་སུ་བྷ་དྲས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་ལན་གསུམ་དུ་གསོལ་བ་བཏབ་ཀྱང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཀྱང་ལན་གསུམ་དུ་མ་གནང་ངོ་། ། སུ་བྷ་དྲས་སྨྲས་པ། བདག་གིས་སྔོན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྒན་རབས་རྣམས་ལས་ཐོས་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་ཡུན་རིང་པོར་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན་ཨུ་དུམ་ཝཱ་རའི་མེ་ཏོག་བཞིན་ནོ།;

而今如來中夜當於無餘涅槃界而般涅槃，我今於法疑，信心而住，沙門瞿曇有力，能開覺我，若阿難不憚勞者，為我白沙門瞿曇。」

阿難復答言：「須跋陀羅！莫逼世尊！世尊今日疲極。」

爾時，世尊以天耳聞阿難與須跋陀羅共語來往，而告尊者阿難：「莫遮外道出家須跋陀羅！令入問其所疑。所以者何？此是最後與外道出家論議，此是最後得證聲聞善來比丘，所謂須跋陀羅。」

爾時，須跋陀羅，世尊為開善根，歡喜增上，詣世尊所，與世尊面相問訊慰勞已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！凡世間入處，謂富蘭那迦葉等六師，各作如是宗：『此是沙門，此是沙門。』云何？瞿曇！為實各各有是宗不？」

爾時，世尊即為說偈言：

「始年二十九，　　出家修善道， 　成道至於今，　　經五十餘年， 　三昧明行具，　　常修于凈戒， 　離斯少道分，　　此外無沙門。」

佛告須跋陀羅：「于正法、律不得八正道者，亦不得初沙門，亦不得第二、第三、第四沙門。須跋陀羅！於此法、律得八正道者，得初沙門，得第二、第三、第四沙門，除此已，于外道無沙門，斯則異道之師，空沙門、婆羅門耳。是故，我今于眾中作師子吼。

我將為您將這段佛經譯成藏文： ད་ལྟ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མཚན་མོའི་གུང་ལ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །བདག་ནི་ད་ལྟ་ཆོས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཡོད་དེ་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་གནས་སོ། །དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་ལ་མཐུ་ཡོད་པས་བདག་གི་བློ་སྣང་བར་མཛད་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་ཀུན་དགའ་བོ་ངལ་བར་མི་འཛིན་ན། བདག་གི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་ལ་ཞུས་ཤིག ། ཀུན་དགའ་བོས་ཡང་སྨྲས་པ། སུ་བྷ་དྲ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གནོད་པར་མ་མཛད་ཅིག །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་རིང་སྐུ་ངལ་བར་གྱུར་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལྷའི་རྣ་བས་ཀུན་དགའ་བོ་དང་སུ་བྷ་དྲའི་གཏམ་གླེང་བ་གསན་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་སུ་བྷ་དྲ་མ་བཀག་ཅིག །ཁོང་གིས་ཐེ་ཚོམ་དྲི་བའི་ཕྱིར་འོང་དུ་ཆུག་ཅིག །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་རྩོད་པ་ཐ་མ་ཡིན་ཞིང་། འདི་ནི་ཉན་ཐོས་ལེགས་པར་འོངས་པའི་དགེ་སློང་ཐོབ་པ་ཐ་མ་སྟེ། སུ་བྷ་དྲ་ཞེས་བྱ་བའོ། ། དེའི་ཚེ་སུ་བྷ་དྲ་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཕྱེ་བས། དགའ་བ་ཆེས་ཆེར་སྐྱེས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་འཚམས་དྲིས་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏ་མ། འཇིག་རྟེན་དུ་འཇུག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་དེ། པཱུ་ར་ཎ་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་སོགས་པའི་སྟོན་པ་དྲུག་པོ་རེ་རེས་ཀྱང་འདི་ནི་དགེ་སྦྱོང་ངོ་། །འདི་ནི་དགེ་སྦྱོང་ངོ་ཞེས་འདི་ལྟ་བུའི་གྲུབ་མཐའ་བྱེད་དོ། །གཽ་ཏ་མ། ཇི་ལྟར་ལགས། དེ་དག་རེ་རེ་ལ་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་གྲུབ་མཐའ་ཡོད་དམ་མ་མཆིས། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེའི་ཕྱིར་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་གསུངས་པ། ལོ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་ལ། །རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ལམ་བཟང་བསྒྲུབས། ། བྱང་ཆུབ་བརྙེས་ནས་ད་ལྟའི་བར། །ལོ་ནི་ལྔ་བཅུ་ལྷག་པར་ས ཏིང་འཛིན་རིག་སྤྱོད་ཡོངས་རྫོགས་ཤིང་། །རྟག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པར་སྤྱད། ། འདི་ལས་ལམ་ཆུང་གཞན་བྲལ་ཞིང་། །འདི་ལས་གཞན་པའི་དགེ་སྦྱོང་མེད། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་བྷ་དྲ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་མེད་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་པོ་ཡང་མི་འཐོབ། དགེ་སྦྱོང་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་ཡང་མི་འཐོབ་བོ། །སུ་བྷ་དྲ། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཡོད་པས། དགེ་སྦྱོང་དང་པོ་དང་། དགེ་སྦྱོང་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་འཐོབ་བོ། །འདི་ལས་གཞན་པའི་མུ་སྟེགས་ལ་དགེ་སྦྱོང་མེད་དེ། དེ་དག་ནི་ལམ་གཞན་གྱི་སྟོན་པ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་སྟོང་པ་ཙམ་མོ། །དེའི་ཕྱིར་ང་ནི་ད་ལྟ་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོག་གོ །;

」

說是法時，須跋陀羅外道出家遠塵離垢，得法眼凈。爾時，須跋陀羅見法、得法、知法、入法，度諸狐疑，不由他信，不由他度，于正法、律得無所畏。從坐起，整衣服，右膝著地，白尊者阿難：「汝得善利，汝得大師，為大師弟子，為大師雨，雨灌其頂。我今若得於正法、律出家、受具足，得比丘分者，亦當得斯善利！」

時，尊者阿難白佛言：「世尊！是須跋陀羅外道出家今求于正法、律出家、受具足，得比丘分。」

爾時，世尊告須跋陀羅：「此比丘來修行梵行。」

彼尊者須跋陀羅即于爾時出家，即是受具足，成比丘分。如是思惟，乃至心善解脫，得阿羅漢。

時，尊者須跋陀羅得阿羅漢，解脫樂覺知已，作是念：「我不忍見佛般涅槃，我當先般涅槃。」時，尊者須跋陀羅先般涅槃已，然後世尊般涅槃。

（九八〇）

如是我聞：

一時，佛在跋耆人間遊行，至毗舍離國，住獼猴池側重閣講堂。時，毗舍離國有眾多賈客，欲向怛剎尸羅國方便莊嚴。是眾多賈客聞世尊于跋耆人間遊行，至毗舍離國，住獼猴池側重閣講堂。聞已，來詣佛所，稽首佛足，退坐一面。佛為諸賈客種種說法，示、教、照、喜；示、教、照、喜已，默然住。

我將為您將這段佛經譯成藏文： ཆོས་འདི་གསུངས་པའི་ཚེ། མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་སུ་བྷ་དྲ་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ནས་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་བོ། །དེའི་ཚེ་སུ་བྷ་དྲས་ཆོས་མཐོང་། ཆོས་ཐོབ། ཆོས་ཤེས། ཆོས་ལ་ཞུགས་ཏེ། ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྒལ། གཞན་ལ་མི་བརྟེན། གཞན་གྱིས་མི་བསྒྲལ་བར་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་བོ། །སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་གོས་བསྐོན་ནས་པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ལེགས་པར་རྙེད་དོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་བཟང་པོ་རྙེད་དོ། །སྟོན་པའི་ཉེ་གནས་སུ་གྱུར་པ་དང་། བདུད་རྩིའི་ཆར་པས་སྤྱི་བོར་བྱུག་པར་གྱུར་ཏོ། །བདག་ཀྱང་ད་ལྟ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་བསྙེན་པར་རྫོགས་ནས་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ་ཐོབ་ན་ལེགས་པ་འདི་ལྟ་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་སུ་བྷ་དྲ་འདི་ད་ལྟ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་འབྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོ་འཐོབ་པར་འདོད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་བྷ་དྲ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་འདི་ཚུར་ཤོག་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་ཅིག ། བཙུན་པ་སུ་བྷ་དྲ་དེ་དེའི་མོད་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་། དེ་ཉིད་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ་དགེ་སློང་གི་དངོས་པོར་གྱུར་ནས། དེ་ལྟར་བསམས་ཏེ་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་བོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་སུ་བྷ་དྲས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བདེ་བ་མྱོང་བར་ཤེས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །བདག་གིས་སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་མཐོང་བར་མི་བཟོད་དོ། །བདག་གིས་སྔོན་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱའོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་སུ་བྷ་དྲ་སྔོན་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ། ། དགུ་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བོའི་ཡུལ་ན་བཞུགས་ཏེ། ཡངས་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་དུ་གཤེགས་ནས་སྤྲེའུའི་རྫིང་གི་འགྲམ་ན་ཁང་པ་བརྩེགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་ན་ཚོང་པ་མང་པོ་ཞིག་ཏཀྵ་ཤཱི་ལའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བར་འདོད་ནས་བརྒྱན་ཏེ། ཚོང་པ་མང་པོ་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བལ་པོའི་ཡུལ་ནས་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་དུ་གཤེགས་ཏེ། སྤྲེའུའི་རྫིང་གི་འགྲམ་ན་ཁང་པ་བརྩེགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་བཞུགས་སོ་ཞེས་ཐོས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོང་པ་དེ་དག་ལ་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ཆོས་བསྟན་ཏེ། བསྟན། བསྒོ། གསལ་བར་མཛད། དགའ་བར་མཛད་ནས། བསྟན། བསྒོ། གསལ་བར་མཛད། དགའ་བར་མཛད་དེ་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། །;

時，諸賈客從坐起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛言：「世尊！我等諸賈客方便莊嚴，欲至怛剎尸羅國，唯愿世尊與諸大眾明旦受我供養。」

爾時，世尊默然而許。

時，諸賈客知世尊受請已，從坐起，禮佛足，各還自家，辦種種凈美飲食，敷床座，安置凈水。晨朝遣使，白佛：「時到。」

爾時，世尊與諸大眾著衣持缽。詣諸賈客所，就座而坐。

時，諸賈客以凈美飲食自手供養。食畢洗缽訖，取卑小床，于大眾前坐，聽佛說法。

爾時，世尊告諸賈客：「汝等當行于曠野中，有諸恐怖，心驚毛豎。爾時，當念如來事，謂如來、應、等正覺，乃至佛世尊。如是念者，恐怖則除。又，念法事，佛正法、律，現法能離熾然，不待時節，通達親近，緣自覺知。又，念僧事，世尊弟子善向、正向，乃至世間福田。如是念者，恐怖即除。

「過去世時，天、阿須輪共鬥。時，天帝釋告諸天眾：『汝等與阿須輪共鬥戰之時，生恐怖者，當念我幢，名摧伏幢。念彼幢時，恐怖得除。若不念我幢者，當念伊舍那天子幢；若不念伊舍那天子幢者，當念婆留那天子幢。念彼幢時，恐怖即除。』如是，諸商人！汝等於曠野中，有恐怖者，當念如來事、法事、僧事。

我將為您將這段佛經譯成藏文： དེའི་ཚེ་ཚོང་པ་དེ་དག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་གོས་བསྐོན་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ཅག་ཚོང་པ་རྣམས་ཏཀྵ་ཤཱི་ལའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བའི་ཆེད་དུ་བརྒྱན་ལགས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་དང་བཅས་པ་སང་ཉིན་བདག་ཅག་གི་བསྙེན་བཀུར་བཞེས་པར་ཞུ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་བར་མཛད་དོ། ། དེའི་ཚེ་ཚོང་པ་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གནང་བ་མཁྱེན་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་རང་རང་གི་ཁྱིམ་དུ་སོང་སྟེ། བཟའ་བཏུང་གཙང་མ་ཞིམ་པོ་སྣ་ཚོགས་བཤམས། ཁྲི་དང་སྟན་བཤམས། ཆུ་གཙང་མ་བཞག་ནས། ནང་པར་ཕོ་ཉ་བཏང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ལ། དུས་ལ་བབ་བོ་ཞེས་གསོལ་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་དང་བཅས་པས་ཆོས་གོས་གསོལ་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ། ཚོང་པ་དེ་དག་གི་གནས་སུ་གཤེགས་ནས་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚོང་པ་དེ་དག་གིས་བཟའ་བཏུང་གཙང་མ་ཞིམ་པོ་རང་གི་ལག་པས་དྲངས་སོ། །གསོལ་བ་གྲུབ་ནས་ལྷུང་བཟེད་བཀྲུས་ཏེ། ཁྲི་དམའ་བ་བླངས་ནས་འཁོར་གྱི་མདུན་དུ་འཁོད་དེ་ཆོས་ཉན་པར་གྱུར་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོང་པ་དེ་དག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཅག་འབྲོག་དགོན་པར་འགྲོ་བའི་ཚེ་འཇིགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སེམས་སྐྲག་ཅིང་སྤུ་ཟིང་བར་གྱུར་ན། དེའི་ཚེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག །འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བར་དུའོ། །དེ་ལྟར་དྲན་ན་འཇིགས་པ་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ནི། མངོན་སུམ་དུ་འབར་བ་ཞི་བར་བྱེད་པ། དུས་ཆད་པ་མེད་པ། རྟོགས་པར་སླ་བ། ཉེ་བར་གྱུར་པ། རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། །ཡང་དགེ་འདུན་གྱི་ཡོན་ཏན་དྲན་པར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ནི་ལེགས་པར་ཞུགས་པ། ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་གི་བར་དུའོ། །དེ་ལྟར་དྲན་ན་འཇིགས་པ་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། ། སྔོན་གྱི་དུས་ན་ལྷ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ། ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ལྷ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱེད་ཅག་ལྷ་མ་ཡིན་དང་གཡུལ་འགྱེད་པའི་ཚེ་འཇིགས་པ་སྐྱེས་ན། ངའི་རྒྱལ་མཚན་ཏེ་གནོན་པའི་རྒྱལ་མཚན་ཞེས་བྱ་བ་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་དྲན་པའི་ཚེ་འཇིགས་པ་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ངའི་རྒྱལ་མཚན་མི་དྲན་ན། ཨི་ཤ་ན་ལྷའི་བུའི་རྒྱལ་མཚན་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག །གལ་ཏེ་ཨི་ཤ་ན་ལྷའི་བུའི་རྒྱལ་མཚན་མི་དྲན་ན། བ་རུ་ཎ་ལྷའི་བུའི་རྒྱལ་མཚན་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག །རྒྱལ་མཚན་དེ་དྲན་པའི་ཚེ་འཇིགས་པ་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོང་པ་དག །ཁྱེད་ཅག་འབྲོག་དགོན་པའི་ནང་དུ་འཇིགས་པ་སྐྱེས་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཡོན་ཏན་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག །

」

爾時，世尊為諸毗舍離賈客說供養隨喜偈：

「供養比丘僧，　　飲食隨時服， 　專念諦思惟，　　正知而行舍。 　凈物良福田，　　汝等悉具足， 　緣斯功德利，　　長夜獲安樂。 　發心有所求，　　眾利悉皆應， 　兩足四足安，　　道路往來安。 　夜安晝亦安，　　一切離諸惡， 　如沃壤良田，　　精純好種子。 　溉灌以時澤，　　收實不可量， 　凈戒良福田，　　精肴膳種子。 　正行以將順，　　終期妙果成， 　是故行施者，　　欲求備眾德。 　當隨智慧行，　　眾果自然備， 　于明行足尊，　　正心盡恭敬。 　種殖眾善本，　　終獲大福利， 　如實知世間，　　得具備正見。 　具足見正道，　　具足而升進， 　遠離一切垢，　　逮得涅槃道， 　究竟於苦邊，　　是名備眾德。」

爾時，世尊為諸毗舍離賈客說種種法，示、教、照、喜已，從坐起去。

（九八一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘住于空閑、樹下、空舍，有時恐怖，心驚毛豎者，當念如來事及法事、僧事……」如前廣說。「念如來事、法事、僧事之時，恐怖即除。

」

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་ཚོང་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། དགེ་སློང་དགེ་འདུན་མཆོད་པ་དང་། །བཟའ་བཏུང་དུས་སུ་སྤྱོད་པ་དང་། ། དྲན་པ་རྩེ་གཅིག་ཡང་དག་བསམ། །ཡང་དག་ཤེས་ནས་བཏང་སྙོམས་སྤྱོད། ། དག་པའི་དངོས་པོ་ཞིང་བཟང་པོ། །ཁྱོད་ཅག་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས། ། དགེ་བའི་རྒྱུ་ཡི་ཕན་ཡོན་གྱིས། །ཡུན་རིང་བདེ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར། ། སེམས་བསྐྱེད་འདོད་པ་གང་ཡོད་པ། །ཕན་པ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར། ། རྐང་གཉིས་རྐང་བཞི་བདེ་བ་དང་། །ལམ་དུ་འགྲོ་འོང་བདེ་བར་འགྱུར། ། མཚན་མོ་བདེ་ཞིང་ཉིན་མོའང་བདེ། །ངན་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས། ། ས་བོན་བཟང་པོ་ཞིང་བཟང་བཞིན། །དག་པའི་ས་བོན་བཟང་པོ་ཡིས། ། དུས་སུ་ཆུ་ཡིས་བརྒྱན་པ་ན། །འབྲས་བུ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར། ། ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པའི་ཞིང་བཟང་པོ། །བཟའ་བཏུང་ས་བོན་བཟང་པོ་སྟེ། ། ཡང་དག་སྤྱོད་པས་རྗེས་སུ་མཐུན། །མཐར་ཐུག་འབྲས་བུ་བཟང་པོར་འགྱུར། ། དེ་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་པོ། །ཡོན་ཏན་ཀུན་ལྡན་འདོད་པ་ཡིས། ། ཤེས་རབ་རྗེས་སུ་སྤྱད་པར་བྱ། །འབྲས་བུ་ཀུན་ནི་རང་བཞིན་ལྡན། ། རིག་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ་ལ། །ཡང་དག་སེམས་ཀྱིས་གུས་པར་བྱ། ། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཀུན་བསྐྲུན་པས། །མཐར་ནི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་ཐོབ། ། འཇིག་རྟེན་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་ཤེས། །ཡང་དག་ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས། ། ཡང་དག་ལམ་ནི་མཐོང་བ་དང་། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་ཡར་འཕེལ་འགྱུར། ། དྲི་མ་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཞིང་། །མྱ་ངན་འདས་པའི་ལམ་ཐོབ་ནས། ། སྡུག་བསྔལ་མཐའ་མར་ཕྱིན་པ་ནི། །ཡོན་ཏན་ཀུན་ལྡན་ཞེས་བྱའོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་ཚོང་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྣ་ཚོགས་བསྟན་ཅིང་། བསྟན་པ་དང་། བསླབས་པ་དང་། གསལ་བར་མཛད་པ་དང་། དགའ་བར་མཛད་ནས་བཞུགས་པ་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། ། དགུ་བརྒྱ་གྱ་གཅིག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ དགེ་སློང་དབེན་པའམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁང་སྟོང་ན་གནས་པ་ན། རེས་འགའ་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་ནས་བ་སྤུ་ལངས་པར་གྱུར་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཡོན་ཏན་དྲན་པར་བྱའོ། །སྔར་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་། དགེ་འདུན་གྱི་ཡོན་ཏན་དྲན་པའི་ཚེ་འཇིགས་པ་དེ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །

「諸比丘！過去世時，釋提桓因與阿修羅共戰。爾時，帝釋語諸三十三天言：『諸仁者，諸天阿修羅共鬥戰時，若生恐怖，心驚毛豎者，汝當念我伏敵之幢。念彼幢時，恐怖即除。』如是。比丘！若於空閑、樹下、空舍而生恐怖，心驚毛豎者，當念如來：『如來、應、等正覺，乃至佛世尊。』彼當念時，恐怖即除。所以者何？彼天帝釋懷貪、恚、癡，于生、老、病、死、憂、悲、惱、苦不得解脫，有恐怖、畏懼、逃竄、避難，而猶告諸三十三天令念我摧伏敵幢，況復如來、應、等正覺，乃至佛世尊，離貪、恚、癡，解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，無諸恐怖、畏懼、逃避，而不能令其念如來者，除諸恐怖？」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九八二）

如是我聞：

一時，佛住娑枳國安阇那林中。

爾時，世尊告尊者舍利弗：「我能於法略說、廣說，但知者難。」

尊者舍利弗白佛言：「唯愿世尊略說、廣說、法說，於法實有解知者。

དགེ་སློང་དག །འདས་པའི་དུས་སུ་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་འཐབ་པའི་ཚེ། དེའི་ཚེ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱེད་དམ་པ་རྣམས། ལྷ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་འཐབ་པའི་ཚེ། གལ་ཏེ་འཇིགས་པ་སྐྱེས་ནས་སྙིང་འདར་ཞིང་སྤུ་ཟིང་བྱེད་ན། ངའི་དགྲ་འདུལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག །རྒྱལ་མཚན་དེ་དྲན་པ་ན་འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག །གལ་ཏེ་དབེན་པའི་གནས་སམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁང་སྟོང་དུ་འཇིགས་པ་སྐྱེས་ནས་སྙིང་འདར་ཞིང་སྤུ་ཟིང་བྱེད་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བར་དུའོ། །དེ་དྲན་པ་ན་འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་དེ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་བཅས་ཤིང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལས་མ་གྲོལ་ཞིང་། འཇིགས་པ་དང་། སྐྲག་པ་དང་། བྲོས་པ་དང་། སྐྱབས་འཚོལ་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཡང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ལ་ངའི་དགྲ་འདུལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་དྲན་པར་གྱིས་ཞེས་བསྒོ་ན། དེ་བས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བར་དུ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་བྲལ་ཞིང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལས་གྲོལ་ཞིང་། འཇིགས་པ་དང་། སྐྲག་པ་དང་། བྲོས་པ་མེད་པ་དེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དྲན་པར་བྱས་པས་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་མི་ནུས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། དགུ་བརྒྱ་གྱ་གཉིས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སི་ཡུལ་གྱི་ཨནྫ་ནའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ཆོས་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པ་དང་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནུས་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་པོ་རྙེད་པར་དཀའོ། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཆོས་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པ་དང་རྒྱས་པར་བཤད་པ་གསུང་དུ་གསོལ། ཆོས་ལ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་པོ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །

」

佛告舍利弗：「若有眾生於自識身及外境界一切相，無我、我所、我慢繫著使，乃至心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住者；於此識身及外境界一切相，無有我、我所、我慢使繫著，故我心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住。

「舍利弗！彼比丘於此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，及心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住；於此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，彼心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住。

「舍利弗！若複比丘於此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，彼心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住。

「舍利弗！若複比丘於此識身及外境界一切相，無我、我所見、我慢繫著使，彼心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住；於此識身及外境界一切相，無我、我所見、我慢繫著使，彼心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住。舍利弗！是名比丘斷愛縛結，慢無間等，究竟苦邊。

「舍利弗！我於此有餘說，答波羅延富鄰尼迦所問：

「世間數差別，　　安所遇不動， 　寂靜離諸塵，　　拔根無悕望， 　已度三有海，　　無復老死患。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གང་ཞིག་རང་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་ཅིང་། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ་དེས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པས་ང་ཡི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སོ། ། ཤཱ་རིའི་བུ། དགེ་སློང་དེས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་ཅིང་། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པས་དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སོ། ། ཤཱ་རིའི་བུ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་ན། དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སོ། ། ཤཱ་རབུ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་ན། དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པས་དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུ། འདི་ནི་དགེ་སློང་སྲེད་པའི་འཆིང་བ་བཅད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། ། ཤཱ་རིའི་བུ། འདི་ལ་ངས་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་བཤད་པ་ཡོད་དེ། པཱ་ར་ཡ་ནའི་པུན་ནི་ཀས་དྲིས་པའི་ལན་དུ། འཇིག་རྟེན་གྲངས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་ལ། །མི་གཡོ་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར། ། ཞི་ཞིང་རྡུལ་ཀུན་རྣམ་པར་བྲལ། །རྩ་བ་བཅད་ཅིང་རེ་བ་མེད། ། སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་བརྒལ། །རྒས་དང་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་བྲལ། །

」

佛說是經已，尊者舍利弗聞佛所說，歡喜隨喜，即從坐起，作禮而去。

（九八三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，尊者阿難住舍衛國祇樹給孤獨園。獨一靜處。如是思惟：「或有一人作如是念，我於此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，及心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住；於此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，我當於彼心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住。」

爾時，尊者阿難晡時從禪覺，詣世尊所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我獨一靜處，作是思惟：『若有一人作如是言：「我此識身及外境界一切相……」乃至自知作證具足住。』」

佛告阿難：「如是！如是！有一人作如是念：『我此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，及心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住。』阿難！彼比丘於此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，及心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住；於此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，及彼心解脫、慧解脫，現法自知作證具足住。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་། ། དགུ་བརྒྱ་གྱ་གསུམ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། འདི་ལྟར་བསམས་སོ། །གང་ཟག་གཅིག་གིས་འདི་ལྟར་སེམས་ཏེ། ང་ཡི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་ཅིང་། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པས། ངས་དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པར་བྱའོ་ཞེས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕྱིན་ནས་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ་འདི་ལྟར་བསམས་སོ། །གལ་ཏེ་གང་ཟག་གཅིག་གིས་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་ཏེ། ངའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། ཞེས་བྱ་བ་ནས། རྫོགས་པར་གནས་པའི་བར་དུའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །གང་ཟག་གཅིག་གིས་འདི་ལྟར་སེམས་ཏེ། ངའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་ཅིང་། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སོ། །ཀུན་དགའ་བོ། དགེ་སློང་དེས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་ཅིང་། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། བདག་དང་། བདག་གི་བའི་ལྟ་བ་དང་། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པས་དེའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སོ། །

「阿難！若複比丘於此識身及外境界一切相，乃至自知作證具足住，是名比丘斷愛縛結，慢無間等，究竟苦邊。

「阿難！我於此有餘說，答波羅延憂陀耶所問：

「斷于愛慾想，　　憂苦亦俱離， 　覺悟于睡眠，　　滅除掉悔蓋， 　舍貪恚清凈，　　現前觀察法， 　我說智解脫，　　滅除無明闇。」

佛說是經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜隨喜，禮佛而去。

（九八四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當說愛為網、為膠、為泉、為藕根。此等能為眾生障、為蓋、為膠、為守衛、為覆、為閉、為塞、為闇冥、為狗腸、為亂草、為絮，從此世至他世，從他世至此世，往來流轉，無不轉時。

「諸比丘！何等愛為網、為膠，乃至往來流馳，無不轉？謂：『有我故，有我欲、我爾、我有、我無、我異，我當、我不當、我當欲、我當爾、我當異，或我、或欲我、或爾我、或異我，或然、或欲然、或爾然、或異然。如是十八愛行從內起。』

「比丘！言有我，于諸所有言我欲、我爾，乃至十八愛行從外起，如是總說十八愛行。

ཀུན་དགའ་བོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ། ཞེས་བྱ་བ་ནས། རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པའི་བར་དུ། འདི་ནི་དགེ་སློང་སྲེད་པའི་འཆིང་བ་བཅད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། ། ཀུན་དགའ་བོ། འདི་ལ་ངས་ལྷག་མ་དང་བཅས་པའི་བཤད་པ་ཡོད་དེ། པཱ་ར་ཡ་ནའི་ཨུད་དཱ་ཡས་དྲིས་པའི་ལན་དུ། འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་རྣམ་པར་བཅད། །མྱ་ངན་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་དང་བྲལ། ། རྨུགས་དང་གཉིད་ལས་སད་གྱུར་ཅིང་། །རྒོད་དང་འགྱོད་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས། ། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་རྣམ་དག་པས། །ཆོས་ལ་མངོན་སུམ་རྟོག་པར་བྱེད། ། ཤེས་རབ་རྣམ་གྲོལ་བདག་གིས་བཤད། །མ་རིག་མུན་པ་རྣམ་པར་བསལ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། ། དགུ་བརྒྱ་གྱ་བཞི་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ད་ལྟར་སྲེད་པ་ནི་དྲ་བ་དང་། སྤྱན་དང་། ཆུ་མིག་དང་། པད་མའི་རྩ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་དག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྒྲིབ་པ་དང་། སྒྲིབ་གཡོགས་དང་། སྤྱན་དང་། སྲུང་བ་དང་། གཡོགས་པ་དང་། བཅད་པ་དང་། འགགས་པ་དང་། མུན་པ་དང་། ཁྱིའི་རྒྱུ་མ་དང་། རྩྭ་འཛིངས་པ་དང་། བལ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ནས་འཇིག་རྟེན་འདི་རུ། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་དང་། འཁོར་ཞིང་རྒྱུག་པ་ལས་མི་འཁོར་བའི་དུས་མེད་དོ་ཞེས་བཤད་པར་བྱའོ། ། དགེ་སློང་དག །སྲེད་པ་གང་ཞིག་དྲ་བ་དང་། སྤྱན་དུ་གྱུར་པ་ནས། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་དང་། འཁོར་ཞིང་རྒྱུག་པ་ལས་མི་འཁོར་བའི་བར་དུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་ཡོད་པས་ན་བདག་འདོད་པ་དང་། བདག་དེ་ལྟར་དང་། བདག་ཡོད་པང་། བདག་མེད་པ་དང་། བདག་གཞན་དུ་དང་། བདག་འགྱུར་བར་དང་། བདག་མི་འགྱུར་བར་དང་། བདག་འདོད་པར་འགྱུར་བ་དང་། བདག་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་དང་། བདག་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་ན་བདག་གམ། ཡང་ན་བདག་འདོད་པའམ། ཡང་ན་བདག་དེ་ལྟར་རམ། ཡང་ན་བདག་གཞན་དུའམ། ཡང་ན་དེ་ལྟར་རམ། ཡང་ན་དེ་ལྟར་འདོད་པའམ། ཡང་ན་དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་རམ། ཡང་ན་དེ་ལྟར་གཞན་དུའོ། །དེ་ལྟར་སྲེད་པའི་སྤྱོད་པ་བཅོ་བརྒྱད་ནང་ནས་འབྱུང་ངོ་། ། དགེ་སློང་དག །བདག་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་འདོད་པ་དང་། བདག་དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྲེད་པའི་སྤྱོད་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཕྱི་ནས་འབྱུང་བའི་བར་ཏེ། དེ་ལྟར་སྲེད་པའི་སྤྱོད་པ་བཅོ་བརྒྱད་མདོར་བསྡུས་པའོ། །

「如是三十六愛行，或於過去起，或於未來起，或於現在起，如是總說百八愛行。」

「是名為愛、為網、為膠、為泉、為藕根，能為眾生障、為蓋、為膠、為守衛、為覆、為閉、為塞、為闇冥、為狗腸、為亂草、為絮，從此世至他世，從他世至此世，往來流馳，無不轉時。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九八五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有從愛生愛，從愛生恚；從恚生愛，從恚生恚。

「云何為從愛生愛？謂有一于眾生有喜、有愛、有念、有可意，他于彼有喜、有愛、有念、有可意隨行此，作是念：『我于彼眾生有喜、有愛、有念、有可意，他復于彼有喜、有愛、有念、有可意隨行故，我於他人復生于愛。』是名從愛生愛。

「云何從愛生恚？謂有一于眾生有喜、有愛、有念、有可意，而他于彼不喜、不愛、不念、不可意隨行此，作是念：『我于眾生有喜、有愛、有念、有可意，而他于彼不喜、不愛、不念、不可意隨行故，我於他而生瞋恚。』是名從愛生恚。

དེ་ལྟར་སྲེད་པའི་སྤྱོད་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ནི། འདས་པ་ལས་སམ། མ་འོངས་པ་ལས་སམ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་སྲེད་པའི་སྤྱོད་པ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་མདོར་བསྡུས་པའོ། ། འདི་ནི་སྲེད་པ་དང་། དྲ་བ་དང་། སྤྱན་དང་། ཆུ་མིག་དང་། པད་མའི་རྩ་བ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྒྲིབ་པ་དང་། སྒྲིབ་གཡོགས་དང་། སྤྱན་དང་། སྲུང་བ་དང་། གཡོགས་པ་དང་། བཅད་པ་དང་། འགགས་པ་དང་། མུན་པ་དང་། ཁྱིའི་རྒྱུ་མ་དང་། རྩྭ་འཛིངས་པ་དང་། བལ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ནས་འཇིག་རྟེན་འདི་རུ། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་དང་། འཁོར་ཞིང་རྒྱུག་པ་ལས་མི་འཁོར་བའི་དུས་མེད་དོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། དགུ་བརྒྱ་གྱ་ལྔ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྲེད་པ་ལས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲེད་པ་ལས་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་ཡོད་དོ། ། སྲེད་པ་ལས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་གཅིག་སེམས་ཅན་ལ་དགའ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡོད་ལ། གཞན་ཞིག་གིས་ཀྱང་དེ་ལ་དགའ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ང་སེམས་ཅན་དེ་ལ་དགའ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡོད་ལ། གཞན་གྱིས་ཀྱང་དེ་ལ་དགའ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པས། ངས་གཞན་དེ་ལ་ཡང་སྲེད་པ་སྐྱེའོ་སྙམ་མོ། །འདི་ནི་སྲེད་པ་ལས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། ། སྲེད་པ་ལས་ཞེ་སྡང་སེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་གཅིག་སེམས་ཅན་ལ་དགའ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡོད་ལ། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་། མི་ཆགས་པ་དང་། མི་དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ང་སེམས་ཅན་དེ་ལ་དགའ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་ཡོད་ལ། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་། མི་ཆགས་པ་དང་། མི་དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པས། ངས་གཞན་དེ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྐྱེའོ་སྙམ་མོ། །འདི་ནི་སྲེད་པ་ལས་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

「云何為從恚生愛？謂有一于眾生不喜、不愛、不念、不可意，他復于彼不喜、不愛、不念、不可意隨行故，我於他而生愛念，是名從恚生愛。

「云何從恚生恚？謂有一于眾生不喜、不愛、不念、不可意，而他于彼有喜、有愛、有念、有可意隨行此，作是念：『我于彼眾生不喜、不愛、不念、不可意，而他于彼有喜、有愛、有念、有可意隨行，我於他所問起瞋恚。』是名從恚生恚。

「若比丘離欲、惡不善法，有覺有觀，乃至初禪、第二、第三、第四禪具足住者，從愛生愛、從恚生恚、從恚生愛、從愛生恚已斷已知，斷其根本，如截多羅樹頭，無復生分，于未來世成不生法。

「若彼比丘盡諸有漏，無漏心解脫、慧解脫，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』當於爾時，不自舉，不起塵，不熾然，不熑彼。

「云何自舉？謂見色是我、色異我、我中色、色中我。受、想、行、識亦復如是，是名自舉。云何不自舉？謂不見色是我、色異我、我中色、色中我。受、想、行、識亦復如是，是名不自舉。云何還舉？謂于罵者還罵，瞋者還瞋，打者還打，觸者還觸，是名還舉。云何不還舉？謂罵者不還罵，瞋者不還瞋，打者不還打，觸者不還觸，是名不還舉。

ཞེ་སྡང་ལས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་གཅིག་སེམས་ཅན་ལ་མི་དགའ་བ་དང་། མི་ཆགས་པ་དང་། མི་དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡོད་ལ། གཞན་གྱིས་ཀྱང་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་། མི་ཆགས་པ་དང་། མི་དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པས། ངས་གཞན་དེ་ལ་བྱམས་པ་དང་དྲན་པ་སྐྱེའོ་སྙམ་མོ། །འདི་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། ། ཞེ་སྡང་ལས་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གང་ཟག་གཅིག་སེམས་ཅན་ལ་མི་དགའ་བ་དང་། མི་ཆགས་པ་དང་། མི་དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡོད་ལ། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་དགའ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ང་སེམས་ཅན་དེ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་། མི་ཆགས་པ་དང་། མི་དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡོད་ལ། གཞན་གྱིས་དེ་ལ་དགའ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པས། ངས་གཞན་དེ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་སྐྱེའོ་སྙམ་མོ། །འདི་ནི་ཞེ་སྡང་ལས་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་འདོད་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་ཏེ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ནས་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པའི་བར་དུ་རྫོགས་པར་གནས་པ་དེས། སྲེད་པ་ལས་སྲེད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་ཞེ་སྡང་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་སྲེད་པ་དང་། སྲེད་པ་ལས་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་རྣམས་སྤངས་ཤིང་ཤེས་ཏེ། རྩ་བ་ནས་བཅད་པ། ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་ཕྱིས་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་ཏོ། ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་དེས་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་དེ། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་རང་གིས་མཁྱེན་ཅིང་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླར་ཡང་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རྟོགས་པ་དེའི་ཚེ། རང་མཐོ་བར་མི་བྱེད། རྡུལ་མི་ལྡང་། མི་འབར། གཞན་ལ་མི་གནོད་དོ། ། རང་མཐོ་བར་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ནི་བདག་ཡིན། གཟུགས་ནི་བདག་ལས་གཞན། བདག་གཟུགས་ན་གནས། གཟུགས་བདག་ན་གནས་པར་ལྟོ། །ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདི་ནི་རང་མཐོ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རང་མཐོ་བར་མི་བྱེད་པ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ནི་བདག་མ་ཡིན། གཟུགས་ནི་བདག་ལས་གཞན་མ་ཡིན། བདག་གཟུགས་ན་མི་གནས། གཟུགས་བདག་ན་མི་གནས་པར་ལྟ་བའོ། །ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདི་ནི་རང་མཐོ་བར་མི་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱིར་རྒོལ་བ་གང་ཞེ་ན། གཤེ་བ་ལ་གཤེ་བས་ལན་འདེབས་པ་དང་། ཁྲོ་བ་ལ་ཁྲོ་བས་ལན་འདེབས་པ་དང་། རྡུང་བ་ལ་རྡུང་བས་ལན་འདེབས་པ་དང་། འཕྲོག་པ་ལ་འཕྲོག་པས་ལན་འདེབས་པ་སྟེ། འདི་ནི་ཕྱིར་རྒོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཕྱིར་མི་རྒོལ་བ་གང་ཞེ་ན། གཤེ་བ་ལ་གཤེ་བས་ལན་མི་འདེབས་པ་དང་། ཁྲོ་བ་ལ་ཁྲོ་བས་ལན་མི་འདེབས་པ་དང་། རྡུང་བ་ལ་རྡུང་བས་ལན་མི་འདེབས་པ་དང་། འཕྲོག་པ་ལ་འཕྲོག་པས་ལན་མི་འདེབས་པ་སྟེ། འདི་ནི་ཕྱིར་མི་རྒོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །

「云何起塵？謂有我、我欲，乃至十八種愛，是名起塵。云何不起塵？謂無我、無我欲，乃至十八愛不起，是名不起塵。

「云何熾然？謂有我所、我所欲，乃至外十八愛行，是名熾然。云何不熾然？謂無我所、無我所欲，乃至無外十八愛行，是名不熾然。

「云何熑彼？謂見我真實起，於我慢、我欲、我使不斷不知，是名熑彼。云何不熑彼？謂不見我真實，我慢、我欲、我使已斷已知，是名不熑彼。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九八六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有二事斷難持。何等為二？若俗人處非人處，于衣食、床臥、資生眾具，持彼斷者，是則難行。又，比丘非家出家，斷除貪愛，持彼斷者，亦甚難行。」

爾時，世尊即說偈言：

「世間有二事，　　持斷則難行， 　是真諦所說，　　等正覺所知。 　在家財入出，　　衣食等眾具， 　世間貪愛樂，　　持斷者甚難。 　比丘已離俗，　　信非家出家， 　滅除于貪愛，　　持斷亦難行。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

ཇི་ལྟར་རྡུལ་སློང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་དང་བདག་འདོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྲེད་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པ་དེ་ནི་རྡུལ་སློང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་རྡུལ་མི་སློང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་མེད་པ་དང་བདག་འདོད་པ་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སྲེད་པ་བཅོ་བརྒྱད་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་རྡུལ་མི་སློང་བ་ཞེས་བྱའོ། ། ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་འབར་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་གི་བ་དང་བདག་གི་བ་འདོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྲེད་པ་བཅོ་བརྒྱད་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་འབར་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་རབ་ཏུ་མི་འབར་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་གི་བ་མེད་པ་དང་བདག་གི་བ་འདོད་པ་མེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྲེད་པ་བཅོ་བརྒྱད་མི་སྤྱོད་པ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་མི་འབར་བ་ཞེས་བྱའོ། ། ཇི་ལྟར་དེ་ལ་གདུང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་བདེན་པར་མཐོང་བ་སྐྱེས་ནས། བདག་ཏུ་ང་རྒྱལ་དང་བདག་འདོད་པ་དང་བདག་གི་བག་ལ་ཉལ་བ་མ་སྤངས་ཤིང་མི་ཤེས་པ་དེ་ནི་གདུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་གདུང་བ་མེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། བདག་བདེན་པར་མི་མཐོང་ཞིང་། བདག་ཏུ་ང་རྒྱལ་དང་བདག་འདོད་པ་དང་བདག་གི་བག་ལ་ཉལ་བ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་དེ་ནི་གདུང་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ། ༼དགུ་བརྒྱ་གྱ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དངོས་པོ་གཉིས་སྤོང་བ་ནི་འཛིན་པར་དཀའོ། །གཉིས་གང་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་ཁྱིམ་པ་མི་མ་ཡིན་པའི་གནས་སུ་གནས་པ་ན། གོས་དང་ཟས་དང་མལ་ཆ་དང་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ལ། དེ་དག་སྤོང་བ་འཛིན་པ་དེ་ནི་དཀའ་བར་སྤྱོད་པའོ། །ཡང་དགེ་སློང་ཁྱིམ་པ་མ་ཡར་རབ་ཏུ་བྱུང་བས། འདོད་ཆགས་སྤོང་བ་དེ་དག་འཛིན་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་སྤྱོད་པའོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། འཇིག་རྟེན་དངོས་པོ་གཉིས་ཡོད་དེ། །སྤོང་བ་འཛིན་པ་དཀའ་བར་སྤྱོད། ། བདེན་པ་དེ་ནི་གསུངས་པ་སྟེ། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མཁྱེན། ། ཁྱིམ་ན་ནོར་རྙེད་འགྲོ་འོང་དང་། །གོས་ཟས་སོགས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་ཀུན། ། འཇིག་རྟེན་འདོད་ཆགས་དགའ་བ་ལ། །སྤོང་བ་འཛིན་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ། ། དགེ་སློང་ཁྱིམ་ནས་བྱུང་ཟིན་ཏེ། །ཁྱིམ་མིན་རབ་བྱུང་དད་པ་ཡིས། ། འདོད་ཆགས་ཟད་པར་སྤོང་བ་ལ། །འཛིན་པ་དེ་ཡང་དཀའ་བར་སྤྱོད། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། །

（九八七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「我於二法依止多住。云何為二？于諸善法未曾知足，于斷未曾遠離，于善法不知足故，于諸斷法未曾遠離故，乃至肌消肉盡，筋連骨立，終不捨離精勤方便，不捨善法，不得未得，終不休息，未曾於劣心生歡喜，常樂增進，升上上道。如是精進住故，疾得阿耨多羅三藐三菩提等。比丘！當於二法依止多住，于諸善法不生足想；依于諸斷，未曾舍離，乃至肌消肉盡，筋連骨立，精勤方便，堪能修習善法不息。是故，比丘！于諸下劣，生歡喜想，當修上上升進多住。如是修習不久，當得速盡諸漏，無漏心解脫、慧解脫，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九八八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，釋提桓因形色絕妙，於後夜時來詣佛所，稽首佛足，退住一面。天身威力，光明遍照迦蘭陀竹園。

時，釋提桓因白佛言：「世尊！世尊曾於隔界山石窟中說言：『若有沙門、婆羅門無上愛盡解脫、心善解脫，彼邊際、究竟邊際、離垢邊際、梵行畢竟。

༼དགུ་བརྒྱ་གྱ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་ཆོས་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་པ་མང་ངོ་། །གཉིས་གང་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ནམ་ཡང་ཆོག་ཤེས་པར་མི་བྱེད་པ་དང་། སྤོང་བ་ལ་ནམ་ཡང་རྒྱབ་ཀྱིས་མི་ཕྱོགས་པའོ། །དགེ་བའི་ཆོས་ལ་ཆོག་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དང་། སྤོང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ནམ་ཡང་རྒྱབ་ཀྱིས་མ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར། ཤ་དང་ཁྲག་ཟད་ཅིང་རུས་པ་དང་ཆུ་རྒྱུས་ལུས་པ་ཙམ་དུ་གྱུར་ཀྱང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་མི་གཏོང་ཞིང་དགེ་བའི་ཆོས་མི་གཏོང་ལ། མ་ཐོབ་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ངལ་བསོ་བར་མི་བྱེད་ཅིང་། ནམ་ཡང་དམན་པ་ལ་སེམས་དགའ་བ་མི་སྐྱེད་དེ། རྟག་ཏུ་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བ་ལ་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་གནས་པའི་ཕྱིར། མྱུར་དུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ཀྱང་ཆོས་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་པ་མང་དུ་བྱོས་ཤིག །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོག་ཤེས་པའི་འདུ་ཤེས་མ་སྐྱེད་ཅིག །སྤོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ནམ་ཡང་མ་བཏང་ཞིག །ཤ་དང་ཁྲག་ཟད་ཅིང་རུས་པ་དང་ཆུ་རྒྱུས་ལུས་པ་ཙམ་དུ་གྱུར་ཀྱང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ཡིས་དགེ་བའི་ཆོས་སྒོམ་པ་ལ་མི་སྐྱོ་བར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །དམན་པ་ལ་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་ཅིང་། གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བ་ལ་གནས་པ་མང་དུ་བྱོས་ཤིག །དེ་ལྟར་བསྒོམས་ན་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་ཅིང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། ཚེ་འདི་ལ་རང་གིས་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱས་ནས། སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན་ཏོ། །བྱ་བ་བྱས་སོ། །སླར་སྲིད་པ་ལེི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ། ༼དགུ་བརྒྱ་གྱ་བརྒྱད་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོ་གཟུགས་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནམ་གྱི་གུང་ཐུན་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་ལྷགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་གོ། །ལྷའི་ལུས་ཀྱི་མཐུ་དང་འོད་ཀྱིས་འོད་མའི་ཚལ་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་བྱས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། སྔོན་མཚམས་ཀྱི་རི་བོའི་བྲག་ཕུག་ཏུ་བཞུགས་པ་ན། འདི་སྐད་དུ་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་དག་བླ་ན་མེད་པའི་སྲེད་པ་ཟད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པ་དེ་དག་ནི་མཐའ་དང་། མཐའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། དྲི་མའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་ཐུག་པའོ་ཞེས་གསུངས་སོ།

』云何為比丘邊際、究竟邊際、離垢邊際、梵行畢竟？」

佛告天帝釋：「謂比丘若所有受覺，若苦、若樂、若不苦不樂，彼諸受集、受滅、受味、受患、受出如實知；如實知已，觀察彼受無常，觀生滅、觀離欲、觀滅盡、觀舍；如是觀察已，則邊際，究竟邊際、離垢邊際、梵行畢竟。拘尸迦！是名比丘于正法、律邊際、究竟邊際、離垢邊際、梵行畢竟。」

乃至天帝釋聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（九八九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，尊者大目揵連住耆阇崛山，后夜起經行，見有光明遍照迦蘭陀竹園。見已，作是念：「今夜或有大力鬼神詣世尊所，故有此光明。」

時，尊者大目揵連晨朝往詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！我于昨暮后夜出房經行，見勝光明普照迦蘭陀竹園。見已，作是念：『有何大力鬼神詣世尊所，故有此光明？』」

佛告尊者大目揵連：「昨暮后夜，釋提桓因來詣我所，稽首作禮，退坐一面。」

如上修多羅廣說，歡喜隨喜，作禮而去。

（九九〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

དགེ་སློང་གི་མཐའ་དང་། མཐའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། དྲི་མའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་གང་ཞིག་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་དེ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ། དེ་དག་གི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། འགག་པ་དང་། རོ་མྱང་བ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས། ཚོར་བ་དེ་དག་མི་རྟག་པར་ལྟ་ཞིང་། སྐྱེ་འཇིག་ལ་ལྟ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་ལྟ་བ་དང་། འགག་པ་ལ་ལྟ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ལྟ་བ་ན་མཐའ་དང་། མཐའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། དྲི་མའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་ཐུག་པར་འགྱུར་རོ། །ཀཽ་ཤི་ཀ། འདི་ནི་དགེ་སློང་གིས་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་མཐའ་དང་། མཐའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། དྲི་མའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ཞེས་བྱའོ། བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། ༼དགུ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཽདྒལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་ཏེ། ནམ་གྱི་གུང་ཐུན་ལ་བཞེངས་ནས་འཆག་པ་ན། འོད་མའི་ཚལ་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་བྱེད་པའི་འོད་ཟེར་མཐོང་ངོ་། །མཐོང་ནས་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་ཏེ། དེ་རིང་མཚན་མོ་འདིར་གདོན་ཆེན་པོའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བཞུགས་པ་དེར་འོངས་པས་འོད་འདི་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་མོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཽདྒལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ཐོ་རངས་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེརྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་མདང་སུམ་ནམ་གྱི་གུང་ཐུན་ལ་གཟིམས་ཁང་ནས་བྱུང་སྟེ་འཆག་པ་ན། འོད་མའི་ཚལ་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་བྱེད་པའི་འོད་ཟེར་མཐོང་ངོ་། །མཐོང་ནས་འདི་སྙམ་དུ་གདོན་ཆེན་པོའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བཞུགས་པ་དེར་འོངས་པས་འོད་འདི་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་མོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙུན་པ་མཽདྒལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མདང་སུམ་ནམ་གྱི་གུང་ཐུན་ལ་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོ་ང་གང་ན་བ་དེར་འོངས་ཏེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་གོ། གོང་གི་མདོ་བཞིན་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། ༼དགུ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ

爾時，尊者阿難晨朝著衣持缽，詣舍衛城，次第乞食，至鹿住優婆夷舍。

鹿住優婆夷遙見尊者阿難，疾敷床座，白言：「尊者阿難令坐。」

時，鹿住優婆夷稽首禮阿難足，退住一面，白尊者阿難：「云何言世尊知法？我父富蘭那先修梵行，離欲清凈，不著香花，遠諸凡鄙；叔父梨師達多不修梵行，然其知足。二俱命終，而今世尊俱記二人同生一趣，同一受生，同於後世得斯陀含，生兜率天，一來世間，究竟苦邊。云何？阿難！修梵行、不修梵行，同生一趣、同一受生、同其後世？」

阿難答言：「姊妹！汝今且停。汝不能知眾生世間根之差別，如來悉知眾生世間根之優劣。」如是說已，從坐起去。

時，尊者阿難還精舍，舉衣缽，洗足已，往詣佛所，稽首佛足，退坐一面。以鹿住優婆夷所說廣白世尊。

佛告阿難：「彼鹿住優婆夷云何能知眾生世間根之優劣？阿難！如來悉知眾生世間根之優劣。阿難！或有一犯戒，彼於心解脫、慧解脫不如實知，彼所起犯戒無餘滅、無餘沒、無餘欲盡。或有一犯戒，於心解脫、慧解脫如實知，彼所起犯戒無餘滅、無餘沒、無餘欲盡。于彼籌量者言：『此亦有如是法，彼亦有是法，此則應俱同生一趣、同一受生、同一後世。

དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཐོ་རངས་ཆོས་གོས་གྱོན་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས། མཉན་ཡོད་གྲོང་ཁྱེར་དུ་རིམ་བཞིན་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་ཏེ། རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མའི་ཁྱིམ་དུ་ཕྱིན་ནོ། རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མཐོང་ནས། མྱུར་དུ་གདན་བཤམས་ཏེ་གསོལ་པ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་བཞུགས་སུ་གསོལ། དེའི་ཚེ་རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་མཁྱེན་ཞེས་བརྗོད། བདག་གི་ཕ་པཱུརྞ་སྔོན་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཅིང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། གཙང་སྦྲ་དང་ལྡན་པ། སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ལ་མི་ཆགས་པ། ཕལ་པའི་བྱ་བ་དག་ལས་རིང་དུ་གྱུར་པ། ཨ་ཁུ་རི་ཤི་དཏྟ་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མི་བསྟེན་ཡང་ཆོག་ཤེས་པ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་གཉིས་ཀ་འདས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་གཉིས་ཀ་འགྲོ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། སྐྱེ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྲིད་པར་སྐྱིད་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས་དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་སུ་སྐྱེས་ཏེ། ལན་གཅིག་ཕྱིར་འོང་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་ཏོ། །ཀུན་དགའ་བོ། ཇི་ལྟར་ན་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་པ་དང་མི་བསྟེན་པ་གཉིས་ཀ་འགྲོ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། སྐྱེ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྲིད་པར་མཚུངས་པར་འགྱུར། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། སྲིང་མོ། ཁྱོད་ད་ལྟ་ཞོག་ཅིག །ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་པོའི་བྱེ་བྲག་མི་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་པོ་མཆོག་དམན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ནོ། །དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཕྱིར་ལོག་ནས། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བཞག་སྟེ། ཞབས་བཀྲུས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མས་སྨྲས་མས་ཅད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རྒྱས་པར་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མ་དེས་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་པོ་མཆོག་དམན་ཤེས་པར་འགྱུར། ཀུན་དགའ་བོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་གྱི་དབང་པོ་མཆོག་དམན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ནོ། །ཀུན་དགའ་བོ། ལ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ལ། དེས་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་པ་དང་། ལྷག་མ་མེད་པར་ནུབ་པ་དང་། ལྷག་མ་མེད་པར་འདོད་ཆགས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ལ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ལ། དེས་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་པ་དང་། ལྷག་མ་མེད་པར་ནུབ་པ་དང་། ལྷག་མ་མེད་པར་འདོད་ཆགས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྟོག་དཔྱོད་བྱེད་པ་པོ་དག་གིས་སྨྲས་པ། འདི་ལ་ཡང་ཆོས་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད། དེ་ལ་ཡང་ཆོས་དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་པས། འདི་གཉིས་ཀ་འགྲོ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། སྐྱེ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྲིད་པར་མཚུངས་པར་རིགས་སོ།

』彼如是籌量者，得長夜非義饒益苦。

「阿難！彼犯戒者，於心解脫、慧解脫不如實知，彼所起犯戒無餘滅、無餘沒、無餘欲盡。當知此人是退，非勝進，我說彼人為退分。阿難！有犯戒，彼於心解脫、慧解脫如實知，彼于所起犯戒無餘滅、無餘沒、無餘欲盡。當知是人勝進不退，我說彼人為勝進分。自非如來，此二有間，誰能悉知？是故，阿難！莫籌量人人而取，人善籌量人人而病。人籌量人人，自招其患。唯有如來能知人耳，如二犯戒，二持戒亦如是。彼於心解脫、慧解脫不如實知，彼所起持戒無餘滅。若掉動者，彼於心解脫、慧解脫不如實知，彼所起掉無餘滅。彼若瞋恨者，彼於心解脫、慧解脫不如實知，彼所起瞋恨無餘滅。若苦貪者，彼於心解脫、慧解脫如實知，彼所起苦貪無餘滅……」穢污清凈如上說，乃至「如來能知人人。

「阿難！鹿住優婆夷愚癡少智，而於如來一向說法心生狐疑。云何？阿難！如來所說，豈有二耶？」

阿難白佛：「不也，世尊！」

佛告阿難：「善哉！善哉！如來說法若有二者，無有是處。阿難！若富蘭那持戒，梨師達多亦同持戒者，所生之趣，富蘭那所不能知。

དེ་ལྟར་རྟོག་དཔྱོད་བྱེད་པ་དེས་ཡུན་རིང་པོར་དོན་མ་ཡིན་པ་དང་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་རོ། ཀུན་དགའ་བོ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་པ་དང་། ལྷག་མ་མེད་པར་ནུབ་པ་དང་། ལྷག་མ་མེད་པར་འདོད་ཆགས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་ཕྱིར་ལྡོག་པ་ཡིན་གྱི་ཡར་འཕེལ་བ་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ངས་མི་དེ་ནི་ཕྱིར་ལྡོག་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཀུན་དགའ་བོ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་པ་དང་། ལྷག་མ་མེད་པར་ནུབ་པ་དང་། ལྷག་མ་མེད་པར་འདོད་ཆགས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་ཡར་འཕེལ་བ་ཡིན་གྱི་ཕྱིར་ལྡོག་པ་མ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ངས་མི་དེ་ནི་ཡར་འཕེལ་བའི་ཆ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མ་གཏོགས་པར་འདི་གཉིས་ཀྱི་བར་ནི་སུས་ཤེས་པར་ནུས། དེའི་ཕྱིར་ཀུན་དགའ་བོ། མི་རྣམས་ལ་རྟོག་དཔྱོད་མ་བྱེད་ཅིག །མི་རྣམས་ལ་རྟོག་དཔྱོད་བྱས་ན་ནད་དུ་འགྱུར་རོ། །མི་རྣམས་ལ་རྟོག་དཔྱོད་བྱས་ན་རང་ཉིད་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁོ་ནས་མི་རྣམས་མཁྱེན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་གཉིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་གཉིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་གོ། །གལ་ཏེ་རྒོད་པ་ཡིན་ན་དེས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེས་བསྐྱེད་པའི་རྒོད་པ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་གོ། །གལ་་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཡིན་ན་དེས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེས་བསྐྱེད་པའི་ཁོང་ཁྲོ་བ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་གོ། །གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདོད་ཆགས་ཅན་ཡིན་ན་དེས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དེས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདོད་ཆགས་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་གོ། །དྲི་མ་དང་རྣམ་པར་དག་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་མི་རྣམས་མཁྱེན་པའི་བར་དུའོ། ཀུན་དགའ་བོ། རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མ་ནི་བླུན་ཞིང་ཤེས་རབ་ཆུང་བས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གཅིག་ཏུ་གསུངས་པའི་ཆོས་ལ་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་སོ། །ཀུན་དགའ་བོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལ་གཉིས་སུ་ཡོད་དམ། ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལ་གཉིས་སུ་ཡོད་ན་གནས་མེད་གོ་སྐབས་མེད་དོ། །ཀུན་དགའ་བོ། གལ་ཏེ་པཱུརྞ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་དང་། རི་ཤི་དཏྟ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པར་མཚུངས་ན། དེ་དག་གི་འགྲོ་བ་ནི་པཱུརྞ་ཡིས་ཀྱང་ཤེས་པར་མི་ནུས་སོ།

梨師達多為生何趣？云何受生？云何後世？若梨師達多所成就智，富蘭那亦成就此智者，梨師達多亦不能知彼富蘭那當生何趣？云何受生？後世云何？阿難！彼富蘭那持戒勝，梨師達多智慧勝；彼俱命終，我說二人同生一趣，同一受生，後世亦同是斯陀含，生兜率天，一來生此究竟苦邊。彼二有間，自非如來，誰能得知？是故，阿難！莫量人人，量人人者，自生損減。唯有如來能知人耳。」

佛說此經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜奉行。

（九九一）

如是我聞：

一時，佛住釋氏彌城留利邑夏安居，有餘比丘于舍衛國祇樹給孤獨園夏安居。時，彼比丘于晨朝著衣持缽，入舍衛城乞食，次第至鹿住優婆夷舍，鹿住優婆夷遙見比丘來，疾敷床座，請比丘令坐，如上阿難修多羅說。

時，彼比丘語鹿住優婆夷：「姊妹且停！汝那得知眾生根之優劣。姊妹！唯有如來能知眾生根之優劣。」如是說已，從坐起去。

時，彼比丘三月夏安居訖，作衣竟，持衣缽，往詣彌城留利釋氏邑。到已，舉衣缽，洗足已，往詣佛所，稽首佛足，退坐一面。以共鹿住優婆夷所論說事向佛廣說。

佛告比丘：「鹿住優婆夷云何能知世間眾生諸根優劣？唯有如來能知世間眾生諸根優劣耳。

རི་ཤི་དཏྟ་གང་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། ཕྱི་མའི་སྲིད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་དང་། གལ་ཏེ་རི་ཤི་དཏྟ་ལ་ཡེ་ཤེས་གང་ཡོད་པ་དེ་པཱུརྞ་ལ་ཡང་ཡོད་ན། རི་ཤི་དཏྟས་ཀྱང་པཱུརྞ་གང་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། ཕྱི་མའི་སྲིད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་མི་ཤེས་སོ། །ཀུན་དགའ་བོ། པཱུརྞ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ལྷག་པ་དང་། རི་ཤི་དཏྟ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལྷག་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀ་འདས་ནས། ངས་མི་དེ་གཉིས་འགྲོ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། སྐྱེ་བ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། ཕྱི་མའི་སྲིད་པར་སྐྱིད་འབྲས་བུ་ཐོབ་ནས་དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་སུ་སྐྱེས་ཏེ། ལན་གཅིག་ཕྱིར་འོང་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་དོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མ་གཏོགས་པར་སུས་ཤེས་པར་ནུས། དེའི་ཕྱིར་ཀུན་དགའ་བོ། མི་རྣམས་ལ་ཚད་མ་འཇལ་ཞིག །མི་རྣམས་ལ་ཚད་འཇལ་བ་དེ་ནི་རང་ཉིད་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁོ་ནས་མི་རྣམས་མཁྱེན་ནོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼དགུ་བརྒྱ་གོ་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་རྣམས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་མིའི་གྲོང་ལི་ཙྪ་བཱི་ན་དབྱར་གནས་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་ཏེ། དགེ་སློང་ཁ་ཅིག་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་དབྱར་གནས་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་སོ། །དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་དེ་ཐོ་རངས་ཆོས་གོས་གྱོན་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས་མཉན་ཡོད་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་ཏེ། རིམ་གྱིས་རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མའི་ཁྱིམ་དུ་ཕྱིན་ནོ། །རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མས་དགེ་སློང་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མཐོང་ནས། མྱུར་དུ་གདན་བཤམས་ཏེ་དགེ་སློང་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཏེ། གོང་དུ་ཀུན་དགའ་བོའི་མདོ་བཞིན་ནོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་དེས་རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མ་ལ་སྨྲས་པ། སྲིང་མོ་ད་ལྟ་ཞོག་ཅིག །ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམསྱི་དབང་པོ་མཆོག་དམན་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་ནུས། སྲིང་མོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁོ་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་མཆོག་དམན་མཁྱེན་ནོ། །དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་དེས་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་དབྱར་གནས་པ་རྫོགས་ཏེ་གོས་བྱས་ནས། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ཏེ་ཤཱཀྱ་རྣམས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་མིའི་གྲོང་ལི་ཙྪ་བཱིར་སོང་ངོ་། །ཕྱིན་ནས་ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བཞག་སྟེ། ཞབས་བཀྲུས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས། རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མ་དང་ལྷན་ཅིག་གླེང་མོལ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རྒྱས་པར་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རི་དྭགས་གནས་མ་དགེ་བསྙེན་མས་ཇི་ལྟར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་མཆོག་དམན་ཤེས་པར་ནུས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁོ་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་མཆོག་དམན་མཁྱེན་ནོ།

不離瞋恨、憍慢，時起貪法，不聽受法，不學多聞，於法不調伏見，不能時時起解脫心法。比丘！若復有一不離瞋慢，時起貪法，然彼聞法，修學多聞，于善調伏見，時時能起解脫心法。若思量彼，此有是法，彼有是法，此則同一趣、同一受生、同一後世；如是思量者，長得非義不饒益苦。比丘！若復彼人不離瞋慢，時時起貪法，亦不聽法，不習多聞，不調伏見，亦不時時得解脫心法，我說此人卑鄙下賤。比丘！若復彼人不離瞋慢，時時起貪法，然彼聞法，樂多聞，調伏諸見，時時能得解脫心法，我說是人第一勝妙。彼二有間，自非如來，誰能別知？是故，比丘！莫量人人，乃至如來能知優劣。

「比丘！複次，有一不離瞋慢，時時起口惡行……」余如上說。「比丘！複次，有一賢善，安樂同止，欣樂明智，修梵行者樂與同止，而彼不樂聞法，乃至不時時得心法解脫，當知彼人住賢善地，不能轉進。賢善地者，謂人、天趣。複次，有一其性賢善，同止安樂，欣樂梵行，以為伴侶，樂聞正法，學習多聞，善調伏見，時時能得解脫心法，當知彼人于賢善地能轉勝進，當知此人于正法流有所堪能。此二有間，自非如來，誰能別知？是故，比丘！莫量人人，量人人者，自招其患。唯有如來能知人耳。

Here is the Tibetan translation of the given Chinese text: མི་བཟོད་པ་དང་ང་རྒྱལ་དང་མི་འབྲལ་བར་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཆོས་མི་ཉན་པ་དང་། མང་དུ་ཐོས་པ་མི་སློབ་པ་དང་། ཆོས་ལ་ལྟ་བ་མི་དུལ་བ་དང་། དུས་དུས་སུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མི་སྐྱེ་བ། དགེ་སློང་དག །གཞན་ཡང་གང་ཞིག་མི་བཟོད་པ་དང་ང་རྒྱལ་དང་མི་འབྲལ་བར་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེ་བ་ལ། དེས་ཆོས་ཉན་ཅིང་མང་དུ་ཐོས་པ་སློབ་པ་དང་། དགེ་བ་ལ་ལྟ་བ་དུལ་བ་དང་། དུས་དུས་སུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་སྐྱེ་བར་ནུས་པ། གལ་ཏེ་དེ་ལ་བསམ་ན། འདི་ལ་ཆོས་འདི་ཡོད། དེ་ལ་ཆོས་འདི་ཡོད་དེ། འདི་ནི་འགྲོ་བ་གཅིག་པ་དང་། སྐྱེ་བ་གཅིག་པ་དང་། ཕྱི་མ་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བསམ་པ་དེ་ནི་དོན་མ་ཡིན་པ་དང་། ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་རིང་དུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དགེ་སློང་དག །གཞན་ཡང་གང་ཟག་དེ་མི་བཟོད་པ་དང་ང་རྒྱལ་དང་མི་འབྲལ་བར་དུས་དུས་སུ་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱང་མི་ཉན། མང་དུ་ཐོས་པ་མི་སློབ། ལྟ་བ་མི་དུལ། དུས་དུས་སུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་མི་ཐོབ་པ་དེ་ནི་ངས་དམན་པར་བསྟན་ཏོ། །དགེ་སློང་དག །གཞན་ཡང་གང་ཟག་དེ་མི་བཟོད་པ་དང་ང་རྒྱལ་དང་མི་འབྲལ་བར་དུས་དུས་སུ་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེ་བ་ལ། དེས་ཆོས་ཉན་ཅིང་མང་དུ་ཐོས་པ་ལ་དགའ་བ་དང་། ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དུལ་བ་དང་། དུས་དུས་སུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་ནུས་པ་དེ་ནི་ངས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་པོར་བསྟན་ཏོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མ་གཏོགས་པར་སུས་ཁྱད་པར་ཤེས་པར་འགྱུར། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག །མི་རྣམས་ལ་ཚད་མ་འཇལ་ཅིག །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཟང་ངན་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། ། དགེ་སློང་དག །གཞན་ཡང་གང་ཞིག་མི་བཟོད་པ་དང་ང་རྒྱལ་དང་མི་འབྲལ་བར་དུས་དུས་སུ་ངག་གི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་སྐྱེ་བ་དང་།" གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །"དགེ་སློང་དག །གཞན་ཡང་གང་ཞིག་དགེ་བ་དང་ལྡན་པ། གནས་པ་བདེ་བ། མཁས་པ་ལ་དགའ་བ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་དང་མུ་གནས་པར་དགའ་བ་ལ། དེས་ཆོས་ཉན་པར་མི་དགའ་བ་ནས། དུས་དུས་སུ་སེམས་ཀྱི་ཆོས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མི་ཐོབ་པའི་བར་དུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གང་ཟག་དེ་ནི་དགེ་བའི་ས་ལ་གནས་ཀྱང་ཡར་ལྡོག་པར་མི་ནུས་སོ། །དགེ་བའི་ས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དང་ལྷའི་འགྲོ་བའོ། །གཞན་ཡང་གང་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་དགེ་བ། མཉམ་དུ་གནས་པ་བདེ་བ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་དགའ་བ། གྲོགས་སུ་གྱུར་པ། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པར་དགའ་བ། མང་དུ་ཐོས་པ་སློབ་པ། ལྟ་བ་བཟང་པོར་དུལ་བ། དུས་དུས་སུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་ནུས་པ་དེ་ནི་དགེ་བའི་ས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གང་ཟག་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་ནུས་པ་དང་ལྡན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མ་གཏོགས་པར་སུས་ཁྱད་པར་ཤེས་པར་འགྱུར། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག །མི་རྣམས་ལ་ཚད་མ་འཇལ་ཅིག །མི་རྣམས་ལ་ཚད་འཇལ་བ་དེ་ནི་རང་གི་གནོད་པ་འགུགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁོ་ནས་མི་རྣམས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །

比丘！鹿住優婆夷愚癡少智……」如上修多羅廣說。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（九九二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，給孤獨長者來詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！世間有幾種福田？」

佛告長者：「世間有二種福田。何等為二？學及無學。」即說偈言：

「世有學無學，　　大會常延請， 　正直心真實，　　身口亦復然， 　是即良福田，　　施者獲大果。」

佛說此經已，給孤獨長者聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第三十五 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第三十六

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（九九三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有諸上座比丘隨佛左右，依止而住。所謂尊者阿若憍陳如、尊者摩訶迦葉、尊者舍利弗、尊者摩訶目揵連、尊者阿那律陀、尊者二十億耳、尊者陀羅驃摩羅子、尊者婆那迦婆娑、尊者耶舍舍羅迦毗訶利、尊者富留那、尊者分陀檀尼迦。如此及余上座比丘隨佛左右，依止而住。

時，尊者婆耆舍住舍衛國東園鹿子母講堂。

這是藏文翻譯： དགེ་སློང་དག །རི་དྭགས་གནས་མའི་དགེ་བསྙེན་མ་བླུན་མོ་ཤེས་རབ་ཆུང་བ་ནི།" སྔར་གྱི་མདོ་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད་དོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། （དགུ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གཉིས་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ནའི་དུས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཙུན་པ། འཇིག་རྟེན་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་དུ་ཇི་སྙེད་མཆིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱིམ་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱིམ་བདག །འཇིག་རྟེན་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དོ། །གཉིས་གང་ཞེ་ན། སློབ་པ་དང་མི་སློབ་པའོ། །དེ་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གསུངས་སོ། ། འཇིག་རྟེན་སློབ་དང་མི་སློབ་ལྡན། །ཚོགས་ཆེན་རྟག་ཏུ་སྤྱན་འདྲེན་ཞིང་། ། དྲང་པོའི་སེམས་དང་བདེན་པ་སྟེ། །ལུས་ངག་དེ་བཞིན་ཡིན་པར་གྱུར། ། དེ་ནི་བསོད་ནམས་ཞིང་བཟང་སྟེ། །སྦྱིན་པ་པོ་ཡིས་འབྲས་བུ་ཆེ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། ཟུར་དུ་བཀོད་པའི་མདོ་སྡེ་པོད་སོ་ལྔ་པ། བཀའ་འགྱུར་དཔེ་བསྡུར་མ་པོད་གཉིས་པ། ཨང་༠༠༩༩ ཟུར་དུ་བཀོད་པའི་མདོ། ཟུར་དུ་བཀོད་པའི་མདོ་སྡེ་པོད་སོ་དྲུག་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ན་བྷ་དྲས་རྒྱའི་སྐད་ནས་བསྒྱུར། （དགུ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གསུམ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ནའི་དུས། ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་གནས་བརྟན་དགེ་སློང་རྣམས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གཡས་གཡོན་དུ་བརྟེན་ནས་གནས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་ཤེས་ཀཽཎྜི་ནྱ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བྱེ་བ་ཉི་ཤུ་པ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དྷརྨ་ཏ་ལ་པུ་ཏྲ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་ན་ཀ་བ་ས་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཡ་ཤས་ཤ་ལ་ཀ་བི་ཧཱ་རི་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་པཱུརྞ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་པུཎྜ་རི་ཀ་བཅས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་གནས་བརྟན་དགེ་སློང་གཞན་རྣམས་ཀྱང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གཡས་གཡོན་དུ་བརྟེན་ནས་གནས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་ནི་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚལ་རི་དྭགས་ཀྱི་མ་ཡི་ཁང་བཟང་ན་གནས་སོ། །

時，尊者婆耆舍作是念：「今日世尊在舍衛國祇樹給孤獨園，諸上座比丘隨佛左右，依止而住，我今當往至世尊所，各各說偈嘆諸上座比丘。」

作是念已，往詣佛所，稽首佛足，退住一面，而說偈言：

「上上座比丘，　　已斷諸貪慾， 　超過諸世間，　　一切之積聚， 　深智少言說，　　勇猛勤方便， 　道德凈明顯，　　我今稽首禮。 　已伏諸魔怨，　　遠離於群聚， 　不為五欲縛，　　常習於空閑， 　清虛而寡慾，　　我今稽首禮。 　遮羅延勝族，　　禪思不放逸， 　內心樂正受，　　清凈離塵穢， 　辯慧顯深義，　　是故稽首禮。 　所得神通慧，　　超諸神通力， 　六神通眾中，　　自在無所畏， 　神通最勝故，　　是故稽首禮。 　于大千世界，　　五道諸趣生， 　乃至於梵世，　　人天優劣想， 　凈天眼悉見，　　是故稽首禮。 　精勤方便力，　　斷除諸愛集， 　壞裂生死網，　　心常樂正法， 　離諸悕望想，　　超度于彼岸， 　清凈無塵穢，　　是故稽首禮。 　永離諸恐畏，　　無依離財物， 　知足度疑惑，　　伏諸魔怨敵， 　身念觀清凈，　　是故稽首禮。

這是藏文翻譯： དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །དེ་རིང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་ཤིང་། གནས་བརྟན་དགེ་སློང་རྣམས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གཡས་གཡོན་དུ་བརྟེན་ནས་གནས་པས། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ་གནས་བརྟན་དགེ་སློང་རེ་རེ་བཞིན་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་བསྟོད་པར་བྱའོ། ། དེ་ལྟར་བསམས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་སྨྲས་སོ། ། གནས་བརྟན་མཆོག་གི་མཆོག་རྣམས་ནི། །འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཟིན་ཏེ། ། འཇིག་རྟེན་ཀུན་གྱི་ཚོགས་རྣམས་ལས། །ཡོངས་སུ་འདས་པར་གྱུར་པ་ལགས། ། ཤེས་རབ་ཟབ་ཅིང་གཏམ་ཉུང་ལ། །བརྩོན་འགྲུས་དཔའ་བོའི་ཐབས་ལ་མཁས། ། ཡོན་ཏན་དག་པ་གསལ་བར་མངོན། །ད་ལྟ་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། བདུད་ཀྱི་དགྲ་རྣམས་བཏུལ་ཟིན་ཅིང་། །འདུ་འཛི་ཀུན་ལས་རིང་དུ་གྱུར། ། འདོད་པ་ལྔ་ཡིས་མ་བཅིངས་ཤིང་། །དབེན་པ་རྟག་ཏུ་གོམས་པར་མཛད། ། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འདོད་ཆུང་བ། །ད་ལྟ་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། ཙ་ར་ཡ་ནའི་རིགས་མཆོག་ནི། །བསམ་གཏན་བག་ཡོད་མི་གཡེང་ཞིང་། ། ནང་སེམས་ཏིང་འཛིན་དགའ་བ་དང་། །དྲི་མེད་རྡུལ་བྲལ་དག་པ་ལགས། ། སྤོབས་པས་དོན་ཟབ་གསལ་མཛད་པས། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། མངོན་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པ་ནི། །མངོན་ཤེས་སྟོབས་ལས་ཡོངས་འདས་ཤིང་། ། མངོན་ཤེས་དྲུག་གི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི། །ནང་ན་འཇིགས་མེད་རང་དབང་ལྡན། ། མངོན་ཤེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་ཁམས་རྣམས་སུ། །འགྲོ་བ་ལྔ་ཡི་སྐྱེ་གནས་དང་། ། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡན་ཆད་དུ། །ལྷ་མིའི་བཟང་ངན་རྣམ་རྟོག་ཀུན། ། ལྷ་ཡི་མིག་གིས་གསལ་མཐོང་བས། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། བརྩོན་འགྲུས་ཐབས་ཀྱི་སྟོབས་ནི། །སྲེད་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀུན་བཅོམ་ཞིང་། ། སྐྱེ་འཆིའི་དྲ་བ་བཅོམ་མཛད་ནས། །དམ་ཆོས་རྟག་ཏུ་དགྱེས་པའི་ཐུགས། ། རེ་བའི་རྣམ་རྟོག་ཀུན་སྤངས་ཏེ། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་བརྒལ་བ་དང་། ། རྡུལ་མེད་དག་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། འཇིགས་པ་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཞིང་། །རྟེན་མེད་ནོར་རྫས་བྲལ་བ་དང་། ། ཆོག་ཤེས་ཐེ་ཚོམ་བརྒལ་བ་དང་། །བདུད་ཀྱི་དགྲ་རྣམས་བཏུལ་བ་དང་། ། ལུས་དྲན་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

無有諸世間，　　煩惱棘刺林， 　結縛使永除，　　三有因緣斷， 　精練滅諸垢，　　究竟明顯現， 　于林離林去，　　是故稽首禮。 　無舍宅所依，　　幻偽癡恚滅， 　調伏諸愛喜，　　出一切見處， 　清凈無瑕穢，　　是故稽首禮。 　其心自在轉，　　堅固不傾動， 　智慧大德力，　　難伏魔能伏， 　斷除無明結，　　是故稽首禮。 　大人離闇冥，　　寂滅牟尼尊。 　正法離垢過，　　光明自顯照， 　照一切世界，　　是故名為佛。 　地神虛空天，　　三十三天子， 　光明悉映障，　　是故名為佛。 　度生死有邊，　　超逾越群眾， 　柔弱善調伏，　　正覺第一覺。 　斷一切結縛，　　伏一切異道， 　降一切魔怨，　　得無上正覺。 　離塵滅諸垢，　　是故稽首禮。」

尊者婆耆舍偈讚歎時，諸比丘聞其所說，皆大歡喜！

（九九四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，尊者婆耆舍住舍衛國東園鹿子母講堂，疾病困篤，尊者富鄰尼為看病人，供給供養。

這是藏文翻譯： འཇིག་རྟེན་ཀུན་གྱི་ནང་ན་ནི། །ཉོན་མོངས་ཚེར་མའི་ནགས་ཚལ་མེད། ། ཀུན་སྦྱོར་བག་ལ་ཉལ་སྤངས་ཤིང་། །སྲིད་གསུམ་རྒྱུ་རྐྱེན་ཆད་པ་དང་། ། སྦྱངས་པས་དྲི་མ་ཀུན་ཟད་ཅིང་། །མཐར་ཐུག་གསལ་བར་མངོན་གྱུར་པ། ། ནགས་ལས་ནགས་བྲལ་སོང་བ་ལ། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། ཁྱིམ་གྱི་གནས་ལ་མི་བརྟེན་ཅིང་། །སྒྱུ་དང་གཏི་མུག་ཞེ་སྡང་བྲལ། ། དགའ་བ་ཀུན་ལ་དུལ་བ་དང་། །ལྟ་བ་ཀུན་ལས་ངེས་པར་ཐར། ། དྲི་མ་མེད་ཅིང་དག་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། ཐུགས་ནི་རང་དབང་འཇུག་པ་དང་། །བརྟན་ཅིང་གཡོ་བ་མེད་པ་དང་། ། ཤེས་རབ་ཡོན་ཏན་སྟོབས་ལྡན་པས། །བདུད་ཀྱིས་མི་ཐུབ་ཐུབ་པར་མཛད། ། མ་རིག་འཆིང་བ་བཅད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་མུན་པ་བྲལ། །ཞི་བའི་ཐུབ་པ་མཆོག་གྱུར་པ། ། དམ་ཆོས་སྐྱོན་དང་དྲི་མ་བྲལ། །འོད་ཟེར་རང་བྱུང་གསལ་བ་ཡིས། ། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་སྣང་མཛད་པས། །དེ་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། ། ས་ལྷ་བར་སྣང་ནམ་མཁའ་དང་། །སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡི་བུ། ། འོད་ཟེར་ཀུན་གྱིས་སྒྲིབ་པར་མཛད། །དེ་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། ། སྲིད་པའི་སྐྱེ་འཆི་མཐར་བརྒལ་ཞིང་། །འགྲོ་བ་ཀུན་ལས་ཡོངས་འདས་ཤིང་། ། འཇམ་ཞིང་ལེགས་པར་དུལ་བ་ཡི། །ཡང་དག་རྟོགས་པ་མཆོག་རྟོགས་པ། ། ཀུན་སྦྱོར་ཐམས་ཅད་བཅད་པ་དང་། །མུ་སྟེགས་ཐམས་ཅད་བཏུལ་བ་དང་། ། བདུད་ཀྱི་དགྲ་ཀུན་བཅོམ་མཛད་ནས། །བླ་མེད་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བརྙེས། ། རྡུལ་བྲལ་དྲི་མ་ཟད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤས་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་བསྟོད་པ་མཛད་པའི་ཚེ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་དེས་སྨྲས་པ་ཐོས་ནས་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་ད་བར་གྱུར་ཏོ། ། （དགུ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་བཞི་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ནའི་དུས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚལ་རི་དྭགས་ཀྱི་མའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་ཤིང་ཟུག་རྔུས་གཟིར་བ་ལས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕུ་ལིན་ནིས་ནད་གཡོག་མཛད་ཅིང་བསྙེན་བཀུར་བྱས་སོ། །;

時，尊者婆耆舍語尊者富鄰尼言：「汝往詣世尊所，持我語白世尊言：『尊者婆耆舍稽首世尊足，問訊世尊少病少惱、起居輕利、得自安樂住不？』復作是言：『尊者婆耆舍住東園鹿子母講堂，疾病困篤，欲求見世尊，無力方便堪詣世尊。善哉！世尊！愿往至東園鹿子母講堂尊者婆耆舍所，哀愍故。』」

時，尊者富鄰尼即受其語，往詣世尊。稽首佛足，退坐一面。作是言：「尊者婆耆舍住東園鹿子母講堂，疾病困篤，愿見世尊，無力方便堪能奉見。善哉！世尊！愿往東園鹿子母講堂尊者婆耆舍所，為哀愍故。」

爾時，世尊默然而許。

時，尊者富鄰尼知佛許已，即從坐起，禮佛足而去。

世尊晡時從禪起，往詣尊者婆耆舍。尊者婆耆舍遙見世尊，憑床欲起。

爾時，世尊見尊者婆耆舍憑床欲起，語言：「婆耆舍！莫自輕動！」世尊即坐，問尊者婆耆舍：「汝所患苦，為平和可堪忍不？身諸苦痛為增為損？……」

如前焰摩迦修多羅廣說，乃至「我所苦患，轉覺其增，不覺其損。」

佛告婆耆舍：「我今問汝，隨意答我。汝得心不染、不著、不污、解脫、離諸顛倒不？」

婆耆舍白佛言：「我心不染、不著、不污、解脫、離諸顛倒。

這是藏文翻譯： དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕུ་ལིན་ནི་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཁྱོད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ལ། བདག་གི་ཚིག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྙུང་བ་ཆུང་ངམ། གནོད་པ་ཆུང་ངམ། བཞེངས་པ་བདེའམ། ཐུགས་བདེ་བར་བཞུགས་སམ་ཞེས་ཞུས་ཤིག །ཡང་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་ཞུས་ཤིག །ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚལ་རི་དྭགས་ཀྱི་མའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་ཤིང་ཟུག་རྔུས་གཟིར་བས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཇལ་བར་འདོད་ཀྱང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་མཆི་བའི་སྟོབས་དང་ཐབས་མ་མཆིས་སོ། །ལེགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཐུགས་བརྩེ་བའི་སླད་དུ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚལ་རི་དྭགས་ཀྱི་མའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་ག་ལ་བ་དེར་གཤེགས་པར་ཞུ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕུ་ལིན་ནིས་དེའི་ཚིག་མཉན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚལ་རི་དྭགས་ཀྱི་མའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་ནད་ཀྱིས་ཐེབས་ཤིང་ཟུག་རྔུས་གཟིར་བས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཇལ་བར་འདོད་ཀྱང་མཇལ་བའི་སྟོབས་དང་ཐབས་མ་མཆིས་སོ། །ལེགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཐུགས་བརྩེ་བའི་སླད་དུ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚལ་རི་དྭགས་ཀྱི་མའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་ག་ལ་བ་དེར་གཤེགས་པར་ཞུ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་བར་མཛད་དོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཕུ་ལིན་ནིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གནང་བར་མཁྱེན་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ྱི་དྲོའི་དུས་སུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་ཏེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་ག་ལ་བ་དེར་གཤེགས་སོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་གཟིགས་ཏེ་མལ་ཁྲི་ལ་བརྟེན་ནས་བཞེངས་པར་བརྩམས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་མལ་ཁྲི་ལ་བརྟེན་ནས་བཞེངས་པར་བརྩམས་པ་གཟིགས་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །བ་གི་ཤ། རང་ཉིད་འགུལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག །བཅོམ་ལྡན་འདས་བཞུགས་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་བཟོད་བདེའམ། ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་འཕེལ་ལམ་འགྲིབ་བམ།..." སྔར་གྱི་ཡ་མ་ཀའི་མདོ་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནས། "བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ནད་ནི་ཇེ་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བ་ཙམ་ལས་འགྲིབ་པར་མི་ཚོར་རོ། །" ཞེས་པའི་བར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བ་གི་ཤ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ད་ལྟ་ཁྱོད་ལ་དྲི་བས་ཅི་དགའ་བ་བཞིན་དུ་ལན་ཐོབ་ཅིག །ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ནི་མ་ཆགས་པ། མ་ཞེན་པ། མ་གོས་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏམ། བ་གི་ཤས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བདག་གི་སེམས་ནི་མ་ཆགས་པ། མ་ཞེན་པ། མ་གོས་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏོ། །

」

佛告婆耆舍：「汝云何得心不染、不著、不污、解脫、離諸顛倒？」

婆耆舍白佛：「我過去眼識於色，心不顧念，于未來色不欣想，于現在色不著。我過去、未來、現在眼識於色，貪慾愛樂念于彼得盡，無慾、滅、沒、息、離、解脫；心解脫已，是故不染、不著、不污、離諸顛倒，正受而住。如是耳、鼻、舌、身、意識，過去於法，心不顧念，未來不欣，現在不著。過去、未來、現在法中，念欲愛盡，無慾、滅、沒、息、離、解脫；心解脫已，是故不染、不著、不污、解脫、離諸顛倒，正受而住。唯愿世尊今日最後饒益於我，聽我說偈。」

佛告婆耆舍：「宜知是時！」

尊者婆耆舍起，正身端坐，繫念在前，而說偈言：

「我今住佛前，　　稽首恭敬禮， 　於一切諸法，　　悉皆得解脫。 　善解諸法相，　　深信樂正法， 　世尊等正覺，　　世尊為大師。 　世尊降魔怨，　　世尊大牟尼， 　滅除一切使，　　自度群生類。 　世尊於世間，　　諸法悉覺知， 　世間悉無有，　　知法過佛者。 　于諸天人中，　　亦無與佛等， 　是故我今日，　　稽首大精進。 　稽首士之上，　　拔諸愛慾刺， 　我今是最後，　　得見於世尊。

這是藏文翻譯： བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བ་གི་ཤ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཇི་ལྟར་སེམས་མ་ཆགས་པ། མ་ཞེན་པ། མ་གོས་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར། བ་གི་ཤས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བདག་གི་འདས་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་སེམས་ཕྱིར་མི་ལྟ། མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ལ་མི་དགའ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་གཟུགས་ལ་མི་ཆགས། བདག་གི་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་སྲེད་པ་དང་དྲན་པ་དེ་ཟད་ཅིང་འདོད་པ་མེད་པ་དང་། འགག་པ་དང་། ནུབ་པ་དང་། ཞི་བ་དང་། བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏེ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དེའི་ཕྱིར་མ་ཆགས་པ། མ་ཞེན་པ། མ་གོས་པ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། ཡང་དག་པར་སོ་སོར་མྱོང་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་འདས་པའི་ཆོས་ལ་སེམས་ཕྱིར་མི་ལྟ། མ་འོངས་པ་ལ་མི་དགའ། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་མི་ཆགས། འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་ཆོས་ལ་དྲན་པ་དང་འདོད་པ་དང་སྲེད་པ་ཟད་ཅིང་འདོད་པ་མེད་པ་དང་། འགག་པ་དང་། ནུབ་པ་དང་། ཞི་བ་དང་། བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏེ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དེའི་ཕྱིར་མ་ཆགས་པ། མ་ཞེན་པ། མ་གོས་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། ཡང་དག་པར་སོ་སོར་མྱོང་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་རིང་ཐ་མར་བདག་ལ་ཕན་འདོགས་པར་མཛད་དུ་གསོལ། བདག་གིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བརྗོད་པར་གསན་དུ་གསོལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བ་གི་ཤ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དུས་ལ་བབ་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ་བཞེངས་ཏེ་ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས་བཞུགས་ཏེ། དྲན་པ་མདུན་དུ་བཞག་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། བདག་ནི་དེང་སངས་རྒྱས་སྤྱན་སྔར། །མགོ་བོས་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ། ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀུན་ལ་ཡང་། །མ་ལུས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར། ། ཆོས་རྣམས་ཉིད་ལེགས་རྟོགས་ཤིང་། །དམ་ཆོས་ལ་ནི་མོས་ཤིང་དད། ། བཅོམ་ལྡན་ཡང་དག་རྫོགས་སངས་རྒྱས། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་**་ལགས། ། བཅོམ་ལྡན་བདུད་ཀྱི་དགྲ་བཅོམ་ཞིང་། །བཅོམ་ལྡན་ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། ། ཀུན་སྦྱོར་ཐམས་ཅད་བཅོམ་མཛད་ནས། །སྐྱེ་རྒུའི་ཚོགས་རྣམས་སྒྲོལ་བར་མཛད། ། བཅོམ་ལྡན་འཇིག་རྟེན་དག་ན་ནི། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་གྱུར་ཏེ། ། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ན་འདི་མ་མཆིས། །ཆོས་མཁྱེན་སངས་རྒྱས་ལས་ལྷག་པ། ། ལྷ་དང་མི་ཡི་ནང་ན་ཡང་། །སངས་རྒྱས་མཉམ་པའང་མ་མཆིས་པས། ། དེ་ཕྱིར་བདག་གིས་དེང་ཉིད་དུ། །བརྩོན་འགྲུས་ཆེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། སྐྱེས་བུ་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །སྲེད་པའི་ཚེར་མ་འབྱིན་མཛད་པ། ། བདག་གིས་དེ་རིང་ཐ་མར་ནི། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་མཇལ་བར་གྱུར། །

稽首日種尊，　　暮當般涅槃， 　正智系正念，　　於此朽壞身。 　餘勢之所起，　　從今夜永滅， 　三界不復染，　　入無餘涅槃。 　苦受及樂受，　　亦不苦不樂， 　從觸因緣生，　　於今悉永斷。 　苦受及樂受，　　亦不苦不樂， 　從觸因緣生，　　於今悉已知。 　若內及與外，　　苦樂等諸受， 　于受無所著，　　正智正繫心。 　于初中最後，　　諸聚無障礙， 　諸聚既已斷，　　了知受無餘。 　明見真實者，　　說九十一劫， 　三劫中不空，　　有大仙人尊。 　余空無洲依，　　唯畏恐怖劫， 　當知大仙人，　　乃復出於世。 　安慰諸天人，　　開眼離塵冥， 　示悟諸眾生，　　令覺一切苦。 　苦苦及苦集，　　超苦之寂滅， 　賢聖八正道，　　安隱趣涅槃。 　世間難得者，　　現前悉皆得， 　生世得人身，　　演說于正法。 　隨己之所欲，　　離垢求清凈， 　專修其己利，　　勿令空無果。 　空過則生憂，　　鄰于地獄苦， 　于所說正法，　　不樂不欲受。 　當久處生死，　　輪迴息無期， 　長夜懷憂惱，　　如商人失財。 　我今眾慶集，　　無復生老死， 　輪迴悉已斷，　　不復重受生。

這是藏文翻譯： ཉི་མའི་རིགས་མཆོག་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །སྲོད་ལ་མྱ་ངན་འདའ་བར་འགྱུར། ། ཡང་དག་ཤེས་དང་དྲན་ལྡན་པས། །འཇིག་པའི་ལུས་འདི་དག་ལ་ཡང་། ། ལྷག་མའི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ནི། །དེ་རིང་མཚན་མོ་རྟག་ཏུ་འགག ། ཁམས་གསུམ་སླར་ཡང་མི་གོས་ཏེ། །ལྷག་མེད་མྱ་ངན་འདས་པར་འཇུག ། སྡུག་བསྔལ་ཚོར་དང་བདེ་བ་དང་། །སྡུག་མིན་བདེ་མིན་ཚོར་བ་ཡང་། ། རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ། །ད་ནི་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་ཆད། ། སྡུག་བསྔལ་ཚོར་དང་བདེ་བ་དང་། །སྡུག་མིན་བདེ་མིན་ཚོར་བ་ཡང་། ། རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ། །ད་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པར་གྱུར། ། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཇི་སྙེད་པའི། །བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་ཚོར་བ་ལ། ། ཚོར་བ་ལ་ནི་མ་ཆགས་པར། །ཡང་དག་ཤེས་པས་སེམས་བཅིངས་སོ། ། ཐོག་མ་དབུས་དང་ཐ་མ་ཡི། །ཕུང་པོ་ཀུན་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད། ། ཕུང་པོ་དག་ནི་ཆད་གྱུར་ནས། །ཚོར་བ་ལྷག་མེད་ཤེས་པར་གྱུར། ། ཡང་དག་མཐོང་བའི་གང་ཟག་གིས། །བསྐལ་པ་དགུ་བཅུ་རྩ་གཅིག་གསུངས། ། བསྐལ་པ་གསུམ་ནི་སྟོང་མིན་ཏེ། །དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་མཆོག་བཞུགས་སོ། ། གཞན་རྣམས་སྟོང་ཞིང་གླིང་མེད་དེ། །འཇིགས་དང་སྐྲག་པའི་བསྐལ་པར་ཤེས། ། དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་དག་ནི་ཡང་། །འཇིག་རྟེན་དག་ཏུ་འབྱུང་བར་ཤེས། ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་དབུགས་དབྱུང་ཞིང་། །མིག་ཕྱེ་མུན་པ་རྡུལ་དང་བྲལ། ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྟོགས་བསྟན་ཏེ། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་རྟོགས་པར་མཛད། ། སྡུག་བསྔལ་སྡུག་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་། །སྡུག་ལས་འདས་པའི་ཞི་བ་དང་། ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད། །བདེ་བར་མྱ་ངན་འདས་པར་འགྲོ། ། འཇིག་རྟེན་རྙེད་དཀའ་ཇི་སྙེད་པ། །མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་ཐམས་ཅད་རྙེད། ། མི་ལུས་ཐོབ་ཅིང་སྐྱེ་བ་དང་། །ཡང་དག་ཆོས་ནི་བསྟན་པ་དང་། ། རང་གི་འདོད་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །དྲི་མ་བྲལ་ཞིང་དག་པ་བཙལ། ། རང་གི་དོན་ནི་ཡོངས་བསྒྲུབས་ཏེ། །འབྲས་བུ་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག ། སྟོང་ཟད་སསྔལ་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བ་དང་། ། གང་བཤད་ཡང་དག་ཆོས་རྣམས་ལ། །མི་དགའ་ལེན་པར་མི་འདོད་པ། ། ཡུན་རིང་སྐྱེ་བར་གནས་འགྱུར་ཞིང་། །མཐའ་མེད་འཁོར་བར་འཁོར་བ་དང་། ། མཚན་མོ་རིང་པོར་མྱ་ངན་ལྡན། །ཚོང་པས་ནོར་ཤོར་ཇི་བཞིན་ནོ། ། བདག་ནི་དགེ་ཚོགས་ཀུན་འདུས་ཏེ། །སྐྱེ་རྒ་འཆི་བ་མེད་པར་གྱུར། ། འཁོར་བ་མ་ལུས་ཆད་གྱུར་ཏེ། །སླར་ཡང་སྐྱེ་བ་ལེན་མི་འགྱུར། །;

愛識河水流，　　於今悉枯竭， 　已拔陰根本，　　連鎖不相續。 　供養大師畢，　　所作者已作， 　重擔悉已舍，　　有流悉已斷。 　不復樂受生，　　亦無死可惡， 　正智正繫念，　　唯待終時至。 　念空野龍象，　　六十雄猛獸， 　一旦免枷鎖，　　逸樂山林中。 　婆耆舍亦然，　　大師口生子， 　厭舍于徒眾，　　正念待時至。 　今告于汝等，　　諸來集會者， 　聽我最後偈，　　其義所饒益。 　生者悉歸滅，　　諸行無有常， 　速生速死法，　　何可久依怙。 　是故強其志，　　精勤方便求， 　觀察有恐怖，　　隨順牟尼道。 　速盡此苦陰，　　勿復增輪轉， 　佛口所生子，　　嘆說此偈已。 　長辭于大眾，　　婆耆舍涅槃， 　彼以慈悲故，　　說此無上偈。 　尊者婆耆舍，　　如來法生子， 　垂心哀愍故，　　說此無上偈。 　然後般涅槃，　　一切當敬禮。」

（九九五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有一天子，容色絕妙，於後夜時來詣佛所，稽首佛足，退坐一面。身諸光明遍照祇樹給孤獨園。

---

這是藏文翻譯：

སྲེད་དང་རྣམ་ཤེས་ཆུ་བོའི་རྒྱུན། །ད་ནི་ཐམས་ཅད་སྐེམས་པར་གྱུར། ། ཕུང་པོའི་རྩ་བ་བཅད་ཟིན་ཏེ། །རྒྱུད་ནི་རྒྱུན་དུ་མི་འབྱུང་ངོ་། ། བཅོམ་ལྡན་མཆོད་པ་རྫོགས་གྱུར་ཅིང་། །བྱ་བ་བྱ་རྣམས་བྱས་ཟིན་ཏེ། ། ཁུར་ནི་མ་ལུས་བོར་གྱུར་ཅིང་། །སྲིད་རྒྱུན་མ་ལུས་ཆད་པར་གྱུར། ། སླར་ཡང་སྐྱེ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །འཆི་བ་ལའང་མི་སྡང་སྟེ། ། ཡང་དག་ཤེས་དང་དྲན་ལྡན་པས། །དུས་ལ་བབ་པ་འབའ་ཞིག་སྒུག ། དགོན་པའི་གླང་ཆེན་དྲན་བྱེད་ཅིང་། །དྲུག་ཅུ་དཔའ་བོའི་སེམས་ཅན་རྣམས། ། གློ་བུར་སྒྲོག་ལས་ཐར་གྱུར་ནས། །རི་དང་ནགས་སུ་དགའ་མགུར་རྒྱུ། ། བ་གི་ཤ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ། །བཅོམ་ལྡན་ཞལ་གྱི་སྲས་གྱུར་ཏེ། ། འཁོར་ཚོགས་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ནི། །དྲན་བཞིན་དུས་ལ་བབ་པར་སྒུག ། ད་ནི་ཁྱེད་ལ་བསྒྲག་བྱ་སྟེ། །བཅོམ་ལྡན་དྲུང་དུ་འོངས་རྣམས་ཀུན། ། བདག་གི་ཐ་མའི་ཚིགས་བཅད་ཉོན། །དོན་ནི་ཕན་པ་དག་དང་ལྡན། ། སྐྱེས་པ་ཀུན་ནི་འཆི་བར་འགྱུར། །འདུ་བྱེད་རྟག་པ་ཡོད་མ་ཡིན། ། མྱུར་དུ་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་བའི་ཆོས། །ཡུན་རིང་བསྟེན་དུ་ག་ལ་རུང་། ། དེ་ཕྱིར་བློ་ནི་བརྟན་བྱས་ཏེ། །བརྩོན་འགྲུས་ཐབས་ཀྱིས་བཙལ་བྱ་ཞིང་། ། འཇིགས་པ་དག་ནི་བརྟག་བྱ་སྟེ། །ཐུབ་པའི་ལམ་བཞིན་རྗེས་སུ་འཇུག ། སྡུག་བསྔལ་ཕུང་པོ

重譯

這是藏文翻譯：

སྲེད་པའི་རྣམ་ཤེས་ཆུ་བོ་ནི། །ད་ནི་མ་ལུས་སྐམ་པར་གྱུར། ། ཕུང་པོའི་རྩ་བ་བཏོན་ཟིན་ཏེ། །ལུ་གུ་རྒྱུད་ནི་མི་འབྲེལ་ལོ། ། བཅོམ་ལྡན་མཆོད་པ་རྫོགས་པ་དང་། །བྱ་བ་བྱ་རྣམས་བྱས་ཟིན་ཏེ། ། ཁུར་པོ་མ་ལུས་བོར་ཟིན་ཅིང་། །སྲིད་པའི་རྒྱུན་ནི་ཆད་པར་གྱུར། ། སླར་ཡང་སྐྱེ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། །འཆི་བའང་སྡང་དུ་མེད་པར་གྱུར། ། ཡང་དག་ཤེས་དང་དྲན་ལྡན་པས། །དུས་ལ་བབ་པ་ཙམ་ཞིག་སྒུག ། དབེན་པའི་གླང་ཆེན་དྲན་བྱེད་པ། །དཔའ་བོ་སྟོབས་ལྡན་དྲུག་ཅུ་པོ། ། གློ་བུར་གཉའ་ཤིང་ལས་གྲོལ་ཏེ། །རི་དང་ནགས་སུ་དགའ་བར་སྤྱོད། ། བ་གི་ཤ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ། །བཅོམ་ལྡན་ཞལ་གྱི་སྲས་གྱུར་པ། ། འཁོར་ཚོགས་སྤངས་ནས་སྐྱོ་བ་ཡིས། །དྲན་བཞིན་དུས་ལ་བབ་པར་སྒུག ། ད་ནི་ཁྱེད་ལ་སྨྲ་བྱ་སྟེ། །བཅོམ་ལྡན་དྲུང་དུ་འོངས་རྣམས་ཀུན། ། བདག་གི་ཐ་མའི་ཚིགས་བཅད་ནི། །དོན་དང་ལྡན་པ་ཉོན་ཅིག་དང་། ། སྐྱེས་པ་ཐམས་ཅད་འཆི་བར་འགྱུར། །འདུ་བྱེད་རྟག་པ་ཡོད་མ་ཡིན། ། མྱུར་དུ་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་བའི་ཆོས། །ཡུན་རིང་བརྟེན་དུ་ག་ལ་རུང་། ། དེ་ཕྱིར་བློ་སྟོབས་བརྟན་བྱས་ནས། །བརྩོན་འགྲུས་ཐབས་ཀྱིས་བཙལ་བར་བྱ། ། འཇིགས་པ་ཡོད་པར་བལྟ་བྱས་ནས། །ཐུབ་པའི་ལམ་དང་རྗེས་མཐུན་བྱ། ། སྡུག་བསྔལ་ཕུང་པོ་མྱུར་དུ་ཟད། །འཁོར་བ་སླར་ཡང་མ་སྤེལ་ཅིག ། སངས་རྒྱས་ཞལ་གྱི་སྲས་གྱུར་པས། །ཚིགས་བཅད་འདི་དག་བསྟོད་བརྗོད་ནས། ། འཁོར་རྣམས་ཀུན་ལ་བྲལ་ཚིག་སྨྲས། །བ་གི་ཤ་ནི་མྱ་ངན་འདས། ། དེ་ནི་བརྩེ་བའི་ཐུགས་ལྡན་པས། །བླ་མེད་ཚིགས་བཅད་འདི་གསུངས་སོ། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བ་གི་ཤ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྲས། ། བརྩེ་བའི་ཐུགས་ནི་འཇུག་པའི་ཕྱིར། །བླ་མེད་ཚིགས་བཅད་འདི་གསུངས་ཏེ། ། དེ་ནས་མྱ་ངན་འདས་གྱུར་པས། །ཐམས་ཅད་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

（དགུ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་ལྔ་པ།）

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ནའི་དུས།

བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །

དེའི་ཚེ་ལྷའི་བུ་ཞིག་གཟུགས་བཟང་ཞིང་ཁ་དོག་མཛེས་པ། མཚན་མོའི་ཐོ་རངས་ཀྱི་དུས་སུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་འོངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །དེའི་ལུས་ཀྱི་འོད་ཀྱིས་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་བྱས་སོ། །;