0099雜阿含經0252-0550c3.5st

尊者摩訶拘絺羅又問尊者舍利弗：「所謂明者。云何為明？」

舍利弗言：「所謂為知，知者是明，為何所知？謂眼無常、眼無常如實知，眼生滅法、眼生滅法如實知。耳、鼻、舌、身、意亦復如是。尊者摩訶拘絺羅！於此六觸入處如實知、見、明、覺、悟、慧、無間等，是名為明。」

時，二正士各聞所說，展轉隨喜，各還其所。

（二五二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有比丘名優波先那，住王舍城寒林中塳間蛇頭巖下迦陵伽行處。時，尊者優波先那獨一于內坐禪。

時，有惡毒蛇長尺許，于上石間墮優波先那身上，優波先那喚舍利弗：「語諸比丘，毒蛇墮我身上，我身中毒，汝等駛來，扶持我身，出置於外，莫令于內身壞碎，如糠糟聚。」

時，尊者舍利弗于近處，住一樹下，聞優波先那語，即詣優波先那所，語優波先那言：「我今觀汝色貌，諸根不異於常，而言中毒，持我身出，莫令散壞，如糠糟聚，竟為云何？」

優波先那語舍利弗言：「若當有言：『我眼是我、我所。耳、鼻、舌、身、意。耳、鼻、舌、身、意是我、我所。色、聲、香、味、觸、法，色、聲、香、味、觸、法是我、我所。地界，地界是我、我所。

以下是您提供的文字的藏文翻譯： བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་ཆེན་པོས་ཡང་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། རིག་པ་ནི་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཤེས་པ་དེ་ནི་རིག་པ་ཡིན་ནོ། །ཅི་ཞིག་ཤེས་ཞེ་ན། མིག་མི་རྟག་པ་དང་། མིག་མི་རྟག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། མིག་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན་དང་། མིག་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་ཆེན་པོ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། མཐོང་བ་དང་། རིག་པ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་། བར་ཆད་མེད་པར་མཚུངས་པ་དེ་ནི་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་པོ་དེས་གཅིག་གིས་གཅིག་གི་གཏམ་ཐོས་ནས་ཕན་ཚུན་དགའ་བ་སྐྱེས་ཏེ། རང་རང་གི་གནས་སུ་སོང་ངོ་། ། (༢༥༢) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་ཉེ་བར་འཆར་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་དུར་ཁྲོད་ཀྱི་སྦྲུལ་གྱི་མགོའི་བྲག་གི་འོག་ཏུ་ཀ་ལིང་ཀའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གནས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཉེ་བར་འཆར་གཅིག་པུར་ནང་དུ་བསམ་གཏན་ལ་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དུག་ཅན་གྱི་སྦྲུལ་ངན་པ་ཁྲུ་གང་ཙམ་ཞིག་བྲག་སྟེང་ནས་ཉེ་བར་འཆར་གྱི་སྐུ་ལ་ལྷུང་ངོ་། །ཉེ་བར་འཆར་གྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བོས་ཏེ། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲོས་ཤིག །དུག་སྦྲུལ་བདག་གི་ལུས་ལ་ལྷུང་སྟེ། བདག་གི་ལུས་ལ་དུག་ཞུགས་པས་ཁྱེད་ཅག་མྱུར་དུ་ཤོག་ལ། བདག་གི་ལུས་བཏེག་སྟེ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཁྱེར་ཅིག །ནང་དུ་ལུས་འདི་སྦུན་པ་དང་ཕུབ་མའི་ཕུང་པོ་བཞིན་དུ་འཐོར་བར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཉེ་འཁོར་དུ་ཤིང་གཅིག་གི་དྲུང་ན་བཞུགས་པས། ཉེ་བར་འཆར་གྱི་ཚིག་ཐོས་ནས་ཉེ་བར་འཆར་གྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཉེ་བར་འཆར་ལ་སྨ། ད་ལྟ་ངས་ཁྱོད་ཀྱི་མདོག་དང་དབང་པོ་རྣམས་ལ་བལྟས་ན་སྔར་དང་མི་འདྲ་བ་མེད་དེ། འོན་ཀྱང་དུག་ཞུགས་པས་བདག་གི་ལུས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཁྱེར་ཅིག །སྦུན་པ་དང་ཕུབ་མའི་ཕུང་པོ་བཞིན་དུ་མ་འཐོར་བར་གྱིས་ཞེས་ཟེར་བ་ཅི་ཡིན། ཉེ་བར་འཆར་གྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་འདི་སྐད་དུ། བདག་གི་མིག་ནི་བདག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདག་གི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ནི་བདག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདག་གི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། གཟུགས་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཆོས་རྣམས་ནི་བདག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདག་གི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ས་ཁམས་ནི་བདག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། བདག་གི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་དང་།

水、火、風、空、識界，水、火、風、空、識界是我、我所。色陰，色陰是我、我所。受、想、行、識陰，受、想、行、識陰是我、我所』者，面色諸根應有變異。我今不爾，眼非我、我所；乃至識陰非我、我所，是故面色諸根無有變異。」

舍利弗言：「如是，優波先那！汝若長夜離我、我所、我慢繫著使，斷其根本，如截多羅樹頭，于未來世永不復起，云何面色諸根當有變異。」

時，舍利弗即周匝扶持優波先那身出於窟外，優波先那身中毒碎壞，如聚糠糟。

時，舍利弗即說偈言：

「久殖諸梵行，　　善修八聖道， 　歡喜而舍壽，　　猶如棄毒缽。 　久殖諸梵行，　　善修八聖道， 　歡喜而舍壽，　　如人重病癒。 　久殖諸梵行，　　善修八聖道， 　如出火燒宅，　　臨死無憂悔， 　久殖諸梵行，　　善修八聖道， 　以慧觀世間，　　猶如穢草木， 　不復更求余，　　余亦不相續。」

時，尊者舍利弗供養優波先那尸已，往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！尊者優波先那有小惡毒蛇，如治眼籌，墮其身上，其身即壞，如聚糠糟。」

佛告舍利弗：「若優波先那誦此偈者，則不中毒，身亦不壞，如聚糠糟。

ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་དང༌། ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི་བདག་དང་བདག་གི་བའོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་བདག་དང་བདག་གི་བའོ། །ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང༌། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་བདག་དང་བདག་གི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། བཞིན་གྱི་མདོག་དང་དབང་པོ་རྣམས་འགྱུར་བར་འགྱུར་རོ། །བདག་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། མིག་ནི་བདག་དང་བདག་གི་བ་མ་ཡིན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའི་བར་དུ་བདག་དང་བདག་གི་བ་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་བཞིན་གྱི་མདོག་དང་དབང་པོ་རྣམས་འགྱུར་བ་མེད་དོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་ནོ་ཨུ་པ་སེ་ན། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡུན་རིང་པོར་བདག་དང་བདག་གི་བ་དང་བདག་ཏུ་རློམ་པའི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང་བྲལ་ཞིང༌། དེའི་རྩ་བ་བཅད་དེ་ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སླར་མི་སྐྱེ་བར་གྱུར་ན། ཇི་ལྟར་ན་བཞིན་གྱི་མདོག་དང་དབང་པོ་རྣམས་འགྱུར་བར་འགྱུར། དེའི་ཚེ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཨུ་པ་སེ་ནའི་ལུས་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་བཏེག་སྟེ་ཕུག་གི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་བཏོན་པ་དང༌། ཨུ་པ་སེ་ནའི་ལུས་དུག་གིས་ཞིག་སྟེ་སྦུན་པ་བསགས་པ་བཞིན་དུ་གྱུར་ཏོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་སྨྲས་སོ།། ཡུན་རིང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། །འཕགས་པའི་ལམ་བརྒྱད་ལེགས་པར་བསྒོམས།། དགའ་བཞིན་དུ་ནི་སྲོག་བཏང་སྟེ། །དུག་སྣོད་དོར་བ་ཇི་བཞིན་ནོ།། ཡུན་རིང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། །འཕགས་པའི་ལམ་བརྒྱད་ལེགས་པར་བསྒོམས།། དགའ་བཞིན་དུ་ནི་སྲོག་བཏང་སྟེ། །ནད་ཆེན་དྲག་པའི་མི་བཞིན་ནོ།། ཡུན་རིང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། །འཕགས་པའི་ལམ་བརྒྱད་ལེགས་པར་བསྒོམས།། མེ་འབར་ཁྱིམ་ནས་འབྱུང་བ་བཞིན། །འཆི་ཚེ་མྱ་ངན་འགྱོད་པ་མེད།། ཡུན་རིང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། །འཕགས་པའི་ལམ་བརྒྱད་ལེགས་པར་བསྒོམས།། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཇིག་རྟེན་ལྟ། །རྩྭ་དང་ཤིང་གི་དྲི་མ་བཞིན།། གཞན་དག་སླར་ཡང་མི་འདོད་དེ། །གཞན་དག་ཀྱང་ནི་མི་རྒྱུན་ནོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཤཱ་རིའི་བུས་ཨུ་པ་སེ་ནའི་རོ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བཙུན་པ་ཨུ་པ་སེ་ན་ལ་སྦྲུལ་དུག་ཅན་ཆུང་ངུ་མིག་སྨན་གྱི་ཐུར་མ་ཙམ་ཞིག་ལུས་ལ་ལྷུང་བས། དེའི་ལུས་ནི་སྦུན་པ་བསགས་པ་བཞིན་དུ་ཞིག་གོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ཨུ་པ་སེ་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་བརྗོད་ན་དུག་གིས་མི་ཚུགས་ཤིང་ལུས་ཀྱང་སྦུན་པ་བསགས་པ་བཞིན་དུ་མི་འཇིག་གོ།

」

舍利弗白佛言：「世尊！誦何等偈？何等辭句？」

佛即為舍利弗而說偈言：

「常慈念于彼，　　堅固賴吒羅， 　慈伊羅槃那，　　尸婆弗多羅， 　欽婆羅上馬，　　亦慈迦拘吒， 　及彼黑瞿曇，　　難徒跋難陀。 　慈悲于無足，　　及以二足者， 　四足與多足，　　亦悉起慈悲， 　慈悲于諸龍，　　依於水陸者， 　慈一切眾生，　　有量及無量， 　安樂於一切，　　亦離煩惱生， 　欲令一切賢，　　一切莫生惡。 　常住蛇頭巖，　　眾惡不來集， 　兇害惡毒蛇，　　能害眾生命， 　如此真諦言，　　無上大師說， 　我今誦習此，　　大師真實語， 　一切諸惡毒，　　無能害我身。 　貪慾瞋恚癡，　　世間之三毒， 　如此三毒惡，　　永除名佛寶， 　法寶滅眾毒，　　僧寶亦無餘， 　破壞兇惡毒，　　攝受護善人， 　佛破一切毒，　　汝蛇毒今破。」

故說是咒術章句，所謂：

「塢耽婆隸　耽婆隸　航陸波婆耽陸　㮈渧　肅㮈渧　抧跋渧　文那移　三摩移　檀諦　尼羅枳施　婆羅拘閉塢隸　塢娛隸」悉波呵

「舍利弗！優波先那善男子爾時說此偈，說此章句者，蛇毒不能中其身，身亦不壞，如糠糟聚。

」

བདག་གིས་ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གང་དག་བགྱིས། ཚིག་གི་ཡན་ལག་གང་དག་བགྱིས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་སྐད་གསུངས་སོ། རྟག་ཏུ་བྱམས་པས་དེ་དག་དྲན། །བརྟན་པོ་རཱི་ཊ་ལ་དང་ནི། ། བྱམས་པ་ཨི་ར་བ་ན་དང་། །ཤི་བ་པུ་ཏྲ་དག་དང་ནི། ། ཀིམ་པ་ལ་ཡི་རྟ་མཆོག་དང་། །བྱམས་པ་ཀཱ་ཀུ་ཊ་དང་ནི། ། དེ་བཞིན་གཽ་ཏམ་ནག་པོ་དང་། །ནནྡུ་བྷ་ནནྡ་དག་ལའོ། ། རྐང་པ་མེད་ལ་བྱམས་པ་དང་། །རྐང་གཉིས་པ་ལ་དེ་བཞིན་དུ། ། རྐང་བཞི་དང་ནི་རྐང་མང་ལ། །ཡང་དག་བྱམས་པ་བསྐྱེད་པར་བྱ། ། ཀླུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་བྱམས་པ་དང་། །ཆུ་དང་སྐམ་ས་གནས་པ་དང་། ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བྱམས་པ་ཡིས། །ཚད་ཡོད་ཚད་མེད་དག་ལའང་ངོ་། ། ཐམས་ཅད་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་དང་། །ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་ཡང་། ། ཐམས་ཅད་མཁས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས། །ཐམས་ཅད་ངན་པར་མ་སྐྱེ་ཞིག ། རྟག་ཏུ་སྦྲུལ་གྱི་མགོ་བོའི་བྲག །ངན་པ་འདུ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། ། གདུག་པ་དུག་གི་སྦྲུལ་ངན་པས། །སེམས་ཅན་སྲོག་ནི་འཇོམས་པར་བྱེད། ། བདེན་པའི་ཚིག་ནི་འདི་འདྲ་བས། །བླ་མེད་གསུངས་པ་ཡིས། ། ད་ནི་བདག་གིས་འདི་བསླབ་སྟེ། །བདེན་པའི་ཚིག་གིས་སོ། ། ངན་པའི་དུག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །བདག་གི་ལུས་ལ་གནོད་མི་ནུས། ། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་དུག་ནི་གསུམ་པོ་དག ། དུག་ངན་གསུམ་པོ་འདི་འདྲ་བ། །རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་གིས། ། ཆོས་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་དུག་ཀུན་འཇོམས། །དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ལྷག་མ་མེད། ། གདུག་པའི་དུག་ངན་འཇོམས་པར་བྱེད། །སྐྱེས་བུ་བཟང་པོ་སྐྱོབ་པར་བྱེད། ། སངས་རྒྱས་དུག་ཀུན་འཇོམས་པར་མཛད། །ཁྱོད་ཀྱི་སྦྲུལ་དུག་ད་འཇོམས་སོ། ། དེ་བས་ན་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་གི་ཡན་ལག་འདི་དག་བརྗོད་དོ། ཨུ་དུམ་བ་ལེ། དུམ་བ་ལེ། ཧང་ལུ་པ་བ་དུམ་ལུ། ནེ་ཏི། སུ་ནེ་ཏི། ཏྲི་བ་ཏི། བན་ན་ཡེ། ས་མ་ཡེ། དན་ཏེ། ནི་ལ་ཀེ་ཤི། བ་ལ་ཀོ་པེ་ཨུ་ལེ། ཨུ་གུ་ལེ་སྭཱ་ཧཱ། ཤཱ་རིའི་བུ། དགེ་བའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ཨུ་པ་སེ་ན་དེའི་ཚེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དང་། ཚིག་གི་ཡན་ལག་འདི་དག་བརྗོད་པས་སྦྲུལ་གྱི་དུག་གིས་དེའི་ལུས་ལ་གནོད་པར་མ་གྱུར། ལུས་ཀྱང་མ་ཞིག་སྟེ། སྦུན་པཕུབ་མའི་ཕུང་པོ་བཞིན་དུ་གྱུར་ཏོ།

」

舍利弗白佛言：「世尊！優婆先那未曾聞此偈，未曾聞此咒術章句，世尊今日說此，正為當來世耳。」

尊者舍利弗聞佛所說，歡喜作禮而去。

（二五三）

如是我聞：

一時，尊者優陀夷往拘薩羅國人間遊行，至拘磐茶聚落，到毗紐迦旃延氏婆羅門尼庵羅園中住。

時，毗紐迦旃延氏婆羅門尼有諸年少弟子，遊行採樵，至庵羅園中，見尊者優陀夷坐一樹下，容貌端正，諸根寂靜，心意安諦，成就第一調伏。見已，往詣其所，共相問訊已，退坐一面。時，優陀夷為諸年少種種說法，勸勵已，默然而住，彼諸年少聞尊者優陀夷所說，歡喜隨喜，從坐起去。

時，諸年少擔持束薪，還至毗紐迦旃延氏婆羅門尼所，置薪束于地，詣毗紐迦旃延氏婆羅門尼所，白言：「我和上尼，當知庵羅園中有沙門優陀夷，姓瞿曇氏，依于彼住，極善說法。」

毗紐迦旃延氏婆羅門尼語諸年少言：「汝可往請沙門優陀夷瞿曇氏，明日於此飯食。」

時，諸年少弟子受毗紐迦旃延氏婆羅門尼教已，往詣尊者優陀夷所，白優陀夷言：「尊者當知，我和上毗紐迦旃延氏婆羅門尼請尊者優陀夷明旦飯食。」

時，優陀夷默然受請。

ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་བསྙེན་ཨུ་པ་སེ་ན་ཡིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་མ་ཐོས། སྔགས་ཀྱི་ཚིག་གི་ཡན་ལག་འདི་དག་ཀྱང་མ་ཐོས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེང་གསུངས་པ་འདི་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་ཆེད་དུའོ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། ༼༢༥༣༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཙུན་པ་ཨུ་ད་ཡི་ཀོ་ས་ལའི་ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་ཞིང་། ཀུམ་བྷཎྜའི་གྲོང་དུ་ཕྱིན་ཏེ། བི་ནུ་ཀ་ཙ་ཡ་ནའི་རིགས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་མོའི་ཨམྲའི་ཚལ་དུ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བི་ནུ་ཀ་ཙ་ཡ་ནའི་རིགས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་མོའི་གཞོན་ནུ་རྣམས་ཤིང་འཐུ་བར་ཨམྲའི་ཚལ་དུ་སོང་བ་ན། བཙུན་པ་ཨུ་ད་ཡི་ཤིང་གཅིག་གི་དྲུང་ན་བཞུགས་པ་མཐོང་སྟེ། གཟུགས་བྱད་མཛེས་ཤིང་དབང་པོ་ཞི་བ། སེམས་རྣལ་དུ་ཕབ་པ། དུལ་བ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་མཐོང་ནས། དེའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། དེ་ནས་ཨུ་ད་ཡིས་གཞོན་ནུ་དེ་དག་ལ་ཆོས་སྣ་ཚོགས་བསྟན་ཏེ་བསྐུལ་མ་བཏབ་ནས་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། གཞོན་ནུ་དེ་དག་གིས་བཙུན་པ་ཨུ་ད་ཡིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། དེ་ནས་གཞོན་ནུ་དེ་དག་གིས་ཤིང་གི་ཁུར་ཁྱེར་ནས། བི་ནུ་ཀ་ཙ་ཡ་ནའི་རིགས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་མོའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ཏེ། ཤིང་གི་ཁུར་ས་ལ་བཞག་ནས། བི་ནུ་ཀ་ཙ་ཡ་ནའི་རིགས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་མོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ་སྨྲས་པ། བདག་ཅག་གི་མཁན་མོ་ལགས། ཨམྲའི་ཚལ་ན་དགེ་སྦྱོང་ཨུ་ད་ཡི་གཽ་ཏ་མའི་རིགས་བཞུགས་ཏེ། ཆོས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་གསུང་ངོ་། བི་ནུ་ཀ་ཙ་ཡ་ནའི་རིགས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་མོས་གཞོན་ནུ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱེད་ཅག་གིས་སོང་ལ་དགེ་སྦྱོང་ཨུ་ད་ཡི་གཽ་ཏ་མའི་རིགས་སང་ཉིན་འདིར་གདུགས་ཚོད་ལ་སྤྲོངས་ཤིག དེ་ནས་གཞོན་ནུ་རྣམས་ཀྱིས་བི་ནུ་ཀ་ཙ་ཡ་ནའི་རིགས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་མོའི་བསྐུལ་བ་བཞིན་དུ། བཙུན་པ་ཨུ་ད་ཡིའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཨུ་ད་ཡི་ལ་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་མཁྱེན་པར་མཛོད། བདག་ཅག་གི་མཁན་མོ་བི་ནུ་ཀ་ཙ་ཡ་ནའི་རིགས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་མོས་བཙུན་པ་ཨུ་ད་ཡི་སང་ཉིན་གདུགས་ཚོད་ལ་གདན་འདྲེན་པར་མཆིའོ། དེ་ནས་ཨུ་ད་ཡིས་ཅང་མི་གསུང་བས་གདན་བཞེས་སོ།

時，彼諸年少知優陀夷受請已，還歸和上毗紐迦旃延氏婆羅門尼所，白言：「和上尼，我以和上尼語，請尊者優陀夷，尊者優陀夷默然受請，和上尼自知時。」

爾時，尊者優陀夷夜過晨朝，著衣持缽，往詣毗紐迦旃延氏婆羅門尼舍。時，毗紐迦旃延氏婆羅門尼遙見尊者優陀夷來，疾敷床座，請令就坐，設種種飲食，自手供養，豐美滿足。食已，澡嗽、洗缽訖，還就本座。

時，毗紐迦旃延氏婆羅門尼知食已訖，著好革屣，以衣覆頭，別施高床，現起輕相，慠慢而坐，語優陀夷言：「欲有所問，寧有閑暇見答與不？」

優陀夷答言：「姊妹！今是非時。」作此語已，從坐起去。

如是。明日諸弟子復至庵羅園採樵聽法，還復白和上尼，和上尼復遣詣請食，如前三返，乃至請法，答言：「非時。」不為說法。

諸年少弟子復白和上尼，庵羅園中沙門優陀夷極善說法。

和上尼答言：「我亦知彼極善說法，再三請來，設食問法，常言非時，不說而去。」

諸弟子言和上尼：「著好革屣，以衣覆頭，不恭敬坐，彼云何說？所以者何？彼尊者優陀夷以敬法故，不說而去。」

和上尼答言：「若如是者，更為我請彼。」

諸弟子受教，更請供養如前。

བདག་གིས་རྒྱ་ཡིག་གི་ཆོས་ཚིག་འདི་དག་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་གཞོན་ནུ་དེ་དག་གིས་བཙུན་པ་ཨུད་པ་ལི་གདན་དྲངས་པ་མཁྱེན་ནས། མཁན་མོ་བི་ནུ་ཀ་ཙནྡྲ་ཡ་ན་བྲམ་ཟེའི་མོའི་དྲུང་དུ་ལོག་སྟེ། "མཁན་མོ་ལགས། མཁན་མོས་གསུངས་པ་བཞིན་བཙུན་པ་ཨུད་པ་ལི་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པ་དང་། བཙུན་པ་ཨུད་པ་ལིས་ཅང་མི་གསུང་བར་གདན་དྲངས་པ་བཞེས་སོ།། མཁན་མོས་དུས་མཁྱེན་པར་མཛོད།" ཅེས་ཞུས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཨུད་པ་ལི་མཚན་མོ་འདས་ནས་ཐོ་རངས། ན་བཟའ་བགོས་ཤིང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ། བི་ནུ་ཀ་ཙནྡྲ་ཡ་ན་བྲམ་ཟེའི་མོའི་གནས་སུ་གཤེགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བི་ནུ་ཀ་ཙནྡྲ་ཡ་ན་བྲམ་ཟེའི་མོས་བཙུན་པ་ཨུད་པ་ལི་ཕེབས་པ་མཐོང་ནས། མྱུར་བར་གདན་བཤམས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཞིང་། བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཤམས་ནས། རང་གི་ཕྱག་གིས་འབུལ་བར་མཛད་དེ། ཟས་ཀྱིས་ཚིམ་པར་མཛད། གསོལ་བ་ལེགས་པར་གྲུབ་པ་དང་། ཞལ་བཤལ་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་བཀྲུས་ནས་སླར་གདན་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བི་ནུ་ཀ་ཙནྡྲ་ཡ་ན་བྲམ་ཟེའི་མོས་གསོལ་བ་ལེགས་པར་གྲུབ་པ་མཁྱེན་ནས། ལྷམ་བཟང་པོ་གྱོན་ཞིང་། གོས་ཀྱིས་དབུ་གཡོགས་ཏེ། ཁྲི་མཐོན་པོ་ཞིག་བཤམས་ནས། ང་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་འགྱུར་དང་བཅས་ཏེ་བཞུགས་ནས། ཨུད་པ་ལི་ལ་"བདག་གིས་ཞུ་བ་ཞིག་འབུལ་བར་འདོད་ན། ཁྱེད་ལ་དུས་ཚོད་ཡོད་དམ་མེད།" ཅེས་གསུངས་སོ། ཨུད་པ་ལིས་"སྲིང་མོ། ད་ལྟ་དུས་ལ་མ་བབ།" ཞེས་གསུངས་ནས། གདན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། དེ་བཞིན་དུ། ཕྱི་ཉིན་བུ་མོ་རྣམས་སླར་ཡང་ཨམྲའི་ཚལ་དུ་ཤིང་བཏུ་བ་དང་ཆོས་ཉན་དུ་སོང་སྟེ། སླར་མཁན་མོ་ལ་ཞུས་པ་དང་། མཁན་མོས་སླར་ཡང་གསོལ་བ་འདྲེན་དུ་བཏང་། སྔར་བཞིན་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཆོས་ཞུས་ཀྱང་། "དུས་ལ་མ་བབ།" ཞེས་གསུངས་ནས་ཆོས་མ་གསུངས་སོ། གཞོན་ནུ་མ་རྣམས་ཀྱིས་སླར་ཁན་མོ་ལ། ཨམྲའི་ཚལ་ན་དགེ་སྦྱོང་ཨུད་པ་ལི་ཆོས་གསུང་བ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་ཞུས་སོ། མཁན་མོས་"བདག་གིས་ཀྱང་ཁོང་གི་ཆོས་གསུང་བ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་ཤེས། ཡང་ཡང་གདན་དྲངས་ཤིང་གསོལ་བ་ཕུལ་ནས་ཆོས་ཞུས་ཀྱང་། རྟག་ཏུ་དུས་ལ་མ་བབ་གསུངས་ནས་མ་གསུངས་པར་གཤེགས།" ཞེས་གསུངས་སོ། བུ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་མཁན་མོ་ལ་"ལྷམ་བཟང་པོ་གྱོན་ཞིང་། གོས་ཀྱིས་དབུ་གཡོགས་ཏེ་གུས་པས་མི་བཞུགས་ན། ཁོང་ཇི་ལྟར་གསུང་། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བཙུན་པ་ཨུད་པ་ལི་དེས་ཆོས་ལ་གུས་པའི་ཕྱིར། མ་གསུངས་པར་གཤེགས་པ་ལགས་སོ།" ཞེས་ཞུས་སོ། མཁན་མོས་"གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། སླར་ཡང་བདག་གི་ཕྱིར་ཁོང་ལ་གསོལ་བ་ཐོབ།" ཅེས་གསུངས་སོ། བུ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབས་ཏེ། སླར་ཡང་སྔར་བཞིན་མཆོད་པ་ཕུལ་ལོ།

時，和上尼知食訖已，脫革屣，整衣服，更坐卑床，恭敬白言：「欲有所問，寧有閑暇見答與不？」

優陀夷答言：「汝今宜問，當爲汝說。」

彼即問言：「有沙門、婆羅門說苦樂自作，復有說言苦樂他作，復有說言苦樂自他作，復有說言苦樂非自非他作。尊者！復云何？」

尊者優陀夷答言：「姊妹！阿羅訶說苦樂異生，非如是說。」

婆羅門尼復問：「其義云何？」

優陀夷答言：「阿羅訶說：『從其因緣，生諸苦樂。』」

優陀夷復語婆羅門尼言：「我今問汝，隨意答我。于意云何？有眼不？」

答言：「有。」

「有色不？」

答言：「有。」

「有眼識、眼觸、眼觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂不？」

答言：「如是，尊者優陀夷！」

優陀夷復問：「有耳、鼻、舌、身、意、意觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂不？」

答言：「如是，尊者優陀夷！」

優陀夷言：「此是阿羅訶說：『從其因緣，生於苦樂。

Here is the Tibetan translation: དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་དགེ་སློང་མས་བཟའ་བཏུང་མཐར་ཕྱིན་ནས། ལྷམ་ཕུད་དེ། གོས་བགོས་ནས། ཁྲི་དམའ་མོ་ལ་འཁོད་དེ། གུས་པས་ཞུས་པ། "བདག་གིས་ཞུ་བ་ཞིག་མཆིས་ན། དུས་སྟབས་ཡོད་དམ་མ་མཆིས།" འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། "ཁྱོད་ཀྱིས་དྲིས་ཤིག་དང་། བདག་གིས་བཤད་པར་བྱའོ།" དེས་དྲིས་པ། "དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཅིག་གིས་བདེ་སྡུག་རང་གིས་བྱས་པར་སྨྲ། ཡང་ཁ་ཅིག་གིས་བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་པར་སྨྲ། ཡང་ཁ་ཅིག་གིས་བདེ་སྡུག་རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པར་སྨྲ། ཡང་ཁ་ཅིག་གིས་བདེ་སྡུག་རང་གཞན་གཉིས་ཀས་མ་བྱས་པར་སྨྲ། བཙུན་པ། འདི་ལ་ཇི་སྐད་གསུང་།" བཙུན་པ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། "སྲིང་མོ། དགྲ་བཅོམ་པས་བདེ་སྡུག་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པར་གསུངས་ཀྱི། དེ་ལྟར་མི་གསུང་ངོ་།" བྲམ་ཟེ་མོས་ཡང་དྲིས་པ། "དེའི་དོན་ཇི་ལྟར་ལགས།" འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། "དགྲ་བཅོམ་པས་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་བར་གསུངས་སོ།" འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་བྲམ་ཟེ་མོ་ལ་སླར་སྨྲས་པ། "བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་དྲི་བས། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་ལན་ཐོབ། ཇི་སྙམ་པ་ལ། མིག་ཡོད་དམ།" ལན་བཏབ་པ། "ཡོད།" "གཟུགས་ཡོད་དམ།" ལན་བཏབ་པ། "ཡོད།" "མིག་གི་རྣམ་ཤེས་དང་། མིག་གི་རེག་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེས་པ། ནང་དུ་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་མིན་སྡུག་མིན་ཡོད་དམ།" ལན་བཏབ་པ། "དེ་བཞིན་ནོ། བཙུན་པ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོ།" འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་ཡང་དྲིས་པ། "རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེས་པ། ནང་དུ་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་མིན་སྡུག་མིན་ཡོད་དམ།" ལན་བཏབ་པ། "དེ་བཞིན་ནོ། བཙུན་པ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོ།" འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། "འདི་ནི་དགྲ་བཅོམ་པས་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་བར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ།།"

』」

婆羅門尼言：「尊者優陀夷！如是阿羅訶說從其因緣生苦樂耶？」

優陀夷答言：「如是，婆羅門尼！」

婆羅門尼復問：「沙門！云何阿羅訶說因緣生苦、樂、不苦不樂滅？」

優陀夷答言：「我今問汝，隨意答我。婆羅門尼！一切眼、一切時滅無餘，猶有眼觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂耶？」

答言：「無也，沙門！」

「如是，耳、鼻、舌、身、意，一切時滅永盡無餘，猶有意觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂耶？」

答言：「無也，沙門。」

「如是，婆羅門尼！是為阿羅訶說：『因緣生苦、樂、不苦不樂滅。』」

尊者優陀夷說是法時，毗紐迦旃延氏婆羅門尼遠塵離垢，得法眼凈。爾時，毗紐迦旃延氏婆羅門尼見法、得法、知法、入法，度疑惑，不由於他入佛教法，於法得無所畏。從坐起，整衣服，恭敬合掌，白尊者優陀夷：「我今日超入決定，我從今日歸依佛、歸依法、歸依僧，我從今日盡壽歸依三寶。」

爾時，優陀夷為婆羅門尼說法，示、教、照、喜已，從坐起去。

（二五四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

བྲམ་ཟེ་མོས་སྨྲས་པ། "བཙུན་པ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོ། དེ་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པས་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་བར་གསུངས་སམ།" འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། "དེ་བཞིན་ནོ། བྲམ་ཟེ་མོ།" བྲམ་ཟེ་མོས་ཡང་དྲིས་པ། "དགེ་སྦྱོང་། ཇི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པས་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་མིན་སྡུག་མིན་འགག་པར་གསུངས།" འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། "བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་དྲི་བས། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་ལན་ཐོབ། བྲམ་ཟེ་མོ། མིག་ཐམས་ཅད་དང་། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགགས་ན། ད་དུང་མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེས་པ། ནང་དུ་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་མིན་སྡུག་མིན་ཡོད་དམ།" ལན་བཏབ་པ། "མ་མཆིས་སོ། དགེ་སྦྱོང་།" "དེ་བཞིན་དུ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཐམས་ཅད་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགགས་ན། ད་དུང་ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེས་པ། ནང་དུ་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་མིན་སྡུག་མིན་ཡོད་དམ།" ལན་བཏབ་པ། "མ་མཆིས་སོ། དགེ་སྦྱོང་།" "དེ་ལྟར། བྲམ་ཟེ་མོ། འདི་ནི་དགྲ་བཅོམ་པས་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་མིན་སྡུག་མིན་འགག་པར་གསུངས་པའོ།" བཙུན་པ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་ཆོས་འདི་བཤད་པའི་ཚེ། ཁྱབ་འཇུག་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་བྲམ་ཟེ་མོ་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ནས། ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་སྐྱེས་སོ། དེའི་ཚེ་ཁྱབ་འཇུག་གཙུག་ཕུད་ཅན་གྱི་བྲམ་ཟེ་མོས་ཆོས་མཐོང་། ཆོས་ཐོབ། ཆོས་ཤེས། ཆོས་ལ་ཞུགས། ཐེ་ཚོམ་བརྒལ། གཞན་ལ་མི་བརྟེན་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས། ཆོས་ལ་མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་བོ། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བགོས་ནས། གུས་པས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ། བཙུན་པ་འོད་སྲུངས་ཆེན་པོ་ལ་ཞུས་པ། "བདག་དེ་རིང་ངེས་པ་ལ་ཞུགས་སོ། བདག་དེ་རིང་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། བདག་དེ་རིང་ནས་ཚེའི་མཐའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།" དེའི་ཚེ། འོད་སྲུངས་ཆེན་པོས་བྲམ་ཟེ་མོ་ལ་ཆོས་བསྟན། བསྟན། གསལ་བར་བྱས། དགའ་བར་མཛད་ནས། སྟན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། ༼ཉིས་བརྒྱ་ང་བཞི་པ།༽ འདི་སྐད་བདཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，尊者二十億耳住耆阇崛山，常精勤修習菩提分法。

時，尊者二十億耳獨靜禪思，而作是念：「於世尊弟子精勤聲聞中，我在其數，然我今日未盡諸漏，我是名族姓子，多饒財寶，我今寧可還受五欲，廣行施作福。」

爾時，世尊知二十億耳心之所念，告一比丘，汝等今往二十億耳所，告言：「世尊呼汝。」

是一比丘受佛教已，往詣二十億耳所，語言：「世尊呼汝。」

二十億耳聞彼比丘稱大師命，即詣世尊所，稽首禮足，退住一面。

爾時，世尊告二十億耳，汝實獨靜禪思作是念：「世尊精勤修學聲聞中，我在其數，而今未得漏盡解脫。我是名族姓子，又多錢財，我寧可還俗，受五欲樂，廣施作福耶？」

時，二十億耳作是念：「世尊已知我心。」驚怖毛豎，白佛言：「實爾。世尊！」

佛告二十億耳：「我今問汝，隨意答我。

དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་ནས། རྟག་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པར་མཛད་དོ།། དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པས་གཅིག་པུར་བསམ་གཏན་ལ་དགོངས་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་སོ། "བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་བརྩོན་འགྲུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་བདག་ཀྱང་དེའི་གྲངས་སུ་གཏོགས་མོད། འོན་ཀྱང་བདག་གིས་དེང་ཟག་པ་ཟད་པར་མ་བྱས་སོ། བདག་ནི་རིགས་རུས་བཟང་པོའི་བུ་ཡིན་ཞིང་། ནོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་མང་བས། བདག་གིས་ད་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་ལོངས་སྤྱད་དེ། སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཏང་ནས་བསོད་ནམས་བྱ་བར་རིགས་སོ།" དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པའི་ཐུགས་ཀྱི་བསམ་པ་མཁྱེན་ནས། དགེ་སློང་ཞིག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། "ཁྱོད་ཀྱིས་ད་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པའི་གན་དུ་སོང་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱོད་བོས་སོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག" དགེ་སློང་དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་ནོད་ནས། དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པའི་གན་དུ་སོང་སྟེ། "བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱོད་བོས་སོ།" ཞེས་སྨྲས་སོ།། དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པས་དགེ་སློང་དེའི་བཀའ་ཐོས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། "ཁྱོད་ཀྱིས་དངོས་སུ་གཅིག་པུར་བསམ་གཏན་ལ་དགོངས་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་བརྩོན་འགྲུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་བདག་ཀྱང་དེའི་གྲངས་སུ་གཏོགས་མོད། འོན་ཀྱང་བདག་གིས་ད་དུང་ཟག་པ་ཟད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མ་ཐོབ་བོ། བདག་ནི་རིགས་རུས་བཟང་པོའི་བུ་ཡིན་ཞིང་། ནོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་མང་བས། བདག་གིས་ཁྱིམ་དུ་ལོག་ནས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་ལོངས་སྤྱད་དེ། སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཏང་ནས་བསོད་ནམས་བྱ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་དུ་བསམས་སམ།" དེའི་ཚེ། དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། "བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་གི་སེམས་མཁྱེན་ནོ།" སྙམ་ནས་འཇིགས་ཤིང་སྤུ་ཟིང་ཞེས་བྱེད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། "དེ་དེ་བཞིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས།" བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དུང་ཉི་ཤུ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། "ངས་ད་ཁྱོད་ལ་དྲི་བས། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་ལན་ཐོབ་ཅིག།

二十億耳，汝在俗時，善彈琴不？」

答言：「如是，世尊！」

復問：「于意云何？汝彈琴時，若急其弦，得作微妙和雅音不？」

答言：「不也，世尊！」

復問：「云何？若緩其弦，寧發微妙和雅音不？」

答言：「不也，世尊！」

復問：「云何善調琴絃，不緩不急，然後發妙和雅音不？」

答言：「如是，世尊！」

佛告二十億耳：「精進太急，增其掉悔，精進太緩，令人懈怠，是故汝當平等修習攝受，莫著、莫放逸、莫取相。」

時，尊者二十億耳聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

時，尊者二十億耳常念世尊說彈琴譬，獨靜禪思。如上所說，乃至漏盡心得解脫，成阿羅漢。

爾時，尊者二十億耳得阿羅漢，內覺解脫喜樂，作是念：「我今應往問訊世尊。」

爾時，尊者二十億耳往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！於世尊法中得阿羅漢，盡諸有漏，所作已作，舍離重擔，逮得己利，盡諸有結，正智心解脫，當於爾時解脫六處。云何為六？離欲解脫、離恚解脫、遠離解脫、愛盡解脫、諸取解脫、心不忘念解脫。

「世尊！若有依少信心而言離欲解脫，此非所應；貪、恚、癡盡，是名真實離欲解脫。

དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པ། ཁྱོད་ཁྱིམ་པར་གནས་པའི་ཚེ་ན་པི་ཝང་མཁས་པར་རྡུང་ངམ།" གསོལ་པ། "དེ་དེ་བཞིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས།" ཡང་དྲིས་པ། "ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། ཁྱོད་ཀྱིས་པི་ཝང་རྡུང་བའི་ཚེ། གལ་ཏེ་རྒྱུད་དམ་པོར་བྱས་ན། སྒྲ་སྙན་ཅིང་འཇམ་པ་འབྱུང་ངམ།" གསོལ་པ། "དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས།" ཡང་དྲིས་པ། "ཇི་ལྟར། གལ་ཏེ་རྒྱུད་ལྷོད་པོར་བྱས་ན། སྒྲ་སྙན་ཅིང་འཇམ་པ་འབྱུང་ངམ།" གསོལ་པ། "དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས།" ཡང་དྲིས་པ། "ཇི་ལྟར། པི་ཝང་གི་རྒྱུད་ལེགས་པར་བསྙམས་ཏེ། དམ་པོ་དང་ལྷོད་པོ་མ་ཡིན་པར་བྱས་ན། སྒྲ་སྙན་ཅིང་འཇམ་པ་འབྱུང་ངམ།" གསོལ་པ། "དེ་དེ་བཞིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས།" བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། "བརྩོན་འགྲུས་ཆེས་དམ་པོས་རྒོད་པ་དང་འགྱོད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར། བརྩོན་འགྲུས་ཆེས་ལྷོད་པས་ལེ་ལོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་མཉམ་པར་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞིང་བསྡུ་བར་བྱ། མ་ཞེན་པར་བྱ། བག་མེད་པར་མི་བྱ། མཚན་མར་མི་གཟུང་ངོ་།" དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།། དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་པི་ཝང་གི་དཔེ་རྟག་ཏུ་དྲན་ཞིང་། གཅིག་པུར་བསམ་གཏན་ལ་དགོངས་ནས། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན། ཟག་པ་ཟད་དེ་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ།། དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པ་དགྲ་བཅོམ་པར་གྱུར་ནས། ནང་དུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དགའ་བདེ་མྱོང་སྟེ། འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། "བདག་གིས་ད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་བྱ་བར་རིགས་སོ།" དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་དུང་ཕྱུར་ཉི་ཤུ་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། "བཅོམ་ལྡན་འདས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་སྟེ། ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད། བྱ་བ་བྱས། ཁུར་བོར། རང་གི་དོན་བརྙེས། སྲིད་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ཟད། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་པ་ན། དེའི་ཚེ་གནས་དྲུག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། དབེན་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། སྲེད་པ་ཟད་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ལེན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། སེམས་བརྗེད་པ་མེད་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ།" "བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་དད་པ་ཆུང་ངུ་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་ཆགས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བརྗོད་ན་དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཟད་པ་ནི་ཡང་དག་པར་འདོད་ཆགས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ།";

「若復有人依少持戒而言我得離恚解脫，此亦不應；貪、恚、癡盡，是名真實離恚解脫。

「若復有人依于修習利養遠離而言遠離解脫，是亦不應；貪、恚、癡盡，是真實遠離解脫。

「貪、恚、癡盡，亦名離愛，亦名離取，亦名離忘念解脫。如是，世尊！若諸比丘未得羅漢，未盡諸漏，於此六處不得解脫。

「若複比丘在於學地，未得增上樂，涅槃習向心住，爾時成就學戒，成就學根，后時當得漏盡、無漏心解脫，乃至自知不受後有。當於爾時得無學戒，得無學諸根。譬如嬰童愚小仰臥，爾時成就童子諸根，彼於後時漸漸增長，諸根成就，當於爾時成就長者諸根。在學地者亦復如是，未得增上安樂，乃至成就無學戒、無學諸根。

「若眼常識色，終不能妨心解脫、慧解脫，意堅住故，內修無量善解脫，觀察生滅，乃至無常。耳識聲、鼻識香、舌識味、身識觸、意識法，不能妨心解脫、慧解脫，意堅住故，內修無量善解脫，觀察生滅。譬如村邑近大石山，不斷、不壞、不穿，一向厚密，假使四方風吹，不能動搖、不能穿過。彼無學者亦復如是，眼常識色，乃至意常識法，不能妨心解脫、慧解脫，意堅住故，內修無量善解脫，觀察生滅。

གལ་ཏེ་གང་ཟག་ཅིག་གིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཆུང་ངུ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་གིས་ཞེ་སྡང་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་བོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ཡང་མི་རིགས་སོ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཟད་པ་ནི་ཡང་དག་པར་ཞེ་སྡང་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ།། གལ་ཏེ་གང་ཟག་ཅིག་གིས་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་བྲལ་བའི་སྒོམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དབེན་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ཡང་མི་རིགས་སོ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཟད་པ་ནི་ཡང་དག་པར་དབེན་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ།། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཟད་པ་ནི་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ལེན་པ་དང་བྲལ་བ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། བརྗེད་པ་མེད་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གང་དག་དགྲ་བཅོམ་པ་མ་ཐོབ་ཅིང་། ཟག་པ་མ་ཟད་པ་དེ་དག་ནི་གནས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་སློབ་པའི་ས་ལ་གནས་ཤིང་། བླ་མའི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གོམས་པའི་སེམས་ལ་གནས་པ་ན། དེའི་ཚེ་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། སློབ་པའི་དབང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞིང་། ཕྱིས་ཟག་པ་ཟད་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་རང་གིས་ཤེས་པའི་བར་དུའོ། དེའི་ཚེ་མི་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། མི་སློབ་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། དཔེར་ན་བྱིས་པ་གཞོན་ནུ་བླུན་པོ་གན་རྐྱལ་དུ་ཉལ་བ་ན། དེའི་ཚེ་བྱིས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་ནི་ཕྱིས་རིམ་གྱིས་སྐྱེས་ཤིང་འཕེལ་ནས་དབང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཁྱིམ་བདག་གི་དབང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ། སློབ་པའི་ས་ལ་གནས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེའི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་པ་ནས་མི་སློབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་མི་སློབ་པའི་དབང་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བར་དུའོ།། གལ་ཏེ་མིག་གིས་རྟག་ཏུ་གཟུགས་རྣམ་པར་ཤེས་ཀྱང་། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་མི་ནུས་ཏེ། སེམས་བརྟན་པོར་གནས་པའི་ཕྱིར་དང་། ནང་དུ་ཚད་མེད་པའི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྒོམ་ཞིང་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་རྟོག་པའི་བར་དུའོ། རྣ་བས་སྒྲ་དང་། སྣས་དྲི་དང་། ལྕེས་རོ་དང་། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་དང་། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམ་པར་ཤེས་ཀྱང་། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་མི་ནུས་ཏེ། སེམས་བརྟན་པོར་གནས་པའི་ཕྱིར་དང་། ནང་དུ་ཚད་མེད་པའི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྒོམ་ཞིང་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ། དཔེར་ན་གྲོང་དང་ཉེ་བའི་རི་བོ་ཆེན་པོ་མི་ཆད་པ། མི་ཞིག་པ། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྟུག་པོ། གལ་ཏེ་ཕྱོགས་བཞིའི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་ཀྱང་གཡོ་བར་མི་ནུས་ཤིང་། ཕུག་པར་མི་ནུས་པ་བཞིན་དུ། མི་སློབ་པ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། མིག་གིས་རྟག་ཏུ་གཟུགས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་ཡིད་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་ཆོས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ། སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་གེགས་བྱེད་མི་ནུས་ཏེ། སེམས་བརྟན་པོར་གནས་པའི་ཕྱིར་དང་། ནང་དུ་ཚད་མེད་པའི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་སྒོམ་ཞིང་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པ་ལ་རྟོག་པའི་ཕྱིར་རོ།།

」

爾時，二十億耳重說偈言：

「離欲心解脫，　　無恚脫亦然， 　遠離心解脫，　　貪愛永無餘。 　諸取心解脫，　　及意不忘念， 　曉了入處生，　　于彼心解脫。 　彼心解脫者，　　比丘意止息， 　諸所作已作，　　更不作所作。 　猶如大石山，　　四風不能動。 　色聲香味觸，　　及法之好惡， 　六入處常對，　　不能動其心。 　心常住堅固，　　諦觀法生滅。」

尊者二十億耳說是法時，大師心悅，諸多聞梵行者聞尊者二十億耳所說，皆大歡喜。爾時，尊者二十億耳聞佛說法，歡喜隨喜，作禮而去。

爾時，世尊知二十億耳去不久，告諸比丘：「善心解脫者，應如是記說，如二十億耳以智記說，亦不自舉，亦不下他，正說其義；非如增上慢者，不得其義，而自稱歎得過人法，自取損減。」

（二五五）

如是我聞：

一時，尊者摩訶迦旃延住阿磐提國濕摩陀江側，獼猴室阿練若窟。有魯醯遮婆羅門，恭敬承事，如羅漢法。

爾時，尊者摩訶迦旃延晨朝著衣持缽，入獼猴室聚落，次行乞食，乞食還，舉衣缽，洗足已，入室坐禪。

」

Here is the complete Tibetan translation of the Chinese text: དེའི་ཚེ་ཉི་ཤུ་དུང་གི་རྣ་བས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་བྲལ་བའི་སེམས་རྣམ་གྲོལ། །ཞེ་སྡང་མེད་པའི་གྲོལ་བའང་དེ་བཞིན་ནོ།། རྣམ་པར་བྲལ་བའི་སེམས་རྣམ་གྲོལ། །སྲེད་པ་རྟག་ཏུ་ལྷག་མ་མེད།། ལེན་པ་ཀུན་ལས་སེམས་རྣམ་གྲོལ། །ཡིད་ཀྱང་བརྗེད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་།། སྐྱེ་མཆེད་འཇུག་པ་རབ་ཤེས་ནས། །དེ་ལ་སེམས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ།། སེམས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ། །དགེ་སློང་ཡིད་ནི་ཞི་བར་གནས།། བྱ་བ་ཐམས་ཅད་བྱས་ཟིན་པས། །སླར་ཡང་བྱ་བ་མི་བྱེད་དོ།། རི་བོ་ཆེན་པོ་བཞིན་དུ་ནི། །གཡོ་བར་མི་ནུས་པ་ཡིན་ནོ།། གཟུགས་དང་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ། །ཆོས་ཀྱི་བཟང་ངན་དེ་བཞིན་དུ།། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་རྟག་ཕྲད་ཀྱང་། །དེ་ཡི་སེམས་ནི་གཡོ་མི་ནུས།། སེམས་ནི་རྟག་ཏུ་བརྟན་པོར་གནས། །ཆོས་རྣམས་སྐྱེ་འགག་ཡང་དག་ལྟ།། བཙུན་པ་ཉི་ཤུ་དུང་གི་རྣ་བས་ཆོས་འདི་གསུངས་པའི་ཚེ་སེམས་དགའ་བར་གྱུར་ཅིང་། མང་དུ་ཐོས་པའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཙུན་པ་ཉི་ཤུ་དུང་གི་རྣ་བས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མངོན་པར་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཉི་ཤུ་དུང་གི་རྣ་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉི་ཤུ་དུང་གི་རྣ་བ་སོང་མ་ཐག་ཏུ་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་བཟང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ལུང་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། ཉི་ཤུ་དུང་གི་རྣ་བས་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱང་མི་བསྟོད། གཞན་ཡང་མི་སྨོད། ཡང་དག་པའི་དོན་བརྗོད་པ་སྟེ། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་བཞིན་དུ་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་མ་རྙེད་བཞིན་དུ་བདག་ཉིད་མི་ཡི་ཆོས་བླ་མ་ཐོབ་པར་བསྔགས་ནས་བདག་ཉིད་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ།། ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་ལྔ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཙུན་པ་མཁས་པ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་ནི་ཨ་པནྟ་ཡུལ་གྱི་ཤི་མ་དའི་ཆུ་བོའི་འགྲམ་སྤྲེའུའི་གནས་དགོན་པའི་ཕུག་ན་བཞུགས་སོ། །བྲམ་ཟེ་ལུ་ཧི་ཏ་ཞེས་བྱ་བས་དགྲ་བཅོམ་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་གུས་པས་བསྙེན་བཀུར་བྱས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙུ་མཁས་པ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་སྔ་དྲོའི་དུས་སུ་ཆོས་གོས་བགོས་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས། སྤྲེའུའི་གནས་ཀྱི་གྲོང་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་རིམ་པར་གཤེགས་ཏེ། བསོད་སྙོམས་བླངས་ནས་ལོག་སྟེ། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བཞག་ནས། ཞབས་བཀྲུས་ཏེ་གཟིམས་ཁང་དུ་བསམ་གཏན་ལ་བཞུགས་སོ།།

時，魯醯遮婆羅門有諸年少弟子，遊行採薪，至尊者摩訶迦旃延窟邊，共戲笑言：「此中剃髮沙門住，是黑闇人，非世勝人，而魯醯遮婆羅門尊重供養，如羅漢法。」

時，尊者摩訶迦旃延語諸年少言：「年少！年少！莫作聲。」

諸年少言終，不敢復言。如是再三，語猶不止。

於是尊者摩訶迦旃延出戶外，語諸年少言：「年少！年少！汝等莫語。我今當爲汝等說法，汝等且聽。」

諸年少言：「諾，唯愿說法，我當聽受。」

爾時，尊者摩訶迦旃延即說偈言：

「古昔婆羅門，　　修習勝妙戒， 　得生宿命智，　　娛樂真諦禪， 　常住于慈悲，　　關閉諸根門， 　調伏于口過，　　古昔行如是。 　捨本真實行，　　而存虛偽事， 　守族姓放逸，　　從諸根六境， 　自餓居冢間，　　三浴誦三典， 　不守護根門，　　猶如夢得寶。 　編髮衣皮褐，　　戒盜灰坌身， 　粗衣以蔽形，　　執杖持水瓶， 　假形婆羅門，　　以求于利養。 　善攝護其身，　　澄凈離塵垢， 　不惱于眾生，　　是道婆羅門。」

爾時，諸年少婆羅門瞋恚不喜，語尊者摩訶迦旃延：「謗我經典，毀壞所說，罵辱婆羅門。

དེའི་ཚེ་རུ་ཧི་ཞེས་བྱ་བའི་བྲམ་ཟེའི་ཁྱེའུ་འགའ་ཞིག་ཤིང་འཐུ་བར་སོང་སྟེ། བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནའི་ཕུག་པའི་དྲུང་དུ་སླེབས་ནས། དགོད་ཅིང་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །འདིར་མགོ་བྲེགས་པའི་དགེ་སྦྱོང་གནས་པ་འདི་ནི་མི་ནག་པོ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ན་མི་མཆོག་མ་ཡིན་མོད། རུ་ཧི་བྲམ་ཟེས་དགྲ་བཅོམ་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་བཀུར་སྟི་བྱེད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནས་ཁྱེའུ་དེ་དག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཁྱེའུ་དག་ཁྱེའུ་དག་སྒྲ་མ་བྱེད་ཅིག ། ཁྱེའུ་དེ་དག་གིས་ཚིག་རྫོགས་ནས་ཡང་སྨྲ་མ་ནུས་སོ། །དེ་ལྟར་ལན་གསུམ་དུ་བྱས་ཀྱང་ཚིག་མ་ཆད་དོ། ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་སྒོའི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་བྱུང་སྟེ། ཁྱེའུ་དེ་དག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཁྱེའུ་དག་ཁྱེའུ་དག་ཁྱེད་ཅག་མ་སྨྲ་ཞིག །ད་ལྟ་ངས་ཁྱེད་ཅག་ལ་ཆོས་བཤད་པར་བྱའོ། །ཁྱེད་ཅག་ཉོན་ཅིག ། ཁྱེའུ་དེ་དག་གིས་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ། །ཆོས་གསུང་བར་གསོལ། བདག་ཅག་མཉན་པར་བགྱིའོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། སྔོན་གྱི་བྲམ་ཟེ་རྣམས། །ཚུལ་ཁྲིམས་དམ་པ་བསྒྲུབས། ། སྔོན་གྱི་གནས་ཤེས་ཐོབ། །བདེན་པའི་བསམ་གཏན་དགའ། ། བྱམས་དང་སྙིང་རྗེར་གནས། །དབང་པོའི་སྒོ་རྣམས་བསྡམས། ། ངག་གི་ཉེས་པ་བཏུལ། །སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པ་བཞིན། ། དོན་དམ་སྤྱོད་པ་སྤངས། །རྫུན་གྱི་བྱ་བ་བཟུང༌། ། རིགས་རུས་བག་མེད་བསྲུངས། །དབང་པོ་དྲུག་གི་ཡུལ། ། དུར་ཁྲོད་བཀྲེས་པར་གནས། །གསུམ་ཁྲུས་གསུམ་པོ་འདོན། ། དབང་པོའི་སྒོ་མི་སྲུང༌། །རྨི་ལམ་ནོར་རྙེད་བཞིན། ། སྐྲ་བཀྲལ་པགས་པ་གྱོན། །བརྐུས་ཚུལ་ཐལ་བས་བྱུགས། ། གོས་རྩུབ་ལུས་ལ་གཡོགས། །འཁར་བ་ཆུ་སྣོད་ཐོགས། ། བྲམ་ཟེའི་གཟུགས་བརྫུས་ནས། །རྙེད་པ་ཚོལ་བར་བྱེད། ། ལུས་ནི་ལེགས་པར་བསྲུངས། །དྲི་མ་མེད་པར་དག ། སེམས་ཅན་མི་གནོད་པ། །བྲམ་ཟེའི་ལམ་ཡིན་ནོ། ། དེའི་ཚེ་ཁྱེའུ་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་ཁྲོས་ཤིང་མི་དགའ་བར་གྱུར་ནས། བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ང་ཚོའི་གཞུང་ལུགས་ལ་སྐུར་པེབས་ཤིང༌། གསུངས་པ་རྣམས་འཇིག་པར་བྱེད་ལ། བྲམ་ཟེ་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་དོ། །

」執持薪束，還魯醯遮婆羅門所，語魯醯遮婆羅門言：「和上知不？彼摩訶迦旃延誹謗經典，毀呰言說，罵辱婆羅門。」

魯醯遮婆羅門語諸年少：「諸年少！莫作是語。所以者何？摩訶迦旃延宿重戒德，不應謗毀經典，毀呰言說，罵婆羅門。」

諸年少言：「和上不信我言，當自往看。」

時，魯醯遮婆羅門不信諸年少語，往詣摩訶迦旃延，共相問訊慰勞已，退坐一面。語摩訶迦旃延言：「我諸年少弟子來到此不？」

答言：「到此。」

「少多與共言語不？」

答云：「與共言語。」

魯醯遮婆羅門言：「汝與諸年少共語，今可為我盡說是。」

摩訶迦旃延即為廣說。時，魯醯遮婆羅門亦復瞋恚，心得不喜，語摩訶迦旃延：「我先不信諸年少語，今摩訶迦旃延真實誹謗經典，毀呰而說，罵辱婆羅門。」作此語已，小默然住。須臾，復語摩訶迦旃延：「仁者所說『門』。何等為『門』？」

摩訶迦旃延言：「善哉！善哉！婆羅門！所問如法，我今當爲汝說『門』。婆羅門！眼是門，以見色故。耳、鼻、舌、身、意是門，以識法故。」

婆羅門言：「奇哉！摩訶迦旃延！我問其門，即說其門，如摩訶迦旃延所說不守護門。

ཤིང་གི་ཁུར་པོ་ཐོགས་ནས་རུ་ཧི་བྲམ་ཟེའི་གནས་སུ་ཕྱིར་འོངས་ཏེ། རུ་ཧི་བྲམ་ཟེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །སློབ་དཔོན་མཁྱེན་ནམ། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་དེས་གཞུང་ལུགས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་ཤིང༌། གསུང་རབ་སུན་འབྱིན་པ་དང༌། བྲམ་ཟེ་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་དོ། ། རུ་ཧི་བྲམ་ཟེས་ཁྱེའུ་དེ་དག་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱེའུ་དག་དེ་ལྟར་མ་སྨྲ་ཞིག །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ནི་སྔོན་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལྕི་བས། གཞུང་ལུགས་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང༌། གསུང་རབ་སུན་འབྱིན་པ་དང༌། བྲམ་ཟེ་ལ་སྨོད་པར་མི་འོས་སོ། ། ཁྱེའུ་དག་གིས་སྨྲས་པ། སློབ་དཔོན་གྱིས་བདག་ཅག་གི་ཚིག་མི་བདེན་ན། རང་ཉིད་གཟིགས་སུ་གཤེགས་ཤིག ། དེའི་ཚེ་རུ་ཧི་བྲམ་ཟེས་ཁྱེའུ་དེ་དག་གི་ཚིག་མ་བདེན་པར་བསམས་ནས། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འདྲི་བ་དང་བདེ་བར་གྱུར་ཏམ་ཞེས་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བདག་གི་ཁྱེའུ་རྣམས་འདིར་འོངས་སམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། འོངས་སོ། ། ཅུང་ཟད་གཏམ་གླེང་བྱས་སམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། གཏམ་གླེང་བྱས་སོ། ། རུ་ཧི་བྲམ་ཟེས་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྱེའུ་དེ་དག་དང་གཏམ་གླེང་བྱས་པ་དེ་བདག་ལ་ཞིབ་ཏུ་གསུངས་ཤིག ། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནས་རྒྱས་པར་བཤད་དོ། །དེའི་ཚེ་རུ་ཧི་བྲམ་ཟེ་ཡང་ཁྲོས་ཤིང་ཡིད་མི་དགའ་བར་གྱུར་ནས། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །སྔོན་ཆད་བདག་གིས་ཁྱེའུ་དག་གི་ཚིག་མ་བདེན་པར་བསམས་ན། ད་ནི་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་དངོས་སུ་གཞུང་ལུགས་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་ཅིང༌། སུན་འབྱིན་པ་དང༌། བྲམ་ཟེ་ལ་སྨོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་སྐད་སྨྲས་ནས་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཅང་མི་ཟེར་བར་བསྡད། རེ་ཞིག་ནས་ཡང་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །འཕགས་པས་གསུངས་པའི་སྒོ་ཞེས་པ་དེ་གང་ཡིན། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནས་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །བྲམ་ཟེ། ཁྱོས་ཆོས་བཞིན་དུ་དྲིས་པས། ད་ངས་ཁྱོད་ལ་སྒོའི་སྐོར་བཤད་པར་བྱའོ། །བྲམ་ཟེ། མིག་ནི་སྒོ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ནི་སྒོ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། བྲམ་ཟེས་སྨྲས་པ། ཨེ་མ་ཧོ། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན། བདག་གིས་སྒོའི་སྐོར་དྲིས་པ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྒོ་དེ་ཉིད་གསུངས་པ་ནི། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་སྒོ་མི་བསྲུང་བར་འདུག །

云何不守護門？」

摩訶迦旃延言：「善哉！善哉！婆羅門！問不守護門，是如法問，今當爲汝說不守護門。

「婆羅門！愚癡無聞凡夫眼見色已，于可念色而起緣著，不可念色而起瞋恚。不住身念處，故於心解脫、慧解脫無如實知。于彼起種種惡不善法，不得無餘滅盡，於心解脫、慧解脫妨礙，不得滿足；心解脫、慧解脫不滿故，身滿惡行，不得休息，心不寂靜，以不寂靜故，于其根門則不調伏、不守護、不修習。如眼色，耳聲、鼻香、舌味、身觸、意法，亦復如是。」

魯醯遮婆羅門言：「奇哉！奇哉！摩訶迦旃延，我問不守護門，即為我說不守護門。摩訶迦旃延！云何複名善守護門？」

摩訶迦旃延語婆羅門言：「善哉！善哉！汝能問我善守護門義。諦聽，善思，當爲汝說守護門義。

「多聞聖弟子眼見色已，于可念色不起緣著，不可念色不起瞋恚；常攝其心住身念處，無量心解脫、慧解脫如實知，于彼所起惡不善法寂滅無餘，於心解脫、慧解脫而得滿足；解脫滿足已，身觸惡行悉得休息，心得正念，是名初門善調伏守護修習。如眼及色，耳聲、鼻香、舌味、身觸、意法，亦復如是。」

魯醯遮婆羅門言：「奇哉！摩訶迦旃延！我問守護問義，即為我說守護門義。

我來幫您翻譯這段經文為藏文：

སྒོ་ཇི་ལྟར་མི་བསྲུང་བ་ལགས།

མ་ཧཱ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནས་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །བྲམ་ཟེ། སྒོ་མི་བསྲུང་བ་འདྲི་བ་ནི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་དྲི་བ་ཡིན་ཏེ། ད་ངས་ཁྱོད་ལ་སྒོ་མི་བསྲུང་བ་བཤད་པར་བྱའོ། །

བྲམ་ཟེ། བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་ལ་ཆགས་པར་གྱུར་ཅིང་། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་གཟུགས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བར་གྱུར་ཏེ། ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་མི་གནས་པས། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་སོ། །དེ་ལ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང་། ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་ཅིང་ཡོངས་སུ་མི་རྫོགས་སོ། །སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པས། ལུས་ངན་པར་སྤྱོད་པས་གང་སྟེ། ངལ་བསོ་བ་མེད། སེམས་ཞི་བར་མི་གནས། ཞི་བར་མི་གནས་པས་དབང་པོའི་སྒོ་རྣམས་ལ་དུལ་བ་མེད། བསྲུང་བ་མེད། བསྒོམ་པ་མེད་དོ། །ཇི་ལྟར་མིག་དང་གཟུགས་བཞིན་དུ། རྣ་བ་དང་སྒྲ། སྣ་དང་དྲི། ལྕེ་དང་རོ། ལུས་དང་རེག་བྱ། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །

ལུ་ཧེ་ཙ་བྲམ་ཟེས་སྨྲས་པ། ངོ་མཚར་ཏོ། །ངོ་མཚར་ཏོ། །མ་ཧཱ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ན། བདག་གིས་སྒོ་མི་བསྲུང་བ་དྲིས་པ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྒོ་མི་བསྲུང་བ་བཤད་དོ། །མ་ཧཱ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ན། སྒོ་ལེགས་པར་བསྲུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས།

མ་ཧཱ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནས་བྲམ་ཟེ་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ང་ལ་སྒོ་ལེགས་པར་བསྲུང་བའི་དོན་འདྲི་བར་བྱེད་དོ། །ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག །ཡིད་ལ་ཟུང་ཤིག །སྒོ་བསྲུང་བའི་དོན་བཤད་པར་བྱའོ། །

འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་ལ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་གཟུགས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར། རྟག་ཏུ་སེམས་བསྡུས་ཏེ་ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་གནས་ཤིང་། ་པའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ཏེ། དེ་ལ་སྐྱེས་པའི་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལྷག་མ་མེད་པར་ཞི་བར་འགྱུར་ཞིང་། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་ལུས་ཀྱི་ངན་པར་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ངལ་བསོ་བར་འགྱུར་ཞིང་། སེམས་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་སྒོ་དང་པོ་ལེགས་པར་དུལ་བ་དང་བསྲུང་བ་དང་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་མིག་དང་གཟུགས་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་སྒྲ། སྣ་དང་དྲི། ལྕེ་དང་རོ། ལུས་དང་རེག་བྱ། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །

ལུ་ཧེ་ཙ་བྲམ་ཟེས་སྨྲས་པ། ངོ་མཚར་ཏོ། །མ་ཧཱ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ན། བདག་གིས་སྒོ་བསྲུང་བའི་དོན་དྲིས་པ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྒོ་བསྲུང་བའི་དོན་བཤད་དོ། །

譬如士夫求毒藥草反得甘露，今我如是，瞋恚而來至此座坐，而摩訶迦旃延以大法雨，雨我身中，如雨甘露。摩訶迦旃延！家中多事，今請還家。」

摩訶迦旃延言：「婆羅門！宜知是時。」

時，魯醯遮婆羅門聞摩訶迦旃延所說，歡喜隨喜，從坐起去。

雜阿含經卷第九 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（二五六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者舍利弗、尊者摩訶拘絺羅在耆阇崛山。

時，尊者拘絺羅晡時從禪起，詣尊者舍利弗所，共相問訊，種種相娛悅已，卻坐一面。

時，尊者摩訶拘絺羅語舍利弗言：「欲有所問，寧有閑暇為我說不？」

舍利弗言：「隨仁所問，知者當說。」

摩訶拘絺羅問舍利弗言：「所謂無明。云何是無明？誰有此無明？」

舍利弗答言：「無明者謂不知，不知者是無明。」

「何所不知？」

「謂色無常，色無常如實不知，色磨滅法，色磨滅法如實不知，色生滅法，色生滅法如實不知。

以下是完整的藏文翻譯： དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་དུག་གི་སྨན་འཚོལ་བ་ལས་བདུད་རྩི་རྙེད་པ་བཞིན་དུ། ད་ལྟ་བདག་ཁོང་ཁྲོ་བས་འདིར་འོངས་ཏེ་གདན་ལ་འཁོད་པ་ལས། མཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནས་ཆོས་ཀྱི་ཆར་པས་བདག་གི་ལུས་ལ་བདུད་རྩིའི་ཆར་པ་བཞིན་དུ་ཕབ་བོ། མཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན། ཁྱིམ་དུ་བྱ་བ་མང་བས་ད་ནི་ཁྱིམ་དུ་འགྲོའོ། མཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནས་སྨྲས་པ། བྲམ་ཟེ། དུས་ལ་བབ་པ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག། དེའི་ཚེ་ལུ་ཧི་ཏ་བྲམ་ཟེས་མཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནའི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་དགུ་པའོ།། དཔལ་ལྡན་རྒྱ་ནག་གི་དཔེ་མཛོད་ཆེན་པོ་པོད་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ།། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་བསྒྱུར། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀོཥྛི་ལ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ཏེ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུའི་གནས་སུ་སོང་ནས་ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས་ཏེ་དགའ་བའི་གཏམ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། བདག་གིས་དྲི་བ་འགའ་ཞིག་ཞུ་བར་འདོད་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་བཤད་པའི་སྐབས་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་འདྲི་བར་འདོད་པ་དྲིས་ཤིག། ཤེས་ན་བཤད་པར་བྱའོ། མཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། མ་རིག་པ་དེ་སུ་ལ་ཡོད། ཤཱ་རིའི་བུས་ལན་བཏབ་པ། མ་རིག་པ་ནི་མི་ཤེས་པ་ཡིན། མི་ཤེས་པ་དེ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་ནོ། ཅི་མི་ཤེས། གཟུགས་མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་། གཟུགས་མི་རྟག་པ་ཉིད་ང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང་། གཟུགས་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དང་། གཟུགས་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང་། གཟུགས་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན་དང་། གཟུགས་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པའོ།

受、想、行、識，受、想、行、識無常如實不知，識磨滅法，識磨滅法如實不知，識生滅法，識生滅法如實不知。摩訶拘絺羅！於此五受陰如實不知、不見、無無間等、愚、闇、不明，是名無明，成就此者，名有無明。」

又問：「舍利弗！所謂明者，云何為明？誰有此明？」

舍利弗言：「摩訶拘絺羅！所謂明者是知，知者是名為明。」

又問：「何所知？」

「謂知色無常，知色無常如實知；色磨滅法，色磨滅法如實知；色生滅法，色生滅法如實知。受、想、行、識，受、想、行、識無常如實知，識磨滅法，識磨滅法如實知，識生滅法，識生滅法如實知。拘絺羅！於此五受陰如實知、見、明、覺、慧、無間等，是名為明；成就此法者，是名有明。」

是二正士各聞所說，展轉隨喜，從坐而起，各還本處。

（二五七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，尊者舍利弗、尊者摩訶拘絺羅在耆阇崛山。

時，摩訶拘絺羅晡時從禪起，詣尊者舍利弗所，共相問訊，種種相娛悅已，卻坐一面。

時，尊者摩訶拘絺羅語舍利弗言：「欲有所問，寧有少暇為我說不？」

舍利弗言：「仁者且問，知者當說。

ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྟག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། མཧཱ་ཀོཥྛིལ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། མི་མཐོང་། བར་ཆད་མེད་པ་མ་ཡིན་པ། བླུན་པ། མུན་པ། མི་གསལ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་དང་ལྡན་པ་ནི་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཅི་ཞིག་ཡིན། སུ་ལ་རིག་པ་འདི་མངའ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མཧཱ་ཀོཥྛིལ། རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་པ་དེ་ནི་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། ཅི་ཞིག་ཤེས། གཟུགས་མི་རྟག་པ་ཤེས། གཟུགས་མི་རྟག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། གཟུགས་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན། གཟུགས་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། གཟུགས་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན། གཟུགས་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྟག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཅན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ཀོཥྛིལ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། མཐོང་། གསལ་བ། རྟོགས་པ། ཤེས་རབ། བར་ཆད་མེད་པ་ནི་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་འདི་དང་ལྡན་པ་ནི་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། སྐྱེས་བུ་ཡང་དག་པ་གཉིས་པོ་དེ་དག་གིས་གཅིག་གིས་གཅིག་གི་གཏམ་ཐོས་ནས་ཕན་ཚུན་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་རང་རང་གི་གནས་སུ་སོང་ངོ་། (༢༥༧) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་། བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛིལ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་མཧཱ་ཀོཥྛིལ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ནས། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུའི་གན་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དྲིས་ནས། སྣ་ཚོགས་པའི་གཏམ་གྱིས་དགའ་མགུ་རངས་པར་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛིལ་གྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། ཅུང་ཟད་ཅིག་འདྲི་བར་འདོད་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ང་ལ་བཤད་པའི་སྐབས་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཚུར་ཤོག་དྲིས་ཤིག། ཤེས་པས་བཤད་པར་བྱའོ།

」

摩訶拘絺羅問舍利弗言：「所謂無明，復云何為無明？誰有此無明？」

舍利弗答言：「無明者謂不知，不知者是無明。」

「何所不知？」

「謂色不如實知，色集、色滅、色滅道跡不如實知。受、想、行、識不如實知，識集、識滅、識滅道跡不如實知。摩訶拘絺羅！於此五受陰不如實知、不知、不見、不無間等、愚、闇、不明，是名無明，成就此者，名有無明。」

又問舍利弗：「云何為明？誰有此明？」

舍利弗言：「所謂明者是知，知者是明。」

又問：「何所知？」

舍利弗言：「色如實知，色集、色滅、色滅道跡如實知。受、想、行、識如實知，識集、識滅、識滅道跡如實知。拘絺羅！於此五受陰如實知、見、明、覺、慧、無間等，是名為明，成就此法者，是名有明。」

是二正士各聞所說，展轉隨喜，從坐而起，各還本處。

（二五八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者舍利弗、尊者摩訶拘絺羅在耆阇崛山。

時，摩訶拘絺羅晡時從禪起，詣舍利弗所，共相問訊，相娛悅已，卻坐一面。

」

ནཱ་མོ་བུདྡྷཱ་ཡ། མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཅི་ཞིག་ལགས། སུ་ཞིག་ལ་མ་རིག་པ་འདི་མངའ་ཞེས་དྲིས་པ་དང་། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མ་རིག་པ་ནི་མི་ཤེས་པའོ། །མི་ཤེས་པ་ནི་མ་རིག་པའོ། ཅི་ཞིག་མི་ཤེས། གཟུགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་འགག་པ་དང་། གཟུགས་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་སོ། །མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དང་། མི་རྟོགས་པ་དང་། མི་མཐོང་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་དང་། རྨོངས་པ་དང་། མུན་པ་དང་། མི་གསལ་བ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་དང་ལྡན་པ་ནི་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། རིག་པ་ནི་གང་ཞིག་ལགས། སུ་ཞིག་ལ་རིག་པ་འདི་མངའ་ཞེས་དྲིས་པ་དང་། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། རིག་པ་ནི་ཤེས་པའོ། །ཤེས་པ་ནི་རིག་པའོ། ཅི་ཞིག་ཤེས། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། གཟུགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིน་ཤེས། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་འགག་པ་དང་། གཟུགས་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་སོ། །ཀོཥྛི་ལ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དང་། མཐོང་བ་དང་། གསལ་བ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་འདི་དང་ལྡན་པ་ནི་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། དམ་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་གཅིག་གིས་གཅིག་གི་གཏམ་ཐོས་ནས། ཕན་ཚུན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་རང་རང་གི་གནས་སུ་སོང་ངོ་། བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོསཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་། བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ཏེ། ཤཱ་རིའི་བུའི་གམ་དུ་སོང་ནས། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དང་། བདེ་བ་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།

時，摩訶拘絺羅語舍利弗：「欲有所問，仁者寧有閑暇見答以不？」

舍利弗言：「仁者且問，知者當答。」

時，摩訶拘絺羅語舍利弗言：「所謂無明，無明者為何謂耶？誰有此無明？」

舍利弗言：「不知，是無明。」

「不知何等？」

「謂色不如實知，色集、色滅、色味、色患、色離不如實知。受、想、行、識，識集、識滅、識味、識患、識離不如實知。摩訶拘絺羅！於此五受陰不如實知、不如實見、不無間等、若闇、若愚，是名無明，成就此法者，名有無明。」又問：「明者。云何為明？誰有此明？」

舍利弗言：「知者是明。」

「為何所知？」

舍利弗言：「色如實知，色集、色滅、色味、色患、色離如實知。如是受、想、行、識如實知，識集、識滅、識味、識患、識離如實知。摩訶拘絺羅！於此五受陰如實知、如實見、明、覺、慧、無間等，是名為明，成就此者，名為有明。」

時，二正士各聞所說，歡喜而去。

（二五九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者舍利弗共摩訶拘絺羅在耆阇崛山。

摩訶拘絺羅晡時從禪起，詣舍利弗所，共相問訊，相娛悅已，卻坐一面。

དེ་ནས་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། བདག་གིས་ཅི་ཞིག་ཞུ་བར་འཚལ་ན། སྐྱེས་བུ་དམ་པས་དེའི་ལན་གསུང་བའི་ཁོམ་པ་མཆིས་སམ་ཞེས་སྨྲས་སོ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། སྐྱེས་བུ་དམ་པས་དྲིས་ཤིག །ཤེས་པས་ལན་གདབ་བོ། དེ་ནས་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ། མ་རིག་པ་ནི་ཅི་ཞིག་ལགས། སུ་ཞིག་ལ་མ་རིག་པ་འདི་མངའ་ཞེས་སྨྲས་སོ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མི་ཤེས་པ་ནི་མ་རིག་པའོ། ཅི་ཞིག་མི་ཤེས། གཟུགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་འགག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ལས་འདས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྣམ་ཤེས་འགག་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རོ་དང་། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་ཤེས་ལས་འདས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་སོ། །མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དང་། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་མཐོང་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་མི་བྱེད་པ་དང་། མུན་པ་དང་། རྨོངས་པ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་འདི་དང་ལྡན་པ་ནི་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དྲིས་པ། རིག་པ་ནི་ཅི་ཞིག་ལགས། སུ་ཞིག་ལ་རིག་པ་འདི་མངའ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཤེས་པ་ནི་རིག་པའོ། ཅི་ཞིག་ཤེས། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། གཟུགས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་འགག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ལས་འདས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྣམ་ཤེས་འགག་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རོ་དང་། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་ཤེས་ལས་འདས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་སོ། །མ་ཧཱ་ཀྛི་ལ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དང་། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་བ་དང་། གསལ་བ་དང་། རྟོགས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་རིག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་དང་ལྡན་པ་ནི་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ། དེ་ནས་དམ་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་གཅིག་གི་གཏམ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སོང་ངོ་། བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་དགུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ཏེ། ཤཱ་རིའི་བུའི་གམ་དུ་སོང་ནས། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དང་། བདེ་བ་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།།

時，摩訶拘絺羅語舍利弗：「欲有所問，仁者寧有閑暇見答以不？」

舍利弗言：「仁者且問，知者當答。」

時，摩訶拘絺羅問舍利弗言：「若比丘未得無間等法，欲求無間等法，云何方便求？思惟何等法？」

舍利弗言：「若比丘未得無間等法，欲求無間等法，精勤思惟：『五受陰為病、為癰、為刺、為殺、無常、苦、空、非我。』所以者何？是所應處故。若比丘於此五受陰精勤思惟，得須陀洹果證。」

又問：「舍利弗！得須陀洹果證已，欲得斯陀含果證者，當思惟何等法？」

舍利弗言：「拘絺羅！已得須陀洹果證已，欲得斯陀含果證者，亦當精勤思惟：『此五受陰法為病、為癰、為刺、為殺、無常、苦、空、非我。』所以者何？是所應處故。若比丘於此五受陰精勤思惟，得斯陀含果證。」

摩訶拘絺羅又問舍利弗言：「得斯陀含果證已，欲得阿那含果證者，當思惟何等法？」

舍利弗言：「拘絺羅！得斯陀含果證已，欲得阿那含果證者，當復精勤思惟：『此五受陰法為病、為癰、為刺、為殺、無常、苦、空、非我。』所以者何？是所應處故。若比丘於此五受陰精勤思惟，得阿那含果證。

དེའི་ཚེ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། དྲི་བ་ཞིག་འདྲི་བར་འདོད་པས་སྐབས་དབྱེ་བར་འཚལ་ལམ་ཞེས་ཞུས་པ་དང་། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དྲིས་ཤིག་དང་། ཤེས་པས་ལན་གདབ་པར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། དགེ་སློང་བར་ཆད་མེད་པའི་ཆོས་མ་ཐོབ་པ་ཞིག་གིས་བར་ཆད་མེད་པའི་ཆོས་ཐོབ་པར་འདོད་ན། ཇི་ལྟར་ཐབས་སུ་བྱ་ཞིང་། ཆོས་གང་ལ་བསམ་པར་བྱ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། དགེ་སློང་བར་ཆད་མེད་པའི་ཆོས་མ་ཐོབ་པ་ཞིག་གིས་བར་ཆད་མེད་པའི་ཆོས་ཐོབ་པར་འདོད་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི། ནད་དང་། འབྲས་དང་། ཚེར་མ་དང་། གསོད་པ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྟོང་པ་དང་། བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམ་པར་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གིས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམས་ན་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་ན་ཆོས་གང་ལ་བསམ་པར་བྱ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཀོཥྛི་ལ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི། ནད་དང་། འབྲས་དང་། ཚེར་མ་དང་། གསོད་པ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྟོང་པ་དང་། བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམ་པར་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གིས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམས་ན་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བོུན་དུ་བྱེད་དོ། མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཡང་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་ན་ཆོས་གང་ལ་བསམ་པར་བྱ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཀོཥྛི་ལ། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི། ནད་དང་། འབྲས་དང་། ཚེར་མ་དང་། གསོད་པ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྟོང་པ་དང་། བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམ་པར་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གིས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམས་ན་ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ།

」

摩訶拘絺羅又問舍利弗言：「得阿那含果證已，欲得阿羅漢果證者，當思惟何等法？」

舍利弗言：「拘絺羅！得阿那含果證已，欲得阿羅漢果證者，當復精勤思惟：『此五受陰法為病、為癰、為刺、為殺、無常、苦、空、非我。』所以者何？是所應處故。若比丘於此五受陰法精勤思惟，得阿羅漢果證。」

摩訶拘絺羅又問舍利弗：「得阿羅漢果證已，復思惟何等法？」

舍利弗言：「摩訶拘絺羅！阿羅漢亦復思惟：『此五受陰法為病、為癰、為刺、為殺、無常、苦、空、非我。』所以者何？為得未得故，證未證故，見法樂住故。」

時，二正士各聞所說，歡喜而去。

（二六〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，尊者舍利弗詣尊者阿難所，共相問訊已，卻坐一面。

時，尊者舍利弗問尊者阿難言：「欲有所問，仁者寧有閑暇見答以不？」

阿難言：「仁者且問，知者當答。」

舍利弗言：「阿難！所謂滅者。云何為滅？誰有此滅？」

阿難言：「舍利弗！五受陰是本行所作、本所思愿，是無常、滅法，彼法滅故，是名為滅。

མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཡང་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་ན་ཆོས་གང་ལ་བསམ་པར་བྱ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཀོཥྛི་ལ། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་འདོད་ན། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི། ནད་དང་། འབྲས་དང་། ཚེར་མ་དང་། གསོད་པ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྟོང་པ་དང་། བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམ་པར་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གིས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམས་ན་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱེད་དོ། མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཡང་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་ཆོས་གང་ལ་བསམ་པར་བྱ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ། དགྲ་བཅོམ་པས་ཀྱང་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི། ནད་དང་། འབྲས་དང་། ཚེར་མ་དང་། གསོད་པ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། སྟོང་པ་དང་། བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བསམ་པར་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པ་དང་། མངོན་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་དུ་བྱ་བ་དང་། ཆོས་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་གཉིས་པོ་དེས་བཤད་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སོང་ངོ་། (༢༦༠) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། དྲི་བ་ཞིག་འདྲི་བར་འདོད་པས་སྐབས་དབྱེ་བར་འཚལ་ལམ། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དྲིས་ཤིག་དང་། ཤེས་པས་ལན་གདབ་པར་བྱའོ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཀུན་དགའ་བོ། འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡིན། སུ་ལ་འགོག་པ་འདི་ཡོད། ཀུན་དགའ་བོས་སྨྲས་པ། ི་བུ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ། སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱིས་བྱས་པ། མི་རྟག་པ་འགོག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེ་འགགས་པས་ན་འགོག་པ་ཞེས་བྱའོ།

云何為五？所謂色受陰是本行所作、本所思愿，是無常、滅法，彼法滅故，是名為滅。如是受、想、行、識，是本行所作、本所思愿，是無常、滅法，彼法滅故，是名為滅。」

舍利弗言：「如是，如是。阿難！如汝所說，此五受陰是本行所作、本所思愿，是無常、滅法，彼法滅故，是名為滅。云何為五？所謂色受陰是本行所作、本所思愿，是無常、滅法，彼法滅故，是名為滅。如是受、想、行、識，是本行所作、本所思愿，是無常、滅法，彼法滅故，是名為滅。阿難！此五受陰，若非本行所作、本所思愿者。云何可滅？阿難！以五受陰是本行所作、本所思愿，是無常、滅法，彼法滅故，是名為滅。」

時，二正士各聞所說，歡喜而去。

（二六一）

如是我聞：

一時，尊者阿難住拘睒彌國瞿師羅園。

時，尊者阿難告諸比丘：「尊者富留那彌多羅尼子年少初出家時，常說深法，作如是言：『阿難！生法計是我，非不生。阿難！云何于生法計是我，非不生？色生，生是我，非不生。受、想、行、識生，生是我，非不生。譬如士夫手執明鏡及凈水鏡，自見面生，生故見，非不生。是故，阿難！色生，生故計是我，非不生。如是受、想、行、識生，生故計是我，非不生。

༄༅། །ཇི་ལྟར་ལྔ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་བསམ་པས་སྨོན་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང་འགག་པའི་ཆོས་ཡིན་པས། དེའི་ཆོས་འགགས་པས་དེ་ནི་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་བསམ་པས་སྨོན་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང་འགག་པའི་ཆོས་ཡིན་པས། དེའི་ཆོས་འགགས་པས་དེ་ནི་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ནོ། །ཀུན་དགའ་བོ། ཁྱོད་ཀྱིས་བཤད་པ་ལྟར། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་བསམ་པས་སྨོན་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང་འགག་པའི་ཆོས་ཡིན་པས། དེའི་ཆོས་འགགས་པས་དེ་ནི་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ལྔ་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་བསམ་པས་སྨོན་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང་འགག་པའི་ཆོས་ཡིན་པས། དེའི་ཆོས་འགགས་པས་དེ་ནི་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་བསམ་པས་སྨོན་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང་འགག་པའི་ཆོས་ཡིན་པས། དེའི་ཆོས་འགགས་པས་དེ་ནི་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་དགའ་བོ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་གལ་ཏེ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་བསམ་པས་སྨོན་པ་མ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་འགག་པར་འགྱུར། ཀུན་དགའ་བོ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ་དང་། སྔོན་གྱི་བསམ་པས་སྨོན་པ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པ་དང་འགག་པའི་ཆོས་ཡིན་པས། དེའི་ཆོས་འགགས་པས་དེ་ནི་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ།། དེའི་ཚེ། དྲང་སྲོང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་རང་རང་གི་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། ༼༢༦༡༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀོའུ་ཤམྦིའི་ཡུལ་གཤི་རའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་པཱུརྞ་མཻ་ཏྲཱ་ཡ་ཎཱི་པུ་ཏྲ་གཞོན་ནུའི་དུས་སུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཐོག་མ་ནས། རྟག་ཏུ་ཟབ་མོའི་ཆོས་གསུངས་ཏེ། འདི་སྐད་དུ། ཀུན་དགའ་བོ། སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བདག་ཏུ་རྩི་བར་བྱེད་ཀྱི། མ་སྐྱེས་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་དགའ་བོ། ཇི་ལྟར་ན་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བདག་ཏུ་རྩི་བར་བྱེད་ཀྱི། མ་སྐྱེས་པ་ལ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གཟུགས་སྐྱེས་པ་ལ་སྐྱེས་པ་ནི་བདག་ཡིན་གྱི། མ་སྐྱེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་སྐྱེས་པ་ནི་བདག་ཡིན་གྱི། མ་སྐྱེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གིས་མེ་ལོང་གསལ་བའམ། ཆུ་དྭངས་པའི་མེ་ལོང་བཟུང་ནས། རང་གི་བཞིན་སྐྱེས་པ་ལ་སྐྱེས་པ་མཐོང་གི། མ་སྐྱེས་པ་ལ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཀུན་དགའ་བོ། གཟུགས་སྐྱེས་པ་ལ་སྐྱེས་པས་བདག་ཏུ་རྩི་བར་བྱེད་ཀྱི། མ་སྐྱེས་པ་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་ལ་སྐྱེས་པས་བདག་ཏུ་རྩི་བར་བྱེད་ཀྱི། མ་སྐྱེས་པ་ལ་མ་ཡིན་ནོ།།

云何？阿難！色是常耶？為無常耶？』答曰：『無常。』

「又問：『無常者，是苦耶？』答曰：『是苦。』又問：『若無常、苦者，是變易法，聖弟子于中復計我、異我、相在不？』答曰：『不也。』『如是受、想、行、識為是常耶？為無常耶？』答曰：『無常。』『若無常，是苦耶？』答曰：『是苦。』又問：『若無常、苦者，是變易法，多聞聖弟子于中寧復計我、異我、相在不？』答曰：『不也。』

「『阿難！是故，色若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在。如是受、想、行、識，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在如實知，如實觀察。如是觀者，聖弟子於色生厭、離欲、解脫：「我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。」如是受、想、行、識，生厭、離欲、解脫：「我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。」』

「諸比丘當知，彼尊者於我有大饒益，我從彼尊者所聞法已，遠塵離垢，得法眼凈。我從是來，常以此法為四眾說，非餘外道沙門、婆羅門出家者說。

ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཀུན་དགའ་བོ། གཟུགས་ནི་རྟག་གམ། མི་རྟག་གམ། ལན་དུ། མི་རྟག་གོ། ཡང་དྲིས་པ། མི་རྟག་པ་དེ་སྡུག་བསྔལ་ལམ། ལན་དུ། སྡུག་བསྔལ་ལོ། ཡང་དྲིས་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན། འཕགས་པ་དེ་ལ་བདག་དང་བདག་ལས་གཞན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་པར་རྟོག་གམ། ལན་དུ། མ་ཡིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟག་གམ། མི་རྟག་གམ། ལན་དུ། མི་རྟག་གོ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ན་སྡུག་བསྔལ་ལམ། ལན་དུ། སྡུག་བསྔལ་ལོ། ཡང་དྲིས་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དེ་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན། མང་དུ་ཐོས་པའི་འཕགས་པ་དེ་ལ་བདག་དང་བདག་ལས་གཞན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་པར་རྟོག་གམ། ལན་དུ། མ་ཡིན་ནོ། ཀུན་དགའ་བོ། དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་ནི་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་ངམ། ཕྱིའམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། བཟང་ངམ། ངན་པའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་མ་ཡིན། བདག་ལས་གཞན་པ་མ་ཡིན། ལྷན་ཅིག་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་ངམ། ཕྱིའམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། བཟང་ངམ། ངན་པའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་མ་ཡིན། བདག་ལས་གཞན་པ་མ་ཡིན། ལྷན་ཅིག་གནས་པ་མ་ཡིན་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་ཡང་དག་པར་བལྟའོ། དེ་ལྟར་ལྟ་བས་འཕགས་པ་གཟུགས་ལ་སྐྱོ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ཤེས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྐྱོ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ཤེས་སོ། དགེ་སློང་དག་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག བདག་ལ་བཀུར་བ་དེས་ཕན་པ་ཆེན་པོ་བྱས་སོ། བདག་གིས་བཀུར་བ་དེ་ལས་ཆོས་ཐོས་ནས་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་མམ་པར་དག་པ་ཐོབ་བོ། དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་བདག་གིས་རྟག་ཏུ་ཆོས་འདི་འཁོར་བཞི་ལ་བསྟན་གྱི། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་གཞན་དག་ལ་མི་སྟོན་ནོ།

」

（二六二）

如是我聞：

一時，有眾多上座比丘住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中，佛般泥洹未久。

時，長老闡陀晨朝著衣持缽，入波羅㮈城乞食。食已，還攝衣缽，洗足已，持戶鉤，從林至林，從房至房，從經行處至經行處，處處請諸比丘言：「當教授我，為我說法，令我知法、見法，我當如法知、如法觀。」

時，諸比丘語闡陀言：「色無常，受、想、行、識無常，一切行無常，一切法無我，涅槃寂滅。」

闡陀語諸比丘言：「我已知色無常，受、想、行、識無常，一切行無常，一切法無我，涅槃寂滅。」

闡陀復言：「然我不喜聞：『一切諸行空寂、不可得、愛盡、離欲、涅槃。』此中雲何有我而言：『如是知、如是見，是名見法。』？」第二、第三亦如是說。

闡陀復言：「是中誰復有力堪能為我說法，令我知法、見法？」復作是念：「尊者阿難今在拘睒彌國瞿師羅園，曾供養親覲世尊，佛所讚歎，諸梵行者皆悉識知。彼必堪能為我說法，令我知法、見法。」

時，闡陀過此夜已，晨朝著衣持缽，入波羅㮈城乞食。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། གནས་བརྟན་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པའི་དུས་ཡིན་ནོ། དེའི་ཚེ་གནས་བརྟན་ཚན་དས་སྔ་དྲོ་ཤམ་ཐབས་དང་ཆོས་གོས་བགོས་ནས་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ཏེ། བཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་སོ། བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྡུས་ཏེ། ཞབས་བཀྲུས་ནས། སྒོའི་ལྕགས་ཐོགས་ནས། ནགས་ཚལ་ནས་ནགས་ཚལ་དང་། གཟིམ་ཁང་ནས་གཟིམ་ཁང་དང་། འཆག་ས་ནས་འཆག་སར་སོང་སྟེ། གནས་སོ་སོར་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། ང་ལ་གདམས་ངག་གནང་བར་ཞུ། ང་ལ་ཆོས་བཤད་དུ་གསོལ། ང་ཆོས་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བར་མཛོད་ཅིག ངས་ཆོས་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་ཆོས་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ་ཞེས་གསོལ་ལོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཚན་ད་ལ་སྨྲས་པ། གཟུགས་མི་རྟག་པ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྟག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ། ཚན་དས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། གཟུགས་མི་རྟག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྟག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་བདག་གིས་ཤེས་སོ། ཚན་དས་ཡང་སྨྲས་པ། འོན་ཀྱང་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་དང་། མི་དམིགས་པ་དང་། སྲེད་པ་ཟད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་བདག་མི་དགའོ། འདི་ལ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ག་ལ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་ཤེས་པ་དང་འདི་ལྟར་མཐོང་བ་ནི་ཆོས་མཐོང་བ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་ཟེར། ལན་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྨྲས་སོ། ཚན་དས་ཡང་སྨྲས་པ། སུ་ཞིག་གིས་བདག་ལ་ཆོས་བཤད་དེ་བདག་ཆོས་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་མཐུ་ཡོད། ཡང་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ནི་ད་ལྟར་ཀོའུ་ཤམ་བྷཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བ་ལང་རྫི་བའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་ཏེ། སྔོན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཤིང་ཞལ་མཐོང་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྔགས་པ ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཤེས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། དེས་བདག་ལ་ཆོས་བཤད་དེ་བདག་ཆོས་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་མཐུ་ཡོད་དོ། དེའི་ཚེ་ཚན་ད་མཚན་མོ་དེ་འདས་ནས། སྔ་དྲོ་ཤམ་ཐབས་དང་ཆོས་གོས་བགོས་ཏེ། ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས་བཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་སོ།

食已，還攝舉臥具，攝臥具已，持衣缽詣拘睒彌國，漸漸遊行到拘睒彌國，攝舉衣缽，洗足已，詣尊者阿難所，共相問訊已，卻坐一面。

時，闡陀語尊者阿難言：「一時，諸上座比丘住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。時，我晨朝著衣持缽入波羅㮈城乞食。食已，還攝衣缽，洗足已，持戶鉤，從林至林，從房至房，從經行處至經行處，處處見諸比丘，而請之言：『當教授我，為我說法，令我知法、見法。』時，諸比丘為我說法言：『色無常，受、想、行、識無常，一切行無常，一切法無我，涅槃寂滅。』我爾時語諸比丘言：『我已知色無常，受、想、行、識無常，一切行無常，一切法無我，涅槃寂滅。然我不喜聞：「一切諸行空寂、不可得、愛盡、離欲、涅槃。」此中雲何有我而言：「如是知、如是見，是名見法。」？』我爾時作是念：『是中誰復有力堪能為我說法，令我知法、見法？』我時復作是念：『尊者阿難今在拘睒彌國瞿師羅園，曾供養親覲世尊，佛所讚歎，諸梵行者皆悉知識。彼必堪能為我說法，令我知法、見法。』善哉！尊者阿難今當爲我說法，令我知法、見法。」

時，尊者阿難語闡陀言：「善哉！闡陀！我意大喜，我慶仁者能于梵行人前，無所覆藏，破虛偽刺。

བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས། གདན་བསྡུས་ཏེ། གདན་བསྡུས་ནས་ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས་ཀོའུ་ཤམ་བྷཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སོང་བ་དང་། རིམ་གྱིས་ཀོའུ་ཤམ་བྷཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སླེབས་ནས། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྡུས་ཏེ། ཞབས་བཀྲུས་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། དེའི་ཚེ་ཚན་དས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། དུས་གཅིག་ན་གནས་བརྟན་དགེ་སློང་རྣམས་བཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བདག་གིས་སྔ་དྲོ་ཤམ་ཐབས་དང་ཆོས་གོས་བགོས་ནས་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ཏེ་བཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་སོ། བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྡུས་ཏེ། ཞབས་བཀྲུས་ནས། སྒོའི་ལྕགས་ཐོགས་ནས། ནགས་ཚལ་ནས་ནགས་ཚལ་དང་། གཟིམ་ཁང་ནས་གཟིམ་ཁང་དང་། འཆག་ས་ནས་འཆག་སར་སོང་སྟེ། གང་དུ་དགེ་སློང་རྣམས་མཐོང་བ་དེར་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བདག་ལ་གདམས་ངག་གནང་བར་ཞུ། བདག་ལ་ཆོས་བཤད་དུ་གསོལ། བདག་ཆོས་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བར་མཛོད་ཅིག དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ལ་ཆོས་བཤད་དེ། གཟུགས་མི་རྟག་པ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྟག་པ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། དེའི་ཚེ་བདག་གིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། གཟུགས་མི་རྟག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྟག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཞི་བའོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་བདག་གིས་ཤེས་སོ། འོན་ཀྱང་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་དང་། མི་དམིགས་པྲེད་པ་ཟད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལ་བདག་མི་དགའོ། འདི་ལ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ག་ལ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟར་ཤེས་པ་དང་འདི་ལྟར་མཐོང་བ་ནི་ཆོས་མཐོང་བ་ཞེས་བྱའོ། དེའི་ཚེ་བདག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། སུ་ཞིག་གིས་བདག་ལ་ཆོས་བཤད་དེ་བདག་ཆོས་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་མཐུ་ཡོད། དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ནི་ད་ལྟར་ཀོའུ་ཤམ་བྷཱིའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བ་ལང་རྫི་བའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་ཏེ། སྔོན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཤིང་ཞལ་མཐོང་བ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྔགས་པ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཤེས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། དེས་བདག་ལ་ཆོས་བཤད་དེ་བདག་ཆོས་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་མཐུ་ཡོད་དོ། ལེགས་སོ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ། ད་བདག་ལ་ཆོས་བཤད་དུ་གསོལ། བདག་ཆོས་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བར་མཛོད་ཅིག དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཚན་ད་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། ཚན་ད། བདག་ཤིན་ཏུ་དགའ་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་མདུན་དུ་འཆབ་པ་མེད་པར་རྫུན་གྱི་ཚེར་མ་བཅོམ་པ་ལ་བདག་དགའའོ།

闡陀！愚癡凡夫所不能解色無常，受、想、行、識無常，一切諸行無常，一切法無我，涅槃寂滅。汝今堪受勝妙法，汝今諦聽，當爲汝說。」

時，闡陀作是念：「我今歡喜得勝妙心、得踴悅心，我今堪能受勝妙法。」

爾時，阿難語闡陀言：「我親從佛聞，教摩訶迦旃延言：『世人顛倒依於二邊，若有、若無，世人取諸境界，心便計著。迦旃延！若不受、不取、不住、不計於我，此苦生時生、滅時滅。迦旃延！於此不疑、不惑、不由於他而能自知，是名正見，如來所說。所以者何？迦旃延！如實正觀世間集者，則不生世間無見，如實正觀世間滅，則不生世間有見。迦旃延！如來離於二邊，說于中道，所謂此有故彼有，此生故彼生，謂緣無明有行，乃至生、老、病、死、憂、悲、惱、苦集；所謂此無故彼無，此滅故彼滅，謂無明滅則行滅，乃至生、老、病、死、憂、悲、惱、苦滅。』」

尊者阿難說是法時，闡陀比丘遠塵離垢，得法眼凈。爾時，闡陀比丘見法、得法、知法、起法，超越狐疑，不由於他，于大師教法，得無所畏。恭敬合掌白尊者阿難言：「正應如是。如是智慧梵行，善知識教授教誡說法。

ཚནྡ། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་མི་རྟོགས་པའི་གཟུགས་མི་རྟག་པ་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྟག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བའོ། །ཁྱོད་ད་ལྟ་དམ་པའི་ཆོས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཉན་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པས། ཁྱོད་ཀྱིས་ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག །ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། དེའི་ཚེ་ཚནྡས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། །བདག་ནི་ད་ལྟར་དམ་པའི་ཆོས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཐོབ་པས་དགའ་བ་དང༌། མགུ་བ་སྐྱེས་སོ། །བདག་ནི་ད་ལྟར་དམ་པའི་ཆོས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཉན་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་ཏོ།། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཚནྡ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ལས་དངོས་སུ་ཐོས་པ་ནི། ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་ནས་མཐའ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡུལ་རྣམས་འཛིན་པ་ན་སེམས་མངོན་པར་ཞེན་པར་འགྱུར་རོ། །ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན། གལ་ཏེ་མི་ལེན་པ་དང༌། མི་འཛིན་པ་དང༌། མི་གནས་པ་དང༌། བདག་ཏུ་མི་རྩི་ན། སྡུག་བསྔལ་འདི་སྐྱེ་བའི་ཚེ་སྐྱེ་བ་དང༌། འགག་པའི་ཚེ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན། འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་ཅིང་ཡིད་གཉིས་མེད་ལ་གཞན་ལ་མི་བརྟེན་པར་རང་གིས་ཤེས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན། འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྟ་ན། འཇིག་རྟེན་མེད་པར་ལྟ་བ་མི་སྐྱེའོ། །འཇིག་རྟེན་འགག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལྟ་ན། འཇིག་རྟེན་ཡོད་པར་ལྟ་བ་མི་སྐྱེའོ། །ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང༌། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་ཤི་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིདདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བའི་བར་དུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་མེད་པས་འདི་མི་འབྱུང༌། འདི་འགགས་པས་འདི་འགག་སྟེ། དེ་ནི་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འགག་ཅེས་བྱ་བ་ནས། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་ཤི་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པའི་བར་དུའོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཆོས་འདི་བསྟན་པའི་ཚེ། དགེ་སློང་ཚནྡ་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་བོ། །དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་ཚནྡས་ཆོས་མཐོང༌། ཆོས་ཐོབ། ཆོས་ཤེས། ཆོས་རྟོགས། ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྒལ། ཡིད་གཉིས་དང་བྲལ། གཞན་ལ་མི་བརྟེན་པར་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་དང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་གདམས་ངག་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོས་བཤད་པ་ལེགས་སོ།།

我今從尊者阿難所，聞如是法，於一切行皆空、皆悉寂、不可得、愛盡、離欲、滅盡、涅槃，心樂正住解脫，不復轉還，不復見我，唯見正法。」

時，阿難語闡陀言：「汝今得大善利，于甚深佛法中，得聖慧眼。」

時，二正士展轉隨喜，從坐而起，各還本處。

輸屢那三種　　無明亦有三 　無間等及滅　　富留那、闡陀

（二六三）

如是我聞：

一時，佛住拘留國雜色牧牛聚落。

爾時，佛告諸比丘：「我以知見故，得諸漏盡，非不知見。云何以知見故，得諸漏盡，非不知見？謂此色、此色集、此色滅；此受、想、行、識，此識集、此識滅。不修方便隨順成就，而用心求：『令我諸漏盡，心得解脫。』當知彼比丘終不能得漏盡解脫。所以者何？不修習故，不修習何等？謂不修習念處、正勤、如意足、根、力、覺、道。譬如伏雞，生子眾多，不能隨時蔭餾，訊息冷暖，而欲令子以觜、以爪啄卵自生，安隱出㲉，當知彼子無有自力，堪能方便以觜、以爪安隱出㲉。所以者何？以彼雞母不能隨時蔭餾，冷暖長養子故。

「如是，比丘不勤修習隨順成就，而欲令得漏盡解脫，無有是處。所以者何？不修習故。

བདག་གིས་དེ་རིང་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལས་འདི་སྐད་ཐོས་ཏེ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་དང་། ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང་། དམིགས་སུ་མེད་པ་དང་། སྲེད་པ་ཟད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སེམས་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལ་གནས་པས། སླར་ཡང་ལྡོག་པ་མེད་ཅིང་། བདག་མི་མཐོང་བར་དམ་པའི་ཆོས་ཁོ་ན་མཐོང་ངོ་།། དེའི་ཚེ་ཀུན་དགའ་བོས་ཙན་དྷ་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ནི་དེང་ལེགས་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་མོ་ལས་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་ཐོབ་བོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཕན་ཚུན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་རང་གི་གནས་སུ་སོང་ངོ་།། ཤུ་ལུ་ན་རྣམ་པ་གསུམ།། མ་རིག་པ་ཡང་རྣམ་གསུམ་སྟེ།། བར་ཆད་མེད་དང་འགོག་པ་དང་།། ཕུ་ལུ་ན་དང་ཙན་དྷ་འོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀུ་རུའི་ཡུལ་བ་གླང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འཚོ་བའི་གྲོང་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བས་ཟག་པ་ཟད་པར་བྱས་ཀྱི། མི་ཤེས་མི་མཐོང་བས་མ་ཡིན་ནོ།། ཇི་ལྟར་ན་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བས་ཟག་པ་ཟད་པར་བྱས་ཀྱི། མི་ཤེས་མི་མཐོང་བས་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་འདི་དང་། གཟུགས་འདིའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། གཟུགས་འདི་འགག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདིའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་འགག་པའོ།། ཐབས་དང་མཐུན་པར་སྒྲུབ་པ་མི་བསྒོམ་པར་སེམས་ཀྱིས་འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་བདག་གི་ཟག་པ་རྣམས་ཟད་ཅིང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་ནི། དེའི་དགེ་སློང་དེ་ཟག་པ་ཟད་ཅིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་རོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་རོ།། ཅི་ཞིག་མ་བསྒོམས་ཤེ་ན། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་། དབང་པོ་དང་། སས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་། ལམ་མ་བསྒོམས་པའོ།། དཔེར་ན་བྱ་མོ་སྒོ་ང་མང་དུ་བཏང་ཡང་དུས་སུ་བསྲུང་ཞིང་དྲོ་བ་དང་བསིལ་བར་མི་བྱེད་པར། བུ་རྣམས་ཀྱིས་མཆུ་དང་སེན་མོས་སྒོ་ང་བཅག་སྟེ་བདེ་བར་སྐྱེ་བར་འདོད་ན། བུ་དེ་དག་ལ་རང་གི་མཐུ་མེད་ཅིང་མཆུ་དང་སེན་མོས་བདེ་བར་སྐྱེ་བའི་ཐབས་མི་ནུས་སོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱ་མོ་དེས་དུས་སུ་བསྲུང་ཞིང་དྲོ་བ་དང་བསིལ་བས་བུ་རྣམས་གསོ་བར་མ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་མཐུན་པར་སྒྲུབ་པ་མི་བསྒོམ་པར་ཟག་པ་ཟད་ཅིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འདོད་ན་གནས་མེད་དོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་རོ།།

不修何等？謂不修念處、正勤、如意足、根、力、覺、道，若比丘修習隨順成就者，雖不欲令漏盡解脫，而彼比丘自然漏盡，心得解脫。所以者何？以修習故。何所修習？謂修念處、正勤、如意足、根、力、覺、道，如彼伏雞善養其子，隨時蔭餾，冷暖得所，正復不欲令子方便自啄卵出，然其諸子自能方便安隱出㲉。所以者何？以彼伏雞隨時蔭餾，冷暖得所故。

「如是，比丘善修方便，正復不欲漏盡解脫，而彼比丘自然漏盡，心得解脫。所以者何？以勤修習故。何所修習？謂修念處、正勤、如意足、根、力、覺、道。譬如巧師、巧師弟子，手執斧柯，捉之不已，漸漸微盡手指處現，然彼不覺斧柯微盡而盡處現。

「如是，比丘精勤修習隨順成就，不自知見今日爾所漏盡，明日爾所漏盡，然彼比丘知有漏盡。所以者何？以修習故，何所修習？謂修習念處、正勤、如意足、根、力、覺、道。譬如大舶，在於海邊，經夏六月，風飄日暴，藤綴漸斷。

「如是，比丘精勤修習隨順成就，一切結縛、使、煩惱、纏，漸得解脫。所以者何？善修習故，何所修習？謂修習念處、正勤、如意足、根、力、覺、道。」

說是法時，六十比丘不起諸漏，心得解脫。

གང་མ་བསྒོམས་ཤེ་ན། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་། དབང་པོ་དང་། སྟོབས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་། ལམ་མ་བསྒོམས་པའོ།། དགེ་སློང་གང་ཞིག་མཐུན་པར་སྒྲུབ་པ་བསྒོམས་ན། ཟག་པ་ཟད་ཅིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འདོད་ཀྱང་། དགེ་སློང་དེའི་ཟག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཟད་ཅིང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་རོ།། ཅི་ཞིག་བསྒོམས་ཤེ་ན། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་། དབང་པོ་དང་། སྟོབས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའོ།། དཔེར་ན་བྱ་མོས་བུ་རྣམས་ལེགས་པར་གསོས་ཤིང་། དུས་སུ་བསྲུང་ཞིང་དྲོ་བ་དང་བསིལ་བ་རན་པར་བྱས་ན། བུ་རྣམས་ཀྱིས་མཆུ་དང་སེན་མོས་སྒོ་ང་བཅག་སྟེ་བདེ་བར་སྐྱེ་བར་མི་འདོད་ཀྱང་། བུ་དེ་དག་གིས་རང་གི་ཐབས་ཀྱིས་བདེ་བར་སྐྱེ་བར་ནུས་སོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱ་མོ་དེས་དུས་སུ་བསྲུང་ཞིང་དྲོ་བ་དང་བསིལ་བ་རན་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་ཐབས་ལེགས་པར་བསྒོམས་ན། ཟག་པ་ཟད་ཅིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འདོད་ཀྱང་། དགེ་སློང་དེའི་ཟག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཟད་ཅིང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་རོ།། ཅི་ཞིག་བསྒོམས་ཤེ་ན། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་། དབང་པོ་དང་། སྟོབས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའོ།། དཔེར་ན་བཟོ་བོ་མཁས་པའམ་བཟོ་བོ་མཁས་པའི་སློབ་མས་སྟ་རེའི་ཡུ་བ་ལག་ཏུ་བཟུང་ནས་མི་གཏོང་བར་རིམ་གྱིས་ཟད་ཅིང་སོར་མོའི་རྗེས་མངོན་པར་འགྱུར་ཡང་། དེས་སྟ་རེའི་ཡུ་བ་རིམ་གྱིས་ཟད་ཅིང་ཟད་པའི་རྗེས་མངོན་པར་མི་ཤེས་སོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསྒོམས་ཤིང་མཐུན་པར་སྒྲུབ་པ་ན། དེ་རིང་ཟག་པ་འདི་སྙེད་ཟད། སང་ཟག་པ་འདི་སྙེད་ཟད་ཅེིས་མི་ཤེས་མི་མཐོང་ཡང་། དགེ་སློང་དེས་ཟག་པ་ཟད་པར་ཤེས་སོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་རོ།། ཅི་ཞིག་བསྒོམས་ཤེ་ན། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་། དབང་པོ་དང་། སྟོབས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའོ།། དཔེར་ན་གྲུ་ཆེན་པོ་རྒྱ་མཚོའི་འགྲམ་དུ་དབྱར་ཟླ་བ་དྲུག་ཏུ་གནས་པ་ན། རླུང་གིས་བསྐྱོད་ཅིང་ཉི་མས་བསྲེགས་པས་ཐག་པ་རིམ་གྱིས་ཆད་པར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསྒོམས་ཤིང་མཐུན་པར་སྒྲུབ་པ་ན། ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་དང་། ཕྲ་རྒྱས་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་དཀྲིས་པ་ཐམས་ཅད་རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལེགས་པར་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར་རོ།། ཅི་ཞིག་བསྒོམས་ཤེ་ན། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་དང་། དབང་པོ་དང་། སྟོབས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་། ལམ་བསྒོམས་པའོ།། ཆོས་འདི་བསྟན་པ་ན། དགེ་སློང་དྲུག་ཅུས་ཟག་པ་མི་སྐྱེ་བར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏོ།།

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二六四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，有異比丘于禪中思惟，作是念：「頗有色常、恒、不變易、正住耶？如是受、想、行、識，常、恒、不變易、正住耶？」

是比丘晡時從禪起，往詣佛所，頭面禮足，卻住一面，白佛言：「世尊！我于禪中思惟，作是念：『頗有色常、恒、不變易、正住耶？如是受、想、行、識，常、恒、不變易、正住耶？』今日世尊，頗有色常、恒、不變易、正住耶？頗有受、想、行、識，常、恒、不變易、正住耶？」

爾時，世尊手執小土摶，告彼比丘言：「汝見我手中土摶不？」

比丘白佛：「已見。世尊！」

「比丘！如是少土，我不可得。若我可得者，則是常、恒、不變易、正住法。」

佛告比丘：「我自憶宿命，長夜修福，得諸勝妙可愛果報之事。曾於七年中，修習慈心，經七劫成壞，不還此世。七劫壞時生光音天，七劫成時還生梵世，空宮殿中作大梵王，無勝、無上，領千世界。從是已后，復三十六反，作天帝釋。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། （༢༦༤） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ།། གཟུགས་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་གནས་པ་ཡོད་དམ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་གནས་པ་ཡོད་དམ། དགེ་སློང་དེ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ན་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏེ། གཟུགས་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་གནས་པ་ཡོད་དམ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་གནས་པ་ཡོད་དམ། དེང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུ་བར་འཚལ། གཟུགས་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་གནས་པ་ཡོད་དམ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་གནས་པ་ཡོད་དམ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱག་གིས་ས་རྡུལ་ཆུང་ངུ་ཞིག་བཟུང་ནས། དགེ་སློང་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ངའི་ལག་ན་ཡོད་པའི་ས་རྡུལ་འདི་མཐོང་ངམ། དགེ་སློང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། མཐོང་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་། ས་རྡུལ་ཆུང་ངུ་འདི་ཙམ་ཡང་ང་ལ་མེད་དོ། གལ་ཏེ་ང་ལ་ཡོད་ན་ནི་དེ་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་གནས་པའི་ཆོས་སུ་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པསྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ། ཡུན་རིང་པོར་བསོད་ནམས་བསགས་པས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་སོ། སྔོན་ལོ་བདུན་གྱི་བར་དུ་བྱམས་པའི་སེམས་བསྒོམས་ཏེ། བསྐལ་པ་བདུན་གྱི་བར་དུ་འཇིག་པ་དང་ཆགས་པའི་དུས་སུ་འཇིག་རྟེན་འདིར་མ་འོངས་སོ། བསྐལ་པ་བདུན་འཇིག་པའི་ཚེ་འོད་གསལ་གྱི་ལྷར་སྐྱེས། བསྐལ་པ་བདུན་ཆགས་པའི་ཚེ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེས་ཏེ། སྟོང་པའི་ཕོ་བྲང་དུ་ཚངས་པའི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོར་གྱུར་ནས། ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་མེད་ཅིང་བླ་ན་མེད་པ། སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བར་གྱུར་ཏོ། དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་སླར་ཡང་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཏུ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་དུ་གྱུར་ཏོ།

復百千反，作轉輪聖王，領四天下，正法治化，七寶具足，所謂輪寶、象寶、馬寶、摩尼寶、玉女寶、主藏臣寶、主兵臣寶；千子具足，皆悉勇健；於四海內，其地平正，無諸毒刺，不威、不迫，以法調伏。

「灌頂王法有八萬四千龍象，皆以眾寶莊嚴而挍飾之，寶網覆上，建立寶幢，布薩象王最為導首，朝、晡二時自會殿前。我時念言：『是大群像，日日再反往來，蹈殺眾生無數，愿令四萬二千象百年一來。』即如所愿，八萬四千象中，四萬二千象百年一至。

「灌頂王法復有八萬四千匹馬，亦以純金為諸乘具，金網覆上，婆羅馬王為其導首。

「灌頂王法有八萬四千四種寶車，所謂金車、銀車、琉璃車、頗梨車，師子、虎、豹皮、雜色欽婆羅以為覆襯，䟦求毗阇耶難提音聲之車為其導首。

「灌頂王法領八萬四千城，安隱豐樂，人民熾盛，拘舍婆提城而為上首。

「灌頂王法有八萬四千四種宮殿，所謂金、銀、琉璃、頗梨、摩尼琉璃，由訶而為上首。

「比丘！灌頂王法有八萬四千四種寶床，所謂金、銀、琉璃、頗梨，種種繒褥、氍氀、𣯾㲪、迦陵伽臥具以敷其上，安置丹枕。

ཡང་འབུམ་ཕྲག་སྟོང་དུ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་ཏེ། གླིང་བཞི་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཞིང་། ཆོས་ཀྱིས་བཏུལ་ནས། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། གླང་པོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། རྟ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་། བུད་མེད་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ཁྱིམ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་དང་། དམག་དཔོན་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་སོ། སྲས་སྟོང་ཕྲག་དང་ལྡན་ཞིང་ཐམས་ཅད་དཔའ་ཞིང་རྩལ་དང་ལྡན་པ། རྒྱ་མཚོ་བཞིའི་བར་གྱི་ས་གཞི་ཐམས་ཅད་མཉམ་ཞིང་། དུག་དང་ཚེར་མ་མེད་པ། འཇིགས་པ་མེད་ཅིང་གནོན་པ་མེད་པར་ཆོས་ཀྱིས་འདུལ་བར་བྱེད་དོ། དབང་བསྐུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ལ་གླང་པོ་ཆེ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་ཅིང་སྤྲས་པ། རིན་པོ་ཆེའི་དྲ་བས་གཡོགས་པ། རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་པ། གསོ་སྦྱོང་གི་གླང་པོའི་རྒྱལ་པོ་གཙོ་བོར་གྱུར་པ། སྔ་དྲོ་དང་ཕྱི་དྲོའི་དུས་གཉིས་སུ་ཕོ་བྲང་གི་མདུན་དུ་འདུ་བར་བྱེད་དོ། དེའི་ཚེ་བདག་གིས་བསམས་པ། གླང་པོ་ཆེའི་ཚོགས་ཆེན་པོ་འདི་ཉིན་རེ་བཞིན་ཕྱིར་ལོག་སྟེ་འོང་བས། སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་པ་རྫི་བར་བྱེད་པས། གླང་པོ་ཆེ་བཞི་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ལོ་བརྒྱ་རེར་ཐེངས་གཅིག་འོང་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས། སྨོན་ལམ་བཞིན་དུ་གླང་པོ་ཆེ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་ནང་ནས་བཞི་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ནི་ལོ་བརྒྱ་རེར་ཐེངས་གཅིག་འོང་བར་གྱུར་ཏོ། དབང་བསྐུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ལ་ཡང་རྟ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་གསེར་བཙོ་མས་བྱས་པའི་སྒ་སྲབ་ཅན། གསེར་གྱི་དྲ་བས་གཡོགས་པ། བ་ལ་ཧའི་རྟ་རྒྱལ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའོ། དབང་བསྐུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ལ་ཤིང་རྟ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བཞི་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་གསེར་གྱི་ཤིང་རྟ་དང་། དངུལ་གྱི་ཤིང་རྟ་དང་། བཻཌཱུརྱའི་ཤིང་རྟ་དང་། ཤེལ་གྱི་ཤིང་རྟ་རྣམས་ཏེ། སེང་གེ་དང་། སྟག་དང་། གཟིག་གི་པགས་པ་དང་། ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའི་རས་ཡུག་གིས་གཡོགས་ཤིང་བཀྲམ་པ། བི་ཛ་ཡ་ནནྡི་སྒྲོག་པའི་ཤིང་རྟ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའོ། དབང་བསྐུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ལ་གྲོང་ཁྱེར་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ། བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ། མི་རྣམས་དར་ཞིང་རྒྱས་པ། ཀུ་ཤ་བ་ཏི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། དབང་བསྐུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ལ་ཕོ་བྲང་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བཞི་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་གསེར་དང་། དངུལ་དང་། བཻཌཱུརྱ་དང་། ཤེལ་དང་། ནོར་བུ་བཻཌཱུརྱ་ལས་གྲུབ་པ། ཡོ་ག་ཕོ་བྲང་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། དགེ་སློང་། དབང་བསྐུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ལ་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བཞི་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་གསེར་དང་། དངུལ་དང་། བཻཌཱུརྱ་དང་། ཤེལ་ལས་གྲུབ་པ། དར་ཟབ་སྣ་ཚོགས་དང་། བལ་གོས་དང་། སྲིན་བལ་དང་། ཀ་ལིང་ཀའི་གོས་ཀྱིས་བཀྲམ་ཞིང་། སྔོ་དམར་གྱི་སྙེ་མ་བཞག་པའོ།

「複次，比丘！灌頂王法復有八萬四千四種衣服，所謂迦尸細衣、芻摩衣、頭鳩羅衣、拘沾婆衣。

「複次，比丘！灌頂王法有八萬四千玉女，所謂剎利女、似剎利女，況復余女。

「複次，比丘！灌頂王法有八萬四千飲食，眾味具足。比丘！八萬四千玉女中，唯以一人以為給侍；八萬四千寶衣，唯著一衣；八萬四千寶床，唯臥一床；八萬四千宮殿，唯處一殿；八萬四千城，唯居一城，名拘舍婆提；八萬四千寶車，唯乘一車，名毗阇耶難提瞿沙，出城遊觀；八萬四千寶馬，唯乘一馬，名婆羅訶，毛尾紺色；八萬四千龍象，唯乘一象，名布薩陀，出城遊觀。

「比丘！此是何等業報，得如是威德自在耶？此是三種業報，云何為三？一者佈施，二者調伏，三者修道。比丘當知，凡夫染習五欲，無有厭足，聖人智慧成滿，而常知足。比丘！一切諸行，過去盡滅、過去變易，彼自然眾具及以名稱，皆悉磨滅。是故，比丘！永息諸行，厭離、斷欲、解脫。比丘！色為常？無常？」

比丘白佛言：「無常。世尊！」

「若無常者，是苦耶？」

比丘白佛言：「是苦。

ཡང་དགེ་སློང་དག །རྒྱལ་པོ་དབང་བསྐུར་བའི་ཆོས་ལ་གོས་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཀཱ་ཤི་ཡི་རས་དང་། ཀྵུ་མའི་གོས་དང་། ཏུ་གུ་ལའི་གོས་དང་། ཀོ་ཙམ་པའི་གོས་སོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །རྒྱལ་པོ་དབང་བསྐུར་བའི་ཆོས་ལ་བུད་མེད་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དང་། རྒྱལ་རིགས་ལྟ་བུའི་བུ་མོ་དང་། གཞན་ཡང་བུ་མོ་རྣམས་སོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །རྒྱལ་པོ་དབང་བསྐུར་བའི་ཆོས་ལ་ཟས་དང་སྐོམ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་དེ། རོ་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའོ།། དགེ་སློང་དག །བུད་མེད་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལས་གཅིག་ཁོ་ན་ཞབས་འབྲིང་བྱེད་པར་བྱེད་དོ།། རིན་པོ་ཆེའི་གོས་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལས་གཅིག་ཁོ་ན་བགོའོ།། རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལས་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཉལ་ལོ།། ཕོ་བྲང་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལས་གཅིག་ཁོ་ན་ན་གནས་སོ།། གྲོང་ཁྱེར་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལས་གཅིག་ཁོ་ན་ན་གནས་ཏེ། དེའི་མིང་ནི་ཀུ་ཤ་བ་ཏི་ཞེས་བྱའོ།། རིན་པོ་ཆེའི་ཤིང་རྟ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལས་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཞོན་ཏེ། དེའི་མིང་ནི་བི་ཛ་ཡ་ནནྡི་གྷོ་ཥ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གྲོང་ཁྱེར་ནས་ལྟད་མོ་ལ་འགྲོའོ།། རིན་པོ་ཆེའི་རྟ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལས་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཞོན་ཏེ། དེའི་མིང་ནི་བ་ལཱ་ཧ་ཀ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། རྔ་མ་སྔོན་པོའོ།། གླང་པོ་ཆེ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལས་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཞོན་ཏེ། དེའི་མིང་ནི་པུཥྱ་ད་ཏ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། གྲོང་ཁྱེར་ནས་ལྟད་མོ་ལ་འགྲོའོ།། དགེ་སློང་དག །འདི་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གང་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་དང་གཟི་བརྗིད་འདི་ལྟ་བུ་ཐོབ་པ་ཡིན། འདི་ནི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། སྦྱིན་པ་དང་། དུལ་བ་དང་། བསྒོམ་པའོ།། དགེ་སློང་དག །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་ཆགས་ཤིང་ངོམས་མི་ཤེས་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་ཤེས་རབ་རྫོགས་ཤིང་རྟགཆོག་ཤེས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།། དགེ་སློང་དག །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་འདས་པ་ཟད་ཅིང་འདས་པ་འགྱུར་བ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱི་ཡོ་བྱད་དེ་དག་དང་མིང་དུ་གྲགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བྱང་བར་གྱུར་ཏོ།། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག །འདུ་བྱེད་རྣམས་ལས་རྟག་ཏུ་དབེན་པར་བྱ་སྟེ། སྐྱོ་བར་བྱ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱའོ།། དགེ་སློང་དག །གཟུགས་ནི་རྟག་གམ། མི་རྟག་གམ།། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། མི་རྟག་གོ། བཅོམ་ལྡན་འདས།། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ན། སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནམ།། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། སྡུག་བསྔལ་བ་ལགས་སོ།།

世尊！」

「比丘！若無常、苦，是變易法，聖弟子寧復于中計我、異我、相在不？」

比丘白佛：「不也，世尊！」

「如是受、想、行、識，為常、為無常。」

比丘白佛言：「無常。世尊！」

「若無常者，是苦耶？」

比丘白佛言：「是苦。世尊！」

「比丘！若無常、苦，是變易法，聖弟子寧復于中計我、異我、相在不？」

比丘白佛：「不也，世尊！」

佛告比丘：「諸所有色，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在。如是受、想、行、識，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在。比丘！於色當生厭離、厭、離欲、解脫。如是于受、想、行、識，當生厭、離欲、解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

時，彼比丘聞佛所說，踴躍歡喜，作禮而去。常念土摶譬教授，獨一靜處，精勤思惟，不放逸住；不放逸住已：「所以善男子剃除鬚髮，正信非家，出家學道，為究竟無上梵行，見法自知身作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ལགས། དགེ་སློང་དག་གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན། འཕགས་པ་རྣམས་དེ་ལ་བདག་གམ་བདག་ལས་གཞན་ནམ་ཕན་ཚུན་དུ་གནས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དམ། དགེ་སློང་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྟག་གམ་མི་རྟག དགེ་སློང་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་རྟག་པ་ལགས་སོ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནམ། དགེ་སློང་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྡུག་བསྔལ་བ་ལགས་སོ། དགེ་སློང་དག་གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན། འཕགས་པ་རྣམས་དེ་ལ་བདག་གམ་བདག་ལས་གཞན་ནམ་ཕན་ཚུན་དུ་གནས་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དམ། དགེ་སློང་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་འདས་པའམ་མ་འོངས་པའམ་ད་ལྟར་བྱུང་བ། ནང་གི་འམ་ཕྱི་རོལ་གྱི། རགས་པའམ་ཕྲ་བ། བཟང་པོའམ་ངན་པ། རིང་བའམ་ཉེ་བ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་མ་ཡིན། བདག་ལས་གཞན་མ་ཡིན། ཕན་ཚུན་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་འདས་པའམ་མ་འོངས་པའམ་ད་ལྟར་བྱུང་བ། ནང་གི་འམ་ཕྱི་རོལ་གྱི། རགས་པའམ་ཕྲ་བ། བཟང་པོའམ་ངན་པ། རིང་བའམ་ཉེ་བ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་མ་ཡིན། བདག་ལས་གཞན་མ་ཡིན། ཕན་ཚུན་དུ་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག་གཟུགས་ལ་སྐྱོ་བར་བྱ་ཞིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་སྟེ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱའོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྐྱོ་བར་བྱ་ཞིང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་བྱ་སྟེ་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱའོ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཤེས་པ་མཐོང་བ་ནི་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ཤེས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་དེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མགུ་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་སྟེ་ཕྱག་འ་ནས་སོང་ངོ་། རྟག་ཏུ་ས་རིལ་བུའི་དཔེའི་གདམས་ངག་དྲན་པར་བྱས་ནས་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཤིང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་དང་བག་ཡོད་པར་གནས་སོ། བག་ཡོད་པར་གནས་ནས་རིགས་ཀྱི་བུ་བཟང་པོ་རྣམས་སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་ཏེ་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་མཐར་ཐུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་མཐོང་ནས་བདག་གིས་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ཤེས་སོ།

』」

時，彼尊者亦自知法，心得解脫，成阿羅漢。

（二六五）

如是我聞：

一時，佛住阿毗陀處恒河側。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如恒河大水暴起，隨流聚沫，明目士夫諦觀分別；諦觀分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固。所以者何？彼聚沫中無堅實故。如是諸所有色，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近。比丘！諦觀思惟分別，無所有、無牢、無實、無有堅固，如病、如癰、如刺、如殺，無常、苦、空、非我。所以者何？色無堅實故。

「諸比丘！譬如大雨水泡，一起一滅，明目士夫諦觀思惟分別；諦觀思惟分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固。所以者何？以彼水泡無堅實故。如是，比丘！諸所有受，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近。比丘！諦觀思惟分別。諦觀思惟分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固，如病、如癰、如刺、如殺，無常、苦、空、非我。所以者何？以受無堅實故。

「諸比丘！譬如春末夏初，無雲、無雨，日盛中時，野馬流動，明目士夫諦觀思惟分別；諦觀思惟分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固。所以者何？以彼野馬無堅實故。

དེ་བཞིན་དུ་ བཙུན་པ་དེས་ཀྱང་རང་གི་ཆོས་མཁྱེན་ནས་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ་དགྲ་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ།། (༢༦༥) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཨ་པི་ད་གནས་སུ་གང་གཱའི་ཆུ་འགྲམ་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་གང་གཱའི་ཆུ་ཆེན་པོ་རྒྱས་པ་ལས་རྦ་རླབས་རྣམས་འདུས་ཏེ། མིག་གསལ་བའི་སྐྱེས་བུས་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པར་མཐོང་ངོ་།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྦ་རླབས་དེ་དག་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཐམས་ཅད་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་གི་འམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། བཟང་པོའམ། ངན་པའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་ཡིན་ཀྱང་རུང་། དགེ་སློང་དག་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པ། ནད་ལྟ་བུ། འབྲས་ལྟ་བུ། ཟུག་རྔུ་ལྟ་བུ། གསོད་པ་ལྟ་བུ། མི་རྟག་པ། སྡུག་བསྔལ་བ། སྟོང་པ། བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཟུགས་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་ཆར་པ་ཆེན་པོ་བབས་པའི་ཆུ་བུར་རྣམས་སྐད་ཅིག་གིས་སྐྱེ་ཞིང་འགག་པ་ལ། མིག་གསལ་བའི་སྐྱེས་བུས་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པར་མཐོང་ངོ་།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆུ་བུར་དེ་དག་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་གི་འམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། བཟང་པོའམ། ངན་པའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་ཡིན་ཀྱང་རུང་། དགེ་སློང་དག་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པ། ནད་ལྟ་བུ། འབྲས་ལྟ་བུ། ཟུག་རྔུ་ལྟ་བུ། གསོད་པ་ལྟ་བུ། མི་རྟག་པ། སྡུག་བསྔལ་བ། སྟོང་པ། བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚོར་བ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དགེ་སློང་དན་དཔྱིད་ཟླ་ཐ་མ་དང་དབྱར་ཟླ་ར་བའི་དུས་སུ་སྤྲིན་མེད་ཅིང་ཆར་པ་མེད་པར་ཉི་མ་ཚ་བའི་དུས་སུ་སྨིག་རྒྱུ་གཡོ་བ་ལ། མིག་གསལ་བའི་སྐྱེས་བུས་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པར་མཐོང་ངོ་།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྨིག་རྒྱུ་དེ་དག་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།།

如是，比丘！諸所有想，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近。比丘！諦觀思惟分別。諦觀思惟分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固，如病、如癰、如刺、如殺，無常、苦、空、非我。所以者何？以想無堅實故。

「諸比丘！譬如明目士夫求堅固材，執持利斧，入于山林，見大芭蕉樹，𦟛直長大，即伐其根，斬截其峰，葉葉次剝，都無堅實，諦觀思惟分別。諦觀思惟分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固。所以者何？以彼芭蕉無堅實故。如是，比丘！諸所有行，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近。比丘！諦觀思惟分別。諦觀思惟分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固，如病、如癰、如刺、如殺，無常、苦、空、非我。所以者何？以彼諸行無堅實故。

「諸比丘！譬如幻師、若幻師弟子，於四衢道頭，幻作象兵、馬兵、車兵、步兵，有智明目士夫諦觀思惟分別；諦觀思惟分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固。所以者何？以彼幻無堅實故。如是，比丘！諸所有識，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近。

དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་འདུ་ཤེས་ཐམས་ཅད་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་གི་འམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། བཟང་པོའམ། ངན་པའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་ཡིན་ཀྱང་རུང་། དགེ་སློང་དག་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པ། ནད་ལྟ་བུ། འབྲས་ལྟ་བུ། ཟུག་རྔུ་ལྟ་བུ། གསོད་པ་ལྟ་བུ། མི་རྟག་པ། སྡུག་བསྔལ་བ། སྟོང་པ། བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་མིག་གསལ་བའི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་སྙིང་པོ་བརྟན་པོ་འཚོལ་བའི་ཕྱིར། སྟ་རེ་རྣོན་པོ་ཐོགས་ནས་ནགས་ཚལ་དུ་སོང་བ་ན། ཆུ་ཤིང་ཆེན་པོ་དྲང་པོར་སྐྱེས་པ་ཞིག་མཐོང་ནས། རྩ་བ་བཅད་དེ་རྩེ་མོ་བཅད་ནས་ལོ་མ་རེ་རེ་བཞིན་བཤུས་པ་ན། སྙིང་པོ་གང་ཡང་མ་རྙེད་དེ། ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པར་མཐོང་ངོ་།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆུ་ཤིང་དེ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་གི་འམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། བཟང་པོའམ། ངན་པའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་ཡིན་ཀྱང་རུང་། དགེ་སློང་དག་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པ། ནད་ལྟ་བུ། འབྲས་ལྟ་བུ། ཟུག་རྔུ་ལྟ་བུ། གསོད་པ་ལྟ་བུ། མི་རྟག་པ། སྡུག་བསྔལ་བ། སྟོང་པ། བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་དེ་དག་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་ནམ་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱི་སློབ་མས་ལམ་བཞི་མདོར་གླང་པོ་ཆེའི་དམག་དང་། རྟའི་དམག་དང་། ཤིང་རྟའི་དམག་དང་། རྐང་ཐང་གི་དམག་སྒྱུ་མར་སྤྲུལ་པ་ལ། མིག་གསལ་བའི་སྐྱེས་བུ་མཁས་པས་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པར་མཐོང་ངོ་།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེྱུ་མ་དེ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་གི་འམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། བཟང་པོའམ། ངན་པའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་ཡིན་ཀྱང་རུང་།།

比丘！諦觀思惟分別，諦觀思惟分別時，無所有、無牢、無實、無有堅固，如病、如癰、如刺、如殺，無常、苦、空、非我。所以者何？以識無堅實故。」

爾時，世尊欲重宣此義，而說偈言：

「觀色如聚沫，　　受如水上泡， 　想如春時焰，　　諸行如芭蕉， 　諸識法如幻，　　日種姓尊說。 　周匝諦思惟，　　正念善觀察， 　無實不堅固，　　無有我我所。 　於此苦陰身，　　大智分別說， 　離於三法者，　　身為成棄物， 　壽暖及諸識，　　離此余身份， 　永棄丘冢間，　　如木無識想。 　此身常如是，　　幻為誘愚夫。 　如殺如毒刺，　　無有堅固者。 　比丘勤修習，　　觀察此陰身， 　晝夜常專精，　　正智繫念住， 　有為行長息，　　永得清涼處。」

時，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二六六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，佛告諸比丘：「于無始生死，無明所蓋，愛結所繫，長夜輪迴，不知苦之本際；有時長久不雨，地之所生百穀草木，皆悉枯乾。諸比丘！若無明所蓋，愛結所繫，眾生生死輪迴，愛結不斷，不盡苦邊。諸比丘！有時長夜不雨，大海水悉皆枯竭。

དགེ་སློང་དག་ཞིབ་ཏུ་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན། བརྟག་ཅིང་དཔྱད་པའི་ཚེ་དངོས་པོ་མེད་པ། བརྟན་པོ་མེད་པ། བདེན་པ་མེད་པ། བརྟན་པོར་གནས་པ་མེད་པ། ནད་ལྟ་བུ། འབྲས་ལྟ་བུ། ཟུག་རྔུ་ལྟ་བུ། གསོད་པ་ལྟ་བུ། མི་རྟག་པ། སྡུག་བསྔལ་བ། སྟོང་པ། བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་འདི་ཉིད་བསྐྱར་བའི་ཕྱིར་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། གཟུགས་ནི་དབུ་བ་རྫིང་བུ་འདྲ།། ཚོར་བ་ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་བཞིན།། འདུ་ཤེས་དཔྱིད་ཀྱི་སྨིག་རྒྱུ་འདྲ།། འདུ་བྱེད་ཆུ་ཤིང་སྡོང་པོ་བཞིན།། རྣམ་ཤེས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་སྟེ།། ཉི་མའི་རིགས་བརྒྱུད་མཆོག་གིས་གསུངས།། ཀུན་ནས་ཞིབ་ཏུ་བསམ་བྱ་ཞིང་།། དྲན་པས་ལེགས་པར་བརྟག་པར་བྱ།། བདེན་མིན་བརྟན་པོ་མ་ཡིན་ཏེ།། བདག་དང་བདག་གི་བ་མེད་དོ།། སྡུག་བསྔལ་ཕུང་པོའི་ལུས་འདི་ལ།། ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་རྣམ་དཔྱད་གསུངས།། ཆོས་གསུམ་དང་བྲལ་གྱུར་པ་ན།། ལུས་ནི་དོར་བྱའི་དངོས་པོར་འགྱུར།། ཚེ་དང་དྲོད་དང་རྣམ་ཤེས་ཏེ།། འདི་དག་བྲལ་ན་ལུས་ལྷག་མ།། དུར་ཁྲོད་དག་ཏུ་རྟག་དོར་ནས།། ཤིང་ལྟར་རྣམ་ཤེས་མེད་པར་འགྱུར།། ལུས་འདི་རྟག་ཏུ་འདི་འདྲ་སྟེ།། བྱིས་པ་བསླུ་ཕྱིར་སྒྱུ་མ་ཡིན།། གསོད་དང་དུག་གི་ཟུག་རྔུ་བཞིན།། བརྟན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།། དགེ་སློང་བརྩོན་པས་སྒོམ་བྱེད་ཅིང་།། ཕུང་པོའི་ལུས་འདི་བརྟག་པར་བྱ།། ཉིན་མཚན་རྟག་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས།། ཡང་དག་ཤེས་དྲན་གནས་པར་བྱ།། འདུས་བྱས་འགྲོ་བ་ཡུན་རིང་ཞི།། རྟག་ཏུ་བསིལ་བའི་གནས་ཐོབ་བོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ།། (༢༦༦) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བ་ན་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་སྲེད་པའི་འཆིང་བས་བཅིངས་པས་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་སསྔལ་གྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ།། རེས་འགའ་ཡུན་རིང་པོར་ཆར་པ་མི་འབབ་པས་ས་གཞིའི་འབྲུ་དང་རྩྭ་ཤིང་ཐམས་ཅད་སྐམས་ཤིང་འཆི་བར་འགྱུར་རོ།། དགེ་སློང་དག་གལ་ཏེ་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་སྲེད་པའི་འཆིང་བས་བཅིངས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བར་འཁོར་ཞིང་སྲེད་པའི་འཆིང་བ་མ་ཆད་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་མི་རྫོགས་སོ།། དགེ་སློང་དག་རེས་འགའ་ཡུན་རིང་པོར་ཆར་པ་མི་འབབ་པས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཆུ་ཐམས་ཅད་སྐམས་པར་འགྱུར་རོ།།

諸比丘！無明所蓋，愛結所繫，眾生生死輪迴，愛結不斷，不盡苦邊。諸比丘！有時長夜須彌山王皆悉崩落，無明所蓋，愛結所繫，眾生長夜生死輪迴，愛結不斷，不盡苦邊。諸比丘！有時長夜此大地悉皆敗壞，而眾生無明所蓋，愛結所繫，眾生長夜生死輪迴，愛結不斷，不盡苦邊。

「比丘！譬如狗子系柱，彼系不斷，長夜繞柱，輪迴而轉。如是，比丘！愚夫眾生不如實知色、色集、色滅、色味、色患、色離，長夜輪迴，順色而轉。如是不如實知受、想、行、識、識集、識滅、識味、識患、識離，長夜輪迴，順識而轉。諸比丘！隨色轉、隨受轉、隨想轉、隨行轉、隨識轉。隨色轉故，不脫於色，隨受、想、行、識轉故，不脫于識。以不脫故，不脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。多聞聖弟子如實知色、色集、色滅、色味、色患、色離，如實知受、想、行、識、識集、識滅、識味、識患、識離故，不隨識轉。不隨轉故，脫於色，脫于受、想、行、識，我說脫于生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。」

佛說此經已。時，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二六七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

དགེ་སློང་དག་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་སྲེད་པའི་འཆིང་བས་བཅིངས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་བར་འཁོར་བ་ན། སྲེད་པའི་འཆིང་བ་མ་ཆད་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་མི་རྫོགས་སོ།། དགེ་སློང་དག་རེས་འགའ་ཡུན་རིང་པོར་རི་རབ་རྒྱལ་པོ་ཡང་རྣམ་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་ཡང་། མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་སྲེད་པའི་འཆིང་བས་བཅིངས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་བར་འཁོར་བ་ན། སྲེད་པའི་འཆིང་བ་མ་ཆད་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་མི་རྫོགས་སོ།། དགེ་སློང་དག་རེས་འགའ་ཡུན་རིང་པོར་ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདི་ཡང་རྣམ་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་ཡང་། མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་སྲེད་པའི་འཆིང་བས་བཅིངས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡུན་རིང་པོར་སྐྱེ་ཞིང་འཆི་བར་འཁོར་བ་ན། སྲེད་པའི་འཆིང་བ་མ་ཆད་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་མི་རྫོགས་སོ།། དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་ཁྱི་ཞིག་ཀ་བ་ལ་བཏགས་པ་ན། འཆིང་བ་མ་ཆད་ན་ཡུན་རིང་པོར་ཀ་བ་ལ་བསྐོར་ཞིང་འཁོར་བ་བཞིན་ནོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་བྱིས་པ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་འཁོར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རོ་མྱང་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པས། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་ཞིང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་འཁོར་རོ།། དགེ་སློང་དག་གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བས། གཟུགས་ལས་མ་གྲོལ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྗེས་སུྲང་བས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་མ་གྲོལ་ལོ།། མ་གྲོལ་བའི་ཕྱིར། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་མི་གྲོལ་ལོ།། འཕགས་པ་ཐོས་པ་མང་པོས་གཟུགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ཤིང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རོ་མྱང་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ངོ་།། རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བས་གཟུགས་ལས་གྲོལ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་གྲོལ་བས། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གྲོལ་བར་ང་སྨྲའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། (༢༦༧) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，世尊告諸比丘：「眾生於無始生死，無明所蓋，愛結所繫，長夜輪迴生死，不知苦際。諸比丘！譬如狗繩繫著柱，結系不斷故，順柱而轉，若住、若臥，不離於柱。如是凡愚眾生，於色不離貪慾、不離愛、不離念、不離渴、輪迴於色，隨色轉，若住、若臥，不離於色。如是受、想、行、識，隨受、想、行、識轉，若住、若臥不離於識。

「諸比丘！當善思惟觀察於心。所以者何？長夜心為貪慾使染，瞋恚、愚癡使染故。比丘！心惱故眾生惱，心凈故眾生凈。比丘！我不見一色種種如斑色鳥，心復過是。所以者何？彼畜生心種種故，色種種。

「是故，比丘！當善思惟觀察於心。諸比丘！長夜心貪慾所染，瞋恚、愚癡所染，心惱故眾生惱，心凈故眾生凈。比丘當知，汝見嗟蘭那鳥種種雜色不？」

答言：「曾見。世尊！」

佛告比丘：「如嗟蘭那鳥種種雜色，我說彼心種種雜亦復如是。所以者何？彼嗟蘭那鳥心種種故其色種種。是故，當善觀察思惟於心，長夜種種貪慾、瞋恚、愚癡所染，心惱故眾生惱，心凈故眾生凈。

譬如畫師、畫師弟子，善治素地，具眾彩色，隨意圖畫種種像類。

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས། སྲེད་པའི་འཆིང་བས་བཅིངས་ནས་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་འཁོར་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་ཁྱི་ཐག་པས་ཀ་བ་ལ་བཏགས་པ་བཞིན་དུ། འཆིང་བ་མ་ཆད་པས་ཀ་བའི་རྗེས་སུ་འཁོར་ཞིང་། འགྲེང་ངམ་ཉལ་ཡང་ཀ་བ་དང་མི་འབྲལ་བ་བཞིན་དུ། བྱིས་པ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མི་འབྲལ། སྲེད་པ་དང་མི་འབྲལ། དྲན་པ་དང་མི་འབྲལ། སྐོམ་པ་དང་མི་འབྲལ་བར་གཟུགས་ལ་འཁོར་ཞིང་གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཁོར་ནས། འགྲེང་ངམ་ཉལ་ཡང་གཟུགས་དང་མི་འབྲལ་ལོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་འཁོར་ཞིང་། འགྲེང་ངམ་ཉལ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མི་འབྲལ་ལོ། དགེ་སློང་དག་སེམས་ལ་ལེགས་པར་སོམས་ཤིག་རྟོག་ཅིག །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡུན་རིང་པོར་སེམས་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱས། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། དགེ་སློང་དག་སེམས་ཉོན་མོངས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཉོན་མོངས། སེམས་རྣམ་པར་དག་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་གོ །དགེ་སློང་དག་བྱ་ཁྲ་བོ་ལྟར་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་པ་གཅིག་པུ་དེ་ལས་ལྷག་པའི་སེམས་ང་མི་མཐོང་ངོ་། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དུད་འགྲོ་དེའི་སེམས་སྣ་ཚོགས་པས་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་སེམས་ལ་ལེགས་པར་སོམས་ཤིག་རྟོག་ཅིག །དགེ་སློང་དག་ཡུན་རིང་པོར་སེམས་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ། སེམས་ཉོན་མོངས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཉོན་མོངས། སེམས་རྣམ་པར་དག་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་གོ །དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་བྱ་ཙ་ལ་ན་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་པ་མཐོང་ངམ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལཐོང་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྱ་ཙ་ལ་ན་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེའི་སེམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ་ཞེས་ང་སྨྲའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱ་ཙ་ལ་ན་དེའི་སེམས་སྣ་ཚོགས་པས་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་སོ། །དེ་བས་ན་སེམས་ལ་ལེགས་པར་སོམས་ཤིག་རྟོག་ཅིག །ཡུན་རིང་པོར་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྣ་ཚོགས་པས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཏེ། སེམས་ཉོན་མོངས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཉོན་མོངས། སེམས་རྣམ་པར་དག་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་གོ། དཔེར་ན་རི་མོ་མཁན་ནམ་རི་མོ་མཁན་གྱི་སློབ་མས་གཞི་དཀར་པོ་ལེགས་པར་བྱུགས་ཏེ་ཚོན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་བརྙན་སྣ་ཚོགས་འབྲི་བ་བཞིན་ནོ།

「如是，比丘！凡愚眾生不如實知色、色集、色滅、色味、色患、色離，於色不如實知故，樂著於色；樂著色故，復生未來諸色。如是凡愚不如實知受、想、行、識、識集、識滅、識味、識患、識離。不如實知故，樂著于識；樂著識故，復生未來諸識。當生未來色、受、想、行、識故，於色不解脫，受、想、行、識不解脫，我說彼不解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。

「有多聞聖弟子如實知色、色集、色滅、色味、色患、色離。如實知故，不樂著於色；以不樂著故，不生未來色。如實知受、想、行、識、識集、識滅、識味、識患、識離。如實知故，不染著于識；不樂著故，不生未來諸識。不樂著於色、受、想、行、識故，於色得解脫，受、想、行、識得解脫，我說彼等解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。」

佛說此經已，時諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二六八）

如是我聞：

一時，佛在舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如河水從山澗出，彼水深駛，其流激注，多所漂沒。其河兩岸，生雜草木，大水所偃，順靡水邊，眾人涉渡，多為水所漂，隨流沒溺，遇浪近岸，手援草木，草木復斷，還隨水漂。

以下是藏文翻譯： འདི་སྐད་དུ། དགེ་སློང་དག །བྱིས་པ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ནི་གཟུགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །གཟུགས་ལ་དགའ་བར་བྱས་པས་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པས་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དགའ་བར་བྱས་པས་མ་འོངས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །མ་འོངས་པའི་གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས་གཟུགས་ལས་རྣམ་པར་མི་གྲོལ། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་རྣམ་པར་མི་གྲོལ་བས་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་མི་གྲོལ་བར་ང་སྨྲའོ། ། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ནི་གཟུགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་དོ། །དགའ་བར་མི་བྱེད་པས་མ་འོངས་པའི་གཟུགས་རྣམས་མི་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཞེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དགའ་བར་མི་བྱེད་པས་མ་འོངས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེའོ། །གཟུགས་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་པས་གཟུགས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། །ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་ང་སྨྲའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། ཉིས་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་པའོ། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་རི་སུལ་ནས་ཆུ་བོ་འབབ་པ་དེའི་ཆུ་ཟབ་ཅིང་མགྱོགས་ལ་རྒྱུན་དྲག་པོས་འབབ་པ་མང་པོ་ཞིག་ཁྱེར་རོ། །ཆུ་བོ་དེའི་འགྲམ་གཉིས་ན་རྩྭ་དང་ཤིང་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས་པ་ཆུ་ཆེན་པོས་བཀུག་སྟེ་ཆུའི་ངོགས་སུ་ཉེ་བར་གནས་སོ། །མི་མང་པོ་ཞིག་ཆུ་བརྒལ་བ་ན་ཆུས་ཁྱེར་ཏེ་རྒྱུན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱིང་ངོ་། །རླབས་ཀྱིས་འགྲམ་དུ་ཉེ་བར་ཕྱིན་པ་ན་རྩྭ་དང་ཤིང་ལ་འཇུས་པ་དང་རྩྭ་དང་ཤིང་ཡང་ཆད་དེ་སླར་ཡང་ཆུས་ཁྱེར་རོ། །

「如是，比丘！若凡愚眾生不如實知色、色集、色滅、色味、色患、色離，不如實知故，樂著於色，言色是我，彼色隨斷。如是不如實知受、想、行、識、識集、識滅、識味、識患、識離，不如實知故，樂著于識，言識是我，識復隨斷。

「若多聞聖弟子如實知色、色集、色滅、色味、色患、色離，如實知故，不樂著於色。如實知受、想、行、識、識集、識滅、識味、識患、識離，如實知故，不樂著識，不樂著故。如是自知，得般涅槃：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，時諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二六九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「非汝所應法，當盡舍離，舍彼法已，長夜安樂。比丘！何等法非汝所應，當速舍離，如是色、受、想、行、識，非汝所應，當盡舍離，斷彼法已，長夜安樂。譬如祇桓林中樹木，有人斫伐枝條，擔持而去，汝等亦不憂戚。所以者何？以彼樹木非我、非我所。

「如是，比丘！非汝所應者，當盡舍離，舍離已，長夜安樂。何等非汝所應，色非汝所應，當盡舍離，舍離已，長夜安樂。

འདི་སྐད་དུ། དགེ་སློང་དག །གལ་ཏེ་བྱིས་པ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །གཟུགས་ནི་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། །གཟུགས་དེ་ནི་རྗེས་སུ་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྗེས་སུ་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། ། གལ་ཏེ་འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་གཟུགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་དོ། །ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འགོག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དགའ་བར་མི་བྱེད་དོ། །དགའ་བར་མི་བྱེད་པས་སོ། །དེ་ལྟར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་ནས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་བོ། །བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱསྲིད་པ་ཕྱི་མ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བདག་

如是受、想、行、識，非汝所應，當速舍離，舍彼法已，長夜安樂。諸比丘！色為常耶？為無常耶？」

諸比丘白佛言：「無常。世尊！」

「比丘！無常者，為是苦耶？」

答言：「是苦。世尊！」

佛告比丘：「若無常、苦，是變易法，多聞聖弟子寧于中見有我、異我、相在不？」

答言：「不也，世尊！」

「如是受、想、行、識為是常耶？無常耶？」

答言：「無常。世尊！」

「比丘！若無常者，是苦耶？」

答言：「是苦。世尊！」

佛告比丘：「若無常、苦，是變易法，多聞聖弟子寧于中見有我、異我、相在不？」

答言：「不也，世尊！」

「比丘！是故諸所有色，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在。如是受、想、行、識，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在，聖弟子觀此五受陰非我、我所。如是觀時，于諸世間無所取著；無所取著者，自得涅槃：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，時諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

འདི་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་མ་ཡིན་པས། མྱུར་དུ་སྤང་བར་བྱའོ། །དེ་དག་སྤངས་ན་ཡུན་རིང་པོར་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །དགེ་སློང་དག་གཟུགས་ནི་རྟག་གམ། མི་རྟག་གམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། མི་རྟག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་དག་མི་རྟག་པ་དེ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནམ། གསོལ་པ། སྡུག་བསྔལ་བ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན། མང་དུ་ཐོས་པའི་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལ་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ལྷན་ཅིག་གནས་པར་མཐོང་ངམ། གསོལ་པ། དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རྟག་གམ། མི་རྟག་གམ། གསོལ་པ། མི་རྟག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་དག་གལ་ཏེ་མི་རྟག་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ནམ། གསོལ་པ། སྡུག་བསྔལ་བ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན། མང་དུ་ཐོས་པའི་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་དེ་ལ་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ལྷན་ཅིག་གནས་པར་མཐོང་ངམ། གསོལ་པ། དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་དག་དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད། འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་ངམ། ཕྱི་རོལ་ལམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། ངན་པའམ། བཟང་པོའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་མ་ཡིན། བདག་ལས་གཞན་མ་ཡིན། ལྷན་ཅིག་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད། འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་ངམ། ཕྱི་རོལ་ལམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། ངན་པའམ། བཟང་པོའམ། རིང་བའམ། ཉེ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་མ་ཡིན། བདག་ལས་གཞན་མ་ཡིན། ལྷན་ཅིག་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ོ་འདི་དག་བདག་དང་བདག་གི་བ་མ་ཡིན་པར་བལྟའོ། །དེ་ལྟར་བལྟས་ན་འཇིག་རྟེན་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་དོ། །མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས་བདག་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན་ཏོ། །བྱ་བ་བྱས་སོ། །སྲིད་པ་ཕྱི་མ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་མཁྱེན་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།

（二七〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。譬如田夫，于夏末秋初深耕其地，發荄斷草。如是，比丘！無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。

「譬如，比丘！如人刈草，手攬其端，舉而抖擻，萎枯悉落，取其長者。如是，比丘！無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。

「譬如庵羅果著樹，猛風搖條，果悉墮落。如是，無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。

「譬如樓閣，中心堅固，眾材所依，攝受不散。如是，無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。

「譬如一切眾生跡，像跡為大，能攝受故。如是，無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。

「譬如閻浮提一切諸河，悉赴大海，其大海者，最為第一，悉攝受故。如是，無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。

「譬如日出，能除一切世間闇冥。如是，無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་ཞིང་པས་དབྱར་གྱི་མཐའ་དང་སྟོན་གྱི་དང་པོར་ས་རྨོས་ནས་རྩ་བ་རྣམས་བཅད་དེ་རྩྭ་རྣམས་གཅོད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་དགེ་སློང་དག་མི་ཞིག་གིས་རྩྭ་བརྔས་ནས་རྩེ་མོ་ནས་བཟུང་སྟེ་གཡུག་ཅིང་སྐམ་པོ་རྣམས་ལྷུང་བར་བྱེད་ནས་རིང་པོ་རྣམས་ལེན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་ཨམྲའི་འབྲས་བུ་ཤིང་ལ་ཆགས་པ་ལ་རླུང་དྲག་པོས་ཡལ་ག་གཡོས་པས་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་ལྷུང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་ཁང་བརྩེགས་ཀྱི་དབུས་སུ་ཀ་བ་བརྟན་པོས་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་བརྟེན་ཅིང་འཛིན་པས་མི་འཐོར་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆག་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་ལས་གླང་པོ་ཆེའི་རྗེས་ནི་ཆེ་བས་ཀུན་འཛིན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་ཆུ་བོ་ཐམས་ཅད་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་འབབ་ཅིང་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ནི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་ཐམས་ཅད་འཛིན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་ཉི་མ་ཤར་བས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མུན་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ།།

「譬如轉輪聖王，于諸小王最上、最勝。如是，無常想修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。

「諸比丘！云何修無常想，修習多修習，能斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明？若比丘于空露地、若林樹間，善正思惟，觀察色無常，受、想、行、識無常。如是思惟，斷一切欲愛、色愛、無色愛、掉、慢、無明。所以者何？無常想者，能建立無我想，聖弟子住無我想，心離我慢，順得涅槃。」

佛說是經已，時，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二七一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，有比丘名曰低舍，與眾多比丘集於食堂，語諸比丘言：「諸尊，我不分別於法，不樂修梵行，多樂睡眠，疑惑於法。」

爾時，眾中有一比丘，往詣佛所，禮佛足，卻住一面，白佛言：「世尊！低舍比丘以眾多比丘集於食堂，作如是說，唱言：『我不能分別於法，不樂修梵行，多樂睡眠，疑惑於法。』」

佛告比丘：「是低舍比丘是愚癡人，不守根門，飲食不知量，初夜、后夜，心不覺悟，懈怠懶惰，不勤精進，不善觀察思惟善法；彼于分別法，心樂修梵行，離諸睡眠，于正法中離諸疑惑，無有是處。

འདི་ལྟ་སྟེ། འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་བཞིན་དུ། རྒྱལ་ཕྲན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་མཆོག་དང་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་གོམས་པར་བྱས་ཤིང་ལན་མང་དུ་གོམས་པར་བྱས་ན། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་ནུས་སོ།། དགེ་སློང་དག །ཇི་ལྟར་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་གོམས་པར་བྱས་ཤིང་ལན་མང་དུ་གོམས་པར་བྱས་ན། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་ནུས་ཤེ་ན། དགེ་སློང་གང་ཞིག་བླ་གབ་མེད་པའམ་ནགས་ཚལ་གྱི་གསེབ་ཏུ། ལེགས་པར་ཡང་དག་པར་བསམས་ཏེ། གཟུགས་མི་རྟག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྟག་པར་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་དོ། །དེ་ལྟར་བསམས་པས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། རྒོད་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། མ་རིག་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་འཇོག་པར་བྱེད་དེ། འཕགས་པ་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་གནས་ན། སེམས་ང་རྒྱལ་དང་བྲལ་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ།། ༼ཉིས་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་དམའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བཙུན་པ་དག་བདག་གིས་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་ནུས། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མི་དགའ། གཉིད་ལ་ཤིན་ཏུ་དགའ། ཆོས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་འོ།། དེའི་ཚེ་འཁོར་དེའི་ནང་ནས་དགེ་སློང་གཅིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཙུན་པ། དགེ་སློང་དམའ་བ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས། འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་ཏེ། བདག་གིས་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་ནུས། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མི་དགའ། གཉིད་ལ་ཤིན་ཏུ་དགའ། ཆོས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་འོ་ཞེས་ཟེར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དམའ་བ་དེ་ནི་མི་བློ་གྲོས་ཞན་པ་སྟེ། དབང་པོའི་སྒོ་མི་སྲུང་། ཟས་ཀྱི་ཚོད་མི་ཤེས། སྲོད་དང་ཐོ་རངས་སུ་སེམས་མི་གསལ་བ། ལེ་ལོ་ཅན། བརྩོན་འགྲུས་མི་བརྩོན། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་པར་མི་བྱེད་པས། དེས་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང་། སེམས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་དགའ་བ་དང་། གཉིད་དང་བྲལ་བ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ལ་ཐེ་ཚོམ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་བའི་གནས་མེད་དོ།།

若當比丘守護根門，飲食知量，初夜、后夜，覺悟精進，觀察善法，樂分別法，樂修梵行，離於睡眠，心不疑法，斯有是處。」

爾時，世尊告一比丘，汝往語低舍比丘言：「大師呼汝。」

比丘白佛：「唯然，受教。」前禮佛足，詣低舍所，而作是言：「長老低舍！世尊呼汝！」低舍聞命，詣世尊所，稽首禮足，卻住一面。

爾時，世尊語低舍比丘言：「汝低舍！實與眾多比丘集於食堂，作是唱言：『諸長老！我不能分別於法，不樂梵行，多樂睡眠，疑惑於法』耶？」低舍白佛：「實爾。世尊！」

佛問低舍：「我今問汝，隨汝意答。于意云何？若於色不離貪、不離欲、不離愛、不離念、不離渴，彼色若變、若異。于汝意云何？當起憂、悲、惱、苦為不耶？」

低舍白佛：「如是，世尊！若於色不離貪、不離欲、不離愛、不離念、不離渴，彼色若變、若異，實起憂、悲、惱、苦。世尊！實爾不異。」

佛告低舍：「善哉！善哉！低舍！正應如是，不離貪慾說法。

དེ་ལྟ་བས་ན་དགེ་སློང་གང་ཞིག་དབང་པོའི་སྒོ་བསྲུང་། ཟས་ཀྱི་ཚོད་ཤེས། སྲོད་དང་ཐོ་རངས་སུ་གསལ་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་བརྩོན། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་པ་དང་། ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་དགའ་བ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་དགའ་བ་དང་། གཉིད་དང་བྲལ་བ་དང་། སེམས་ཆོས་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་གཅིག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་སོང་ལ་དགེ་སློང་དམའ་བ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲོས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱོད་བོས་སོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག། དགེ་སློང་དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ། ལེགས་སོ། །བཀའ་བཞིན་བགྱིའོ། །ཞེས་གསོལ་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། དགེ་སློང་དམའ་བ་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །གནས་བརྟན་དམའ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱོད་བོས་སོ། །དགེ་སློང་དམའ་བས་བཀའ་ཐོས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། སྤྱི་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་གོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དམའ་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དམའ་བ་ཁྱོད་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས། གནས་བརྟན་དག་བདག་གིས་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མི་ནུས། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་མི་དགའ། གཉིད་ལ་ཤིན་ཏུ་དགའ། ཆོས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་འོ་ཞེས་སྨྲས་པ་བདེན་ནམ། དགེ་སློང་དམའ་བས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདེན་ལགས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དམའ་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ང་ཁྱོད་ལ་འདྲི། ཁྱོད་ཀྱི་བསམ་པ་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་ལོན་ཅིག །ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ། འདོད་པ་དང་མ་བྲལ། བྱམས་པ་དང་མ་བྲལ། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ། སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་གང་ཟག་དེའི་གཟུགས་དེ་འགྱུར་བའམ་གཞན་དུ་གྱུར་ན། དེའི་ཚེ་མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ། ཡིད་མི་བདེ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ་མི་འགྱུར། དགེ་སློང་དམའ་བས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ། འདོད་པ་དང་མ་བྲལ། བྱམས་པ་དང་མ་བྲལ། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ། སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་གང་ཟག་དེའི་གཟུགས་དེ་འགྱུར་བའམ་གཞན་དུ་གྱུར་ན། དེའི་ཚེ་མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཏེ་གཞན་དུ་མ་མཆིས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དམའ་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །དམའ་བ། དེ་བཞིན་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་ནི་དེ་ལྟར་རིགས་སོ།།

低舍！于受、想、行、識，不離貪、不離欲、不離愛、不離念、不離渴，彼識若變、若異，于汝意云何？當起憂、悲、惱、苦為不耶？」

低舍白佛：「如是，世尊！于識不離貪、不離欲、不離愛、不離念、不離渴，彼識若變、若異，實起憂、悲、惱、苦。世尊！實爾不異。」

佛告低舍：「善哉！善哉！正應如是，識不離貪慾說法。」

佛告低舍：「于意云何？若於色離貪、離欲、離愛、離念、離渴，彼色若變、若異時，當生憂、悲、惱、苦耶？」

低舍白佛：「不也，世尊！」

「如是不異。于意云何？受、想、行、識，離貪、離欲、離愛、離念、離渴，彼識若變、若異，當生憂、悲、惱、苦耶？」

低舍答曰：「不也，世尊！如是不異。」

佛告低舍：「善哉！善哉！低舍！今當說譬，大智慧者，以譬得解。如二士夫共伴行一路，一善知路，一不知路，其不知者語知路者，作如是言：『我欲詣某城、某村、某聚落，當示我路。』時，知路者即示彼路，語言：『士夫，從此道去，前見二道，舍左從右前行，復有坑澗渠流，復當舍左從右，復有叢林，復當舍左從右。汝當如是漸漸前行，得至某城。』」

佛告低舍：「其譬如是：不知路者，譬愚癡凡夫。

བཙུན་པ་ཏི་ཤ་ལགས། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དང་། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དང་། སྐོམ་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་འགྱུར་བའམ་གཞན་དུ་གྱུར་ན། ཁྱོད་ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ་མི་འགྱུར། ཏི་ཤས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་ནོ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དང་། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དང་། སྐོམ་པ་དང་མ་བྲལ་བ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་འགྱུར་བའམ་གཞན་དུ་གྱུར་ན། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་ཏེ་གཞན་དུ་མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཏི་ཤ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བའི་ཆོས་བསྟན་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཏི་ཤ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། དྲན་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། སྐོམ་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་དག་གི་གཟུགས་དེ་འགྱུར་བའམ་གཞན་དུ་གྱུར་ན། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ། ཏི་ཤས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟར་མ་ལགས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དུ་མ་ལགས་སོ། ཁྱོད་ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། དྲན་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། སྐོམ་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་འགྱུར་བའམ་གཞན་དུ་གྱུར་ན། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རམ། ཏི་ཤས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་ལྟར་མ་ལགས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དུ་མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཏི་ཤ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། ཏི་ཤ། ད་ནི་དཔེ་བསྟན་པར་བྱའོ། ཤེས་རབ་ཅན་རྣམས་ནི་དཔེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་གཉིས་ལམ་གཅིག་ཏུ་འགྲོགས་ནས་འགྲོ་བ་ལས། གཅིག་ནི་ལམ་ཤེས་པ་དང་། གཅིག་ནི་ལམ་མི་ཤེས་པ་ལས། ལམ་མི་ཤེས་པ་དེས་ལམ་ཤེས་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། བདག་གྲོང་ཁྱེར་འདི་དང་། གྲོང་འདི་དང་། གྲོང་རྡལ་འདི་རུ་འགྲོ་བར་འདོད་པས། བདག་ལ་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ། དེ་ནས་ལམ་ཤེས་པ་དེས་དེ་ལ་ལམ་བསྟན་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། སྐྱེས་བུ་དག་འདི་ནས་སོང་ན་མདུན་དུ་ལམ་གཉིས་མཐོང་སྟེ། གཡོན་པ་བོར་ལ་གཡས་པར་སོང་ཞིག །མདུན་དུ་གཡང་ས་དང་ཆུ་ཀླུང་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་གཡོན་པ་བོར་ལ་གཡས་པར་སོང་ཞིག །ཡང་ནགས་ཚལ་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་གཡོན་པ་བོར་ལ་གཡས་པར་སོང་ཞིག །དེ་ལྟར་རིམ་གྱིས་སོང་ན་གྲོང་ཁྱེར་དེར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཏི་ཤ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་ལམ་མི་ཤེས་པ་ནི་བྱིས་པ་བླུན་པོ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལྟ་བུའོ།

其知路者，譬如來、應、等正覺。前二路者，謂眾生狐疑。左路者，三不善法——貪、恚、害覺。其右路者，謂三善覺——出要離欲覺、不瞋覺、不害覺。前行左路者，謂邪見、邪志、邪語、邪業、邪命、邪方便、邪念、邪定。前行右路者，謂正見、正志、正語、正業、正命、正方便、正念、正定。坑澗渠流者，謂瞋恚、覆障、憂、悲。叢林者，謂五欲功德也。城者，謂般涅槃。」

佛告低舍：「佛為大師，為諸聲聞所作已作，如今當作哀愍悲念，以義安樂，皆悉已作。汝等今日，當作所作，當於樹下，或空露地、山巖窟宅，敷草為座，善思正念，修不放逸，莫令久後心有悔恨，我今教汝。」

爾時，低舍聞佛所說，歡喜奉行。

（二七二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，眾中有少諍事，世尊責諸比丘故，晨朝著衣持缽，入城乞食。食已，出，攝舉衣缽，洗足，入安陀林，坐一樹下，獨靜思惟，作是念：「眾中有少諍事，我責諸比丘，然彼眾中多年少比丘，出家未久，不見大師，或起悔心，愁憂不樂。我已長夜于諸比丘生哀愍心，今當復還，攝取彼眾，以哀愍故。

以下是藏文翻譯： གང་གི་ལམ་ཤེས་པ་དེ་ནི་དཔེར་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལྟ་བུའོ། །མདུན་གྱི་ལམ་གཉིས་པོ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་མོ། །གཡོན་གྱི་ལམ་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་གསུམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་གོ། །གཡས་ཀྱི་ལམ་ནི་དགེ་བའི་རྣམ་རྟོག་གསུམ་སྟེ། ངེས་འབྱུང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་རྟོག་དང་ཁོང་ཁྲོ་མེད་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་གནོད་སེམས་མེད་པའི་རྣམ་རྟོག་གོ། །གཡོན་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ནི་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ལོག་པའི་རྟོག་པ་དང་ལོག་པའི་ངག་དང་ལོག་པའི་ལས་དང་ལོག་པའི་འཚོ་བ་དང་ལོག་པའི་རྩོལ་བ་དང་ལོག་པའི་དྲན་པ་དང་ལོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །གཡས་སུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ངག་དང་ཡང་དག་པའི་ལས་དང་ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །གཡང་ས་དང་ཆུ་རྒྱུན་ནི་ཞེ་སྡང་དང་སྒྲིབ་པ་དང་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ནགས་ཚལ་ནི་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའོ། །གྲོང་ཁྱེར་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དམའ་བ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སངས་རྒྱས་ནི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པ་དང་ད་ལྟ་བྱ་བར་འགྱུར་བ་དང་སྙིང་རྗེས་དགོངས་ཤིང་དོན་གྱིས་བདེ་བར་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་བྱས་ཟིན་ཏོ། །ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་དེང་བྱ་བ་བྱ་སྟེ། ཤིང་དྲུང་ངམ་བླ་གབ་མེད་པའམ་རི་བྲག་གི་ཕུག་ཏུ་རྩྭ་བཏིང་སྟེ་གདན་དུ་བྱས་ནས་ལེགས་པར་བསམ་ཞིང་ཡང་དག་པར་དྲན་པ་དང་བག་ཡོད་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་ནས་སེམས་ལ་འགྱོད་པ་མེད་པར་གྱིས་ཤིག །ངས་ད་ལྟ་ཁྱོད་ལ་བསླབ་པ་བྱིན་ནོ། ། དེའི་ཚེ་དམའ་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུར་གྱུར་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་བསྒྲུབས་སོ། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་འདུན་གྱི་ནང་དུ་རྩོད་པ་ཆུང་ངུ་བྱུང་བས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་བཀྱོན་མཛད་པའི་ྔ་དྲོ་ཞལ་ཟས་ཀྱི་དུས་སུ་ན་བཟའ་བགོས་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་སོ། །བཞེས་ཟིན་ནས་ཕྱིར་བྱོན་ཏེ་ན་བཟའ་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྡུས་ནས་ཞབས་བཀྲུས་ཏེ་ཨན་ད་ཀ་ཝ་ནའི་ནགས་སུ་ཕེབས་ནས་ཤིང་གཅིག་གི་དྲུང་དུ་སྐུ་གཅིག་པུར་བཞུགས་ཏེ་དགོངས་པ་མཛད་ཅིང་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་སོ། །དགེ་འདུན་གྱི་ནང་དུ་རྩོད་པ་ཆུང་ངུ་བྱུང་བས། ངས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་བཀྱོན་མཛད་པས། འོན་ཀྱང་དགེ་འདུན་དེའི་ནང་དུ་དགེ་སློང་གཞོན་ནུ་མང་པོ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པ་སངས་རྒྱས་མ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་འགྱོད་པའི་སེམས་སྐྱེས་ནས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་སྲིད་དོ། །ངས་ཡུན་རིང་པོར་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེའི་སེམས་བསྐྱེད་པས། ད་ནི་སླར་ཡང་དགེ་འདུན་དེ་བསྡུ་བར་བྱ་སྟེ་སྙིང་རྗེའི་ཕྱིར་རོ། །

」

時，大梵王知佛心念，如力士屈伸臂頃，從梵天沒，住于佛前，而白佛言：「如是，世尊！如是，善逝！責諸比丘，以少諍事故。于彼眾中多有年少比丘，出家未久，不見大師，或起悔心，愁憂不樂。世尊長夜哀愍，攝受眾僧。善哉！世尊！愿今當還攝諸比丘。」

爾時，世尊心已垂愍梵天故，默然而許。時，大梵天知佛世尊默然已許，為佛作禮，右繞三匝，忽然不現。

爾時世尊，大梵天王還去未久，即還祇樹給孤獨園。敷尼師檀，𣫍身正坐，表現微相，令諸比丘敢來奉見。時，諸比丘來詣佛所，懷慚愧色，前禮佛足，卻坐一面。

爾時，世尊告諸比丘：「出家之人，卑下活命，剃髮持缽，家家乞食，如被噤咒。所以然者，為求勝義故，為度生、老、病、死、憂、悲、惱、苦、究竟苦邊故。諸善男子！汝不為王賊所使、非負債人、不為恐怖、不為失命而出家，正為解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。汝等不為此而出家耶？」

比丘白佛：「實爾。世尊！」

佛告比丘：「汝等比丘為如是勝義而出家。

དེའི་ཚེ་ཚངས་པ་ཆེན་པོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་དགོངས་པ་མཁྱེན་ནས། སྟོབས་ལྡན་གྱིས་དཔུང་པ་བརྐྱང་བཀུམ་བྱེད་པའི་ཡུན་ཙམ་ལ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ནས་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་འཁོད་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་ནོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་དེ་བཞིན་ནོ། །རྩོད་པ་ཆུང་ངུའི་རྐྱེན་གྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་བཀྱོན་མཛད་པ་ལགས་སོ། །དགེ་འདུན་དེའི་ནང་དུ་དགེ་སློང་གཞོན་ནུ་མང་པོ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པ་སྟོན་པ་མ་མཐོང་བ་རྣམས་ལ་འགྱོད་པའི་སེམས་སྐྱེས་ནས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་སྲིད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡུན་རིང་པོར་དགེ་འདུན་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བས་བསྡུས་པར་མཛད་དོ། །ལེགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། ད་ནི་སླར་ཡང་དགེ་སློང་རྣམས་བསྡུ་བར་མཛོད་ཅིག ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚངས་པ་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བས་ཅང་མི་གསུང་བར་གནང་ངོ་། །དེའི་ཚེ་ཚངས་པ་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅང་མི་གསུང་བར་གནང་བ་མཁྱེན་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་གཡས་ཕྱོགས་སུ་ལན་གསུམ་བསྐོར་བ་བྱས་ནས་མྱུར་དུ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚངས་པའི་རྒྱལ་པོ་ཕྱིར་གཤེགས་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པར་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བར་ཕྱིར་གཤེགས་ཏེ། གདན་བཏིང་ནས་སྐུ་དྲང་པོར་བསྲངས་ཏེ་བཞུགས་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམ་འགྱུར་མངོན་པར་མཛད་དེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་མཇལ་བར་འོང་བའི་སྐལ་བ་བཞག་གོ །དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། ངོ་ཚ་བའི་མདངས་དང་བཅས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གང་ཟག་གི་འཚོ་བ་ནི་དམའ་བ་ཡིན་ཏེ། མགོ་བྲེགས་ནས་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ཏེ་ཁྱིས་ཁྱིམ་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་རྒྱུ་བ་ནི་སྔགས་ཀྱིས་བཅིངས་པ་དང་འདྲའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་ཕྱིར་དང་། སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམས་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་ཁྱེད་རྣམས་རྒྱལ་པོས་བཏང་བ་མ་ཡིན། ཆོམ་རྐུན་པས་བཏང་བ་མ་ཡིན། བུ་ལོན་ཅན་མ་ཡིན། འཇིགས་པས་མ་ཡིན། སྲོག་གི་བར་ཆད་ཀྱིས་མ་ཡིན་གྱི། སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་རྣམས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དེ་བཞིན་ནོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་རྣམས་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་དམ་པའི་དོན་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །

云何于中猶復有一愚癡凡夫，而起貪慾，極生染著，瞋恚兇暴，懈怠下劣，失念不定，諸根迷亂？譬如士夫從闇而入闇，從冥入冥，從糞廁出復墮糞廁，以血洗血，舍離諸惡還復取惡。我說此譬，凡愚比丘亦復如是。又復譬如焚屍火𣕊，捐棄塳間，不為樵伐之所採拾。我說此譬，愚癡凡夫比丘而起貪慾，極生染著，瞋恚兇暴，懈怠下劣，失念不定，諸根散亂，亦復如是。

「比丘！有三不善覺法。何等為三？貪覺、恚覺、害覺，此三覺由想而起。云何想？想有無量種種，貪想、恚想、害想，諸不善覺從此而生。比丘！貪想、恚想、害想、貪覺、恚覺、害覺，及無量種種不善。云何究竟滅盡？於四念處繫心，住無相三昧，修習多修習，惡不善法從是而滅，無餘永盡，正以此法。

「善男子、善女人信樂出家，修習無相三昧，修習多修習已，住甘露門，乃至究竟甘露涅槃。我不說此甘露涅槃，依三見者。何等為三？有一種見如是如是說：『命則是身。』復有如是見：『命異身異。』又作是說：『色是我，無二無異，長存不變。』多聞聖弟子作是思惟：『世間頗有一法可取而無罪過者？』思惟已，都不見一法可取而無罪過者。我若取色，即有罪過；若取受、想、行、識，則有罪過。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་འབྱུང་བ་དང་། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་འདོད་ཆགས་དང་། ཆགས་པ་རབ་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་གདུག་པ་དང་། ལེ་ལོ་དམན་པ་དང་། དྲན་པ་ཉམས་པ་མི་བརྟན་པ་དང་། དབང་པོ་རྣམས་འཁྲུགས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་མུན་པ་ནས་མུན་པར་འཇུག་པ་དང་། མུན་ནག་ནས་མུན་ནག་ཏུ་འཇུག་པ་དང་། ཆབ་རྫིང་ནས་བྱུང་སྟེ་ཡང་ཆབ་རྫིང་དུ་ལྷུང་བ་དང་། ཁྲག་གིས་ཁྲག་བཀྲུ་བ་དང་། སྡིག་པ་སྤངས་ནས་ཡང་སྡིག་པ་ལེན་པ་དང་འདྲ། ངས་དཔེ་འདི་བཤད་པ་ནི་བྱིས་པའི་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། ཡང་དཔེར་ན་རོ་སྲེག་པའི་མེ་ཤིང་ནི་དུར་ཁྲོད་དུ་བོར་བ་དང་། བུད་ཤིང་དུ་མི་ལེན་པ་བཞིན་དུ། ངས་དཔེ་འདི་བཤད་པ་ནི་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་དགེ་སློང་རྣམས་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་པ་དང་། ཆགས་པ་རབ་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་གདུག་པ་དང་། ལེ་ལོ་དམན་པ་དང་། དྲན་པ་ཉམས་པ་མི་བརྟན་པ་དང་། དབང་པོ་རྣམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། དགེ་སློང་དག མི་དགེ་བའི་རྣམ་རྟོག་གི་ཆོས་གསུམ་ཡོད་དེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་། ཞེ་སྡང་གི་རྣམ་རྟོག་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་སྟེ། རྣམ་རྟོག་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་འདུ་ཤེས་ལས་བྱུང་བའོ། འདུ་ཤེས་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་ནི་གྲངས་མེད་པ་སྣ་ཚོགས་ཏེ། འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། ཞེ་སྡང་གི་འདུ་ཤེས་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལས་མི་དགེ་བའི་རྣམ་རྟོག་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། དགེ་སློང་དག འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། ཞེ་སྡང་གི་འདུ་ཤེས་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་། ཞེ་སྡང་གི་རྣམ་རྟོག་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་དང་། གྲངས་མེད་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཟད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་ལ་སེམས་གཏད་དེ། མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གནས་ཤིང་། གོམས་པར་བྱས་ཏེ་མང་དུ་བསྒོམས་པས་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དེ་ལས་འགག་ཅིང་། ལྷག་མ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཟད་དོ། ཆོས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་སོ། རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དད་པས་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། མཚན་མ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ནས། བདུད་རྩིའི་སྒོར་གནས་ཏེ། མཐར་ཐུག་པར་བདུད་རྩི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྱུར་རོ། ངས་བདུད་རྩི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འདི་ནི་ལྟ་བ་གསུམ་ལ་བརྟེན་པར་མི་བཤད་དོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། ལྟ་བ་འདི་ལྟ་བུ་འགའ་ཞིག་འདི་སྐད་ཅེས་སྲོག་དེ་ཉིད་ལུས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། ཡང་འདི་ལྟ་བུའི་ལྟ་བ་ཡོད་དེ། སྲོག་གཞན་ལུས་གཞན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། ཡང་འདི་སྐད་ཅེས་གཟུགས་ནི་བདག་ཡིན་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་ཐ་མི་དད་དེ། རྟག་པ་མི་འགྱུར་བའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་འདི་ལྟར་བསམས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ན་ཆོས་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་བླང་དུ་ཡོད་ལ་ཉེས་པ་མེད་པ་ཡོད་དམ་ཞེས་བསམས་ནས། ཆོས་གང་ཡང་རུང་བ་གཅིག་ཀྱང་བླང་དུ་ཡོད་ལ་ཉེས་པ་མེད་པ་མ་མཐོང་ངོ་། གལ་ཏེ་ངས་གཟུགས་བླངས་ན་ཉེས་པ་འབྱུང་ངོ་། གལ་ཏེ་ཚོར་བའམ། འདུ་ཤེས་སམ། འདུ་བྱེད་དམ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་བླངས་ན་ཉེས་པ་འབྱུང་ངོ་།

作是知已，于諸世間，則無所取，無所取者，自覺涅槃：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已。時，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

應說、小土摶　　泡沫、二無知 　河流、祇林、樹　　低舍責、諸想

雜阿含經卷第十 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十一

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（二七三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異比丘獨靜思惟：「云何為我？我何所為？何等是我？我何所住？」從禪覺已，往詣佛所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！我獨一靜處，作是思惟：『云何為我？我何所為？何法是我？我於何住？』」

佛告比丘：「今當爲汝說於二法。諦聽，善思，云何為二？眼色為二。耳聲、鼻香、舌味、身觸、意法為二，是名二法。比丘！若有說言：『沙門瞿曇所說二法，此非為二，我今舍此，更立二法。』彼但有言數，問已不知，增其疑惑，以非境界故。所以者何？緣眼、色，生眼識。

「比丘！彼眼者，是肉形、是內、是因緣、是堅、是受，是名眼肉形內地界。

དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་ལེན་པ་མེད་དེ། ལེན་པ་མེད་པས་རང་ཉིད་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རྟོགས་སོ། སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་སྲིད་པ་ལེན་པ་མེད་པར་རང་གིས་ཤེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། བཤད་པར་བྱ་བ་དང་། ས་རྡོག་ཆུང་ངུ་དང་། དབུ་བ་དང་། མི་ཤེས་པ་གཉིས་དང་། ཆུ་བོ་དང་། རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་དང་། ཤིང་དང་། དམའ་བའི་གནས་དང་། སྨད་པ་དང་། འདུ་ཤེས་རྣམས་སོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་པའོ། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་པོད་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་གཅིག་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ན་བྷ་དྲས་རྒྱའི་སྐད་དུ་བསྒྱུར། ༼ཉིས་བརྒྱ་དོན་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཅིག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་འདི་ལྟར་བསམས་ཏེ། བདག་ནི་གང་ཡིན། བདག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱེད། ཆོས་གང་ཞིག་བདག་ཡིན། བདག་གང་ན་གནས། བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཙུན་པ། བདག་གཅིག་པུ་དབེན་པར་འདི་ལྟར་བསམས་ཏེ། བདག་ནི་གང་ཡིན། བདག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱེད། ཆོས་གང་ཞིག་བདག་ཡིན། བདག་གང་ན་གནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ལྟ་ངས་ཁྱོད་ལ་ཆོས་གཉིས་བཤད་པར་བྱའོ། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །གཉིས་གང་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་ནི་གཉིས་སོ། རྣ་བ་དང་སྒྲ། སྣ་དང་དྲི། ལྕེ་དང་རོ། ལུས་དང་རེག་བྱ། ཡང་ཆོས་ནི་གཉིས་ཏེ། འདི་དག་ནི་ཆོས་གཉིས་ཞེས་བྱའོ། དགེ་སློང་། གལ་ཏེ་འགའ་ཞིག་འདི་སྐད་དུ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་གསུངས་པའི་ཆོས་གཉིས་པོ་འདི་ནི་གཉིས་མ་ཡིན་ཏེ། ངས་འདི་དག་བཏང་ནས་ཆོས་གཉིས་གཞན་དག་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་ཚིག་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། དྲིས་ན་མི་ཤེས་ཤིང་ཐེ་ཚོམ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེའོ། དགེ་སློང་། མིག་དེ་ནི་ཤ་ཡི་དབྱིབས་ཅན། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད། རྒྱུ་རྐྱེན། སྲ་བ། ཉམས་སུ་མྱོང་བ་སྟེ། འདི་ནི་མིག་གི་ཤ་ཡི་དབྱིབས་ཅན་ནང་གི་ས་ཡི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ།

比丘！若眼肉形，若內、若因緣、津澤、是受，是名眼肉形內水界。比丘！若彼眼肉形，若內、若因緣、明暖、是受，是名眼肉形內火界。比丘！若彼眼肉形，若內、若因緣、輕飄動搖、是受，是名眼肉形內風界。

「比丘！譬如兩手和合相對作聲。如是緣眼、色，生眼識，三事和合觸，觸俱生受、想、思。此等諸法非我、非常，是無常之我，非恒、非安隱、變易之我。所以者何？比丘！謂生、老、死、沒、受生之法。

「比丘！諸行如幻、如炎，剎那時頃盡朽，不實來實去。是故，比丘！于空諸行當知、當喜、當念：『空諸行常、恒、住、不變易法空，無我、我所。』譬如明目士夫，手執明燈，入于空室，彼空室觀察。

「如是，比丘！於一切空行、空心觀察歡喜，于空法行，常、恒、住、不變易法，空我、我所。如眼，耳、鼻、舌、身、意法因緣生意識，三事和合觸，觸俱生受、想、思，此諸法無我、無常，乃至空我、我所。比丘！于意云何？眼是常、為非常耶？」

答言：「非常。世尊！」

復問：「若無常者，是苦耶？」

答言：「是苦。

དགེ་སློང་། གལ་ཏེ་མིག་གི་ཤ་གཟུགས་དེ་ནང་གི་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་དང་། བརླན་གཤེར་དང་། ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་ནི་མིག་གི་ཤ་གཟུགས་ནང་གི་ཆུའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། དགེ་སློང་། གལ་ཏེ་མིག་གི་ཤ་གཟུགས་དེ་ནང་གི་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་དང་། གསལ་ཞིང་དྲོ་བ་དང་། ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་ནི་མིག་གི་ཤ་གཟུགས་ནང་གི་མེའི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། དགེ་སློང་། གལ་ཏེ་མིག་གི་ཤ་གཟུགས་དེ་ནང་གི་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་དང་། ཡང་ཞིང་གཡོ་བ་དང་། འགུལ་བ་དང་། ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་ནི་མིག་གི་ཤ་གཟུགས་ནང་གི་རླུང་གི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། དགེ་སློང་། དཔེར་ན་ལག་པ་གཉིས་ཕན་ཚུན་བརྡབས་པས་སྒྲ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་སྟེ། ཆོས་གསུམ་འདུས་པས་རེག་པ་འབྱུང་ལ། རེག་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་འབྱུང་ངོ་། ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མ་ཡིན། རྟག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མི་རྟག་པའི་བདག་ཡིན། བརྟན་པ་མ་ཡིན། བདེ་བ་མ་ཡིན། འགྱུར་བའི་བདག་ཡིན་ནོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགེ་སློང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། འཆི་འཕོ་བ་དང་། སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། དགེ་སློང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་སྒྱུ་མ་དང་། སྨིག་རྒྱུ་དང་འདྲ་སྟེ། སྐད་ཅིག་ཙམ་དུ་ཟད་ཅིང་འཇིག་པ། བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་འོང་ཞིང་བདེན་པར་འགྲོ་བའོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་། སྟོང་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་ཤེས་པར་བྱ། དགའ་བར་བྱ། དྲན་པར་བྱ་སྟེ། སྟོང་པའི་འདུ་བྱེད་རྣམས་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། གནས་པ་དང་། མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཉིད་སྟོང་པ་སྟེ། བདག་དང་བདག་གི་བ་མེད་དོ། དཔེར་ན་མིག་གསལ་བའི་སྐྱེས་བུས་མར་མེ་གསལ་བ་ཐོགས་ནས་ཁང་སྟོང་དུ་ཞུགས་ཏེ། ཁང་སྟོང་དེ་ལ་བལྟ་བ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་། འདུ་བྱེད་སྟོང་པ་ཐམས་ཅད་དང་། སེམས་སྟོང་པ་ལ་བལྟ་ཞིང་དགའ་བར་བྱ་སྟེ། སྟོང་པའི་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པ་ནི་རྟག་པ་དང་། བརྟན་པ་དང་། གནས་པ་དང་། མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཉིད་སྟོང་པ་སྟེ། བདག་དང་བདག་གི་བ་མེད་དོ། ཇི་ལྟར་མིག་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་སྟེ། ཆོས་གསུམ་འདུས་པས་རེག་པ་འབྱུང་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་འབྱུང་སྟེ། ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པ་དང་། མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་དང་བདག་དང་བདག་གི་བ་མེད་དོ། དགེ་སློང་། འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། མིག་ནི་རྟག་གམ་མི་རྟག། གསོལ་པ། མི་རྟག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཡང་དྲིས་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ན། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནམ། གསོལ་པ། སྡུག་བསྔལ་ལགས་སོ།

世尊！」

復問：「若無常、苦，是變易法，多聞聖弟子寧于中見我、異我、相在不？」

答言：「不也，世尊！」

「耳、鼻、舌、身、意亦復如是。如是多聞聖弟子于眼生厭，厭故不樂，不樂故解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』耳、鼻、舌、身、意亦復如是。」

時，彼比丘聞世尊說合手聲譬經教已，獨一靜處，專精思惟，不放逸住，乃至自知不受後有。成阿羅漢。

（二七四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「非汝有者，當棄捨，舍彼法已，長夜安樂。諸比丘！于意云何？於此祇桓中，諸草木枝葉，有人持去，汝等頗有念言：『此諸物是我所，彼人何故輒持去？』」

答言：「不也，世尊！」

「所以者何？彼亦非我、非我所故，汝諸比丘亦復如是。于非所有物當盡棄捨，棄捨彼法已，長夜安樂。何等為非汝所有？謂眼，眼非汝所有，彼應棄捨，舍彼法已，長夜安樂。耳、鼻、舌、身、意亦復如是。云何？比丘！眼是常耶？為非常耶？」

答言：「無常。」

世尊復問：「若無常者，是苦耶？」

答言：「是苦。

བཅོམ་ལྡན་འདས། ཡང་དྲིས་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ན། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་དེ་ལ་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་གནས་པར་མཐོང་ངམ། གསོལ་པ། མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་ལྟར་འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་མིག་ལ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱོ་བས་མི་དགའ། མི་དགའ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ། རྣམ་པར་གྲོལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཤེས་པ་མཐོང་སྟེ། སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་སྲིད་པ་ལེན་པ་མེད་པར་རང་གིས་ཤེས་སོ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལག་པ་བརྡབས་པའི་སྒྲའི་དཔེའི་ཆོས་བསྟན་པ་ཐོས་ནས། གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་བསམ་གཏན་ལ་གནས་ཏེ། བག་ཡངས་སུ་མ་གྱུར་པར་གནས་ནས། སླར་སྲིད་པ་ལེན་པ་མེད་པར་རང་གིས་ཤེས་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་བོ། ༼ཉིས་བརྒྱ་དོན་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཀྱི་མ་ཡིན་པ་རྣམས་དོར་བར་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་བཏང་ནས་ཡུན་རིང་པོར་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་དག །འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་འདི་ན་རྩྭ་དང་ཤིང་དང་ཡལ་ག་དང་ལོ་མ་རྣམས་མི་ཞིག་གིས་ཁྱེར་ན། ཁྱེད་ཅག་འདི་སྙམ་དུ་དངོས་པོ་འདི་དག་ནི་བདག་གི་ཡིན་ན། མི་དེས་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྱེར་སྙམ་དུ་སེམས་སམ། གསོལ་པ། མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་བདག་གི་མ་ཡིན། བདག་གི་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ཅག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། ཁྱེད་ཀྱི་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཡོངས་སུ་དོར་བར་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་བཏང་ནས་ཡུན་རིང་པོར་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། གང་དག་ཁྱེད་ཀྱི་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་མིག་གོ །མིག་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དོར་བར་བྱའོ། ཆོས་དེ་བཏང་ནས་ང་པོར་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་། མིག་ནི་རྟག་གམ་མི་རྟག གསོལ་པ། མི་རྟག་གོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་ན། སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནམ། གསོལ་པ། སྡུག་བསྔལ་ལགས་སོ།

世尊！」

復問：「若無常、苦者，是變易法，多聞聖弟子寧于中見我、異我、相在不？」

答言：「不也，世尊！」

「耳、鼻、舌、身、意亦復如是。多聞聖弟子於此六入處觀察非我、非我所，觀察已，于諸世間都無所取，無所取故無所著，無所著故自覺涅槃：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二七五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「其有說言大力者，其唯難陀！此是正說。其有說言最端政者，其唯難陀！是則正說。其有說言愛慾重者，其唯難陀！是則正說。

「諸比丘！而今難陀關閉根門，飲食知量，初夜、后夜精勤修習，正智成就，堪能盡壽純一滿凈，梵行清白。彼難陀比丘關閉根門故，若眼見色，不取色相，不取隨形好。若諸眼根增不律儀、無明闇障、世間貪、愛、惡不善法不漏其心，生諸律儀；防護于眼、耳、鼻、舌、身、意根，生諸律儀，是名難陀比丘關閉根門。

「飲食知量者，難陀比丘于食係數：『不自高、不放逸、不著色、不著莊嚴，支身而已。任其所得，為止飢渴，修梵行故。

བཅོམ་ལྡན་འདས། ཡང་དྲིས་པ། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ན། འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ན། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་དེ་ལ་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་གནས་པར་མཐོང་ངམ། གསོལ་པ། མ་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་ལ་བདག་མ་ཡིན། བདག་གི་བ་མ་ཡིན་པར་བལྟས་ཏེ། བལྟས་ནས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ལ་ལེན་པ་མེད། ལེན་པ་མེད་པས་ཆགས་པ་མེད། ཆགས་པ་མེད་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་རང་གིས་རྟོགས་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་སྲིད་པ་ལེན་པ་མེད་པར་རང་གིས་ཤེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ༼ཉིས་བརྒྱ་དོན་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གང་དག་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བརྗོད་ན། དགའ་བོ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་ཡང་དག་པར་སྨྲ་བའོ། གང་དག་མཛེས་པ་མཆོག་ཅེས་བརྗོད་ན། དགའ་བོ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་ཡང་དག་པར་སྨྲ་བའོ། གང་དག་འདོད་པ་ཆེ་བ་ཞེས་བརྗོད་ན། དགའ་བོ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་ཡང་དག་པར་སྨྲ་བའོ། དགེ་སློང་དག་ད་ལྟ་དགའ་བོས་དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་ཤིང་། ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་ལ། མཚན་མོའི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་རྫོགས་པར་བྱས་ནས། ཚེ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་ནོ། དགའ་བོ་དགེ་སློང་དེས་དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་པས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ན། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་མི་འཛིན། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་མཛེས་པ་མི་འཛིན་ནོ། གལ་ཏེ་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་སྡོམ་པ་མེད་པ་དང་། མ་རིག་པའི་མུན་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སེམས་ལ་མི་འཇུག་པར་བྱེད་ཅིང་། སྡ་སྐྱེ་བར་བྱེད་དོ། མིག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་བསྲུངས་ཏེ་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བར་བྱེད་དོ། འདི་ནི་དགའ་བོ་དགེ་སློང་གིས་དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་པ་ཞེས་བྱའོ། ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་ནི། དགའ་བོ་དགེ་སློང་གིས་ཟས་ལ་གྲངས་སུ་བགྲང་སྟེ། ང་རྒྱལ་མི་བྱེད། བག་མེད་པར་མི་བྱེད། ཁ་དོག་ལ་མི་ཆགས། རྒྱན་ལ་མི་ཆགས་པར་ལུས་འཚོ་བ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། ཇི་ལྟར་རྙེད་པ་བཞིན་དུ། བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པ་ཞི་བར་བྱ་བ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ།

故起苦覺令息滅，未起苦覺令不起故，成其崇向故。氣力安樂，無罪觸住故。如人乘車，涂以膏油，不為自高，乃至莊嚴，為載運故。又如涂瘡，不貪其味，為息苦故。』如是，善男子難陀知量而食，乃至無罪觸住，是名難陀知量而食。

「彼善男子難陀初夜、后夜精勤修業者，彼難陀晝則經行、坐禪，除去陰障，以凈其身。于初夜時，經行、坐禪，除去陰障，以凈其身。于中夜時，房外洗足，入于室中，右脅而臥，屈膝累足，繫念明想，作起覺想。於後夜時，徐覺徐起，經行、坐禪，是名善男子難陀初夜、后夜精勤修集。

「彼善男子難陀勝念正知者，是善男子難陀觀察東方，一心正念，安住觀察；觀察南、西、北方，亦復如是。一心正念，安住觀察。如是觀者，世間貪、愛、惡不善法不漏其心。彼善男子難陀覺諸受起，覺諸受住，覺諸受滅，正念而住，不令散亂；覺諸想起，覺諸想住，覺諸想滅，覺諸覺起，覺諸覺住，覺諸覺滅，正念心住，不令散亂，是名善男子難陀正念正智成就。

「是故，諸比丘！當作是學：『關閉根門，如善男子難陀；飲食知量，如善男子難陀；初夜、后夜精勤修業，如善男子難陀；正念正智成就，如善男子難陀。』如教授難陀法，亦當持是為其餘人說。

བཅས་པ་འདི་དག་བརྩམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། མ་བརྩམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། མཆོད་པར་བྱ་བ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོབས་དང་བདེ་བ་དང་ཉེས་པ་མེད་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་ཤིང་རྟ་ལ་ཞོན་ནས་སྣུམ་གྱིས་བྱུག་པ་བཞིན་ཏེ། ང་རྒྱལ་མི་བྱེད་པར་རྒྱན་གྱི་ཆེད་དུ་འཁུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་རྨ་ལ་སྨན་བྱུག་པ་བཞིན་ཏེ། རོ་ལ་མི་ཆགས་པར་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོས་ཚོད་ཟིན་པར་ཟ་བ་ནས་ཉེས་པ་མེད་པར་གནས་པའི་བར་ཏེ། འདི་ནི་རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོས་ཚོད་ཟིན་པར་ཟ་བ་ཞེས་བྱའོ། ། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་མཚན་མོའི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ནི། དགའ་བོ་དེས་ཉིན་མོར་འཆག་པ་དང་བསམ་གཏན་བྱེད་ཅིང༌། སྒྲིབ་པ་བསལ་ནས་ལུས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་དོ། །མཚན་མོའི་ཐོག་མར་འཆག་པ་དང་བསམ་གཏན་བྱེད་ཅིང༌། སྒྲིབ་པ་བསལ་ནས་ལུས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་དོ། །མཚན་མོའི་གུང་ལ་ཁང་པའི་ཕྱི་རོལ་དུ་རྐང་པ་བཀྲུས་ནས་ནང་དུ་འཇུག་སྟེ། གཡས་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་ནས་པུས་མོ་བཀུག་སྟེ་རྐང་པ་བསྣོལ་ནས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་ལྡང་བའི་འདུ་ཤེས་བྱེད་དོ། །མཚན་མོའི་ཐ་མར་དལ་བུས་ལངས་ནས་འཆག་པ་དང་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ནི། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་མཚན་མོའི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་ཞེས་བྱའོ། ། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་དེས་ཤར་ཕྱོགས་སུ་བལྟས་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དྲན་པ་བཞག་སྟེ་རྟོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལྷོ་དང་ནུབ་དང་བྱང་ཕྱོགས་སུའང་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དྲན་པ་བཞག་སྟེ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་བལྟས་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་འདོད་ཆགས་དང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་མི་འཕོ །རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་དེས་ཚོར་བ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འགག་པ་ཤེས་ཤིང་དྲན་པ་བརྟན་པོས་གནས་ཏེ་སེམས་མི་གཡེང་བར་བྱེད་དོ། །འདུ་ཤེས་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འགག་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འགག་པ་ཤེས་ཤིང་དྲན་པ་བརྟན་པོས་གནས་ཏེ་སེམས་མི་གཡེང་བར་བྱེད་པ་ནི། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་བཞིན་དུ་དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་པ་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་བཞིན་དུ་ཁ་ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་པ་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་བཞིན་དུ་མཚན་མོའི་ཐོག་མ་དང་ཐ་མར་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པ་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོ་བཞིན་དུ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱའོ། །དགའ་བོ་ལ་གདམས་པའི་ཆོས་འདི་དག་གཞན་ལའང་བཤད་པར་བྱའོ། །

」

時，有異比丘而說偈言：

「善關閉根門，　　正念攝心住， 　飲食知節量，　　覺知諸心相， 　善男子難陀，　　世尊之所嘆。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二七六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，有如是像類大聲聞尼眾住舍衛國王園中。比丘尼眾其名曰：純陀比丘尼、民陀比丘尼、摩羅婆比丘尼、波羅遮羅比丘尼、阿羅毗迦比丘尼、差摩比丘尼、難摩比丘尼、吉離舍瞿曇彌比丘尼、優缽羅色比丘尼、摩訶波阇波提比丘尼，此等及余比丘尼住王園中。

爾時，摩訶波阇波提比丘尼與五百比丘尼前後圍繞，來詣佛所，稽首禮足，退坐一面。爾時，世尊為摩訶波阇波提比丘尼說法，示、教、照、喜；種種說法，示、教、照、喜已，發遣令還。言：「比丘尼！應時宜去。」

摩訶波阇波提比丘尼聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

爾時，世尊知摩訶波阇波提比丘尼去已，告諸比丘：「我年已老邁，不復堪能為諸比丘尼說法，汝等諸比丘僧，今日諸宿德上座，當教授諸比丘尼。」

時，諸比丘受世尊教，次第教授比丘尼，次至難陀。爾時，難陀次第應至而不欲教授。

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་གིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྨྲས་པ། དབང་པོའི་སྒོ་རྣམས་ལེགས་པར་བསྡམས། །དྲན་པས་སེམས་ནི་འཛིན་པར་གནས། ། ཁ་ཟས་ཚོད་ནི་རིག་པར་བྱེད། །སེམས་ཀྱི་མཚན་མ་ཀུན་རྟོགས་ཤིང་། ། རིགས་ཀྱི་བུ་ནི་དགའ་བོ་ལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསྔགས་པ་ཡིན། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌། ། ༼ཉིས་བརྒྱ་དོན་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་པའི་དགེ་སློང་མ་གྲགས་ཅན་གྱི་ཚོགས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་གནས་ཏེ། དགེ་སློང་མ་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སློང་མ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། དགེ་སློང་མ་དམངས་མ་དང༌། དགེ་སློང་མ་འཕེང་བ་མ་དང༌། དགེ་སློང་མ་རྗེས་འགྲོ་མ་དང༌། དགེ་སློང་མ་ཨ་ལ་བི་ཀ་དང༌། དགེ་སློང་མ་ཆ་མ་དང༌། དགེ་སློང་མ་དཀའ་མ་དང༌། དགེ་སློང་མ་སྐྱེས་རབས་གཽ་ཏ་མཱི་དང༌། དགེ་སློང་མ་ཨུཏྤལའི་མདོག་མ་དང༌། དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོ་སྟེ། འདི་དག་དང་དགེ་སློང་མ་གཞན་དག་ཀྱང་རྒྱལ་པོའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་གནས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོ་དགེ་སློང་མ་ལྔ་བརྒྱས་བསྐོར་ཅིང་མདུན་དང་རྒྱབ་ནས་འབྲང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་དོང་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོ་ལ་ཆོས་བསྟན། སྟོན་པར་མཛད། འདོམས་པར་མཛད། གཟེངས་བསྟོད་པར་མཛད་དེ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་བསྟན། སྟོན་པར་མཛད། འདོམས་པར་མཛད། གཟེངས་བསྟོད་པར་མཛད་ནས། འགྲོ་བར་བཀའ་སྩལ་ཏེ། དགེ་སློང་མ་དག་དུས་ལ་བབ་ཀྱིས་སོང་ཞིག་ཅེས་གསུངས་སོ། ། དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ༌། ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆོང་བ་མཁྱེན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་རྒས་ཤིང་ན་སོ་མཐོ་བས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན་པར་མི་ནུས་ཀྱིས། དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་གནས་བརྟན་བསོད་ནམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་གྱིས་ཤིག ། དེ་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་མནོས་ཏེ། རིམ་པ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་ལས། དགའ་བོའི་རེས་ལ་བབ་པ་དང༌། དེའི་ཚེ་དགའ་བོ་རེས་ལ་བབ་ཀྱང་ཆོས་བསྟན་པར་མི་འདོད་དོ། །

爾時，摩訶波阇波提比丘尼與五百比丘尼前後圍繞，詣世尊所，稽首禮足，乃至聞法，歡喜隨喜，作禮而去。

爾時，世尊知摩訶波阇波提比丘尼去已，問尊者阿難：「誰應次至教授諸比丘尼？」

尊者阿難白佛言：「世尊！諸上座次第教授比丘尼，次至難陀，而難陀不欲教授。」

爾時，世尊告難陀言：「汝當教授諸比丘尼，為諸比丘尼說法。所以者何？我自教授比丘尼，汝亦應爾；我為比丘尼說法，汝亦應爾。」

爾時，難陀默然受教。

時，難陀夜過晨朝，著衣持缽，入舍衛城乞食。食已，還精舍，舉衣缽，洗足已，入室坐禪。從禪覺，著僧伽梨將一比丘往詣王園，諸比丘尼遙見尊者難陀來，疾敷床座，請令就坐，尊者難陀坐已，諸比丘尼稽首敬禮，退坐一面。尊者難陀語諸比丘尼：「諸姊妹！汝等當問我，今當爲汝等說法。汝等解者，當說言解；若不解者，當說不解。於我所說義，若當解者，當善受持；若不解者，汝當更問，當爲汝說。」

諸比丘尼白尊者難陀言：「我等今日聞尊者教，令我等問，告我等言：『汝等若未解者，今悉當問；已解者當言解，未解者當言不解。於我所說義，已解者當奉持，未解者當復更問。

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོ་དགེ་སློང་མ་ལྔ་བརྒྱས་མདུན་དང་རྒྱབ་ནས་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ནས། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཇི་སྲིད་ཆོས་ཉན་པ་དང༌། དགའ་ཞིང་མགུ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ༌། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོ་སོང་བ་མཁྱེན་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ། སུ་ལ་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པའི་རེས་བབ་པ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་སོ། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཙུན་པ་གནས་བརྟན་རྣམས་ཀྱིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་ལས། དགའ་བོའི་རེས་ལ་བབ་ཀྱང་དགའ་བོས་ཆོས་སྟོན་པར་མི་འདོད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཅིག །དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་བཤད་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ང་ཉིད་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བྱ་དགོས། ངས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་བཤད་པ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བྱ་དགོས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགའ་བོས་ཅང་མི་སྨྲ་བར་བཀའ་མནོས་སོ། ། དེ་ནས་དགའ་བོས་མཚན་མོ་འདས་ནས་སྔ་དྲོ་ཤམ་ཐབས་དང་ཆོས་གོས་བགོས་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས་མཉན་ཡོད་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་སོ། །བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ལོག་སྟེ། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བཞག་ནས། ཞབས་བཀྲུས་ཏེ་གཟིམ་ཁང་དུ་ཞུགས་ནས་བསམ་གཏན་ལ་བཞུགས་སོ། །བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ནས་བླ་གོས་བགོས་ཏེ་དགེ་སློང་གཅིག་ཁྲིད་ནས་རྒྱལ་པོའི་ཀུན་དགའ་ར་བར་གཤེགས་སོ། །དགེ་སློང་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་བྱོན་པ་མཐོང་ནས། མྱུར་དུ་གདན་བཤམས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ་བཞུགས་པ་དང༌། དགེ་སློང་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། སྲིང་མོ་དག་ཁྱེད་ཅག་གིས་ང་ལ་དྲིས་ཤིག །ད་ང་ཡིས་ཁྱེད་ཅཆོས་བཤད་པར་བྱའོ། །ཁྱེད་ཅག་གིས་རྟོགས་ན་རྟོགས་སོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག །མ་རྟོགས་ན་མ་རྟོགས་སོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག །ངས་བཤད་པའི་དོན་རྟོགས་ན་ཡང་དག་པར་ཟུངས་ཤིག །མ་རྟོགས་ན་ཡང་དྲིས་ཤིག་དང༌། ངས་ཁྱེད་ཅག་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། ། དགེ་སློང་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ་ལ་ཞུས་པ། བདག་ཅག་གིས་དེ་རིང་ཚེ་དང་ལྡན་པའི་བཀའ་ཐོས་ཏེ། བདག་ཅག་ལ་དྲིས་ཤིག་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཅིང༌། བདག་ཅག་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱེད་ཅག་མ་རྟོགས་ན་ད་དྲིས་ཤིག །རྟོགས་ན་རྟོགས་སོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག །མ་རྟོགས་ན་མ་རྟོགས་སོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག །ངས་བཤད་པའི་དོན་རྟོགས་ན་ཡང་དག་པར་ཟུངས་ཤིག །མ་རྟོགས་ན་ཡང་དྲིས་ཤིག །

』我等聞此，心大歡喜，未解義者，今日當問。」

爾時，尊者難陀告諸比丘尼：「云何？姊妹！于眼內入處觀察，是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

「耳、鼻、舌、身、意內入處觀察，是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？尊者難陀！我等已曾於此法如實知見，於六內入處觀察無我，我等已曾作如是意解：『六內入處無我。』」

尊者難陀告諸比丘尼：「善哉！善哉！姊妹！應如是解：『六內入處觀察無我。』諸比丘尼！色外入處是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

「聲、香、味、觸、法外入處，是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？尊者難陀！我已曾於六外入處如實觀察無我，我常作此意解，六外入處如實無我。」

尊者難陀贊諸比丘尼：「善哉！善哉！汝於此義應如是觀：『六外入處無我。

བདག་ཅག་གིས་འདི་ཐོས་ནས་ཤིན་ཏུ་དགའ་སྟེ། དོན་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་དེ་རིང་དྲི་བར་བགྱིའོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། སྲིང་མོ་དག་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། མིག་གི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བརྟག་པ་ན་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་ལྡན་པ་ཡིན་ནམ། ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ། ། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བརྟག་པ་ན་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་ལྡན་པ་ཡིན་ནམ། ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ། བདག་ཅག་གིས་ཆོས་འདི་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་སྟེ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་ལ་བརྟག་པ་ན་བདག་མེད་པར་མཐོང་ངོ༌། །བདག་ཅག་གིས་འདི་ལྟར་བསམས་ཏེ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་བདག་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་བྱེད་དོ། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །སྲིང་མོ་དག་འདི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་བརྟག་པ་ན་བདག་མེད་དོ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་སློང་མ་དག་གཟུགས་ཀྱི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་ལྡན་པ་ཡིན་ནམ། ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ། ། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་ལྡན་པ་ཡིན་ནམ། ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོ། བདག་ཅག་གིས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྟག་པ་ན་བདག་མེད་པར་མཐོང་སྟེ། བདག་ཅག་གིས་རྟག་ཏུ་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱེད་དེ། ཕྱིའི་སྐྱ་དྲུག་ནི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདག་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་བྱེད་དོ། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་བསྔགས་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ཁྱེད་ཅག་གིས་དོན་འདི་ལ་འདི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ནི་བདག་མེད་དོ། །

』若緣眼、色，生眼識，彼眼識是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

འདི་ནི་མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ན། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས།

』若緣眼、色，生眼識，彼眼識是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

「耳、鼻、舌、身、意法緣生意識，彼意識是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？我已曾於此六識身如實觀察無我，我亦常作是意解，六識身如實無我。」

尊者難陀告諸比丘尼：「善哉！善哉！姊妹！汝於此義應如是觀察：『六識身如實無我。』緣眼、色，生眼識，三事和合生觸，彼觸是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

「耳、鼻、舌、身、意法緣生意識，三事和合生觸，彼觸是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？我已曾於此六觸觀察如實無我，我亦常如是意解，六觸如實無我。」

尊者難陀告諸比丘尼：「善哉！善哉！當如實觀察：『於六觸身如實無我。』緣眼、色，生眼識，三事和合觸，觸緣受，彼觸緣受是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

「耳、鼻、舌、身、意法緣生意識，三事和合觸，觸緣受，彼受是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？我等曾於此六受身如實觀察無我，我亦常作此意解，六受身如實無我。

གལ་ཏེ་མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ་བདག་ལས་གཞན་ནམ་ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ་བདག་ལས་གཞན་ནམ་ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ལ་བདག་མེད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བལྟས་ཟིན། བདག་གིས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་འདི་ལྟར་སེམས་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ནི་ཡང་དག་པར་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། སྲིང་མོ་དག །ཁྱེད་ཀྱིས་དོན་འདི་ལ་འདི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ནི་ཡང་དག་པར་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ་བདག་ལས་གཞན་ནམ་ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ་བདག་ལས་གཞན་ནམ་ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་གིས་རེག་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་ལ་བདག་མེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བལྟས་ཟིན། བདག་གིས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་འདི་ལྟར་སེམས་ཏེ། རེག་པ་དྲུག་ནི་ཡང་དག་པར་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་ལ་བདག་མེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་སྐྱེ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ་བདག་ལས་གཞན་ནམ་ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་སྐྱེ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ་བདག་ལས་གཞན་ནམ་ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་ཅག་གིས་ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ལ་བདག་མེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བལྟས་ཟིན། བདག་གིས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་འདི་ལྟར་སེམས་ཏེ། ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་ནི་ཡང་དག་པར་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ།

」

尊者難陀告諸比丘尼：「善哉！善哉！汝於此義應如是觀察：『此六受身如實無我。』緣眼、色，生眼識，三事和合生觸，觸緣想，彼想是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

「耳、鼻、舌、身、意法緣生意識，三事和合生觸，觸緣想，彼想是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？我曾於此六想身如實觀察無我，我亦常作此意解，六想身如實無我。」

尊者難陀告諸比丘尼：「善哉！善哉！比丘尼！汝於此義應如是觀察：『此六想身如實無我。』緣眼、色，生眼識，三事和合觸，觸緣思，彼思是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

「耳、鼻、舌、身、意法緣生意識，三事和合觸，觸緣思，彼思是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？我曾於此六思身如實觀察無我，我常作此意解：『此六思身如實無我。』」

尊者難陀告諸比丘尼：「善哉！善哉！比丘尼！汝於此義應如是觀察：『此六思身如實無我。

」

以下是藏文翻譯： བཙུན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་འདི་ལ་འདི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། ཚོར་བའི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་བདག་མེད་པ་ཉིད་དོ། །མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་འབྱུང་བ་དང༌། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། མ་ལགས་སོ་བཙུན་པ་དགའ་བོ། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་དང་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་འབྱུང་བ་དང༌། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། མ་ལགས་སོ་བཙུན་པ་དགའ་བོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་གིས་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་དག་བདག་མེད་པར་ཡང་དག་པར་བརྟགས་ཤིང༌། བདག་གིས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་བདག་མེད་པ་ཉིད་དོ། བཙུན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་དགེ་སློང་མ། ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་འདི་ལ་འདི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་བདག་མེད་པ་ཉིད་དོ། །མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་འབྱུང་བ་དང༌། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། མ་ལགས་སོ་བཙུན་པ་དགའ་བོ། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་དང་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་འབྱུང་བ་དང༌། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕནནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། མ་ལགས་སོ་བཙུན་པ་དགའ་བོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་གིས་སེམས་པའི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་དག་བདག་མེད་པར་ཡང་དག་པར་བརྟགས་ཤིང༌། བདག་གིས་རྟག་ཏུ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། སེམས་པའི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་བདག་མེད་པ་ཉིད་དོ། བཙུན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་དགེ་སློང་མ། ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་འདི་ལ་འདི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་པའི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་བདག་མེད་པ་ཉིད་དོ།

』緣眼、色，生眼識，三事和合觸，觸緣愛，彼愛是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！」

「耳、鼻、舌、身、意法緣生意識，三事和合觸，觸緣愛，彼愛是我、異我、相在不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？我曾於此六愛身如實觀察無我，我常作此意解：『此六愛身如實無我。』」

尊者難陀告諸比丘尼：「汝於此義應如是觀察：『此六愛身如實無我。』姊妹！譬因膏油、因炷，燈明得然；彼油無常，炷亦無常，火亦無常，器亦無常。若有作是言：『無油、無炷、無火、無器，而所依起燈光，常、恒、住、不變易。』作是說者，為等說不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？緣油、炷、器然燈，彼油、炷、器悉無常；若無油、無炷、無器，所依燈光亦復隨滅、息、沒、清涼、真實。」

「如是，姊妹！此六內入處無常。若有說言：『此六內入處因緣生喜樂，常、恒、住、不變易、安隱。』是為等說不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？我等曾如實觀察，彼彼法緣生彼彼法；彼彼緣法滅，彼彼生法亦復隨滅、息、沒、清涼、真實。

མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་སྟེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པས་རེག་པ་དང༌། རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་འབྱུང་བ་དེ། སྲེད་པ་དེ་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ལགས་སོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་དང་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་སྟེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པས་རེག་པ་དང༌། རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་འབྱུང་བ་དེ། སྲེད་པ་དེ་བདག་གམ། བདག་ལས་གཞན་ནམ། ཕན་ཚུན་གནས་པ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ལགས་སོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་གིས་སྲེད་པའི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདག་མེད་པར་བལྟས་ཏེ། བདག་གིས་རྟག་ཏུ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་བྱེད་དོ། སྲེད་པའི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་དོན་འདི་ལ་འདི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། སྲེད་པའི་ལུས་དྲུག་པོ་འདི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ། སྲིང་མོ་དག དཔེར་ན་སྣུམ་དང༌། སྙིང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་མར་མེའི་འོད་འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། སྣུམ་དེ་ཡང་མི་རྟག ། སྙིང་པོ་ཡང་མི་རྟག ། མེ་ཡང་མི་རྟག ། སྣོད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན། གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་གིས་སྣུམ་མེད། སྙིང་པོ་མེད། མེ་མེད། སྣོད་མེད་པར་ཡང་གང་ལ་བརྟེན་ནས་མར་མེའི་འོད་འབྱུང་བ་དེ་ནི་རྟག་པ། བརྟན་པ། གནས་པ། མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དེ་རིགས་པ་དང་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ལགས་སོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྣུམ་དང༌། སྙིང་པོ་དང༌། སྣོད་ལ་བརྟེན་ནས་མར་མེ་འབར་བ་ན། སྣུམ་དང༌། སྙིང་པོ་དང༌། སྣོད་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། སྣུམ་མེད། སྙིང་པོ་མེད། སྣོད་མེད་ན། གང་ལ་བརྟེན་པའི་མར་མེའི་འོད་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་འགག་པ། ཞི་བ། ནུབ་པ། བསིལ་བར་གྱུར་པ། ཡང་དག་པ་ཡིན་ནོ། སྲིང་མོ་དག དེ་བཞིན་དུ་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན། གལ་ཏེ་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་གི་རྐ་གྱིས་བྱུང་བའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་རྟག་པ། བརྟན་པ། གནས་པ། མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན། བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དེ་རིགས་པ་དང་མཐུན་པར་སྨྲ་བ་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། མ་ལགས་སོ། བཙུན་པ་དགའ་བོ་ལགས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་ཅག་གིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བལྟས་ན། ཆོས་གང་དང་གང་ལས་ཆོས་གང་དང་གང་སྐྱེ་བ་དང༌། རྐྱེན་གྱི་ཆོས་གང་དང་གང་འགགས་ན། སྐྱེས་པའི་ཆོས་གང་དང་གང་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་འགག་པ། ཞི་བ། ནུབ་པ། བསིལ་བར་གྱུར་པ། ཡང་དག་པ་ཡིན་ནོ།

」

尊者難陀告諸比丘尼：「善哉！善哉！比丘尼！汝於此義應如是觀察：『彼彼法緣生彼彼法，彼彼法緣滅，彼彼生法亦復隨滅、息、沒、寂靜、清涼、真實。』諸姊妹！譬如大樹根、莖、枝、葉，根亦無常，莖、枝、葉皆悉無常。若有說言：『無彼樹根、莖、枝、葉，唯有其影常、恒、住、不變易、安隱者，為等說不？』」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？如彼大樹根、莖、枝、葉，彼根亦無常，莖、枝、葉亦復無常，無根、無莖、無枝、無葉，所依樹影，一切悉無。」

「諸姊妹！若緣外六入處無常，若言外六入處因緣生喜樂，恒、住、不變易、安隱者，此為等說不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？我曾於此義如實觀察，彼彼法緣生彼彼法，彼彼法緣滅；彼彼生法亦復隨滅、息、沒、寂靜、清涼、真實。」

尊者難陀告諸比丘尼：「善哉！善哉！姊妹！汝於此義當如實觀察：『彼彼法緣生彼彼法，彼彼法緣滅，彼彼生法亦復隨滅、息、沒、寂滅、清涼、真實。』諸姊妹！聽我說譬，夫智者因譬得解。譬如善屠牛師、屠牛弟子手執利刀，解剝其牛，乘間而剝，不傷內肉、不傷外皮，解其枝節筋骨，然後還以皮覆其上。若有人言：『此牛皮肉全而不離。

」

བཙུན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། དགེ་སློང་མ་དག །ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་འདི་ལ་འདི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་དེ་དང་དེ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཆོས་དེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འགག་པ་དང༌། ཆོས་དེ་དང་དེ་སྐྱེས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྗེས་སུ་འགག་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། ནུབ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། བསིལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའོ། །སྲིང་མོ་དག །དཔེར་ན་ཤིང་ཆེན་པོའི་རྩ་བ་དང༌། སྡོང་པོ་དང༌། ཡལ་ག་དང༌། ལོ་མ་རྣམས། རྩ་བ་ཡང་མི་རྟག །སྡོང་པོ་དང༌། ཡལ་ག་དང༌། ལོ་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ཡིན་ན། གལ་ཏེ་འདི་སྐད་དུ་ཤིང་དེའི་རྩ་བ་དང༌། སྡོང་པོ་དང༌། ཡལ་ག་དང༌། ལོ་མ་མེད་ཀྱང༌། དེའི་གྲིབ་མ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བརྟན་པ་དང༌། གནས་པ་དང༌། མི་འགྱུར་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན་དེ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནམ། སྨྲས་པ། བཙུན་པ་དགའ་བོ། མ་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤིང་ཆེན་པོ་དེའི་རྩ་བ་དང༌། སྡོང་པོ་དང༌། ཡལ་ག་དང༌། ལོ་མ་རྣམས་ལས། རྩ་བ་ཡང་མི་རྟག །སྡོང་པོ་དང༌། ཡལ་ག་དང༌། ལོ་མ་ཡང་མི་རྟག་པ་ཡིན་པས། རྩ་བ་མེད་པ་དང༌། སྡོང་པོ་མེད་པ་དང༌། ཡལ་ག་མེད་པ་དང༌། ལོ་མ་མེད་པའི་རྟེན་གྱི་གྲིབ་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མེད་པ་ཡིན་ནོ། སྲིང་མོ་དག །གལ་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་མི་རྟག་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ནི་རྟག་པ་དང༌། བརྟན་པ་དང༌། མི་འགྱུར་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནམ། སྨྲས་པ། བཙུན་པ་དགའ་བོ། མ་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་གིས་དོན་འདི་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྟགས་ཏེ། ཆོས་དེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་དེ་དང་དེ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཆོས་དེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འགག་པ་དང༌། ཆོས་དེ་དང་དེ་སྐྱེས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྗེས་སུ་འགག་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། ནུབ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། བསིལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའོ། བཙུན་པ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། སྲིང་མོ་དག །ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་འདི་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། ཆོས་དེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་དེ་དང་དེ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཆོས་དེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འགག་པ་དང༌། ཆོས་དེ་དང་དེ་སྐྱེས་པ་དེ་དག་ཀྱང་རྗེས་སུ་འགག་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། ནུབ་པ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་དང༌། བསིལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའོ། སྲིང་མོ་དག །ང་ལས་དཔེ་ཉོན་ཅིག །མཁས་པ་རྣམས་ནི་དཔེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་བ་ལང་གསོད་པ་མཁས་པའམ། བ་ལང་གསོད་པའི་སློབ་མས་མཚོན་རྣོན་པོ་ཐོགས་ནས། བ་ལང་ཤ་བཤུས་པ་ན། བར་བར་དུ་བཤུས་ཏེ། ནང་གི་ཤ་ལ་མི་གནོད། ཕྱིའི་པགས་པ་ལ་མི་གནོད། ཡན་ལག་དང་ཚིགས་དང་རུས་པ་རྣམས་བཤུས་ནས། དེའི་རྗེས་སུ་པགས་པས་གཡོགས་ན། གལ་ཏེ་མི་འགའ་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། བ་ལང་འདིའི་པགས་པ་དང་ཤ་ནི་མ་བྲལ་ཞིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་སོ།

』為等說不？」

答言：「不也，尊者難陀！所以者何？彼善屠牛師、屠牛弟子手執利刀，乘間而剝，不傷皮肉，枝節筋骨悉皆斷截，還以皮覆上，皮肉已離，非不離也。」

「姊妹！我說所譬，今當說義。牛者譬人身粗色……」如篋毒蛇經廣說。

「肉者謂內六入處，外皮者謂外六入處，屠牛者謂學見跡，皮肉中間筋骨者謂貪喜俱，利刀者謂利智慧。多聞聖弟子以智慧利刀斷截一切結、縛、使、煩惱、上煩惱、纏。是故，諸姊妹！當如是學：『于所可樂法，心不應著，斷除貪故；所可瞋法，不應生瞋，斷除瞋故；所可癡法，不應生癡，斷除癡故。於五受陰，當觀生滅；於六觸入處，當觀集滅；於四念處，當善繫心。住七覺分，修七覺分已，于其欲漏，心不緣著，心得解脫；于其有漏，心不緣著，心得解脫；于無明漏，心不緣著，心得解脫。』諸姊妹！當如是學。」

爾時，尊者難陀為諸比丘尼說法，示、教、照、喜；示、教、照、喜已，從座起去。時，摩訶波阇波提比丘尼與五百比丘尼眷屬圍繞，往詣佛所，稽首禮足，退住一面，乃至為佛作禮而去。

爾時，世尊知摩訶波阇波提比丘尼去已，告諸比丘：「譬如明月十四日夜，多眾觀月，為是滿耶？為未滿耶？當知彼月未究竟滿。

我會將這段中文古籍翻譯成藏文： བཀུར་འོས་དགེ་སློང་མ་ཚོ། དེ་ལྟར་ཡིན་ནམ་ཞེས་བཀའ་འདྲི་གནང་བས། ལན་དུ་"མ་ཡིན་ནོ། །བཀུར་འོས་དགའ་བོ་ལགས། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་གང་ཞེ་ན། ཤ་པ་མཁས་པ་དེས་གྲི་རྣོན་པོ་ཐོགས་ནས་དུས་ཚོད་བཟུང་སྟེ་པགས་པ་བཤུས་པ་ན། པགས་པ་དང་ཤ་ལ་མི་གནོད་ཅིང༌། ཡན་ལག་དང་ཚིགས་དང་རྒྱུས་པ་རྣམས་གཅོད་པར་བྱེད་དེ། སླར་ཡང་པགས་པས་གཡོགས་ནས་པགས་པ་དང་ཤ་བྲལ་བ་ཡིན་གྱི། མ་བྲལ་བ་མ་ཡིན་ནོ།" "སྲིང་མོ་དག །ངས་དཔེ་བཤད་པ་དེའི་དོན་ད་ལྟ་བཤད་པར་བྱའོ། །བ་གླང་ནི་ལུས་ཀྱི་ཁ་དོག་རགས་པའི་དཔེ་ཡིན་ནོ།" ཞེས་སྦྲུལ་གྱི་སྒྲོམ་བུའི་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། "ཤ་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་མིང་ཡིན་ལ། ཕྱིའི་པགས་པ་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་མིང་ཡིན། ཤ་པ་ནི་སློབ་པའི་མཐོང་ལམ་པ་ཡིན། པགས་པ་དང་ཤའི་བར་གྱི་རྒྱུས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་དགའ་བ་མཉམ་དུ་གནས་པ་ཡིན། གྲི་རྣོན་པོ་ནི་ཤེས་རབ་རྣོན་པོ་ཡིན། ཐོས་པ་མང་བའི་འཕགས་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་གྲི་རྣོན་པོས་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། འཆིང་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། ཀུན་དཀྲིས་ཐམས་ཅད་གཅོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་བས་ན་སྲིང་མོ་དག །འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། དགའ་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ལ་སེམས་མི་ཆགས་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་ཆགས་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁོང་ཁྲོ་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་སྟེ། ཞེ་སྡང་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཏི་མུག་གི་ཆོས་ལ་གཏི་མུག་མི་སྐྱེ་བར་བྱ་སྟེ། གཏི་མུག་སྤང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སྐྱེ་འཇིག་ཏུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་སེམས་ལེགས་པར་བཞག་པར་བྱའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་ལ་གནས་ཤིང་བསྒོམ་པར་བྱས་ནས། འདོད་པའི་ཟག་པ་ལ་སེམས་མི་གཡེང་ཞིང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུ་པའི་ཟག་པ་ལ་སེམས་མི་གཡེང་ཞིང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར། མ་རིག་པའི་ཟག་པ་ལ་སེམས་མི་གཡེང་ཞིང་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྲིང་མོ་དག །དེ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ།" དེའི་ཚེ་བཀུར་འོས་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན་ཏེ། བསྟན་པ་དང༌། བསླབས་པ་དང༌། གསལ་བར་བྱས་པ་དང༌། དགའ་བར་བྱས་ནས་སྟན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། །དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོ་དགེ་སློང་མ་ལྔ་བརྒྱའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་གོ །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ༌། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོ་སོང་བ་མཁྱེན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། "དཔེར་ན་ཚེས་བཅུ་བཞིའི་མཚན་མོ་ཟླ་བ་ལ་སྐྱེ་བོ་མང་པོས་བལྟས་ནས། འདི་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་སམ། མ་རྫོགས་སམ་ཞེས་བལྟ་བ་ན། ཟླ་བ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།"

如是，善男子難陀為五百比丘尼正教授、正說法，于其解脫猶未究竟。然此等比丘尼命終之時，不見一結不斷，能使彼還生於此世。」

爾時，世尊復告難陀：「更為諸比丘尼說法。」

爾時，尊者難陀默然奉教，夜過晨朝，持缽入城乞食，食已，乃至往詣王園，就座而坐，為諸比丘尼說法，示、教、照、喜；示、教、照、喜已，從座起去。摩訶波阇波提比丘尼復于異時與五百比丘尼前後圍繞，往詣佛所，稽首禮足，乃至作禮而去。

爾時，世尊知摩訶波阇波提比丘尼去已，告諸比丘：「譬如明月十五日夜，無有人疑月滿不滿者，然其彼月究竟圓滿。如是，善男子難陀為諸比丘尼說如是正教授，究竟解脫；若命終時，無有說彼道路所趣，此當知即是苦邊。」是為世尊為五百比丘尼受第一果記。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二七七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有不律儀、律儀。諦聽，善思，當爲汝說。

「云何不律儀？眼根不律儀所攝護。眼識著色，緣著故，以生苦受；苦受故，不一其心；不一心故，不得如實知見；不得如實知見故，不離疑惑；不離疑惑故，由他所誤，而常苦住。

དེ་བཞིན་དུ་རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་ཡང་དག་པར་གདམས་ངག་དང་ཆོས་བསྟན་པས། དེ་དག་གི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ད་དུང་མཐར་མ་ཕྱིན་ཏོ། །འོན་ཀྱང་དགེ་སློང་མ་འདི་དག་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་པ་ན་ཀུན་སྦྱོར་གཅིག་ཀྱང་མ་སྤངས་པར་སླར་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་མི་མཐོང་ངོ་།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགའ་བོ་ལ་ཡང་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་གྱིས་ཤིག ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་དགའ་བོས་ཅང་མི་གསུང་བར་བཀའ་ནོད་དེ། མཚན་མོ་འདས་ནས་སྔ་དྲོ་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ་གྲོང་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས། གསོལ་བ་མཛད་ནས་རྒྱལ་པོའི་ཚལ་དུ་གཤེགས་ཏེ་བཞུགས་གདན་ལ་བཞུགས་ནས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན། བསྟན་བཤད་གསལ་བཏབ་དགའ་བར་མཛད། བསྟན་བཤད་གསལ་བཏབ་དགའ་བར་མཛད་ནས་བཞུགས་གདན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། །སྐབས་གཞན་ཞིག་ཏུ་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོས་དགེ་སློང་མ་ལྔ་བརྒྱས་མདུན་རྒྱབ་ནས་བསྐོར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་གཤེགས་ནས་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱག་བྱས་ནས་གཤེགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ཆེན་མོ་གཤེགས་པ་མཁྱེན་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་མཚན་མོའི་ཟླ་བ་ལ་གང་བ་དང་མ་གང་བའི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་སུ་ཡང་མེད་དེ། ཟླ་བ་དེ་ནི་ཡོངས་སུ་གང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིགས་ཀྱི་བུ་དགའ་བོས་དགེ་སློང་མ་རྣམས་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་ཡང་དག་པའི་གདམས་ངག་བསྟན་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མཐར་ཕྱིན་ཏོ། །གལ་ཏེ་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་ན་དེའི་འགྲོ་བའི་ལམ་བརྗོད་པ་མེད་དེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་འབྲས་བུ་དང་པོ་ཐོབ་པར་ལུང་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། ༼ཉིས་བརྒྱ་དོན་བདུན་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་སྡོམ་པ་ཡོད་དེ། ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་ངས་ཁྱེད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་དབང་པོ་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པས་བསྡམས་པའོ། །མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཟུགས་ལ་ཆགས་པ། རྐྱེན་ལ་ཆགས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བས་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མ་གྱུར་པས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བར་མི་འགྱུར། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བར་མ་གྱུར་པས་ཐེ་ཚོམ་དང་མི་བྲལ། ཐེ་ཚོམ་དང་མ་བྲལ་བས་གཞན་གྱིས་བསླུས་ཏེ་རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་སོ།།

耳、鼻、舌、身、意亦復如是。是名不律儀。

「云何律儀？眼根律儀所攝護。眼識識色，心不染著；心不染著已，常樂更住；心樂住已，常一其心；一其心已，如實知見；如實知見已，離諸疑惑；離諸疑惑已，不由他誤，常安樂住。耳、鼻、舌、身、意亦復如是。是名律儀。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二七八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有退、不退法、六觸入處。諦聽，善思，當爲汝說。

「云何退法？謂眼識色生欲覺，彼比丘歡喜讚歎，執取繫著，隨順彼法迴轉，當知是比丘退諸善法，世尊所說，是名退法。耳、鼻、舌、身、意亦復如是。

「云何名不退法？眼識色緣，生欲覺結，彼比丘不喜、不讚嘆、不執取、不繫著，于彼法不隨順迴轉，當知是比丘不退轉諸善法，世尊說是不退法。耳、鼻、舌、身、意亦復如是。

「云何六勝入處？眼識色緣，不生欲覺、結染著，當知是比丘勝彼入處。勝彼入處，是世尊所說。耳、鼻、舌、身、意、亦復如是。若彼比丘於六勝入處勝已，貪慾結斷，瞋恚、愚癡結斷。譬如王者，摧敵勝怨，名曰勝王；斷除眾結，名勝婆羅門。

རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདི་ནི་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཇི་ལྟར་སྡོམ་པ་ཞེ་ན། མིག་གི་དབང་པོས་སྡོམ་པས་བསྲུངས་པ་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ན་སེམས་མི་ཆགས་པར་བྱེད། སེམས་མི་ཆགས་པར་བྱས་ནས་རྟག་ཏུ་དགའ་བར་གནས་པར་བྱེད། སེམས་དགའ་བར་གནས་པར་བྱས་ནས་རྟག་ཏུ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་ཞིང་ཤེས་པར་འགྱུར། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་ཞིང་ཤེས་པར་གྱུར་ནས་ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་འགྱུར། ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ནས་གཞན་གྱིས་མི་བསླུ་བར་རྟག་ཏུ་བདེ་བར་གནས་སོ། །རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདི་ནི་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ།། ༼༢༧༨༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཉམས་པ་དང་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དག་ཡོད་དེ། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །ཁྱེད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། ཇི་ལྟར་ཉམས་པའི་ཆོས་ཡིན་ཞེ་ན། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་མཐོང་ནས་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྐྱེས་ཏེ། དགེ་སློང་དེ་དགའ་ཞིང་བསྔགས་པ་དང་། འཛིན་ཅིང་ཆགས་པ་དང་། དེའི་ཆོས་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་ཅིང་འཁོར་བར་བྱེད་ན། དགེ་སློང་དེ་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་ཉམས་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་འདི་ནི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།། ཇི་ལྟར་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཀུན་སྦྱོར་བ་སྐྱེས་པ་ན། དགེ་སློང་དེ་མི་དགའ་ཞིང་མི་བསྔགས་པ་དང་། མི་འཛིན་ཅིང་མི་ཆགས་པ་དང་། དེའི་ཆོས་ལ་རྗེས་སུ་མི་འཇུག་ཅིང་མི་འཁོར་བར་བྱེད་ན། དགེ་སློང་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་མི་ཉམས་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་འདི་ནི་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།། ཇི་ལྟར་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རྒྱལ་བའི་གནས་ཡིན་ཞེ་ན། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་ཀུན་སྦྱོར་བ་དང་ཆགས་པ་མི་སྐྱེ་བ་ན། དགེ་སློང་དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་ལས་རྒྱལ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྐྱེ་མཆེད་དེ་ལས་རྒྱལ་བ་འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དགེ་སློང་དེ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རྒྱལ་བའི་གནས་ལས་རྒྱལ་བར་གྱུར་ན་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་སྦྱོར་བ་སྤངས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་ཀུན་སྦྱོར་བ་སྤངས་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་དགྲ་བཅོམ་ཞིང་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བ་ལ་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞིན་དུ། ཀུན་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ནི་རྒྱལ་བའི་བྲམ་ཟེ་ཞེས་བྱའོ།།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二七九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「於此六根不調伏、不關閉、不守護、不執持、不修習，于未來世必受苦報。

「何等為六根？眼根不調伏、不關閉、不守護、不修習、不執持，于未來世必受苦報；耳、鼻、舌、身、意根亦復如是。愚癡無聞凡夫眼根見色，執受相，執受隨形好，任彼眼根趣向，不律儀執受，住世間貪、愛、惡不善法，以漏其心，此等不能執持律儀，防護眼根。耳、鼻、舌、身、意根，亦復如是。如是於六根不調伏、不關閉、不守護、不執持、不修習，于未來世必受苦報。

「云何六根善調伏、善關閉、善守護、善執持、善修習，于未來世必受樂報？多聞聖弟子眼見色，不取色相，不取隨形好，任其眼根之所趣向，常住律儀，世間貪、愛、惡不善法不漏其心，能生律儀，善護眼根。耳、鼻、舌、身、意根，亦復如是。如是六根善調伏、善關閉、善守護、善執持、善修習，于未來世必受樂報。」

即說偈言：

「於六觸入處，　　住于不律儀， 　是等諸比丘，　　長夜受大苦。

」

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དབང་པོ་དྲུག་པོ་འདི་དག་མ་དུལ་བ་དང་། མ་བསྡམས་པ་དང་། མ་བསྲུངས་པ་དང་། མ་བཟུང་བ་དང་། མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། དབང་པོ་དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་དབང་པོ་མ་དུལ་བ་དང་། མ་བསྡམས་པ་དང་། མ་བསྲུངས་པ་དང་། མ་བསྒོམས་པ་དང་། མ་བཟུང་བ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་གི་དབང་པོས་གཟུགས་མཐོང་ནས། མཚན་མར་འཛིན་ཅིང་། དབྱིབས་བཟང་པོར་རྗེས་སུ་འཛིན་ཏེ། མིག་གི་དབང་པོ་གང་དུ་འགྲོ་བ་དེར་སྡོམ་པ་མ་ཡིན་པ་འཛིན་ཅིང་། འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གནོད་སེམས་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ལ་ཟག་པར་བྱེད་དེ། དེ་དག་གིས་སྡོམ་པ་བཟུང་སྟེ་མིག་གི་དབང་པོ་བསྲུང་བར་མི་ནུས་སོ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་ལྟར་དབང་པོ་དྲུག་པོ་མ་དུལ་བ་དང་། མ་བསྡམས་པ་དང་། མ་བསྲུངས་པ་དང་། མ་བཟུང་བ་དང་། མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། དབང་པོ་དྲུག་པོ་ལེགས་པར་དུལ་བ་དང་། ལེགས་པར་བསྡམས་པ་དང་། ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་དང་། ལེགས་པར་བཟུང་བ་དང་། ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་བདེ་བའི་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས། གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མར་མི་འཛིན་ཅིང་། དབྱིབས་བཟང་པོར་རྗེས་སུ་མི་འཛིན་ཏེ། མིག་གི་དབང་པོ་གང་དུ་འགྲོ་བ་དེར་རྟག་ཏུ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་ཤིང་། འཇིག་རྟེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། གནོད་སེམས་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ལ་མི་ཟག་པར་བྱེད་དེ། སྡོམ་པ་སྐྱེས་ནས་མིག་གི་དབང་པོ་ལེགས་པར་སྲུང་ངོ་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཡང་དེ་བཞིན་ལྟར་དབང་པོ་དྲུག་པོ་ལེགས་པར་དུལ་བ་དང་། ལེགས་པར་བསྡམས་པ་དང་། ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་དང་། ལེགས་པར་བཟུང་བ་དང་། ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་རྣམས་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་བདེ་བའི་རྣམ་སྨིན་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། དེ་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་ལ། །སྡོམ་པ་མིན་ལ་གནས་པ་ཡི།། དགེ་སློང་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཡུན་རིང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་མྱོང་།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།།

斯等於律儀，　　常當勤修習， 　正信心不二，　　諸漏不漏心。 　眼見於彼色，　　可意不可意， 　可意不生欲，　　不可不憎惡。 　耳聞彼諸聲，　　亦有念不念， 　于念不樂著，　　不念不起惡。 　鼻根之所嗅，　　若香若臭物， 　等心於香臭，　　無慾亦無違。 　所食于眾味，　　彼亦有美惡， 　美味不起貪，　　惡味亦不擇。 　樂觸以觸身，　　不生於放逸， 　為苦觸所觸，　　不生過惡想。 　平等舍苦樂，　　不滅者令滅， 　心意所觀察，　　彼種彼種相。 　虛偽而分別，　　欲貪轉增廣， 　覺悟彼諸惡，　　安住離欲心。 　善攝此六根，　　六境觸不動， 　摧伏眾魔怨，　　度生死彼岸。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二八〇）

如是我聞：

一時，世尊在拘薩羅國人間遊行，到頻頭城北申恕林中。

爾時，頻頭城中，婆羅門長者皆聞世尊于拘薩羅國人間遊行，住頻頭城申恕林中。聞已，悉共出城，至申恕林，詣世尊所，稽首禮足，退坐一面。

དེ་དག་སྡོམ་པ་ཡི། །རྟག་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་བསྒོམ་པར་བྱ།། ཡང་དག་དད་པའི་སེམས་གཉིས་མེད། །ཟག་པ་ཀུན་གྱིས་སེམས་མི་ཟག། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་ན། །ཡིད་དུ་འོང་དང་མི་འོང་བ།། ཡིད་འོང་ཆགས་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །མི་འོང་སྡང་བར་མི་བྱེད་དོ།། རྣ་བས་སྒྲ་རྣམས་ཐོས་པ་ན། །དྲན་དང་མི་དྲན་དེ་བཞིན་ཏེ།། དྲན་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱེད་ཅིང་། །མི་དྲན་ངན་སེམས་མི་སྐྱེའོ།། སྣ་ཡི་དབང་པོས་དྲི་ཚོར་བ། །དྲི་ཞིམ་དྲི་ང་གང་ཡིན་ཡང་།། དྲི་ཞིམ་ང་ལ་སེམས་སྙོམས་ཤིང་། །འདོད་པ་མེད་ཅིང་འགལ་བ་མེད།། རོ་རྣམས་ཀུན་ལ་མྱོང་བ་ན། །དེ་ལའང་ཞིམ་དང་མི་ཞིམ་ཡོད།། ཞིམ་ལ་ཆགས་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །མི་ཞིམ་ཡང་ནི་མི་འདོར་རོ།། བདེ་བའི་རེག་བྱས་ལུས་རེག་ཚེ། །བག་མེད་པ་ནི་མི་སྐྱེ་ཞིང་།། སྡུག་བསྔལ་རེག་པས་རེག་པ་ན། །ཉེས་པའི་འདུ་ཤེས་མི་སྐྱེའོ།། བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་མཉམ་པ་སྟེ། །མ་ཞི་བ་རྣམས་ཞི་བར་བྱེད།། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་རྟོག་པ་ན། །དེ་དང་དེ་ཡི་མཚན་མ་རྣམས།། རྫུན་པར་རྣམ་པར་དབྱེ་བྱེད་ཅིང་། །འདོད་ཆགས་ཤིན་ཏུ་འཕེལ་བར་འགྱུར།། ངན་པ་དེ་དག་རྟོགས་བྱས་ནས། །འདོད་ཆགས་བྲལ་བའི་སེམས་ལ་གནས།། དབང་པོ་དྲུག་པོ་ལེགས་བསྡམས་ཏེ། །ཡུལ་དྲུག་རེག་ཀྱང་མི་གཡོ་ཞིང་།། བདུད་དགྲ་ཀུན་ནི་བཅོམ་བྱས་ནས། །སྐྱེ་འཆིའི་ཕ་རོལ་བརྒལ་བར་འགྱུར།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀོ་ས་ལའི་ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་ཞིང་གཤེགས་པ་ན། པིན་དུ་གྲོང་གི་བྱང་ཕྱོགས་ཤིན་ཤུ་བའི་ནགས་སུ་བྱོན་ཏོ།། དེའི་ཚེ་པིན་དུ་གྲོང་གི་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀོ་ས་ལའི་ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་ཞིང་པིན་དུ་གྲོང་གི་ཤིན་ཤུ་བའི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ་ཞེས་ཐོས་ནས། དེ་དག་ཐམས་ཅྲོང་ནས་བྱུང་སྟེ། ཤིན་ཤུ་བའི་ནགས་སུ་སོང་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།།

爾時，世尊告頻頭城婆羅門長者：「若人問汝言：『何等像類沙門、婆羅門不應恭敬、尊重、禮事、供養？』汝當答言：『若沙門、婆羅門眼見色，未離貪、未離欲、未離愛、未離渴、未離念，內心不寂靜，所行非法，所行疏澀行。耳、鼻、舌、身、意法亦復如是。如是像類比丘，不應恭敬、尊重、禮事、供養。』

「作是說已，當復問言：『何故如此像類沙門、婆羅門，不應恭敬、尊重、禮事、供養？』汝應答言：『我等眼見色，不離欲、不離愛、不離渴、不離念，內心不寂靜。耳、鼻、舌、身、意法亦復如是。彼沙門、婆羅門眼見色，亦不離貪、不離欲、不離愛、不離渴、不離念，內心不寂靜，行非法，行疏澀行。耳、鼻、舌、身、意法亦復如是。我於斯等求其差別，不見差別之行。是故我於斯等像類沙門、婆羅門不應恭敬、尊重、禮事、供養。』

「若復問言：『何等像類沙門、婆羅門所應恭敬、尊重、禮事、供養？』汝應答言：『若彼眼見色，離貪、離欲、離愛、離渴、離念，內心寂靜，不行非法行，行等行，不疏澀行。耳、鼻、舌、身、意法亦復如是。如是像類沙門、婆羅門所應恭敬、尊重、禮事、供養。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་པིན་དུ་གྲོང་གི་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མི་སུ་ཞིག་གིས་ཁྱེད་ལ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ལ་གུས་པར་མི་བྱ། བཀུར་སྟི་མི་བྱ། ཕྱག་མི་བྱ། མཆོད་པར་མི་བྱ་ཞེས་དྲིས་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་སྨྲ་བར་བྱ་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ། འདོད་པ་དང་མ་བྲལ། སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ། སྐོམ་པ་དང་མ་བྲལ། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ། ནང་གི་སེམས་མ་ཞི་བ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ། རྩུབ་པོའི་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་པ་དག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་འདྲ་བའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་གུས་པར་མི་བྱ། བཀུར་སྟི་མི་བྱ། ཕྱག་མི་བྱ། མཆོད་པར་མི་བྱའོ། དེ་སྐད་སྨྲས་ནས། ཡང་འདི་སྐད་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་འདྲ་བའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་གུས་པར་མི་བྱ། བཀུར་སྟི་མི་བྱ། ཕྱག་མི་བྱ། མཆོད་པར་མི་བྱ་ཞེས་དྲིས་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་སྨྲ་བར་བྱ་སྟེ། བདག་ཅག་གིས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས། འདོད་པ་དང་མ་བྲལ། སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ། སྐོམ་པ་དང་མ་བྲལ། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ། ནང་གི་སེམས་མ་ཞི་བ་ལགས་ཏེ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་ཀྱང་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས། འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ། འདོད་པ་དང་མ་བྲལ། སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ། སྐོམ་པ་དང་མ་བྲལ། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ། ནང་གི་སེམས་མ་ཞི་བ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་སྤྱོད་པ། རྩུབ་པོའི་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་པ་ལགས་ཏེ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། བདག་གིས་དེ་དག་ལ་ཁྱད་པར་བཙལ་ཀྱང་ཁྱད་པར་གྱི་སྤྱོད་པ་མི་མཐོང་ངོ་། དེའི་ཕྱིར་དེ་འདྲ་བའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ལ་གུས་པར་མི་བྱ། བཀུར་སྟི་མི་བྱ། ཕྱག་མི་བྱ། མཆོད་པར་མི་བྱའོ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ལ་གུས་པར་བྱ། བཀུར་སྟི་བྱ། ཕྱག་བྱ། མཆོད་པར་བྱ་ཞེས་དྲིས་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་སྨྲ་བར་བྱ་སྟེ། གང་དག་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ། འདོད་པ་དང་བྲལ། སྲེད་པ་དང་བྲལ། སྐོམ་པ་དང་བྲལ། དྲན་པ་དང་བྲལ། ནང་གི་སེམས་ཞི་བ། ཆོས་མ་ཡིན་པའི་སྤྱོད་པ་མི་སྤྱོད་པ། མཉམ་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་པ། རྩུབ་པོའི་སྤྱོད་པ་མི་སྤྱོད་པ་དག་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་འདྲ་བའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་གུས་པར་བྱ། བཀུར་སྟི་བྱ། ཕྱག་བྱ། མཆོད་པར་བྱའོ།

』

「若復問言：『何故於此像類沙門、婆羅門恭敬、尊重、禮事、供養？』汝應答言：『我等眼見色，不離貪、不離欲、不離愛、不離渴、不離念，內心不寂靜，行非法行，行疏澀行。耳、鼻、舌、身、意法亦復如是。』斯等像類沙門、婆羅門離貪、離欲、離渴、離念，內心寂靜，行如法行，不行疏澀行。耳、鼻、舌、身、意法亦復如是。我等於彼，求其差別，見差別故，于彼像類沙門、婆羅門所應恭敬、尊重、禮事、供養。

「如是說已，若復問言：『彼沙門、婆羅門有何行？有何形貌？有何相？汝等知是沙門、婆羅門離貪、向調伏貪，離恚、向調伏恚，離癡、向調伏癡？』汝應答言：『我見彼沙門、婆羅門有如是像類，在空閑處、林中樹下、卑床草蓐，修行遠離，離諸女人，近樂獨人，同禪思者；若於彼處，無眼見色可生樂著，無耳聲、鼻香、舌味、身觸可生樂著，若彼沙門、婆羅門有如是行、如是形貌、如是相，令我等知是沙門，婆羅門離貪、向調伏貪，離恚、向調伏恚，離癡、向調伏癡。』」

時，諸沙門、婆羅門長者白佛言：「奇哉！世尊！不自譽、不毀他，正說其義，各各自於諸入處，分別染污清凈，廣說緣起，如如來、應、等正覺說。

』

གལ་ཏེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དྲིས་པ་ན། ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་འདི་ལྟ་བུའི་རིགས་ལ་གུས་པར་བྱེད་ཅིང་བཀུར་སྟི་བྱེད་ལ་ཕྱག་བྱེད་ཅིང་མཆོད་པ་བྱེད། ཁྱོད་ཀྱིས་ལན་འདི་སྐད་དུ་སྨྲ་བར་བྱ་སྟེ། བདག་ཅག་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་བ་ན་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ། འདོད་པ་དང་མ་བྲལ། བྱམས་པ་དང་མ་བྲལ། སྲེད་པ་དང་མ་བྲལ། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ། ནང་དུ་སེམས་ཞི་བར་མ་གྱུར། ཆོས་མ་ཡིན་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱོད། རྩུབ་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱོད། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་འདི་ལྟ་བུའི་རིགས་དག་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ། འདོད་པ་དང་བྲལ། སྲེད་པ་དང་བྲལ། དྲན་པ་དང་བྲལ། ནང་དུ་སེམས་ཞི་བར་གྱུར། ཆོས་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པ་སྤྱོད། རྩུབ་པའི་སྤྱོད་པ་མི་སྤྱོད། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། བདག་ཅག་དེ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཚོལ་ཞིང་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་འདི་ལྟ་བུའི་རིགས་ལ་གུས་པར་བྱེད་ཅིང་བཀུར་སྟི་བྱེད་ལ་ཕྱག་བྱེད་ཅིང་མཆོད་པ་བྱེད་པར་འོས་སོ། དེ་སྐད་སྨྲས་པ་དང་། གལ་ཏེ་ཡང་འདི་སྐད་དུ་དྲིས་པ་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་གི་སྤྱོད་པ་ནི་གང་། རྣམ་པ་ནི་གང་། མཚན་མ་ནི་གང་ཡིན་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་འདོད་ཆགས་འདུལ་བར་ཞུགས། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་ཞིང་ཞེ་སྡང་འདུལ་བར་ཞུགས། གཏི་མུག་དང་བྲལ་ཞིང་གཏི་མུག་འདུལ་བར་ཞུགས་པར་ཁྱོད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཤེས། ཁྱོད་ཀྱིས་ལན་འདི་སྐད་དུ་སྨྲ་བར་བྱ་སྟེ། བདག་གིས་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་འདི་ལྟ་བུའི་རིགས་དག་མཐོང་སྟེ། དབེན་པའི་གནས་དང་། ནགས་ཚལ་གྱི་རྩ་བ་དང་། མལ་སྟན་དམའ་བ་དང་། རྩྭ་བཏིང་བ་ལ་གནས་ཤིང་། རབ་ཏུ་དབེན་པ་སྒྲུབ་པ། བུད་མེད་རྣམས་དང་བྲལ་བ། གཅིག་པུར་དགའ་བ། བསམ་གཏན་པ་དང་མཐུན་པར་གནས་པ་དག་སྟེ། གང་དུ་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པྣ་བས་སྒྲ་དང་། སྣས་དྲི་དང་། ལྕེས་རོ་དང་། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་ཚོར་ནས་དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པ་དེར་གནས་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་ལྟ་བུ། རྣམ་པ་འདི་ལྟ་བུ། མཚན་མ་འདི་ལྟ་བུ་དག་གིས། བདག་ཅག་གིས་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཞིང་འདོད་ཆགས་འདུལ་བར་ཞུགས། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་ཞིང་ཞེ་སྡང་འདུལ་བར་ཞུགས། གཏི་མུག་དང་བྲལ་ཞིང་གཏི་མུག་འདུལ་བར་ཞུགས་པར་ཤེས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། ཀྱེ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ཉིད་ལ་མི་བསྔགས། གཞན་ལ་མི་སྨོད། དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གསུངས་ཤིང་། སྐྱེ་མཆེད་སོ་སོ་ལས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་རྣམ་པར་ཕྱེ་ནས། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་འབྱུང་བ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ།

譬如士夫，溺者能救，閉者能開，迷者示路，闇處然燈。世尊亦復如是。不自譽、不毀他，正說其義，乃至如如來、應、等正覺說。」

爾時，頻頭城婆羅門長者聞佛所說，歡喜作禮而去。

（二八一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有縈發目揵連出家來詣佛所，共相問訊，問訊已，退坐一面。

爾時，世尊告縈發目揵連：「汝從何來？」

縈發目揵連白佛言：「我從彼眾多種種異道沙門、婆羅門、遮羅迦出家，集會未曾講堂聽法，從彼林來。」

佛告縈發目揵連：「汝為何等福力故，從彼眾多種種異道沙門、婆羅門、遮羅迦出家所聽其說法？」

縈發目揵連言：「我試聽其競勝論義福利，聽其相違反論議福利故。」

佛告目揵連：「長夜久遠，種種異道沙門、婆羅門、遮羅迦出家競勝論議，相違反論議福利，迭相破壞。」

縈發目揵連白佛言：「瞿曇！為諸弟子說何等法福利，令彼轉為人說，不謗如來，不增不減，誠說、法說、法次法說，無有餘人能來比挍、難詰、訶責？」

佛告目連：「明、解脫果報福利，為人轉說者，不謗如來，不乖其理，法次法說，無有能來比挍、難詰、嫌責。

དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་དག་ནི། །ཆུར་བྱིང་བ་རྣམས་སྐྱོབ་ནུས་ཤིང་། །བཅིངས་པ་རྣམས་ནི་གྲོལ་བར་བྱེད། །འཁྱམས་པ་རྣམས་ལ་ལམ་སྟོན་ཅིང་། །མུན་པར་སྒྲོན་མེ་སྦར་བར་བྱེད། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ། །རང་བསྟོད་གཞན་སྨོད་མི་མཛད་པར། །ཡང་དག་དོན་ནི་གསུང་བ་སྟེ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། ། དེའི་ཚེ་སྤིན་དུ་གྲོང་གི་བྲམ་ཟེ་ཁྱིམ་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། ། （གཉིས་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་གཅིག་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་ཁྱོད་གང་ནས་འོངས་ཞེས་གསུངས་སོ། ། རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བདག་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེ་དང་། རྒྱུ་བ་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་དག་གི་ཆོས་རའི་ནང་དུ་ཆོས་མ་ཐོས་པར་ནགས་ཚལ་དེ་ནས་འོངས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེ་དང་། རྒྱུ་བ་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་དག་གི་གསུང་རབ་ཉན་པར་བྱེད། རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་གསོལ་པ། བདག་གིས་དེ་དག་གི་རྒྱལ་ཁ་འདོད་པའི་རྩོད་པ་དང་ཕན་ཡོན་དང་། ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་རྩོད་པ་དང་ཕན་ཡོན་ཉན་པར་བྱེད་དོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཡུན་རིང་པོ་ནས་དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེ་དང་། རྒྱུ་བ་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་དག་གིས་རྒྱལ་ཁ་འདོད་པའི་རྩོད་པ་དང་། ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་རྩོད་པ་བྱས་ཏེ་ཕན་ཚུན་འཇོམས་པར་བྱེད་དོ། ། རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་ྒྱས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། ཁྱེད་ཀྱིས་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་ཆོས་གང་གསུངས་ན། དེ་དག་གིས་མི་གཞན་ལ་བསྒྱུར་ཏེ་བཤད་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྐུར་པ་མི་འདེབས་ཤིང་། ཆོས་ལས་མི་འདའ་བར་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བཤད་པས། གཞན་སུས་ཀྱང་དཔེར་བྱ་བ་དང་། དྲི་བ་དང་། སྨད་པར་མི་ནུས་པ་ཞིག་མཆིས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རིག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་འབྲས་བུ་དང་ཕན་ཡོན་ནི། གཞན་ལ་བསྒྱུར་ཏེ་བཤད་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྐུར་པ་མི་འདེབས་ཤིང་། དོན་ལས་མི་འདའ་བར་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་བཤད་པས། གཞན་སུས་ཀྱང་དཔེར་བྱ་བ་དང་། དྲི་བ་དང་། སྨད་པར་མི་ནུས་སོ། །

」

縈發目揵連白佛言：「瞿曇！諸弟子有法，修習多修習，令明、解脫福利滿足者不？」

佛告縈發目犍連：「有七覺分，修習多修習，明、解脫福利滿足。」

縈發目揵連白佛言：「有法修習，能令七覺分滿足不？」

佛告縈發目揵連：「有四念處，修習多修習，能令七覺分滿足。」

縈發目揵連白佛：「復有法修習多修習，令四念處滿足不？」

佛告縈發目揵連：「有三妙行，修習多修習，能令四念處滿足。」

縈發目揵連白佛言：「復有法修習多修習，令三妙行滿足不？」

佛告目揵連：「有六觸入處律儀，修習多修習，令三妙行滿足。」

縈發目揵連白佛言：「云何六觸入處律儀，修習多修習，令三妙行滿足？」

佛告目揵連：「若眼見適意、可愛念、能長養欲樂、令人緣著之色，彼比丘見已，不喜、不讚嘆、不緣、不著、不住；若眼見不適意、不可愛念、順於苦覺之色，諸比丘見已，不畏、不惡、不嫌、不恚。于彼好色，起眼見已，永不緣著；不好色，起眼見已，永不緣著；內心安住不動，善修解脫，心不懈倦。耳、鼻、舌、身、意識法亦復如是。如是於六觸入修習多修習，滿足三妙行。

རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། ཆོས་གང་དག་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་རིག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕན་ཡོན་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་མཆིས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་རིག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཕན་ཡོན་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། ཆོས་གང་བསྒོམས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་མཆིས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་གསོལ་པ། ཡང་ཆོས་གང་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་མཆིས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། ཡང་ཆོས་གང་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་མཆིས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་སྡོམ་པ་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། རལ་པ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། ཇི་ལྟར་ན་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་སྡོམ་པ་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་རྫོགས་པར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀམོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མིག་གིས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། དགའ་བར་བྱ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་དང་། ཆགས་པར་བྱེད་པའི་གཟུགས་མཐོང་ན། དགེ་སློང་དེས་མཐོང་ནས་མི་དགའ། མི་བསྔགས། མི་ཆགས། མི་གནས། གལ་ཏེ་མིག་གིས་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང་། དགའ་བར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་སྐྱེད་པའི་གཟུགས་མཐོང་ན། དགེ་སློང་དེས་མཐོང་ནས་མི་འཇིགས། མི་སྡང་། མི་སྨོད། མི་ཁྲོ། གཟུགས་བཟང་པོ་མཐོང་ནས་རྟག་ཏུ་མི་ཆགས། གཟུགས་ངན་པ་མཐོང་ནས་རྟག་ཏུ་མི་ཆགས། ནང་གི་སེམས་མི་གཡོ་བར་གནས་ཤིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལེགས་པར་བསྒོམས་ཏེ་སེམས་མི་སྐྱོ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་གསུམ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །

「云何修三妙行，滿足四念處？多聞聖弟子于空閑處、林中、樹下，作如是學、如是思惟：『此身惡行，現世、後世必得惡報。我若行身惡行者，必當自生厭悔，他亦嫌薄，大師亦責，諸梵行者亦復以法而嫌我；惡名流佈，遍於諸方，身壞命終，當墮地獄。于身惡行，見現世、後世如是果報，是故除身惡行，修身妙行，口、意惡行亦復如是。』是名修習三妙行已，得四念處清凈滿足。

「云何修四念處？得七覺分滿足？目揵連比丘！如是順身身觀住，彼順身身觀住時，攝念安住不忘。爾時，方便修習念覺分，方便修習念覺分已，得念覺分滿足，于彼心念選擇於法，覺想思量。爾時，方便修習擇法覺分，方便修習擇法覺分已，逮得擇法覺分滿足，選擇彼法，覺想思量。方便修習精進覺分，方便修習精進覺分已，逮得精進覺分滿足，勤精進已，生歡喜心。爾時，修習方便歡喜覺分，修習歡喜覺分已，逮得歡喜覺分滿足，心歡喜已，身心止息。爾時，修習猗息覺分，修習猗息覺分已，逮得猗息覺分滿足，身心息已，得三摩提。爾時，修習定覺分，修習定覺分已，定覺分滿足，謂一其心，貪憂滅息，內身行舍，方便修習舍覺分，方便修習舍覺分已，逮得舍覺分清凈滿足。受、心、法念處，亦如是說。

我來幫您翻譯這段經文為藏文：

ཇི་ལྟར་སྤྱོད་པ་དམ་པ་གསུམ་བསྒོམ་ཞིང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པ་དབེན་པའི་གནས་སམ། ནགས་སམ། ཤིང་དྲུང་དུ་འདི་ལྟར་སློབ་ཅིང་འདི་ལྟར་སེམས་པར་བྱེད་དེ། ལུས་ཀྱི་ངན་པར་སྤྱོད་པ་འདི་ནི། ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མར་ངན་པའི་རྣམ་སྨིན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་ལུས་ཀྱི་ངན་པར་སྤྱོད་པ་བྱས་ན། བདག་ཉིད་ཀྱང་སྐྱོ་བར་འགྱུར་ཞིང་། གཞན་ཡང་སྨོད་པར་འགྱུར། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྨད་པར་འགྱུར། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱིས་སྨད་པར་འགྱུར། མིང་ངན་པ་ཡང་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་གྲགས་པར་འགྱུར། ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ། །ལུས་ཀྱི་ངན་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཚེ་འདི་དང་ཚེ་ཕྱི་མའི་འབྲས་བུ་འདི་ལྟ་བུར་མཐོང་བས། དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ངན་པར་སྤྱོད་པ་སྤངས་ནས་ལུས་ཀྱི་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ངན་པར་སྤྱོད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདི་ནི་སྤྱོད་པ་དམ་པ་གསུམ་བསྒོམས་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ།།

ཇི་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམས་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། མཽད་གལ་གྱི་བུའི་དགེ་སློང་། འདི་ལྟར་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པ་ན། དེ་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་གནས་པའི་ཚེ། དྲན་པ་བསྡུས་ཏེ་གནས་ཤིང་མི་བརྗེད་དོ། །དེའི་ཚེ་ཐབས་ཀྱིས་དྲན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམ། ཐབས་ཀྱིས་དྲན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམས་ནས། དྲན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སེམས་དྲན་པས་ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་ཐབས་ཀྱིས་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་བུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམ། ཐབས་ཀྱིས་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམས་ནས། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ཆོས་དེ་དག་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པར་བྱེད་དོ། །ཐབས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམ་མོ། །ཐབས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམས་ནས། བརྩོན་འགྲུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ནས་དགའ་བའི་སེམས་སྐྱེའོ། །དེའི་ཚེ་ཐབས་ཀྱིས་དགའ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམ། དགའ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམས་ནས། དགའ་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་དགའ་བས་ལུས་དང་སེམས་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཚེ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམ། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམས་ནས། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ལུས་དང་སེམས་ཞི་བར་གྱུར་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཚེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམས་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་རྩེ་གཅིག་པས་འདོད་ཆགས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཞི་ཞིང་། ནང་གི་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་བཏང་སྙོམས་སུ་གྱུར་པ་ན། ཐབས་ཀྱིས་བཏང་སྙོམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམ། ཐབས་ཀྱིས་བཏང་སྙོམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམས་ནས། བཏང་སྙོམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཚོར་བ་དང་། སེམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །

如是修習四念處、七覺分滿足。

「云何修習七覺分？明、解脫滿足？目揵連！若比丘修念覺分，依遠離、依離欲、依滅舍，于進趣修念覺分，逮得明、解脫清凈滿足。乃至修習舍覺分，亦如是說，是名修習七覺分已，明、解脫清凈滿足。如是，目揵連！法法相律，從此岸而到彼岸。」

說是法時，縈發目揵連遠塵離垢，得法眼凈。時，縈發目揵連見法、得法、知法、入法，度諸疑惑，不由於他，于諸法、律得無所畏。從座起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛言：「我今寧得於正法、律出家，得具足比丘分不？」

佛告目揵連：「汝今已得於正法、律出家，具足得比丘分，得出家已，專精思惟，不放逸住，乃至成阿羅漢。」

（二八二）

如是我聞：

一時，佛住迦微伽羅牟真鄰陀林中。

時，有年少名郁多羅，是波羅奢那弟子，來詣佛所，恭敬問訊已，退坐一面。

爾時，世尊告郁多羅：「汝師波羅奢那為汝等說修諸根不？」

郁多羅言：「說已，瞿曇！」

佛告郁多羅：「汝師波羅奢那云何說修諸根？」

郁多羅白佛言：「我師波羅奢那說，眼不見色，耳不聽聲，是名修根。

དེ་ལྟར་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་བཞི་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་རྫོགས་པར་བསྒོམ་པའོ།། ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམ་པ་དང་རིག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། དགེ་སློང་གང་གིས་དྲན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བསྒོམ་པ་ནི་རབ་ཏུ་དབེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ལ་བརྟེན་པ་དང་འགོག་པ་ལ་བརྟེན་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ལ་བརྟེན་ནས་དྲན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་མངོན་པར་བསྒྲུབ་པ་བསྒོམ་པས་རིག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ།། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་བར་དུ་བསྒོམ་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་དེ། དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམས་པས་རིག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་རྫོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་ཕ་རོལ་འདི་ནས་ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོའོ།། ཆོས་འདི་གསུངས་པའི་ཚེ་ལན་བུ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་བོ།། དེའི་ཚེ་ལན་བུ་ཅན་གྱི་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་ཆོས་མཐོང་ཞིང་ཆོས་ཐོབ་པ་དང་ཆོས་ཤེས་པ་དང་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྒལ་བ་དང་གཞན་ལ་མི་བརྟེན་པར་ཆོས་རྣམས་དང་འདུལ་བ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་བོ།། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་གོས་བསྐོན་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བདག་ནི་ད་ལྟ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་དགེ་སློང་གི་ཆ་ཚང་བར་ཐོབ་བམ་མ་ཐོབ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ནི་ད་ལྟ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་དགེ་སློང་གི་ཆ་ཚང་བར་ཐོབ་བོ།། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་རབ་ཏུ་བརྩོན་པས་བསམ་གཏན་བྱེད་ཅིང་བག་མེད་པར་མི་གནས་པར་དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ།། ཉིས་བརྒྱ་གྱ་གཉིས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀ་པི་ལ་བའི་མུ་ཙུ་ལིན་དའི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་གཞོན་ནུ་ཨུད་ཏ་ར་ཞེས་བྱ་བ་པ་ར་ཤ་ནའི་སློབ་མ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་ག་ཏུ་འདུག་གོ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཨུད་ཏ་ར་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱི་སློབ་དཔོན་པ་ར་ཤ་ནས་ཁྱེད་རྣམས་ལ་དབང་པོ་སྒོམ་པ་བསྟན་ཏམ། ཨུད་ཏ་རས་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། བསྟན་ལགས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཨུད་ཏ་ར་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱི་སློབ་དཔོན་པ་ར་ཤ་ནས་ཇི་ལྟར་དབང་པོ་སྒོམ་པ་བསྟན། ཨུད་ཏ་རས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བདག་གི་སློབ་དཔོན་པ་ར་ཤ་ནས་མིག་གིས་གཟུགས་མི་མཐོང་བ་དང་རྣ་བས་སྒྲ་མི་ཉན་པ་ནི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ།།

」

佛告郁多羅：「若如汝波羅奢那說，盲者是修根不？所以者何？如唯盲者眼不見色。」

爾時，尊者阿難在世尊后，執扇扇佛，尊者阿難語郁多言：「如波羅奢那所說，聾者是修根不？所以者何？如唯聾者耳不聞聲。」

爾時，世尊告尊者阿難：「異於賢聖法、律無上修諸根。」

阿難白佛言：「唯愿世尊為諸比丘說賢聖法、律無上修根，諸比丘聞已，當受奉行。」

佛告阿難：「諦聽，善思，當爲汝說。緣眼、色，生眼識，見可意色，欲修如來厭離正念正智。眼、色緣生眼識，不可意故，修如來不厭離正念正智，眼、色緣生眼識，可意不可意，欲修如來厭離、不厭離正念正智。眼、色緣生眼識，不可意可意，欲修如來不厭離、厭離正念正智。眼、色緣生眼識，可意不可意，可不可意，欲修如來厭、不厭、俱離舍心住正念正智。

「如是，阿難！若有於此五句，心善調伏、善關閉、善守護、善攝持、善修習，是則于眼、色無上修根。耳、鼻、舌、身、意法亦如是說。阿難！是名賢聖法，律無上修根。」

尊者阿難白佛言：「世尊！云何賢聖法、律為賢聖修根？」

佛告阿難：「眼、色緣生眼識，生可意，生不可意，生可意不可意。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཨུད་ཏ་ར་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱི་པ་ར་ཤ་ནས་བཤད་པ་བཞིན་ན། ལོང་བ་ནི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་ཡིན་ནམ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལོང་བ་ཁོ་ན་མིག་གིས་གཟུགས་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རྒྱབ་ན་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་རླུང་གཡབ་ཐོགས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་གཡོབ་བཞིན་པ་དེས་ཨུད་ཏ་ར་ལ་སྨྲས་པ། པ་ར་ཤ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་ན། འོན་པ་ནི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་ཡིན་ནམ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འོན་པ་ཁོ་ན་རྣ་བས་སྒྲ་མི་ཐོས་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་བླ་ན་མེད་པའི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་ནི་གཞན་ཡིན་ནོ།། ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་བླ་ན་མེད་པའི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་བསྟན་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་མཉན་ཏེ་བསྒྲུབ་པར་བགྱི་ལགས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་མཐོང་བ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐྱོ་བ་དང་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་མོ།། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མི་སྐྱོ་བ་དང་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་མོ།། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འདོད་པ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་མོ།། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་འོང་བ་འདོད་པ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མི་སྐྱོ་བ་དང་སྐྱོ་བ་དང་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་མོ།།ང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་མི་འོང་བ་གཉིས་ཀ་འདོད་པ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་གཉིས་ཀ་དང་བྲལ་བའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སེམས་གནས་པ་དང་དྲན་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་བསྒོམ་མོ།། ཀུན་དགའ་བོ། དེ་ལྟར་གང་ཞིག་གིས་ཚིག་ལྔ་པོ་འདི་ལ་སེམས་ལེགས་པར་དུལ་བ་དང་ལེགས་པར་བསྡམས་པ་དང་ལེགས་པར་བསྲུངས་པ་དང་ལེགས་པར་བཟུང་བ་དང་ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་ནི་མིག་དང་གཟུགས་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་དབང་པོ་སྒོམ་པའོ།། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་དོ།། ཀུན་དགའ་བོ། འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་བླ་ན་མེད་པའི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་འཕགས་པའི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེའོ།།

彼聖弟子如是如實知：『我眼、色緣生眼識，生可意，生不可意，生可意不可意，此則寂滅，此則勝妙，所謂俱舍；得彼舍已，離厭、不厭。譬如力士頃。如是眼、色緣生眼識生可意，生不可意，生可意不可意，俄爾盡滅，得離厭、不厭，舍。』

「如是耳、聲緣生耳識，生可意，生不可意，生可意不可意。聖弟子如是如實知：『我耳識聞聲，生可意，生不可意，生可意不可意，此則寂滅、勝妙，所謂為舍；得舍已，離厭、不厭。譬如大力士夫彈指，發聲即滅。如是耳、聲緣生耳識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅，是則為舍，得彼舍已，離厭、不厭。』

「鼻、香緣生鼻識，生可意，生不可意，生可意不可意。聖弟子如是如實知：『鼻、香緣生鼻識，生可意，生不可意，生可意不可意，此則寂滅，此則勝妙，所謂為舍；得彼舍已，離厭、不厭。譬如蓮荷，水所不染。如是鼻、香緣生鼻識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅，所謂為舍；得彼舍已，離厭、不厭。』

「舌、味緣生舌識，生可意，生不可意，生可意不可意。彼聖弟子如是如實知：『舌、味緣生舌識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅、寂滅、勝妙，所謂為舍；得彼舍已，離厭、不厭。

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ། །བདག་གི་མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ་འདི་ནི་ཞི་བ། འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །དཔེར་ན་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་མི་ཞིག་གིས་སེ་གོལ་གཏོགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེས་པ་དེ་མྱུར་དུ་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའི་བཏང་སྙོམས་ཐོབ་པའོ། ། དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ། བདག་གི་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་སྒྲ་ཐོས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ་འདི་ནི་ཞི་བ། འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །དཔེར་ན་སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུས་སེ་གོལ་གཏོགས་པའི་སྒྲ་སྐད་ཅིག་ཏུ་འགག་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེས་པ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པ་སྟེ། འདི་ནི་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། ། སྣ་དང་དྲི་ལ་བརྟེན་ནས་སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ། སྣ་དང་དྲི་ལ་བརྟེན་ནས་སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ་འདི་ནི་ཞི་བ། འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །དཔེར་ན་པདྨ་ལ་ཆུས་མི་གོས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྣ་དང་དྲི་ལ་བརྟེན་ནས་སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེས་པ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། ། ལྕེ་དང་རོ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ། ལྕེ་དང་རོ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེས་པ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །

譬如力士舌端唾沫，盡唾令滅。如是舌、味緣生舌識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅，所謂為舍，得彼舍已，離厭、不厭。』

「身、觸緣生身識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅。聖弟子如是如實知：『身、觸緣生身識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅、寂滅、勝妙，所謂為舍；得彼舍已，離厭、不厭。譬如鐵丸燒令極熱，小渧水灑，尋即消滅。如是身、觸緣生身識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅，所謂為舍，得彼舍已，離厭、不厭。』

「意、法緣生意識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已速滅。聖弟子如是如實知：『意、法緣生意識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅，是則寂滅，是則勝妙，所謂為舍；得彼舍已，離厭、不厭。譬如力士斷多羅樹頭。如是意、法緣生意識，生可意，生不可意，生可意不可意，生已盡滅，所謂為舍，得彼舍已，離厭、不厭。』阿難！是為賢聖法、律，為聖弟子修諸根。」

「云何為聖法、律覺見跡？」

佛告阿難：「眼、色緣生眼識，生可意，生不可意，生可意不可意，彼聖弟子慚恥厭惡。

དཔེར་ན་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་མིས་ལྕེའི་རྩེ་མོའི་མཆིལ་མ་མྱུར་དུ་འཐོར་ནས་འགག་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལྕེ་དང་རོ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེས་པ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། ། ལུས་དང་རེག་བྱ་ལ་བརྟེན་ནས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པའོ། །འཕགས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ། ལུས་དང་རེག་བྱ་ལ་བརྟེན་ནས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །དཔེར་ན་ལྕགས་གོང་མེར་བསྲེགས་ཏེ་ཚ་བ་ལ་ཆུའི་ཐིགས་པ་ཆུང་ངུ་བཏབ་པ་མྱུར་དུ་འགག་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལུས་དང་རེག་བྱ་ལ་བརྟེན་ནས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེས་པ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། ། ཡིད་དང་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་མྱུར་དུ་འགག་པའོ། །འཕགས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ། ཡིད་དང་ཆོས་ལནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པ་དང༌། འདི་ནི་ཞི་བ། འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །དཔེར་ན་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་མིས་ཏ་ལའི་ཤིང་གི་རྩེ་མོ་བཅད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་དང་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེས་པ་དེ་སྐྱེས་མ་ཐག་འགག་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བཏང་སྙོམས་སོ། །བཏང་སྙོམས་དེ་ཐོབ་ནས་སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་དང་བྲལ་བའོ། །ཀུན་དགའ་བོ། འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་སྟེ། འཕགས་པས་དབང་པོ་རྣམས་བསྒོམ་པའོ། ། འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་མཐོང་བའི་ལམ་གང་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྐྱེ་བ་དེ་ལ་འཕགས་པ་ངོ་ཚ་ཞིང་སྐྱོ་བར་གྱུར་ཏོ། །

耳、鼻、舌、身、意法緣生意識，生可意，生不可意，生可意不可意，彼聖弟子慚恥厭惡。阿難！是名賢聖法、律覺見跡。阿難！是名賢聖法、律無上修諸根。已說賢聖修諸根，已說覺見跡。阿難！我為諸聲聞所作，所作已作，汝等當作所作……」廣說如篋毒蛇經。

佛說此經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第十一 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十二

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（二八三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若於結所繫法隨生味著、顧念、心縛，則愛生；愛緣取，取緣有，有緣生，生緣老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是如是純大苦聚集，如人種樹，初小軟弱，愛護令安，壅以糞土，隨時溉灌，冷暖調適，以是因緣，然後彼樹得增長大。如是，比丘！結所繫法味著將養，則生恩愛，愛緣取，取緣有，有緣生，生緣老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是如是純大苦聚集。

རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྐྱེན་ལས་ཡིད་ཤེས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བ་ཡིད་དུ་འོང་བ། སྐྱེ་བ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ། སྐྱེ་བ་ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་། དེ་ཡི་འཕགས་པ་**ངོ་ཚ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་ཀྱིས་སྐྱུག་བྲོ་བ། ཀུན་དགའ་བོ། འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་རྟོགས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཞེས་བྱའོ། ཀུན་དགའ་བོ། འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་དང་འདུལ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། འཕགས་པའི་དབང་པོ་སྒོམ་པ་བཤད་ཟིན། རྟོགས་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་བཤད་ཟིན། ཀུན་དགའ་བོ། ངས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་བྱ་བ་བྱས་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པས་ཁྱེད་ཅག་གིས་ཀྱང་བྱ་བ་བྱོས་ཤིག ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ཟ་མ་ཏོག་ལྟ་བུའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་གཅིག་པ། བཀའ་འགྱུར་པོད་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟ་མ་ཏོག་ལྟ་བུའི་མདོ། ཟ་མ་ཏོག་ལྟ་བུའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་གཉིས་པ། རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་གུ་ན་བྷ་དྲས་རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་བསྒྱུར། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གང་ཞིག་ཀུན་སྦྱོར་གྱི་ཆོས་ལ་རོ་མྱང་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་། སེམས་འཆིང་བ་དེ་ལ་སྲེད་པ་སྐྱེ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་ཤིང་བཙུགས་པ་ན། དང་པོར་ཆུང་ངུ་དང་སྙི་བ་དེ་ལ་བྱམས་པས་བསྐྱང་ཞིང་། ལུད་དང་ས་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྐོར་བ་དང་། དུས་སུ་ཆུ་འདྲེན་པ་དང་། གྲང་དྲོད་སྙོམས་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དེའི་རྗེས་སུ་ཤིང་དེ་འཕེལ་ཞིང་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག །ཀུན་སྦྱོར་གྱི་ཆོས་ལ་རོ་མྱང་བ་དང་གསོ་བས་བྱམས་པ་སྐྱེ་སྟེ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།

「若於結所繫法隨順無常觀，住生滅觀、無慾觀、滅觀、舍觀，不生顧念，心不縛著，則愛滅；愛滅則取滅，取滅則有滅，有滅則生滅，生滅則老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是如是純大苦聚滅。猶如種樹，初小軟弱，不愛護，不令安隱，不壅糞土，不隨時溉灌，冷暖不適，不得增長；若復斷根、截枝，段段斬截，分分解析，風飄日炙，以火焚燒，燒以成糞，或飏以疾風，或投之流水。比丘！于意云何？非為彼樹斷截其根，乃至焚燒，令其磨滅，于未來世成不生法耶？」

答言：「如是，世尊！」

「如是，比丘！于結所繫法隨順無常觀，住生滅觀，無慾觀、滅觀、舍觀，不生顧念，心不縛著，則愛滅，愛滅則取滅，取滅則有滅，有滅則生滅，生滅則老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是如是純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二八四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若於所取法隨生味著、顧念、縛心，其心驅馳，追逐名色，名色緣六入處，六入處緣觸，觸緣受，受緣愛，愛緣取，取緣有，有緣生，生緣老、病、死、憂、悲、惱、苦。

གལ་ཏེ་ཀུན་སྦྱོར་གྱིས་བཅིངས་པའི་ཆོས་ལ་མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ལྟ་བ་དང༌། སྐྱེ་འཇིག་ལ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་མེད་པར་ལྟ་བ་དང༌། འགོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སུ་ལྟ་བ་ལ་གནས་ཤིང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། སེམས་མི་ཆགས་ན་སྲེད་པ་འགག །སྲེད་པ་འགགས་ན་ལེན་པ་འགག །ལེན་པ་འགགས་ན་སྲིད་པ་འགག །སྲིད་པ་འགགས་ན་སྐྱེ་བ་འགག །སྐྱེ་བ་འགགས་ན་རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་ཤིང་ཆུང་ངུ་མཉེན་པ་དང་སྙི་བ་ཞིག་ལ་བྱམས་པར་མི་བྱེད། བདེ་བར་མི་འཇོག །ལུད་མི་འདེབས། དུས་སུ་ཆུ་མི་ལྡུག །གྲང་དྲོ་མི་སྙོམས་ན་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་བ་དང༌། ཡང་རྩ་བ་བཅད། ཡལ་ག་བཅད། དུམ་བུ་དུམ་བུར་གཏུབས། ཆ་ཤས་སུ་ཕྱེས། རླུང་གིས་གཏོར། ཉི་མས་བསྲེགས། མེས་བསྲེགས་ཏེ་ཐལ་བར་བྱས། ཡང་ན་རླུང་དྲག་པོས་གཏོར། ཡང་ན་ཆུ་བོར་བསྐྱུར་ན། དགེ་སློང་དག །འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། ཤིང་དེའི་རྩ་བ་བཅད་པ་ནས་བསྲེགས་པའི་བར་དུ་བྱས་པས་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནམ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དེ་བཞིན་ནོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག །ཀུན་སྦྱོར་གྱིས་བཅིངས་པའི་ཆོས་ལ་མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ལྟ་བ་དང༌། སྐྱེ་འཇིག་ལ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་མེད་པར་ལྟ་བ་དང༌། འགོག་པར་ལྟ་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་སུ་ལྟ་བ་ལ་གནས་ཤིང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། སེམས་མི་ཆགས་ན་སྲེད་པ་འགག །སྲེད་པ་འགགས་ན་ལེན་པ་འགག །ལེན་པ་འགགས་ན་སྲིད་པ་འགག །སྲིད་པ་འགགས་ན་སྐྱེ་བ་འགག །སྐྱེ་བ་འགགས་ན་རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་པར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌།། ༼༢༨༤༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གང་ལ་ལ་དག་ལེན་པའི་ཆོས་ལ་རོ་མྱང་བ་དང༌། ཆགས་པ་དང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང༌། སེམས་བཅིངས་པ་དེའི་སེམས་ནི་རྒྱུག་ཅིང་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་ངོ༌། །མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་དང༌། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་དང༌། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་དང༌། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་དང༌། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་དང༌། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།།

如是如是純大苦聚集，譬大樹根干、枝條、柯葉、華果，下根深固，壅以糞土，溉灌以水，彼樹堅固，永世不朽。如是，比丘！于所取法隨生味著、顧念、心縛，其心驅馳，追逐名色，名色緣六入處，六入處緣觸，觸緣受，受緣愛，愛緣取，取緣有，有緣生，生緣老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是如是純大苦聚集。

「若於所取法隨順無常觀，住生滅觀、無慾觀、滅觀、厭觀，心不顧念，無所縛著，識則不驅馳、追逐名色，則名色滅，名色滅則六入處滅，六入處滅則觸滅，觸滅則受滅，受滅則愛滅，愛滅則取滅，取滅則有滅，有滅則生滅，生滅則老、病、死、憂、悲、惱、苦滅。如是如是則純大苦聚滅，猶如種樹，不隨時愛護令其安隱，不壅糞土，不隨時溉灌，冷暖不適，不得增長；若復斷根、截枝，段段斬截，分分解析，風飄日炙，以火焚燒，燒以成糞，或飏以疾風，或投之流水。

འདི་ལྟར་འདི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོའི་ཕུང་པོ་འབའ་ཞིག་འདུས་པ་ནི། དཔེར་ན་ཤིང་ཆེན་པོའི་རྩ་བ་དང་། སྡོང་པོ་དང་། ཡལ་ག་དང་། ལོ་མ་དང་། མེ་ཏོག་དང་། འབྲས་བུ་རྣམས་འོག་ཏུ་རྩ་བ་བརྟན་པོར་ཟུག་ཅིང་། ལུད་ཀྱིས་བསྐྱེད་དེ་ཆུས་ཆུ་ལུད་བྱས་པས། ཤིང་དེ་བརྟན་པོར་གྱུར་ཏེ་དུས་བསྐལ་པར་མི་འཇིག་གོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག །བླང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་ལ་རོ་མྱང་བ་དང་། དྲན་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་འཆིང་བ་སྐྱེས་པས། དེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྒྱུག་ཅིང་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འདུས་པར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་བླང་བར་བྱ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པར་ལྟ་བ་དང་། སྐྱེ་འཇིག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་ལྟ་བ་དང་། འགོག་པར་ལྟ་བ་དང་། སྐྱོ་བར་ལྟ་བ་ལ་གནས་ཤིང་། སེམས་མི་དྲན་ཅིང་མི་ཆགས་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་རྒྱུག་ཅིང་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་སྟེ། དེ་ནས་མིང་དང་གཟུགས་འགག །མིང་དང་གཟུགས་འགགས་པས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགགས་པས་རེག་པ་འགག །རེག་པ་འགགས་པས་ཚོར་བ་འགག །ཚོར་བ་འགགས་པས་སྲེད་པ་འགག །སྲེད་པ་འགགས་པས་ལེན་པ་འགག །ལེན་པ་འགགས་པས་སྲིད་པ་འགག །སྲིད་པ་འགགས་པས་སྐྱེ་བ་འགག །སྐྱེ་བ་འགགས་པས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་གོ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་ཤིང་གས་ནས་དུས་སུ་བྱམས་པས་མི་སྐྱོང་ཞིང་བདེ་བར་མི་བྱེད་པ་དང་། ལུད་ཀྱིས་མི་གསོ་བ་དང་། དུས་སུ་ཆུ་ལུད་མི་བྱེད་པ་དང་། གྲང་དྲོད་མི་སྙོམས་པས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་ན་རྩ་བ་བཅད་པ་དང་། ཡལ་ག་བཅད་པ་དང་། དུམ་བུ་དུམ་བུར་གཏུབས་པ་དང་། ཆ་ཤས་སོ་སོར་ཕྱེ་བ་དང་། རླུང་གིས་གཏོར་བ་དང་། ཉི་མས་བསྲེགས་པ་དང་། མེས་བསྲེགས་ཏེ་ཐལ་བར་བྱས་པའམ། རླུང་དྲག་པོས་གཏོར་བའམ། ཆུ་བོར་བསྐྱུར་བ་བཞིན་ནོ།།

比丘！于意云何？非為彼樹斷截其根，乃至焚燒，令其磨滅，于未來世成不生法耶？」

答言：「如是，世尊！」

「如是，比丘！于所取法隨順無常觀，住生滅觀、無慾觀、滅觀、舍觀，不生顧念，心不縛著，識不驅馳、追逐名色，則名色滅，名色滅則六入處滅，六入處滅則觸滅，觸滅則受滅，受滅則愛滅，愛滅則取滅，取滅則有滅，有滅則生滅，生滅則老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二八五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「我憶宿命未成正覺時，獨一靜處，專精禪思，生如是念：『世間難入，所謂若生、若老、若病、若死、若遷、若受生，然諸眾生，生、老、死上及所依不如實知。』

「我作是念：『何法有故生有？何法緣故生有？』即正思惟，起無間等知，有有故生有，有緣故生有。

「復思惟：『何法有故有有？何法緣故有有？』即正思惟，如實無間等起知，取有故有有，取緣故有有。

དགེ་སློང་དག ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། སྡོང་པོ་དེའི་རྩ་བ་བཅད་ནས་མེས་བསྲེགས་ཏེ་རྩ་མེད་དུ་བཟོས་པས་མ་འོངས་པར་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་རམ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག གང་ཟག་གིས་ཆོས་ལ་མི་རྟག་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ལྟ་བ་དང་། སྐྱེ་འཇིག་གི་ལྟ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་མེད་པའི་ལྟ་བ་དང་། འགོག་པའི་ལྟ་བ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་ལ་གནས་ནས། ཕྱིར་མི་ལྟ་ཞིང་། སེམས་མི་ཆགས་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་མིང་གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བ་ན། མིང་གཟུགས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། མིང་གཟུགས་འགགས་པས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པར་འགྱུར་རོ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགགས་པས་རེག་པ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། རེག་པ་འགགས་པས་ཚོར་བ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། ཚོར་བ་འགགས་པས་སྲེད་པ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། སྲེད་པ་འགགས་པས་ལེན་པ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། ལེན་པ་འགགས་པས་སྲིད་པ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། སྲིད་པ་འགགས་པས་སྐྱེ་བ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། སྐྱེ་བ་འགགས་པས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼ཉིས་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་པའི་དུས་སུ། གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ནས་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ན། འདི་ལྟར་བསམས་སོ། འཇིག་རྟེན་འདིར་འཇུག་པར་དཀའ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། འཕོ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་ལེན་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། འོན་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། དེ་དག་གི་རྟེན་རྣམས་ཡང་དག་པ་ྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སོ། ངས་འདི་ལྟར་བསམས་སོ། གང་ཞིག་ཡོད་ན་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར། གང་ཞིག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ན་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་པས་བར་ཆད་མེད་པར་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། སྲིད་པ་ཡོད་ན་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར། སྲིད་པ་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ན་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། ཡང་བསམས་པ། གང་ཞིག་ཡོད་ན་སྲིད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། གང་ཞིག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ན་སྲིད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་པས་བར་ཆད་མེད་པར་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། ལེན་པ་ཡོད་ན་སྲིད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། ལེན་པ་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ན་སྲིད་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ།

「又作是念：『取復何緣、何法有故取有？何法緣故取有？』即正思惟，如實無間等起知，取法味著、顧念、心縛，愛慾增長；彼愛有故取有，愛故緣取，取緣有，有緣生，生緣老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是如是純大苦聚集。

「諸比丘！于意云何？譬如緣膏油及炷，燈明得燒，數增油、炷，彼燈明得久住不？」

答言：「如是，世尊！」

「如是，諸比丘！於色取味著、顧念、愛縛，增長愛緣故取，取緣有，有緣生，生緣老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是如是純大苦聚集。

「我時復作是念：『何法無故無此老、病、死？何法滅故老、病、死滅？』即正思惟，起如實無間等，無生則無老、病、死，生滅故，則老、病、死滅。

「復作是念：『何法無故無生？何法滅故生滅？』即正思惟，起如實無間等，有無故生無，有滅故生滅。

「又復思惟：『何法無故有無？何法滅故有滅？』即正思惟，生如實無間等觀，取無故有無，取滅故有滅。

ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། ལེན་པ་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ཡོད། ཆོས་གང་ཞིག་ཡོད་ན་ལེན་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། ཆོས་གང་ཞིག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ན་ལེན་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་པས་བར་ཆད་མེད་པར་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་དང་། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་ཆགས་པ་དང་། སྲེད་པ་འཕེལ་བ་ཡོད་པས། སྲེད་པ་དེ་ཡོད་ན་ལེན་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་དག ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། དཔེར་ན་མར་དང་སྡོང་བུ་ལ་བརྟེན་ནས་མར་མེའི་འོད་འབར་བ་ལ། མར་དང་སྡོང་བུ་ཡང་ཡང་བསྣན་ན། མར་མེའི་འོད་དེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་འགྱུར་རམ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག གཟུགས་ལ་རོ་མྱང་བ་དང་། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། སྲེད་པས་བཅིངས་པ་དང་། སྲེད་པ་འཕེལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཚེ་ངས་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། ཆོས་གང་ཞིག་མེད་ན་རྒ་ཤི་འདི་མེད་པར་འགྱུར། ཆོས་གང་ཞིག་འགགས་ན་རྒ་ཤི་འགག་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་པས་བར་ཆད་མེད་པར་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། སྐྱེ་བ་མེད་ན་རྒ་ཤི་མེད་པར་འགྱུར། སྐྱེ་བ་འགགས་པས་རྒ་ཤི་འགག་པར་འགྱུར་རོ། ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། ཆོས་གང་ཞིག་མེད་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པར་འགྱུར། ཆོས་གང་ཞིག་འགགས་ན་སྐྱེ་བ་འགག་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་པས་བར་ཆད་མེད་པར་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། སྲིད་པ་མེད་ན་སྐྱེ་བ་མེད་པར་འགྱུར། སྲིད་པ་འགགས་པས་སྐྱེ་བ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། ཡང་འདི་སྙམམས་སོ། ཆོས་གང་ཞིག་མེད་ན་སྲིད་པ་མེད་པར་འགྱུར། ཆོས་གང་ཞིག་འགགས་ན་སྲིད་པ་འགག་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་པས་བར་ཆད་མེད་པར་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། ལེན་པ་མེད་ན་སྲིད་པ་མེད་པར་འགྱུར། ལེན་པ་འགགས་པས་སྲིད་པ་འགག་པར་འགྱུར་རོ།

「又作是念：『何法無故取無？何法滅故取滅？』即正思惟，生如實無間等觀，所取法無常、生滅、離欲、滅盡、舍離，心不顧念，心不縛著，愛則滅，彼愛滅故取滅，取滅故有滅，有滅故生滅，生滅故老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是如是純大苦聚滅。

「諸比丘！于意云何？譬如油、炷然燈，若不增油治炷，非彼燈明未來不生、盡、磨滅耶？」

比丘白佛：「如是，世尊！」

「如是，諸比丘！于所取法觀察無常、生滅、離欲、滅盡、舍離，心不顧念，心不縛著，愛則滅，愛滅則取滅，乃至純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二八六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「我憶宿命未成正覺時，獨一靜處，專精禪思……」如上廣說。差別者：「譬如載樵十束、二十束、三十束、四十束、五十束、百束、千束、百千束，積聚燒然，作大火聚，若復有人增其乾草樵薪，諸比丘！于意云何？此火相續長夜熾然不？」

比丘白佛言：「如是，世尊！」

「如是，諸比丘！于所取法味著、顧念、心縛著，增其愛緣取，取緣有，乃至純大苦聚集。

ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། ཆོས་གང་ཞིག་མེད་ན་ལེན་པ་མེད་པར་འགྱུར། ཆོས་གང་ཞིག་འགགས་ན་ལེན་པ་འགག་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་པས་བར་ཆད་མེད་པར་མངོན་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། གང་ལེན་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་རྟག་པ་དང་། སྐྱེ་འཇིག་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། སྤོང་བ་ལ་སེམས་རྗེས་སུ་མི་དྲན་ཞིང་། སེམས་མི་ཆགས་པ་ན། སྲེད་པ་འགག་པར་འགྱུར། སྲེད་པ་དེ་འགགས་པས་ལེན་པ་འགག་པར་འགྱུར། ལེན་པ་འགགས་པས་སྲིད་པ་འགག་པར་འགྱུར། སྲིད་པ་འགགས་པས་སྐྱེ་བ་འགག་པར་འགྱུར། སྐྱེ་བ་འགགས་པས་རྒ་ཤི་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་དག ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། དཔེར་ན་མར་དང་སྡོང་བུས་མར་མེ་སྦར་བ་ལ། གལ་ཏེ་མར་མི་བསྣན་ཞིང་སྡོང་བུ་མི་བཅོས་ན། མར་མེའི་འོད་དེ་མ་འོངས་པར་མི་སྐྱེ་བ་དང་། ཟད་པ་དང་། རྩ་མེད་དུ་འགྱུར་རམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག གང་ལེན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང་། སྐྱེ་འཇིག་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། སྤོང་བར་བལྟས་ནས། སེམས་རྗེས་སུ་མི་དྲན་ཞིང་། སེམས་མི་ཆགས་པ་ན། སྲེད་པ་འགག་པར་འགྱུར། སྲེད་པ་འགགས་པས་ལེན་པ་འགག་པར་འགྱུར། དེ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼ཉིས་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་སྔོན་གྱི་གེས་སུ་དྲན་པ་ན། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་པའི་དུས་སུ། གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ནས་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ན། གོང་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་བུད་ཤིང་གི་ཁུར་བོ་བཅུ་དང་། ཉི་ཤུ་དང་། སུམ་ཅུ་དང་། བཞི་བཅུ་དང་། ལྔ་བཅུ་དང་། བརྒྱ་དང་། སྟོང་དང་། བརྒྱ་སྟོང་བསགས་ནས་མེ་སྦར་ཏེ་མེའི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་བྱས་པ་ལ། གལ་ཏེ་མི་གཞན་ཞིག་གིས་རྩྭ་སྐམ་པོ་དང་བུད་ཤིང་བསྣན་ན། དགེ་སློང་དག ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། མེ་འདི་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་ཡུན་རིང་དུ་འབར་བར་འགྱུར་རམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག གང་ལེན་པའི་ཆོས་ལ་རོ་མྱང་བ་དང་། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། སེམས་ཆགས་པ་ན། སྲེད་པ་འཕེལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། དེ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།

諸比丘！若彼火聚熾然，不增樵草。諸比丘！于意云何？彼火當滅不？」

答言：「如是，世尊！」

「如是，諸比丘！于所取法觀察無常、生滅、離欲、滅盡、舍離，心不顧念、縛著，愛則滅，愛滅則取滅……」如是廣說，乃至「純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二八七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「我憶宿命未成正覺時，獨一靜處，專精禪思，作是念：『何法有故老死有？何法緣故老死有？』即正思惟，生如實無間等，生有故老死有，生緣故老死有。如是有、取、愛、受、觸、六入處、名色。何法有故名色有？何法緣故名色有？即正思惟，如實無間等生，識有故名色有，識緣故有名色有。我作是思惟時，齊識而還不能過彼，謂緣識名色，緣名色六入處，緣六入處觸，緣觸受，緣受愛，緣愛取，緣取有，緣有生，緣生老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是如是純大苦聚集。

「我時作是念：『何法無故則老死無？何法滅故老死滅？』即正思惟，生如實無間等，生無故老死無，生滅故老死滅，如是生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行……」廣說。

དགེ་སློང་རྣམས། གལ་ཏེ་མེའི་ཕུང་པོ་འབར་བ་ལ་ཤིང་དང་རྩ་མི་བསྣན་ན། དགེ་སློང་རྣམས། ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། མེ་དེ་ཞི་བར་འགྱུར་རམ་མི་འགྱུར། ལན་དུ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་རྣམས། ལེན་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པ་དང་། སྐྱེ་འཇིག་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགག་པ་དང་། སྤོང་བར་རྟོག་ཅིང་། སེམས་ཀྱིས་མི་དྲན་པ་དང་མི་ཆགས་པར་བྱེད་ན། སྲེད་པ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། སྲེད་པ་འགགས་པས་ལེན་པ་འགག་གོ། དེ་ནས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པའི་བར་དུའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ༼ཉིས་བརྒྱ་གྱ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་པའི་དུས་ན། གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཤིང་བསམ་གཏན་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། ཆོས་གང་ཡོད་པས་རྒ་ཤི་ཡོད་པར་འགྱུར། ཆོས་གང་གི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཡོད་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་ཏེ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བར་མ་ཆད་པར་སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་རྒ་ཤི་ཡོད་པར་འགྱུར། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཡོད་པར་འགྱུར། དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་གཟུགས་སོ། ཆོས་གང་ཡོད་པས་མིང་གཟུགས་ཡོད་པར་འགྱུར། ཆོས་གང་གི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་གཟུགས་ཡོད་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་ཏེ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བར་མ་ཆད་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པས་མིང་གཟུགས་ཡོད་པར་འགྱུར། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་གཟུགས་ཡོད་པར་འགྱུར། ངས་དེ་ལྟར་བསམས་པ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་བརྒལ་མ་ནུས་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་གཟུགས། མིང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག སཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཚེ་ངས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། ཆོས་གང་མེད་པས་རྒ་ཤི་མེད་པར་འགྱུར། ཆོས་གང་འགགས་པས་རྒ་ཤི་འགག་པར་འགྱུར། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་ཏེ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བར་མ་ཆད་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པས་རྒ་ཤི་མེད་པར་འགྱུར། སྐྱེ་བ་འགགས་པས་རྒ་ཤི་འགག་པར་འགྱུར། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་སོ། རྒྱས་པར་གསུངས་སོ།

「我復作是思惟：『何法無故行無？何法滅故行滅？』即正思惟，如實無間等，無明無故行無，無明滅故行滅，行滅故識滅，識滅故名色滅，名色滅故六入處滅，六入處滅故觸滅，觸滅故受滅，受滅故愛滅，愛滅故取滅，取滅故有滅，有滅故生滅，生滅故老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是如是純大苦聚滅。

「我時作是念：『我得古仙人道、古仙人逕、古仙人道跡，古仙人從此跡去，我今隨去。』譬如有人游于曠野，披荒覓路，忽遇故道古人行處，彼則隨行，漸漸前進，見故城邑、故王宮殿、園觀浴池、林木清凈。彼作是念：『我今當往白王令知。』即往白王：『大王當知，我游曠野，披荒求路，忽見故道古人行處，我即隨行；我隨行已，見故城邑、故王宮殿、園觀浴池、林流清凈，大王可往居止其中。』王即往彼，止住其中，豐樂安隱，人民熾盛。

「今我如是，得古仙人道、古仙人逕、古仙人跡，古仙人去處，我得隨去，謂八聖道，正見、正志、正語、正業、正命、正方便、正念、正定。我從彼道見老病死、老病死集、老病死滅、老病死滅道跡，見生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行、行集、行滅、行滅道跡。

བདག་གིས་ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། ཆོས་གང་ཞིག་རྒྱུ་མེད་པར་འདུ་བྱེད་མེད་པ་དང་། ཆོས་གང་ཞིག་འགག་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ཡིན། དེ་ནས་ཡང་དག་པར་བསམས་ཏེ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བར་ཆད་མེད་པར་མཉམ་པར། མ་རིག་པ་མེད་པས་འདུ་བྱེད་མེད། མ་རིག་པ་འགག་པས་འདུ་བྱེད་འགག །འདུ་བྱེད་འགག་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག །རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པས་མིང་དང་གཟུགས་འགག །མིང་དང་གཟུགས་འགག་པས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པས་རེག་པ་འགག །རེག་པ་འགག་པས་ཚོར་བ་འགག །ཚོར་བ་འགག་པས་སྲེད་པ་འགག །སྲེད་པ་འགག་པས་ལེན་པ་འགག །ལེན་པ་འགག་པས་སྲིད་པ་འགག །སྲིད་པ་འགག་པས་སྐྱེ་བ་འགག །སྐྱེ་བ་འགག་པས་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་འགག་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་འགག་གོ། དེའི་ཚེ་བདག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། བདག་གིས་གནའ་དྲང་སྲོང་གི་ལམ་དང་། གནའ་དྲང་སྲོང་གི་ཤུལ་དང་། གནའ་དྲང་སྲོང་གི་ལམ་གྱི་རྗེས་དང་། གནའ་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱི་བགྲོད་པའི་ལམ་རྙེད་དེ། བདག་ད་ལྟ་དེ་བཞིན་དུ་འགྲོའོ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་དབེན་པའི་གནས་སུ་འཁྱམས་པ་ན། རྩ་ཐང་བཤིག་ནས་ལམ་འཚོལ་བ་ལས། གློ་བུར་དུ་གནའ་མི་རྣམས་འགྲོ་བའི་ལམ་རྙིང་པ་མཐོང་སྟེ། དེ་ནས་དེ་བཞིན་དུ་སོང་བས་རིམ་གྱིས་མདུན་དུ་བགྲོད་པ་ན། གནའ་བོའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། གནའ་བོའི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང་། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང་ཁྲུས་ཀྱི་རྫིང་བུ་དང་། ནགས་ཚལ་དྭངས་ཤིང་གཙང་བ་མཐོང་ངོ་། དེས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། བདག་གིས་ད་ལྟ་རྒྱལ་པོ་ལ་ཞུས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས། དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་ལ་ཞུས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་མཁྱེན་པར་མཛོད། བདག་དབེན་པའི་གནས་སུ་འཁྱམས་པ་ན། རྩ་ཐང་བཤིག་ནས་ལམ་བཙལ་བ་ལས། གློ་བུར་དུ་གནའ་མི་རྣམས་འགྲོ་བའི་ལམ་རྙིང་པ་མཐོང་སྟེ། བདག་དེ་བ་སོང་ངོ་། བདག་དེ་བཞིན་དུ་སོང་བས་གནའ་བོའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། གནའ་བོའི་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དང་། སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང་ཁྲུས་ཀྱི་རྫིང་བུ་དང་། ཆུ་བོ་དྭངས་ཤིང་གཙང་བ་མཐོང་ངོ་། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེར་བཞུགས་པར་མཛད་དུ་གསོལ། དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་དེར་གཤེགས་ཏེ་དེར་བཞུགས་པས། ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་བདེ་བར་གནས་ལ། མི་སེར་རྣམས་ཀྱང་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་གྱུར་ཏོ། ད་ལྟ་བདག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གནའ་དྲང་སྲོང་གི་ལམ་དང་། གནའ་དྲང་སྲོང་གི་ཤུལ་དང་། གནའ་དྲང་སྲོང་གི་རྗེས་དང་། གནའ་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱི་བགྲོད་པའི་གནས་རྙེད་དེ། བདག་དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། བདག་གིས་ལམ་དེ་ལས་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང་། རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་འགག་པ་དང་། རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་མཐོང་ངོ་། སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་དང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། འདུ་བྱེད་འགག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་མཐོང་ངོ་།།

我於此法自知自覺，成等正覺，為比丘、比丘尼、優婆塞、優婆夷，及餘外道沙門、婆羅門、在家、出家，彼諸四眾聞法正向、信樂，知法善，梵行增廣，多所饒益，開示顯發。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二八八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，尊者舍利弗、尊者摩訶拘絺羅在耆阇崛山。

爾時，尊者舍利弗晡時從禪覺，詣尊者摩訶拘絺羅，共相問訊慶慰已，於一面坐。語尊者摩訶拘絺羅：「欲有所問，寧有閑暇見答與不？」

尊者摩訶拘絺羅語尊者舍利弗言：「仁者且問，知者當答。」

尊者舍利弗問尊者摩訶拘絺羅：「云何？尊者摩訶拘絺羅，有老不？」

答言：「有。」

尊者舍利弗復問：「有死不？」

答言：「有。」

復問：「云何？老死自作耶？為他作耶？為自他作耶？為非自非他無因作耶？」

答言：「尊者舍利弗！老死非自作、非他作、非自他作、亦非非自他作無因作，然彼生緣故有老死。

བདག་གིས་ཆོས་འདི་ལ་རང་གིས་རིག་ཅིང་རང་གིས་རྟོགས་ཏེ། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས། དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་བསྙེན་མ་དང་། གཞན་ཡང་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་། ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར། འཁོར་བཞི་པོ་དེ་དག་གིས་ཆོས་ཐོས་ནས་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ཤིང་དད་པ་དང་། ཆོས་ལེགས་པར་ཤེས་ནས། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྒྱ་ཆེར་འཕེལ་བ་དང་། ཕན་པ་མང་པོ་བྱེད་པ་དང་། རབ་ཏུ་གསལ་བར་བྱེད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་སོ།། ༼༢༨༨༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་གནས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལའི་གམ་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་དགའ་བ་བྱས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ།། དྲི་བ་འགའ་ཞིག་འདྲི་བར་འདོད་ན། ཁྱོད་ལ་དལ་བ་ཡོད་དམ་མེད། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ།། བཙུན་པ་དྲིས་ཤིག་དང་། ཤེས་པས་ལན་གདབ་བོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་ལ་དྲིས་པ། ཇི་ལྟར་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ། རྒ་བ་ཡོད་དམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཡོད་དོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཡང་དྲིས་པ། འཆི་བ་ཡོད་དམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཡོད་དོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཇི་ལྟར་རྒ་ཤི་རང་གིས་བྱས་སམ། གཞན་གྱིས་བྱས་སམ། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་སམ། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་ངམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ། རྒ་ཤི་ནི་རང་གིས་བྱས་པ་མ་ཡིན། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་མ་ཡིན། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་མ་ཡིན། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་འབྱུང་ངོ་།།

」

「如是生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色，為自作、為他作、為自他作、為非自他無因作？」

答言：「尊者舍利弗！名色非自作、非他作、非自他作、非非自他作無因作，然彼名色緣識生。」

復問：「彼識為自作、為他作、為自他作、為非自非他無因作？」

答言：「尊者舍利弗！彼識非自作、非他作、非自他作、非非自他作無因作，然彼識緣名色生。」

尊者舍利弗復問：「尊者摩訶拘絺羅！先言名色非自作、非他作、非自他作、非非自他作無因作，然彼名色緣識生，而今復言名色緣識，此義云何？」

尊者摩訶拘絺羅答言：「今當說譬，如智者因譬得解。譬如三蘆立於空地，展轉相依，而得豎立，若去其一，二亦不立，若去其二，一亦不立，展轉相依，而得豎立，識緣名色亦復如是。展轉相依，而得生長。」

尊者舍利弗言：「善哉！善哉！尊者摩訶拘絺羅！世尊聲聞中，智慧明達，善調無畏，見甘露法，以甘露法具足身作證者，謂尊者摩訶拘絺羅，乃有如是甚深義辯，種種難問，皆悉能答，如無價寶珠，世所頂戴，我今頂戴尊者摩訶拘絺羅亦復如是。我今于汝所，快得善利，諸餘梵行數詣其所，亦得善利，以彼尊者善說法故。

དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་དང་གཟུགས་ནི། རང་གིས་བྱས་སམ། གཞན་གྱིས་བྱས་སམ། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་སམ། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་ངམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ། མིང་དང་གཟུགས་ནི་རང་གིས་བྱས་པ་མ་ཡིན། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་མ་ཡིན། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་མ་ཡིན། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་མིང་དང་གཟུགས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེའོ།། ཡང་དྲིས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་རང་གིས་བྱས་སམ། གཞན་གྱིས་བྱས་སམ། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་སམ། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་ངམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་རང་གིས་བྱས་པ་མ་ཡིན། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་མ་ཡིན། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་མ་ཡིན། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེའོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཡང་དྲིས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ། སྔར་མིང་དང་གཟུགས་ནི་རང་གིས་བྱས་པ་མ་ཡིན། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་མ་ཡིན། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་མ་ཡིན། རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་མིང་དང་གཟུགས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་ཞེས་གསུངས་ནས། ད་ཡང་མིང་དང་གཟུགས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ལགས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་ལན་དུ་སྨྲས་པ། ད་དཔེ་བཤད་པར་བྱའོ། །མཁས་པ་རྣམས་ནི་དཔེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་སྨྱུག་མ་གསུམ་སྟོང་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ་བཙུགས་ནས། ཕན་ཚུན་བརྟེན་ཏེ་འགྲེང་བར་གནས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། གལ་ཏེ་གཅིག་བསལ་ན་གཉིས་ཀྱང་མི་གནས། གལ་ཏེ་གཉིན་གཅིག་ཀྱང་མི་གནས་ཏེ། ཕན་ཚུན་བརྟེན་ནས་འགྲེང་བར་གནས་པ་ལྟར། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མིང་དང་གཟུགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། ཕན་ཚུན་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ཞིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཤེས་རབ་གསལ་ཞིང་རྣོ་བ། ལེགས་པར་དུལ་བ་འཇིགས་པ་མེད་པ། བདུད་རྩིའི་ཆོས་མཐོང་བ། བདུད་རྩིའི་ཆོས་ཀྱིས་ལུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཟབ་མོའི་དོན་རྣམ་པར་དཔྱོད་ཅིང་། དྲི་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལན་འདེབས་པར་ནུས་པ་ནི། དཔེར་ན་རིན་པོ་ཆེའི་ནོར་བུ་རིན་ཐང་མེད་པ་འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྤྱི་བོར་བཀུར་བ་ལྟར། བདག་གིས་ཀྱང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་ཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་སྤྱི་བོར་བཀུར་རོ། །བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་ལེགས་པར་ཐོབ་པ་རྙེད་དོ། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་གཞན་དག་ཀྱང་དེའི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ན་ལེགས་པར་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་ཚེ་དང་ལྡན་པ་དེས་ཆོས་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ།།

我今以此尊者摩訶拘絺羅所說法故，當以三十種讚歎稱揚隨喜。」

尊者摩訶拘絺羅說：「老死厭患、離欲、滅盡，是名法師；說生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識，厭患、離欲、滅盡，是名法師；若比丘于老死厭患、離欲、滅盡向，是名法師；乃至識厭患、離欲、滅盡向，是名法師；若比丘于老死厭患、離欲、滅盡，不起諸漏，心善解脫，是名法師；乃至識厭患、離欲、滅盡，不起諸漏，心善解脫，是名法師。」

尊者摩訶拘絺羅語尊者舍利弗言：「善哉！善哉！於世尊聲聞中，智慧明達，善調無畏，見甘露法，以甘露法具足身作證者，謂尊者舍利弗，能作如是種種甚深正智之問，猶如世間無價寶珠，人皆頂戴，汝今如是，普為一切諸梵行者之所頂戴、恭敬、奉事。我於今日快得善利，得與尊者共論妙義。」

時，二正士更相隨喜，各還所住。

（二八九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「愚癡無聞凡夫於四大身厭患、離欲、背舍而非識。所以者何？見四大身有增、有減、有取、有舍，而於心、意、識，愚癡無聞凡夫不能生厭、離欲、解脫。所以者何？彼長夜於此保惜系我，若得、若取，言：『是我、我所、相在。

ད་ལྟ་བདག་གིས་བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སླད་དུ། རྣམ་པ་སུམ་ཅུས་བསྔགས་བརྗོད་དང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་བྱའོ།། བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་གསུངས་པ། རྒ་ཤིའི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ། སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་རྒ་ཤིའི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་གྱི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་རྒ་ཤིའི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་ཞིང་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་གྱི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་ཞིང་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱའོ།། བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཤེས་རབ་གསལ་ཞིང་ལེགས་པར་དུལ་བ་དང་། འཇིགས་པ་མེད་པ་དང་། བདུད་རྩིའི་ཆོས་མཐོང་བ་དང་། བདུད་རྩིའི་ཆོས་ཀྱིས་ལུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ནི་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཟབ་མོའི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དྲི་བ་མཛད་པ། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་ན་རིན་ཐང་མེད་པའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྤྱི་བོར་བཀུར་བ་བཞིན་དུ། ཁྱོད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྤྱི་བོར་བཀུར་བ་དང་། གུས་པར་བྱེད་པ་དང་། རིམ་གྲོར་བྱེད་དོ།། བདག་གིས་དེ་རིང་ལེགས་པའི་རྙེད་པ་རྙེད་དེ། བཙུན་པ་ན་ཅིག་ཏུ་དོན་ཟབ་མོ་བགྲོ་བ་བྱས་སོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་གཉིས་ཕན་ཚུན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ནས་རང་རང་གི་གནས་སུ་གཤེགས་སོ།། དེ་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ལུས་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མ་ཡིན་ནོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ལུས་ལ་འཕེལ་བ་དང་། འགྲིབ་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། གཏོང་བར་མཐོང་ཡང་། སེམས་དང་། ཡིད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་ནུས་སོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་ཡུན་རིང་པོར་འདི་ལ་ང་དང་། ང་ཡི་བར་འཛིན་ཅིང་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ཏེ། འདི་ནི་བདག་གོ། བདག་གི་བའོ་ཞེས་རྟོག་གོ།

』是故愚癡無聞凡夫不能于彼生厭、離欲、背舍。愚癡無聞凡夫寧於四大身繫我、我所，不可於識系我、我所。所以者何？四大色身或見十年住，二十、三十，乃至百年，若善訊息或復小過。彼心、意、識日夜時刻，須臾轉變，異生、異滅。猶如獼猴游林樹間，須臾處處，攀捉枝條，放一取一。彼心、意、識亦復如是，異生、異滅。

「多聞聖弟子于諸緣起善思惟觀察，所謂樂觸緣生樂受，樂受覺時，如實知樂受覺；彼樂觸滅，樂觸因緣生受亦滅、止、清涼、息、沒。如樂受，苦觸、喜觸、憂觸、舍觸因緣生舍受，舍受覺時，如實知舍受覺；彼舍觸滅，彼舍觸因緣生舍受亦滅、止、清涼、息、沒。彼如是思惟：『此受觸生、觸樂、觸縛，彼彼觸樂故，彼彼受樂，彼彼觸樂滅，彼彼受樂亦滅、止、清涼、息、沒。』如是，多聞聖弟子於色生厭，于受、想、行、識生厭，厭故不樂，不樂故解脫，解脫知見：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「愚癡無聞凡夫於四大色身生厭、離欲、背舍，但非識。

這是一段佛經文字，我會將其翻譯成藏文。以下是完整的藏文翻譯： དེ་བས་ན་བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྨོངས་པ་དག་དེ་ལ་སྐྱོ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་མི་ནུས་སོ། །བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྨོངས་པ་དག་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ལུས་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པར་བྱེད་ཀྱི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་ནི་ལོ་བཅུའམ། ཉི་ཤུའམ། སུམ་ཅུའམ། བརྒྱའི་བར་དུ་གནས་པར་མཐོང་ངོ་། །ལེགས་པར་བསྲུངས་ན་དེ་བས་ཀྱང་ལྷག་པར་གནས་སོ། །སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་ཉིན་མཚན་དུས་དང་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་འགྱུར་ཞིང་འཇིག་གོ །གཞན་དུ་སྐྱེ་ཞིང་གཞན་དུ་འགག་གོ །དཔེར་ན་སྤྲེའུ་ནགས་ཚལ་གྱི་ཤིང་ལ་རྒྱུ་བ་ན་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་ཡལ་ག་འཛིན་ཅིང་གཅིག་བཏང་ནས་གཅིག་ལེན་པ་བཞིན་དུ་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། གཞན་དུ་སྐྱེ་ཞིང་གཞན་དུ་འགག་གོ། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་ལེགས་པར་བསམས་ཤིང་བརྟགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདེ་བའི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་ན་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །བདེ་བའི་རེག་པ་དེ་འགག་པ་ན་བདེ་བའི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དེ་ཡང་འགག་ཅིང་ཞི་བ་དང་བསིལ་བར་གྱུར་པ་དང་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རེག་པ་དང་། དགའ་བའི་རེག་པ་དང་། མི་དགའ་བའི་རེག་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་ན་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རེག་པ་དེ་འགག་པ་ན་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དེ་ཡང་འགག་ཅིཞི་བ་དང་བསིལ་བར་གྱུར་པ་དང་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཚོར་བ་འདི་དག་ནི་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། རེག་པས་བདེ་བ་དང་། རེག་པས་བཅིངས་པ་སྟེ། རེག་པ་དེ་དང་དེ་ལ་དགའ་བའི་ཕྱིར་ཚོར་བ་དེ་དང་དེ་ལ་དགའ་བར་བྱེད་དོ། །རེག་པ་དེ་དང་དེ་འགག་པ་ན་ཚོར་བ་དེ་དང་དེ་ཡང་འགག་ཅིང་ཞི་བ་དང་བསིལ་བར་གྱུར་པ་དང་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་མོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་དེ་གཟུགས་ལ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ། །སྐྱོ་བས་མི་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །མི་དགའ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ་ཞེས་ཤེས་སོ། །སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཏོ། །བྱ་བ་བྱས་སོ། །འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། ཉིས་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྨོངས་པ་དག་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་ལ་སྐྱོ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་བྱེད་ཀྱི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།།

所以者何？四大色身現有增減、有取、有舍，若心、若意、若識，彼愚癡無聞凡夫不能于識生厭、離欲、習舍，長夜保惜系我，若得、若取，言：是我、我所、相在。是故愚癡無聞凡夫不能于彼生厭、離欲、習舍。

「愚癡無聞凡夫寧於四大色身繫我、我所，不可於識系我、我所。所以者何？四大色身或見十年住，二十、三十，乃至百年，若善訊息或復少過。彼心、意、識日夜時刻，須臾不停，種種轉變，異生、異滅。譬如獼猴游林樹間，須臾處處，攀捉枝條，放一取一。彼心、意、識亦復如是，種種變易，異生、異滅。

「多聞聖弟子于諸緣起思惟觀察，所謂樂觸緣生樂受，樂受覺時，如實知樂受覺；彼樂觸滅，樂因緣生樂受亦滅、止、清涼、息、沒。如樂受，苦觸、喜觸、憂觸、舍觸因緣生舍受，舍受覺時，如實知舍受覺；彼舍觸滅，舍觸因緣生舍受亦滅、止、清涼、息、沒。譬如兩木相磨，和合生火；若兩木離散，火亦隨滅。如是諸受緣觸集，觸生觸集，若彼彼觸集故，彼彼受亦集；彼彼觸集滅故，彼彼受集亦滅、止、清涼、息、沒。多聞聖弟子如是觀者，於色解脫，于受、想、行、識解脫，于生、老、病、死、憂、悲、惱、苦解脫，我說彼于苦得解脫。

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་ལ་འཕེལ་འགྲིབ་དང་། ལེན་པ་དང་། འདོར་བ་ཡོད་ལ། སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མི་གསལ་བ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། སྤོང་བ་གོམས་པར་མི་ནུས་ཏེ། ཉིན་མཚན་དུ་བདག་གོ་སྙམ་པར་ཞེན་ཅིང་། ཐོབ་པ་དང་ལེན་པ་ལས་འདི་ནི་བདག་གོ། །འདི་ནི་བདག་གི་བའོ་ཞེས་མཚན་མར་འཛིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མི་གསལ་བ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེས་དེ་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། སྤོང་བ་གོམས་པར་མི་ནུས་སོ།། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མི་གསལ་བ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་དེས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་ལ་བདག་དང་བདག་གི་བར་འཛིན་གྱི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བདག་དང་བདག་གི་བར་འཛིན་དུ་མི་རུང་ངོ་། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིའི་གཟུགས་ཀྱི་ལུས་ནི་ལོ་བཅུའམ། ཉི་ཤུའམ། སུམ་ཅུའམ། བརྒྱའི་བར་དུ་གནས་པར་མཐོང་ལ། ལེགས་པར་བསྲུངས་ན་དེ་ལས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་ལྷག་པར་གནས་སོ། །སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་ཉིན་མཚན་དུས་དང་སྐད་ཅིག་ཡུད་ཙམ་དུ་ཡང་མི་གནས་ཏེ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་ཐ་དད་པར་འབྱུང་ངོ་། །དཔེར་ན། སྤྲེའུ་ནགས་ཚལ་གྱི་ཤིང་དག་ལ་རྒྱུ་བ་ན། སྐད་ཅིག་ཡུད་ཙམ་རེ་རེར་ཡང་གནས་སོ་སོར་ཡལ་ག་རྣམས་ལ་འཇུས་ཤིང་། གཅིག་བཏང་ནས་གཅིག་ལེན་པ་བཞིན་དུ། སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་ཞིང་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་ཐ་དད་པར་འབྱུང་ངོ་།། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་དེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྣམས་ལ་བསམ་ཞིང་བརྟག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། བདེ་བའི་རེག་པ་ལས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ན། བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བའི་ཚེ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །བདེ་བའི་རེག་པ་དེ་འགག་པ་ན། བདེ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དེ་ཡང་འགག་ཅིང་ཞི་བ་དང་། བསིལ་བ་དང་། ངེས་པར་ཞི་བ་དང་། ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཇབ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རེག་པ་དང་། དགའ་བའི་རེག་པ་དང་། མི་དགའ་བའི་རེག་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རེག་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ན། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བའི་ཚེ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རེག་པ་དེ་འགག་པ་ན། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རེག་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ཚོར་བ་དེ་ཡང་འགག་ཅིང་ཞི་བ་དང་། བསིལ་བ་དང་། ངེས་པར་ཞི་བ་དང་། ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན། ཤིང་གཉིས་ཕྲད་ཅིང་བསྐྱོད་པ་ལས་མེ་འབྱུང་ལ། ཤིང་གཉིས་པོ་སོ་སོར་གྱེས་ན་མེ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་འགག་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་རྣམས་ནི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་ཞིང་། རེག་པ་ལས་སྐྱེ་ལ་རེག་པ་ལས་འདུས་ཏེ། རེག་པ་གང་དང་གང་འདུས་པས་ཚོར་བ་དེ་དང་དེ་ཡང་འདུ་བར་འགྱུར་ལ། རེག་པ་གང་དང་གང་འདུས་པ་འགག་པས་ཚོར་བ་དེ་དང་དེ་ཡང་འགག་ཅིང་ཞི་བ་དང་། བསིལ་བ་དང་། ངེས་པར་ཞི་བ་དང་། ནུབ་པར་འགྱུར་རོ། །འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་དེས་དེ་ལྟར་བལྟས་ན། གཟུགས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ངས་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་བརྗོད་དོ།།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「我說內觸法，汝等為取不？」

時，有異比丘從座起，整衣服，稽首禮足，合掌白佛言：「世尊！所說內觸法，我已取也。」時，彼比丘于佛前如是如是自記說。如是如是世尊不悅。

爾時，尊者阿難在佛后執扇扇佛，佛告阿難：「如聖法、律內觸法，異於此比丘所說。」

阿難白佛：「今正是時，唯愿世尊為諸比丘說賢聖法、律內觸法，諸比丘聞已，當受奉行。」

佛告阿難：「善哉！諦聽，當爲汝說。此諸比丘取內觸法，應如是思惟：『若眾生所有種種眾苦生，此苦何因、何集、何生、何觸？』作如是取時，當知此苦億波提因、億波提集、億波提生、億波提轉。

「複次，比丘內觸法，又億波提何因、何集、何生、何觸？彼取時當復知億波提愛因、愛集、愛生、愛觸。

「複次，比丘取內觸法，當復知愛何因、何集、何生、何觸。如是取時當知世間所念諦正之色，于彼愛生而生、系而系、住而住。

」

我將按照您的要求將這段佛經文獻翻譯成藏文，保持完整性和對應性： སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྒྲུབ་པར་བྱས་སོ།། ༼༢༩༡༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ནང་གི་རེག་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ཁྱེད་ཚོས་བླངས་སམ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྐོན་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཁྱེད་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ནང་གི་རེག་པའི་ཆོས་བདག་གིས་བླངས་ལགས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་དེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་རང་གིས་བརྗོད་དོ།། དེ་ལྟར་དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་དགྱེས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱབ་ཏུ་བསིལ་ཡབ་ཐོགས་ནས་གཡོབ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ནང་གི་རེག་པའི་ཆོས་འདི་དགེ་སློང་འདིས་བཤད་པ་དང་མི་འདྲའོ།། ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། ད་ནི་དུས་ལ་བབ་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ནང་གི་རེག་པའི་ཆོས་བསྟན་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་བླང་ཞིང་སྒྲུབ་པར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ།། ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། དགེ་སློང་འདི་དག་གིས་ནང་གི་རེག་པའི་ཆོས་ལེན་པ་ན། འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་པ་གང་དག་སྐྱེ་བ་འདི་དག་རྒྱུ་ཅི། ཀུན་འབྱུང་ཅི། སྐྱེ་བ་ཅི། རེག་པ་ཅི་ཞེས་བྱ། དེ་ལྟར་ལེན་པ་ན། སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྒྱུ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཀུན་འབྱུང་། ཉེ་བར་ལེན་པ་ལས་སྐྱེས་པ། ཉེ་བར་ལེན་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།། ཡང་དགེ་སློང་རྣམས། ནང་གི་རེག་པའི་ཆོས་ནི། ཉེ་བར་ལེན་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་ཅི། ཀུན་འབྱུང་ཅི། སྐྱེ་བ་ཅི། རེག་པ་ཅི་ཞེས་བྱ། དེ་ལྟར་ལེན་པ་བར་ལེན་པ་དེ་ནི་སྲེད་པའི་རྒྱུ། སྲེད་པའི་ཀུན་འབྱུང་། སྲེད་པ་ལས་སྐྱེས་པ། སྲེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།། ཡང་དགེ་སློང་རྣམས་ནང་གི་རེག་པའི་ཆོས་ལེན་པ་ན། སྲེད་པ་དེ་ཡང་རྒྱུ་ཅི། ཀུན་འབྱུང་ཅི། སྐྱེ་བ་ཅི། རེག་པ་ཅི་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ།། དེ་ལྟར་ལེན་པ་ན། འཇིག་རྟེན་པས་བསམ་པའི་བདེན་པ་དང་ཡང་དག་པའི་གཟུགས་དེ་ལ། སྲེད་པ་དེ་སྐྱེས་པས་སྐྱེ་བ། འཆིང་བས་འཆིང་བ། གནས་པས་གནས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།།

「若諸沙門、婆羅門於世間所念諦正之色，作常想、恒想、安隱想、無病想、我想、我所想而見，則於此色愛增長；愛增長已，億波提增長，億波提增長已，苦增長；苦增長已，則不解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，我說彼不解脫苦。譬如路側清涼池水，香味具足，有人以毒著中，陽春之月，諸行路者風熱渴逼，競來欲飲。有人語言：『士夫！此是清涼，色香味具足，然中有毒，汝等勿飲。若當飲者，或令汝死，或近死苦。而彼渴者不信而飲，雖得美味，須臾或死，或近死苦。』如是，沙門婆羅門見世間可念端政之色，作常見、恒見、安隱見、無病見、我、我所見，乃至不得解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。

「若諸沙門、婆羅門於世間可念端政之色觀察如病、如癰、如刺、如殺、無常、苦、空、非我，彼愛則離，愛離故億波提離，億波提離故則苦離，苦離故則生、老、病、死、憂、悲、惱、苦離。譬如路側清涼池水，香味具足，有人以毒著中，陽春之月，諸行路者風熱渴逼，競來欲飲，有人語言：『此水有毒！汝等勿飲，若當飲者，或令汝死，或近死苦。』彼則念言：『此水有毒，若當飲者，或令我死，或近死苦，我且忍渴，食干麨飯，不取水飲。

གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་བདེན་པར་གྱུར་པའི་གཟུགས་ལ། རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བརྟན་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། ནད་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་དང༌། བདག་གིར་འདུ་ཤེས་པས་མཐོང་ན། དེས་ན་གཟུགས་དེ་ལ་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྲེད་པ་འཕེལ་བས་སྲིད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྲིད་པ་འཕེལ་བས་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་མི་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ངས་དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་ལས་མི་གྲོལ་བར་བཤད་དོ། །དཔེར་ན་ལམ་གྱི་འགྲམ་དུ་ཆུ་མཚོ་བསིལ་བ། དྲི་དང་རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡོད་ལ། མི་ཞིག་གིས་དེའི་ནང་དུ་དུག་བཏབ་སྟེ། དཔྱིད་ཟླ་ར་བའི་དུས་སུ་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་རླུང་དང་ཚ་བས་གདུངས་ཤིང་སྐོམ་པས་ཉེན་ནས། ཆུ་འཐུང་བར་འདོད་པ་ན། མི་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། སྐྱེས་བུ་ཁྱོད། འདི་ནི་བསིལ་བ་སྟེ། གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་འདིའི་ནང་དུ་དུག་ཡོད་པས། ཁྱེད་ཅག་གིས་མ་འཐུང་ཞིག །གལ་ཏེ་འཐུང་ན་ཁྱེད་ཅག་འཆི་བའམ། འཆི་བ་དང་ཉེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་ཀྱང༌། སྐོམ་པ་དེས་མ་ཡིད་ཆེས་པར་འཐུང་ནས། རོ་མྱང་བར་གྱུར་ཀྱང༌། རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་འཆི་བའམ་འཆི་བ་དང་ཉེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་མཛེས་པའི་གཟུགས་མཐོང་ནས། རྟག་པར་ལྟ་བ་དང༌། བརྟན་པར་ལྟ་བ་དང༌། བདེ་བར་ལྟ་བ་དང༌། ནད་མེད་པར་ལྟ་བ་དང༌། བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་ནས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་མི་གྲོལ་བའི་བ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་མཛེས་པའི་གཟུགས་ལ། ནད་ལྟ་བུ་དང༌། འབྲས་ལྟ་བུ་དང༌། ཚེར་མ་ལྟ་བུ་དང༌། གསོད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་བརྟག་ན། དེ་དག་གི་སྲེད་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྲེད་པ་དང་བྲལ་བས་སྲིད་པ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྲིད་པ་དང་བྲལ་བས་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་བྲལ་བར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་ལམ་གྱི་འགྲམ་དུ་ཆུ་མཚོ་བསིལ་བ། དྲི་དང་རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡོད་ལ། མི་ཞིག་གིས་དེའི་ནང་དུ་དུག་བཏབ་སྟེ། དཔྱིད་ཟླ་ར་བའི་དུས་སུ་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་རླུང་དང་ཚ་བས་གདུངས་ཤིང་སྐོམ་པས་ཉེན་ནས། ཆུ་འཐུང་བར་འདོད་པ་ན། མི་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། ཆུ་འདི་ལ་དུག་ཡོད་དོ། །ཁྱེད་ཅག་གིས་མ་འཐུང་ཞིག །གལ་ཏེ་འཐུང་ན་ཁྱེད་ཅག་འཆི་བའམ། འཆི་བ་དང་ཉེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌། དེ་དག་གིས་བསམས་པ། ཆུ་འདི་ལ་དུག་ཡོད་དེ། གལ་ཏེ་འཐུང་ན་ང་འཆི་བའམ། འཆི་བ་དང་ཉེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་གྱིས། ངས་སྐོམ་པ་བཟོད་པར་བྱས་ནས། ཕྱེ་སྐམ་པོ་ཟོས་ཏེ། ཆུ་མི་འཐུང་ངོ༌།

』如是，沙門、婆羅門於世間可念之色觀察如病、如癰、如刺、如殺、無常、苦、空、非我，乃至解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。是故，阿難！於此法如是見、如是聞、如是覺、如是知，於過去、未來亦如此道。如是觀察。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「云何思量觀察正盡苦，究竟苦邊？時，思量眾生所有眾苦，種種差別，此諸苦何因、何集、何生、何觸？思量取因、取集、取生、取觸。若彼取滅無餘，眾苦則滅，彼所乘苦滅道跡如實知，修行彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊，所謂取滅。

「複次，比丘思量觀察正盡苦，究竟苦邊。時，思量彼取何因、何集、何生、何觸？思量彼取愛因、愛集、愛生、愛觸。彼愛永滅無餘，取亦隨滅，彼所乘取滅道跡如實知，修習彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊，所謂愛滅。

「複次，比丘思量觀察正盡苦，究竟苦邊。則思量彼愛何因、何集、何生、何觸？知彼愛受因、受集、受生、受觸。彼受永滅無餘，則愛滅，彼所乘愛滅道跡如實知，修習彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊，所謂受滅。

དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་ལ། ནད་ལྟ་བུ་དང༌། འབྲས་ལྟ་བུ་དང༌། ཚེར་མ་ལྟ་བུ་དང༌། གསོད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་བརྟག་ནས། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཀུན་དགའ་བོ། ཆོས་འདི་ལ་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། དེ་ལྟར་ཐོས་པ་དང༌། དེ་ལྟར་ཚོར་བ་དང༌། དེ་ལྟར་ཤེས་པས། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ལ་ཡང་ལམ་འདི་བཞིན་དུ་བརྟག་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ།། ༼ཉིས་བརྒྱ་གོ་གཉིས་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་པ་ཡིན། དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམ་པར་ཐ་དད་པ་འདི་དག་གི་རྒྱུ་གང༌། ཀུན་འབྱུང་གང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་གང༌། རེག་པ་གང་ཞེས་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་དོ། །ལེན་པའི་རྒྱུ་དང༌། ལེན་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང༌། ལེན་པའི་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། ལེན་པའི་རེག་པའོ། །གལ་ཏེ་ལེན་པ་དེ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་ན། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་བགྲོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས། དེ་ལ་བསླབ་པའི་ཆོས་རྣམས་སྒྲུབ་པ་ནི། དགེ་སློང་ལེན་པ་འགག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ།། ཡང་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མྟོག་ཅིང་དཔྱོད་པའི་ཚེ། ལེན་པ་དེའི་རྒྱུ་གང༌། ཀུན་འབྱུང་གང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་གང༌། རེག་པ་གང་ཞེས་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་དོ། །སྲེད་པའི་རྒྱུ་དང༌། སྲེད་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང༌། སྲེད་པའི་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། སྲེད་པའི་རེག་པའོ། །སྲེད་པ་དེ་རྟག་ཏུ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་ན། ལེན་པ་ཡང་རྗེས་སུ་འགག་གོ །དེས་བགྲོད་པའི་ལེན་པ་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས། དེ་ལ་བསླབ་པའི་ཆོས་རྣམས་སྒྲུབ་པ་ནི། དགེ་སློང་སྲེད་པ་འགག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ།། ཡང་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་པའི་ཚེ། སྲེད་པ་དེའི་རྒྱུ་གང༌། ཀུན་འབྱུང་གང༌། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་གང༌། རེག་པ་གང་ཞེས་རྟོག་ཅིང་དཔྱོད་དོ། །ཚོར་བའི་རྒྱུ་དང༌། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་དང༌། ཚོར་བའི་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཚོར་བའི་རེག་པར་ཤེས་སོ། །ཚོར་བ་དེ་རྟག་ཏུ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་ན། སྲེད་པ་ཡང་འགག་གོ །དེས་བགྲོད་པའི་སྲེད་པ་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས། དེ་ལ་བསླབ་པའི་ཆོས་རྣམས་སྒྲུབ་པ་ནི། དགེ་སློང་ཚོར་བ་འགག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་རོ།།

「複次，比丘思量觀察正盡苦，究竟苦邊。時，思量彼受何因、何集、何生、何觸？知彼受觸因、觸集、觸生、觸緣。彼觸永滅無餘，則受滅，彼所乘觸滅道跡如實知，修習彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊。

「複次，比丘思量觀察正盡苦，究竟苦邊。時，思量彼觸何因、何集、何生、何觸？當知彼觸六入處因、六入處集、六入處生、六入處觸。彼六入處欲滅無餘，則觸滅，彼所乘六入處滅道跡如實知，修習彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊。

「複次，比丘思量觀察正盡苦，究竟苦邊。時，思量彼六入處何因、何集、何生、何觸？知彼六入處名色因、名色集、名色生、名色觸。名色永滅無餘，則六入處滅，彼所乘名色滅道跡如實知，修習彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊，所謂名色滅。

「複次，比丘思量正盡苦，究竟苦邊。時，思量名色何因、何集、何生、何觸，知彼名色識因、識集、識生、識觸。彼識欲滅無餘，則名色滅，彼所乘識滅道跡如實知，修習彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊，所謂識滅。

「複次，比丘思量觀察正盡苦，究竟苦邊。

ཡང་དགེ་སློང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་བསམ་ཞིང་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་དེ་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེས་བསམས་ནས། ཚོར་བ་དེ་ནི་རེག་པའི་རྒྱུ། རེག་པའི་ཀུན་འབྱུང་། རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །རེག་པ་དེ་ལྷག་མ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་འགག་པ་ན་ཚོར་བ་འགག་པ་དང་། རེག་པ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་དགེ་སློང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་བསམ་ཞིང་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་རེག་པ་དེ་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེས་བསམས་ནས། རེག་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྒྱུ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཀུན་འབྱུང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལས་སྐྱེས་པ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དེ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་པར་འདོད་ན་རེག་པ་འགག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་དགེ་སློང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་བསམ་ཞིང་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དེ་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེས་བསམས་ནས། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་དེ་ནི་མིང་གཟུགས་ཀྱི་རྒྱུ། མིང་གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་། མིང་གཟུགས་ལས་སྐྱེས་པ། མིང་གཟུགས་ཀྱི་རེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །མིང་གཟུགས་དེ་ལྷག་མ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་འགག་པ་ན་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པ་དང་། མིངུགས་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་མིང་གཟུགས་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་དགེ་སློང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་བསམ་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་མིང་གཟུགས་དེ་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེས་བསམས་ནས། མིང་གཟུགས་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཀུན་འབྱུང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་སྐྱེས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་པར་འདོད་ན་མིང་གཟུགས་འགག་པ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་དགེ་སློང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་བསམ་ཞིང་རྟོག་པར་བྱེད་དོ།།

時，思量彼識何因、何集、何生、何觸？知彼識行因、行集、行生、行觸，作諸福行，善識生，作諸不福不善行，不善識生；作無所有行，無所有識生，是為彼識行因、行集、行生、行觸。彼行欲滅無餘，則識滅，彼所乘行滅道跡如實知，修習彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊，所謂行滅。

「複次，比丘思量觀察正盡苦，究竟苦邊。時，思量彼行何因、何集、何生、何觸？知彼行無明因、無明集、無明生、無明觸。彼福行無明緣，非福行亦無明緣，非福不福行亦無明緣。

「是故當知，彼行無明因、無明集、無明生、無明觸。彼無明永滅無餘，則行滅，彼所乘無明滅道跡如實知，修習彼向次法，是名比丘向正盡苦，究竟苦邊，所謂無明滅。」

佛告比丘：「于意云何？若不樂無明而生明，復緣彼無明作福行、非福行、無所有行不？」

比丘白佛：「不也，世尊！所以者何？多聞聖弟子不樂無明而生明，無明滅則行滅，行滅則識滅，如是乃至生、老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是如是純大苦聚滅。」

佛言：「善哉！善哉！比丘！我亦如是說，汝亦知此。于彼彼法起彼彼法，生彼彼法，滅彼彼法，滅、止、清涼、息、沒。

དེའི་ཚེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེས་བསམས་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་། འདུ་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་བྱས་ན་དགེ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་མི་དགེ་བའི་འདུ་བྱེད་བྱས་ན་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་བྱེད་བྱས་ན་ཅི་ཡང་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་། འདུ་བྱེད་ལས་སྐྱེས་པ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རེག་པ་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་དེ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་པར་འདོད་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་དགེ་སློང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་བསམ་ཞིང་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་འདུ་བྱེད་དེ་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེས་བསམས་ནས། འདུ་བྱེད་དེ་ནི་མ་རིག་པའི་རྒྱུ། མ་རིག་པའི་ཀུན་འབྱུང་། མ་རིག་པ་ལས་སྐྱེས་པ། མ་རིག་པའི་རེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དེ་ཡང་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ལ། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱང་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ཡིན། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་ཞིང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱང་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ།། དེ་བས་ན་འདུ་བྱེད་དེ་མ་རིག་པའི་རྒྱུ། མ་རིག་པའི་ཀུན་འབྱུང་། མ་རིག་པ་ལས་སྐྱེས་པ། མ་རིག་པའི་རེག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །མ་རིག་པ་དེ་ལྷག་མ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་འགག་པ་ན་འདུ་བྱེད་འགག་པ་དང་། མ་རིག་པ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དེ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཆོས་བསྒོམ་པ་ནི་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱོགས་པ་སྟེ། དེ་ིག་པ་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་ལ་མི་དགའ་བར་རིག་པ་སྐྱེས་ན། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བསོད་ནམས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང་། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་འདུ་བྱེད་བྱེད་དམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ནི་མ་རིག་པ་ལ་མི་དགའ་བར་རིག་པ་སྐྱེ་སྟེ། མ་རིག་པ་འགག་ན་འདུ་བྱེད་འགག །འདུ་བྱེད་འགག་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པ་ནས། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པའི་བར་དུ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །དགེ་སློང་དག །ངས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བཤད་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཤེས་སོ། །ཆོས་དེ་དང་དེ་ལས་ཆོས་དེ་དང་དེ་འབྱུང་ཞིང་། ཆོས་དེ་དང་དེ་སྐྱེ་བ་དང་། ཆོས་དེ་དང་དེ་འགག་པ་དང་། འགག་པ་དང་། ཞི་བ་དང་། བསིལ་བ་དང་། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། ནུབ་པར་གྱུར་པའོ།།

若多聞聖弟子無明離欲而生明，身份齊受所覺，身份齊受所覺時如實知；若壽分齊受所覺，壽分齊受所覺時如實知；身壞時壽命欲盡，於此諸受一切所覺滅盡無餘。譬如力士取新熟瓦器，乘熱置地，須臾散壞，熱勢悉滅。如是，比丘無明離欲而生明，身份齊受所覺如實知，壽分齊受所覺如實知，身壞命終，一切受所覺悉滅無餘。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告異比丘：「我已度疑，離於猶豫，拔邪見刺，不復退轉。心無所著故，何處有我為彼比丘說法？為彼比丘說賢聖出世空相應緣起隨順法，所謂有是故是事有，是事有故是事起。所謂緣無明行，緣行識，緣識名色，緣名色六入處，緣六入處觸，緣觸受，緣受愛，緣愛取，緣取有，緣有生，緣生老、死、憂、悲、惱、苦。如是如是純大苦聚集，乃至如是純大苦聚滅。

「如是說法，而彼比丘猶有疑惑猶豫，先不得得想、不獲獲想、不證證想，今聞法已，心生憂苦、悔恨、蒙沒、障礙。

གལ་ཏེ་འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་མ་རིག་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཏེ་རིག་པ་སྐྱེས་ན། ལུས་ཚད་ཀྱི་བར་དུ་ཚོར་བ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ཚེ་ཚད་ཀྱི་བར་དུ་ཚོར་བ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་ཟད་པར་འདོད་པའི་ཚེ་ཚོར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་གོ །དཔེར་ན་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་མི་ཞིག་གིས་རྫ་མ་གསར་དུ་བཙོས་པ་ཚ་བོ་ས་ལ་བཞག་པ་ན། རེ་ཞིག་ན་ཞིག་ཅིང་ཚ་བའི་མཐུ་ཐམས་ཅད་ནུབ་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་མ་རིག་པ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ཏེ་རིག་པ་སྐྱེས་ན། ལུས་ཚད་ཀྱི་བར་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ཚེ་ཚད་ཀྱི་བར་གྱི་ཚོར་བ་མྱོང་བ་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་པ་ན་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མྱོང་བ་ལྷག་མ་མེད་པར་འགག་གོ ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། ༼ཉིས་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྒལ། ཡིད་གཉིས་དང་བྲལ། ལོག་པར་ལྟ་བའི་ཚེར་མ་བཏོན། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གྱུར། སེམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་པས་གང་དུ་བདག་ཡོད་པར་དགེ་སློང་དེ་ལ་ཆོས་བསྟན། དགེ་སློང་དེ་ལ་འཕགས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་འབྲེལ་བའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་བསྟན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་། འདི་བྱུང་བས་འདི་འབྱུང་བ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ། སྲེྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འབྱུང་བ་ནས། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འགག་པའི་བར་དུའོ།། དེ་ལྟར་ཆོས་བསྟན་ཀྱང་དགེ་སློང་དེས་ད་དུང་ཐེ་ཚོམ་དང་ཡིད་གཉིས་ཟ་སྟེ། སྔོན་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང་། མ་རྙེད་པ་རྙེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པར་འདུ་ཤེས་པ་མེད་པར། ད་ལྟ་ཆོས་ཐོས་ནས་སེམས་ལ་མྱ་ངན་དང་། འགྱོད་པ་དང་། རྨོངས་པ་དང་། སྒྲིབ་པ་སྐྱེས་སོ།།

所以者何？此甚深處，所謂緣起，倍復甚深難見，所謂一切取離、愛盡、無慾、寂滅、涅槃；如此二法，謂有為、無為，有為者若生、若住、若異、若滅，無為者不生、不住、不異、不滅，是名比丘諸行苦寂滅涅槃。因集故苦集，因滅故苦滅，斷諸逕路，滅于相續，相續滅滅，是名苦邊。比丘！彼何所滅？謂有餘苦，彼若滅、止、清涼、息、沒，所謂一切取滅、愛盡、無慾、寂滅、涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「愚癡無聞凡夫無明覆、愛緣系，得此識身。內有此識身，外有名色，此二因緣生觸。此六觸入所觸，愚癡無聞凡夫苦樂受覺，因起種種。云何為六？眼觸入處，耳、鼻、舌、身、意觸入處。若黠慧者無明覆，愛緣系得此識身。如是內有識身，外有名色，此二緣生六觸入處，六觸所觸故，智者生苦樂受覺，因起種種。何等為六？眼觸入處，耳、鼻、舌、身、意觸入處。愚夫、黠慧，彼於我所修諸梵者，有何差別？」

比丘白佛言：「世尊是法根、法眼、法依。善哉！世尊！唯愿演說，諸比丘聞已，當受奉行。

以下是將這段中文古籍譯成藏文的完整譯文： དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ཟབ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་བལྟ་དཀའ་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ལེན་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དང་། སྲེད་པ་ཟད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། ཞི་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་འདི་གཉིས་ཏེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སོ། །འདུས་བྱས་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། གནས་པ་དང་། འགྱུར་བ་དང་། འཇིག་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་ནི་མི་སྐྱེ་བ་དང་། མི་གནས་པ་དང་། མི་འགྱུར་བ་དང་། མི་འཇིག་པའོ། །དགེ་སློང་དག་འདི་ནི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་ཞི་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱུ་འདུས་པས་སྡུག་བསྔལ་འདུས། རྒྱུ་འགག་པས་སྡུག་བསྔལ་འགག །ལམ་ཐམས་ཅད་བཅད་པ་དང་། རྒྱུན་རྣམས་བཅད་པ་དང་། རྒྱུན་ཆད་པ་འགགས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་ཞེས་བྱའོ། །དགེ་སློང་དག་དེ་ལ་གང་ཞིག་འགག་ཅེ་ན། སྡུག་བསྔལ་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་སྟེ། དེ་འགགས་པ་དང་། ཞི་བ་དང་། བསིལ་བར་གྱུར་པ་དང་། ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། ནུབ་པ་ནི་ལེན་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་དང་། སྲེད་པ་ཟད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། ཉིས་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་བཞི་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བཅིངས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་ཐོབ་བོ། །ནང་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་ཡོད་ལ། ཕྱི་རོལ་ན་མིང་དང་གཟུགས་ཡོད་དེ། རྒྱུ་འདི་གཉིས་ལས་རེག་པ་སྐྱེའོ། །རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་གིས་རེག་པ་ན། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་བྱེད་དེ། རྒྱུ་སྣ་ཚོགས་ལས་བྱུང་ངོ་། །དྲུག་པོ་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བཅིངས་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་ཐོབ་ན། དེ་བཞིན་དུ་ནང་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་ཡོད་ལ། ཕྱི་རོལ་ན་མིང་དང་གཟུགས་ཡོད་དེ། རྐྱེན་འདི་གཉིས་ལས་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་སྐྱེའོ། །རེག་པ་དྲུག་གིས་རེག་པས་ན། མཁས་པས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བར་བྱེད་དེ། རྒྱུ་སྣ་ཚོགས་ལས་བྱུང་ངོ་། །དྲུག་པོ་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །བྱིས་པ་དང་མཁས་པ་དེ་དག་གིས་ང་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྒྲུབས་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་ལགས། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་ལགས། ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ལགས་སོ། །ལེགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཅི་ནས་ཀྱང་བཤད་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་དེ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པར་བགྱིའོ། །

」

爾時，世尊告諸比丘：「諦聽，善思，當爲汝說。諸比丘！彼愚癡無聞凡夫無明所覆，愛緣所繫，得此識身，彼無明不斷，愛緣不盡，身壞命終，還復受身；還受身故，不得解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。所以者何？此愚癡凡夫本不修梵行，向正盡苦，究竟苦邊故，是故身壞命終，還復受身；還受身故，不得解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。

「若黠慧者無明所覆，愛緣所繫，得此識身，彼無明斷，愛緣盡；無明斷，愛緣盡故，身壞命終，更不復受；不更受故，得解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。所以者何？彼先修梵行，正向盡苦，究竟苦邊故，是故彼身壞命終，更不復受；更不受故，得解脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，是名凡夫及黠慧者，彼於我所修諸梵行，種種差別。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「此身非汝所有，亦非餘人所有。謂六觸入處，本修行愿，受得此身。云何為六？眼觸入處，耳、鼻、舌、身、意觸入處。彼多聞聖弟子于諸緣起善正思惟觀察：『有此六識身、六觸身、六受身、六想身、六思身。

」

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ནོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུང་ཤིག་དང་། ངས་ཁྱེད་ཚོར་བཤད་པར་བྱའོ། དགེ་སློང་དག་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བཅིངས་པ་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་མ་རིག་པ་མ་སྤངས་ཤིང་སྲེད་པའི་རྐྱེན་མ་ཟད་ན། ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་ཡང་ལུས་ལེན་པར་འགྱུར་རོ། ལུས་ཡང་བླངས་པས་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་དང་མྱ་ངན་སྨྲེ་སྔགས་སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམས་ལས་མི་གྲོལ་ལོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འདི་དག་སྔོན་ཆད་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མ་བསྟེན་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པར་བྱ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་མ་སྤྱད་པས་དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་ཡང་ལུས་ལེན་པར་འགྱུར་རོ། ལུས་ཡང་བླངས་པས་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་དང་མྱ་ངན་སྨྲེ་སྔགས་སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམས་ལས་མི་གྲོལ་ལོ། གང་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་དག་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་ཤིང་སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བཅིངས་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་ཐོབ་པར་གྱུར་ཀྱང་། དེའི་མ་རིག་པ་སྤངས་ཤིང་སྲེད་པའི་རྐྱེན་ཟད་པས། མ་རིག་པ་སྤངས་ཤིང་སྲེད་པའི་རྐྱེན་ཟད་པའི་ཕྱིར། ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཀྱང་ཡང་མི་ལེན་ནོ། ཡང་མི་ལེན་པས་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་དང་མྱ་ངན་སྨྲེ་སྔགས་སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམས་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་སྔོན་ཆད་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པར་བྱ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྤྱད་པས་དེའི་ཕྱིར་ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཀྱང་ཡང་མི་ལེན་ནོ། ཡང་མི་ལེན་པས་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་དང་མྱ་ངན་སྨྲེ་སྔགས་སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་རྣམས་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། དེ་ནི་བྱིས་པ་དང་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་དག་གིས་ང་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱད་པའི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་ཁྱད་པར་ཞེས་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༢༩༥ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལུས་འདི་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་མ་ཡིན་གཞན་གྱི་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་པོ་འདི་དག་ནི་སྔོན་གྱི་ལས་དང་སྨོན་ལམ་གྱིས་ལུས་འདི་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། དེ་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པ་དེས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་ལེགས་པར་ཚུལ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་བསམས་ཏེ་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་དྲུག་དང་། རེག་པའི་ལུས་དྲུག་དང་། ཚོར་བའི་ལུས་དྲུག་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་དྲུག་དང་། སེམས་པའི་ལུས་དྲུག་གོ

所謂此有故，有當來生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，如是如是純大苦聚集，是名有因有緣世間集。謂此無故，六識身無，六觸身、六受身、六想身、六思身無，謂此無故，無有當來生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，如是如是純大苦聚滅。』若多聞聖弟子於世間集、世間滅如實正知，善見、善覺、善入，是名聖弟子招此善法、得此善法、知此善法、入此善法，覺知、覺見世間生滅，成就賢聖出離、實寂、正盡苦，究竟苦邊。所以者何？謂多聞聖弟子世間集滅如實知，善見、善覺、善入故。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當說因緣法及緣生法。

「云何為因緣法？謂此有故彼有，謂緣無明行，緣行識，乃至如是如是純大苦聚集。

「云何緣生法？謂無明、行。若佛出世，若未出世，此法常住，法住法界，彼如來自所覺知，成等正覺，為人演說，開示顯發，謂緣無明有行，乃至緣生有老死。若佛出世，若未出世，此法常住，法住法界，彼如來自覺知，成等正覺，為人演說，開示顯發，謂緣生故，有老、病、死、憂、悲、惱、苦。

འདི་ལྟར་འདི་ཡོད་པས་དེ་ཡོད་དེ། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །འདི་མེད་པས་དེ་མེད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དྲུག་དང་། སེམས་པའི་ཚོགས་དྲུག་མེད་པས། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་རྟེན་འགག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་། ལེགས་པར་མཐོང་། ལེགས་པར་རྟོགས། ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ནི་འཕགས་པས་དགེ་བའི་ཆོས་འདི་དག་ཐོབ་པ་དང་། རྙེད་པ་དང་། ཤེས་པ་དང་། རྟོགས་པར་བྱས་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་མངོན་པར་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བས། འཕགས་པའི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་། ཞི་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་འཇིག་རྟེན་འབྱུང་བ་དང་འགག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་མཐོང་། ལེགས་པར་རྟོགས། ལེགས་པར་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡི་རངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། ༼ཉིས་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ནི་ངས་ཁྱེད་ལ་རྒྱུའི་ཆོས་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་བཤད་པར་བྱའོ། ། རྒྱུའི་ཆོས་ེ་ན། འདི་ཡོད་པས་དེ་ཡོད་དེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། ། རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱོན་ཀྱང་རུང་། མ་བྱོན་ཀྱང་རུང་། ཆོས་འདི་དག་ནི་གནས་པ་ཉིད་དོ། །ཆོས་གནས་པ་ཉིད་དང་། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་གནས་པ་སྟེ། དེ་བཞིန་གཤེགས་པས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྟོན་ཅིང་རབ་ཏུ་སྟོན། གསལ་བར་བྱེད། རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མཛད་དེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ནས་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤིའི་བར་དུའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱོན་ཀྱང་རུང་། མ་བྱོན་ཀྱང་རུང་། ཆོས་འདི་དག་ནི་གནས་པ་ཉིད་དོ། །ཆོས་གནས་པ་ཉིད་དང་། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་གནས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྟོན་ཅིང་རབ་ཏུ་སྟོན། གསལ་བར་བྱེད། རྣམ་པར་འབྱེད་པར་མཛད་དེ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

此等諸法，法住、法空、法如、法爾，法不離如，法不異如，審諦真實、不顛倒。如是隨順緣起，是名緣生法。謂無明、行、識、名色、六入處、觸、受、愛、取、有、生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，是名緣生法。

「多聞聖弟子於此因緣法、緣生法正知善見，不求前際，言：『我過去世若有、若無？我過去世何等類？我過去世何如？』不求后際：『我于當來世為有、為無？云何類？何如？』內不猶豫：『此是何等？云何有此為前？誰終當云何之？此眾生從何來？於此沒當何之？』若沙門、婆羅門起凡俗見所繫，謂說我見所繫、說眾生見所繫、說壽命見所繫、忌諱吉慶見所繫，爾時悉斷、悉知，斷其根本，如截多羅樹頭，于未來世，成不生法。是名多聞聖弟子于因緣法、緣生法如實正知，善見、善覺、善修、善入。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九七）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

爾時，世尊告諸比丘：「我當爲汝等說法，初、中、后善，善義善味，純一清凈，梵行清白，所謂大空法經。諦聽，善思，當爲汝說。云何為大空法經？所謂此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，緣行識，乃至純大苦聚集。

我來幫您將這段佛經翻譯成藏文： ཆོས་འདི་དག་ནི་ཆོས་གནས་པ་ཉིད་དང་། ཆོས་སྟོང་པ་ཉིད་དང་། ཆོས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་། ཆོས་དེ་ལྟར་གནས་པ་ཉིད་དང་། ཆོས་དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བ་དང་། ཆོས་དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། ཡང་དག་པར་བདེན་པ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིང་དང་གཟུགས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རེག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲིད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་ཏེ། འདི་དག་ནི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། ། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་རྒྱུའི་ཆོས་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ལེགས་པར་མཐོང་སྟེ། སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་མི་རྟོག་ཅིང་། བདག་སྔོན་བྱུང་ངམ་མ་བྱུང་། བདག་སྔོན་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར། བདག་སྔོན་ཅི་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཞེས་མི་སེམས་ལ། ཕྱི་མའི་མཐའ་ལའང་མི་རྟོག་ཅིང་། བདག་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་འབྱུང་ངམ་མི་འབྱུང་། ཇི་ལྟ་བུར་འགྱུร། ཅི་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཞེས་མི་སེམས་ཤིང་། ནང་དུ་ཡང་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་སྟེ། འདི་ཅི་ཞིག་ཡིན། འདི་ཇི་ལྟར་བྱུང་། འདི་སུ་ཞིག་ཡིན། འདི་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། སེམས་ཅན་འདི་དག་གང་ནས་འོངས། འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་གང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེས་མི་སེམས་སོ། །དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྟ་བས་བཅིངས་པ་དང་། བདག་ཏུ་ལྟ་བས་བཅིངས་པ་དང་། སེམས་ཅན་དུ་ལྟ་བས་བཅིངས་པ་དང་། སྲོག་ཏུ་ལྟ་བས་བཅིངས་པ་དང་། བཀྲ་ཤིས་དང་ལྟས་ངན་གྱི་ལྟ་བས་བཅིངས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེའི་ཚེ་རྒྱུན་གཅོད་ཅིང་ཤེས་པར་བྱེད་དེ། རྩ་བ་ནས་བཅད་པས་ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་ཕྱིས་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །འདི་ནི་འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་རྒྱུའི་ཆོས་དང་རྐྱེན་ལས་སི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང་ལེགས་པར་མཐོང་བ་དང་། ལེགས་པར་རྟོགས་པ་དང་། ལེགས་པར་བསྒོམས་པ་དང་། ལེགས་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡི་རངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། ༼ཉིས་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀུ་རུའི་ཡུལ་གྱི་བ་ལང་རྫི་བའི་གྲོང་དུ་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ཁྱེད་ལ་ཆོས་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། ཐོག་མ་དང་བར་དང་ཐ་མར་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ། ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། མ་འདྲེས་པ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་མདོའོ། །ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་ངས་བཤད་པར་བྱའོ། །སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ཡོད་པས་དེ་ཡོད། འདི་སྐྱེས་པས་དེ་སྐྱེ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །

「緣生老死者，若有問言：『彼誰老死？老死屬誰？』彼則答言：『我即老死，今老死屬我，老死是我。』所言：『命即是身。』或言：『命異身異。』此則一義，而說有種種。若見言：『命即是身。』彼梵行者所無有。若復見言：『命異身異。』梵行者所無有。於此二邊，心所不隨，正向中道。賢聖出世，如實不顛倒正見，謂緣生老死。如是生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行，緣無明故有行。

「若復問言：『誰是行？行屬誰？』彼則答言：『行則是我，行是我所。』彼如是：『命即是身。』或言：『命異身異。』彼見命即是身者，梵行者無有；或言命異身異者，梵行者亦無有。離此二邊，正向中道。賢聖出世，如實不顛倒正見所知，所謂緣無明行。

「諸比丘！若無明離欲而生明，彼誰老死？老死屬誰者？老死則斷，則知斷其根本，如截多羅樹頭，于未來世成不生法。若比丘無明離欲而生明，彼誰生？生屬誰？乃至誰是行？行屬誰者？行則斷，則知斷其根本，如截多羅樹頭，于未來世成不生法，若比丘無明離欲而生明，彼無明滅則行滅，乃至純大苦聚滅，是名大空法經。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

རྒ་ཤི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ལ། གལ་ཏེ་སུ་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། རྒ་ཤི་དེ་སུ་ཞིག་གི་ཡིན། རྒ་ཤི་སུ་ལ་གཏོགས་ཞེས་དྲིས་ན། དེས་འདི་སྐད་དུ། བདག་ཉིད་རྒ་ཤི་ཡིན། ད་ལྟ་རྒ་ཤི་བདག་ལ་གཏོགས། རྒ་ཤི་ནི་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ། །སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རམ། ཡང་ན་སྲོག་ཐ་དད་ལུས་ཐ་དད་ཅེས་ཟེར་ཡང་། དོན་གཅིག་ལ་རྣམ་གྲངས་སྣ་ཚོགས་སུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལྟ་བ་དེ་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་མེད་དོ། །ཡང་ན་སྲོག་ཐ་དད་ལུས་ཐ་དད་ཅེས་ལྟ་བ་དེ་ཡང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་མེད་དོ། །མཐའ་གཉིས་པོ་འདི་དག་ལ་སེམས་མི་གནས་པར་དབུ་མའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ཏེ། འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡང་དག་པར་ལྟ་བ་ནི། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ། ཡང་གལ་ཏེ་སུ་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། འདུ་བྱེད་སུ་ཞིག་ཡིན། འདུ་བྱེད་སུ་ལ་གཏོགས་ཞེས་དྲིས་ན། དེས་འདི་སྐད་དུ། འདུ་བྱེད་ནི་བདག་ཡིན། འདུ་བྱེད་ནི་བདག་གི་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རམ། ཡང་ན་སྲོག་ཐ་དད་ལུས་ཐ་དད་ཅེས་ཟེར་ཡང་། སྲོག་དང་ལུས་གཅིག་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དེ་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་མེད་དོ། །ཡང་ན་སྲོག་ཐ་དད་ལུས་ཐ་དད་ཅེས་ལྟ་བ་དེ་ཡང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་མེད་དོ། །མཐའ་གཉིས་པོ་འདི་དག་ལས་གྱེས་ཏེ་དབུ་མའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་ནས། འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་བཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡང་དག་པར་ལྟ་བས་ཤེས་པ་ནི། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ། དགེ་སློང་དག །གལ་ཏེ་མ་རིག་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ནས་རིག་པ་སྐྱེས་ན། རྒ་ཤི་དེ་སུ་ཞིག་གི་ཡིན། རྒ་ཤི་སུ་ལ་གཏོགས་ཞེས་པ་དེ་ནི། རྒ་ཤི་ཆད་ཅིང་རྩ་བ་ནས་བཅད་པས། ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གིས་མ་རིག་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ནས་རིག་པ་སྐྱེས་ན། སྐྱེ་བ་དེ་སུ་ཞིག་གི་ཡིན། སྐྱེ་བ་སུ་ལ་གཏོགས། དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་དེ་སུ་ཞིག་གི་ཡིན། འདུ་བྱེད་སུ་ལ་གཏོགས་ཞེས་པ་དེ་ནི། འདུ་བྱེད་ཆད་ཅིང་རྩ་བ་ནས་བཅད་པས། ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གིས་མ་རིག་པ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ནས་རིག་པ་སྐྱེས་ན། མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག །དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནི་སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ཞེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡི་རངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། །

（二九八）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當說緣起法法說、義說。諦聽，善思，當爲汝說。

「云何緣起法法說？謂此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，乃至純大苦聚集，是名緣起法法說。

「云何義說？謂緣無明行者。彼云何無明？若不知前際、不知后際、不知前後際，不知于內、不知于外、不知內外，不知業、不知報、不知業報，不知佛、不知法、不知僧，不知苦、不知集、不知滅、不知道，不知因、不知因所起法，不知善不善、有罪無罪、習不習、若劣若勝、染污清凈，分別緣起，皆悉不知；於六觸入處，不如實覺知，于彼彼不知、不見、無無間等、癡闇、無明、大冥，是名無明。

「緣無明行者，云何為行？行有三種——身行、口行、意行。緣行識者，云何為識？謂六識身——眼識身、耳識身、鼻識身、舌識身、身識身、意識身。緣識名色者，云何名？謂四無色陰——受陰、想陰、行陰、識陰。云何色？謂四大、四大所造色，是名為色。此色及前所說名，是為名色。緣名色六入處者，云何為六入處？謂六內入處——眼入處、耳入處、鼻入處、舌入處、身入處、意入處。

我來幫您將這段經文翻譯成藏文： ༼ཉིས་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་བརྒྱད་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀུ་རུའི་ཡུལ་གྱི་བ་ལང་རྫི་བའི་གྲོང་དུ་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ནི་ངས་ཁྱེད་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་བཤད་པ་དང་དོན་བཤད་པ་བསྟན་པར་བྱའོ། །ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་ངས་བཤད་པར་བྱའོ། ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་བཤད་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ཡོད་པས་དེ་ཡོད། འདི་སྐྱེས་པས་དེ་སྐྱེ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་བར་ཏེ། འདི་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་བཤད་པ་ཞེས་བྱའོ། ། དོན་བཤད་པ་གང་ཞེ་ན། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མ་རིག་པ་གང་ཞེ་ན། སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་དང་། སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་དང་། ནང་མི་ཤེས་པ་དང་། ཕྱི་མི་ཤེས་པ་དང་། ནང་དང་ཕྱི་མི་ཤེས་པ་དང་། ལས་མི་ཤེས་པ་དང་། རྣམ་པར་སྨིན་པ་མི་ཤེས་པ་དང་། ལས་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མི་ཤེས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་མི་ཤེས་པ་དང་། ཆོས་མི་ཤེས་པ་དང་། དགེ་འདུན་མི་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་མི་ཤེས་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་མི་ཤེས་པ་དང་། འགོག་པ་མི་ཤེས་པ་དང་། ལམ་མི་ཤེས་པ་དང་། རྒྱུ་མི་ཤེས་པ་དང་། རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་མི་ཤེས་པ་དང་། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་མི་ཤེས་པ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པ་དང་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་མི་ཤེས་པ་དང་། བསྟེན་པར་བྱ་བ་དང་བསྟེན་པར་མི་བྱ་བ་མི་ཤེས་པ་དང་། དམན་པ་དང་གྱ་ནོམ་པ་མི་ཤེས་པ་དང་། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་མི་ཤེས་པ་དང་། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཐམས་ཅད་མི་ཤེས་པ་དང་། རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང་། དེ་དང་དེ་དག་ལ་མི་ཤེས་པ་དང་། མི་མཐོང་བ་དང་། མངོན་པར་མི་ཤེས་པ་དང་། རྨོངས་པ་དང་། མ་རིག་པ་དང་། མུན་པ་ཆེན་པོ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། འདུ་བྱེད་རྣམས་གང་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང་། ངག་གི་འདུ་བྱེད་དང་། ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། མིང་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་སྟེ། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོའོ། །གཟུགས་གང་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་ལས་གྱུར་པའི་གཟུགས་ཏེ། འདི་ནི་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །གཟུགས་འདི་དང་སྔར་བསྟན་པའི་མིང་ནི་མིང་དང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣ་བའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། སྣའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ལྕེའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །

緣六入處觸者，云何為觸？謂六觸身——眼觸身、耳觸身、鼻觸身、舌觸身、身觸身、意觸身。緣觸受者，云何為受？謂三受——苦受、樂受、不苦不樂受。緣受愛者，彼云何為愛？謂三愛——欲愛、色愛、無色愛。緣愛取者，云何為取？四取——欲取、見取、戒取、我取。緣取有者，云何為有？三有——欲有、色有、無色有。緣有生者，云何為生？若彼彼眾生，彼彼身種類一生，超越和合出生，得陰、得界、得入處、得命根，是名為生。緣生老死者，云何為老？若發白露頂，皮緩根熟，支弱背僂，垂頭呻吟，短氣前輸，柱杖而行，身體黧黑，四體班駁，闇鈍垂熟，造行艱難羸劣，是名為老。云何為死？彼彼眾生，彼彼種類沒、遷移、身壞、壽盡、火離、命滅，舍陰時到，是名為死。此死及前說老，是名老死。是名緣起義說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（二九九）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

時，有異比丘來詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！謂緣起法為世尊作，為餘人作耶？」

佛告比丘：「緣起法者，非我所作，亦非餘人作。

སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རེག་པ་གང་ཞེ་ན། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། མིག་གི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། རྣ་བའི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། སྣའི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། ལྕེའི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་ཚོགས་སོ། །རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྲེད་པ་གང་ཞེ་ན། སྲེད་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་སྲེད་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སྲེད་པའོ། །སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ལེན་པ་གང་ཞེ་ན། ལེན་པ་བཞི་སྟེ། འདོད་པ་ལེན་པ་དང་། ལྟ་བ་ལེན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་ལེན་པ་དང་། བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལེན་པའོ། །ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྲིད་པ་གང་ཞེ་ན། སྲིད་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་སྲིད་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པའོ། །སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། སྐྱེ་བ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་གི་རིགས་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བ་དང་། ཡང་དག་པར་འབྱུང་བ་དང་། མངོན་པར་སྐྱེ་བ་དང་། ཕུང་པོ་ཐོབ་པ་དང་། ཁམས་ཐོབ་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་ཐོབ་པ་དང་། སྲོག་གི་དབང་པོ་ཐོབ་པ་ནི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱ་བ་ལ། རྒ་བ་གང་ཞེ་ན། སྐྲ་དཀར་བ་དང་། མགོ་བོ་རྗེན་པ་དང་། པགས་པ་གཉེར་མ་ཅན་དང་། དབང་པོ་སྨིན་པ་དང་། ཡན་ལག་ཉམས་པ་དང་། སྒལ་ཚིགས་གུག་པ་དང་། མགོ་བོ་དུད་པ་དང་། དབུགས་ཐུང་བ་དང་། མདུན་དུ་སྒུར་བ་དང་། འཁར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འགྲོ་བ་དང་། ལུས་ནག་ཅིང་གནག་པ་དང་། ཡན་ལག་བཞི་ཐིག་ལེས་ཁྱབ་པ་དང་། དབང་པོ་རྟུལ་བ་དང་། སྱུར་པ་དང་། བྱ་བ་དཀའ་བ་དང་། ཉམ་ཆུང་བ་ནི་རྒ་བ་ཞེས་བྱའོ། །འཆི་བ་གང་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དེ་དང་དེ་དག་གི་རིགས་དེ་དང་དེ་དག་ནས་འཆི་འཕོ་བ་དང་། འགྲོ་བ་དང་། ལུས་ཞིག་པ་དང་། ཚེ་ཟད་པ་དང་། མེ་དྲོད་བྲལ་བ་དང་། སྲོག་འགགས་པ་དང་། ཕུང་པོ་འདོར་བའི་དུས་བྱེད་པ་ནི་འཆི་བ་ཞེས་བྱའོ། །འཆི་བ་འདི་དང་སྔར་བསྟན་པའི་རྒ་བ་ནི་རྒ་ཤི་ཞེས་བྱའོ། །འདི་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དོན་བཤད་པ་ཞེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡི་རངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། ༼ཉིས་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་དགུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀུ་རུའི་ཡུལ་གྱི་བ་ལང་རྫི་བའི་གྲོང་དུ་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕྱིན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཙུན་པ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མཛད་དམ། གཞན་གྱིས་མཛད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་འདི་ནི་ངས་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །;

然彼如來出世及未出世，法界常住，彼如來自覺此法，成等正覺，為諸眾生分別演說，開發顯示。所謂此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，乃至純大苦聚集，無明滅故行滅，乃至純大苦聚滅。」

佛說此經已。時，彼比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三〇〇）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

時，有異婆羅門來詣佛所，與世尊面相慶慰，慶慰已，退坐一面，白佛言：「云何？瞿曇！為自作自覺耶？」

佛告婆羅門：「我說此是無記，自作自覺，此是無記。」

「云何？瞿曇！他作他覺耶？」

佛告婆羅門：「他作他覺，此是無記。」

婆羅門白佛：「云何？我問自作自覺，說言無記；他作他覺，說言無記，此義云何？」

佛告婆羅門：「自作自覺則墮常見，他作他覺則墮斷見。義說、法說，離此二邊，處於中道而說法，所謂此有故彼有，此起故彼起，緣無明行，乃至純大苦聚集，無明滅則行滅，乃至純大苦聚滅。」

佛說此經已，彼婆羅門歡喜隨喜，從座起去。

（三〇一）

如是我聞：

一時，佛住那梨聚落深林中待賓舍。

འོན་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་ཀྱང་རུང་། མ་བྱོན་ཀྱང་རུང་། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟག་ཏུ་གནས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་འདི་རྟོགས་ཤིང་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་དབྱེ་ཞིང་བསྟན་ཏེ། རབ་ཏུ་གསལ་བར་མཛད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ཡོད་པས་དེ་ཡོད། འདི་སྐྱེས་པས་དེ་སྐྱེ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡི་རངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀུ་རུའི་ཡུལ་གྱི་བ་ལང་རྫི་བའི་གྲོང་དུ་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་གཞན་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཕན་ཚུན་དགའ་བ་དང་མགུ་བར་སྨྲས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏམ། རང་གིས་བྱས་ཤིང་རང་གིས་མྱོང་བ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་རང་གིས་བྱས་ཤིང་རང་གིས་མྱོང་བ་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། ། གཽ་ཏམ། གཞན་གྱིས་བྱས་ཤིང་གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཞན་གྱིས་བྱས་ཤིང་གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་འདི་ཡང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། ། བྲམ་ཟེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བདག་གིས་རང་གིས་བྱས་ཤིང་རང་གིས་མྱོང་བ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གསུངས། གཞན་གྱིས་བྱས་ཤིང་གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གསུངས་པ་འདིའི་དོན་ཇི་ལྟར་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་ས རང་གིས་བྱས་ཤིང་རང་གིས་མྱོང་བར་ལྟ་བ་ནི་རྟག་པར་ལྟ་བར་ལྷུང་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་གྱིས་བྱས་ཤིང་གཞན་གྱིས་མྱོང་བར་ལྟ་བ་ནི་ཆད་པར་ལྟ་བར་ལྷུང་བར་འགྱུར་རོ། །དོན་བསྟན་པ་དང་ཆོས་བསྟན་པས་མཐའ་གཉིས་པོ་འདི་དག་སྤངས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་ལ་གནས་ཏེ་ཆོས་སྟོན་པ་ནི། འདི་ཡོད་པས་དེ་ཡོད། འདི་སྐྱེས་པས་དེ་སྐྱེ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། བྲམ་ཟེ་དེ་ཡི་རངས་ཏེ་དགའ་མགུར་གྱུར་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ། ༼སུམ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ན་ལི་ཀའི་གྲོང་གི་ནགས་ཚལ་ཟབ་མོའི་མགྲོན་ཁང་དུ་བཞུགས་སོ། །

爾時，尊者𨅖陀迦旃延詣佛所，稽首佛足，退住一面，白佛言：「世尊！如世尊說正見。云何正見？云何世尊施設正見？」

佛告𨅖陀迦旃延：「世間有二種依，若有、若無，為取所觸；取所觸故，或依有、或依無。若無此取者，心境繫著使不取、不住、不計我苦生而生，苦滅而滅，于彼不疑、不惑，不由於他而自知，是名正見，是名如來所施設正見。所以者何？世間集如實正知見，若世間無者不有，世間滅如實正知見，若世間有者無有，是名離於二邊說于中道，所謂此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，乃至純大苦聚集，無明滅故行滅，乃至純大苦聚滅。」

佛說此經已，尊者𨅖陀迦旃延聞佛所說，不起諸漏，心得解脫，成阿羅漢。

（三〇二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城耆阇崛山。

爾時，世尊晨朝著衣持缽，出耆阇崛山，入王舍城乞食。

時，有阿支羅迦葉為營小事，出王舍城，向耆阇崛山，遙見世尊。見已，詣佛所，白佛言：「瞿曇！欲有所問，寧有閑暇見答與不？」

佛告迦葉：「今非論時，我今入城乞食，來還則是其時，當爲汝說。

爾時，尊者𨅖陀迦旃延詣佛所，稽首佛足，退住一面，白佛言：「世尊！如世尊說正見。云何正見？云何世尊施設正見？」

佛告𨅖陀迦旃延：「世間有二種依，若有、若無，為取所觸；取所觸故，或依有、或依無。若無此取者，心境繫著使不取、不住、不計我苦生而生，苦滅而滅，于彼不疑、不惑，不由於他而自知，是名正見，是名如來所施設正見。所以者何？世間集如實正知見，若世間無者不有，世間滅如實正知見，若世間有者無有，是名離於二邊說于中道，所謂此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，乃至純大苦聚集，無明滅故行滅，乃至純大苦聚滅。」

佛說此經已，尊者𨅖陀迦旃延聞佛所說，不起諸漏，心得解脫，成阿羅漢。

（三〇二）

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བཀུར་བའི་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་འོངས་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་གང་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཇི་ལྟར་བཞག་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་རྟེན་པ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པའོ། །དེ་དག་ལེན་པས་རེག་པར་བྱེད་དོ། །ལེན་པས་རེག་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་པའམ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནོ། །གལ་ཏེ་ལེན་པ་འདི་མེད་ན། སེམས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་ཆགས་པ་དང་། ཞེན་པ་མེད་ཅིང་། ང་ཡི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བར་མི་རྩི་ཞིང་། སྡུག་བསྔལ་འགག་པར་མི་རྩི་སྟེ། དེ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་ཅིང་། ཡིད་གཉིས་མེད་པར། གཞན་ལ་མ་བརྟེན་པར་རང་གིས་ཤེས་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཞག་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ། འཇིག་རྟེན་འགག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བའི་བར་དང་། མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འགག་པ་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པའི་བར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། བཀུར་བའི་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ཡིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། ཟག་པ་རྣམས་མ་སྐྱེས་ཤིང་། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ། （སུམ་བརྒྱ་གཉིས་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་སྔ་དྲོ་ཤམ་ཐབས་དང་ཆོས་གོས་གསོལ་ཏེ། ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ནས་བྱོན་ཏེ། རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་སོ། དེའི་ཚེ་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་ཀ་ཤྱ་པ་བྱ་བ་ཆུང་ངུ་ཞིག་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནས་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རིར་འགྲོ་བ་ལས། རྒྱང་རིང་པོ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཐོང་ངོ་། །མཐོང་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏ་མ། བདག་གིས་ཅི་ཞིག་ཞུ་བར་འཚལ་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་ལན་གསུང་བའི་སྐབས་མཆིས་སམ་མ་མཆིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ལྟ་ནི་གཏམ་གླེང་བའི་དུས་མ་ཡིན་ཏེ། ང་ད་ལྟ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་འགྲོ། ཕྱིར་འོངས་ནས་དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།

」

第二亦如是說，第三複問：「瞿曇！何為我作留難？瞿曇！云何有異？我今欲有所問，為我解說。」

佛告阿支羅迦葉：「隨汝所問。」

阿支羅迦葉白佛言：「云何？瞿曇！苦自作耶？」

佛告迦葉：「苦自作者，此是無記。」

迦葉復問：「云何？瞿曇！苦他作耶？」

佛告迦葉：「苦他作者，此亦無記。」

迦葉復問：「苦自他作耶？」

佛告迦葉：「苦自他作，此亦無記。」

迦葉復問：「云何？瞿曇！苦非自非他無因作耶？」

佛告迦葉：「苦非自非他，此亦無記。」

迦葉復問：「云何無因作者？瞿曇！所問苦自作耶？」答言：「無記。」「他作耶？自他作耶？非自非他無因作耶？」答言：「無記。」「今無此苦耶？」

佛告迦葉：「非無此苦，然有此苦。」

迦葉白佛言：「善哉！瞿曇！說有此苦，為我說法，令我知苦見苦。」

佛告迦葉：「若受即自受者，我應說苦自作，若他受他即受者，是則他作，若受自受他受，復與苦者。如是者自他作，我亦不說，若不因自他，無因而生苦者，我亦不說。

གཉིས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས། གསུམ་པ་ཡང་ཞུས་པ། གཽ་ཏ་མ། བདག་ལ་བར་ཆད་ཅི་ཞིག་མཛད། གཽ་ཏ་མ། ཇི་ལྟར་ན་ཐ་དད་པ་མཆིས། བདག་གིས་ད་ལྟ་ཅི་ཞིག་ཞུ་བར་འཚལ་ན། བདག་ལ་བཤད་དུ་གསོལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་འདྲི་བ་དེ་དྲིས་ཤིག ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་ཀ་ཤྱ་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏ་མ། སྡུག་བསྔལ་བདག་གིས་བྱས་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྡུག་བསྔལ་བདག་གིས་བྱས་པ་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། ཀ་ཤྱ་པས་ཡང་ཞུས་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏ་མ། སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་འདི་ཡང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། ཀ་ཤྱ་པས་ཡང་ཞུས་པ། སྡུག་བསྔལ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྡུག་བསྔལ་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་འདི་ཡང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། ཀ་ཤྱ་པས་ཡང་ཞུས་པ། ཇི་ལྟར་ལགས། གཽ་ཏ་མ། སྡུག་བསྔལ་བདག་གིས་ཀྱང་མ་བྱས། གཞན་གྱིས་ཀྱང་མ་བྱས་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྡུག་བསྔལ་བདག་གིས་ཀྱང་མ་བྱས། གཞན་གྱིས་ཀྱང་མ་བྱས་པ་འདི་ཡང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། ཀ་ཤྱ་པས་ཡང་ཞུས་པ། ཇི་ལྟར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་ལགས་སམ། གཽ་ཏ་མ། སྡུག་བསྔལ་བདག་གིས་བྱས་པ་ཞེས་ཞུས་པ་ལ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གསུངས། གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་དང་། བདག་གིས་ཀྱང་མ་བྱས་གཞན་གྱིས་ཀྱང་མ་བྱས་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་ཞེས་ཞུས་པ་ལ། ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཞེས་གསུངས། ད་ལྟ་སྡུག་བསྔལ་འདི་མེད་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྡུག་བསྔལ་འདི་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་འདི་ནི་ཡོད་དོ། ཀ་ཤྱ་པས་བཅོམ་ལྡན་འདསོལ་པ། ལེགས་སོ། །གཽ་ཏ་མ། སྡུག་བསྔལ་འདི་ཡོད་པར་གསུངས་པ་ལེགས་སོ། །བདག་ལ་ཆོས་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བགྱི་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བར་བགྱི་བའི་སླད་དུའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀ་ཤྱ་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་པོ་ཉིད་ཚོར་བ་པོ་ཡིན་ན། ངས་སྡུག་བསྔལ་བདག་གིས་བྱས་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཞིག་ན། གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་ཚོར་བ་པོ་གཞན་ཉིད་ཡིན་ན། དེ་ནི་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་གིས་ཚོར་བ་དང་། གཞན་གྱིས་ཚོར་བ་སླར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་བ་པོ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ན། དེ་ལྟར་ན་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་ཡིན་པར་ངས་ཀྱང་མི་སྨྲའོ། །གལ་ཏེ་བདག་དང་གཞན་ལ་མ་བརྟེན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན། དེ་ཡང་ངས་མི་སྨྲའོ།

離此諸邊，說其中道，如來說法，此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，乃至純大苦聚集，無明滅則行滅，乃至純大苦聚滅。」

佛說此經已，阿支羅迦葉遠塵離垢，得法眼凈。

時，阿支羅迦葉見法、得法、知法、入法，度諸狐疑，不由他知、不因他度，于正法、律心得無畏，合掌白佛言：「世尊！我今已度，我從今日，歸依佛、歸依法、歸依僧，盡壽作優婆塞，證知我。」

阿支羅迦葉聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

時，阿支羅迦葉辭世尊去不久，為護犢牸牛所觸殺，于命終時，諸根清凈，顏色鮮白。

爾時，世尊入城乞食。時，有眾多比丘亦入王舍城乞食，聞有傳說：「阿支羅迦葉從世尊聞法，辭去不久，為牛所觸殺，于命終時，諸根清凈，顏色鮮白。」諸比丘乞食已，還出，舉衣缽，洗足，詣世尊所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我今晨朝眾多比丘入城乞食，聞阿支羅迦葉從世尊聞法、律，辭去不久，為護犢牛所觸殺，于命終時，諸根清凈，顏色鮮白。世尊！彼生何趣？何處受生？彼何所得？」

佛告諸比丘：「彼已見法、知法、次法、不受於法，已般涅槃，汝等當往供養其身。」

爾時，世尊為阿支羅迦葉受第一記。

འདི་ལས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐའ། དབུས་ཀྱི་ལམ་བསྟན་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་བསྟན་པ། འདི་ཡོད་པས་དེ་ཡོད། འདི་སྐྱེས་པས་དེ་སྐྱེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བའི་བར་དུའོ། མ་རིག་པ་འགགས་ན་འདུ་བྱེད་འགག །དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པའི་བར་དུའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། ཨ་ཙི་ར་ཀ་སྱ་པས་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་མེད་པར་གྱུར་ནས་ཆོས་ཀྱི་མིག་དག་པ་ཐོབ་བོ།། དེའི་ཚེ་ཨ་ཙི་ར་ཀ་སྱ་པས་ཆོས་མཐོང་། ཆོས་ཐོབ། ཆོས་ཤེས། ཆོས་ལ་ཞུགས་ནས། ཐེ་ཚོམ་ལས་བརྒལ། གཞན་ལ་མ་བརྟེན་པར་ཤེས། གཞན་གྱིས་མ་བསྒྲལ་བར། ཆོས་དང་འདུལ་བ་ལ་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ནི་ད་བརྒལ་ཟིན། དེ་རིང་ནས་བཟུང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ཚེ་ཇི་སྲིད་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་བཟུང་དུ་གསོལ། བདག་གི་དཔང་པོར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞེས་གསོལ་ཏོ།། ཨ་ཙི་ར་ཀ་སྱ་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།། དེའི་ཚེ་ཨ་ཙི་ར་ཀ་སྱ་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་ཕྱིར་སོང་མ་ཐག་ཏུ། བེའུ་སྲུང་བའི་བ་མོས་བརྡུངས་ཏེ་བསད། འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་དབང་པོ་རྣམས་དྭངས་ཤིང་མདོག་དཀར་བར་གྱུར་ཏོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཡང་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་པ་ན། སྒྲ་ཐོས་པ། ཨ་ཙི་ར་ཀ་སྱ་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་ཆོས་ཐོས་ནས་སོང་མ་ཐག་ཏུ། བ་མོས་བརྡུངས་ཏེ་བསད། འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་དབང་པོ་རྣམས་དྭངས་ཤིང་མདོག་དཀར་བར་གྱུར་ཏོ། དགེ་སློང་རྣམས་བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས་ཕྱིར་འོངས་ཏེཟེད་དང་ཆོས་གོས་བཞག་ནས། རྐང་པ་བཀྲུས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་སོང་ནས། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ། བཙུན་པ། བདག་ཅག་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་དགེ་སློང་མང་པོ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་པ་ན། ཨ་ཙི་ར་ཀ་སྱ་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཐོས་ནས་སོང་མ་ཐག་ཏུ། བེའུ་སྲུང་བའི་བ་མོས་བརྡུངས་ཏེ་བསད། འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་དབང་པོ་རྣམས་དྭངས་ཤིང་མདོག་དཀར་བར་གྱུར་ཏོ་ཞེས་ཐོས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་འགྲོ་བ་གང་དུ་སྐྱེས། གནས་གང་དུ་སྐྱེས། ཅི་ཐོབ་པ་ལགས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེས་ནི་ཆོས་མཐོང་། ཆོས་ཤེས། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སོང་། ཆོས་ལ་མི་རྟོན་ཏེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ། ཁྱེད་ཅག་གིས་དེའི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པ་གྱིས་ཤིག། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཨ་ཙི་ར་ཀ་སྱ་པ་ལ་ལུང་བསྟན་པ་དང་པོ་མཛད་དོ།།

（三〇三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城耆阇崛山中。

爾時，世尊晨朝著衣持缽，入王舍城乞食，于路見玷牟留外道出家，少有所營，至耆阇崛山遊行，遙見世尊，往詣其所，共相慶慰，共相慶慰已，於一面住，白佛言：「瞿曇！欲有所問，寧有閑暇為解說不？」

佛告玷牟留外道出家：「今非論時，須入城乞食，來還當爲汝說。」

第二說亦如是。第三複請：「沙門瞿曇！將於我所作留難不？欲有所問，為我解說。」

佛告玷牟留外道出家：「隨汝意問，當爲汝說。」

玷牟留外道出家即問：「沙門瞿曇！苦樂自作耶？」

佛告玷牟留外道出家：「說苦樂自作者，此是無記。」

復問：「沙門瞿曇！苦樂他作耶？」

佛告玷牟留外道出家：「說苦樂他作者，此是無記。」

復問：「瞿曇！苦樂為自他作耶？」

佛告玷牟留外道出家：「說苦樂自他作者，此是無記。」

復問：「瞿曇！苦樂非自非他無因作耶？」

佛告玷牟留外道出家：「說苦樂非自非他無因作者，此是無記……」廣說如上阿支羅迦葉經，乃至世尊為玷牟留外道出家受第一記。

雜阿含經卷第十二 大正藏第 02 冊 No.

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་སྔ་དྲོ་སྣམ་སྦྱར་གསོལ་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་པ་ན། ལམ་དུ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུ་ཞེས་བྱ་བ་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཅིག་བྱེད་པ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རིར་འགྲོ་བ་དང་འཕྲད་དེ། དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མཐོང་ནས་གམ་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་དུ་བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། གཽ་ཏམ། བདག་ཅིག་ཞུ་བར་འཚལ་ན། ཁྱོད་ལ་བཤད་པའི་སྐབས་མཆིས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ལྟ་ནི་བཤད་པའི་དུས་མ་ཡིན་ཏེ། གྲོང་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་འགྲོ་དགོས་པས། ཕྱིར་འོངས་ནས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། ཐེངས་གཉིས་པར་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། ཐེངས་གསུམ་པར་ཡང་ཞུས་པ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ། ཁྱོད་བདག་ལ་བར་ཆད་བྱེད་པ་ཡིན་ནམ། བདག་ཅིག་ཞུ་བར་འཚལ་ན། བདག་ལ་བཤད་དུ་གསོལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱི་འདོད་པ་བཞིན་དུ་དྲིས་ཤིག་དང་། ངས་བཤད་པར་བྱའོ།། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུས་དྲིས་པ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ། བདེ་སྡུག་རང་གིས་བྱས་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེ་སྡུག་རང་གིས་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ།། ཡང་དྲིས་པ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ། བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་་མ་བསྟན་པའོ།། ཡང་དྲིས་པ། གཽ་ཏམ། བདེ་སྡུག་རང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེ་སྡུག་རང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ།། ཡང་དྲིས་པ། གཽ་ཏམ། བདེ་སྡུག་རང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེ་སྡུག་རང་གཞན་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ།། གོང་དུ་ཨ་ཙི་ར་ཀ་ཤྱ་པའི་མདོ་བཞིན་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དམ་མོ་ལུ་ལ་ལུང་བསྟན་དང་པོ་མཛད་པའི་བར་དུའོ།། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་གཉིས་པའོ།། བཀའ་འགྱུར་པོད་གཉིས་པ།

0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十三

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（三〇四）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當爲汝等說法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白。諦聽，善思，有六六法。何等為六六法？謂六內入處、六外入處、六識身、六觸身、六受身、六愛身。

「何等為六內入處？謂眼入處、耳入處、鼻入處、舌入處、身入處、意入處。何等為六外入處，色入處、聲入處、香入處、味入處、觸入處、法入處。云何六識身？謂眼識身、耳識身、鼻識身、舌識身、身識身、意識身。云何六觸身？謂眼觸、耳觸、鼻觸、舌觸、身觸、意觸。云何六受身？謂眼觸生受、耳觸生受、鼻觸生受、舌觸生受、身觸生受、意觸生受。云何六愛身？謂眼觸生愛、耳觸生愛、鼻觸生愛、舌觸生愛、身觸生愛、意觸生愛。

「若有說言眼是我，是則不然。所以者何？眼生滅故，若眼是我者，我應受生死，是故說眼是我者，是則不然。如是若色、若眼識、眼觸、眼觸生受若是我者，是則不然。所以者何？眼觸生受是生滅法，若眼觸生受是我者，我復應受生死，是故說眼觸生受是我者，是則不然，是故眼觸生受非我。

0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十三

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（三〇四）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當爲汝等說法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白。諦聽，善思，有六六法。何等為六六法？謂六內入處、六外入處、六識身、六觸身、六受身、六愛身。

「何等為六內入處？謂眼入處、耳入處、鼻入處、舌入處、身入處、意入處。何等為六外入處，色入處、聲入處、香入處、味入處、觸入處、法入處。云何六識身？謂眼識身、耳識身、鼻識身、舌識身、身識身、意識身。云何六觸身？謂眼觸、耳觸、鼻觸、舌觸、身觸、意觸。云何六受身？謂眼觸生受、耳觸生受、鼻觸生受、舌觸生受、身觸生受、意觸生受。云何六愛身？謂眼觸生愛、耳觸生愛、鼻觸生愛、舌觸生愛、身觸生愛、意觸生愛。

「若有說言眼是我，是則不然。所以者何？眼生滅故，若眼是我者，我應受生死，是故說眼是我者，是則不然。如是若色、若眼識、眼觸、眼觸生受若是我者，是則不然。所以者何？眼觸生受是生滅法，若眼觸生受是我者，我復應受生死，是故說眼觸生受是我者，是則不然，是故眼觸生受非我。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བ་ལང་གསོ་བའི་གྲོང་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ནི་ངས་ཁྱེད་ཚོར་ཆོས་བསྟན་པར་བྱའོ། །ཐོག་མ་དང་བར་དང་ཐ་མ་བཟང་བ། དོན་བཟང་བ། བྱི་དོར་བཟང་བ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོ་སྟེ། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །དྲུག་དྲུག་གི་ཆོས་ཡོད་དོ། །དྲུག་དྲུག་གི་ཆོས་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་དང་། སྲེད་པའི་ཚོགས་དྲུག་གོ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣ་བའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། སྣའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ལྕེའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ལུས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། དྲིའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རོའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་སོ། །རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རེག་པ་དང་། རྣ་བའི་རེག་པ་དང་། སྣའི་རེག་པ་དང་། ལྕེའི་རེག་པ་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའོ། ། ཚོར་བའི་ཚོགས་དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང་། རྣ་བའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྣའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང་། ལྕེའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང་། ལུཀྱི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའོ། །སྲེད་པའི་ཚོགས་དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲེད་པ་དང་། རྣ་བའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲེད་པ་དང་། སྣའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲེད་པ་དང་། ལྕེའི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲེད་པ་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲེད་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲེད་པའོ།། གལ་ཏེ་གང་ཞིག་མིག་ནི་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་ན། དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་མིག་བདག་ཡིན་ན་བདག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་མིག་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་སམ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའམ། མིག་གི་རེག་པའམ། མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་ན་དེ་ཡང་མི་རིགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་བདག་ཡིན་ན་བདག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ནི་བདག་མ་ཡིན་ནོ།།

如是耳、鼻、舌、身、意觸生受非我。所以者何？意觸生受是生滅法，若是我者，我復應受生死，是故意觸生受是我者，是則不然，是故意觸生受非我。

「如是，比丘！當如實知眼所作、智所作、寂滅所作，開發神通，正向涅槃。云何如實知見眼所作，乃至正向涅槃？如是。比丘！眼非我，若色、眼識、眼觸、眼觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂，彼亦觀察非我。耳、鼻、舌、身、意亦如是說，是名如實知見眼所作，乃至正向涅槃，是名六六法經。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三〇五）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當爲汝等說法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，所謂六分別六入處經。諦聽，善思，當爲汝說。

「何等為六分別六入處經？謂于眼入處不如實知見者，色、眼識、眼觸、眼觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂，不如實知見；不如實知見故，于眼染著，若色、眼識、眼觸、眼觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂，皆生染著。如是耳、鼻、舌、身、意，若法、意識、意觸、意觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂，不如實知見；不如實知見故，生染著。

དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདག་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ནི་སྐྱེ་འཇིག་གི་ཆོས་ཡིན་ན། གལ་ཏེ་བདག་ཡིན་ན་བདག་ཀྱང་སྐྱེ་འཆི་མྱོང་བར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདག་ཡིན་པ་དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདག་མ་ཡིན་ནོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག །མིག་གིས་བྱས་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་བྱས་པ་དང་། ཞི་བས་བྱས་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། མངོན་པར་ཤེས་པ་བསྐྱེད་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡང་དག་པར་འགྲོའོ། །ཇི་ལྟར་ན་མིག་གིས་བྱས་པ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དགེ་སློང་དག །མིག་ནི་བདག་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ནང་གི་མྱོང་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡང་བདག་མ་ཡིན་པར་བལྟའོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ། །འདི་ནི་མིག་གིས་བྱས་པ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་དྲུག་དྲུག་གི་ཆོས་ཀྱི་མདོའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀུ་རུའི་ཡུལ་བ་གླང་སྐྱོང་གི་གྲོང་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ནི་ངས་ཁྱེད་རྣམས་ལ་ཆོས་བཤད་པར་བྱའོ། །ཐོག་མ་དང་། བར་དང་། ཐ་མ་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ་དང་། ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ་དང་ལྡན་པ། གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ་སྤྱོད་པ་དཀར་པོ་སྟེ། དེ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་མདོའོ། །ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་། ངས་བཤད་པར་བྱའོ།། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་མདོ་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་མི་མཐོང་བ་དང་། གཟུགས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ནང་གི་མྱོང་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་མི་མཐོང་བས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་མིག་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གཟུགས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ནང་གི་མྱོང་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་། ཆོས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ནང་གི་མྱོང་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་མི་མཐོང་བས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ།།

如是染著相應、愚闇、顧念、結縛其心，長養五受陰，及當來有受、貪、喜悉皆增長，身心疲惡，身心壞燒然，身心熾然，身心狂亂，身生苦覺；彼身生苦覺故，于未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦悉皆增長，是名純一大苦陰聚集。

「諸比丘！若於眼如實知見，若色、眼識、眼觸、眼觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂，如實知見；見已於眼不染著，若色、眼識、眼觸、眼觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂，不染著。如是耳、鼻、舌、身、意法如實知見，若法、意識、意觸、意觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂，如實知見；如實知見故，于意不染著。若法、意識、意觸、意觸因緣生受，內覺若苦、若樂、不苦不樂，不染；不染著故，不相雜、不愚闇、不顧念、不繫縛，損減五受陰，當來有愛，貪、喜，彼彼染著悉皆消滅，身不疲苦，心不疲苦，身不燒，心不燒，身不熾然，心不熾然，身覺樂，心覺樂；身心覺樂故，于未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦悉皆消滅，如是純大苦聚陰滅。

「作如是知、如是見者，名為正見修習滿足，正志、正方便、正念、正定，前說正語、正業、正命清凈修習滿足，是名修習八聖道清凈滿足。

དེ་ལྟར་ཞེན་ཅིང་ཆགས་པ་དང་མཐུན་པ་དང་། རྨོངས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། འཆིང་བས་སེམས་བཅིངས་པ་དང་། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་འཕེལ་བ་དང་། མ་འོངས་པ་ན་སྲིད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་། དགའ་བ་ཐམས་ཅད་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ལུས་སེམས་ངལ་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལུས་སེམས་འཇིག་ཅིང་འབར་བ་དང་། ལུས་སེམས་རབ་ཏུ་འབར་བ་དང་། ལུས་སེམས་རྨོངས་ཤིང་འཁྲུགས་པ་དང་། ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དང་། དེ་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་གཅིག་པུ་འདུས་པ་ཞེས་བྱའོ།། དགེ་སློང་དག །གལ་ཏེ་མིག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བ་དང་། གཟུགས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནང་དུ་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བ་དང་། མཐོང་ནས་མིག་ལ་མི་ཆགས་པ་དང་། གཟུགས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནང་དུ་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་མི་ཆགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བ་དང་། ཆོས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནང་དུ་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བས། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཡིད་ལ་མི་ཆགས་པ་དང་། ཆོས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་དང་། ཀྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ལམ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནང་དུ་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་མི་ཆགས་པ་དང་། མི་ཆགས་པའི་ཕྱིར་མི་འདྲེས་པ་དང་། མི་རྨོངས་པ་དང་། མི་དྲན་པ་དང་། མི་འཆིང་བ་དང་། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་དང་། མ་འོངས་པ་ན་སྲིད་པའི་སྲེད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་། དགའ་བ་དང་། དེ་དང་དེ་ལ་ཆགས་པ་ཐམས་ཅད་འགག་པར་འགྱུར་བ་དང་། ལུས་མི་ངལ་བ་དང་། སེམས་མི་ངལ་བ་དང་། ལུས་མི་འབར་བ་དང་། སེམས་མི་འབར་བ་དང་། ལུས་རབ་ཏུ་མི་འབར་བ་དང་། སེམས་རབ་ཏུ་མི་འབར་བ་དང་། ལུས་བདེ་བར་ཚོར་བ་དང་། སེམས་བདེ་བར་ཚོར་བ་དང་། ལུས་སེམས་བདེ་བར་ཚོར་བའི་ཕྱིར། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འགག་པ་ཞེས་བྱའོ།། དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། སྔོན་བཤད་པའི་ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དག་པར་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་བསྒོམ་པ་དག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།།

八聖道修習滿足已，四念處修習滿足，四正勤、四如意足、五根、五力、七覺分修習滿足。

「若法應知、應了者，悉知、悉了。若法應知、應斷者，悉知、悉斷。若法應知、應作證者，悉皆作證。若法應知、應修習者，悉已修習。何等法應知、應了，悉知、悉了？所謂名色。何等法應知、應斷？所謂無明及有愛。何等法應知、應證？所謂明、解脫。何等法應知、應修？所謂止、觀。若比丘於此法應知、應了，悉知、悉了。若法應知、應斷者，悉知、悉斷。若法應知、應作證者，悉知、悉證。若法應知、應修者，悉知、悉修，是名比丘斷愛結縛，正無間等，究竟苦邊。諸比丘！是名六分別六入處經。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三〇六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異比丘獨一靜處，專精思惟，作是念：「比丘云何知、云何見而得見法？」作是思惟已，從禪起，往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我獨一靜處，專精思惟，作是念：『比丘云何知、云何見而得見法？』」

爾時，世尊告彼比丘：「諦聽，善思，當爲汝說。有二法。何等為二？眼、色為二……」如是廣說，乃至「非其境界故。

འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་སྤོང་བ་བཞི་དང་། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་དང་། དབང་པོ་ལྔ་དང་། སྟོབས་ལྔ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའོ།། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། རྟོགས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པར་བྱས་སོ།། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་སྤངས་སོ།། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ།། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བསྒོམས་སོ།། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། རྟོགས་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པར་བྱས་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་མིང་དང་གཟུགས་སོ།། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། སྤང་བར་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་མ་རིག་པ་དང་སྲིད་པའི་སྲེད་པའོ།། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་རིག་པ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ།། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པར་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ངོ་།། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་ཆོས་འདི་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པར་བྱས་པ་དང་། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། སྤང་བར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་སྤངས་པ་དང་། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་དང་། ཆོས་གང་དག་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། བསྒོམ་པར་བྱ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཤེས་ཤིང་བསྒོམས་ན། དེ་ནི་དགེ་སློང་སྲེད་པའི་འཆིང་བ་བཅད་པ་དང་། ཡང་དག་པར་བར་ཆད་མེད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ།། དགེ་སློང་དག་འདི་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རྣམ་པར་དབྱེ་བའི་མདོ་ཞེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། （སུམ་བརྒྱ་དྲུག་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་ཞིག་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ། རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་ལ་གནས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ།། དགེ་སློང་གིས་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤིང་ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་ཆོས་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་བསམས་ནས། བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ནས། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཙུན་པ་བདག་གཅིག་པུ་དབེན་པར་སོང་སྟེ། རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་ལ་གནས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏེ། དགེ་སློང་གིས་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤིང་ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་ཆོས་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་བསམས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ།། ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག་ལེགས་པར་སེམས་ཤིག་དང་། ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། ཆོས་གཉིས་ཡོད་དེ། གཉིས་གང་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་གཉིས་སོ།། ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་ནས། ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ།།

所以者何？眼、色緣生眼識，三事和合觸，觸俱生受、想、思，此四無色陰、眼、色，此等法名為人，於斯等法作人想、眾生、那羅、摩㝹阇、摩那婆、士夫、福伽羅、耆婆、禪頭。

「又如是說：『我眼見色，我耳聞聲，我鼻嗅香，我舌嘗味，我身覺觸，我意識法。』彼施設又如是言說：『是尊者如是名、如是生、如是姓、如是食、如是受苦樂、如是長壽、如是久住、如是壽分齊。』比丘！是則為想，是則為志，是則言說，此諸法皆悉無常、有為、思愿緣生；若無常、有為、思愿緣生者，彼則是苦。又復彼苦生，亦苦住，亦苦滅，亦苦數數出生，一切皆苦。若復彼苦無餘斷、吐、盡、離欲、滅、息、沒，余苦更不相續，不出生，是則寂滅，是則勝妙。所謂舍一切有餘、一切愛盡、無慾、滅盡、涅槃。耳、鼻、舌，身觸緣，生身識，三事和合觸，觸俱生受、想、思，此四是無色陰，身根是色陰，此名為人……」如上說，乃至「滅盡，涅槃。緣意，法生意識、三事和合觸，觸俱生受，想、思，此四無色陰、四大，士夫所依，此等法名為人……」如上廣說，乃至「滅盡、涅槃。若有於此諸法，心隨入，住解脫不退轉，于彼所起繫著，無有我。比丘！如是知、如是見，則為見法。

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་བྱུང་། རེག་པ་དང་མཉམ་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་སྐྱེས། འདི་བཞི་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཕུང་པོ་དང་། མིག་དང་གཟུགས་ཏེ། ཆོས་འདི་དག་ལ་མི་ཞེས་མིང་བཏགས་ནས། ཆོས་འདི་དག་ལ་མི་དང་། སེམས་ཅན་དང་། སྐྱེས་བུ་དང་། མི་བུ་དང་། མི་ཡི་བུ་དང་། སྐྱེས་པ་དང་། གང་ཟག་དང་། སྲོག་དང་། གསོ་བའི་འདུ་ཤེས་སུ་འཛིན་ནོ།། ཡང་འདི་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། ངས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་། ངས་རྣ་བས་སྒྲ་ཐོས། ངས་སྣས་དྲི་ཚོར། ངས་ལྕེས་རོ་མྱངས། ངས་ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་རེག ངས་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་ཤེས་སོ་ཞེས་སོ།། དེས་ཀྱང་འདི་ལྟར་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་འདི་ནི་མིང་འདི་ལྟ་བུ། རིགས་འདི་ལྟ་བུ། རུས་འདི་ལྟ་བུ། ཁ་ཟས་འདི་ལྟ་བུ། བདེ་སྡུག་འདི་ལྟ་བུ་མྱོང་། ཚེ་འདི་ཙམ་ཐུབ། དུས་འདི་ཙམ་གནས། ཚེའི་ཚད་འདི་ཙམ་མོ་ཞེས་སོ།། དགེ་སློང་དག །འདི་ནི་འདུ་ཤེས་ཡིན། འདི་ནི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡིན། འདི་ནི་བརྗོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པ། འདུས་བྱས། བསམས་ཤིང་བསྒྲུབས་པ། རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན། གང་མི་རྟག་པ། འདུས་བྱས། བསམས་ཤིང་བསྒྲུབས་པ། རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བའོ།། ཡང་སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་སྐྱེ་བའང་སྡུག་བསྔལ། གནས་པའང་སྡུག་བསྔལ། འགག་པའང་སྡུག་བསྔལ། ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་བའང་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བའོ།། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤངས། བྲལ། ཟད། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ། འགགས། ཞི། ནུབ་ཅིང་། སྡུག་བསྔལ་གཞན་རྒྱུན་མི་འབྱུང་། མི་སྐྱེ་ན། དེ་ནི་ཞི་བ། དེ་ནི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ། སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ།། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་བྱ་ལ་བརྟེན་ནས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་བྱུང་། རེག་པ་དངུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་སྐྱེས། འདི་བཞི་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཕུང་པོ། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟེ། འདི་ནི་མི་ཞེས་བྱའོ།། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་དང་། ཡིད་ལ་བརྟེན་ནས། ཆོས་ལས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་བྱུང་། རེག་པ་དང་མཉམ་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། སེམས་པ་སྐྱེས། འདི་བཞི་ནི་གཟུགས་མེད་པའི་ཕུང་པོ། འབྱུང་བ་བཞི་ནི་སྐྱེས་བུའི་རྟེན་ཏེ། ཆོས་འདི་དག་ལ་མི་ཞེས་བྱའོ།། གོང་དུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བར་རོ།། གལ་ཏེ་ཆོས་འདི་དག་ལ་སེམས་ཞུགས། གནས། རྣམ་པར་གྲོལ། ཕྱིར་མི་ལྡོག་ན། དེ་ལ་ཆགས་པ་གང་སྐྱེས་པ་དེ་ལ་བདག་མེད་དོ།། དགེ་སློང་དག །དེ་ལྟར་ཤེས། དེ་ལྟར་མཐོང་ན། ཆོས་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ།།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三〇七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異比丘獨一靜處，專精思惟，作是念：「云何知、云何見，名為見法？」思惟已，從禪起，往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我獨一靜處，專精思惟，作是念：『比丘云何知、云何見，名為見法？』今問世尊，唯愿解說。」

佛告比丘：「諦聽，善思，當爲汝說。有二法，眼、色，緣生眼識……」如上廣說。「尊者！如所說偈：

「眼色二種緣，　　生於心心法， 　識觸及俱生，　　受想等有因， 　非我非我所，　　亦非福伽羅， 　亦非摩㝹阇，　　亦非摩那婆， 　是則為生滅，　　苦陰變易法， 　於斯等作想，　　施設於眾生。 　那羅摩㝹阇，　　及與摩那婆， 　亦餘眾多想，　　皆因苦陰生。 　諸業愛無明，　　因積他世陰， 　余沙門異道，　　異說二法者。 　彼但有言說，　　聞已增癡惑， 　貪愛息無餘，　　無明沒永滅。 　愛盡眾苦息，　　無上佛眼說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三〇八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཅིག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་བློ་བཏང་ནས། འདི་ལྟར་བསམས་སོ།། ཇི་ལྟར་ཤེས། ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་ཆོས་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་ཞེས་སོ།། བསམས་ནས་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་སོང་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཙུན་པ། བདག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་བློ་བཏང་ནས། འདི་ལྟར་བསམས་ཏེ། དགེ་སློང་ཇི་ལྟར་ཤེས། ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་ཆོས་མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་ཞེས་བསམས་ནས། ད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུ་བ་ལགས་ཀྱིས། ཐུགས་བརྩེ་བར་དགོངས་ནས་བཤད་དུ་གསོལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། ཆོས་གཉིས་ཏེ། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེའོ།། གོང་དུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ།། བཙུན་པ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལྟར་གསུངས་པ། མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གཉིས་ལས།། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཆོས་རྣམས་སྐྱེ།། རྣམ་ཤེས་རེག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ།། ཚོར་དང་འདུ་ཤེས་རྒྱུ་དང་བཅས།། བདག་མེད་བདག་གི་བ་ཡང་མེད།། གང་ཟག་ཀྱང་ནི་མ་ཡིན་ཏེ།། མི་བུ་ཡང་ནི་མ་ཡིན་ལ།། མི་ཡི་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ།། དེ་ནི་སྐྱེ་དང་འཇིག་པ་སྟེ།། སྡུག་བསྔལ་ཕུང་པོ་འགྱུར་བའི་ཆོས།། དེ་ལ་འདུ་ཤེས་བྱས་ནས་ནི།། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏགས་པ་ཡིན།། སྐྱེས་བུ་དང་ནི་མི་བུ་དང་།། མི་ཡི་བུ་དང་དེ་བཞིན་དུ།། གཞན་ཡང་འདུ་ཤེས་དུ་མ་ནི།། སྡུག་བསྔལ་ཕུང་པོ་ལས་སྐྱེས་སོ།། ལས་དང་སྲེད་དང་མ་རིག་པས།། ཚེ་རབས་གཞན་གྱི་ཕུང་པོ་བསགས།། དགེ་སྦྱོང་མུ་སྟེགས་གཞན་དག་གིས།། ཆོས་གཉིས་ཞེས་ནི་སྨྲ་བ་གང་།། དེ་ནི་ཚིག་ཙམ་ཡིན་པ་སྟེ།། ཐོས་ནས་རྨོངས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར།།ད་པ་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད།། མ་རིག་རྟག་ཏུ་ནུབ་པར་གྱུར།། སྲེད་ཟད་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བ་ནི།། སངས་རྒྱས་སྤྱན་གྱིས་བླ་མེད་གསུངས།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་བརྒྱད་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，世尊告諸比丘：「諸天、世人於色染著愛樂住，彼色若無常、變易、滅盡，彼諸天、人則生大苦；于聲、香、味、觸、法染著愛樂住，彼法變易、無常、滅盡，彼諸天、人得大苦住。

「如來於色、色集、色滅、色味、色患、色離如實知，如實知已，於色不復染著愛樂住，彼色變易、無常、滅盡，則生樂住；于聲、香、味、觸、法，集、滅、味、患、離如實知，如實知已，不復染著愛樂住，彼色變易、無常、滅盡，則生樂住。所以者何？眼、色緣生眼識，三事和合觸，觸緣受，若苦、若樂、不苦不樂，此三受集，此受滅、此受患、此受離如實知，于彼色因緣生厄礙，厄礙盡已，名無上安隱涅槃。耳、鼻、舌、身、意法緣生意識，三事和合觸，觸緣受，若苦、若樂、不苦不樂，彼受集、受滅、受味、受患、受離如實知，如實知已，彼法因緣生厄礙，厄礙盡已，名無上安隱涅槃。」

爾時，世尊而說偈言：

「於色聲香味，　　觸法六境界， 　一向生喜悅，　　愛染深樂著。 　諸天及世人，　　唯以此為樂， 　變易滅盡時，　　彼則生大苦。 　唯有諸賢聖，　　見其滅為樂， 　世間之所樂，　　觀察悉為怨。 　賢聖見苦者，　　世間以為樂， 　世間之所苦，　　于聖則為樂。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་གཟུགས་ལ་ཆགས་ཤིང་དགའ་བར་གནས་པ་ན། གཟུགས་དེ་མི་རྟག་པ་དང་། འགྱུར་བ་དང་། འགག་པར་གྱུར་ན། ལྷ་དང་མི་དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཆོས་རྣམས་ལ་ཆགས་ཤིང་དགའ་བར་གནས་པ་ན། ཆོས་དེ་དག་འགྱུར་བ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། འགག་པར་གྱུར་ན། ལྷ་དང་མི་དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གཟུགས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། གཟུགས་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་རོ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དང་། གཟུགས་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏེ། དེ་ལྟར་མཁྱེན་ནས་གཟུགས་ལ་ཆགས་ཤིང་དགའ་བར་མི་གནས་སོ། གཟུགས་དེ་འགྱུར་བ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། འགག་པར་གྱུར་ན། བདེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འགོག་པ་དང་། རོ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། འདས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏེ། དེ་ལྟར་མཁྱེན་ནས་ཆགས་ཤིང་དགའ་བར་མི་གནས་སོ། གཟུགས་དེ་འགྱུར་བ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། འགག་པར་གྱུར་ན། བདེ་བར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པས་རེག་པ་དང་། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བའམ། བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་གསུམ་པོ་འདི་དག་གི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འགོག་པ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། འདས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏེ། གཟུགས་དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་བར་ཆད་རྣམས། བར་ཆད་ཟད་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པས་རེག་པ་དང་། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བའམ། བདེ་བའམ། སྡུག་བསྔལ་ཡངན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ། ཚོར་བ་དེ་དག་གི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འགོག་པ་དང་། རོ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། འདས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཏེ། དེ་ལྟར་མཁྱེན་ནས་ཆོས་དེ་དག་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་བར་ཆད་རྣམས། བར་ཆད་ཟད་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། གཟུགས་དང་སྒྲ་དྲི་རོ། །རེག་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག ། གཅིག་ཏུ་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་དང་། །ཆགས་པས་ཟབ་མོར་དགའ་བར་གནས། ། ལྷ་དང་འཇིག་རྟེན་མི་རྣམས་ནི། །འདི་ཉིད་བདེ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། ། འགྱུར་ཞིང་འགག་པར་གྱུར་པ་ན། །དེ་དག་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོར་སྐྱེ། ། འཕགས་པ་དམ་པ་རྣམས་ཁོ་ན། །འགག་པ་མཐོང་བ་བདེ་བ་སྟེ། ། འཇིག་རྟེན་དག་གིས་བདེ་བ་གང་། །བརྟག་ན་ཐམས་ཅད་དགྲ་རུ་གྱུར། ། འཕགས་པས་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བ་གང་། །འཇིག་རྟེན་དག་གིས་བདེ་བར་འཛིན། ། འཇིག་རྟེན་དག་གིས་སྡུག་བསྔལ་གང་། །འཕགས་པར་གྱུར་པས་བདེ་བར་མཐོང་། །

甚深難解法，　　世間疑惑生， 　大闇所昏沒，　　盲冥無所見。 　唯有智慧者，　　發朦開大明， 　如是甚深句，　　非聖孰能知， 　不還受身者，　　深達諦明瞭。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三〇九）

如是我聞：

一時，佛住瞻婆國揭伽池側。

爾時，尊者鹿紐來詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！如世尊說，有第二住，有一一住。彼云何第二住？云何一一住？」

佛告鹿紐：「善哉！善哉！鹿紐！能問如來如是之義。」

佛告鹿紐：「若眼識色可愛、樂、念、可意，長養于欲；彼比丘見已，喜樂、讚歎、繫著住，愛樂、讚歎、繫著住已，心轉歡喜，歡喜已深樂，深樂已貪愛，貪愛已厄礙。歡喜、深樂、貪愛、厄礙者，是名第二住。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。鹿紐！有如是像類比丘，正使空閑獨處，猶名第二住。所以者何？愛喜不斷不滅故，愛慾不斷、不知者，諸佛如來說第二住。

「若有比丘，于可愛、樂、念、可意，長養于欲色；彼比丘見已不喜樂、不讚嘆、不繫著住，不喜樂、不讚嘆、不繫著住已，不歡喜，不歡喜故不深樂，不深樂故不貪愛，不貪愛故不厄礙。

我將把這段中文古籍翻譯成藏文： ཆོས་ཟབ་མོ་རྟོགས་དཀའ་བ། །འཇིག་རྟེན་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། མུན་པ་ཆེན་པོས་བསྒྲིབས་པ་ནི། །ལོང་བ་མིག་མེད་མཐོང་བ་མེད། ། ཤེས་རབ་ལྡན་པ་གཅིག་པུ་ཡིས། །རྨོངས་པ་སེལ་ནས་སྣང་བ་འབྱེད། ། དེ་ལྟར་ཟབ་མོའི་ཚིག་རྣམས་ནི། །འཕགས་མིན་སུ་ཡིས་ཤེས་པར་ནུས། ། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་ལུས་ཐོབ་པས། །བདེན་པ་ཟབ་མོ་རྟོགས་པར་བྱེད། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱས་སོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་དགུ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ལ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་བོ་ཙམ་པའི་ཡུལ་དུ་མཚོ་གེ་གར་གྱི་འགྲམ་དུ་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་རི་དྭགས་ཉུང་ཤས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན། གནས་པ་གཉིས་པ་དང་། རེ་རེ་བ་ཡི་གནས་པ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་གནས་པ་གཉིས་པ་གང་ཡིན། རེ་རེ་བ་ཡི་གནས་པ་གང་ཡིན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རི་དྭགས་ཉུང་ཤས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །རི་དྭགས་ཉུང་ཤས། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དོན་དེ་ལྟ་བུ་ཞུས་པ་ལེགས་སོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རི་དྭགས་ཉུང་ཤས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་སྡུག་པ། དགའ་བ། ཡིད་དུ་འོང་བ། ཡིད་འཕྲོག་པ། འདོད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་མཐོང་ན། དགེ་སློང་དེས་མཐོང་ནས་དགའ་ཞིང་བསྔགས་པ་དང་། ཆགས་པས་གནས་པར་བྱེད་དེ། དགའ་ཞིང་བསྔགས་པ་དང་། ཆགས་ནས་གནས་པ་ན། སེམས་རབ་ཏུ་དགའ་བར་འགྱུར། རབ་ཏུ་དགའ་ནས་ཤིན་ཏུ་བདེ་བར་འགྱུར། ཤིན་ཏུ་བདེ་བས་སྲེད་པར་འགྱུར། སྲེད་པས་ཐོགས་པར་འགྱུར་རོ། །རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་བདེ་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ནི་གནས་པ་གཉིས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ། །རི་དྭགས་ཉུང་ཤས། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་དབེན་པར་གཅིག་པུར་གནས་ཀྱང་གནས་པ་གཉིས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྲེད་པ་མ་སྤངས་མ་ཟཕྱིར་རོ། །སྲེད་པ་མ་སྤངས་མ་ཤེས་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་གནས་པ་གཉིས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གཟུགས་སྡུག་པ། དགའ་བ། ཡིད་དུ་འོང་བ། ཡིད་འཕྲོག་པ། འདོད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པ་མཐོང་ནས། དགེ་སློང་དེས་མཐོང་ནས་མི་དགའ་མི་བསྔགས། མི་ཆགས་པར་གནས་ཏེ། མི་དགའ་མི་བསྔགས། མི་ཆགས་པར་གནས་པས་རབ་ཏུ་མི་དགའ། རབ་ཏུ་མི་དགའ་བས་ཤིན་ཏུ་མི་བདེ། ཤིན་ཏུ་མི་བདེ་བས་མི་སྲེད། མི་སྲེད་པས་མི་ཐོགས་སོ། །

不歡喜、深樂、貪愛、厄礙者，是名為一一住。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。鹿紐！如是像類比丘，正使處於高樓重閣，猶是一一住者。所以者何？貪愛已盡、已知故，貪愛已盡、已知者，諸佛如來說名一一住。」

爾時，尊者鹿紐聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

མི་དགའ་བ་དང་། དགའ་བ་ཟབ་མོ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་། བར་ཆད་བྱེད་པ་པོ་ནི་གཅིག་པུར་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ། །རི་དྭགས་ཐག་པ། དེ་ལྟར་དཔེར་ན་དགེ་སློང་ཁང་པ་བརྩེགས་པའི་ཐོག་ཁར་གནས་ཀྱང་གཅིག་པུར་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་ཟད་ཅིང་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ཆགས་ཟད་ཅིང་ཤེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་གཅིག་པུར་གནས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་རི་དྭགས་ཐག་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཕྱག་བྱས་ནས་སོང་ངོ་། ། ༼སུམ་བརྒྱ་བཅུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྟ་བ་པའི་ཡུལ་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི་ཡི་འགྲམ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་རི་དྭགས་ཐག་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ལེགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ལ་ཆོས་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་གིས་ཆོས་ཐོས་ནས་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་བག་ཡོད་པར་གནས་པར་བགྱི་སྟེ། ཡང་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་བདག་གིས་རང་གིས་མཁྱེན་པའི་བར་དུའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རི་དྭགས་ཐག་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །རི་དྭགས་ཐག་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དོན་འདི་འདྲི་བར་ནུས་སོ། །ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རི་དྭགས་ཐག་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མིག་གིས་སྡུག་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཡིད་ལ་འབབ་པ་དང་། འདོད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས། མཐོང་ནས་དེ་བསྔགས་ཤིང་བསྟོད་པ་དང་། ཆགས་པ་དང་། དགའ་བར་བྱེད་ཅིང་བསྔགས་ཤིང་ཆགས་པར་གྱུར་ན་དགའ་བ་འདུ་བར་འགྱུར་རོ། །དགའ་བ་འདུས་ན་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ། །རི་དྭགས་ གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གིས་མིག་གིས་སྡུག་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཡིད་ལ་འབབ་པ་དང་། འདོད་པ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས། མཐོང་ནས་མི་དགའ་བ་དང་། མི་བསྔགས་པ་དང་། མི་ཆགས་པ་དང་། མི་དགའ་བ་དང་། མི་བསྔགས་པ་དང་། མི་ཆགས་པས་དགའ་བ་མི་འདུ་བར་འགྱུར་རོ། །དགའ་བ་མི་འདུས་ན་སྡུག་བསྔལ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་རི་དྭགས་ཐག་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཕྱག་བྱས་ནས་སོང་ངོ་། །

爾時，尊者鹿紐聞佛說法教誡已，獨一靜處，專精思惟，不放逸住，乃至得阿羅漢，心善解脫。

（三一一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，尊者富樓那來詣佛所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「善哉！世尊！為我說法，我坐獨一靜處，專精思惟，不放逸住，乃至自知不受後有。」

佛告富樓那：「善哉！善哉！能問如來如是之義。諦聽，善思，當爲汝說。若有比丘！眼見可愛、可樂、可念、可意，長養欲之色；見已欣悅、讚歎、繫著，欣悅、讚歎、繫著已歡喜，歡喜已樂著，樂著已貪愛，貪愛已厄礙。歡喜、樂著、貪愛、厄礙故，去涅槃遠。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。

「富樓那！若比丘，眼見可愛、樂、可念、可意，長養欲之色；見已不欣悅、不讚嘆、不繫著，不欣悅、不讚嘆、不繫著故不歡喜，不歡喜故不深樂，不深樂故不貪愛，不貪愛故不厄礙。不歡喜、不深樂、不貪愛、不厄礙故，漸近涅槃。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。」

佛告富樓那：「我已略說法教，汝欲何所住？」

富樓那白佛言：「世尊！我已蒙世尊略說教誡，我欲于西方輸盧那人間遊行。

以下是藏文翻譯： དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་རི་དགས་སྐྱེས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དང་གདམས་ངག་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། གཅིག་པུར་དབེན་པར་བཞུགས་ཏེ། རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་བྱེད་ཅིང་། བག་མེད་པར་མི་གནས་པར་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་ནས་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་བཅུ་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་པཱུརྣས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་དོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། ལེགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ལ་ཆོས་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་འདུག་སྟེ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་བྱེད་ཅིང་། བག་མེད་པར་མི་གནས་པར་ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་རང་གིས་ཤེས་པར་བགྱི་བའི་བར་དུའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་པཱུརྣ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་འདྲི་བར་ནུས་པ་ལེགས་སོ།། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་མིག་གིས་སྡུག་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཡིད་དུ་འཐད་པ། འདོད་པ་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་གཟུགས་མཐོང་ནས། མཐོང་ནས་ཀྱང་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་བསྔགས་པ་བརྗོད་དེ་ཆགས་པར་གྱུར་ན། མངོན་པར་དགའ་ཞིང་བསྔགས་པ་བརྗོད་དེ་ཆགས་པར་གྱུར་པས་དགའ་བར་འགྱུར། དགའ་བར་གྱུར་པས་མངོན་པར་ཞེན་པར་འགྱུར། མངོན་པར་ཞེན་པར་གྱུར་པས་སྲེད་པར་འགྱུར། སྲེད་པར་གྱུར་པས་ཐོགས་པར་འགྱུར་རོ།། དགའ་བ་དང་། མངོན་པར་ཞེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཐོགས་པར་གྱུར་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་རིང་དུ་འགྱུར་རོ།། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། པཱུརྣ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་མིག་གིས་སྡུག་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཡིད་དུ་འཐད་པ། འདོད་པ་རྒྱས་་པའི་གཟུགས་མཐོང་ནས། མཐོང་ནས་ཀྱང་མངོན་པར་མི་དགའ་ཞིང་བསྔགས་པ་མི་བརྗོད་དེ་མི་ཆགས་ན། མངོན་པར་མི་དགའ་ཞིང་བསྔགས་པ་མི་བརྗོད་དེ་མི་ཆགས་པས་མི་དགའ་བར་འགྱུར། མི་དགའ་བར་གྱུར་པས་ཟབ་མོར་མི་དགའ་བར་འགྱུར། ཟབ་མོར་མི་དགའ་བར་གྱུར་པས་མི་སྲེད་པར་འགྱུར། མི་སྲེད་པར་གྱུར་པས་མི་ཐོགས་པར་འགྱུར་རོ།། མི་དགའ་བ་དང་། ཟབ་མོར་མི་དགའ་བ་དང་། མི་སྲེད་པ་དང་། མི་ཐོགས་པར་གྱུར་པས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ཉེ་བར་འགྱུར་རོ།། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་པཱུརྣ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་མདོར་བསྡུས་ཏེ་ཆོས་བསྟན་ཟིན་གྱིས། ཁྱོད་གང་དུ་གནས་པར་འདོད། པཱུརྣས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོར་བསྡུས་པའི་གདམས་ངག་ཐོས་ནས། ནུབ་ཕྱོགས་ཤཱུ་རའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་མཆིའོ།།

」

佛告富樓那：「西方輸盧那人兇惡、輕躁、弊暴、好罵。富樓那！汝若聞彼兇惡、輕躁、弊暴、好罵、毀辱者，當如之何？」

富樓那白佛言：「世尊！若彼西方輸盧那國人，面前兇惡、訶罵、毀辱者。我作是念：『彼西方輸盧那人賢善智慧，雖於我前兇惡、弊暴、罵、毀辱我，猶尚不以手、石而見打擲。』」

佛告富樓那：「彼西方輸盧那人但兇惡、輕躁、弊暴、罵辱，于汝則可脫，復當以手、石打擲者，當如之何？」

富樓那白佛言：「世尊！西方輸盧那人脫以手、石加於我者，我當念言：『輸盧那人賢善智慧，雖以手、石加我，而不用刀杖。』」

佛告富樓那：「若當彼人脫以刀杖而加汝者，復當云何？」

富樓那白佛言：「世尊！若當彼人脫以刀杖，而加我者，當作是念：『彼輸盧那人賢善智慧，雖以刀杖而加於我，而不見殺。』」

佛告富樓那：「假使彼人脫殺汝者，當如之何？」

富樓那白佛言：「世尊！若西方輸盧那人脫殺我者，當作是念：『有諸世尊弟子，當厭患身，或以刀自殺，或服毒藥，或以繩自系，或投深坑；彼西方輸盧那人賢善智慧，於我朽敗之身，以少作方便，便得解脫。

」

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་པུ་ལུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ནུབ་ཕྱོགས་ཤུ་ལུ་ན་པ་རྣམས་གདུག་རྩུབ་དང་། ཁྲོ་བ་དང་། ངན་པ་དང་། དམོད་པ་ལ་དགའ་བ་ཡིན། པུ་ལུ་ན། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་དག་གདུག་རྩུབ་དང་། ཁྲོ་བ་དང་། ངན་པ་དང་། དམོད་པ་དང་སྨོད་པ་ཐོས་ན་ཇི་ལྟར་བྱ་སྙམ། པུ་ལུ་ན་ཡིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཤུ་ལུ་ན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ང་ལ་མངོན་སུམ་དུ་གདུག་རྩུབ་དང་། སྨོད་པ་དང་། སྨད་པར་བྱེད་ན། བདག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམ་སྟེ། ནུབ་ཕྱོགས་ཤུ་ལུ་ན་པ་འདི་དག་ནི་མཁས་ཤིང་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། ང་ལ་གདུག་རྩུབ་དང་། ངན་པ་དང་། དམོད་པ་དང་། སྨོད་པ་བྱེད་ཀྱང་། ད་དུང་ལག་པ་དང་རྡོ་བས་མི་རྡེག་གོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་པུ་ལུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ནུབ་ཕྱོགས་ཤུ་ལུ་ན་པ་རྣམས་གདུག་རྩུབ་དང་། ཁྲོ་བ་དང་། ངན་པ་དང་། དམོད་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། ལག་པ་དང་རྡོ་བས་བརྡེག་ན་ཇི་ལྟར་བྱ། པུ་ལུ་ན་ཡིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཤུ་ལུ་ན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལག་པ་དང་རྡོ་བས་བརྡེག་ན། བདག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམ་སྟེ། ཤུ་ལུ་ན་པ་འདི་དག་ནི་མཁས་ཤིང་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། ལག་པ་དང་རྡོ་བས་བརྡེག་ཀྱང་མཚོན་ཆ་མི་སྤྱོད་དོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་པུ་ལུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དེ་དག་གིས་མཚོན་ཆས་བརྡེག་ན་ཇི་ལྟར་བྱ། པུ་ལུ་ན་ཡིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་དེ་དག་གིས་མཚོན་ཆས་བརྡེག་ན། བདག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམ་སྟེ། ཤུ་ལུ་ན་པ་འདི་དག་ནི་མཁས་ཤིང་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། མཚོན་ཆས་བརྡེག་ཀྱང་མི་གསོད་དོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་པུ་ལུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དེ་དག་གིས་ཁྱོད་བསད་ན་ཇི་ལྟར་བྱ། པུ་ལུ་ན་ཡིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཤུ་ལུ་ན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་བསད་ན། བདག་གིས་འདི་སབསམ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འགའ་ཞིག་གིས་ལུས་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་ཏེ། རལ་གྲིས་སམ། དུག་གིས་སམ། ཐག་པས་སམ། གཡང་སར་མཆོང་བས་ཀྱང་རུང་སྟེ། ནུབ་ཕྱོགས་ཤུ་ལུ་ན་པ་འདི་དག་ནི་མཁས་ཤིང་བཟང་པོ་ཡིན་ཏེ། བདག་གི་རུལ་བའི་ལུས་འདི་ཐབས་ཆུང་ངུས་གྲོལ་བར་བྱེད་དོ།

』」

佛言：「善哉！富樓那！汝善學忍辱，汝今堪能于輸盧那人間住止，汝今宜去度于未度，安於未安，未涅槃者令得涅槃。」

爾時，富樓那聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

爾時，尊者富樓那夜過晨朝，著衣持缽，入舍衛城乞食，食已還出，付囑臥具，持衣缽去，至西方輸盧那人間遊行。到已，夏安居，為五百優婆塞說法，建立五百僧伽藍，繩床、臥褥、供養眾具悉皆備足。三月過已，具足三明，即于彼處入無餘涅槃。

（三一二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，摩羅迦舅來詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「善哉！世尊！為我說法，我聞法已，獨一靜處，專精思惟，不放逸住，乃至不受後有。」

爾時，世尊告摩羅迦舅言：「諸年少聰明利根，於我法、律出家未久，於我法、律尚無懈怠，而況汝今日年耆根熟，而欲聞我略說教誡。」

摩羅迦舅白佛言：「世尊！我雖年耆根熟，而尚欲得聞世尊略說教誡。唯愿世尊為我略說教誡，我聞法已，當獨一靜處，專精思惟，乃至自知不受後有。」第二、第三亦如是請。

佛告摩羅迦舅：「汝今且止！」如是再三，亦不為說。

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། པུ་ལུ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་པ་ལེགས་པར་བསླབས་སོ། ད་ཁྱོད་ཤུ་ལུ་ན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གནས་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ནོ། ད་ནི་ཁྱོད་སོང་ལ་མ་བརྒལ་བ་རྣམས་སྒྲོལ་ཞིག །མ་ཞི་བ་རྣམས་ཞི་བར་གྱིས་ཤིག །མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་རྣམས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གྱིས་ཤིག། དེའི་ཚེ་པུ་ལུ་ན་ཡིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་པུ་ལུ་ན་མཚན་མོ་འདས་ནས་སྔ་དྲོར་ཆོས་གོས་གྱོན་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས། མཉན་ཡོད་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་ཏེ། བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས་ཕྱིར་འོངས་ཏེ། གཟིམས་ཆ་རྣམས་བཅོལ་ནས། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་ཁྱེར་ཏེ། ནུབ་ཕྱོགས་ཤུ་ལུ་ན་པའི་ཡུལ་དུ་སོང་ངོ་། །དེར་སླེབས་ནས་དབྱར་གནས་པར་ཞུགས་ཏེ། དགེ་བསྙེན་ལྔ་བརྒྱ་ལ་ཆོས་བསྟན། དགེ་འདུན་གྱི་གནས་ལྔ་བརྒྱ་བཙུགས་ཏེ། ཐག་ཁྲི་དང་། མལ་ཆ་དང་། མཆོད་པའི་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་སོ། །ཟླ་བ་གསུམ་འདས་ནས་རིག་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཏེ། དེ་ཉིད་དུ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་སོ། （གསུམ་བརྒྱ་བཅུ་གཉིས།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ལེགས་སོ། བདག་ལ་ཆོས་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་གིས་ཆོས་ཐོས་ནས་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་བག་ཡོད་པར་གནས་ནས། ཡང་སྲིད་མི་ལེན་པའི་བར་དུ་བསྒྲུབ་པར་བགྱིའོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ་ལ་བྩལ་པ། གཞོན་ནུ་བློ་གསལ་ཞིང་དབང་པོ་རྣོན་པོ་རྣམས་ཀྱང་ང་ཡི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པ་དག་ཀྱང་། ང་ཡི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ལེ་ལོ་མེད་ན། ཁྱོད་ད་ལྟ་རྒས་ཤིང་དབང་པོ་སྨིན་པས་ང་ཡི་མདོར་བསྡུས་པའི་གདམས་ངག་ཉན་པར་འདོད་དམ། མ་ལ་ཀ་ཞང་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ནི་རྒས་ཤིང་དབང་པོ་སྨིན་ཡང་། ད་དུང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མདོར་བསྡུས་པའི་གདམས་ངག་ཐོས་པར་འདོད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་ལ་མདོར་བསྡུས་པའི་གདམས་ངག་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་གིས་ཆོས་ཐོས་ནས་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ནས་ཡང་སྲིད་མི་ལེན་པར་རང་གིས་ཤེས་པར་བགྱིའོ། །ལན་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ད་ལྟ་ཞོག་ཅིག །དེ་བཞིན་དུ་ལན་གསུམ་དུ་གསོལ་ཡང་མ་གསུངས་སོ།

爾時，世尊告摩羅迦舅：「我今問汝，隨意答我。」

佛告摩羅迦舅：「若眼未曾見色，汝當欲見，于彼色起欲、起愛、起念、起染著不？」

答言：「不也，世尊！」

「耳聲、鼻香、舌味、身觸、意法亦如是說。」

佛告摩羅迦舅：「善哉！善哉！摩羅迦舅！見以見為量，聞以聞為量，覺以覺為量，識以識為量。」而說偈言：

「若汝非於彼，　　彼亦復非此， 　亦非兩中間，　　是則為苦邊。」

摩羅迦舅白佛言：「已知。世尊！已知。善逝！」

佛告摩羅迦舅：「汝云何於我略說法中廣解其義？」

爾時，摩羅迦舅說偈白佛言：

「若眼已見色，　　而失於正念， 　則于所見色，　　而取愛念相。 　取愛樂相者，　　心則常繫著， 　起于種種愛，　　無量色集生。 　貪慾恚害覺，　　令其心退減， 　長養于眾苦，　　永離於涅槃。 　見色不取相，　　其心隨正念， 　不染噁心愛，　　亦不生繫著。 　不起于諸愛，　　無量色集生， 　貪慾恚害覺，　　不能壞其心。 　小長養眾苦，　　漸次近涅槃， 　日種尊所說，　　離愛般涅槃。 　若耳聞諸聲，　　心失於正念， 　而取諸聲相，　　執持而不捨。

以下是藏文翻譯： དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ཁྱོད་ལ་དྲི་བ་འདྲི་བས་རང་དགར་ལན་ཐོབ་ཅིག ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མིག་གིས་གཟུགས་མ་མཐོང་བ་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བར་འདོད་པ་དང༌། དེའི་གཟུགས་ལ་འདོད་པ་དང༌། ཆགས་པ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཞེན་པ་སྐྱེ་འམ། གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ནི་མ་ལགས་སོ།། རྣ་བས་སྒྲ་དང༌། སྣས་དྲི་དང༌། ལྕེས་རོ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ། མཐོང་བས་མཐོང་བ་ཚད་མར་བྱེད། ཐོས་པས་ཐོས་པ་ཚད་མར་བྱེད། ཚོར་བས་ཚོར་བ་ཚད་མར་བྱེད། རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚད་མར་བྱེད་དོ།། ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་དེ་ལ་མིན་ན།། དེ་ཡང་འདི་ལ་མ་ཡིན་ཞིང༌།། གཉིས་ཀྱི་བར་དུའང་མ་ཡིན་ན།། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་ཡིན་ནོ།། མ་ལ་ཀ་ཞང་པོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཤེས་ལགས་སོ།། བདེ་བར་གཤེགས་པ། ཤེས་ལགས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་རྒྱས་པར་ཇི་ལྟར་རྟོགས། དེ་ནས་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། གལ་ཏེ་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས།། དྲན་པ་ཡང་དག་ཉམས་གྱུར་ན།། མཐོང་བའི་གཟུགས་ལ་དེ་ཡི་ཚེ།། ཆགས་པའི་མཚན་མ་འཛིན་པར་བྱེད།། ཆགས་པའི་མཚན་མ་འཛིན་བྱེད་པ།། སེམས་ནི་རྟག་ཏུ་ཞེན་པར་འགྱུར།། ཆགས་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བར་འགྱུར།། གཟུགས་མང་བསགས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར།། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གནོད་སེམས་ཀྱིས།། དེ་ཡི་སེམས་ནི་ཉམས་པར་བྱེད།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འཕེལ་བྱེད་པ་སྟེ།། མྱ་ངན་འདས་ལས་རིང་དུ་འགྱུར།། གཟུགས་མཐོང་མཚན་མ་མི་འཛིན་ཅིང༌།། སེམས་ནི་དྲན་པ་ཡང་དག་ལྡན།། སེམས་ངན་ཆགས་པས་མི་གོས་ཤིང༌།། ཞེན་པའང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ།། ཆགས་པ་རྣམས་ནི་མི་སྐྱེ་ཞིང༌་མང་བསགས་པ་འབྱུང་མི་འགྱུར།། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གནོད་སེམས་ཀྱིས།། དེ་ཡི་སེམས་ནི་འཇིག་མི་འགྱུར།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ནི་ཅུང་ཟད་འཕེལ།། རིམ་གྱིས་མྱ་ངན་འདས་པ་ཉེ།། ཉི་མའི་རིགས་མཆོག་གིས་གསུངས་པ།། ཆགས་བྲལ་མྱ་ངན་འདས་པ་ཡིན།། གལ་ཏེ་རྣ་བས་སྒྲ་ཐོས་ནས།། སེམས་ནི་དྲན་པ་ཡང་དག་ཉམས།། སྒྲ་ཡི་མཚན་མ་འཛིན་བྱེད་ཅིང༌།། བཟུང་ནས་མི་གཏོང་གནས་པར་བྱེད།།

鼻香舌嘗味，　　身觸意念法， 　忘失於正念，　　取相亦復然。 　其心生愛樂，　　繫著堅固住， 　起種種諸愛，　　無量法集生。 　貪慾恚害覺，　　退滅壞其心， 　長養眾苦聚，　　永離於涅槃。 　不染于諸法，　　正智正念住， 　其心不染污，　　亦復不樂著。 　不起于諸愛，　　無量法集生， 　貪瞋恚害覺，　　不退減其心。 　眾苦隨損滅，　　漸近般涅槃， 　愛盡般涅槃，　　世尊之所說。」

是名世尊略說法中廣解其義。

佛告摩羅迦舅：「汝真於我略說法中廣解其義。所以者何？如汝所說偈：

「若眼見眾色，　　忘失於正念， 　則于所見色，　　而取愛念相。」

如前廣說。

爾時，尊者摩羅迦舅聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

爾時，尊者摩羅迦舅於世尊略說法中廣解其義已，于獨一靜處，專精思惟，不放逸住，乃至成阿羅漢，心得解脫。

（三一三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有經法，諸比丘崇向，而於經法異信、異欲、異聞、異行思惟、異見審諦忍，正知而說：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。

我來幫您將這段佛經文獻翻譯成藏文： སྣ་དྲི་ལྕེ་ཡིས་རོ་མྱོང་ཞིང་། །ལུས་རེག་ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་དང་། ། དྲན་པ་ཡང་དག་བརྗེད་གྱུར་ཅིང་། །མཚན་མར་འཛིན་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། ། དེ་ཡི་སེམས་ནི་དགའ་སྐྱེས་ཏེ། །བརྟན་པོར་ཆགས་པར་གནས་པར་གྱུར། ། སྣ་ཚོགས་འདོད་ཆགས་ཀུན་སྐྱེས་ནས། །གྲངས་མེད་ཆོས་རྣམས་འདུས་པར་གྱུར། ། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གནོད་སེམས་དང་། །སེམས་ནི་ཉམས་ཤིང་འཇིག་པར་བྱེད། ། སྡུག་བསྔལ་ཚོགས་རྣམས་རྒྱས་པར་བྱེད། །མྱ་ངན་འདས་ལས་རྟག་ཏུ་རིང་། ། ཆོས་རྣམས་ཀུན་ལ་མ་ཆགས་ཤིང་། །ཡང་དག་ཤེས་དང་དྲན་པར་གནས། ། དེ་ཡི་སེམས་ནི་མ་གོས་ཤིང་། །དགའ་ཞིང་ཆགས་པའང་མི་འགྱུར་རོ། ། འདོད་ཆགས་སྣ་ཚོགས་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །གྲངས་མེད་ཆོས་རྣམས་འདུས་མི་འགྱུར། ། ཆགས་སྡང་གནོད་སེམས་རྣམ་རྟོག་རྣམས། །སེམས་ནི་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། ། སྡུག་བསྔལ་ཚོགས་རྣམས་རིམ་གྱིས་འགག །མྱ་ངན་འདས་པར་རིམ་གྱིས་ཉེ། ། སྲེད་པ་ཟད་པས་མྱང་འདས་ཏེ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཡིན། ། འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོར་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ཞེས་བྱའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ང་ཡི་མདོར་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བདེན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ་བཞིན་ཏེ། མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་བ་ན། །དྲན་པ་ཡང་དག་བརྗེད་གྱུར་ན། ། མཐོང་བའི་གཟུགས་ལ་དེ་ཡི་ཚེ། །དགའ་བའི་མཚན་མར་འཛིན་པར་བྱེད། ། སྔར་བཞིན་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མ་ལ་ཀ་ཞང་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མདོར་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ནས། གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་བག་ཡོད་པར་གནས་ནས། དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་སྟེ་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་བཅུ་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མདོ་སྡེའི་ཆོས་ཡོད་དེ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་མོས་པར་བྱེད་ཅིང་། མདོ་སྡེའི་ཆོས་ལ་དད་པ་ཐ་དད། འདོད་པ་ཐ་དད། ཐོས་པ་ཐ་དད། སྤྱོད་པ་བསམ་པ་ཐ་དད། ལྟ་བ་བརྟག་པ་བཟོད་པ་ཐ་དད་དེ། ཡང་དག་པར་ཤེས་ནས་སྨྲས་པ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟན། བྱ་བ་བྱས། སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་རང་གིས་མཁྱེན་ནོ། །

』」

諸比丘白佛言：「世尊是法根、法眼、法依。善哉！世尊！唯愿廣說，諸比丘聞已，當受奉行。」

佛告諸比丘：「諦聽，善思，當爲汝說。比丘！眼見色已，覺知色而不覺色貪，我先眼識於色有貪，而今眼識於色無貪如實知。若比丘眼見於色已，覺知色而不起色貪，覺我先眼識有貪，而言今眼識於色無貪如實知者，諸比丘！于意云何？彼於此為有信、有欲、有聞、有行思惟、有審諦忍不？」

答言：「如是，世尊！」

「歸於此法，如實正知所知所見不？」

答言：「如是，世尊！」

「耳、鼻、舌、身、意法亦如是說。

「諸比丘！是名有經法，比丘於此經法崇向，異信、異欲、異聞、異行思惟、異見審諦忍，正知而說：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三一四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「當斷欲，斷眼欲已，眼則已斷、已知，斷其根本，如截多羅樹頭，于未來世永不復生。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

』」

དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་དང་། ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ལགས་སོ། །ལེགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། ཞིབ་ཏུ་བཤད་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་མནོས་ཤིང་སྒྲུབ་པར་བགྱིའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །ཁྱེད་ཅག་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །དགེ་སློང་དག །མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་གཟུགས་ཤེས་ཏེ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་མི་ཤེས་སོ། །སྔོན་ང་ཡི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་ཡོད་ལ། ད་ལྟ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་མེད་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །གལ་ཏེ་དགེ་སློང་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་གཟུགས་ཤེས་ཏེ་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་མི་སྐྱེ་བ་དང་། སྔོན་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་འདོད་ཆགས་ཡོད་ལ་ད་ལྟ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པས་གཟུགས་ལ་འདོད་ཆགས་མེད་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ན། དགེ་སློང་དག །ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། དེ་ལ་དེས་དད་པ་དང་། འདོད་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། སེམས་པ་དང་། ཞིབ་ཏུ་བརྟགས་པའི་བཟོད་པ་ཡོད་དམ་མེད། ཞུས་པ། དེ་ལྟར་ལགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། ཆོས་འདི་ལ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བ་མཆིས་སམ། ཞུས་པ། དེ་ལྟར་ལགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། དགེ་སློང་དག །འདི་ནི་མདོའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དགེ་སློང་གིས་མདོའི་ཆོས་འདི་ལ་མོས་ཤིང་། དད་པ་གཞན་དང་། འདོད་པ་གཞན་དང་། ཐོས་པ་གཞན་དང་། སེམས་པ་གཞན་དང་། ལྟ་བ་གཞན་དང་། ཞིབ་ཏུ་བརྟགས་པའི་བཟོད་པ་ཡོད་པས། ཡང་དག་པར་ཤེས་ནས་སྨྲས་པ། ངའི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་རང་གིས་ཤེས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མནོས་སོ།། （སུམ་བརྒྱ་བཅུ་བཞི་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ནཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདོད་པ་སྤང་བར་བྱ་སྟེ། མིག་གི་འདོད་པ་སྤངས་ན་མིག་ནི་སྤངས་ཟིན་ཅིང་ཤེས་ཟིན་ཏེ། དེའི་རྩ་བ་བཅད་པས་ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སླར་མི་སྐྱེའོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མནོས་སོ།།

（三一五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若眼生、住、轉出，則苦生、病住、老死出。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。若眼滅、息、沒，苦生則滅，病則息，死則沒。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三一六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眼無常，若眼是常者，則不應受逼迫苦，亦應說于眼欲令如是、不令如是。以眼無常故，是故眼受逼迫苦生，是故不得於眼欲令如是、不令如是。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三一七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眼苦，若眼是樂者，不應受逼迫苦，應得於眼欲令如是、不令如是，以眼是苦故，受逼迫苦，不得於眼欲令如是、不令如是。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三一八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་མིག་སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་དང་འཕོ་བ་དང་འབྱུང་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་དང་ནད་གནས་པ་དང་རྒ་ཤི་འབྱུང་བའོ།། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་དོ།། གལ་ཏེ་མིག་འགག་པ་དང་ཞི་བ་དང་ནུབ་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་འགག་པ་དང་ནད་ཞི་བ་དང་འཆི་བ་ནུབ་པའོ།། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མཉེས་ནས་བཀུར་རོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མིག་མི་རྟག་པའོ།། གལ་ཏེ་མིག་རྟག་པ་ཡིན་ན་གནོད་པས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་མིག་ལ་འདི་ལྟར་གྱུར་ཅིག་འདི་ལྟར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བརྗོད་པར་འགྱུར་རོ།། མིག་མི་རྟག་པས་ན་དེས་ན་གནོད་པས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་དང་མིག་ལ་འདི་ལྟར་གྱུར་ཅིག་འདི་ལྟར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་མི་ཐོབ་བོ།། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མཉེས་ནས་བཀུར་རོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མིག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ།། གལམིག་བདེ་བ་ཡིན་ན་གནོད་པས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་མིག་ལ་འདི་ལྟར་གྱུར་ཅིག་འདི་ལྟར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། མིག་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པས་ན་གནོད་པས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་དང་མིག་ལ་འདི་ལྟར་གྱུར་ཅིག་འདི་ལྟར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་མི་ཐོབ་བོ།། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མཉེས་ནས་བཀུར་རོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，世尊告諸比丘：「眼非我，若眼是我者，不應受逼迫苦，應得於眼欲令如是、不令如是，以眼非我故，受逼迫苦，不得於眼欲令如是、不令如是。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如內六入處三經，外六入處三經，亦如是說。

（三一九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有生聞婆羅門往詣佛所，共相問訊，問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！所謂一切者，云何名一切？」

佛告婆羅門：「一切者，謂十二入處，眼色、耳聲、鼻香、舌味、身觸、意法，是名一切。若復說言此非一切，沙門瞿曇所說一切，我今舍，別立餘一切者，彼但有言說，問已不知，增其疑惑。所以者何？非其境界故。」

時，生聞婆羅門聞佛所說，歡喜隨喜奉行。

（三二〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有生聞婆羅門往詣佛所，面相問訊已，退坐一面，白佛言：「瞿曇！所謂一切有，云何一切有？」

佛告生聞婆羅門：「我今問汝，隨意答我。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མིག་ནི་བདག་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་མིག་བདག་ཡིན་ན་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། མིག་ལ་འདི་ལྟར་གྱུར་ཅིག །འདི་ལྟར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བར་ནུས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། མིག་བདག་མ་ཡིན་པས་ན་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཞིང་། མིག་ལ་འདི་ལྟར་གྱུར་ཅིག །འདི་ལྟར་མ་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ།། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་མདོ་གསུམ་བཞིན་དུ། ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་མདོ་གསུམ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ།། （གསུམ་བརྒྱ་བཅུ་དགུ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་ནས་ཐོས་པའི་བྲམ་ཟེ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འདྲི་བ་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏ་མ། ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་གང་ལ་ཐམས་ཅད་ཅེས་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་ཏེ། མིག་དང་གཟུགས། རྣ་བ་དང་སྒྲ། སྣ་དང་དྲི། ལྕེ་དང་རོ། ལུས་དང་རེག་བྱ། ཡིད་དང་ཆོས་རྣམས་ཏེ། དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སུ་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ་འདི་ནི་ཐམས་ཅད་མ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་གང་གསུངས་པའི་ཐམས་ཅད་པོ་དེ་བདག་གིས་བཏང་ནས། ཐམས་ཅད་གཞན་ཞིག་བཙུགས་སོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་ཚིག་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། དྲིས་ན་མི་ཤེས་ཤིང་ཐེ་ཚོམ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ནི་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་ནས་ཐོས་པའི་བྲམ་ཟེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ།། （གསུམ་བརྒྱ་ཉི་་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་ནས་ཐོས་པའི་བྲམ་ཟེ་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འདྲི་བ་དྲིས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །གཽ་ཏ་མ། ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་བགྱི་བ་དེ་ཅི་ལ་ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐྱེས་ནས་ཐོས་པའི་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ད་ཁྱོད་ལ་དྲི་བར་བྱའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་དགའ་བ་བཞིན་དུ་ལན་ཐོབ་ཅིག

婆羅門！于意云何？眼是有不？」

答言：「是有，沙門瞿曇！」

「色是有不？」

答言：「是有，沙門瞿曇！」

「婆羅門！有色、有眼識、有眼觸、有眼觸因緣生受，若苦、若樂、不苦不樂不？」

答言：「有，沙門瞿曇！」

「耳、鼻、舌、身、意亦如是說」。

如是廣說，乃至「非其境界故。」

佛說此經已，生聞婆羅門聞佛所說，歡喜隨喜，從坐起去。

（三二一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有生聞婆羅門往詣佛所，共相問訊已，退坐一面，白佛言：「沙門瞿曇！所謂一切法，云何為一切法？」

佛告婆羅門：「眼及色、眼識、眼觸、眼觸因緣生受，若苦、若樂、不苦不樂。耳、鼻、舌、身、意法、意識、意觸、意觸因緣生受，若苦、若樂、不苦不樂，是名為一切法。若復有言此非一切法，沙門瞿曇所說一切法，我今舍，更立一切法者，此但有言數，問已不知，增其癡惑。所以者何？非其境界故。」

佛說此經已，生聞婆羅門聞佛說已，歡喜隨喜，從坐起去。

如生聞婆羅門所問三經，有異比丘所問三經、尊者阿難所問三經、世尊法眼法根法依三經，亦如上說。

བམ་ཟེ། ཇི་ལྟར་སེམས། མིག་ནི་ཡོད་དམ་མེད། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཡོད་དོ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ། གཟུགས་ནི་ཡོད་དམ་མེད། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཡོད་དོ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ། བམ་ཟེ། གཟུགས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་ལམ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ཡོད་དམ་མེད། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཡོད་དོ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། དེ་ལྟར་རྒྱས་པར་བཤད་དེ། སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའི་བར་དུའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། སྐྱེས་ནས་ཐོས་པའི་བམ་ཟེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ༼སུམ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ། སྐྱེས་ནས་ཐོས་པའི་བམ་ཟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་གང་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མིག་དང་གཟུགས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པ་དང་། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་ལམ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་། ཆོས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བའམ་སྡུག་བསྔལ་ལམ་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱའོ། གལ་ཏེ་འདི་སྐད་དུ་འདི་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་ཡིནགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏམ་གྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་གིས་བཏང་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་གཞན་དུ་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་ཚིག་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། དྲིས་ན་མི་ཤེས་ཤིང་རྨོངས་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། སྐྱེས་ནས་ཐོས་པའི་བམ་ཟེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། སྐྱེས་ནས་ཐོས་པའི་བམ་ཟེས་ཞུས་པའི་མདོ་གསུམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་གཞན་གྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་གསུམ་དང་། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཞུས་པའི་མདོ་གསུམ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་དང་། ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་གནས་པ་གསུམ་གྱི་མདོ་རྣམས་ཀྱང་གོང་དང་འདྲ་བར་གསུངས་སོ།

（三二二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，有異比丘往詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！如世尊說，眼是內入處，世尊略說，不廣分別。云何眼是內入處？」

佛告彼比丘：「眼是內入處，四大所造凈色，不可見，有對。耳、鼻、舌、身內入處亦如是說。」

復白佛言：「世尊！如世尊說，意是內入處，不廣分別。云何意是內入處？」佛告比丘：「意內入處者，若心、意、識非色，不可見，無對，是名意內入處。」

復問：「如世尊說，色外入處，世尊略說，不廣分別。云何？世尊！色外入處。」

佛告比丘：「色外入處，若色四大造，可見，有對，是名色是外入處。」

復白佛言：「世尊說聲是外入處，不廣分別。云何聲是外入處？」

佛告比丘：「若聲四大造，不可見，有對，如聲，香、味亦如是。」

復問：「世尊說觸外入處，不廣分別。云何觸外入處？」

佛告比丘：「觸外入處者，謂四大及四大造色，不可見，有對，是名觸外入處。」

復問：「世尊說法外入處，不廣分別。」

佛告比丘：「法外入處者，十一入所不攝，不可見，無對，是名法外入處。

༼སུམ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ། དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། མིག་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོར་བསྟན་ཅིང་རྒྱས་པར་མ་ཕྱེ་ལགས་ན། ཇི་ལྟར་ན་མིག་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མིག་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དེ། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིས་བསྐྱེད་པའི་གཟུགས་དྭངས་པ། མཐོང་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པའོ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་ཀྱི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། ཡིད་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལགས་ཏེ། རྒྱས་པར་མ་ཕྱེ་ལགས་ན། ཇི་ལྟར་ན་ཡིད་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཡིད་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ནི། སེམས་དང་། ཡིད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ། མཐོང་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་ཡིད་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱའོ། ཡང་ཞུས་པ། ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཟུགས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གསུངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོར་བསྟན་ཅིང་རྒྱས་པར་མ་ཕྱེ་ལགས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ན་གཟུགས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུགས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི། གང་གི་ཚེ་གཟུགས་འབྱུང་བ་་བཞིས་བསྐྱེད་པ། མཐོང་དུ་ཡོད་པ། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ནི་གཟུགས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱའོ། ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྒྲ་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གསུངས་ཏེ། རྒྱས་པར་མ་ཕྱེ་ལགས་ན། ཇི་ལྟར་ན་སྒྲ་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་སྒྲ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིས་བསྐྱེད་པ། མཐོང་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། ཡང་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རེག་བྱ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གསུངས་ཏེ། རྒྱས་པར་མ་ཕྱེ་ལགས་ན། ཇི་ལྟར་ན་རེག་བྱ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རེག་བྱ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞི་དང་། འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་བཞིས་བསྐྱེད་པའི་གཟུགས། མཐོང་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ནི་རེག་བྱ་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱའོ། ཡང་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གསུངས་ཏེ། རྒྱས་པར་མ་ཕྱེ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཅིག་གིས་མ་བསྡུས་པ། མཐོང་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་བྱའོ།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三二三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六內入處。謂眼內入處，耳、鼻、舌、身、意內入處。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三二四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六外入處。云何為六？謂色是外入處，聲、香、味、觸、法是外入處，是名六外入處。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三二五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六識身。云何為六？謂眼識身、耳識身、鼻識身、舌識身、身識身、意識身，是名六識身。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三二六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六觸身。云何為六觸身？謂眼觸身、耳觸身、鼻觸身、舌觸身、身觸身、意觸身，是名六觸身。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། （སུམ་བརྒྱ་ཉེར་གསུམ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡོད་དེ། མིག་གི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། （སུམ་བརྒྱ་ཉེར་བཞི་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཆོས་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཅེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། （སུམ་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རྣམ་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་ཏེ། དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དྲུག་ཅེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། （སུམ་བརྒྱ་ཉེར་དྲུག་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། རྣ་བའི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། སྣའི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། ལྕེའི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་པའི་ཚོགས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པའི་ཚོགས་ཏེ། དེ་ནི་རེག་པའི་ཚོགས་དྲུག་ཅེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།།

（三二七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六受身。云何為六？眼觸生受，耳、鼻、舌、身、意觸生受，是名六受身。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三二八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六想身。云何為六？謂眼觸生想，耳、鼻、舌、身、意觸生想，是名六想身。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三二九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六思身。云何為六？謂眼觸生思，耳、鼻、舌、身、意觸生思，是名六思身。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六愛身。云何為六愛身？謂眼觸生愛，耳、鼻、舌、身、意觸生愛，是名六愛身。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཚོར་བའི་ལུས་དྲུག་ཡོད་དོ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་འཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་འཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་སྟེ། འདི་དག་ནི་ཚོར་བའི་ལུས་དྲུག་གོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་དྲུག་ཡོད་དོ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་འཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་འཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་འདུ་ཤེས་ཏེ། འདི་དག་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་དྲུག་གོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་པའི་ལུས་དྲུག་ཡོད་དོ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་འཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་པ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་འཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སེམས་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་སེམས་པའི་ལུས་དྲུག་གོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩ། སྲེད་པའི་ལུས་དྲུག་ཡོད་དོ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་འཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སྲེད་པ་དང་། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་འཕྲད་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སྲེད་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་སྲེད་པའི་ལུས་དྲུག་གོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

爾時，世尊告諸比丘：「有六顧念。云何為六？謂色顧念、聲顧念、香顧念、味顧念、觸顧念、法顧念，是名六顧念。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六覆。云何為六？謂色有漏、是取，心覆藏；聲、香、味、觸、法有漏、是取，心覆藏。是名六覆。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「過去、未來眼無常，況現在眼，多聞聖弟子如是觀者，不顧過去眼，不欣未來眼，于現在眼生厭、離欲、滅盡向。耳、鼻、舌、身、意亦如是說。」

如無常。如是苦、空、非我，亦如是說。如內入處四經、外入處四經，亦如是說。

（三三四）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

爾時，世尊告諸比丘：「今當爲汝說法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白。諦聽，善思，謂有因、有緣、有縛法經。

「云何有因、有緣、有縛法經？謂眼有因、有緣、有縛。

我將幫您將這段中文佛經譯成藏文： དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དྲན་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་དྲན་པ་དང༌། སྒྲའི་དྲན་པ་དང༌། དྲིའི་དྲན་པ་དང༌། རོའི་དྲན་པ་དང༌། རེག་བྱའི་དྲན་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དྲན་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་དྲན་པ་དྲུག་ཅེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང༌། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌།། ༼སུམ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྒྲིབ་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ལེན་པ་ཡིན་ཏེ་སེམས་སྒྲིབ་པ་དང༌། སྒྲ་དང༌། དྲི་དང༌། རོ་དང༌། རེག་བྱ་དང༌། ཆོས་ནི་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ལེན་པ་ཡིན་ཏེ་སེམས་སྒྲིབ་པའོ།། འདི་དག་ནི་སྒྲིབ་པ་དྲུག་ཅེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང༌། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌།། [繼續翻譯其餘部分...]

---

重譯 我來幫您翻譯這段經文為藏文：

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། སྒྲ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། དྲི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། རོ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། རེག་བྱ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དང་། ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་དྲུག་གོ།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཡི་རངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།།

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྒྲིབ་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ། ལེན་པ་དང་བཅས་པ། སེམས་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་དང་། སྒྲ་དང་། དྲི་དང་། རོ་དང་། རེག་བྱ་དང་། ཆོས་ཟག་པ་དང་བཅས་པ། ལེན་པ་དང་བཅས་པ། སེམས་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་སྒྲིབ་པ་དྲུག་གོ།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཡི་རངས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།།

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་མིག་མི་རྟག་ན། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མིག་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པས་དེ་ལྟར་བལྟས་ན། འདས་པའི་མིག་ལ་མི་ལྟ། མ་འོངས་པའི་མིག་ལ་མི་དགའ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་མིག་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པར་ཞུགས་པར་འགྱུར་རོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།།

ཇི་ལྟར་མི་རྟག་པ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་བ། སྟོང་པ་དང་། བདག་མེད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མདོ་བཞི་དང་། ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མདོ་བཞི་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀུ་རུའི་ཡུལ་གླང་འདུལ་གྱི་གྲོང་ན་བཞུགས་སོ།།

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ངས་ཁྱེད་ལ་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཐོག་མ་དང་། བར་མ་དང་། ཐ་མར་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ། ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། མ་འདྲེས་པ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག །ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །རྒྱུ་དང་བཅས་པ། རྐྱེན་དང་བཅས་པ། བཅིངས་པའི་ཆོས་ཀྱི་མདོའོ།།

རྒྱུ་དང་བཅས་པ། རྐྱེན་དང་བཅས་པ། བཅིངས་པའི་ཆོས་ཀྱི་མདོ་གང་ཞེ་ན། མིག་ནི་རྒྱུ་དང་བཅས་པ། རྐྱེན་དང་བཅས་པ། བཅིངས་པའོ།།

何等為眼因、眼緣、眼縛？謂眼業因、業緣、業縛，業有因、有緣、有縛。何等為業因、業緣、業縛？謂業愛因、愛緣、愛縛，愛有因、有緣、有縛。何等為愛因、愛緣、愛縛？謂愛無明因、無明緣、無明縛，無明有因、有緣、有縛。何等無明因、無明緣、無明縛？謂無明不正思惟因、不正思惟緣、不正思惟縛，不正思惟有因、有緣、有縛。何等不正思惟因、不正思惟緣、不正思惟縛，謂緣眼、色，生不正思惟，生於癡。

「緣眼、色，生不正思惟，生於癡，彼癡者是無明，癡求欲名為愛，愛所作名為業。如是，比丘！不正思惟因無明為愛，無明因愛，愛因為業，業因為眼。耳、鼻、舌、身、意亦如是說，是名有因緣、有縛法經。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三五）

如是我聞：

一時，佛住拘留搜調牛聚落。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當爲汝等說法，初、中、后善，善義善味，純一滿凈，梵行清白，所謂第一義空經。諦聽，善思，當爲汝說。

「云何為第一義空經？諸比丘！眼生時無有來處，滅時無有去處。如是眼不實而生，生已盡滅，有業報而無作者，此陰滅已，異陰相續，除俗數法。耳、鼻、舌、身、意亦如是說，除俗數法。

རྣམ་པ་གང་དག་མིག་གི་རྒྱུ་དང་། མིག་གི་རྐྱེན་དང་། མིག་གི་འཆིང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། མིག་གི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་། ལས་ཀྱི་རྐྱེན་དང་། ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་སྟེ། ལས་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འཆིང་བ་ཡོད་དོ། །རྣམ་པ་གང་དག་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་། ལས་ཀྱི་རྐྱེན་དང་། ལས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། ལས་སྲེད་པའི་རྒྱུ་དང་། སྲེད་པའི་རྐྱེན་དང་། སྲེད་པའི་འཆིང་བ་སྟེ། སྲེད་པ་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འཆིང་བ་ཡོད་དོ། །རྣམ་པ་གང་དག་སྲེད་པའི་རྒྱུ་དང་། སྲེད་པའི་རྐྱེན་དང་། སྲེད་པའི་འཆིང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྲེད་པ་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་དང་། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་དང་། མ་རིག་པའི་འཆིང་བ་སྟེ། མ་རིག་པ་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འཆིང་བ་ཡོད་དོ། །རྣམ་པ་གང་དག་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་དང་། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་དང་། མ་རིག་པའི་འཆིང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྐྱེན་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་འཆིང་བ་སྟེ། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འཆིང་བ་ཡོད་དོ། །རྣམ་པ་གང་དག་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྐྱེན་དང་། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་འཆིང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྐྱེ་བ་དང་། གཏི་མུག་སྐྱེ་བའོ། ། མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་སྐྱེ་བ་དང་། གཏི་མུག་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་གཏི་མུག་ཅན་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མ་རིག་པ་ཡིན་ནོ། །གཏི་མུག་གིས་འདོད་པ་ཚོལ་བ་ནི་སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྲེད་པས་བྱས་པ་ནི་ལས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་དགེ་སློང་དག །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་མ་རིག་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། སྲེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་རིག་པ་ནི་སྲེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། ལས་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སྲེད་པ་ནི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། མིག་གི་ཕྱིར་རོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དང་འཆིང་བ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ཀྱི་མདོ་ཞེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་བ་གླང་གི་གྲོང་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདག་གིས་ད་ལྟ་ཁྱེད་རྣམས་ལ་ཆོས་བསྟན་པར་བྱའོ། །ཐོག་མ་དང་། བར་མ་དང་། ཐ་མ་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ་དང་། ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ་དང་། གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དཀར་པོ་སྟེ། དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག །ལེགས་པར་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །བདག་གིས་ཁྱེད་རྣམས་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། ། དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག །མིག་སྐྱེ་བའི་ཚེ་གང་ནས་ཀྱང་འོང་བ་མེད་ལ། འགག་པའི་ཚེ་གང་དུ་ཡང་འགྲོ་བ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་མིག་ནི་མ་བདེན་པར་སྐྱེ་ལ། སྐྱེས་ནས་རྫོགས་པར་འགག་གོ །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཡོད་ཀྱི་བྱེད་པ་པོ་མེད་དོ། །ཕུང་པོ་འདི་འགགས་ནས་ཕུང་པོ་གཞན་རྗེས་སུ་འབྲེལ་ཏེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཆོས་མ་གཏོགས་སོ། །རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཆོས་མ་གཏོགས་སོ། །

俗數法者，謂此有故彼有，此起故彼起，如無明緣行，行緣識……」廣說乃至「純大苦聚集起。又復，此無故彼無，此滅故彼滅，無明滅故行滅，行滅故識滅……」如是廣說，乃至「純大苦聚滅。比丘！是名第一義空法經。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六喜行。云何為六？如是。比丘！若眼見色喜，于彼色處行。耳聲、鼻香、舌味、身觸、意識法喜，于彼法處行。諸比丘！是名六喜行。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六憂行。云何為六？諸比丘！若眼見色憂，于彼色處行。耳聲、鼻香、舌味、身觸、意識法憂，于彼法處行。諸比丘！是名六憂行。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六舍行。云何為六？諸比丘！謂眼見色舍，于彼色處行。

འདི་ལྟར་ཐུན་མོང་བའི་གྲངས་ཀྱི་ཆོས་ནི། འདི་ཡོད་པས་ན་དེ་ཡོད། འདི་འབྱུང་བས་ན་དེ་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འབྱུང་བའི་བར་རོ། །ཡང་འདི་མེད་པས་ན་དེ་མེད། འདི་འགག་པས་ན་དེ་འགག་སྟེ། མ་རིག་པ་འགག་པས་འདུ་བྱེད་འགག །འདུ་བྱེད་འགག་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་ཅེས་དེ་ལྟར་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འགག་པའི་བར་རོ། །དགེ་སློང་དག །འདི་ནི་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་ཞེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་སོ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགའ་བ་ལ་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་དགའ་བ་དེའི་གཟུགས་ལ་སྤྱོད་པ་དང༌། རྣ་བས་སྒྲ་དང༌། སྣས་དྲི་དང༌། ལྕེས་རོ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་ཤེས་ནས་དགའ་བ་དེའི་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པའོ། །དགེ་སློང་དག །འདི་དག་ནི་དགའ་བ་ལ་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཅེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་སོ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མྱ་ངན་ལ་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་དེའི་གཟུགས་ལ་སྤྱོད་པ་དང༌། རྣ་བས་སྒྲ་དང༌། སྣས་དྲི་དང༌། ལརོ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་ཤེས་ནས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་དེའི་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པའོ། །དགེ་སློང་དག །འདི་དག་ནི་མྱ་ངན་ལ་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཅེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་སོ་བརྒྱད་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བཏང་སྙོམས་ལ་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་དེའི་གཟུགས་ལ་སྤྱོད་པ་སྟེ།

耳聲、鼻香、舌味、身觸、意識法舍，于彼法處行，是名比丘六舍行。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三三九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六常行。云何為六，若比丘眼見色，不苦、不樂，正念正智舍心住。耳聲、鼻香、舌味、身觸、意識法，不苦、不樂，舍心住正念正智，是名比丘六常行。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三四〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六常行。云何為六？若比丘眼見色，不苦、不樂，舍心住正念正智。耳聲、鼻香、舌味、身觸、意識法，不苦、不樂，舍心住正念正智，若比丘成就此六常行者，世間難得。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三四一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六常行。云何為六？若比丘眼見色，不苦、不樂，舍心住正念正智。耳聲、鼻香、舌味、身觸、意識法，不苦、不樂，舍心住正念正智。

རྣ་བའི་སྒྲ་དང་། སྣའི་དྲི་དང་། ལྕེའི་རོ་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་བྱ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཤེས་བཞིན་དུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་ནི་དགེ་སློང་གི་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཅེས་བྱའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་སོ་དགུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གང་གིས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན། བདེ་བ་མ་ཡིན། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པས་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་དང་། རྣ་བའི་སྒྲ་དང་། སྣའི་དྲི་དང་། ལྕེའི་རོ་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་བྱ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན། བདེ་བ་མ་ཡིན་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པ་འདི་དག་ནི་དགེ་སློང་གི་རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཅེས་བྱའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གང་གིས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན། བདེ་བ་མ་ཡིན། བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་དང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པ་དང་། རྣ་བའི་སྒྲ་དང་། སྣའི་དྲི་དང་། ལྕེའི་རོ་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་བྱ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན། བདེ་བ་མ་ཡིན་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དགེ་སློང་གང་གིས་རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་ཐོབ་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་རྙེད་པར་ད སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། ༼སུམ་བརྒྱ་ཞེ་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡོད་དེ། དྲུག་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གང་གིས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་བ་ན་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན། བདེ་བ་མ་ཡིན། བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་དང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པ་དང་། རྣ་བའི་སྒྲ་དང་། སྣའི་དྲི་དང་། ལྕེའི་རོ་དང་། ལུས་ཀྱི་རེག་བྱ་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་བ་མ་ཡིན། བདེ་བ་མ་ཡིན་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པའོ། །

若比丘成就此六常行者，世間難得，所應承事、恭敬、供養，則為世間無上福田。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三四二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有六常行。云何為六？若比丘眼見色，不苦、不樂，舍心住正念正智。耳聲、鼻香、舌味、身觸、意識法，不苦、不樂，舍心住正念正智。若比丘成就此六常行者，當知是舍利弗等。舍利弗比丘眼見色已，不苦、不樂，舍心住正念正智。耳聲、鼻香、舌味、身觸、意識法，不苦、不樂，舍心住正念正智。舍利弗比丘成就此六常行故，世間難得，所應承事、恭敬、供養，則為世間無上福田。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第十三 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十四

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（三四三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者浮彌比丘住耆阇崛山。

གལ་ཏེ་དགེ་སློང་འདི་རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་དུ་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ཏེ། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་དང༌། གུས་པར་བྱ་བ་དང༌། མཆོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡོད་དོ། །དྲུག་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་ཤིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང༌། རྣ་བས་སྒྲ་དང༌། སྣས་དྲི་དང༌། ལྕེས་རོ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཤེས་ནས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་ཤིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པའོ། །གལ་ཏེ་དགེ་སློང་རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན་དེ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་མཚུངས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུས་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ནས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་ཤིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་དང༌། རྣ་བས་སྒྲ་དང༌། སྣས་དྲི་དང༌། ལྕེས་རོ་དང༌། ལུས་ཀྱིས་རེག་བྱ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཤེས་ནས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་ཤིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པའོ། །དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུ་རྟག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུག་པོ་འདི་དང་ལྡན་པས་འཇིག་རྟེན་དུ་རྙེད་པར་དཀའ་བ་ཡིན་ཏེ། བསྙེན་བཀུར་བྱ་བ་དང༌། གུས་པར་བྱ་བཆོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་གསུམ་པའོ།། བཀའ་འགྱུར་པོ་ཏི་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་བཞི་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་བསྒྱུར། ༼སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་བྷུ་མི་ཞེས་བྱ་བའི་དགེ་སློང་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་གནས་སོ།།

時，有眾多外道出家詣尊者浮彌所，共相問訊慶慰，共相問訊慶慰已，退坐一面，語尊者浮彌言：「欲有所問，寧有閑暇見答與不？」

尊者浮彌語諸外道出家：「隨汝所問，當爲汝說。」

時，諸外道出家問尊者浮彌：「苦樂自作耶？」

尊者浮彌答言：「諸外道出家說苦樂自作者，世尊說言：『此是無記。』」

復問：「苦樂他作耶？」

答言：「苦樂他作者，世尊說言：『此是無記。』」

復問：「苦樂自他作耶？」

答言：「苦樂自他作者，世尊說言：『此是無記。』」

復問：「苦樂非自非他無因作耶？」

答言：「苦樂非自非他無因作者，世尊說言：『此是無記。』」

諸外道出家復問：「云何？尊者浮彌苦樂自作耶？說言無記。苦樂他作耶？說言無記。苦樂自他作耶？說言無記。苦樂非自非他無因作耶？說言無記。今沙門瞿曇說苦樂云何生？」

尊者浮彌答言：「諸外道出家！世尊說苦樂從緣起生。」

時，諸外道出家聞尊者浮彌所說，心不歡喜，呵責而去。

爾時，尊者舍利弗去尊者浮彌不遠，坐一樹下。

爾時，尊者浮彌知諸外道出家去已，往詣尊者舍利弗所，到已，與舍利弗面相慶慰。

དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་མང་པོ་བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་གང་ན་བ་དེར་སོང་སྟེ། གཅིག་ལ་གཅིག་འདྲི་དྲིས་བྱས་ཤིང་བདེ་བ་དྲིས་ནས། གཅིག་ལ་གཅིག་འདྲི་དྲིས་བྱས་ཤིང་བདེ་བ་དྲིས་ཟིན་པ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཅུང་ཟད་ཞུ་བར་འདོད་ན་དལ་བ་མཆིས་སམ། བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱེད་ཅི་འདྲི་བར་འདོད་པ་དེ་དྲིས་ཤིག་དང་། བདག་གིས་བཤད་པར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་ལ་དྲིས་པ། བདེ་སྡུག་བདག་གིས་བྱས་སམ། བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་ཀྱིས་ལན་བཏབ་པ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་སྡུག་བདག་གིས་བྱས་པར་སྨྲ་བ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། ཡང་དྲིས་པ། བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་སམ། ལན་བཏབ་པ། བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། ཡང་དྲིས་པ། བདེ་སྡུག་བདག་དང་གཞན་གྱིས་བྱས་སམ། ལན་བཏབ་པ། བདེ་སྡུག་བདག་དང་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། ཡང་དྲིས་པ། བདེ་སྡུག་བདག་གིས་མ་བྱས་གཞན་གྱིས་མ་བྱས་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་ངམ། ལན་བཏབ་པ། བདེ་སྡུག་བདག་གིས་མ་བྱས་གཞན་གྱིས་མ་བྱས་རྒྱུ་མེད་པར་བྱུང་བ་དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དྲིས་པ། ཇི་ལྟར་བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་བདེ་སྡུག་བདག་གིས་བྱས་སམ་ཞེས་དྲིས་ན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་གསུངས། བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་སམ་ཞེས་དྲིས་ན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་གསུངས། བདེ་སྡུག་བདག་དང་གཞན་གྱིས་བྱས་སམ་ཞེས་དྲིས་ན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་གསུངས། བདེ་སྡུག་བདག་གིས་མ་བྱས་གཞན་གྱིས་མ་བྱས་རྒྱུ་མེ་བྱུང་ངམ་ཞེས་དྲིས་ན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པར་གསུངས། འོ་ན་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མས་བདེ་སྡུག་ཇི་ལྟར་སྐྱེས་པར་གསུངས། བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་ཀྱིས་ལན་བཏབ་པ། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་སྡུག་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པར་གསུངས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། སེམས་མ་རངས་ཏེ་སྨད་ནས་སོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་དང་མི་རིང་བ་ན་ཤིང་གཅིག་གི་དྲུང་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་འཕགས་པ་ཉེར་སྦས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་སོང་བ་མཁྱེན་ནས། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་གང་ན་བ་དེར་གཤེགས་ཏེ། ཕྱིན་ནས་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་ཞལ་སྤྲོད་དེ་བདེ་བ་དྲིས་སོ།

慶慰已，以彼諸外道出家所問事，具白尊者舍利弗：「我作此答，得不謗毀世尊！如說說、不如法說、不為是隨順法行法，得無為余因法論者來難詰呵責不？」

尊者舍利弗言：「尊者浮彌！汝之所說，實如佛說，不謗如來，如說說、如法說、法行法說，不為余因論義者來難詰呵責。所以者何？世尊說苦樂從緣起生故。尊者浮彌！彼諸沙門、婆羅門所問苦樂自作者，彼亦從因起生；言不從緣起生者，無有是處。苦樂他作、自他作、非自非他無因作說者，彼亦從緣起生；若言不從緣生者，無有是處。尊者浮彌！彼沙門、婆羅門所說苦樂自作者，亦緣觸生；若言不從觸生者，無有是處。苦樂他作、自他作、非自非他無因作者，彼亦緣觸生，若言不緣觸生者，無有是處。」

爾時，尊者阿難去舍利弗不遠，坐一樹下，聞尊者舍利弗與尊者浮彌所論說事。聞已，從座起，往詣佛所，稽首佛足，退住一面。以尊者浮彌與尊者舍利弗共論說一一具白世尊。

佛告阿難：「善哉！善哉！阿難！尊者舍利弗有來問者，能隨時答。善哉！舍利弗！有應時智故，有來問者，能隨時答。若我聲聞，有隨時問者，應隨時答，如舍利弗所說。

བཀྲ་ཤིས་དགའ་བས་ཕྱི་རོལ་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དེ་དག་གིས་དྲིས་པའི་དོན་རྣམས་རྗེ་བཙུན་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་ཞུས་པ། བདག་གིས་ལན་འདི་ལྟར་བཏབ་པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྐུར་བ་མ་བཏབ་པ་དང་། ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་བཤད་པ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པར་བཤད་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱས་པ་ལགས་སམ། གཞན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རྩོད་པ་དང་སྨོད་པར་མི་འགྱུར་བ་ལགས་སམ། རྗེ་བཙུན་ཤཱ་རིའི་བུས་བཀའ་སྩལ་པ། རྗེ་བཙུན་ཕུའུ་མི་ཁྱོད་ཀྱིས་གསུངས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྐུར་བ་མ་བཏབ་པ་དང་། ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་བཤད་པ་དང་། ཆོས་དང་མཐུན་པར་བཤད་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བྱས་པ་ཡིན་པས། གཞན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རྩོད་པ་དང་སྨོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་སྡུག་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེ་བཙུན་ཕུའུ་མི། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་གིས་བདེ་སྡུག་བདག་གིས་བྱས་པར་དྲིས་པ་ཡང་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་མ་བྱུང་བར་འདོད་པ་ནི་གནས་མེད་དོ། །བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་མ་བྱས་པར་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་མ་བྱུང་བར་འདོད་པ་ནི་གནས་མེད་དོ། །རྗེ་བཙུན་ཕུའུ་མི། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་གིས་བདེ་སྡུག་བདག་གིས་བྱས་པར་སྨྲ་བ་ཡང་རེག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། རེག་པ་ལས་མ་བྱུང་བར་འདོད་པ་ནི་གནས་མེད་དོ། །བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་དང་། བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་མ་བྱས་པར་རྒྱུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ཡང་རེག་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། རེག་པ་ལས་མ་བྱུང་བར་འདོད་པ་ནི་གནས་མེད་དོ།། དེའི་ཚེ་རྗེ་བཙུན་ཀུན་དགའ་བོ་རྗེ་བཙུན་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་མི་རིང་བར་ཤིང་གཅིག་གི་དྲུང་དུ་བཞུགས་པ་ན། རྗེ་བཙུན་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་རྗེ་བཙུན་ཕུའུ་མི་གཉིས་ཀྱིས་བགྲོ་བ་མཛད་པའི་དོན་གསན་ནས། སྟན་ལས་བཞེངས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་དྲུང་དུ་བྱོན་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས། རྗེ་བཙུན་ཕུའུ་མི་དང་རྗེ་བཙུན་ཤཱ་རིའི་བུ་གཉིས་ཀྱིས་བགྲོ་བ་མཛད་པའི་དོན་རྣམས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་གསོལ་བ་དང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ཀུན་དགའ་བོ། རྗེ་བཙུན་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲི་བ་འདྲི་བ་པོ་བྱུང་བ་ན་དུས་དང་མཐུན་པར་ལན་འདེབས་པར་ནུས་པ་ལེགས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དུས་དང་མཐུན་པའི་ཤེས་རབ་ཡོད་པས། དྲི་བ་འདྲི་བ་པོ་བྱུང་བ་ན་དུས་དང་མཐུན་པར་ལན་འདེབས་པར་ནུས་སོ། །གལ་ཏེ་ངའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་དུས་དང་མཐུན་པར་དྲི་བ་འདྲི་བ་པོ་བྱུང་ན། ཤཱ་རིའི་བུས་གསུངས་པ་བཞིན་དུས་དང་མཐུན་པར་ལན་འདེབས་པར་རིགས་སོ།།

「阿難！我昔時住王舍城山中仙人住處，有諸外道出家以如是義、如是句、如是味來問於我，我為斯等以如是義、如是句、如是味而為記說，如尊者舍利弗所說。

「阿難！若諸沙門、婆羅門苦樂自作，我即往彼問言：『汝實作是說苦樂自作耶？』彼答我言：『如是。』我即問言：『汝能堅執持此義，言是真實，余則愚者，我所不許。所以者何？我說苦樂所起異於此。』彼若問我：『云何瞿曇所說，苦樂所起異者？』我當答言：『從其緣起而生苦樂。如是說苦他作、自他作、非自非他無因作者，我亦往彼所說如上。』」

阿難白佛：「如世尊所說義，我已解知，有生故有老死，非緣余；有生故有老死，乃至無明故有行，非緣余；有無明故有行，無明滅則行滅，乃至生滅則老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是純大苦聚滅。」

佛說此經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（三四四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者舍利弗、尊者摩訶拘絺羅住耆阇崛山。

以下是藏文翻譯： ཀུན་དགའ་བོ། ངས་སྔོན་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་རི་བོ་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་གནས་སུ་བཞུགས་པའི་ཚེ། མུ་སྟེགས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་འདི་དང་། ཚིག་འདི་དང་། བརྗོད་བྱ་འདི་ལྟ་བུས་ང་ལ་དྲིས་པ་དང་། ངས་དེ་དག་ལ་དོན་འདི་དང་། ཚིག་འདི་དང་། བརྗོད་བྱ་འདི་ལྟ་བུས་ལུང་བསྟན་པ་ནི། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། ཀུན་དགའ་བོ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་སྡུག་རང་གིས་བྱས་པར་འདོད་ན། ང་དེ་དག་གི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་འདི་སྐད་དུ། ཁྱེད་ཀྱིས་བདེ་སྡུག་རང་གིས་བྱས་པར་སྨྲ་བ་བདེན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པ་དང་། དེ་དག་གིས་ང་ལ་དེ་ལྟར་རོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དང་། ངས་འདི་སྐད་དུ། ཁྱེད་ཀྱིས་དོན་འདི་ལ་མཁྲེགས་པོར་འཛིན་ཅིང་། འདི་ནི་བདེན་པ་ཡིན་ལ་གཞན་ནི་བླུན་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་ངས་མི་འདོད་དོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ངས་བདེ་སྡུག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་འདི་ལས་གཞན་དུ་བཤད་དོ། གལ་ཏེ་དེ་དག་གིས་ང་ལ། གཽ་ཏ་མ། ཁྱེད་ཀྱིས་བདེ་སྡུག་གི་འབྱུང་ཁུངས་གཞན་དུ་གསུངས་པ་གང་ཡིན། ཞེས་དྲིས་ན། ངས་དེ་དག་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བདེ་སྡུག་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། དེ་བཞིན་དུ་བདེ་སྡུག་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་དང་། རང་གཞན་གཉིས་ཀས་བྱས་པ་དང་། རང་གཞན་གཉིས་ཀས་མ་བྱས་ཤིང་རྒྱུ་མེད་པར་འབྱུང་བར་འདོད་པ་རྣམས་ལའང་སྔར་བཞིན་བརྗོད་དོ། ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་དོན་བདག་གིས་རྟོགས་ལགས་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་རྒ་ཤི་ཡོད་ཅིང་། གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་མ་ཡིན། སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་རྒ་ཤི་ཡོད་པ་ནས། མ་རིག་པ་ཡོད་པས་འདུ་བྱེད་ཡོད་པའི་བར་དུ་གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་མ་ཡིན། མ་རིག་པ་ཡོད་པས་འདུ་བྱེད་ཡོད་ཅིང་། མ་རིག་པ་འགག་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ནས། སྐྱེ་བ་འགག་པས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པའི་བར་དུ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ནས་སོང་ངོ་། （སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་ཞེ་བཞིྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་། བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་གཉིས་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ།

時，尊者摩訶拘絺羅晡時從禪定起，詣舍利弗所，共相慶慰，共相慶慰已，退坐一面，語尊者舍利弗：「欲有所問，寧有閑暇見答與不？」

尊者舍利弗語尊者摩訶拘絺羅：「仁者但問，知者當答。」

尊者摩訶拘絺羅語尊者舍利弗言：「多聞聖弟子於此法、律，成就何法，名為見具足，直見成就，成就於佛不壞凈，來入正法，得此正法，悟此正法？」

尊者舍利弗語尊者摩訶拘絺羅：「多聞聖弟子于不善法如實知、不善根如實知、善法如實知、善根如實知。

「云何不善法如實知？不善身業、口業、意業，是名不善法，如是不善法如實知。云何不善根如實知？三不善根——貪不善根、恚不善根、癡不善根——是名不善根，如是不善根如實知。

「云何善法如實知？善身業、口業、意業，是名善法，如是善法如實知。云何善根如實知？謂三善根——無貪、無恚、無癡——是名三善根，如是善根如實知。

「尊者摩訶拘絺羅！如是多聞聖弟子不善法如實知、不善根如實知、善法如實知、善根如實知，故於此法、律正見具足，直見成就，于佛不壞凈成就，來入正法，得此正法，悟此正法。

དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ནས། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་བདེ་བ་དྲིས། བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། ཁྱོད་ལ་དྲི་བ་འགའ་ཞིག་འདྲི་བར་འདོད་ན། དེའི་ལན་གསུང་བའི་སྐབས་མཆིས་སམ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་ལ་སྨྲས་པ། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་དྲིས་ཤིག་དང་། ཤེས་པས་ལན་བཏབ་པར་བྱའོ། བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པས་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ། ཆོས་གང་དང་ལྡན་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དྲང་པོར་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་འདི་ཐོབ་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་འདི་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལ་ལ་སྨྲས་པ། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པས་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། ཇི་ལྟར་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཞེ་ན། མི་དགེ་བའི་ལུས་ཀྱི་ལས་དང་། ངག་གི་ལས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ལས་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། ཇི་ལྟར་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཞེ་ན། མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་གི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང་། གཏི་མུག་གི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། ཇི་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཞེ་ན། དགེ་བའི་ལུས་ཀྱི་དང་། ངག་གི་ལས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ལས་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། ཇི་ལྟར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཞེ་ན། དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་མེད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་། གཏི་མུག་མེད་པ་ནི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གསུམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། བཙུན་པ་མཧཱ་ཀོཥྛི་ལ། དེ་ལྟར་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པས་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས། ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དྲང་པོར་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་འདི་ཐོབ་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་འདི་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ།

」

尊者摩訶拘絺羅語尊者舍利弗：「正有此等，更有餘耶？」

尊者舍利弗言：「有。若多聞聖弟子于食如實知，食集、食滅、食滅道跡如實知。

「云何于食如實知？謂四食。何等為四？一者粗摶食，二者細觸食，三者意思食，四者識食，是名為食，如是食如實知。云何食集如實知？謂當來有愛，喜、貪俱，彼彼樂著，是名食集，如是食集如實知。云何食滅如實知？若當來有愛，喜、貪俱，彼彼樂著無餘斷、舍、吐、盡、離欲、滅、息、沒，是名食滅，如是食滅如實知。云何食滅道跡如實知？謂八聖道——正見、正志、正語、正業、正命、正方便、正念、正定，是名食滅道跡，如是食滅道跡如實知。

「若多聞聖弟子於此食如實知、食集如實知、食滅如實知、食滅道跡如實知，是故多聞聖弟子于正法、律正見具足，直見成就，于佛不壞凈成就，來入正法，得此正法，悟此正法。」

尊者摩訶拘絺羅復問尊者舍利弗：「正有此等，更有餘耶？」

尊者舍利弗言：「尊者摩訶拘絺羅！復更有餘，多聞聖弟子于病如實知、病集如實知、病滅如實知、病滅道跡如實知。

「云何有病如實知？謂三病——欲病、有病、無明病——是名病，如是病如實知。

」

བཙུན་པ་མཽའུ་འགལ་གྱི་བུ་གོས་ཤེས་ཀྱིས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །འདི་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་གཞན་ཡང་ཡོད་དམ། ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། །ཡོད་དོ། །གལ་ཏེ་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པས་ཟས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ཟས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཟས་འགོག་པ་དང་། ཟས་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། ། ཇི་ལྟར་ན་ཟས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤེ་ན། ཟས་བཞི་སྟེ། གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས། གཉིས་པ་ནི་རེག་པའི་ཟས། གསུམ་པ་ནི་ཡིད་ལ་སེམས་པའི་ཟས། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ཏེ། འདི་དག་ནི་ཟས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཟས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཟས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤེ་ན། མ་འོངས་པའི་སྲིད་པའི་སྲེད་པ་དགའ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ། དེ་དང་དེར་དགའ་བ་སྟེ། འདི་ནི་ཟས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཟས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཟས་འགོག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤེ་ན། གལ་ཏེ་མ་འོངས་པའི་སྲིད་པའི་སྲེད་པ་དགའ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ། དེ་དང་དེར་དགའ་བ་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤོང་བ་དང་། གཏོང་བ་དང་། སྐྱུག་པ་དང་། ཟད་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། ཞི་བ་དང་། ནུབ་པ་སྟེ། འདི་ནི་ཟས་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཟས་འགོག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་ཟས་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། འདི་ནི་ཟས་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཟས་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། ། གལ་ཏེ་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པས་ཟས་འདི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ ཟས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ཟས་འགོག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ཟས་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས། དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པ། དྲང་པོའི་ལྟ་བ་གྲུབ་པ། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་ལྡན་པ། དམ་པའི་ཆོས་ལ་འཇུག་པ། དམ་པའི་ཆོས་འདི་ཐོབ་པ། དམ་པའི་ཆོས་འདི་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། བཙུན་པ་མཽའུ་འགལ་གྱི་བུ་གོས་ཤེས་ཀྱིས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་ཡང་དྲིས་པ། འདི་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་གཞན་ཡང་ཡོད་དམ། ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་མཽའུ་འགལ་གྱི་བུ་གོས་ཤེས། གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པས་ནད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ནད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ནད་འགོག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། ནད་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། ། ཇི་ལྟར་ན་ནད་ཡོད་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤེ་ན། ནད་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་ནད་དང་། སྲིད་པའི་ནད་དང་། མ་རིག་པའི་ནད་དེ། འདི་དག་ནི་ནད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ནད་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །

云何病集如實知？無明集是病集，是名病集如實知。云何病滅如實知？無明滅是病滅，如是病滅如實知。云何病滅道跡如實知？謂八正道，如前說，如是病滅道跡如實知。

「若多聞聖弟子于病如實知、病集如實知、病滅如實知、病滅道跡如實知，故多聞聖弟子於此法、律正見具足，乃至悟此正法。」

尊者摩訶拘絺羅問尊者舍利弗：「正有此等，更有餘耶？」

尊者舍利弗語尊者摩訶拘絺羅：「亦更有餘，多聞聖弟子于苦如實知、苦集如實知、苦滅如實知、苦滅道跡如實知。

「云何苦如實知？謂生苦、老苦、病苦、死苦、恩愛別苦、怨憎會苦、所欲不得苦，如是略說五受陰苦，是名為苦，如是苦如實知。云何苦集如實知？當來有愛，喜、貪俱，彼彼集著，是名苦集，如是苦集如實知。云何苦滅如實知？若當來有愛，喜、貪俱，彼彼染著無餘斷，乃至息、沒，是名苦滅，如是苦滅如實知。云何苦滅道跡如實知？謂八聖道，如上說，是名苦滅道跡，如是苦滅道跡如實知。

「多聞聖弟子如是苦如實知，苦集、苦滅、苦滅道跡如實知。如是聖弟子於我法、律具足正見，直見成就，于佛不壞凈成就，來入正道，得此正法，悟此正法。

Here is the Tibetan translation of the Chinese text: ནད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། མ་རིག་པའི་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་ནད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནི་ནད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ནད་འགག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་འགག་པ་ནི་ནད་འགག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ནད་འགག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །ནད་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ནད་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ།། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་ནད་དང་ནད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་ནད་འགག་པ་དང་ནད་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས་ན། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་འདི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ་ནས་ཆོས་ཡང་དག་པ་འདི་རྟོགས་པའི་བར་དུའོ།། བཙུན་པ་མཧཱ་ཀཽཥྛི་ལས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། འདི་དག་ཙམ་ཞིག་གམ། གཞན་ཡང་ཡོད་དམ་ཞེས་དྲིས་སོ།། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཙུན་པ་མཧཱ་ཀཽཥྛི་ལ་ལ་སྨྲས་པ། གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ།། སྡུག་བསྔལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་རྒ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་བྱམས་པ་དང་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་འདོད་པ་མ་རྙེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། དེ་ལྟར་མདོར་བསྡུས་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་སྲིད་པ་ལ་སྲེད་པ་དགའ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་་དང་དེར་ཆགས་ཤིང་ཞེན་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་འགག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཞེ་ན། མ་འོངས་པའི་སྲིད་པ་ལ་སྲེད་པ་དགའ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ་དེ་དང་དེར་ཆགས་ཤིང་ཞེན་པ་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤངས་པ་ནས་ཞི་བ་དང་ནུབ་པའི་བར་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་འགག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ།། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པས། དེ་ལྟར་འཕགས་པ་དེ་ང་ཡི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་དྲང་པོར་ལྟ་བ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་དང་སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་དང་ལམ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་དང་ཆོས་ཡང་དག་པ་འདི་ཐོབ་པ་དང་ཆོས་ཡང་དག་པ་འདི་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ།།

」

復問尊者舍利弗：「正有此法，復有餘耶？」

尊者舍利弗答言：「更有餘，謂多聞聖弟子老死如實知、老死集如實知、老死滅如實知、老死滅道跡如實知，如前分別經說。云何老死集如實知？生集是老死集，生滅是老死滅，老死滅道跡，謂八正道，如前說，多聞聖弟子於此老死如實知，乃至老死滅道跡如實知。如是聖弟子於我法、律正見具足，直見成就，于佛不壞凈成就，來入正法，得此正法，悟此正法。如是生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行，聖弟子於行如實知，行集、行滅、行滅道跡如實知。

「云何行如實知？行有三種——身行、口行、意行，如是行如實知。云何行集如實知？無明集是行集，如是行集如實知。云何行滅如實知？無明滅是行滅，如是行滅如實知。云何行滅道跡如實知？謂八聖道，如前說。摩訶拘絺羅！是名聖弟子行如實知，行集、行滅、行滅道跡如實知，於我法、律正見具足，直見成就，于佛不壞凈成就，來入正法，得此正法，悟此正法。」

摩訶拘絺羅復問尊者舍利弗：「唯有此法，更有餘耶？」

舍利弗答言：「摩訶拘絺羅！汝何為逐，汝終不能究竟諸論，得其邊際。

བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་ཡང་དྲིས་པ། ཆོས་འདི་དག་ཙམ་ཞིག་གམ། གཞན་ཡང་ཡོད་དམ།། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་རྒ་ཤི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་རྒ་ཤི་འགག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་རྒ་ཤི་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་སྟེ། སྔར་གྱི་མདོ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་བའོ། །སྐྱེ་བ་འགག་པ་ནི་རྒ་ཤི་འགག་པའོ། །རྒ་ཤི་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །འཕགས་པ་མང་དུ་ཐོས་པས་རྒ་ཤི་འདི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ནས་རྒ་ཤི་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་བར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་དེ་ང་ཡི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་དྲང་པོར་ལྟ་བ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་དང་སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་དང་ལམ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་དང་ཆོས་ཡང་དག་པ་འདི་ཐོབ་པ་དང་ཆོས་ཡང་དག་པ་འདི་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་སྲིད་པ་དང་ལེན་པ་དང་སྲེད་པ་དང་ཚོར་བ་དང་རེག་པ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་མིང་གཟུགས་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ། འཕགས་པས་འདུ་བྱེད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འདུ་བྱེད་འགག་པ་དང་འདུ་བྱེད་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ།། འདུ་བྱེད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང་ངག་གི་འདུ་བྱེད་དང་ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་་རིག་པའི་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །འདུ་བྱེད་འགག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་འགག་པ་ནི་འདུ་བྱེད་འགག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའོ། །འདུ་བྱེད་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །མཧཱ་ཀཽཥྛི་ལ། འདི་ནི་འཕགས་པས་འདུ་བྱེད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ཤིང་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འདུ་བྱེད་འགག་པ་དང་འདུ་བྱེད་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། ང་ཡི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་དྲང་པོར་ལྟ་བ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་དང་སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་དང་ལམ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་དང་ཆོས་ཡང་དག་པ་འདི་ཐོབ་པ་དང་ཆོས་ཡང་དག་པ་འདི་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ།། མཧཱ་ཀཽཥྛི་ལས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་ཡང་དྲིས་པ། ཆོས་འདི་ཙམ་ཞིག་གམ། གཞན་ཡང་ཡོད་དམ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མཧཱ་ཀཽཥྛི་ལ། ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་འབྲང་། ཁྱོད་ཀྱིས་གཏན་ཚིགས་མཐའ་དག་རྫོགས་པར་མི་ནུས་ཤིང་མཐའ་ལ་ཐུག་པར་མི་འགྱུར་རོ།།

若聖弟子斷除無明而生明，何須更求？」

時，二正士共論義已，各還本處。

（三四五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告尊者舍利弗：「如我所說，波羅延那阿逸多所問：

「『若得諸法數，　　若複種種學， 　　具威儀及行，　　為我分別說。』

「舍利弗！何等為學？何等為法數？」

時，尊者舍利弗默然不答，第二、第三亦復默然。

佛言：「真實。舍利弗！」

舍利弗白佛言：「真實。世尊！世尊！比丘真實者，厭、離欲、滅盡向。食集生，彼比丘以食故，生厭、離欲、滅盡向。彼食滅，是真實滅，覺知已，彼比丘厭、離欲、滅盡向，是名為學。」

「複次，真實，舍利弗！」

舍利弗白佛言：「真實。世尊！世尊！若比丘真實者，厭、離欲、滅盡，不起諸漏，心善解脫。彼從食集生，若真實即是滅盡，覺知此已，比丘于滅生厭、離欲、滅盡，不起諸漏，心善解脫，是數法。」

佛告舍利弗：「如是，如是，如汝所說。比丘于真實生厭、離欲、滅盡，是名法數。」如是說已，世尊即起，入室坐禪。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་ཀླུང་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པར་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ལྟར་ངས་བཤད་པ་བཞིན། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མ་འོངས་པས་དྲིས་པ། "ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གྲངས་ཐོབ་ན།། ཡང་ན་སྣ་ཚོགས་སློབ་པ་དང་།། སྤྱོད་ལམ་དང་ནི་ཀུན་སྤྱོད་ལྡན།། བདག་ལ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་གསུངས།།" "ཤཱ་རིའི་བུ། གང་ཞིག་སློབ་པ་ཡིན། གང་ཞིག་ཆོས་ཀྱི་གྲངས་ཡིན།" དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཅང་མི་གསུང་བར་གྱུར། གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའང་ཅང་མི་གསུང་བར་གྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། "ཡང་དག་པའོ། ཤཱ་རིའི་བུ།" ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། "བཅོམ་ལྡན་འདས། ཡང་དག་པའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་ཡང་དག་པ་ནི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའོ། ཟས་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་སྐྱེས་པས། དགེ་སློང་དེ་ཟས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཟས་འགོག་པ་ནི་ཡང་དག་པར་འགོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྟོགས་ནས་དགེ་སློང་དེ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་སློབ་པ་ཞེས་བྱའོ།" "ཡང་ཡང་དག་པའོ། ཤཱ་རིའི་བུ།" ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། "བཅོམ་ལྡན་འདས། ཡང་དག་པའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཡང་དག་པ་ནི་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང་། སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། དེ་ནི་ཟས་ཀུན་འབྱུང་བ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཡང་དག་པ་ནི་འགོག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། འདི་རྟོགས་ནས་དགེ་སློང་འགོག་པ་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང་། སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་གྲངས་སོ།" བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། "དེ་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་དེ་བནོ། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲས་པ་བཞིན་ནོ། དགེ་སློང་ཡང་དག་པ་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་གྲངས་ཞེས་བྱའོ།" དེ་སྐད་གསུངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཞེངས་ཏེ་གཟིམས་ཁང་དུ་བསམ་གཏན་ལ་བཞུགས་སོ།།

爾時，尊者舍利弗知世尊去已，不久，語諸比丘：「諸尊！我不能辯世尊初問，是故我默唸住。世尊須臾復為作發喜問，我即開解如此之義，正使世尊一日一夜，乃至七夜，異句異味問斯義者，我亦悉能，乃至七夜，以異句異味而解說之。」

時，有異比丘往詣佛所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！尊者舍利弗作奇特未曾有說，于大眾中，一向師子吼言：『我於世尊初問，都不能辯，乃至三問默然無答。世尊尋復作發喜問，我即開解，正使世尊一日一夜，乃至七夜，異句異味問斯義者，我亦悉能，乃至七夜，異句異味而解說之。』」

佛告比丘：「彼舍利弗比丘實能於我一日一夜，乃至異句異味，七夜所問義中悉能，乃至七夜，異句異味而解說之。所以者何？舍利弗比丘善入法界故。」

佛說此經已，彼比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三四六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「有三法，世間所不愛、不念、不可意。何等為三？謂老、病、死。世間若無此三法不可愛、不可念、不可意者，如來、應、等正覺不出於世間，世間亦不知有如來、應、等正覺知見，說正法、律。

བདེ་བར་གཤེགས་པའི་གསུང་རབ་དེ་རྣམས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་ལ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གཤེགས་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པར་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་དག་བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲི་བ་དང་པོ་མ་རྟོགས་པས་དེའི་ཕྱིར་བདག་ཅང་མི་སྨྲ་བར་གནས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡུད་ཙམ་ཞིག་ནས་དགའ་བ་སྐྱེ་བའི་དྲི་བ་མཛད་པ་དང༌། བདག་གིས་དོན་འདི་ལྟར་རྟོགས་སོ། གལ་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉིན་ཞག་གཅིག་གམ་ཞག་བདུན་གྱི་བར་དུ་ཚིག་གཞན་དང་དོན་གཞན་གྱིས་དོན་འདི་དྲིས་ན་ཡང༌། བདག་གིས་ཞག་བདུན་གྱི་བར་དུ་ཚིག་གཞན་དང་དོན་གཞན་གྱིས་བཤད་པར་ནུས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་རྨད་དུ་བྱུང་བ་སྔོན་མ་བྱུང་བའི་གཏམ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོག་པར་བགྱིད་དེ། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲི་བ་དང་པོ་མ་རྟོགས་ཤིང་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཅང་མི་སྨྲ་བར་གནས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡུད་ཙམ་ཞིག་ནས་དགའ་བ་སྐྱེ་བའི་དྲི་བ་མཛད་པ་དང༌། བདག་གིས་དོན་རྟོགས་སོ། གལ་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཉིན་ཞག་གཅིག་གམ་ཞག་བདུན་གྱི་བར་དུ་ཚིག་གཞན་དང་དོན་གཞན་གྱིས་དོན་འདི་དྲིས་ན་ཡང༌། བདག་གིས་ཞག་བདུན་གྱི་བར་དུ་ཚིག་གཞན་དང་དོན་གཞན་གྱིས་བཤད་པར་ནུས་སོ་ཞེས་བགྱིའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུ་དེས་ང་ལ་ཉིན་ཞག་གཅིག་གམ་ཞག་བདུན་གྱི་བར་དུ་ཚིག་གཞན་དང་དོན་གཞན་གྱིས་དྲིས་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་ཞག་བདུན་གྱི་བར་དུ་ཚིག་གཞན་དང་དོན་གཞན་གྱིས་བཤད་པར་ནུས་པ་བདེན་ནོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤཱ་རིའི་བུས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལེགས་པར་རྟོགཕྱིར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། སུམ་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་རྩ་དྲུག་པའོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཞིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་མི་འདོད་པ་དང༌། མི་དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡིན་ནོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། རྒ་བ་དང༌། ན་བ་དང༌། འཆི་བའོ། འཇིག་རྟེན་ན་མི་འདོད་པ་དང༌། མི་དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མེད་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་མི་འབྱུང་ལ། འཇིག་རྟེན་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་དང་གཟིགས་པ་དང་གསུངས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ཡང་མི་ཤེས་སོ།

以世間有老、病、死三法不可愛、不可念、不可意故，是故如來、應、等正覺出於世間，世間知有如來、應、等正覺所知、所見，說正法、律。

「以三法不斷故，不堪能離老、病、死。何等為三？謂貪、恚、癡，復有三法不斷故，不堪能離貪、恚、癡。何等為三？謂身見、戒取、疑，復有三法不斷故，不堪能離身見、戒取、疑。何等為三？謂不正思惟、習近邪道，及懈怠心，復有三法不斷故，不堪能離不正思惟、習近邪道及懈怠心。何等為三？謂失念、不正知、亂心，復有三法不斷故，不堪能離失念、不正知、亂心。何等為三？謂掉、不律儀、不學戒，復有三法不斷故，不堪能離掉、不律儀、不學戒。何等為三？謂不信、難教、懈怠，復有三法不斷故，不堪能離不信、難教、懶墮。何等為三？謂不欲見聖、不欲聞法、常求人短，復有三法不斷故，不堪能離不欲見聖、不欲聞法、常求人短。何等為三？謂不恭敬、戾語、習惡知識，復有三法不斷故，不堪能離不恭敬、戾語、習惡知識。何等為三？謂無慚、無愧、放逸，此三法不斷故，不堪能離不恭敬、戾語、習惡知識。

འཇིག་རྟེན་ན་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་སྟེ་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མི་འདོད་པ་དང་མི་དགའ་བ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་ལ། འཇིག་རྟེན་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་དང་གཟིགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ཡང་ཤེས་སོ། ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་མོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལོག་པའི་ལམ་ལ་བསྟེན་པ་དང་སེམས་ལེ་ལོ་ཅན་ནོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལོག་པའི་ལམ་ལ་བསྟེན་པ་དང་སེམས་ལེ་ལོ་ཅན་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། དྲན་པ་ཉམས་པ་དང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པའོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཉམས་པ་དང་ཤེས་བཞིན་མ་ཡིན་པ་དང་སེམས་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། རྒོད་པ་དང་སྡོམ་པ་མེད་པ་དང་བསླབ་པ་མི་སློབ་པའོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རྒོད་པ་དང་སྡོམ་པ་མེད་པ་དང་བསླབ་པ་མི་སློབ་པ་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། དད་པ་མེད་པ་དང་གསོ་དཀའ་བ་དང་ལེ་ལོ་ཅན་ནོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སཕྱིར་དད་པ་མེད་པ་དང་གསོ་དཀའ་བ་དང་ལེ་ལོ་ཅན་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པ་མཐོང་བར་མི་འདོད་པ་དང་ཆོས་ཉན་པར་མི་འདོད་པ་དང་རྟག་ཏུ་གཞན་གྱི་སྐྱོན་ཚོལ་བའོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་མཐོང་བར་མི་འདོད་པ་དང་ཆོས་ཉན་པར་མི་འདོད་པ་དང་རྟག་ཏུ་གཞན་གྱི་སྐྱོན་ཚོལ་བ་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། གུས་པ་མེད་པ་དང་ངན་སྨྲས་དང་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བསྟེན་པའོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་གུས་པ་མེད་པ་དང་ངན་སྨྲས་དང་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བསྟེན་པ་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ་དང་བག་མེད་པའོ། ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་གུས་པ་མེད་པ་དང་ངན་སྨྲས་དང་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བསྟེན་པ་ལས་འདའ་བར་མི་ནུས་སོ

「所以者何？以無慚、無愧故放逸，放逸故不恭敬，不恭敬故習惡知識，習惡知識故不欲見聖、不欲聞法、常求人短，求人短故不信、難教、戾語、懶墮，懶墮故掉、不律儀、不學戒，不學戒故失念、不正知、亂心，亂心故不正思惟、習近邪道、懈怠心，懈怠心故身見、戒取、疑，疑故不離貪、恚、癡，不離貪、恚、癡故不堪能離老、病、死。

「斷三法故，堪能離老、病、死。云何三？謂貪、恚、癡，此三法斷已，堪能離老、病、死，復三法斷故，堪能離貪、恚、癡。云何三？謂身見、戒取、疑，此三法斷故，堪能離貪、恚、癡，復三法斷故，堪能離身見、戒取、疑。云何為三？謂不正思惟、習近邪道、起懈怠心，此三法斷故，堪能離身見、戒取、疑，復三法斷故，堪能離不正思惟、習近邪道及懈怠心。云何為三？謂失念心、不正知、亂心，此三法斷故，堪能離不正思惟、習近邪道及心懈怠，復三法斷故，堪能離失念心、不正知、亂心。何等為三？謂掉、不律儀、犯戒，此三法斷故，堪能離失念心、不正知、亂心，復有三法斷故，堪能離掉、不律儀、犯戒。云何三？謂不信、難教、懶墮，此三法斷故，堪能離掉、不律儀、犯戒，復有三法斷故，堪能離不信、難教、懶墮。

Here is the Tibetan translation of the Chinese text, maintaining the complete text and parallel structure where applicable: ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པས་བག་མེད་པ་དང་། བག་མེད་པས་གུས་པ་མེད་པ་དང་། གུས་པ་མེད་པས་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བསྟེན་པ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བསྟེན་པས་འཕགས་པ་མཐོང་བར་མི་འདོད་པ་དང་ཆོས་ཉན་པར་མི་འདོད་པ་དང་གཞན་གྱི་སྐྱོན་ཚོལ་བ་དང་། གཞན་གྱི་སྐྱོན་ཚོལ་བས་མི་དད་པ་དང་བསྟན་དཀའ་བ་དང་རྩུབ་མོའི་ཚིག་དང་ལེ་ལོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང་། ལེ་ལོ་ཅན་དུ་གྱུར་པས་རྒོད་པ་དང་སྡོམ་པ་མེད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་སློབ་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་མི་སློབ་པས་དྲན་པ་ཉམས་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་མེད་པ་དང་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་དང་། སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལོག་པའི་ལམ་ལ་གོམས་པ་དང་སྙོམ་ལས་ཀྱི་སེམས་དང་། སྙོམ་ལས་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་དང་ཐེ་ཚོམ་དང་། ཐེ་ཚོམ་གྱིས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མི་སྤོང་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མི་སྤོང་བས་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་ལས་གྲོལ་བར་མི་ནུས་སོ། ཆོས་གསུམ་སྤངས་པས་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྟེ། ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྤངས་པས་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་སྤངས་པས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་དང་ཐེ་ཚོམ་སྟེ། ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྤངས་པས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་སྤངས་པས་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་དང་ཐེ་ཚོམ་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལོག་པའི་ལམ་ལ་གོམས་པ་དང་སྙོམ་ལས་ཀྱི་སེམས་ཏེ། ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྤངས་པས་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་དང་ཐེ་ཚོམ་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་སྤངས་པས་ིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལོག་པའི་ལམ་ལ་གོམས་པ་དང་སྙོམ་ལས་ཀྱི་སེམས་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། དྲན་པ་ཉམས་པའི་སེམས་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་མེད་པ་དང་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་སྟེ། ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྤངས་པས་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང་ལོག་པའི་ལམ་ལ་གོམས་པ་དང་སྙོམ་ལས་ཀྱི་སེམས་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་སྤངས་པས་དྲན་པ་ཉམས་པའི་སེམས་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་མེད་པ་དང་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། རྒོད་པ་དང་སྡོམ་པ་མེད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་སྟེ། ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྤངས་པས་དྲན་པ་ཉམས་པའི་སེམས་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་མེད་པ་དང་སེམས་རྣམ་པར་གཡེང་བ་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་སྤངས་པས་རྒོད་པ་དང་སྡོམ་པ་མེད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། མི་དད་པ་དང་བསྟན་དཀའ་བ་དང་ལེ་ལོ་ཅན་ཏེ། ཆོས་གསུམ་པོ་འདི་དག་སྤངས་པས་རྒོད་པ་དང་སྡོམ་པ་མེད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ། ཡང་ཆོས་གསུམ་སྤངས་པས་མི་དད་པ་དང་བསྟན་དཀའ་བ་དང་ལེ་ལོ་ཅན་ལས་གྲོལ་བར་ནུས་སོ།

云何為三？謂不欲見聖、不樂聞法、好求人短，此三法斷故，堪能離不信、難教、懶墮，復三法斷故，堪能離不欲見聖、不欲聞法、好求人短。云何為三？謂不恭敬、戾語、習惡知識，此三法斷故，離不欲見聖、不欲聞法、好求人短，復有三法斷故，堪能離不恭敬、戾語、習惡知識。云何三？謂無慚、無愧、放逸。

「所以者何？以慚愧故不放逸，不放逸故恭敬順語、為善知識，為善知識故樂見賢聖、樂聞正法、不求人短，不求人短故生信、順語、精進，精進故不掉、住律儀、學戒，學戒故不失念、正知、住不亂心，不亂心故正思惟、習近正道、心不懈怠，心不懈怠故不著身見、不著戒取、度疑惑，不疑故不起貪、恚、癡，離貪、恚、癡故堪能斷老、病、死。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三四七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。若王、大臣、婆羅門、長者、居士及余世人所共恭敬、尊重、供養，佛及諸聲聞眾大得利養，衣被、飲食、臥具、湯藥；都不恭敬、尊重、供養眾邪異道衣被、飲食、臥具、湯藥。

གང་གི་ཕྱིར་གསུམ་ཞེ་ན། འཕགས་པ་མཐོང་བར་མི་འདོད་པ་དང་། ཆོས་ཉན་པར་མི་དགའ་བ་དང་། གཞན་གྱི་སྐྱོན་འཚོལ་བར་དགའ་བའོ། །དེ་གསུམ་སྤངས་པས་མ་དད་པ་དང་། བསྟན་དཀའ་བ་དང་། ལེ་ལོ་ཅན་སྤོང་བར་ནུས་སོ། །ཡང་གསུམ་སྤངས་པས་འཕགས་པ་མཐོང་བར་མི་འདོད་པ་དང་། ཆོས་ཉན་པར་མི་དགའ་བ་དང་། གཞན་གྱི་སྐྱོན་འཚོལ་བར་དགའ་བ་སྤོང་བར་ནུས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་གསུམ་ཞེ་ན། གུས་པ་མེད་པ་དང་། རྩུབ་མོའི་ཚིག་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བསྟེན་པའོ། །དེ་གསུམ་སྤངས་པས་འཕགས་པ་མཐོང་བར་མི་འདོད་པ་དང་། ཆོས་ཉན་པར་མི་དགའ་བ་དང་། གཞན་གྱི་སྐྱོན་འཚོལ་བར་དགའ་བ་སྤོང་བར་ནུས་སོ། །ཡང་གསུམ་སྤངས་པས་གུས་པ་མེད་པ་དང་། རྩུབ་མོའི་ཚིག་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་བསྟེན་པ་སྤོང་བར་ནུས་སོ། །གང་གསུམ་ཞེ་ན། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། ཁྲེལ་མེད་པ་དང་། བག་མེད་པའོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་པས་བག་ཡོད་པར་འགྱུར། བག་ཡོད་པས་གུས་པ་དང་འཇམ་པོའི་ཚིག་དང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དུ་འགྱུར། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་འཕགས་པ་མཐོང་བར་དགའ་ཞིང་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པར་དགའ་ལ་གཞན་གྱི་སྐྱོན་མི་འཚོལ། གཞན་གྱི་སྐྱོན་མི་འཚོལ་བས་དད་པ་དང་འཇམ་པོའི་ཚིག་དང་བརྩོན་འགྲུས་སྐྱེ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་གཡེང་བ་མེད་ཅིང་སྡོམ་པ་ལ་གནས་ཏེ་བསླབ་པ་སློབ། བསླབ་པ་སློབ་པས་དྲན་པ་མི་བརྗེད་ཅིང་ཡང་དག་པར་ཤེས་ལ་སེམས་མ་འཁྲུགས་པར་གནས། སེམས་མ་འཁྲུགས་པས་ཡང་དག་པར་རྟོག་ཅིང་ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་བསྟེན་ཏེ་སེམས་མི་སྐྱོ། སེམས་མི་སྐྱོ་བས་ལུས་ལ་ལྟ་བར་མི་ཆགས་ཤིང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པར་མི་ཆགས་ཏེ་ཐེ་ཚོམ་ལས་རྒལ། ཐེ་ཚོམ་མེད་པས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་མི་སྐྱེ། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་དང་བྲལ་བས་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་སྤོང་བར་ནུས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས།ློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། （སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་བདུན།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ནི། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་བརྟེན་དུ་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་ཆེན་པོ་དང་། བྲམ་ཟེ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། ཁྱིམ་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ལ་གུས་པར་བྱེད། བཀུར་སྟི་བྱེད། མཆོད་པར་བྱེད་ཅིང་། ཆོས་གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་སྟན་དང་། སྨན་གྱི་རྙེད་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པར་གྱུར། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ལ་ནི་གུས་པར་མི་བྱེད། བཀུར་སྟི་མི་བྱེད། མཆོད་པར་མི་བྱེད་ཅིང་། ཆོས་གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་སྟན་དང་། སྨན་རྣམས་མི་འབུལ་ལོ།།

爾時，眾多異道聚會未曾講堂，作如是論：「我等昔來常為國王、大臣、長者、居士及餘一切之所奉事，恭敬供養衣被、飲食、臥具、湯藥，今悉斷絕，但恭敬供養沙門瞿曇、聲聞大眾衣被、飲食、臥具、湯藥。今此眾中，誰有智慧、大力，堪能密往詣彼沙門瞿曇眾中出家，聞彼法已，來還廣說，我等當複用彼聞法化諸國王、大臣、長者、居士，令其信樂，可得還復供養如前？」

時，有人言：「有一年少，名曰須深，聰明黠慧，堪能密往沙門瞿曇眾中出家，聽彼法已，來還宣說。」

時，諸外道詣須深所，而作是言：「我今日大眾聚集未曾講堂，作如是論：『我等先來為諸國王、大臣、長者、居士及諸世人之所恭敬奉事，供養衣被、飲食、臥具、湯藥，今悉斷絕，國王、大臣、長者、居士及諸世間悉共奉事沙門瞿曇、聲聞大眾。我此眾中，誰有聰明黠慧，堪能密往沙門瞿曇眾中出家學道，聞彼法已，來還宣說，化諸國王、大臣、長者、居士、令我此眾還得恭敬、尊重、供養？』其中有言：『唯有須深聰明黠慧，堪能密往瞿曇法中出家學道，聞彼說法，悉能受持，來還宣說。』是故我等故來相請，仁者當行。」

時，彼須深默然受請，詣王舍城迦蘭陀竹園。

དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་པ་མང་པོ་འདུས་ནས་འདུས་ཁང་སྔར་མ་བྱུང་བ་ཞིག་ཏུ་འདི་སྐད་དུ་གྲོས་བྱས་སོ། །སྔོན་ཆད་ང་ཚོར་རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། ཁྱིམ་པ་དང་། གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བཀུར་སྟི་བྱས་ཤིང་། གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྨན་གྱིས་མཆོད་པ་བྱས་པ་ད་ནི་རྒྱུན་ཆད། དགེ་སྦྱོང་གོའུ་ཏ་མ་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ལ་གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྨན་གྱིས་མཆོད་པ་བྱེད། ད་ལྟ་འདིར་འདུས་པའི་ནང་ནས་སུ་ཞིག་ཤེས་རབ་དང་སྟོབས་ཆེ་བ་ཡོད་པ་དེས་གསང་སྟེ་དགེ་སྦྱོང་གོའུ་ཏ་མའི་དགེ་འདུན་གྱི་ནང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། དེའི་ཆོས་ཐོས་ཏེ་ཚུར་ལོག་ནས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་ན། ང་ཚོས་ཀྱང་ཆོས་དེ་བཞིན་དུ་ཐོས་ནས་རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། ཁྱིམ་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་ཏེ། དད་པ་སྐྱེས་ན་སྔར་བཞིན་དུ་མཆོད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཚེ་མི་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། གཞོན་ནུ་སུ་སིམ་ཞེས་བྱ་བ་རིག་པ་དང་ཤེས་རབ་ཅན་ཞིག་ཡོད་དེ། དེས་གསང་སྟེ་དགེ་སྦྱོང་གོའུ་ཏ་མའི་དགེ་འདུན་གྱི་ནང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཆོས་ཉན་ཏེ་ཚུར་ལོག་ནས་བཤད་ནུས་སོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་སུ་སིམ་གྱི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །དེ་རིང་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་འདུས་ཁང་སྔར་མ་བྱུང་བ་ཞིག་ཏུ་འདུས་ནས་འདི་སྐད་དུ་གྲོས་བྱས་ཏེ། སྔོན་ཆད་རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། ཁྱིམ་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བཀུར་སྟི་བྱས་ཤིང་གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྨན་གྱིས་མཆོད་པ་བྱས་པ་ད་ནི་རྒྱུན་ཆད་དེ། རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། ཁྱིམ་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དགེ་སྦྱོང་གོའུ་ཏ་མ་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་དོ། །ད་ལྟ་འདིར་འདུས་པའི་ནང་ནས་སུ་ཞིག་རིག་པ་དང་ཤེས་རབ་ཅན་ཡོད་པ་དེས་གསང་སྟེ་དགེ་སྦྱོང་གོའུ་ཏ་མའི་ཆོས་ལུགས་སུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། དེའི་ཆོས་ཐོས་ཏེ་ཚུར་ལོག་ནས་བཤད་དེ། རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། ཁྱིམ་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་ན། ང་ཚང་བཀུར་སྟི་དང་རི་མོར་བྱ་བ་དང་མཆོད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ནང་ནས་འགའ་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། སུ་སིམ་ནི་རིག་པ་དང་ཤེས་རབ་ཅན་ཡིན་པས་གོའུ་ཏ་མའི་ཆོས་ལུགས་སུ་གསང་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། དེའི་ཆོས་ཐོས་ཏེ་ཐམས་ཅད་བཟུང་ནས་ཚུར་ལོག་སྟེ་བཤད་ནུས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ང་ཚོས་ཁྱོད་ལ་ཞུ་བར་འོངས་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་འགྲོ་བར་མཛོད་ཅིག། དེའི་ཚེ་སུ་སིམ་དེས་ཅང་མི་སྨྲ་བར་ཞུས་པ་བཞིན་དུ་ཁས་བླངས་ནས། རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་དུ་སོང་ངོ་།།

時，眾多比丘出房舍外露地經行。爾時，須深詣眾多比丘，而作是言：「諸尊！我今可得於正法中出家受具足，修梵行不？」

時，眾多比丘將彼須深詣世尊所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！今此外道須深欲求于正法中出家受具足，修梵行。」

爾時，世尊知外道須深心之所念，告諸比丘：「汝等當度彼外道須深，令得出家。」時，諸比丘愿度須深。

出家已經半月，有一比丘語須深言：「須深當知，我等生死已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。

以下是藏文翻譯： དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་གཟིམ་ཁང་གི་ཕྱི་རོལ་དུ་བྱུང་ནས་བླ་གབ་མེད་པར་འཆག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་སུ་ཤི་མས་དགེ་སློང་མང་པོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །འཕགས་པ་དག་བདག་ནི་དེང་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་དུ་རུང་ངམ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོས་སུ་ཤི་མ་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཁྲིད་དེ་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མུ་སྟེགས་ཅན་སུ་ཤི་མ་འདི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་ཏེ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་འདོད་དོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་སུ་ཤི་མའི་བསམ་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ཅན་སུ་ཤི་མ་དེ་རབ་ཏུ་བྱུང་དུ་ཆུག་ཅིག །དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སུ་ཤི་མ་རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་ཁས་བླངས་སོ། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཟླ་བ་ཕྱེད་འདས་པ་དང་། དགེ་སློང་ཞིག་གིས་སུ་ཤི་མ་ལ་སྨྲས་པ། སུ་ཤི་མ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །བདག་ཅག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་ལེན་པ་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཁྱེན་ཏོ།

」

時，彼須深語比丘言：「尊者！云何？學離欲、惡不善法，有覺有觀，離生喜樂，具足初禪，不起諸漏，心善解脫耶？」

比丘答言：「不也，須深！」

復問：「云何？離有覺有觀，內凈一心，無覺無觀，定生喜樂，具足第二禪，不起諸漏，心善解脫耶？」

比丘答言：「不也，須深！」

復問：「云何？尊者離喜，舍心住正念正智，身心受樂，聖說及舍，具足第三禪，不起諸漏，心善解脫耶？」

答言：「不也，須深！」

復問：「云何？尊者離苦息樂，憂喜先斷，不苦不樂舍，凈念一心，具足第四禪，不起諸漏，心善解脫耶？」

答言：「不也，須深！」

復問：「若復寂靜解脫起色、無色，身作證具足住，不起諸漏，心善解脫耶？」

答言：「不也，須深！」

須深復問：「云何？尊者所說不同，前後相違。云何不得禪定而復記說？」

比丘答言：「我是慧解脫也。」

作是說已，眾多比丘各從座起而去。

爾時，須深知眾多比丘去已，作是思惟：「此諸尊者所說不同，前後相違，言不得正受，而復記說自知作證。

」

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་སུ་ཤིན་གྱིས་དགེ་སློང་དེ་དག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བཙུན་པ་ཇི་ལྟར་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་བྲལ་བ་དང་། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ་གནས་པ་ན། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏམ། དགེ་སློང་གིས་སྨྲས་པ། སུ་ཤིན་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཇི་ལྟར་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་བ། ནང་རབ་ཏུ་དང་བ། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དཔྱོད་པ་མེད་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ་གནས་པ་ན། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏམ། དགེ་སློང་གིས་སྨྲས་པ། སུ་ཤིན་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།། ཡང་དྲིས་པ། བཙུན་པ་ཇི་ལྟར་དགའ་བ་དང་བྲལ་བ། བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་ཤིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་པ། ལུས་ཀྱིས་བདེ་བ་མྱོང་བ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྗོད་པ་དང་བཏང་སྙོམས་དང་ལྡན་པའི་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ་གནས་པ་ན། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏམ། སྨྲས་པ། སུ་ཤིན་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།། ཡང་དྲིས་པ། བཙུན་པ་ཇི་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་དང་བདེ་བ་དང་བྲལ་བ། སྔོན་ནས་ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ནུབ་པ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མེད་བདེ་བ་ཡང་མེད་པ། བཏང་སྙོམས་དང་དྲན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ལྡན་པའི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ་གནས་པ་ན། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏམ། སྨྲས་པ། སུ་ཤིན་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཞི་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་མེད་པ་རྣམས་ལ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ་ན། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏམ། སྨྲས་པ། སུ་ཤིན་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ།། སུ་ཤིན་གྱིང་དྲིས་པ། བཙུན་པ་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་གསུངས་པ་མི་མཐུན་པ་སྔ་ཕྱི་འགལ་བར་གྱུར། ཇི་ལྟར་བསམ་གཏན་མ་ཐོབ་པར་ལུང་བསྟན་པ་ཡིན། དགེ་སློང་གིས་སྨྲས་པ། ང་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ།། དེ་སྐད་སྨྲས་པ་དང་། དགེ་སློང་མང་པོ་དག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། དེའི་ཚེ་སུ་ཤིན་གྱིས་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་སོང་བར་ཤེས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ།། བཙུན་པ་འདི་དག་གི་གསུང་བ་མི་མཐུན་པ་སྔ་ཕྱི་འགལ་བར་གྱུར། ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པར་སྨྲས་ནས་ཀྱང་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པར་བྱེད་དོ།།

」作是思惟已，往詣佛所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！彼眾多比丘於我面前記說：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』我即問彼尊者：『得離欲、惡不善法，乃至身作證，不起諸漏，心善解脫耶？』彼答我言：『不也，須深！』我即問言：『所說不同，前後相違，言不入正受，而復記說，自知作證。』彼答我言：『得慧解脫。』作此說已，各從座起而去。我今問世尊：『云何彼所說不同，前後相違，不得正受，而復說言：「自知作證。」？』」

佛告須深：「彼先知法住，後知涅槃。彼諸善男子獨一靜處，專精思惟，不放逸法，離於我見，不起諸漏，心善解脫。」

須深白佛：「我今不知先知法住，後知涅槃。彼諸善男子獨一靜處，專精思惟，不放逸法，離於我見，不起諸漏，心善解脫。」

佛告須深：「不問汝知不知，且自先知法住，後知涅槃。彼諸善男子獨一靜處，專精思惟，不放逸住，離於我見，心善解脫。」

須深白佛：「唯愿世尊為我說法，令我得知法住智，得見法住智。」

佛告須深：「我今問汝，隨意答我。

བསམ་པ་དེ་ལྟར་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་མང་པོ་དག་གིས་བདག་གི་མདུན་དུ་ལུང་བསྟན་པ་ནི། ངེད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟན། བྱ་བ་བྱས། སླར་སྲིད་པ་མི་ལེན་པ་རང་གིས་མཁྱེན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། །བདག་གིས་དགེ་སློང་དེ་དག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་ཏེ། ཁྱེད་ཀྱིས་འདོད་ཆགས་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྤངས་ནས་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་བམ། དེ་དག་གིས་བདག་ལ་ལན་དུ། སུ་ཤིམ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། །བདག་གིས་ཡང་དྲིས་པ། ཁྱེད་ཀྱི་གསུང་བ་མི་མཐུན་ཞིང་སྔ་ཕྱི་འགལ་བར་གྱུར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པར་ཡང་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པར་ལུང་བསྟན་ནོ། །དེ་དག་གིས་བདག་ལ་ལན་དུ། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་བོ་ཞེས་སྨྲས་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། །ད་བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུ་བ་ནི། ཅི་ཡི་ཕྱིར་དེ་དག་གི་གསུང་བ་མི་མཐུན་ཞིང་སྔ་ཕྱི་འགལ་བར་གྱུར་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པར་ཡང་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པར་གསུང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་ཤིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དག་གིས་ཐོག་མར་ཆོས་གནས་པ་ཤེས། དེ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཤེས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་བཟང་པོ་དེ་དག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཤིང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ། བག་མེད་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བ། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ།། སུ་ཤིམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། བདག་གིས་ད་ལྟ་ཐོག་མར་ཆོས་གནས་པ་ཤེས། དེ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཤེས་པ་མ་ལགས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་བཟང་པོ་དེ་དག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཤིང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ། བག་མེད་པའི་ཆོས་དང་བྲལ་བ། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་ཤིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཤེས་སམ་མི་ཤེས་ཀྱུང་། ཐོག་མར་ཆོས་གནས་པ་ཤེས། དེ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཤེས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་བཟང་པོ་དེ་དག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཤིང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ། བག་མེད་པར་མི་གནས་པ། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ།། སུ་ཤིམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་ལ་ཆོས་བསྟན་དུ་གསོལ། བདག་གིས་ཆོས་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་དང་། ཆོས་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བར་བྱ་བའི་སླད་དུའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་ཤིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ད་ཁྱོད་ལ་དྲི་བ་འདྲི་བས། ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དགར་ལན་ཐོབ་ཅིག།

須深！于意云何？有生故有老死，不離生有老死耶？」

須深答曰：「如是，世尊！」

「有生故有老死，不離生有老死。如是生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行、無明，有無明故有行，不離無明而有行耶？」

須深白佛：「如是，世尊！有無明故有行，不離無明而有行。」

佛告須深：「無生故無老死，不離生滅而老死滅耶？」

須深白佛言：「如是，世尊！無生故無老死，不離生滅而老死滅。」

「如是，乃至無無明故無行，不離無明滅而行滅耶？」

須深白佛：「如是，世尊！無無明故無行，不離無明滅而行滅。」

佛告須深：「作如是知、如是見者，為有離欲、惡不善法，乃至身作證具足住不？」

須深白佛：「不也，世尊！」

佛告須深：「是名先知法住，後知涅槃。彼諸善男子獨一靜處，專精思惟，不放逸住，離於我見，不起諸漏，心善解脫。」

佛說此經已，尊者須深遠塵離垢，得法眼凈。

爾時，須深見法得法，覺法度疑，不由他信，不由他度，于正法中心得無畏，稽首佛足，白佛言：「世尊！我今悔過，我于正法中盜密出家，是故悔過。

སུ་ཤིམ། འདི་ལ་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་རྒ་ཤི་ཡོད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་མ་བྲལ་བར་རྒ་ཤི་ཡོད་དམ། སུ་ཤིམ་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་དེ་བཞིན་ནོ།། སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་རྒ་ཤི་ཡོད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་མ་བྲལ་བར་རྒ་ཤི་ཡོད་དོ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། མ་རིག་པ་སྟེ། མ་རིག་པ་ཡོད་པས་འདུ་བྱེད་ཡོད་པ་དང་། མ་རིག་པ་དང་མ་བྲལ་བར་འདུ་བྱེད་ཡོད་དམ། སུ་ཤིམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །མ་རིག་པ་ཡོད་པས་འདུ་བྱེད་ཡོད་པ་དང་། མ་རིག་པ་དང་མ་བྲལ་བར་འདུ་བྱེད་ཡོད་དོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་ཤིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྐྱེ་བ་མེད་པས་རྒ་ཤི་མེད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་འགག་པ་དང་མ་བྲལ་བར་རྒ་ཤི་འགག་གམ། སུ་ཤིམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །སྐྱེ་བ་མེད་པས་རྒ་ཤི་མེད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་འགག་པ་དང་མ་བྲལ་བར་རྒ་ཤི་འགག་གོ། དེ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པ་མེད་པས་འདུ་བྱེད་མེད་པ་དང་། མ་རིག་པ་འགག་པ་དང་མ་བྲལ་བར་འདུ་བྱེད་འགག་གམ། སུ་ཤིམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །མ་རིག་པ་མེད་པས་འདུ་བྱེད་མེད་པ་དང་། མ་རིག་པ་འགག་པ་དང་མ་བྲལ་བར་འདུ་བྱེད་འགག་གོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་ཤིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་ལྟར་ཤེས་པ་དང་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེས་འདོད་ཆགས་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་ནས། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སམ། སུ་ཤིམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ནི་མ་ལགས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སུ་ཤིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ནི་ཐོག་མར་ཆོས་གནས་པ་ཤེས། དེ་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་བཟང་པོ་དེ་དག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ཤིང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ། བག་མེད་པར་མི་གནས་པ། བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བར་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། ཚེ་དཔ་སུ་ཤིམ་གྱིས་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བར་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཐོབ་བོ།། དེའི་ཚེ་སུ་ཤིམ་གྱིས་ཆོས་མཐོང་། ཆོས་ཐོབ། ཆོས་རྟོགས། ཐེ་ཚོམ་ལས་རྒལ། གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག །གཞན་གྱིས་མི་འདྲེན། དམ་པའི་ཆོས་ལ་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་ད་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་དེ། བདག་གིས་དམ་པའི་ཆོས་ལས་མ་གནང་བར་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་དོ།།

」

佛告須深：「云何于正法中盜密出家？」

須深白佛言：「世尊！有眾多外道來詣我所，語我言：『須深當知，我等先為國王、大臣、長者、居士及余世人恭敬供養，而今斷絕，悉共供養沙門瞿曇、聲聞大眾。汝今密往沙門瞿曇、聲聞眾中出家受法，得彼法已，還來宣說我等，當以彼聞法教化世間，令彼恭敬供養如初。』是故，世尊！我于正法、律中盜密出家，今日悔過，唯愿世尊聽我悔過，以哀愍故。」

佛告須深：「受汝悔過，汝當具說：『我昔愚癡、不善、無智，于正法、律盜密出家，今日悔過，自見罪、自知罪，于當來世律儀成就，功德增長，終不退減。』所以者何？凡人有罪，自見、自知而悔過者，于當來世律儀成就，功德增長，終不退減。」

佛告須深：「今當說譬，其智慧者，以譬得解。譬如國王有防邏者，捉捕盜賊，縛送王所，白言：『大王！此人劫盜，愿王處罪。』王言：『將罪人去，反縛兩手，惡聲宣令，周遍國中，然後將出城外刑罪人處，遍身四體，劖以百矛。』彼典刑者受王教令，送彼罪人，反縛兩手，惡聲宣唱，周遍城邑，將出城外刑罪人處，遍身四體，劖以百矛。日中，王問：『罪人活耶？』臣白言：『活。』王復敕臣：『復劖百矛。

」

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སུ་ཞིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དམ་པའི་ཆོས་ལས་ཅིའི་ཕྱིར་རྐུ་ཐབས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བྱུང་། སུ་ཞིམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། མུ་སྟེགས་པ་མང་པོ་བདག་གི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས་བདག་ལ་སྨྲས་པ། སུ་ཞིམ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །སྔོན་ཆད་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་པོ་ཆེན་པོ་དང་ཁྱིམ་བདག་དང་ཁྱིམ་པ་དང་འཇིག་རྟེན་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཅག་ལ་གུས་པར་བྱས་ཏེ་མཆོད་པ་བྱས་པ་དེ་ད་ནི་ཆད་དེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་དོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ད་ལྟ་གསང་སྟེ་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མ་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་གྱི་ནང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཆོས་ཉན་ཞིག །དེའི་ཆོས་ཐོབ་ནས་སླར་འོངས་ཏེ་བདག་ཅག་ལ་སྨྲོས་ཤིག །བདག་ཅག་གིས་ཆོས་དེ་ཐོས་ནས་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གིས་སྔར་བཞིན་དུ་གུས་པར་བྱས་ཏེ་མཆོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རྐུ་ཐབས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ། དེ་རིང་འགྱོད་པ་སྐྱེས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འགྱོད་པ་བཤགས་པར་གསོལ། ཐུགས་རྗེས་དགོངས་ནས་བདག་གི་འགྱོད་པ་གསན་དུ་གསོལ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སུ་ཞིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱི་འགྱོད་པ་མཉན་གྱི། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་སྨྲོས་ཤིག །བདག་སྔོན་ཆད་རྨོངས་ཤིང་མི་མཁས་པ་དང་ཤེས་རབ་མེད་པས་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རྐུ་ཐབས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ། དེ་རིང་འགྱོད་པ་སྐྱེས་ནས་རང་གི་ཉེས་པ་མཐོང་ཞིང་རང་གི་ཉེས་པ་ཤེས་ཏེ། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལྡན་པ་དང་དགེ་བའི་ཆོས་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ནམ་ཡང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་ཟག་གང་ཞིག་ཉེས་པ་བྱས་ནས་རང་གིས་མཐོང་ཞིང་རང་གིས་ཤེས་ཏེ་འགྱོད་པ་བཤགས་ན། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་ལྡན་པ་དང་དགེ་བའི་ཆོས་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ནམ་ཡང་ཉམས་པར་མི་འག། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སུ་ཞིམ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ནི་དཔེ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་དཔེ་ལས་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཞིག་གི་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱིས་རྐུན་པོ་ཞིག་བཟུང་ནས་བཅིངས་ཏེ་རྒྱལ་པོའི་དྲུང་དུ་ཁྲིད་ནས་གསོལ་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། མི་འདིས་རྐུ་བྱས་པས་ཆད་པ་གཅོད་པར་ཞུ། རྒྱལ་པོས་བཀའ་སྩལ་པ། ཉེས་པ་ཅན་དེ་ཁྲིད་ནས་ལག་པ་གཉིས་རྒྱབ་ཏུ་བསྡམས་ཏེ། སྐད་ངན་པས་སྒྲོགས་ཤིང་གྲོང་ཁྱེར་ཐམས་ཅད་དུ་བསྐོར་ནས། དེ་ནས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཆད་པ་གཅོད་པའི་གནས་སུ་ཁྲིད་དེ། ལུས་ཡན་ལག་བཞི་པོ་ལ་མདུང་བརྒྱས་དབུག་པར་བྱའོ། །ཆད་པ་གཅོད་པའི་མི་དེས་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་བཞིན་དུ་ཉེས་པ་ཅན་དེ་ཁྲིད་ནས་ལག་པ་གཉིས་རྒྱབ་ཏུ་བསྡམས་ཏེ། སྐད་ངན་པས་སྒྲོགས་ཤིང་གྲོང་ཁྱེར་ཐམས་ཅད་དུ་བསྐོར་ནས། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཆད་པ་གཅོད་པའི་གནས་སུ་ཁྲིད་དེ། ལུས་ཡན་ལག་བཞི་པོ་ལ་མདུང་བརྒྱས་དབུགས་སོ། །ཉི་མ་གུང་ལ་རྒྱལ་པོས་དྲིས་པ། ཉེས་པ་ཅན་དེ་གསོན་ནམ། བློན་པོས་གསོལ་པ། གསོན་ནོ། །རྒྱལ་པོས་བློན་པོ་ལ་ཡང་བསྐུལ་ཏེ། ཡང་མདུང་བརྒྱས་དབུག་པར་གྱིས་ཤིག །

』至日晡時，復劖百矛，彼猶不死。」

佛告須深：「彼王治罪，劖以三百矛，彼罪人身寧有完處如手掌不？」

須深白佛：「無也，世尊！」

復問須深：「時彼罪人，劖以三百矛因緣，受苦極苦劇不？」

須深白佛：「極苦。世尊！若劖以一矛，苦痛難堪，況三百矛，當可堪忍？」

佛告須深：「此尚可耳，若於正法、律盜密出家，盜受持法，為人宣說，當受苦痛倍過於彼。」

佛說是法時，外道須深漏盡意解，佛說此經已，尊者須深聞佛所說，歡喜奉行。

（三四八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「如來成就十種力，得四無畏，知先佛住處，能轉梵輪，于大眾中震師子吼言：『此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行……』」廣說乃至「『純大苦聚集，純大苦聚滅。』諸比丘！此是真實教法顯現，斷生死流，乃至其人悉善顯現。如是真實教法顯現，斷生死流，足令善男子正信、出家，方便修習，不放逸住，于正法、律精勤苦行，皮筋骨立，血肉枯竭；若其未得所當得者，不捨慇勤精進，方便堅固堪能。

བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས། Let me translate this Buddhist text into Tibetan: ཉི་མ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་སླར་ཡང་མདུང་བརྒྱས་བསྣུན་ཀྱང་ཁོང་ད་དུང་མ་ཤིའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སུ་ཤིན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྒྱལ་པོས་ཉེས་པ་ཅན་དེ་ལ་མདུང་སུམ་བརྒྱས་བསྣུན་པའི་ཆད་པ་བཅད་པས། ཉེས་པ་ཅན་དེའི་ལུས་ལ་ལག་མཐིལ་ཙམ་གྱི་སྐྱོན་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཡོད་དམ། སུ་ཤིན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལགས། དེ་ལྟར་མ་མཆིས་སོ། ། ཡང་སུ་ཤིན་ལ་དྲིས་པ། དེའི་ཚེ་ཉེས་པ་ཅན་དེ་མདུང་སུམ་བརྒྱས་བསྣུན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་མྱོང་ངམ། སུ་ཤིན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལགས། ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །མདུང་གཅིག་གིས་བསྣུན་པའི་ན་ཟུག་ཀྱང་བཟོད་པར་དཀའ་ན། མདུང་སུམ་བརྒྱས་བསྣུན་པ་ཇི་ལྟར་བཟོད་པར་ནུས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སུ་ཤིན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ནི་ད་དུང་བཟོད་པར་ནུས་མོད། གལ་ཏེ་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་གསང་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས། ཆོས་བརྐུས་ཏེ་གཞན་ལ་འཆད་ན། དེ་བས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་འདི་གསུངས་པའི་ཚེ། མུ་སྟེགས་ཅན་སུ་ཤིན་ཟག་པ་ཟད་ཅིང་བློ་གྲོས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། བཙུན་པ་སུ་ཤིན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། （སུམ་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་རྩ་བརྒྱད།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟར། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྟོབས་བཅུ་དང་ལྡན་ཞིང་། མི་འཇིགས་པ་བཞི་ཐོབ་པ། སྔོན་གྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་གནས་མཁྱེན་པ། ཚངས་པའི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་ནུས་པ། འཁོར་གྱི་དབུས་སུ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོག་པར་མཛད་དེ། འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་སྟེ། དཔེར་ན་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཅེས་བྱ་བ་ནས། རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པའོ། །དགེ་སློང་དག །འདི་ནི་བདེན་པའི་བསྟ་མངོན་པར་གསལ་བ། སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བའི་རྒྱུན་གཅོད་པ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ལེགས་པར་མངོན་པར་གསལ་བའོ། །དེ་ལྟར་བདེན་པའི་བསྟན་པ་མངོན་པར་གསལ་ཞིང་། སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བའི་རྒྱུན་གཅོད་པ་ནི། དགེ་བའི་ཕོ་ཉ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ། ཐབས་ལ་མཁས་པར་བསླབ་ཅིང་བག་ཡོད་པར་གནས་པ། དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་བརྩོན་འགྲུས་དྲག་པོས་དཀའ་བ་སྤྱོད་ཅིང་། པགས་པ་དང་། ཆུ་རྒྱུས་དང་། རུས་པ་ལུས་པ། ཁྲག་དང་ཤ་སྐམས་པ། གལ་ཏེ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་མ་ཐོབ་ཀྱང་། བརྩོན་འགྲུས་དང་འབད་པ་མི་གཏོང་ཞིང་། ཐབས་བརྟན་པོས་བཟོད་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པའོ།

所以者何？懈怠苦住，能生種種惡不善法，當來有結，熾然增長，于未來世生、老、病、死，退其大義故。精進樂獨住者，不生種種惡不善法，當來有結，熾然苦報，不于未來世增長生、老、病、死，大義滿足，得成第一教法之場。所謂大師面前，親承說法，寂滅涅槃，菩提正向，善逝、正覺。是故，比丘！當觀自利、利他、自他俱利，精勤修學，我今出家，不愚不惑，有果有樂，諸所供養衣服、飲食、臥具、湯藥者，悉得大果、大福、大利，當如是學。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三四九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「善來比丘！善出家、善得己利，曠世時時得生聖處，諸根具足，不愚不癡，不須手語，好說、惡說堪能解義。我今於此世作佛——如來、應、等正覺、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛世尊，說法寂滅、涅槃、菩提正向、善逝、等正覺。所謂此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，緣行識，乃至純大苦聚集，無明滅則行滅，乃至純大苦聚滅。

「諸比丘！難得之處已得，生於聖處，諸根具足，乃至純大苦聚集，純大苦滅。是故，比丘！當如是學，自利、利他、自他俱利。

འདི་ལྟར་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལེ་ལོའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནས་པས་མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བར་བྱེད་ཅིང་། མ་འོངས་པར་འབྲས་བུ་དང་བཅས། རབ་ཏུ་འབར་ཞིང་འཕེལ་བ། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་རྣམས་འབྱུང་བ། དོན་ཆེན་པོ་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། བརྩོན་འགྲུས་དང་གཅིག་པུར་གནས་པ་ལ་དགའ་བས། མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྣ་ཚོགས་མི་སྐྱེ་ཞིང་། མ་འོངས་པར་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་དང་། རབ་ཏུ་འབར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་སྨིན་དང་། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་རྣམས་མི་འཕེལ་བར་བྱེད་ཅིང་། དོན་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་དེ། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་དང་པོ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། འདི་ལྟ་སྟེ་མངོན་སུམ་དུ་ཆོས་གསུངས་པ་མཉན་ཅིང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བ། བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་ཕྱོགས་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་རང་དོན་དང་། གཞན་དོན་དང་། རང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དོན་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། བདག་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་འདི་རྨོངས་པ་མ་ཡིན། གཏི་མུག་མ་ཡིན། འབྲས་བུ་དང་བདེ་བ་དང་བཅས་པ། ཅི་ཡང་རུང་སྟེ་གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྨན་གྱིས་མཆོད་པ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་དང་། བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་དང་། ཕན་ཡོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་པ་ན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་མཉན་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། (སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་རྩ་དགུ་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་: དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་ལེགས་པར་འོངས་སོ། ལེགས་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་། རང་གི་དོན་ལེགས་པར་ཐོབ། བསྐལ་པ་མང་པོར་དམ་པའི་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་ཐོབ། དབང་པོ་ཚང་བ། རྨོངས་པ་མཡིན། གཏི་མུག་མ་ཡིན། ལག་བརྡས་མི་དགོས་པ། བཟང་པོ་དང་ངན་པའི་དོན་ཤེས་པར་ནུས་པའོ། བདག་ནི་འཇིག་རྟེན་འདིར་སངས་རྒྱས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ། དགྲ་བཅོམ་པ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས། རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་གདུལ་བྱའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏེ། ཞི་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་ཕྱོགས་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྟོན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བའི་བར་དང་། མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག །འདུ་བྱེད་འགགས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་པ་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པའི་བར་རོ། དགེ་སློང་དག་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་གནས་རྙེད། དམ་པའི་གནས་སུ་སྐྱེས། དབང་པོ་ཚང་བ་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པའི་བར་རོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། རང་དོན་དང་། གཞན་དོན་དང་། རང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དོན་ནོ།

如是出家，不愚不癡，有果有樂，有樂果報，供養衣服、飲食、臥具、湯藥者，悉得大果、大福、大利。是故，比丘！當如是學。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三五〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「多聞聖弟子不作是念：『何所有故此有？何所起故此起？何所無故此無？何所滅故此滅？』然彼多聞聖弟子知所謂此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，乃至純大苦聚集，無明滅故行滅，乃至純大苦聚滅。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三五一）

如是我聞：

一時，尊者那羅、尊者茂師羅、尊者殊勝、尊者阿難住舍衛國象耳池側。

爾時，尊者那羅語尊者茂師羅言：「有異信、異欲、異聞、異行覺想、異見審諦忍，有如是正自覺知見生，所謂生故有老死，不離生有老死耶？」尊者茂師羅言：「有異信、異欲、異聞、異行覺想、異見審諦忍，有如是正自覺知見生，所謂有生故有老死，不異生有老死。如是說有。

དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ནི། རྨོངས་པ་མ་ཡིན། གཏི་མུག་མ་ཡིན། འབྲས་བུ་དང་བཅས། བདེ་བ་དང་བཅས། བདེ་བའི་རྣམ་སྨིན་དང་བཅས་ཏེ། གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། མལ་ཆ་དང་། སྨན་གྱིས་མཆོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་དང་། བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་དང་། ཕན་ཡོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་དེ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་པ་ན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་མཉན་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། (སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་: དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པ་ཐོས་པ་མང་པོས་འདི་ལྟར་མི་སེམས་ཏེ། ཅི་ཞིག་ཡོད་པས་འདི་ཡོད། ཅི་ཞིག་བྱུང་བས་འདི་འབྱུང་། ཅི་ཞིག་མེད་པས་འདི་མེད། ཅི་ཞིག་འགགས་པས་འདི་འགག །འོན་ཀྱང་འཕགས་པ་ཐོས་པ་མང་པོས་མཁྱེན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འབྱུང་བའི་བར་དང་། མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འགག་པའི་བར་རོ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་པ་ན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་མཉན་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། (སུམ་བརྒྱ་ང་གཅིག་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་: དུས་གཅིག་ན། བཙུན་པ་ན་ར་ལ་དང་། བཙུན་པ་མཽ་ཤི་ར་དང་། བཙུན་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་དང་། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་རྣམས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་གླང་པོའི་རྣ་བའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ན་ར་ལས་བཙུན་པ་མཽ་ཤི་ར་ལ་སྨྲས་པ། དད་པ་ཐ་དད། འདོད་པ་ཐ་དད། ཐོས་པ་ཐ་དད། སྤྱོད་པ་རྟོག་པ་འདུ་ཤེས་ཐ་དད། ལྟ་བ་བརྟག་པ་བཟོད་པ་ཐཅིང་། དེ་ལྟ་བུའི་ཡང་དག་པའི་རང་གི་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བ་སྐྱེ་བ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཡོད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་མ་བྲལ་བར་རྒ་ཤི་ཡོད་དམ། བཙུན་པ་མཽ་ཤི་རས་སྨྲས་པ། དད་པ་ཐ་དད། འདོད་པ་ཐ་དད། ཐོས་པ་ཐ་དད། སྤྱོད་པ་རྟོག་པ་འདུ་ཤེས་ཐ་དད། ལྟ་བ་བརྟག་པ་བཟོད་པ་ཐ་དད་ཅིང་། དེ་ལྟ་བུའི་ཡང་དག་པའི་རང་གི་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བ་སྐྱེ་བ་ཡོད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་རྒ་ཤི་ཡོད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་མི་འདྲ་བར་རྒ་ཤི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། དེ་ལྟར་སྨྲས་སོ།

」

「尊者茂師羅！有異信，乃至異忍，得自覺知見生，所謂有滅、寂滅、涅槃耶？」

尊者茂師羅答言：「有異信，乃至異忍，得自覺知見生，所謂有滅、寂滅、涅槃。」

復問：「尊者茂師羅！有滅則寂滅、涅槃，說者汝今便是阿羅漢，諸漏盡耶？」

尊者茂師羅默然不答，第二、第三問亦默然不答。

爾時，尊者殊勝語尊者茂師羅：「汝今且止，我當爲汝答尊者那羅。」

尊者茂師羅言：「我今且止，汝為我答。」

爾時，尊者殊勝語尊者那羅：「有異信，乃至異忍，得自覺知見生，所謂有滅則寂滅、涅槃。」

時，尊者那羅問尊者殊勝言：「有異信，乃至異忍，得自覺知見生，所謂有滅則寂滅、涅槃者，汝今便是漏盡阿羅漢耶？」

尊者殊勝言：「我說有滅則寂滅、涅槃，而非漏盡阿羅漢也。」

尊者那羅言：「所說不同，前後相違，如尊者所說，有滅則寂滅、涅槃，而復言非漏盡阿羅漢耶？」

尊者殊勝語尊者那羅言：「今當說譬，夫智者以譬得解，如曠野路邊有井，無繩無罐，得取其水。時，有行人，熱渴所逼，繞井求覓，無繩無罐，諦觀井水，如實知見，而不觸身。如是，我說有滅則寂滅、涅槃，而自不得漏盡阿羅漢。

」

བཙུན་པ་རྒྱས་པའི་སློབ་དཔོན་ལགས། དད་པ་གཞན་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བཟོད་པ་གཞན་གྱིས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོད་པ་འགག་པ་དང་། ཞི་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནམ། བཙུན་པ་རྒྱས་པའི་སློབ་དཔོན་གྱིས་སྨྲས་པ། དད་པ་གཞན་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བཟོད་པ་གཞན་གྱིས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོད་པ་འགག་པ་དང་། ཞི་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། བཙུན་པ་རྒྱས་པའི་སློབ་དཔོན་ལགས། ཡོད་པ་འགག་པ་ནི་ཞི་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ན། ཁྱོད་ད་ལྟ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་ཡིན་ནམ། བཙུན་པ་རྒྱས་པའི་སློབ་དཔོན་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། །ལན་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་ཡང་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་པས་བཙུན་པ་རྒྱས་པའི་སློབ་དཔོན་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱོད་ད་ལྟ་བཞུགས་ཤིག །ངས་བཙུན་པ་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལ་ལན་འདེབས་སོ། བཙུན་པ་རྒྱས་པའི་སློབ་དཔོན་གྱིས་སྨྲས་པ། ང་ད་ལྟ་བཞུགས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངའི་ཚབ་ཏུ་ལན་ཐོབ་ཅིག དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་པས་བཙུན་པ་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། དད་པ་གཞན་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བཟོད་པ་གཞན་གྱིས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོད་པ་འགག་པ་ནི་ཞི་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུས་བཙུན་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་ལ་དྲིས་པ། དད་པ་གཞན་དང་། དེ་བཞིན་དུ་བཟོད་པ་གཞན་གྱིས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཡོད་པ་འགག་པ་ནི་ཞི་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ན། ཁྱོད་ད་ལྟ་ཟག་པ་ཟད་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡིན་ནམ། བཙུན་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་པས་སྨྲས་པ། ངས་ཡོད་པ་འགག་པ་ནི་ཞི་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར་བཤད་ཀྱང་། ཟག་པ་ཟད་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་མ་ཡིན་ནོ། བཙུན་པ་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུས་སྨྲས་པ། གསུང་བ་མི་མཐུན་ཞིང་སི་འགལ་བར་གྱུር་ཏེ། བཙུན་པས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། ཡོད་པ་འགག་པ་ནི་ཞི་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ན། ཡང་ཟག་པ་ཟད་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་མ་ཡིན་ཞེས་གསུང་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། བཙུན་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་པས་བཙུན་པ་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། ད་ལྟ་དཔེ་ཞིག་བརྗོད་པར་བྱའོ། །མཁས་པ་རྣམས་ནི་དཔེས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་དགོན་པའི་ལམ་གྱི་འགྲམ་ན་ཁྲོན་པ་ཞིག་ཡོད་ལ། ཐག་པ་དང་བུམ་པ་མེད་པས་ཆུ་ལེན་མི་ནུས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེའི་ཚེ་འགྲོ་བ་པོ་ཞིག་ཚ་བས་གདུངས་ཤིང་སྐོམ་པས་ཉེན་པས་ཁྲོན་པའི་མཐའ་སྐོར་ནས་བཙལ་ཡང་། ཐག་པ་དང་བུམ་པ་མེད་པས། ཁྲོན་པའི་ཆུ་ལ་ཞིབ་ཏུ་བལྟས་ནས། ཡང་དག་པར་ཤེས་ཤིང་མཐོང་ཡང་ལུས་ལ་རེག་པར་མི་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ། ངས་ཡོད་པ་འགག་པ་ནི་ཞི་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པར་བཤད་ཀྱང་། རང་ཉིད་ཟག་པ་ཟད་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ་མ་ཐོབ་བོ།

」

爾時，尊者阿難語尊者那羅言：「彼尊者殊勝所說，汝復云何？」

尊者那羅語尊者阿難言：「尊者殊勝善說真實，知復何言。」

時，彼正士各各說已，從座起去。

（三五二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若諸沙門、婆羅門於法不如實知，法集、法滅、法滅道跡不如實知，彼非沙門、沙門數，非婆羅門、婆羅門數，彼亦非沙門義、婆羅門義，見法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』

「云何法不如實知？云何法集不如實知？云何法滅不如實知？云何法滅道跡不如實知？謂于老死法不如實知，老死集、老死滅、老死滅道跡不如實知。如是生、有、取、愛、受、觸、六入處不如實知，六入處集、六入處滅、六入處滅道跡不如實知。如是諸法不如實知，法集、法滅、法滅道跡不如實知。

「若諸沙門、婆羅門於法如實知，法集、法滅、法滅道跡如實知，當知是沙門、婆羅門，沙門之沙門數、婆羅門之婆羅門數。彼以沙門義、婆羅門義，見法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。

དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཙུན་པ་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་པས་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། བཙུན་པ་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཁྱད་པར་འཕགས་པས་ལེགས་པར་བདེན་པ་གསུངས་པས། བདག་གིས་ཅི་ཞིག་སྨྲ་བར་བྱ། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དེ་དག་རེ་རེས་བཤད་ཟིན་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ༼སུམ་བརྒྱ་ང་གཉིས་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཆོས་འགག་པ་དང་། ཆོས་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་གི་གྲངས་སུ་མི་གཏོགས། བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་གྲངས་སུ་མི་གཏོགས། དེ་དག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གི་དོན་དང་བྲམ་ཟེའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པར། ཆོས་མཐོང་ནས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་མི་ཤེས་སོ། ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་འགག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་ཞེ་ན། རྒ་ཤིའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྒ་ཤི་འགག་པ་དང་། རྒ་ཤི་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་བྱུང་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཆོས་འགག་པ་དང་། ཆོས་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཆོས་འགག་པ་དང་། ཆོས་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། དགེ་སྦྱོང་གི་དགེ་སྦྱོང་གི་གྲངས་སུ་གཏོགས། བྲམ་ཟེའི་བྲམ་ཟེའི་གྲངས་སུ་གཏོགས། དེ་དག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གི་དོན་དང་བྲམ་ཟེའི་དོན་གྱིས་ཆོས་མཐོང་ནས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ཤེས་སོ།

』

「何等法如實知？何等法集、法滅、法滅道跡如實知？謂老死法如實知，老死集、老死滅、老死滅道跡如實知。如是生、有、取、愛、受、觸、六入處如實知，六入處集、六入處滅、六入處滅道跡如實知。如是諸法如實知，法集、法滅、法滅道跡如實知。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三五三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若沙門、婆羅門於法不如實知，法集、法滅、法滅道跡不如實知，當知是沙門、婆羅門，非沙門之沙門數，非婆羅門之婆羅門數，彼亦非沙門義、非婆羅門義，見法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』

「何等法不如實知？何等法集、法滅、法滅道跡不如實知？謂六入處法不如實知，六入處集、六入處滅、六入處滅道跡不如實知，而於觸如實知者，無有是處，觸集、觸滅、觸滅道跡如實知者，無有是處。如是受、愛、取、有、生、老、死如實知者，無有是處。

「若沙門、婆羅門於六入處如實知，六入處集、六入處滅、六入處滅道跡如實知者，于觸如實知，斯有是處。如是受、愛、取、有、生、老、死如實知者，斯有是處。

』

以下是藏文翻譯： གང་དག་ཆོས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཆོས་འགག་པ་དང་། ཆོས་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན། རྒ་ཤི་ཆོས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྒ་ཤི་འགག་པ་དང་། རྒ་ཤི་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའོ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཀུན་འབྱུང་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའོ། དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཆོས་འགག་པ་དང་། ཆོས་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། (སུམ་བརྒྱ་ང་གསུམ་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟན་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་ཆོས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཆོས་འགག་པ་དང་། ཆོས་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་གྲངས་སུ་མི་བགྲང་། བྲམ་ཟེའི་གྲངས་སུ་མི་བགྲང་སྟེ། དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་དོན་དང་བྲམ་ཟེའི་དོན་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང་། ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་བདག་གིས་རང་གིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད་དོ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན་ཏོ། བྱ་བ་བྱས་སོ། སླར་ཡང་སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་མི་ལེན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནུས་སོ། ཆོས་གང་དག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན། ཆོས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། ཆོས་འགག་པ་དང་། ཆོས་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཆོས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཀུན་འབྱུང་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང་། རེག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་མི་ནུས་པ་དང་། རེག་པའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རེག་པ་འགག་པ་དང་། རེག་པ་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་མི་ནུས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲིད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་མི་ནུས་སོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཀུན་འབྱུང་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་རེག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་ནུས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲིད་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་ཤི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་ནུས་སོ།

」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三五四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘……如上說。差別者：「若諸沙門、婆羅門於六入處不如實知，而欲超度觸者，無有是處，觸集、觸滅、觸滅道跡超度者，無有是處。如是超度受、愛、取、有、生、老、死者，無有是處，超度老死集、老死滅、老死滅道跡者，無有是處。若沙門、婆羅門於六入處如實知，六入處集、六入處滅、六入處滅道跡如實知，而超度觸者，斯有是處。如是超度受、愛、取、有、生、老、死者，斯有是處，乃至超度老死滅道跡者，斯有是處。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如老死，乃至六入處三經。

如是老死，乃至行三經，亦如是說。

（三五五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「當覺知老死，覺知老死集、老死滅、老死滅道跡。如是，乃至當覺知行、行集、行滅、行滅道跡。

「云何當覺知老死？覺知緣生故有老死，如是老死覺知。云何老死集？生集是老死集，如是老死集覺知。云何老死滅覺知？謂生滅是老死滅，如是老死滅覺知。

」

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། ཁྱད་པར་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་བཞིན་དུ་རེག་པ་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་གནས་མེད་དོ། རེག་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རེག་པ་འགོག་པ་དང༌། རེག་པ་འགོག་པའི་ལམ་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་གནས་མེད་དོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་དང༌། སྲིད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་ཤི་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་གནས་མེད་དོ། རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རྒ་ཤི་འགོག་པ་དང༌། རྒ་ཤི་འགོག་པའི་ལམ་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་གནས་མེད་དོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགོག་པ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགོག་པའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས་རེག་པ་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང༌། སྲེད་པ་དང༌། ལེན་པ་དང༌། སྲིད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། རྒ་ཤི་ལས་འདའ་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། རྒ་ཤི་འགོག་པའི་ལམ་ལས་འདའ་བར་འདོད་པའི་བར་དེ་ནི་གནས་ཡོད་དོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌། རྒ་ཤི་ནས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་བར་གྱི་མདོ་གསུམ་མོ། དེ་བཞིན་དུ་རྒ་ཤི་ནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་བར་གྱི་མདོ་གསུམ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྒ་ཤི་ཡང་དགྟོགས་པར་བྱ། རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། རྒ་ཤི་འགོག་པ་དང༌། རྒ་ཤི་འགོག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་འདུ་བྱེད་དང༌། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང༌། འདུ་བྱེད་འགོག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་འགོག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པར་བྱའོ། ཇི་ལྟར་ན་རྒ་ཤི་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་འབྱུང་བར་རྟོགས་པའོ། ཇི་ལྟར་ན་རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་བ་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་བར་རྟོགས་པའོ། ཇི་ལྟར་ན་རྒ་ཤི་འགོག་པ་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་འགོག་པ་ནི་རྒ་ཤི་འགོག་པར་རྟོགས་པའོ།

云何老死滅道跡覺知？謂八聖道是老死滅道跡，如是老死滅道跡覺知，乃至云何行覺知？謂三行，身行、口行、意行，如是行覺知。云何行集覺知？謂無明集是行集，如是行集覺知。云何行滅覺知？無明滅是行滅，如是行滅覺知。云何行滅道跡覺知？謂八聖道是行滅道跡，如是行滅道跡覺知。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三五六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四十四種智。諦聽，善思，當爲汝說。何等為四十四種智？謂老死智、老死集智、老死滅智、老死滅道跡智。如是生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行智，行集智、行滅智、行滅道跡智，是名四十四種智。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三五七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有七十七種智。諦聽，善思，當爲汝說。云何七十七種智，生緣老死智，非餘生緣老死智；過去生緣老死智，非余過去生緣老死智；未來生緣老死智，非余未來生緣老死智；及法住智，無常、有為、心所緣生、盡法、變易法、離欲法、滅法斷知智。

གང་དུ་རྒ་ཤི་འགོག་པའི་ལམ་རྗེས་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ནི་རྒ་ཤི་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྒ་ཤི་འགོག་པའི་ལམ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱའོ། འདུ་བྱེད་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། འདུ་བྱེད་གསུམ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དང་། ངག་གི་འདུ་བྱེད་དང་། ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་རྟོགས་པར་བྱའོ། འདུ་བྱེད་ཀུན་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀུན་འབྱུང་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་ཀུན་འབྱུང་བ་རྟོགས་པར་བྱའོ། འདུ་བྱེད་འགག་པ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་འགག་པ་ནི་འདུ་བྱེད་འགག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་འགག་པ་རྟོགས་པར་བྱའོ། འདུ་བྱེད་འགོག་པའི་ལམ་རྗེས་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ནི་འདུ་བྱེད་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་སྟེ། དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་འགོག་པའི་ལམ་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཤེས་པ་བཞི་བཅུ་རྩ་བཞི་ཡོད་དོ། ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག ལེགས་པར་སེམས་ཤིག དང་པོར་ཁྱེད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། བཞི་བཅུ་རྩ་བཞི་གང་ཞེ་ན། རྒ་ཤིའི་ཤེས་པ་དང་། རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཤེས་པ་དང་། རྒ་ཤི་འགག་པའི་ཤེས་པ་དང་། རྒ་ཤི་འགོག་པའི་ལམ་རྗེས་ཀྱི་ཤེས་པའོ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་འགག་པའི་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་འགོག་པའི་ལམ་རྗེས་ཀྱི་ཤེས་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་ཤེས་པ་བཞི་བཅུ་རྩ་བཞ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཤེས་པ་བདུན་ཅུ་དོན་བདུན་ཡོད་དོ། ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག ལེགས་པར་སེམས་ཤིག དང་པོར་ཁྱེད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། བདུན་ཅུ་དོན་བདུན་གང་ཞེ་ན། སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒ་ཤིའི་ཤེས་པ་དང་། གཞན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒ་ཤིའི་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། འདས་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒ་ཤིའི་ཤེས་པ་དང་། གཞན་གྱིས་འདས་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒ་ཤིའི་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒ་ཤིའི་ཤེས་པ་དང་། གཞན་གྱིས་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒ་ཤིའི་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་གནས་པའི་ཤེས་པ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། སེམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཟད་པའི་ཆོས་དང་། འགྱུར་བའི་ཆོས་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་དང་། འགོག་པའི་ཆོས་སུ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པའོ།

如是生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行、無明緣行智，非余無明緣行智；過去無明緣行智，非余過去無明緣行智；未來無明緣行智，非余未來無明緣行智；及法住智，無常、有為、心所緣生、盡法、變易法、無慾法、滅法斷智，是名七十七種智。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三五八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有增法、減法。諦聽，善思，當爲汝說。云何增法？所謂此有故彼有，此起故彼起，謂緣無明行，緣行識，乃至純大苦聚集，是名增法。云何減法？謂此無故彼無，此滅故彼滅，所謂無明滅則行滅，乃至純大苦聚滅，是名減法。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如增法、減法。如是生法、變易法、集法、滅法如上說。

如當說三經，有應當知三經如上說。

（三五九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若思量、若妄想生，彼使攀緣識住；有攀緣識住故，有未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是純大苦聚集。

འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། དངོས་པོ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དང་། གཞན་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། འདས་པའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དང་། གཞན་འདས་པའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དང་། གཞན་མ་འོངས་པའི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཆོས་གནས་པའི་ཤེས་པ་དང་། མི་རྟག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། སེམས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཟད་པའི་ཆོས་དང་། འགྱུར་བའི་ཆོས་དང་། འདོད་ཆགས་མེད་པའི་ཆོས་དང་། འགོག་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཤེས་པ་བདུན་ཅུ་དོན་བདུན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་འཕེལ་བ་དང་། ཆོས་འགྲིབ་པ་ཡོད་དོ།། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུང་ཤིག །ཁྱེད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། ཆོས་འཕེལ་བ་གང་ཞེ་ན། འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་བར་ཏེ། འདི་ནི་ཆོས་འཕེལ་བའོ།། ཆོས་འགྲིབ་པ་གང་ཞེ་ན། འདི་མེད་པས་འདི་མེད། འདི་འགགས་པས་འདི་འགག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་པ་ནས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་བའི་བར་ཏེ། འདི་ནི་ཆོས་འགྲིབ་པའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།།ྟར་ཆོས་འཕེལ་བ་དང་ཆོས་འགྲིབ་པ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བའི་ཆོས་དང་། འགྱུར་བའི་ཆོས་དང་། ཀུན་འབྱུང་བའི་ཆོས་དང་། འགོག་པའི་ཆོས་རྣམས་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ།། ཇི་ལྟར་བཤད་པར་བྱ་བའི་མདོ་གསུམ་དང་། ཤེས་པར་བྱ་བའི་མདོ་གསུམ་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་རྟོག་པ་སྐྱེས་ན། དེས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དམིགས་པ་དང་བཅས་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ།། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དམིགས་པ་དང་བཅས་པར་གནས་པ་ཡོད་པས། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།།

若不思量、不妄想，無使無攀緣識住；無攀緣識住故，于未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三六〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若思量、若妄想者，則有使攀緣識住；有攀緣識住故，入于名色；入名色故，有未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是純大苦聚集，若不思量、無妄想，無使無攀緣識住；無攀緣識住故，不入名色，不入名色故，生、老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三六一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「若有思量、有妄想，則有使攀緣識住；有攀緣識住故，入于名色；入名色故，則有往來；有往來故，則有生死；有生死故，則有未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是純大苦聚集，若不思量、無妄想，無使無攀緣識住；無攀緣識住故，不入名色；不入名色故，則無往來；無往來故，則無生死；無生死故，于未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是純大苦聚滅。

གལ་ཏེ་མི་བསམ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་མི་རྟོག་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་མི་རྟེན་པ་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་མི་རྟེན་པའི་ཕྱིར། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་བསམ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་ཡོད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་རྟེན་པ་ཡོད་དོ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་རྟེན་པའི་ཕྱིར་མིང་དང་གཟུགས་ལ་འཇུག་གོ། མིང་དང་གཟུགས་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། གལ་ཏེ་མི་བསམ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་མི་རྟོག་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་མི་རྟེན་པ་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་མི་རྟེན་པའི་ཕྱིར། མིང་དང་གཟུགས་ལ་མི་འཇུག་གོ། མིང་དང་གཟུགས་ལ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་གཅིག་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་བསམ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་ཡོད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་རྟེན་པ་ཡོད་དོ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་རྟེན་པའི་ཕྱིར་མིང་དང་གཟུགས་ལ་འཇུག་གོ། མིང་དང་གཟུགས་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ཡོད་དོ། འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་ཡོད་དོ། སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། གལ་ཏེ་མི་བསམ་པ་དང་། ཡང་དག་པར་མི་རྟོག་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་མི་རྟེན་པ་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་པ་ལ་མི་རྟེན་པའི་ཕྱིར། མིང་དང་གཟུགས་ལ་མི་འཇུག་གོ། མིང་དང་གཟུགས་ལ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་མེད་དོ། འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་མེད་དོ། སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་འགག་པར་འགྱུར་རོ།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三六二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有多聞比丘。云何如來施設多聞比丘？」

諸比丘白佛：「世尊是法根、法眼、法依。唯愿為說『多聞比丘』，諸比丘聞已，當受奉行。」

佛告比丘：「諦聽，善思，當爲汝說。諸比丘！若有比丘聞老、病、死，生厭、離欲、滅盡法，是名多聞比丘。如是生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行，生厭、離欲、滅盡法，是名多聞比丘，是名如來所施設多聞比丘。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三六三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「所謂說法比丘，云何說法比丘？云何如來施設說法比丘？」

諸比丘白佛：「世尊是法根、法眼、法依。唯愿為說『說法比丘』，諸比丘聞已，當受奉行。」

佛告諸比丘：「若有比丘說老、病、死，生厭、離欲、滅盡法，是名說法比丘。如是說生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行，是生厭、離欲、滅盡法，是名說法比丘。諸比丘！是名如來施設說法比丘。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་གཉིས་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མང་དུ་ཐོས་པའི་དགེ་སློང་ཡོད་དོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་མང་དུ་ཐོས་པའི་དགེ་སློང་ཇི་ལྟར་བཞག་པ་ཡིན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན། ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ལགས་སོ། མང་དུ་ཐོས་པའི་དགེ་སློང་བཤད་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་བསྒྲུབ་པར་བགྱི་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག་ལེགས་པར་སེམས་ཤིག་དང་། ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། དགེ་སློང་དག་གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གང་ཞིག་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བའི་ཆོས་ཐོས་ནས་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པའི་ཆོས་ཡིན་ན། དེ་ནི་མང་དུ་ཐོས་པའི་དགེ་སློང་ཞེས་བྱའོ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་དང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པའི་ཆོས་ཡིན་ན། དེ་ནི་མང་དུ་ཐོས་པའི་དགེ་སློང་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཞག་པའི་མང་དུ་ཐོས་པའི་དགེ་སློང་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་གསུམ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་སྨྲ་བའི་དགེ་སློང་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་སྨྲ་བའི་དགེ་སློང་ཇི་ལྟར་བཞག་པ་ཡིན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན། ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ལགས་སོ། ཆོས་སྨྲ་བའི་དགེ་སློང་བཤད་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་བསྒྲུབ་པར་བགྱི་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གང་ཞིག་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་། སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པའི་ཆོས་ཡིན་ན། དེ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བའི་དགེ་སློང་ཞེས་བྱའོ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་དང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པའི་ཆོས་ཡིན་ན། དེ་ནི་ཆོས་སྨྲ་བའི་དགེ་སློང་ཞེས་བྱའོ། དགེ་སློང་དག་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཞག་པའི་ཆོས་སྨྲ་བའི་དགེ་སློང་ཡིན་ནོ།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三六四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「謂法次法向。諸比丘！云何名為法次法向？」

諸比丘白佛：「世尊是法根、法眼、法依。善哉！世尊！唯愿為說，諸比丘聞已，當受奉行。」

佛告諸比丘：「若比丘于老、病、死，生厭、離欲、滅盡向，是名法次法向。如是生，乃至行，生厭、離欲、滅盡向，是名法次法向。諸比丘！是名如來施設法次法向。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第十四 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十五

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（三六五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「謂見法般涅槃。云何如來說見法般涅槃？」

諸比丘白佛：「世尊是法根、法眼、法依。善哉！世尊！唯愿為說見法般涅槃，諸比丘聞已，當受奉行。云何比丘得見法般涅槃？」

佛告比丘：「諦聽，善思，當爲汝說。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་བཞི་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱའོ། དགེ་སློང་དག་ཆོས་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན། ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ལགས་སོ། ལེགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། བཤད་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་བསྒྲུབ་པར་བགྱི་ལགས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གང་ཞིག་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱའོ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་བར་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཞེས་བྱའོ། དགེ་སློང་དག་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཞག་པའི་ཆོས་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་སྡེའི་བམ་པོ་བཅུ་བཞི་པའོ།། །། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་བསྒྱུར། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་སྡེའི་བམ་པོ་བཅོ་ལྔ་པ། ༼སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ལྔ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་མཐོང་བ་མྱ་ངན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཆོས་མཐོང་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཇི་ལྟར་གསུངས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན། ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ལགས་སོ། ལེགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། ཆོས་མཐོང་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བཤད་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་བསྒྲུབ་པར་བགྱི་ལགས་སོ། དགེ་སློང་གིས་ཆོས་མཐོང་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཇི་ལྟར་འཐོབ་པར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག་ལེགས་པར་སེམས་ཤིག་དང་། ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།།

若有比丘于老、病、死，厭、離欲、滅盡，不起諸漏，心善解脫，是名比丘得見法般涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三六六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「毗婆尸佛未成正覺時，獨一靜處，專精禪思，作如是念：『一切世間皆入生死，自生自熟，自滅自沒，而彼眾生於老死之上出世間道不如實知。』即自觀察：『何緣有此老死？』如是正思惟觀察，得如實無間等起知：『有生故有此老死，緣生故有老死。』復正思惟：『何緣故有此生？』尋復正思惟，無間等起知：『緣有故有生。』尋復正思惟：『何緣故有有？』尋復正思惟，如實無間等起知：『有取故有有。』尋復正思惟：『何緣故有取？』尋復正思惟，如實無間等起觀察：『取法味著顧念，緣觸愛所增長。』當知緣愛取，緣取有，緣有生，緣生老、病、死、憂、悲、惱、苦，如是純大苦聚集。譬如緣油炷而然燈，彼時時增油治炷，彼燈常明，熾然不息……」如前來嘆譬、城譬廣說。

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如毗婆尸佛，如是尸棄佛、毗濕波浮佛、迦羅迦孫提佛、迦那迦牟尼佛、迦葉佛，皆如是說。

གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གང་ཞིག་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། ཟག་པ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང་། སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ནི་དགེ་སློང་གིས་ཆོས་མཐོང་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ༼སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་དྲུག་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་གཟིགས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་མ་སངས་རྒྱས་པའི་དུས་ན། གཅིག་པུར་དབེན་པར་བཞུགས་ཏེ་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ནས་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་སོ།། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་འཆི་ལ་འཇུག་སྟེ། རང་ཉིད་སྐྱེ་ཞིང་རང་ཉིད་སྨིན་པ། རང་ཉིད་འགག་ཅིང་རང་ཉིད་ནུབ་པར་འགྱུར་བ་ལས། སེམས་ཅན་དེ་དག་རྒ་ཤི་ལས་འདས་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སོ།། དེ་ནས་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བརྟགས་པ། རྒ་ཤི་འདི་ཅིའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡོད་ཅེས་ཡང་དག་པར་བསམས་ཤིང་བརྟགས་པས། བར་མ་ཆད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཡོད་པས་རྒ་ཤི་འདི་ཡོད་དེ། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་འབྱུང་ངོ་།། ཡང་ཡང་དག་པར་བསམས་པ། སྐྱེ་བ་འདི་ཅིའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡོད། ཡང་ཡང་དག་པར་བསམས་པས། བར་མ་ཆད་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་འབྱུང་ངོ་།། ཡང་ཡང་དག་པར་བསམས་པ། སྲིད་པ་འདི་ཅིའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡོད། ཡང་ཡང་དག་པར་བསམས་པས། བར་མ་ཆད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་སྐྱེས་ཏེ། ལེན་པ་ཡོད་པས་སྲིད་པ་འབྱུང་ངོ་།། ཡང་ཡང་དག་པར་བསམས་པ། ལེན་པ་འདི་ཅིའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡོད། ཡང་ཡང་དག་པར་བསམས་པས། བར་མ་ཆད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྟགས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་དང་།་དང་། དྲན་པ་རྣམས་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ།། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་དང་། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་དང་། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པོ་དེ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་མར་མེའི་སྡོང་བུ་ལ་བརྟེན་ནས་མར་མེ་འབར་བ་བཞིན་དུ། དུས་དུས་སུ་མར་བླུག་པ་དང་སྡོང་བུ་བཅོས་པས་མར་མེ་དེ་རྒྱུན་དུ་གསལ་ཞིང་འབར་བ་མི་འགག་པ་ལྟ་བུའོ།། སྔར་བཞིན་དུ་དཔེ་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དཔེ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་གཟིགས་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡོད་སྨྲ་དང་། སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་དང་། སངས་རྒྱས་འཁོར་བ་འཇིག་དང་། སངས་རྒྱས་གསེར་ཐུབ་དང་། སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།།

（三六七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「當勤方便修習禪思，內寂其心。所以者何？比丘禪思，內寂其心，精勤方便者。如是如實顯現。云何如實顯現？老死如實顯現，老死集、老死滅、老死滅道跡如實顯現；生、有、取、愛、受、觸、六入處、名色、識、行如實顯現，行集、行滅、行滅道跡如實顯現。此諸法無常、有為、有漏如實顯現。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三六八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「當修無量三摩提，專精繫念，修無量三摩提，專精繫念已。如是如實顯現。云何如實顯現？謂老死如實顯現，乃至行如實顯現，此諸法無常、有為、有漏。如是如實顯現。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三六九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་གོམས་པར་བྱ་སྟེ་ནང་དུ་སེམས་ཞི་བར་གྱིས་ཤིག །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག་བསམ་གཏན་བྱས་ཤིང་ནང་དུ་སེམས་ཞི་བར་བྱས་ལ་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པ་དེ་དག་གིས་དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། རྒ་ཤི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར། རྒ་ཤིའི་ཀུན་འབྱུང་དང་། རྒ་ཤིའི་འགོག་པ་དང་། རྒ་ཤི་འགོག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར། སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་དང་། ལེན་པ་དང་། སྲེད་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། རེག་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། མིང་གཟུགས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་འགོག་པ་དང་། འདུ་བྱེད་འགོག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར། ཆོས་འདི་དག་ནི་མི་རྟག་པ་དང་། འདུས་བྱས་དང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། [མདོ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་རྒྱུན་འབྲི་དགོས་ན་མུ་མཐུད་དུ་འབྲི་ཆོག]

爾時，世尊告諸比丘：「昔者毗婆尸佛未成正覺時，住菩提所，不久成佛，詣菩提樹下，敷草為座，結跏趺坐，端坐正念，一坐七日，於十二緣起逆順觀察，所謂此有故彼有，此起故彼起，緣無明行，乃至緣生有老死，及純大苦聚集，純大苦聚滅。

「彼毗婆尸佛正坐七日已，從三昧覺，說此偈言：

「『如此諸法生，　　梵志勤思禪， 　　永離諸疑惑，　　知因緣生法。 　　若知因生苦，　　知諸受滅盡， 　　知因緣法盡，　　則知有漏盡。 　　如此諸法生，　　梵志勤思禪， 　　永離諸疑惑，　　知有因生苦。 　　如此諸法生，　　梵志勤思禪， 　　永離諸疑惑，　　知諸受滅盡。 　　如此諸法生，　　梵志勤思禪， 　　永離諸疑惑，　　知因緣法盡。 　　如此諸法生，　　梵志勤思禪， 　　永離諸疑惑，　　知盡諸有漏。 　　如此諸法生，　　梵志勤思禪， 　　普照諸世間，　　如日住虛空。 　　破壞諸魔軍，　　覺諸結解脫。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如毗婆尸佛，如是尸棄佛、毗濕波浮佛、迦羅迦孫提佛、迦那迦牟尼佛、迦葉佛，亦如是說。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྔོན་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་གཟིགས་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་པའི་དུས་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་བཞུགས་ཏེ། མྱུར་དུ་སངས་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་གཤེགས་ནས། རྩྭ་བཏིང་སྟེ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ནས་དྲང་པོར་བཞུགས་ཤིང་དྲན་པ་མངོན་དུ་བཞག་སྟེ། ཞག་བདུན་དུ་བཞུགས་ནས། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལུགས་འབྱུང་དང་ལུགས་ལྡོག་ཏུ་སོ་སོར་བརྟགས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདི་ཡོད་པས་འདི་འབྱུང་། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་བ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ནས། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤིའི་བར་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་ལྟར་འབྱུང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འགག་པའོ།། སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་གཟིགས་དེ་ཞག་བདུན་དུ་བཞུགས་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ།། ཆོས་རྣམས་འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་ན།། བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་བསམ་གཏན་བྱེད།། ཐེ་ཚོམ་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཏེ།། རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཤེས།། རྒྱུ་ལས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་དང་།། ཚོར་བ་ཀུན་ཟད་ཤེས་གྱུར་ཅིང་།། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གྱི་ཆོས་ཟད་པ།། དེས་ནི་ཟག་པ་ཟད་པར་ཤེས།། ཆོས་རྣམས་འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་ན།། བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་བསམ་གཏན་བྱེད།། ཐེ་ཚོམ་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཏེ།། རྒྱུ་ལས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བར་ཤེས།། ཆོས་རྣམས་འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་ན།། བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་བསམ་གཏན་བྱེད།། ཐེ་ཚོམ་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཏེ།། ཚོར་བ་ཀུན་ཟད་ཤེས་པར་གྱུར།། ཆོས་རྣམས་འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་ན།། བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་བསམ་གཏན་བྱེད།། ཐེ་ཚོམ་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཏེ།། རྒྱུ་རྐྱེན་ཆོས་ནི་ཟད་པར་ཤེས།། ཆོས་རྣམས་འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་ན།། བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་བསམ་གཏན་བྱེད།། ཐེ་ཚོམ་ཀུན་ལྣམ་གྲོལ་ཏེ།། ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་ཤེས།། ཆོས་རྣམས་འདི་ལྟར་སྐྱེ་བ་ན།། བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་བསམ་གཏན་བྱེད།། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་སྣང་བར་བྱེད།། ཉི་མ་མཁའ་ལ་གནས་པ་བཞིན།། བདུད་ཀྱི་སྡེ་རྣམས་འཇོམས་མཛད་ཅིང་།། ཀུན་སྦྱོར་རྣམས་ལས་རྣམ་གྲོལ་རྟོགས།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་གཟིགས་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་གཞི་དང་། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་དང་། སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་དང་། སངས་རྒྱས་གསེར་ཐུབ་དང་། སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ།།

（三七〇）

如是我聞：

一時，佛住郁毗羅尼連禪河側大菩提所，不久當成正覺，往詣菩提樹下，敷草為座，結跏趺坐，正身正念……如前廣說。

（三七一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四食資益眾生，令得住世攝受長養。何等為四？謂一、粗摶食，二、細觸食，三、意思食，四、識食。

「此四食何因、何集、何生、何觸？謂此諸食愛因、愛集、愛生、愛觸。此愛何因、何集、何生、何觸？謂愛受因、受集、受生、受觸。此受何因、何集、何生、何觸？謂受觸因、觸集、觸生、觸觸，此觸何因、何集、何生、何觸？謂觸六入處因、六入處集、六入處生、六入處觸。六入處集是觸集，觸集是受集，受集是愛集，愛集是食集，食集故未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦集，如是純大苦聚集。

「如是六入處滅則觸滅，觸滅則受滅，受滅則愛滅，愛滅則食滅，食滅故於未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三七二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་ཆུ་བོ་ནཻ་རཉྫ་ནའི་འགྲམ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ན་བཞུགས་ཏེ། མྱུར་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་བ་ན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཤིང་དྲུང་དུ་གཤེགས་ནས། རྩྭ་བཏིང་སྟེ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ནས། སྐུ་དྲང་པོར་བསྲངས་ཏེ་དྲན་པ་མངོན་དུ་བཞག་སྟེ།། སྔར་ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་ནོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་པ་དང་འཚོ་བ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། གཅིག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་། གཉིས་པ་ནི་རེག་པའི་ཟས་ཕྲ་བ་དང་། གསུམ་པ་ནི་ཡིད་ལ་སེམས་པའི་ཟས་དང་། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ།། ཟས་བཞི་པོ་འདི་དག་གི་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེ་ན། ཟས་འདི་དག་གི་རྒྱུ་ནི་སྲེད་པ། ཀུན་འབྱུང་ནི་སྲེད་པ། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི་སྲེད་པ། རེག་པ་ནི་སྲེད་པའོ།། སྲེད་པ་འདི་ཡི་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེ་ན། སྲེད་པའི་རྒྱུ་ནི་ཚོར་བ། ཀུན་འབྱུང་ནི་ཚོར་བ། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི་ཚོར་བ། རེག་པ་ནི་ཚོར་བའོ།། ཚོར་བ་འདི་ཡི་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེ་ན། ཚོར་བའི་རྒྱུ་ནི་རེག་པ། ཀུན་འབྱུང་ནི་རེག་པ། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི་རེག་པ། རེག་པ་ནི་རེག་པའོ།། རེག་པ་འདི་ཡི་རྒྱུ་གང་། ཀུན་འབྱུང་གང་། རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་གང་། རེག་པ་གང་ཞེ་ན། རེག་པའི་རྒྱུ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག །ཀུན་འབྱུང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག །རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག །རེག་པ་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཀུན་འབྱུང་ནི་རེག་པའི་ཀུན་འབྱུང་། རེག་པའི་ཀུན་འབྱུང་ནི་ཚོར་བའི་ཀུནྱུང་། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་ནི་སྲེད་པའི་ཀུན་འབྱུང་། སྲེད་པའི་ཀུན་འབྱུང་ནི་ཟས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་། ཟས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་གིས་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་ཀུན་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པས་རེག་པ་འགག །རེག་པ་འགག་པས་ཚོར་བ་འགག །ཚོར་བ་འགག་པས་སྲེད་པ་འགག །སྲེད་པ་འགག་པས་ཟས་འགག །ཟས་འགག་པས་མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，世尊告諸比丘：「有四食資益眾生，令得住世攝受長養。何等為四？一、粗摶食，二、細觸食，三、意思食，四、識食。」

時，有比丘名曰頗求那，住佛后扇佛，白佛言：「世尊！誰食此識？」

佛告頗求那：「我不言有食識者，我若言有食識者，汝應作是問，我說識是食。汝應問言：『何因緣故有識食？』我則答言：『能招未來有，令相續生，有有故有六入處，六入處緣觸。』」

頗求那復問：「為誰觸？」

佛告頗求那：「我不言有觸者，我若言有觸者，汝應作是問：『為誰觸？』汝應如是問：『何因緣故生觸？』我應如是答：『六入處緣觸，觸緣受。』」

復問：「為誰受？」

佛告頗求那：「我不說有受者，我若言有受者，汝應問：『為誰受？』汝應問言：『何因緣故有受？』我應如是答：『觸緣故有受，受緣愛。』」

復問：「世尊！為誰愛？」

佛告頗求那：「我不說有愛者，我若說言有愛者，汝應作是問：『為誰愛？』汝應問言：『何緣故有愛？』我應如是答：『緣受故有愛，愛緣取。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་པ་དང་འཚོ་བ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་། གཉིས་པ་ནི་རེག་པའི་ཟས་ཕྲ་བ་དང་། གསུམ་པ་ནི་ཡིད་ལ་སེམས་པའི་ཟས་དང་། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་ཕ་གུ་ན་ཞེས་བྱ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་ནས་བསིལ་ཡབ་གཡོབ་བཞིན་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་པ། བཙུན་པ་སུས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་ཟ་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕ་གུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟ་བ་པོ་ཡོད་ཅེས་མི་སྨྲའོ།། གལ་ཏེ་ང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟ་བ་པོ་ཡོད་ཅེས་སྨྲས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་དྲིས་པར་རིགས་སོ།། ང་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེས་སྨྲའོ།། ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ཡོད་ཅེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ང་ནི་མ་འོངས་པའི་སྲིད་པ་འདྲེན་ཅིང་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྐྱེ་བ་དང་། སྲིད་པ་ཡོད་པས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཡོད་པ་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ།། ཕ་གུ་ནས་ཡང་ཞུས་པ། སུས་རེག་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕ་གུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་རེག་པ་པོ་ཡོད་ཅེས་མི་སྨྲའོ།། གལ་ཏེ་ང་རེག་པ་པོ་ཡོད་ཅེས་སྨྲས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་སུས་རེག་ཅེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་རེག་པ་སྐྱེ་ཞེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་དང་། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ།། ཡང་ཞུས་པ། སུས་ཚོར་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕ་གུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་ཚོར་བ་པོ་ཡོད་ཅེས་མི་སྨྲའོ།། གལ་ཏེ་ང་ཚོར་བ་པོ་ཡོད་ཅེས་སྨྲས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་སུས་ཚོར་ཞེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་ཚོར་བ་ཡོད་ཅེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ང་ནི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་དང་། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ།། ཡང་ཞུས་པ། བཙུན་པ་སུས་སྲེད་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདསྱིས་ཕ་གུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་སྲེད་པ་པོ་ཡོད་ཅེས་མི་སྨྲའོ།། གལ་ཏེ་ང་སྲེད་པ་པོ་ཡོད་ཅེས་སྨྲས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་སུས་སྲེད་ཅེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་སྲེད་པ་ཡོད་ཅེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ང་ནི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་དང་། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ།།

』」

復問：「世尊！為誰取？」

佛告頗求那：「我不說言有取者，我若說言有取者，汝應問言：『為誰取？』汝應問言：『何緣故有取？』我應答言：『愛緣故有取，取緣有。』」

復問：「世尊！為誰有？」

佛告頗求那：「我不說有有者，我若說有有者，汝應問言：『為誰有？』汝今應問：『何緣故有有？』我應答言：『緣取故有有，能招當來有觸生是名有，有六入處，六入處緣觸，觸緣受，受緣愛，愛緣取，取緣有，有緣生，生緣老、病、死、憂、悲、惱、苦。如是純大苦聚集，謂六入處滅則觸滅，觸滅則受滅，受滅則愛滅，愛滅則取滅，取滅則有滅，有滅則生滅，生滅則老、病、死、憂、悲、惱、苦滅，如是純大苦聚集滅。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三七三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四食資益眾生，令得住世攝受長養。云何為四？謂一、粗摶食，二、細觸食，三、意思食，四、識食。

ཡང་ཞུས་པ། བཙུན་པ་སུས་ལེན་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕ་གུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་ལེན་པ་པོ་ཡོད་ཅེས་མི་སྨྲའོ།། གལ་ཏེ་ང་ལེན་པ་པོ་ཡོད་ཅེས་སྨྲས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་སུས་ལེན་ཞེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ཁྱོད་ཀྱིས་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་ལེན་པ་ཡོད་ཅེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ང་ནི་སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་དང་། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ།། ཡང་ཞུས་པ། བཙུན་པ་སུས་སྲིད་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕ་གུ་ན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ནི་སྲིད་པ་པོ་ཡོད་ཅེས་མི་སྨྲའོ།། གལ་ཏེ་ང་སྲིད་པ་པོ་ཡོད་ཅེས་སྨྲས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་སུས་སྲིད་ཅེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ཁྱོད་ཀྱིས་ད་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་སྲིད་པ་ཡོད་ཅེས་དྲི་བར་རིགས་སོ།། ང་ནི་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་ནི་སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་དང་། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་དང་། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་དང་། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ལེན་པ་དང་། ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་དང་། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་དང་། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ་།། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་པས་རེག་པ་འགག །རེག་པ་འགག་པས་ཚོར་བ་འགག །ཚོར་བ་འགག་པས་སྲེད་པ་འགག །སྲེད་པ་འགག་པས་ལེན་པ་འགག །ལེན་པ་འགག་པས་སྲིད་པ་འགག །སྲིད་པ་འགག་པས་སྐྱེ་བ་འགག །སྐྱེ་བ་འགག་པས་རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འགག་གོ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་འདི་འགག་པར་འག་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟས་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་པ་དང་འཚོ་བ་དང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་། གཉིས་པ་ནི་རེག་པའི་ཟས་ཕྲ་བ་དང་། གསུམ་པ་ནི་ཡིད་ལ་སེམས་པའི་ཟས་དང་། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ།།

「云何比丘觀察摶食？譬如有夫婦二人，唯有一子，愛念將養，欲度曠野險道難處，糧食乏盡，飢餓困極，計無濟理，作是議言：『正有一子，極所愛念，若食其肉，可得度難，莫令在此三人俱死。』作是計已，即殺其子，含悲垂淚，強食其肉，得度曠野。云何？比丘！彼人夫婦共食子肉，寧取其味，貪嗜美樂與不？」

答曰：「不也，世尊！」

復問：「比丘！彼強食其肉，為度曠野險道與不？」

答言：「如是，世尊！」

佛告比丘：「凡食摶食，當如是觀。如是觀者，摶食斷知，摶食斷知已，於五欲功德貪愛則斷，五欲功德貪愛斷者，我不見彼多聞聖弟子於五欲功德上有一結使而不斷者，有一結系故，則還生此世。

「云何比丘觀察觸食？譬如有牛，生剝其皮，在在處處，諸蟲唼食，沙土坌塵，草木針刺，若依于地，地蟲所食，若依於水，水蟲所食，若依空中，飛蟲所食，臥起常有苦毒此身。如是，比丘！于彼觸食，當如是觀。如是觀者，觸食斷知，觸食斷知者，三受則斷，三受斷者，多聞聖弟子于上無所復作，所作已作故。

དགེ་སློང་གིས་བསྡུས་པའི་ཟས་ལ་ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དཔེར་ན་ཁྱིམ་བདག་ཕོ་མོ་གཉིས་ལ་བུ་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་ལ་བྱམས་པར་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཅིང་། དགོན་པ་དང་ལམ་ཉེན་ཅན་གྱི་གནས་བརྒལ་བར་འདོད་པ་ན། ཟས་ཟད་པས་བཀྲེས་ཤིང་ངལ་དུབ་སྟེ་ཐབས་གཞན་མེད་པར་གྱུར་ཏེ། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། བདག་ཅག་ལ་བུ་གཅིག་པོ་འདི་ཤིན་ཏུ་བྱམས་མོད། འོན་ཀྱང་འདིའི་ཤ་ཟོས་ན་གནས་འདི་ལས་བརྒལ་བར་འགྱུར་གྱིས། འདིར་མི་གསུམ་ཆར་མི་འཆི་བར་བྱའོ་སྙམ་ནས། དེ་ལྟར་བསམས་ཏེ་བུ་བསད་ནས་མཆི་མ་ཕྱུང་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་དུ་དེའི་ཤ་ཟོས་པས་གནས་དེ་ལས་བརྒལ་བར་གྱུར་ཏོ། དགེ་སློང་དག །ཁྱིམ་བདག་དེ་གཉིས་ཀྱིས་རང་གི་བུའི་ཤ་ཟོས་པ་དེ་རོ་མྱང་བའམ་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། ཡང་དྲིས་པ། དགེ་སློང་དག །དེ་གཉིས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བཞིན་དུ་ཤ་ཟོས་པ་དེ་གནས་དེ་ལས་བརྒལ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ནམ། ལན་དུ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བསྡུས་པའི་ཟས་ཟ་བ་ན་དེ་ལྟར་བརྟག་པར་བྱའོ། དེ་ལྟར་བརྟགས་ན་བསྡུས་པའི་ཟས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། བསྡུས་པའི་ཟས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ན་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་སྲེད་ཆགས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་སྲེད་ཆགས་སྤངས་ན་ཐོས་པ་མང་པོའི་འཕགས་པས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལ་ཀུན་སྦྱོར་གཅིག་ཀྱང་མ་སྤངས་པ་མི་མཐོང་སྟེ། ཀུན་སྦྱོར་གཅིག་གི་དབང་གིས་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་གིས་རེག་པའི་ཟས་ལ་ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དཔེར་ན་བ་ལང་གསོན་པོ་ཞིག་གི་པགས་པ་བཤུས་ཏེ། གང་དུ་སོང་ཡང་སྲིན་བུས་ཟ་ཞིང་། བྱེ་མ་དང་རྡུལ་གྱིས་གཡོགས་ཤིང་། རྩྭ་དང་ཤིང་གིས་འཚེ་བ། ས་ལ་བརྟེན་ན་ས་ཡི་སྲིན་བུས་ཟ། ཆུ་ལ་བརྟེན་ན་ཆུའི་སྲིན་བུས་ཟ། བར་སྣང་ལ་བརྟེན་ན་འཕུར་བའི་སྲིན་བུས་ཟ་སྟེ། ཉ་དང་ལངས་པ་ན་རྟག་ཏུ་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་བཞིན་ནོ། དགེ་སློང་དག །རེག་པའི་ཟས་ལ་དེ་ལྟར་བརྟག་པར་བྱའོ། དེ་ལྟར་བརྟགས་ན་རེག་པའི་ཟས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། རེག་པའི་ཟས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ན་ཚོར་བ་གསུམ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། ཚོར་བ་གསུམ་སྤངས་ན་ཐོས་པ་མང་པོའི་འཕགས་པས་གོང་ན་བྱ་བ་མེད་དེ། བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ།

「云何比丘觀察意思食？譬如聚落城邑邊有火起，無煙無炎，時有士夫聰明黠慧，背苦向樂，厭死樂生，作如是念：『彼有大火，無煙無炎，行來當避，莫令墮中，必死無疑。』作是思惟，常生思愿，舍遠而去。觀意思食，亦復如是。如是觀者，意思食斷；意思食斷者，三愛則斷；三愛斷者，彼多聞聖弟子于上更無所作，所作已作故。

「諸比丘！云何觀察識食？譬如國王，有防邏者，捉捕劫盜，縛送王所……」如前須深經廣說。「以彼因緣，受三百矛苦覺，晝夜苦痛，觀察識食，亦復如是。如是觀者，識食斷知，識食斷知者，名色斷知，名色斷知者，多聞聖弟子于上更無所作，所作已作故。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三七四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四食資益眾生，令得住世攝受長養。何等為四？一者摶食，二者觸食，三意思食，四者識食。

「若比丘於此四食有喜有貪，則識住增長，識住增長故，入于名色，入名色故，諸行增長，行增長故，當來有增長，當來有增長故，生、老、病、死、憂、悲、惱、苦集，如是純大苦聚集。

དགེ་སློང་གིས་ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་ལ་ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དཔེར་ན་གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མཐའ་ན་དུ་བ་མེད་ཅིང་མེ་ལྕེ་མེད་པའི་མེ་ཞིག་འབར་བ་ན། སྐྱེས་བུ་མཁས་ཤིང་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པ། སྡུག་བསྔལ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཤིང་བདེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ། འཆི་བ་ལ་སྐྱོ་ཞིང་འཚོ་བ་ལ་དགའ་བ་ཞིག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། དེ་ན་མེ་ཆེན་པོ་དུ་བ་མེད་ཅིང་མེ་ལྕེ་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་པས། འགྲོ་བའི་ཚེ་དེར་མི་ལྟུང་བར་བྱ་སྟེ། ལྟུང་ན་འཆི་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད་དོ་སྙམ་ནས། དེ་ལྟར་བསམས་ཏེ་རྟག་ཏུ་དེ་ལ་བསམ་ཞིང་སྨོན་ནས་དེ་ལས་རིང་དུ་འགྲོ་བ་བཞིན་ནོ། ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྟག་པར་བྱའོ། དེ་ལྟར་བརྟགས་ན་ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་འགགས་ན་སྲེད་པ་གསུམ་འགག་པར་འགྱུར་རོ། སྲེད་པ་གསུམ་འགགས་ན་ཐོས་པ་མང་པོའི་འཕགས་པས་གོང་ན་བྱ་བ་མེད་དེ། བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། དགེ་སློང་དག །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ལ་ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་ཞིག་གི་སྲུང་མས་ཇག་པ་བཟུང་ནས་བཅིངས་ཏེ་རྒྱལ་པོའི་དྲུང་དུ་ཁྲིད་པ་ལྟར།... སྔར་གྱི་སུ་ཤིམ་གྱི་མདོ་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད། དེའི་རྒྱུས་མདུང་སུམ་བརྒྱའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ཉིན་མཚན་དུ་མྱོང་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྟག་པར་བྱའོ། དེ་ལྟར་བརྟགས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ན་མིང་དང་གཟུགས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། མིང་དང་གཟུགས་ཡོངས་སུ་ཤེས་ན་ཐོས་པ་མང་པོའི་འཕགས་པས་གོང་ན་བྱ་བ་མེད་དེ། བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་རྗེས་སུ་བསྒྲུབས་སོ། ༼སུམ་བརྒྱ་དང་བདུན་ཅུ་བཞི་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་ཤིང་འཚོ་བ་དང་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཟས་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། བསྡུས་པའི་ཟས་དང་། རེག་པའི་ཟས་དང་། ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བས་མིང་དང་གཟུགས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། མིང་དང་གཟུགས་ལ་ཞུགས་པས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། འདུ་བྱེད་རྣམས་འཕེལ་བས་མ་འོངས་པའི་སྲིད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། མ་འོངས་པའི་སྲིད་པ་འཕེལ་བས་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འདུ་བར་འགྱུར་རོ།

「若於四食無貪無喜，無貪無喜故，識不住、不增長，識不住、不增長故，不入名色，不入名色故，行不增長，行不增長故，當來有不生不長，當來有不生長故，于未來世生、老、病、死、憂、悲、惱、苦不起。如是純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三七五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四食資益眾生，令得住世攝受長養。何等為四？一者摶食，二者觸食，三意思食，四者識食。諸比丘！於此四食有貪有喜，則有憂悲、有塵垢，若於四食無貪無喜，則無憂悲，亦無塵垢。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三七六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四食資益眾生，令得住世攝受長養。何等為四？一者摶食，二者觸食，三意思食，四者識食。

「諸比丘！於此四食有貪有喜，識住增長，乃至純大苦聚集。譬如樓閣宮殿，北西長廣，東西牕牖，日出東方，光照西壁。如是，比丘！於此四食有貪有喜……」如前廣說，乃至「純大苦聚集。

「若於四食無貪無喜……」如前廣說，乃至「純大苦聚滅。

གལ་ཏེ་ཟས་བཞི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་ན། འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་པའི་རྒྱུས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་གནས་ཤིང་མི་འཕེལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་གནས་ཤིང་མི་འཕེལ་བའི་རྒྱུས། མིང་དང་གཟུགས་ལ་མི་འཇུག །མིང་དང་གཟུགས་ལ་མི་འཇུག་པའི་རྒྱུས། འདུ་བྱེད་མི་འཕེལ། འདུ་བྱེད་མི་འཕེལ་བའི་རྒྱུས། མ་འོངས་པའི་སྲིད་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང་མི་འཕེལ། མ་འོངས་པའི་སྲིད་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང་མི་འཕེལ་བའི་རྒྱུས། མ་འོངས་པའི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པ་རྣམས་མི་འབྱུང་། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས་ཡི་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (༣༧༥) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟས་བཞི་པོ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཕན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དུ་གནས་པ་དང་འཛིན་པ་དང་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་། གཉིས་པ་ནི་རེག་པའི་ཟས་དང་། གསུམ་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་དང་། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ།། དགེ་སློང་དག །ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་ཡོད་ན། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་དང་། རྡུལ་དང་དྲི་མ་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་ན། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་ཀྱང་མེད་ལ། རྡུལ་དང་དྲི་མ་ཡང་མེད་དོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས་ཡི་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (༣༧༦) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟས་བཞི་པོ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཕན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དུ་གནས་པ་དང་འཛིན་པ་དང་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་། གཉིས་པ་ནི་རེག་པའི་ཟས་དང་། གསུམ་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་དང་། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ།། དགེ་སློང་དག །ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་ཡོད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན། ཁང་བརྩེགས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་བྱང་དང་ནུབ་ཏུ་རིང་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ། ཤར་དང་ནུབ་ཏུ་སྐར་ཁུང་ཡོད་པ། ཉི་མ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་ཤར་བའི་འོད་ནུབ་ཀྱི་རྩིག་པ་ལ་ཕོག་པ་བཞིན་ནོ།། དགེ་སློང་དག །དེ་བཞིན་དུ་ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་ཡོད་ན།། སྔར་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་ན།། སྔར་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།།

譬如，比丘！樓閣宮殿，北西長廣，東西牕牖，日出東方，應照何所？」

比丘白佛言：「應照西壁。」

佛告比丘：「若無西壁，應何所照？」

比丘白佛言：「應照虛空，無所攀緣。」

「如是，比丘！於此四食無貪無喜，識無所住，乃至如是純大苦聚滅。」佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三七七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四食資益眾生，令得住世攝受長養。何等為四？一者摶食，二者觸食，三意思食，四者識食。諸比丘！於此四食有貪有喜，識住增長，乃至純大苦聚集。譬如。比丘！樓閣宮殿，北西長廣，東西牕牖，日出東方，應照何所？」

比丘白佛言：「應照西壁。」

佛告比丘：「如是，四食有貪有喜，識住增長，乃至如是大苦聚集。若於四食無貪無喜，亦無識住增長，乃至如是純大苦聚滅。譬如，比丘！畫師、畫師弟子集種種彩色，欲妝畫虛空，寧能畫不？」

比丘白佛：「不能。世尊！所以者何？彼虛空者，非色、無對、不可見。」

「如是，比丘！於此四食無貪無喜，亦無識住增長，乃至如是純大苦聚滅。

དཔེར་ན། དགེ་སློང་དག །ཁང་བརྩེགས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་བྱང་དང་ནུབ་ཏུ་རིང་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ། ཤར་དང་ནུབ་ཏུ་སྐར་ཁུང་ཡོད་པ། ཉི་མ་ཤར་ཕྱོགས་ནས་ཤར་ན། གང་ལ་འོད་འཕྲོ་བར་འགྱུར། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། ནུབ་ཀྱི་རྩིག་པ་ལ་འོད་འཕྲོ་བར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ནུབ་ཀྱི་རྩིག་པ་མེད་ན། གང་ལ་འོད་འཕྲོ་བར་འགྱུར། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། ནམ་མཁའ་ལ་འོད་འཕྲོ་བར་འགྱུར་ཏེ། དམིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་དག །ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་དུ་ཡང་མི་གནས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས་ཡི་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (༣༧༧) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟས་བཞི་པོ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཕན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དུ་གནས་པ་དང་འཛིན་པ་དང་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་། གཉིས་པ་ནི་རེག་པའི་ཟས་དང་། གསུམ་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་དང་། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ།། དགེ་སློང་དག །ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་ཡོད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན། དགེ་སློང་དག །ཁང་བརྩེགས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་བྱང་དང་ནུབ་ཏུ་རིང་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ། ཤར་དང་ནུབ་ཏུ་སྐར་ཁུང་ཡོད་པ། ཤར་ཕྱོགས་ནས་ཤར་ན། གང་ལ་འོད་འཕྲོ་བར་འགྱུར། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། ནུབ་ཀྱི་རྩིག་པ་ལ་འོད་འཕྲོ་བར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་དུ། ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་ཡོད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བ་ཡང་མེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན། དགེ་སློང་དག །རི་མོ་མཁན་ནམ་རི་མོ་མཁན་གྱི་སློབ་མས་ཚོན་སྣ་ཚོགས་བསྡུས་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་རི་མོ་བྲི་ནུས་སམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། མི་ནུས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ནམ་མཁའ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་དང་། ཐོགས་པ་མེད་པ་དང་། མཐོང་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་དག །ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བ་ཡང་མེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三七八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有四食資益眾生，令得住世攝受長養。何等為四？一者摶食，二者觸食，三意思食，四者識食。諸比丘！於此四食有貪有喜，識住增長，乃至純大苦聚集。譬如。比丘！畫師、若畫師弟子集種種彩，欲妝畫於色，作種種像。諸比丘！于意云何？彼畫師、畫師弟子寧能妝於色不？」

比丘白佛：「如是，世尊！能妝畫色。」

佛告比丘：「於此四食有貪有喜，識住增長，乃至如是純大苦聚集。諸比丘！若於四食無貪無喜，無有識住增長，乃至如是純大苦聚滅。比丘！譬如畫師、畫師弟子集種種彩，欲離於色有所妝畫，作種種像，寧能畫不？」

比丘白佛：「不能。世尊！」

「如是，比丘！若於四食無貪無喜，無有識住增長，乃至如是純大苦聚滅。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三七九）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈鹿野苑中仙人住處。

爾時，世尊告五比丘：「此苦聖諦，本所未曾聞法，當正思惟。

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས་ཡི་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (༣༧༨) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟས་བཞི་པོ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཕན་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དུ་གནས་པ་དང་འཛིན་པ་དང་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ཁམ་གྱི་ཟས་དང་། གཉིས་པ་ནི་རེག་པའི་ཟས་དང་། གསུམ་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་སེམས་པའི་ཟས་དང་། བཞི་པ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་སོ།། དགེ་སློང་དག །ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་ཡོད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན། དགེ་སློང་དག །རི་མོ་མཁན་ནམ་རི་མོ་མཁན་གྱི་སློབ་མས་ཚོན་སྣ་ཚོགས་བསྡུས་ནས་གཟུགས་ལ་རི་མོ་གཟུགས་བརྙན་སྣ་ཚོགས་འབྲི་བར་འདོད་ན། དགེ་སློང་དག །ཁྱེད་ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། རི་མོ་མཁན་ནམ་རི་མོ་མཁན་གྱི་སློབ་མས་གཟུགས་ལ་རི་མོ་འབྲི་ནུས་སམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ལྟར་ལགས་སོ།། རི་མོ་འབྲི་ནུས་སོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་དུ། ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་ཡོད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ།། དགེ་སློང་དག །གལ་ཏེ་ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བ་ཡང་མེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། དགེ་སློང་དག །དཔེར་ན། རི་མོ་མཁན་ནམ་རི་མོ་མཁན་གྱི་སློབ་མས་ཚོན་སྣ་ཚོགས་བསྡུས་ནས་གཟུགས་དང་བྲལ་བ་ལ་རི་མོ་གཟུགས་བརྙན་སྣ་ཚོགས་འབྲི་བར་འདོད་ན། རི་མོ་འབྲི་ནུས་སམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་ར་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། མི་ནུས་སོ།། དེ་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་དག །ཟས་བཞི་པོ་འདི་ལ་འདོད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གནས་ཤིང་འཕེལ་བ་ཡང་མེད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འདི་འགག་པར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས་ཡི་རངས་ཏེ་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། (༣༧༩) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་སྨྲ་བའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ནི། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བསམ་པར་བྱའོ།།

時，生眼、智、明、覺，此苦集、此苦滅、此苦滅道跡聖諦，本所未曾聞法，當正思惟。時，生、眼、智、明、覺。

「複次，苦聖諦智當復知，本所未聞法，當正思惟。時，生眼、智、明、覺，苦集聖諦已知當斷，本所未曾聞法，當正思惟。時，生眼、智、明、覺。

「複次，苦集滅，此苦滅聖諦已知當知作證，本所未聞法，當正思惟。時，生眼、智、明、覺，復以此苦滅道跡聖諦已知當修，本所未曾聞法，當正思惟。時，生眼、智、明、覺。

「複次，比丘！此苦聖諦已知，知已出，所未聞法，當正思惟。時，生眼、智、明、覺；複次，此苦集聖諦已知，已斷出，所未聞法，當正思惟。時，生眼、智、明、覺。

「複次，苦滅聖諦已知、已作證出，所未聞法，當正思惟。時，生眼、智、明、覺；複次，苦滅道跡聖諦已知、已修出，所未曾聞法，當正思惟。時，生眼、智、明、覺。

「諸比丘！我於此四聖諦三轉十二行不生眼、智、明、覺者，我終不得於諸天、魔、梵、沙門、婆羅門聞法眾中，為解脫、為出、為離，亦不自證得阿耨多羅三藐三菩提。

དེའི་ཚེ་མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འདི་དང་། ཀུན་འབྱུང་འདི་དང་། འགོག་པ་འདི་དང་། ལམ་འདི་ཞེས་བྱ་བའི་བདེན་པ་སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། ཡང་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤེས་པར་བྱ་བ། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ནི་སྤང་བར་བྱ་བ། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འགོག་པ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ནི་མངོན་དུ་བྱ་བ། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། ཡང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ་བ། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། ཡང་དགེ་སློང་དག །སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ནི་ཤེས་ཟིན་ཅིང་རྟོགས་ཟིན་པ། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ནི་སྤངས་ཟིན་ཅིང་རྟོགས་ཟིན་པ། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། ཡང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ནི་མངོན་དུ་བྱས་ཟིན་ཅིང་རྟོགས་ཟིན་པ། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། ཡང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ནི་བསྒོམས་ཟིན་ཅིང་རྟོགས་ཟིན་པ། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།། དགེ་སློང་དག །ང་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་འཁོར་གསུམ་དུ་བསྐོར་བ་དང་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་མ་སྐྱེས་པར། ལྷ་དང་བདུད་དང་ཚངས་པ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེའི་འཁོར་གྱི་ནང་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་ཁས་མ་བླངས་སོ།།

我已於四聖諦三轉十二行生眼、智、明、覺，故於諸天、魔、梵、沙門、婆羅門聞法眾中，得出、得脫，自證得成阿耨多羅三藐三菩提。」

爾時，世尊說是法時，尊者憍陳如及八萬諸天遠塵離垢，得法眼凈。

爾時，世尊告尊者憍陳如：「知法未？」

憍陳如白佛：「已知。世尊！」

復告尊者憍陳如：「知法未？」

拘鄰白佛：「已知。善逝！」

尊者拘鄰已知法故，是故名阿若拘鄰。

尊者阿若拘鄰知法已，地神舉聲唱言：「諸仁者！世尊于波羅㮈國仙人住處鹿野苑中三轉十二行法輪，諸沙門、婆羅門、諸天、魔、梵所未曾轉，多所饒益，多所安樂，哀愍世間，以義饒益，利安天人，增益諸天眾，減損阿修羅眾。」

地神唱已，聞虛空神天、四天王天、三十三天、炎魔天、兜率陀天、化樂天、他化自在天展轉傳唱，須臾之間，聞于梵天身。梵天乘聲唱言：「諸仁者，世尊于波羅㮈國仙人住處鹿野苑中三轉十二行法輪，諸沙門、婆羅門、諸天、魔、梵，及世間聞法未所曾轉，多所饒益，多所安樂，以義饒益諸天世人，增益諸天眾，減損阿修羅眾。」世尊于波羅㮈國仙人住處鹿野苑中轉法輪，是故此經名轉法輪經。

བདག་གིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་འཁོར་གསུམ་དུ་བསྐོར་བ་དང་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་མིག་དང་ཡེ་ཤེས་དང་རིག་པ་དང་རྟོགས་པ་སྐྱེས་པས། ལྷ་དང་བདུད་དང་ཚངས་པ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེའི་འཁོར་གྱི་ནང་ནས་ངེས་པར་འབྱུང་ཞིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ཏེ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་འདི་གསུངས་པ་ན། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་ཤེས་ཀཽཎྜི་ནྱ་དང་ལྷ་བརྒྱད་ཁྲི་རྡུལ་དང་བྲལ་ཞིང་དྲི་མ་དང་བྲལ་ནས་ཆོས་ཀྱི་མིག་རྣམ་པར་དག་པ་སྐྱེས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀཽཎྜི་ནྱ་ལ། ཆོས་རྟོགས་སམ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ།། ཀཽཎྜི་ནྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ། རྟོགས་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཡང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀཽཎྜི་ནྱ་ལ། ཆོས་རྟོགས་སམ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ།། ཀཽཎྜི་ནྱས་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ། རྟོགས་ལགས་སོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀཽཎྜི་ནྱས་ཆོས་རྟོགས་པས་དེའི་ཕྱིར་ཀུན་ཤེས་ཀཽཎྜི་ནྱ་ཞེས་བྱའོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་ཤེས་ཀཽཎྜི་ནྱས་ཆོས་རྟོགས་ནས། ས་གཞིའི་ལྷས་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་འཁོར་གསུམ་དུ་བསྐོར་བ་དང་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ལྷ་དང་བདུད་དང་ཚངས་པས་སྔོན་མ་བསྐོར་བ་བསྐོར་ཏེ། མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང་མང་པོ་ལ་བདེ་བའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བས་དོན་དང་ལྡན་པའི་ཕན་པ་དང་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་བདེ་བའི་ཕྱིར། ལྷའི་འཁོར་འཕེལ་ཞིང་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་འཁོར་འགྲིབ་པར་གྱུར་ཏོ།། ས་གཞིའི་ལྷས་བསྒྲགས་པ་ཐོས་ནས། བར་སྣང་གི་ལྷ་དང་། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་ལྷ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་དང་། འཐབ་བྲལ་གྱི་ལྷ་དང་། དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷ་དང་། འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱིྣམས་རིམ་གྱིས་བསྒྲགས་ཏེ། སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ལ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་དུ་གྲགས་སོ།། ཚངས་པས་སྒྲ་བསྒྲགས་པ། ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་འཁོར་གསུམ་དུ་བསྐོར་བ་དང་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ལྷ་དང་བདུད་དང་ཚངས་པ་དང་འཇིག་རྟེན་པས་སྔོན་མ་བསྐོར་བ་བསྐོར་ཏེ། མང་པོ་ལ་ཕན་པ་དང་མང་པོ་ལ་བདེ་བའི་ཕྱིར། དོན་དང་ལྡན་པའི་ཕན་པ་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ལ་བྱས་ཏེ། ལྷའི་འཁོར་འཕེལ་ཞིང་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་འཁོར་འགྲིབ་པར་གྱུར་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་གསུངས་པས་མདོ་འདིའི་མིང་ཡང་དེ་སྐད་དུ་གསོལ་ཏོ།།

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八〇）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八一）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。若比丘於此四聖諦未無間等者，當修無間等，起增上欲，方便堪能，正念正知，應當覺。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八二）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。若比丘于苦聖諦當知、當解，于集聖諦當知、當斷，于苦滅聖諦當知、當證，于苦滅道跡聖諦當知、當修。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八三）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། ༼༣༨༠༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་

何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。若比丘于苦聖諦已知、已解，于苦集聖諦已知、已斷，于苦滅聖諦已知、已證，于苦滅道跡聖諦已知、已修。如是比丘則斷愛慾，轉去諸結，于慢、無明等究竟苦邊。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八四）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。若比丘于苦聖諦已知、已解，于苦集聖諦已知、已斷，于苦滅聖諦已知、已證，于苦滅道跡聖諦已知、已修。如是比丘名阿羅漢，諸漏已盡，所作已作，離諸重擔，逮得己利，盡諸有結，正智善解脫。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八五）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。若比丘于苦聖諦已知、已解，于苦集聖諦已知、已斷，于苦滅聖諦已知、已證，于苦滅道跡聖諦已知、已修。如是比丘邊際、究竟邊際、離垢邊際，梵行已終，純一清白，名為上士。

འདི་དག་བཞིན་དུ་གང་ཞེ་ན། སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། དགེ་སློང་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་སྤངས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་མངོན་དུ་བྱས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་བསྒོམས་པར་གྱུར་པའོ། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་ནི་འདོད་ཆགས་སྤངས་ཤིང་ཀུན་སྦྱོར་རྣམས་བཟློག་སྟེ། ང་རྒྱལ་དང་མ་རིག་པ་ལས་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། (སུམ་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་བཞི་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བ་ར་ཎ་སཱིར་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་གནས་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། དགེ་སློང་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་སྤངས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་མངོན་དུ་བྱས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་བསྒོམས་པར་གྱུར་པའོ། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་སྟེ། ཟག་པ་ཟད་པ། བྱ་བ་བྱས་པ། ཁུར་བོར་བ། བདག་གི་དོན་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ། སྲིད་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ཟད་པ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། (སུམ་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་ལྔ་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བ་ར་ཎ་སཱི་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་གནས་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། དགེ་སློང་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་སྤངས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་མངོན་དུ་བྱས་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་བསྒོམས་པར་གྱུར་པའོ། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་ནི་མཐའ་དང༌། དོན་གྱི་མཐའ་དང༌། དྲི་མ་མེད་པའི་མཐའ་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་དཀར་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八六）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。若比丘于苦聖諦已知、已解，于苦集聖諦已知、已斷，于苦滅聖諦已知、已證，于苦滅道跡聖諦已知、已修。如是比丘無有關鍵，平治城塹，度諸險難，解脫結縛，名為賢聖，建立聖幢。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八七）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。若比丘于苦聖諦已知、已解，于苦集聖諦已知、已斷，于苦滅聖諦已知、已證，于苦滅道跡聖諦已知、已修。如是比丘無有關鍵，平治城塹，度諸峻難，名為賢聖，建立聖幢。諸比丘！云何無有關鍵？謂五下分結已斷、已知，是名離關鍵。云何平治城塹，無明謂之深塹，彼得斷知，是名平治城塹。云何度諸險難？謂無際生死，究竟苦邊，是名度諸險難。云何解脫結縛？謂愛已斷、已知。云何建立聖幢？謂我慢已斷、已知，是名建立聖幢。

」

我來幫您將這段佛經文字翻譯成藏文： སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། （༣༨༦） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ།། གང་གི་ཚེ་དགེ་སློང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་སྤངས་པ་དང་། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་མངོན་དུ་བྱས་པ་དང་། ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་བསྒོམས་པ་ན། དགེ་སློང་དེ་ནི་སྒོ་གླེགས་མེད་ཅིང་། མཁར་རྫོང་བསྙམས་ཤིང་། འཇིགས་པ་ལས་བརྒལ་ཏེ། འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། འཕགས་པར་གྱུར་ཅིང་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། （༣༨༧） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡོད་དེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ།། གང་གི་ཚེ་དགེ་སློང་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་སྤངས་པ་དང་། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་མངོན་དུ་བྱས་པ་དང་། ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་བསྒོམས་པ་ན། དགེ་སློང་དེ་ནི་སྒོ་གླེགས་མེད་ཅིང་། མཁར་རྫོང་བསྙམས་ཤིང་། འཇིགས་པ་ལས་བརྒལ་ཏེ། འཕགས་པར་གྱུར་ཅིང་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། དགེ་སློང་དག །ཇི་ལྟར་ན་སྒོ་གླེགས་མེད་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའུན་སྦྱོར་ལྔ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་ནི་སྒོ་གླེགས་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཇི་ལྟར་ན་མཁར་རྫོང་བསྙམས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། མ་རིག་པ་ནི་གཏིང་ཟབ་པའི་རྫོང་ཡིན་ཏེ། དེ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་ནི་མཁར་རྫོང་བསྙམས་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཇི་ལྟར་ན་འཇིགས་པ་ལས་བརྒལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། མཐའ་མེད་པའི་འཁོར་བ་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་རྟོགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་ལས་བརྒལ་བ་ཞེས་བྱའོ།། ཇི་ལྟར་ན་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྲེད་པ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པའོ།། ཇི་ལྟར་ན་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། ང་རྒྱལ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་ནི་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་པ་ཞེས་བྱའོ།།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八八）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四聖諦。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。若比丘于苦聖諦已知、已解，于苦集聖諦已知、已斷，于苦滅聖諦已知、已證，于苦滅道跡聖諦已知、已修，是名比丘斷五支，成六分，守護於一，依猗於四，舍除諸諦，離四衢，證諸覺想，自身所作，心善解脫，慧善解脫，純一清白，名為上士。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三八九）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「有四法成就，名曰大醫王者，所應王之具、王之分。何等為四？一者善知病，二者善知病源，三者善知病對治，四者善知治病已，當來更不動發。云何名良醫善知病？謂良醫善知如是如是種種病，是名良醫善知病。云何良醫善知病源？謂良醫善知此病因風起、癖陰起、涎唾起、眾冷起、因現事起、時節起，是名良醫善知病源。云何良醫善知病對治？謂良醫善知種種病，應塗藥、應吐、應下、應灌鼻、應熏、應取汗。如是比種種對治，是名良醫善知對治。

」

བདེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མཉན་ཏེ་དགའ་མགུ་རངས་པར་གྱུར་ཏོ།། (༣༨༨) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡོད་དོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ།། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པར་བྱས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་སྤངས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་མངོན་དུ་བྱས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་ཤིང་བསྒོམས་ན། དེ་ནི་དགེ་སློང་ཡན་ལག་ལྔ་སྤངས་པ། ཆ་དྲུག་དང་ལྡན་པ། གཅིག་སྲུང་བ། བཞི་ལ་བརྟེན་པ། བདེན་པ་རྣམས་སྤངས་པ། བཞི་མདོ་དང་བྲལ་བ། རྟོག་པའི་འདུ་ཤེས་མངོན་དུ་གྱུར་པ། རང་གི་ལུས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱས་པ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། དག་པ་གཅིག་པུ་དཀར་པོ། སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ།། བདེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མཉན་ཏེ་དགའ་མགུ་རངས་པར་གྱུར་ཏོ།། (༣**) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་རྒྱལ་པོའི་སྨན་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་པོའི་ཡོ་བྱད་དང་། རྒྱལ་པོའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། གཅིག་ནི་ནད་ལེགས་པར་ཤེས་པ། གཉིས་པ་ནི་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ལེགས་པར་ཤེས་པ། གསུམ་པ་ནི་ནད་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལེགས་པར་ཤེས་པ། བཞི་པ་ནི་ནད་བཅོས་ཕྱིས་མི་ལྡང་བར་ལེགས་པར་ཤེས་པའོ།། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་ལེགས་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨན་པ་མཁས་པས་འདི་ལྟ་བུ་དང་འདི་ལྟ་བུའི་ནད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ནི། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ།། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་འདི་ནི་རླུང་ལས་བྱུང་བ། མཁྲིས་པ་ལས་བྱུང་བ། བད་ཀན་ལས་བྱུང་བ། གྲང་བ་ལས་བྱུང་བ། རྐྱེན་དངོས་པོ་ལས་བྱུང་བ། དུས་ཚིགས་ལས་བྱུང་བ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ནི། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ།། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་བྱུག་པས་བཅོས་པ། སྐྱུག་སྨན་གྱིས་བཅོས་པ། བཤལ་སྨན་གྱིས་བཅོས་པ། སྣ་སྨན་གྱིས་བཅོས་པ། བདུག་པས་བཅོས་པ། རྔུལ་དབྱུང་བས་བཅོས་པ། དེ་ལྟ་བུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་གཉེན་པོ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ནི། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ།།

云何良醫善知治病已，于未來世永不動發？謂良醫善治種種病，令究竟除，于未來世永不復起，是名良醫善知治病，更不動發。

「如來、應、等正覺為大醫王，成就四德，療眾生病，亦復如是。云何為四？謂如來知此是苦聖諦如實知、此是苦集聖諦如實知、此是苦滅聖諦如實知、此是苦滅道跡聖諦如實知。諸比丘！彼世間良醫于生根本對治不如實知，老、病、死、憂、悲、惱、苦根本對治不如實知，如來、應、等正覺為大醫王，于生根本知對治如實知，于老、病、死、憂、悲、惱、苦根本對治如實知，是故如來、應、等正覺名大醫王。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九〇）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「若諸沙門、婆羅門於此苦聖諦不如實知，此苦集聖諦不如實知，此苦滅聖諦不如實知，此苦滅道跡聖諦不如實知，此非沙門之沙門，非婆羅門之婆羅門，彼亦不于沙門義、婆羅門義見法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。

སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་བཅོས་ནས་ཕྱིས་མི་ལྡང་བ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་གང་ཞེ་ན། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལེགས་པར་བཅོས་ཏེ། མཐར་ཐུག་པར་བསལ་ནས། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ཡང་མི་ལྡང་བར་བྱེད་པ་ནི། སྨན་པ་མཁས་པས་ནད་བཅོས་ནས་ཕྱིས་མི་ལྡང་བ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ།། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་སྟེ། ཡོན་ཏན་བཞི་དང་ལྡན་པས་སེམས་ཅན་གྱི་ནད་གསོ་བར་མཛད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ནོ།། དགེ་སློང་དག་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྨན་པ་མཁས་པ་དེས་སྐྱེ་བའི་རྩ་བའི་གཉེན་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་རྩ་བའི་གཉེན་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ཀྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོས་ནི་སྐྱེ་བའི་རྩ་བའི་གཉེན་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་རྩ་བའི་གཉེན་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པས། དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཞེས་གསུངས་སོ།། བདེ་བཞིན་གཤེགེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མཉན་ཏེ་དགའ་མགུ་རངས་པར་གྱུར་ཏོ།། (༣༩༠) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ན། དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ནང་ན་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་ནང་ན་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གི་དོན་དང་བྲམ་ཟེའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་གིས་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླར་སྲིད་པ་ལེན་པར་མི་འགྱུར་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ་ཞེས་ཆོས་རང་གིས་མཐོང་ཞིང་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ།།

』

「若沙門、婆羅門於此苦聖諦如實知，此苦集聖諦如實知，此苦滅聖諦如實知，此苦滅道跡聖諦如實知，當知是沙門、婆羅門，沙門之沙門、婆羅門之婆羅門，于沙門義、婆羅門義見法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』是故，比丘！於四聖諦無間等當起增上欲，精勤堪能，方便修學。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九一）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中……廣說如上。差別者：「於四聖諦不如實知，當知是沙門、婆羅門，非沙門數、非婆羅門數；於四聖諦如實知者，是沙門數、是婆羅門數。」乃至……。

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九二）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「若沙門、婆羅門于苦聖諦不如實知，苦集聖諦不如實知，苦滅聖諦不如實知，苦滅道跡聖諦不如實知，當知是沙門、婆羅門不得脫苦。若沙門、婆羅門于苦聖諦如實知，于苦集聖諦如實知，于苦滅聖諦如實知，于苦滅道跡聖諦如實知，當知是沙門、婆羅門解脫于苦。

གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ན། དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ། དགེ་སྦྱོང་གི་ནང་ན་དགེ་སྦྱོང་དང་། བྲམ་ཟེའི་ནང་ན་བྲམ་ཟེ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གི་དོན་དང་བྲམ་ཟེའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླར་སྲིད་པ་ལེན་པར་མི་འགྱུར་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ་ཞེས་ཆོས་རང་གིས་མཐོང་ཞིང་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ།། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མངོན་པར་འདོད་པ་སྐྱེད་ཅིང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་། ནུས་པ་དང་། ཐབས་ལ་མཁས་པར་བསླབ་པར་བྱའོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ།། བདེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མཉན་ཏེ་དགའ་མགུ་རངས་པར་གྱུར་ཏོ།། (༣༩༡) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ།། གོང་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ།། ཁྱད་པར་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ན། དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ། དགེ་སྦྱོང་གི་གྲངས་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་གྲངས་མ་ཡིན་ནོ།། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ན། དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་གྲངས་དང་། བྲམ་ཟེའི་གྲངས་སུ་གཏོགས་སོ།། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ།། བདེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མཉན་ཏེ་དགའ་མགུ་རངས་པར་གྱུར་ཏོ།། (༣༩༢)་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་ན། དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལས་མི་གྲོལ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ།། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་ན། དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ།།།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

「如於苦不解脫、解脫。如是舍惡趣不解脫、解脫，堪能捨戒退減，不捨戒退減，能自說得過人法自證，不能自說得過人法作證，能於此外求良福田，不能於此外求良福田。

「能於此外求大師，不能於此外求大師，不能越苦，堪能越苦，不堪能脫苦，堪能脫苦。」

如是上諸經重說悉繼以偈：

「若不知苦者，　　及彼眾苦因， 　一切諸苦法，　　寂滅永無餘。 　若不知道跡，　　能思一切苦， 　心解脫于苦，　　慧解脫亦然。 　不能越眾苦，　　令苦究竟脫， 　若如實知苦，　　亦知眾苦因。 　及一切諸苦，　　永滅盡無餘， 　若復如實知，　　息苦之道跡。 　意解脫具足，　　慧解脫亦然， 　堪能越眾苦，　　究竟得解脫。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九三）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「若善男子正信非家，出家學道，彼一切所應當知四聖諦法。何等為四？謂知苦聖諦、知苦集聖諦、知苦滅聖諦、知苦滅道跡聖諦。

」

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བ་དང་མ་གྲོལ་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་ངན་སོང་སྤོང་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་མ་གྲོལ་བ། བསླབ་པ་གཏོང་བ་དང་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་དང་། བསླབ་པ་མི་གཏོང་བ་དང་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བ། མི་ཡི་ཆོས་བླ་མ་ཐོབ་པ་རང་གིས་བརྗོད་པར་ནུས་པ་དང་། མི་ཡི་ཆོས་བླ་མ་ཐོབ་པའི་དཔང་པོ་བྱེད་པར་མི་ནུས་པ། ཕྱི་རོལ་དུ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་བཟང་པོ་འཚོལ་བར་ནུས་པ་དང་། ཕྱི་རོལ་དུ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་བཟང་པོ་འཚོལ་བར་མི་ནུས་པའོ།། ཕྱི་རོལ་དུ་འཚོལ་བར་ནུས་པ་དང་། ཕྱི་རོལ་དུ་འཚོལ་བར་མི་ནུས་པ། སྡུག་བསྔལ་ལས་བརྒལ་བར་མི་ནུས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་བརྒལ་བར་ནུས་པ། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་སྐལ་བ་མེད་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་པའོ།། གོང་གི་མདོ་རྣམས་བསྐྱར་དུ་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་བརྗོད་པ་ནི། སུ་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་མི་ཤེས་པ། །དེ་བཞིན་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཚན་དང་།། སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ནི་མ་ལུས་པ། །ཞི་བར་གྱུར་ཅིང་ལྷག་མ་མེད།། སུ་ཞིག་ལམ་གྱི་རྗེས་མི་ཤེས། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལ་བསམ་ནུས་པ།། སེམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྲོལ་གྱུར་ཅིང་། །ཤེས་རབ་གྲོལ་བའང་དེ་བཞིན་ནོ།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་བརྒལ་མི་ནུས། །སྡུག་བསྔལ་མཐར་ཐུག་གྲོལ་བར་བྱེད།། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་ཤེས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡང་ཤེས་པར་བྱ།། སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྟག་ཏུ་ཟད་ཅིང་ལྷག་མ་མེད།། གལ་ཏེ་ཡང་དག་ཤེས་གྱུར་ན། །སྡུག་བསྔལ་ཞི་བའི་ལམ་གྱི་རྗེས།། ཡིད་ནི་གྲོལ་བ་ཡོངས་རྫོགས་ཤིང་། །ཤེས་རབ་གྲོལ་བའང་དེ་བཞིན་ནོ།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་བརྒལ་བར་ནུས། །མཐར་ཐུག་གྲོལ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར།། བཅོ་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།། （སུམ་བརྒྱ་གོ་གསུམ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝ་ར་ཎ་སིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ཚལ་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་དད་པ་དང་ལྡན་པ་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ལམ་ལ་སློབ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ངེས་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ།།

是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，修無間等，如此章句，一切四聖諦經，應當具說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

「如是知、如是見、如是無間等，悉應當說。又三結盡，得須陀洹，一切當知四聖諦。何等為四？謂知苦聖諦、知苦集聖諦、知苦滅聖諦、知苦滅道跡聖諦。如是當知、如是當見無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

「若三結盡，貪、恚、癡薄，得斯陀含，彼一切皆於四聖諦如實知故。何等為四？謂知苦聖諦、知苦集聖諦、知苦滅聖諦、知苦滅道跡聖諦。如是當知、如是當見、如是無間等，亦如是說。

「五下分結盡，生般涅槃阿那含，不還此世，彼一切知四聖諦。何等為四？知苦聖諦、知苦集聖諦、知苦滅聖諦、知苦滅道跡聖諦。如是知、如是見、如是無間等，亦如是說。

「若一切漏盡，無漏心解脫、慧解脫，見法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』彼一切悉知四聖諦。何等為四？謂知苦聖諦、知苦集聖諦、知苦滅聖諦、知苦滅道跡聖諦。如是知、如是見、如是無間等，亦如是說。

「若得辟支佛道證，彼一切知四聖諦故。

དེ་བས་ན། དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམ་པར་བྱའོ།། ཚིག་འདི་བཞིན་དུ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་མདོ་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་བཤད་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།། དེ་ལྟར་ཤེས་པ་དང་། དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དང་། དེ་ལྟར་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐམས་ཅད་བརྗོད་པར་བྱའོ།། ཡང་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་ཟད་པས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཐོབ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཤེས་པར་བྱའོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ།། དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། དེ་ལྟར་མཐོང་བར་བྱ། དེ་ལྟར་བར་ཆད་མེད་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།། གལ་ཏེ་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་ཟད་ཅིང་། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་ཆུང་བས་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་ཐོབ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡང་དག་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ།། དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ། དེ་ལྟར་མཐོང་བར་བྱ། དེ་ལྟར་བར་ཆད་མེད་པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། འོག་མའི་ཆ་ལྔའི་ཀུན་སྦྱོར་ཟད་པས་སྐྱེ་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་བ་སྟེ། འདི་ལ་ཕྱིར་མི་འོང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཤོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ།། དེ་ལྟར་ཤེས། དེ་ལྟར་མཐོང་། དེ་ལྟར་བར་ཆད་མེད་པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། གལ་ཏེ་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་ཅིང་། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་སྟེ། ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ཤེས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཤེས་སོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ།། དེ་ལྟར་ཤེས། དེ་ལྟར་མཐོང་། དེ་ལྟར་བར་ཆད་མེད་པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། གལ་ཏེ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ།།

何等為四？謂知苦聖諦、知苦集聖諦、知苦滅聖諦、知苦滅道跡聖諦。如是知、如是見、如是無間等，亦如是說。

「若得無上等正覺，彼一切知四聖諦故。何等為四？謂知苦聖諦、知苦集聖諦、知苦滅聖諦、知苦滅道跡聖諦。如是知、如是見、如是無間等，亦如是說。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九四）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如日出，明相先起。如是正盡苦亦有前相起？謂知四聖諦。何等為四？知苦聖諦、知苦集聖諦、知苦滅聖諦、知苦滅道跡聖諦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如是知。如是見。如是無間等，亦如是說。

（三九五）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「若日月不出世間者，一切眾星亦不出於世間，晝夜、半月、一月、時節、歲數、克數、須臾，皆悉不現，世間常冥，無有明照，唯有長夜，純大闇苦現於世間。若如來、應供、等正覺不出世間時，不說苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦現於世間，世間盲冥，無有明照。如是長夜，純大闇冥現於世間。

བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ།། དེ་ལྟར་ཤེས། དེ་ལྟར་མཐོང་། དེ་ལྟར་བར་ཆད་མེད་པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། གལ་ཏེ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ།། དེ་ལྟར་ཤེས། དེ་ལྟར་མཐོང་། དེ་ལྟར་བར་ཆད་མེད་པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།། （སུམ་བརྒྱ་གོ་བཞི་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝ་ར་ཎ་སིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ཚལ་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ཉི་མ་འཆར་བ་ན་སྔ་ལྟས་སུ་སྣང་བ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པ་ལ་ཡང་སྔ་ལྟས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཤེས་པའོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཤེས་པའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀམདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།། དེ་ལྟར་ཤེས། དེ་ལྟར་མཐོང་། དེ་ལྟར་བར་ཆད་མེད་པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ།། （སུམ་བརྒྱ་གོ་ལྔ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཝ་ར་ཎ་སིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ཚལ་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་དུ་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་མ་ཤར་ན། སྐར་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་དུ་མི་འཆར་ཞིང་། ཉིན་མཚན་དང་། ཟླ་ཕྱེད་དང་། ཟླ་བ་དང་། དུས་ཚིགས་དང་། ལོ་དང་། དུས་དང་། ཡུད་ཙམ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་རྟག་ཏུ་མུན་པར་འགྱུར་ཞིང་། སྣང་བ་མེད་པར་གྱུར་ནས། མཚན་མོ་རིང་པོ་མུན་པ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་དུ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་མ་བྱོན་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་མི་སྣང་བར་འགྱུར་ལ། འཇིག་རྟེན་ལོང་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཞིང་། སྣང་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་མཚན་མོ་རིང་པོ་མུན་པ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་དུ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ།།

「若日月出於世間，眾星亦現，晝夜、半月、一月、時節、歲數、克數、須臾，悉現世間，長夜明照，出於世間。如是，如來、應、等正覺出於世間，說苦聖諦現於世間，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦現於世間，不復闇冥，長夜照明，純一智慧現於世間。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九六）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如日出，周行空中，壞諸闇冥，光明顯照。如是，聖弟子所有集法，一切滅已，離諸塵垢，得法眼生，與無間等，俱三結斷。所謂身見、戒取、疑，此三結盡，名須陀洹，不墮惡趣法，必定正覺，趣七有天人往生，作苦邊。彼聖弟子中間雖起憂苦，聽彼聖弟子離欲、惡不善法，有覺有觀，離生喜樂，初禪具足住。不見彼聖弟子有一法不斷，能令還生此世者，此則聖弟子得法眼之大義。是故，比丘於此四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，精進修學。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九七）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

我將幫您將這段中文佛經翻譯成藏文： གལ་ཏེ་ཉི་ཟླ་འཇིག་རྟེན་དུ་འཆར་ན། སྐར་མ་རྣམས་ཀྱང་སྣང་། ཉིན་མཚན་དང་། ཟླ་ཕྱེད་དང་། ཟླ་བ་གཅིག་དང་། དུས་ཚིགས་དང་། ལོ་གྲངས་དང་། སྐད་ཅིག་མ་དང་། ཡུད་ཙམ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་སྣང་བར་འགྱུར་ཞིང་། མུན་པ་རིང་པོ་གསལ་བར་བྱེད་ཅིང་འཇིག་རྟེན་དུ་འཆར་རོ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་ནས། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་སྟོན་པར་མཛད། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་སྣང་བར་མཛད་དེ། སླར་ཡང་མུན་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་། མུན་པ་རིང་པོ་གསལ་བར་བྱེད་ཅིང་། ཡེ་ཤེས་རྣམ་དག་འཇིག་རྟེན་དུ་སྣང་བར་མཛད་དོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （སུམ་བརྒྱ་གོ་དྲུག་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཱ་ར་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ཉི་མ་ཤར་ནས་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་དུ་རྒྱུ་བ་ན། མུན་པ་ཐམས་ཅད་བཅོམ་སྟེ་འོད་གསལ་བར་སྣང་བ་བཞིན་དུ། འཕགས་པའི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀུན་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཅན་ཐམས་ཅད་འགགས་ནས། དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་མིག་སྐྱེས་པ་དང་། བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་སྟེ། ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཟད་པས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ། ངེས་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བ། སྲིད་པ་བདུན་ཙམ་དུ་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་བྱེད་པའོ། འཕགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་གི་བར་དུ་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་ཀྱང་། འཕགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་འདོད་ཆགས་དང་། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་ཏེ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་མ་གཏན་དང་པོ་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ་གནས་སོ། འཕགས་པའི་ཆོས་དེ་དག་ལ་ཆོས་གཅིག་ཀྱང་མ་སྤངས་པར་སླར་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་མ་མཐོང་སྟེ། འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་མིག་ཐོབ་པའི་དོན་ཆེན་པོའོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དེ་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （སུམ་བརྒྱ་གོ་བདུན་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཱ་ར་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，世尊告諸比丘：「當作是說，我于苦聖諦未無間等，苦集聖諦、苦滅聖諦未無間等。而言我當得苦滅道跡聖諦無間等者，此說不應。所以者何？無是處故。

「若苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦未無間等，而欲苦滅道跡聖諦無間等者，無有是處。譬如有人言我欲取佉提羅葉，合集作器，盛水持行者，無有是處。所以者何？無是處故。如是言我于苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦未無間等，而欲得苦滅道跡聖諦無間等者，無有是處。

「若復有言我當於苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦無間等已得，復得苦滅道跡聖諦者，斯則善說。所以者何？有是處故。

「若苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦無間等已，而欲苦滅道跡聖諦無間等者，斯有是處。譬如有言我以純曇摩葉、摩樓迦葉，合集盛水持行者，此則善說。所以者何？有是處故。如是若言我于苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦無間等已，而欲苦滅道跡聖諦無間等者，斯則善說。所以者何？有是處故，若於苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦無間等已，而欲苦滅道跡聖諦無間等者，斯有是處故。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九八）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ལྟར་སྨྲ་བར་བྱ་སྟེ། བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་བཞིན་དུ། བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་མི་རིགས་སོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འདོད་ན་གནས་མེད་དོ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་བདག་གིས་ཁ་དི་རའི་ལོ་མ་བསྡུས་ནས་སྣོད་བྱས་ཏེ་ཆུ་བཀང་ནས་འཁྱེར་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨྲ་ན། དེ་ནི་གནས་མེད་དོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འདོད་ན་གནས་མེད་དོ། གལ་ཏེ་ཡང་བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲ་ན་དེ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འདོད་ན་གནས་ཡོད་དོ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་བདག་གིས་པད་མའི་ལོ་མ་དང་། མ་ལུ་ཀའི་ལོ་མ་བསྡུས་ནས་ཆུ་བཀང་སྟེ་འཁྱེར་བར་བྱའོ་ཞེས་སྨྲ་ན། དེ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འདོད་ན་དེ་ནི་ལེགས་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པར་འདོད་ན་གནས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （སུམ་བརྒྱ་གོ་བརྒྱད་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཱ་ར་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，世尊告諸比丘：「如小綿丸、小劫貝華丸，置四衢道頭，四方風吹，則隨風去向於一方。如是，若沙門、婆羅門于苦聖諦不如實知，于苦集聖諦、于苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不如實知，當知彼沙門、婆羅門常觀他面，常隨他說，以不如實知故，聞彼所說，趣說而受，當知此人不宿修習智慧故。

「譬如因陀羅柱，銅鐵作之，于深入地中，四方猛風不能令動。如是，沙門、婆羅門于苦聖諦如實知，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦如實知者，當知是沙門、婆羅門不視他面，不隨他語。是沙門、婆羅門智慧堅固，本隨習故，不隨他語。是故，比丘！於四聖諦當勤方便，起增上欲，精進修學。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（三九九）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如石柱，長十六肘，八肘入地，四方風吹，不能令動。如是，沙門、婆羅門于苦聖諦如實知，于苦集聖諦，苦滅聖諦，苦滅道跡聖諦如實知，斯等沙門、婆羅門至諸論處，無能屈。其心解脫、慧解脫者，能使余沙門、婆羅門反生憂苦。如是如實知、如實見，皆是先世宿習故，使智慧不可傾動。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་སྤུ་ཟིང་གི་རིལ་བུ་ཆུང་ངུ་དང་། ཀཱརཔཱ་སའི་མེ་ཏོག་གི་རིལ་བུ་ཆུང་ངུ་ལམ་བཞི་མདོར་བཞག་པ་ལ། ཕྱོགས་བཞིའི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་ན་རླུང་གང་དུ་གཡོས་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་རྟག་ཏུ་གཞན་གྱི་གདོང་ལ་ལྟ་ཞིང་། རྟག་ཏུ་གཞན་གྱི་ཚིག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་སྟེ། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར། གཞན་གྱིས་སྨྲས་པ་ཐོས་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་སྨྲ་ཞིང་ལེན་པར་བྱེད་དོ། དེ་དག་ནི་སྔོན་ཤེས་རབ་མ་གོམས་པའི་ཕྱིར་རོ། དཔེར་ན་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཀ་བ་ཟངས་ལྕགས་ལས་བྱས་པ་ས་ལ་ཟབ་ཏུ་བཙུགས་པ་ལ་ཕྱོགས་བཞིའི་རླུང་དྲག་པོས་མི་གཡོ་བ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་གྱི་གདོང་ལ་མི་ལྟ་ཞིང་། གཞན་གྱི་ཚིག་གི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་སྟེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དེ་དག་ནི་ཤེས་རབ་བརྟན་པོ་སྟེ། སྔོན་གོམས་པའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་ཚིག་གི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་ངོ་། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དེ་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （སུམ་བརྒྱ་གོ་དགུ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཱ་ར་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་རྡོ་བའི་ཀ་བ་ཁྲུ་བཅུ་དྲུག་ཁྲུ་བརྒྱད་ས་ལ་བཙུགས་པ་ལ། ཕྱོགས་བཞིའི་རླུང་གིས་མི་གཡོ་བ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་རྩོད་པའི་གནས་སུ་ཕྱིན་ན་སུས་ཀྱང་ཕམ་པར་བྱེད་མི་ནུས་སོ། སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཤེས་རབ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་དག་གིས་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གཞན་དག་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་དུ་འཇུག་གོ། དེ་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་ཤིང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཐོང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྔོན་གྱི་ཚེ་གོམས་པའི་ཕྱིར་ཤེས་རབ་མི་གཡོ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ།

是故，比丘！於四聖諦當勤方便，起增上欲，精進修學。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇〇）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如有人火燒頭衣，當起增上欲，急救令滅。」

佛告比丘：「莫作是說！當置頭衣，於四聖諦起增上欲，勤加方便，修無間等。何等四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦未無間等，當勤方便，修無間等。所以者何？比丘！長夜熾然，地獄、畜生、餓鬼。諸比丘！不見極苦，如苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦，未無間等者，是比丘當忍苦、樂、憂、悲，於四聖諦勤加精進，方便修習無間等，應當學。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇一）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如士夫年壽百歲，有人語言：『士夫若欲聞法，當日日三時受苦，晨朝時受百槍苦，日中、晡時亦復如是。於一日中受三百槍苦。如是日日，至於百歲，然後聞法，得無間等，汝寧能不？』

「時，彼士夫為聞法故，悉堪能受。

དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དེ་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （བཞི་བརྒྱ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཱ་ར་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གི་མགོའི་གོས་ལ་མེ་ཤོར་བ་ན། འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དེ་མྱུར་དུ་བསད་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་སྐད་མ་སྨྲ་ཞིག །མགོའི་གོས་བཞག་ནས། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དེ་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་སྟེ། བར་མ་ཆད་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དག་ཡུན་རིང་པོར་དམྱལ་བ་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་རྣམས་སུ་འབར་བཞིན་དུ་གནས་སོ། དགེ་སློང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་བར་མ་ཆད་པར་མ་བསྒོམས་པ་ལས་ལྷག་པའི་སྡུག་བསྔལ་མ་མཐོང་ངོ་། དགེ་སློང་དེས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་བཟོད་པར་བྱས་ནས། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་དེ་བར་མ་ཆད་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （བཞི་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམདས་བཱ་ར་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པ་ལ། མི་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། སྐྱེས་བུ་ཁྱོད་ཆོས་ཉན་པར་འདོད་ན། ཉིན་རེ་བཞིན་དུས་གསུམ་དུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོས་ཏེ། སྔ་དྲོ་མདུང་བརྒྱས་བསྣུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཉིན་གུང་དང་ཕྱི་དྲོའང་དེ་བཞིན་དུ་ཉིན་གཅིག་ལ་མདུང་སུམ་བརྒྱས་བསྣུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོས། དེ་ལྟར་ཉིན་རེ་བཞིན་ལོ་བརྒྱའི་བར་དུ་བྱས་ནས། དེའི་རྗེས་སུ་ཆོས་ཐོས་ཏེ་བར་མ་ཆད་པར་བསྒོམ་པར་འགྱུར་རོ། ཁྱོད་ཀྱིས་བཟོད་དམ་ཞེས་སྨྲས་ན། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་དེས་ཆོས་ཉན་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་བཟོད་པར་ནུས་སོ།

所以者何？人生於世，長夜受苦，有時地獄，有時畜生，有時餓鬼，於三惡道空受眾苦，亦不聞法，是故我今為無間等故，不以終身受三百槍為大苦也。是故，比丘！於四聖諦未得無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇二）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。

爾時，世尊告諸比丘：「於四聖諦平等正覺，名為如來、應、等正覺。何等為四？所謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。於此四聖諦平等正覺，名為如來、應、等正覺。是故，諸比丘！於四聖諦未無間者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇三）

如是我聞：

一時，佛在摩竭國人間遊行，于王舍城波羅利弗是中間竹林聚落，國王于中造福德舍。爾時，世尊與諸大眾于中宿止。

爾時，世尊告諸比丘：「我與汝等於四聖諦無知、無見、無隨順覺、無隨順受者，應當長夜驅馳生死。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。我與汝等於四聖諦無知、無見、無隨順覺、無隨順受者，應當長夜驅馳生死。

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མི་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་སྐྱེས་ནས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་སྟེ། རེས་འགའ་དམྱལ་བ། རེས་འགའ་དུད་འགྲོ། རེས་འགའ་ཡི་དྭགས་སུ་གྱུར་ནས། ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་སྟོང་པར་མྱོང་ཡང་ཆོས་ཀྱང་མི་ཐོས་པས། དེའི་ཕྱིར་ང་ནི་བར་མ་ཆད་པར་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ཚེ་གང་པོར་མདུང་སུམ་བརྒྱས་བསྣུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོར་མི་འཛིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་དེ་འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （བཞི་བརྒྱ་རྩ་གཉིས་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཱ་ར་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་མཉམ་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པའོ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་མཉམ་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་དེ་འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （བཞི་བརྒྱ་རྩ་གསུམ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ག་དི་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་དང་པ་ཊ་ལི་པུ་ཏྲའི་བར་གྱི་སྨྱིག་མའི་གྲོང་དུ་རྒྱལ་པོས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཁང་པ་བཞེངས་པ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་དེར་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་དང་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་མི་ཤེས་པ་དང་། མི་མཐོང་བ་དང་། རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་མེད་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་མེད་པས་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་འཁྱམས་པར་གྱུར་ཏོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པའོ། ང་དང་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་མི་ཤེས་པ་དང་། མི་མཐོང་བ་དང་། རྗེས་སུ་རྟོགས་པ་མེད་པ་དང་། རྗེས་སུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་མེད་པས་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་འཁྱམས་པར་གྱུར་ཏོ།

以我及汝於此苦聖諦順知、順入，斷諸有流，盡諸生死，不受後有。于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦順知、順入，斷諸有流，盡諸生死，不受後有。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，修無間等。」

爾時，世尊即說偈言：

「我常與汝等，　　長夜涉生死， 　不見聖諦故，　　大苦日增長。 　若見四聖諦，　　斷有大流海， 　生死永已除，　　不復受後生。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇四）

如是我聞：

一時，佛在摩竭國人間遊行，王舍城波羅利弗是中間竹林聚落，大王于中作福德舍。爾時，世尊與諸大眾于中止宿。

爾時，世尊告諸比丘：「汝等當行，共至申恕林。」

爾時，世尊與諸大眾到申恕林，坐樹下。

爾時，世尊手把樹葉，告諸比丘：「此手中葉為多耶？大林樹葉為多？」

比丘白佛：「世尊！手中樹葉甚少，彼大林中樹葉無量，百千億萬倍，乃至算數譬類不可為比。」

「如是，諸比丘！我成等正覺，自所見法，為人定說者，如手中樹葉。所以者何？彼法義饒益、法饒益、梵行饒益、明、慧、正覺、向于涅槃。

བདག་དང་ཁྱེད་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དང་། རྗེས་སུ་རྟོགས་པས་སྲིད་པའི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་བཅད་དེ། སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་ཟད་ནས་ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ལེན་ནོ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་དང་། རྗེས་སུ་རྟོགས་པས་སྲིད་པའི་རྒྱུན་ཐམས་ཅད་བཅད་དེ། སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བ་ཟད་ནས་ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ལེན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་དེ་འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གསུངས་སོ། བདག་དང་ཁྱེད་རྣམས་རྟག་ཏུ་ནི། །ཡུན་རིང་སྐྱེ་འཆི་བརྒྱུད་མར་གྱུར།། འཕགས་པའི་བདེན་པ་མ་མཐོང་ཕྱིར། །སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཉིན་བཞིན་འཕེལ།། གལ་ཏེ་འཕགས་བདེན་བཞི་མཐོང་ན། །སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་གཅོད།། སྐྱེ་འཆི་རྟག་ཏུ་ཟད་འགྱུར་ཏེ། །ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ལེན་ནོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། （བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ག་དྷའི་མི་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་དང་པ་ཊ་ལི་པུ་ཏྲའི་བར་གྱི་སྨྱིག་མའི་གྲོང་དུ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཁང་པ་བཞེངས་པ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་དེར་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་རྣམས་ཤིན་ཤུ་ནགས་སུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཤིན་ཤུ་ནགས་སུ་ཕེབས་ནས་ཤིང་དཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤིང་ལོ་ཕྱག་ཏུ་བཞེས་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཕྱག་ཏུ་བཞེས་པའི་ལོ་མ་འདི་མང་ངམ། ནགས་ཚལ་ཆེན་པོ་འདིའི་ལོ་མ་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཕྱག་ཏུ་བཞེས་པའི་ལོ་མ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ལ། ནགས་ཚལ་ཆེན་པོ་འདིའི་ལོ་མ་ནི་གྲངས་མེད་དེ། བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག་བྱེ་བ་མང་པོར་ལྷག་པས་གྲངས་དང་དཔེར་ཡང་མི་བཟོད་དོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་དག་ངས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པར་མཐོང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ངེས་པར་བསྟན་པ་ནི་ཕྱག་གི་ལོ་མ་ཙམ་མོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་དེ་དག་ནི་དོན་ཕན་པ་དང་། ཆོས་ཕན་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཕན་པ་དང་། རིག་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་། ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ།

如大林樹葉，如我成等正覺，自知正法，所不說者，亦復如是。所以者何？彼法非義饒益，非法饒益，非梵行饒益、明、慧、正覺、正向涅槃故。是故，諸比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇五）

如是我聞：

一時，佛住毗舍離獼猴池側重閣講堂。

爾時，尊者阿難晨朝著衣持缽，入毗舍離城乞食。時，有眾多離車童子晨朝從城內出，至精舍門，持弓箭，競射精舍門孔，箭箭皆入門孔。

尊者阿難見已，以為奇特，彼諸離車童子能作如是難事。入城乞食，還舉衣缽，洗足已，往詣佛所，稽首佛足，退住一面，白佛言：「世尊！我今晨朝著衣持缽，入毗舍離城乞食，見有眾多離車童子從城內出，至精舍門，競射門孔，箭箭皆入。我作是念：『此甚奇特！諸離車童子能為難事。』」

佛告阿難：「于意云何？離車童子競射門孔，箭箭皆入，此為難耶？破一毛為百分，而射一毛分，箭箭悉中，此為難耶？」

阿難白佛：「破一毛百分，射一分之毛，箭箭悉中，此則為難。」

佛告阿難：「未若於苦聖諦生如實知，此則甚難。

འདི་ལྟར་དཔེར་ན་ནགས་ཚལ་ཆེན་པོའི་ལོ་མ་བཞིན་དུ། བདག་གིས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས། རང་གིས་དམ་པའི་ཆོས་མཁྱེན་ཏེ། གང་མ་གསུངས་པ་དེ་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་དེ་དག་ནི་དོན་དང་ཕན་པ་མ་ཡིན། ཆོས་ཀྱི་ཕན་པ་མ་ཡིན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་ཕན་པ་མ་ཡིན། རིག་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡང་དག་པར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་བླ་ན་མེད་པར་བསྐྱེད་ནས། བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རང་ངོ་། ། བཞི་བརྒྱ་ལྔ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡངས་པ་ཅན་དུ་སྤྲེའུ་རྫིང་གི་འགྲམ་ན་ཁང་པ་བརྩེགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་སྔ་དྲོ་སྣམ་སྦྱར་བགོས་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ལི་ཙྪ་བིའི་ཁྱེའུ་མང་པོ་ཞིག་སྔ་དྲོ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནང་ནས་ཐོན་ཏེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྒོར་སླེབས་ནས། གཞུ་མདའ་ཐོགས་ཏེ་སྒོའི་བུ་ག་ལ་འགྲན་ཏེ་མདའ་འཕངས་པས་མདའ་རེ་རེ་བཞིན་སྒོའི་བུ་གར་ཟུག་གོ ། བཅུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་དེ་མཐོང་ནས་ངོ་མཚར་དུ་གྱུར་ཏེ། ལི་ཙྪ་བིའི་ཁྱེའུ་དེ་དག་གིས་དཀའ་བའི་བྱ་བ་འདི་ལྟ་བུ་བྱེད་ནུས་སོ་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས་ཕྱིར་འོངས་ཏེ། ན་བཟའ་དང་ལྷུང་བཟེད་བཞག་ནས། ཞབས་བཀྲུས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་སོང་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཙུན་པ། བདག་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ན་བཟོས་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས་ཡངས་པ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་སོང་བ་ན། ལི་ཙྪ་བིའི་ཁྱེའུ་མང་པོ་ཞིག་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ནང་ནས་ཐོན་ཏེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྒོར་སླེབས་ནས་སྒོའི་བུ་གར་འགྲན་ཏེ་མདའ་འཕངས་པས་མདའ་རེ་རེ་བཞིན་ཟུག་པ་མཐོང་ངོ་། །བདག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེའོ། །ལི་ཙྪ་བིའི་ཁྱེའུ་དེ་དག་གིས་དཀའ་བའི་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་སོ་སྙམ་མོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། ལི་ཙྪ་བིའི་ཁྱེའུ་དག་གིས་སྒོའི་བུ་གར་འགྲན་ཏེ་མདའ་འཕངས་པས་མདའ་རེ་རེ་བཞིན་ཟུག་པ་འདི་དཀའ་བ་ཡིན་ནམ། སྐྲ་གཅིག་བརྒྱར་བགོས་ནས་སྐྲའི་ཆ་ཤས་གཅིག་ལ་མདའ་འཕངས་པས་མདའ་ཐམས་ཅད་ཟུག་པ་འདི་དཀའ་བ་ཡིན། ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། སྐྲ་གཅིག་བརྒྱར་བགོས་ནས་སྐྲའི་ཆ་ཤས་གཅིག་ལ་མདའ་འཕངས་པས་མདའ་ཐམས་ཅད་ཟུག་པ་འདི་ནི་དཀའ་བ་ལགས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་འདི་ནི་དེ་བས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །

如是，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦如實知見，此則甚難。」

爾時，世尊而說偈言：

「一毛為百分，　　射一分甚難， 　觀一一苦陰，　　非我難亦然。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇六）

如是我聞：

一時，佛住獼猴池側重閣講堂。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如大地悉成大海，有一盲龜壽無量劫，百年一出其頭，海中有浮木，止有一孔，漂流海浪，隨風東西。盲龜百年一出其頭，當得遇此孔不？」

阿難白佛：「不能。世尊！所以者何？此盲龜若至海東，浮木隨風，或至海西，南、北四維圍繞亦爾，不必相得。」

佛告阿難：「盲龜浮木，雖復差違，或復相得。愚癡凡夫漂流五趣，暫復人身，甚難於彼。所以者何？彼諸眾生不行其義、不行法、不行善、不行真實，展轉殺害，強者陵弱，造無量惡故。是故，比丘！於四聖諦當未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第十五 大正藏第 02 冊 No.

དེ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་གསུངས་པ། སྤུ་ཞིག་བརྒྱ་ཆར་བགོས་པ་ལས། །ཆ་གཅིག་འཕེན་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ།། སྡུག་བསྔལ་ཕུང་པོ་རེ་རེ་ཡི། །བདག་མེད་ལྟ་བའང་དེ་བཞིན་དཀའ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྲེའུ་རྫིང་གི་འགྲམ་ན་ཁང་པ་བརྩེགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ས་གཞི་ཐམས་ཅད་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་གྱུར་པ་ན། རུས་སྦལ་ལོང་བ་ཞིག་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ། ལོ་བརྒྱ་རེ་རེ་ཞིང་མགོ་བོ་ཐེངས་གཅིག་སྟེང་དུ་འབྱུང་བ་དང་། རྒྱ་མཚོའི་ནང་ན་ཤིང་གི་གཟིངས་བུ་བུ་ག་གཅིག་པ་ཞིག་ཡོད་པ་རླུང་གིས་ཤར་ནུབ་ཏུ་གཡེང་བ། རུས་སྦལ་ལོང་བ་དེས་ལོ་བརྒྱ་རེ་རེ་ཞིང་མགོ་བོ་ཐེངས་གཅིག་བཏོན་པ་དེས་བུ་ག་དེ་དང་འཕྲད་པར་འགྱུར་རམ། ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་བ། མི་འགྱུར་ལགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། རུས་སྦལ་ལོང་བ་དེ་རྒྱ་མཚོའི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་སོང་ན། གཟིངས་བུ་དེ་རླུང་གིས་ནུབ་ཕྱོགས་སམ། ལྷོ་དང་བྱང་དང་ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སུ་འཁྱེར་བས་ཕྲད་པར་མི་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རུས་སྦལ་ལོང་བ་དང་གཟིངས་བུ་གཉིས་ཐ་དད་དུ་སོང་ཡང་རེས་འགའ་འཕྲད་པར་འགྱུར་ཡང་སྲིད་དོ།། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་འགྲོ་བ་ལྔར་འཁོར་ཞིང་མི་ལུས་ར་ནི་དེ་བས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་དོན་མི་སྤྱོད། ཆོས་མི་སྤྱོད། དགེ་བ་མི་སྤྱོད། བདེན་པ་མི་སྤྱོད། ཕན་ཚུན་གསོད་པར་བྱེད། སྟོབས་ཆེ་བས་སྟོབས་ཆུང་བ་རྣམས་གནོན་པར་བྱེད། སྡིག་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ།། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་བདེན་པ་བཞི་པོ་མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་དེ་འདུན་པ་དྲག་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅོ་ལྔ་པའོ།། བཀའ་འགྱུར་པོད་གཉིས་པ། ཨང་།

0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十六

宋天竺三藏求那跋陀羅譯雜因誦第三品之四

（四〇七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，有眾多比丘集於食堂，思惟世間而思惟。

爾時，世尊知諸比丘心之所念，往詣食堂，敷座而坐，告諸比丘：「汝等比丘慎莫思惟世間思惟。所以者何？世間思惟非義饒益，非法饒益，非梵行饒益，非智、非覺，不順涅槃。汝等當正思惟：『此苦聖諦、此苦集聖諦、此苦滅聖諦、此苦滅道跡聖諦。』所以者何？如此思惟則義饒益、法饒益、梵行饒益，正智、正覺、正向涅槃。

「過去世時，有一士夫出王舍城，于拘絺羅池側正坐思惟——世間思惟。當思惟時，見四種軍——象軍、馬軍、車軍、步軍，無量無數，皆悉入於一藕孔中。見已，作是念：『我狂失性，世間所無，而今見之。』爾時，去池不遠，更有大眾一處聚集。時，彼士夫詣大眾所語言：『諸人，我今發狂，我今失性，世間所無，而我今見，如上廣說。』時，彼大眾皆謂士夫狂發失性，世間所無，而彼見之。」

佛告比丘：「然彼士夫非狂失性，所見真實。所以者何？爾時，去拘絺羅池不遠，有諸天阿修羅興四種軍，戰于空中。

འཛམ་པའི་མདོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་དྲུག་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ན་བྷ་དྲས་རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་བསྒྱུར། རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་ལེའུ་གསུམ་པའི་བཞི་པ། ༼བཞི་བརྒྱ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་འཇིག་རྟེན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་ཅིང་བསམ་བློ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་དོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་དག་གི་སེམས་ཀྱི་བསམ་པ་མཁྱེན་ནས། བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་གཤེགས་ཏེ་གདན་བཤམས་ནས་བཞུགས་ཏེ་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་དགེ་སློང་དག་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མ་རྟོག་ཅིག །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་དོན་དང་མི་ལྡན། ཆོས་དང་མི་ལྡན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་མི་ལྡན། ཡེ་ཤེས་དང་མི་ལྡན། རྟོགས་པ་དང་མི་ལྡན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མི་མཐུན་ནོ། །ཁྱེད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ཡང་དག་པར་སོམས་ཤིག །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་བསམ་ན་དོན་དང་ལྡན། ཆོས་དང་ལྡན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན། ཡང་དག་པའི་རྟོགས་པ་དང་ལྡན། ཡང་དག་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ།། སྔོན་བྱུང་བའི་དུས་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནས་བྱུང་སྟེ། ཀུ་ཤི་ཀའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་དུ་འདུག་ནས་འཇིག་རྟེན་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་ཅིང་བསམ་བློ་གཏོང་བཞིན་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟར་བསམ་བློ་གཏོང་བའི་ཚེ་དམག་གི་ཚོགས་བཞི་པོ་གླང་པོ་ཆེའི་དམག་དང་། རྟའི་དམག་དང་། ཤིང་རྟའི་དམག་དང་། རྐང་ཐང་གི་དམག་གྲངས་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་པད་མའི་རྩ་བའི་བུ་ག་གཅིག་གི་ནང་དུ་འཇུག་པར་མཐོང་ངོ་། །དེས་མཐོང་ནས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །ང་སྨྱོན་པར་གྱུར། སེམས་འཁྲུགས་པར་གྱུར། འེན་ན་མེད་པ་ཞིག་ད་ལྟ་མཐོང་ངོ་། །དེའི་ཚེ་རྫིང་བུ་དང་མི་རིང་བ་ཞིག་ན་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཞིག་འདུས་ཡོད་པའི་སར་སྐྱེས་བུ་དེ་སོང་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་དག་ང་ད་ལྟ་སྨྱོན་པར་གྱུར། སེམས་འཁྲུགས་པར་གྱུར། འཇིག་རྟེན་ན་མེད་པ་ཞིག་ད་ལྟ་མཐོང་ངོ་། །སྔར་བཤད་པ་བཞིན་རྒྱས་པར་བརྗོད་དོ། །དེའི་ཚེ་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་དེས་སྐྱེས་བུ་དེ་སྨྱོན་པ་དང་སེམས་འཁྲུགས་པར་གྱུར་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ན་མེད་པ་ཞིག་མཐོང་བར་བསམས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འོན་ཀྱང་སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་སྨྱོན་པ་དང་སེམས་འཁྲུགས་པར་མ་གྱུར་ཏེ། དེས་མཐོང་བ་ནི་བདེན་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་ཀུ་ཤི་ཀའི་རྫིང་བུ་དང་མི་རིང་བ་ཞིག་ན་ལྷ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་རྣམས་ཀྱིས་དམག་གི་ཚོགས་བཞི་པོ་བསྐྱེད་དེ་བར་སྣང་ལ་གཡུལ་འགྱེད་བཞིན་ཡོད་དོ།།

時，諸天得勝，阿修羅軍敗，退入彼池一藕孔中。是故，比丘！汝等慎莫思惟世間。所以者何？世間思惟非義饒益，非法饒益，非梵行饒益，非智、非覺，非正向涅槃，當思惟四聖諦。何等為四？苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有眾多比丘集於食堂，作如是論，或謂世間有常，或謂世間無常、世間有常無常、世間非有常非無常，世間有邊、世間無邊、世間有邊無邊、世間非有邊非無邊，是命是身、命異身異，如來死後有、如來死後無、如來死後有無、如來死後非有非無。

爾時，世尊一處坐禪，以天耳聞諸比丘集於食堂論議之聲。聞已，往詣食堂，于大眾前敷座而坐，告諸比丘：「汝等比丘眾多聚集，何所言說？」

時，諸比丘白佛言：「世尊！我等眾多比丘集此食堂，作如是論，或說有常，或說無常……」如上廣說。

佛告比丘：「汝等莫作如是論議。所以者何？如此論者，非義饒益，非法饒益，非梵行饒益，非智、非正覺，非正向涅槃。汝等比丘應如是論議：『此苦聖諦、此苦集聖諦、此苦滅聖諦、此苦滅道跡聖諦。

དེའི་ཚེ་ལྷ་རྣམས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བར་གྱུར་ཏེ། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་དམག་ཕམ་ནས་མཚོ་དེའི་པདྨའི་སྦུ་གུ་གཅིག་གི་ནང་དུ་བྲོས་སོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ལ་རྣམ་པར་བསམ་པར་མི་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་རྣམ་པར་བསམ་པ་ནི་དོན་དང་མི་ལྡན། ཆོས་དང་མི་ལྡན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་མི་ལྡན། ཡེ་ཤེས་དང་མི་ལྡན། རྣམ་པར་རྟོགས་པ་དང་མི་ལྡན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡང་དག་པར་མི་འགྲོ་བས། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་རྣམ་པར་བསམ་པར་བྱའོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་འདི་ལྟར་རྩོད་པར་བྱེད་དེ། ཁ་ཅིག་གིས་འཇིག་རྟེན་རྟག་གོ་ཞེས་ཟེར། ཁ་ཅིག་གིས་འཇིག་རྟེན་མི་རྟག་གོ་ཞེས་ཟེར། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་མི་རྟག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར། འཇིག་རྟེན་མཐའ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའོ་ཞེས་ཟེར། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར། སྲོག་དེ་ཉིད་ལུས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར། སྲོག་གཞན་ལུས་གཞན་ནོ་ཞེས་ཟེར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གྲོངས་ནས་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གྲོངས་ནས་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གྲོངས་ནས་ཡོད་པ་དང་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གྲོངས་ནས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་ལ་བཞུགས་པ་ན། ལྷའི་རྣ་བས་དགེ་སློང་རྣམས་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་འདུས་ནས་རྩོད་པའི་སྒྲ་གསན་ཏོ། གསན་ནས་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པར་གཤེགས་ཏེ། འཁོར་མང་པོའི་མདུན་དུ་གདན་བཤམས་ནས་བཞུགས་ཏེ། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་ཁྱེད་རྣམས་མང་པོ་འདུས་ནས་ཅི་ཞིག་སྨྲ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ཅག་དགེ་སློང་མང་པོ་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་ཁང་པ་འདིར་འདུས་ནས་འདི་ལྟར་རྩོད་པར་བྱེད་དེ། ཁ་ཅིག་གིས་རྟག་གོ་ཞེས་ཟེར། ཁ་ཅིག་གིས་མི་རྟག་གོ་ཞེས་ཟེར་ཞེས་གོང་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་རྩོད་པར་མི་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་རྩོད་པ་ནི་དོན་དང་མི་ལྡན། ཆོས་དང་མི་ལྡན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་མི་ལྡན། ཡེ་ཤེས་དང་མི་ལྡན། ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང་མི་ལྡན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡང་དག་པར་མི་འགྲོ་བས་སོ། ཁྱེད་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་རྩོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ།

』所以者何？如是論議，是義饒益、法饒益、梵行饒益、正智、正覺、正向涅槃。是故，比丘！於四聖諦未無間等，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四〇九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，有眾多比丘集於食堂，或有貪覺覺者，或瞋覺覺者，或害覺覺者。

爾時，世尊知諸比丘心之所念，往詣食堂，敷坐具于眾前坐，告諸比丘：「汝等莫起貪覺覺，莫起恚覺覺，莫起害覺覺。所以者何？此諸覺非義饒益，非法饒益，非梵行饒益，非智、非正覺，不向涅槃。汝等當起苦聖諦覺、苦集聖諦覺、苦滅聖諦覺、苦滅道跡聖諦覺。所以者何？此四聖諦覺，義饒益、法饒益、梵行饒益、正智、正覺、向于涅槃。是故，諸比丘！於四聖諦當勤方便，起增上欲，正智正念，精進修學。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四一〇）

如是我聞：

一時……如上廣說。差別者，起親里覺、國土人民覺、不死覺，乃至聞佛所說，歡喜奉行。

（四一一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

དེ་ལྟར་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཅི་ཞེ་ན། རྣམ་པར་བཤད་པ་འདི་དག་ནི་དོན་ཕན་པ་དང་། ཆོས་ཕན་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཕན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྟོགས་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་ལྷག་པར་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་བཀའ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་དགུ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་བསོད་སྙོམས་ཀྱི་གཞིར་འདུས་ནས། ཁ་ཅིག་འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་དྲན་པ་དང་། ཁ་ཅིག་ཞེ་སྡང་གི་རྣམ་རྟོག་དྲན་པ་དང་། ཁ་ཅིག་གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་དྲན་པར་གྱུར་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་དག་གི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཁྱེན་ནས། བསོད་སྙོམས་ཀྱི་གཞིར་བྱོན་ཏེ། འཁོར་གྱི་མདུན་དུ་གདན་བཤམས་ནས་བཞུགས་ཏེ། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་རྣམས་འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་མ་དྲན་ཅིག ཞེ་སྡང་གི་རྣམ་རྟོག་མ་དྲན་ཅིག གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་མ་དྲན་ཅིག དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་རྟོག་འདི་དག་ནི་དོན་མི་ཕན་པ་དང་། ཆོས་མི་ཕན་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་མི་ཕན་པ་དང་། ཤེས་རབ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་ སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་། ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པའི་རྣམ་རྟོག་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའི་རྣམ་རྟོག་འདི་དག་ནི་དོན་ཕན་པ་དང་། ཆོས་ཕན་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཕན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྟོགས་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱ་སྟེ། འདོད་པ་ལྷག་པར་བསྐྱེད་ནས། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་བསླབ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་བཀའ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་བཅུ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན།། གོང་དུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ།། ཁྱད་པར་ནི་གཉེན་གྱི་རྣམ་རྟོག་དང་། རྒྱལ་ཁམས་དང་མི་སེར་གྱི་རྣམ་རྟོག་དང་། འཆི་མེད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་སྐྱེས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་བཀའ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབས་པའི་བར་དུའོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་བཅུ་གཅིག་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་སོ། །

時，有眾多比丘集於食堂，作如是論：「或論王事、賊事、鬥戰事、錢財事、衣被事、飲食事、男女事、世間言語事、事業事、諸海中事。」

爾時，世尊于禪定中，以天耳聞諸比丘論說之聲，即從座起，往詣食堂，敷坐具于眾前坐，告諸比丘：「汝等比丘眾多聚集，為何所說？」

諸比丘白佛言：「世尊！我等於此聚集，或論說王事……」如上廣說。

佛告比丘：「汝等莫作是論，論說王事，乃至不向涅槃。若論說者，應當論說：『此苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。』所以者何？此四聖諦以義饒益、法饒益、梵行饒益、正智、正覺、正向涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四一二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有眾多比丘集於食堂，作如是說：「我知法、律，汝等不知我所說成就，我等所說與理合；汝等所說不成就，不與理合，應前說者，則在後說；應后說者，則在前說，而共諍論言。我論是汝等不如，能答者當答。」

爾時，世尊于禪定中，以天耳聞諸比丘諍論之聲……如是廣說，乃至「於四聖諦無間等者，當勤起方便，起增上欲，學無間等。

དེའི་ཚེ། དགེ་སློང་མང་པོ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་གཏམ་འདི་ལྟར་གླེང་སྟེ། རྒྱལ་པོའི་གཏམ་དང་། ཇག་པའི་གཏམ་དང་། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་གཏམ་དང་། ནོར་རྫས་ཀྱི་གཏམ་དང་། གོས་ཀྱི་གཏམ་དང་། བཟའ་བཏུང་གི་གཏམ་དང་། ཕོ་མོའི་གཏམ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་གཏམ་དང་། ལས་ཀའི་གཏམ་དང་། རྒྱ་མཚོའི་གཏམ་རྣམས་གླེང་ངོ་། དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན། ལྷའི་རྣ་བས་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་གཏམ་གླེང་བའི་སྒྲ་གསན་ནས། བཞུགས་པ་ལས་བཞེངས་ཏེ། བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་གཤེགས་ནས། འཁོར་གྱི་མདུན་དུ་གདན་བཤམས་ཏེ་བཞུགས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་ཁྱེད་རྣམས་མང་པོ་འདུས་ནས་ཅི་ཞིག་གླེང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ཅག་འདིར་འདུས་ནས་རྒྱལ་པོའི་གཏམ་སོགས་གླེང་ངོ་། ཞེས་གོང་བཞིན་རྒྱས་པར་གསོལ་ཏོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མ་གླེང་ཞིག །རྒྱལ་པོའི་གཏམ་སོགས་གླེང་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱོགས་སུ་མི་འགྲོ་བས། གལ་ཏེ་གཏམ་གླེང་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་དང་། འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་གླེང་བར་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཆོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་དང་། ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་། ཡང་དག་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། བཞི་བརྒྱ་བཅུ་གཉིས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ། དགེ་སློང་མང་པོ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་ཏེ། ངས་ཆོས་དང་འདུལ་བ་ཤེས་ཀྱི། ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་སོ། ང་ཡི་སྨྲས་པ་ནི་གྲུབ་ཅིང་། ཁྱེད་ཅག་གི་སྨྲས་པ་མ་གྲུབ་བོ། ང་ཡི་སྨྲས་པ་ནི་རིགས་པ་དང་མཐུནིང་། ཁྱེད་ཅག་གི་སྨྲས་པ་རིགས་པ་དང་མི་མཐུན་ནོ། སྔོན་དུ་སྨྲ་དགོས་པ་ཕྱིས་སྨྲས། ཕྱིས་སུ་སྨྲ་དགོས་པ་སྔོན་དུ་སྨྲས་ཏེ། ཕན་ཚུན་རྩོད་པ་བྱས་ནས་སྨྲས་པ། ང་ཡི་གཏམ་ནི་ལེགས་ཏེ། ཁྱེད་ཅག་གིས་མི་ཟིན་ནོ། ལན་འདེབས་ནུས་ན་ལན་ཐོབ་ཅིག དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་པ་ན། ལྷའི་རྣ་བས་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་རྩོད་པའི་སྒྲ་གསན་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ནས། བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པ་ནི། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ། འདུན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་བསྐྱེད་ནས། བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་པའི་བར་རོ།

」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四一三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，有眾多比丘集於食堂，作如是論：「波斯匿王、頻婆娑羅王，何者大力？何者大富？」

爾時，世尊于禪定中，以天耳聞諸比丘論說之聲，即從座起，往詣食堂，敷坐具于眾前坐，問諸比丘：「汝等何所論說？」

時，諸比丘即以上事具白世尊。

佛告比丘：「汝等用說諸王大力、大富為？汝等比丘莫作是論。所以者何？此非義饒益，非法饒益，非梵行饒益，非智、非正覺，不向涅槃。汝等當說：『此苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。』所以者何？此四聖諦是義饒益、法饒益、梵行饒益、正智、正覺、正向涅槃。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四一四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཟས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་གཏམ་འདི་ལྟར་གླེང་སྟེ། རྒྱལ་པོ་གསལ་རྒྱལ་དང་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོ་གཉིས་ལས་སུ་ཞིག་སྟོབས་ཆེ། སུ་ཞིག་ཕྱུག་པོ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་དོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བསམ་གཏན་གྱི་ངང་ནས་ལྷའི་རྣ་བས་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་གཏམ་གླེང་བའི་སྒྲ་གསན་ནས། བཞུགས་པ་ལས་བཞེངས་ཏེ་ཟས་ཁང་དུ་གཤེགས་ནས། དགེ་འདུན་གྱི་མདུན་དུ་གདན་བཤམས་ཏེ་བཞུགས་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། ཁྱེད་ཅི་ཞིག་གླེང་བ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་གོང་གི་གཏམ་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་རྣམས་རྒྱལ་པོའི་སྟོབས་དང་ཕྱུག་པོའི་སྐོར་ལ་གཏམ་གླེང་ཅི་བྱེད། ཁྱེད་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མ་སྨྲ་ཞིག །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཆོས་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །ཞེས་སྨྲས་ཤིག །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་དོན་དང་ལྡན་པ། ཆོས་དང་ལྡན་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ། ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་དང་ལྡན་པ། ཡང་དག་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་ནས་ལྷག་པའི་འདུན་པྐྱེད་དེ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །

時，有眾多比丘集於食堂，作如是論：「汝等宿命作何等業？為何工巧？以何自活？」

爾時，世尊于禪定中，以天耳聞諸比丘論說之聲，即從座起，往詣食堂，敷坐具于眾前坐，問諸比丘：「汝說何等？」

時，諸比丘以上所說具白世尊。

佛告比丘：「汝等比丘莫作是說：『宿命所作。』所以者何？此非義饒益，非法饒益，非梵行饒益，非智、非正覺，不向涅槃。汝等比丘當共論說：『此苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。』所以者何？此義饒益、法饒益、梵行饒益、正智、正覺、正向涅槃。是故，比丘！依於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四一五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，有眾多比丘集於食堂，作如是說論：「某甲檀越作粗疏食，我等食已，無味無力，我等不如舍彼粗食，而行乞食。所以者何？比丘乞食時得好食，又見好色，時聞好聲，多人所識，亦得衣被、臥具、醫藥。」

爾時，世尊于禪定中，以天耳聞諸比丘論說之聲，即詣食堂……如是廣說，乃至「正向涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་འདི་སྐད་གླེང་མོ་བྱེད་དོ། །ཁྱེད་ཚོའི་ཚེ་རབས་སྔ་མར་ལས་ཅི་ཞིག་བྱས། བཟོ་རིག་གང་ཞིག་བསླབས། ཅི་ཞིག་གིས་འཚོ་བ་སྐྱེལ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་བསམ་གཏན་ལ་བཞུགས་པ་ན། ལྷའི་རྣ་བས་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་གླེང་མོའི་སྒྲ་གསན་ནས། གདན་ལས་བཞེངས་ཏེ་བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་གཤེགས་ནས། འཁོར་གྱི་མདུན་དུ་གདན་བཏིང་སྟེ་བཞུགས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་ཅི་ཞིག་གླེང་ཞེས་གསུངས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་གོང་གི་གཏམ་རྣམས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཚེ་རབས་སྔ་མར་བྱས་པའི་གཏམ་དེ་ལྟར་མ་སྨྲ་ཞིག །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་དོན་ཕན་པ་མ་ཡིན། ཆོས་ཕན་པ་མ་ཡིན། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཕན་པ་མ་ཡིན། ཡེ་ཤེས་དང་། ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ་མ་ཡིན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ། ཁྱེད་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་གླེང་མོ་བྱོས་ཤིག །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ནི་དོན་ཕན་པ། ཆོས་ཕན་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་ཕན་པ། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས། ཡང་དག་པའི་བྱང་ཆུབ། ཡང་དག་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་རྣམས་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འབད་པས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་དེ། ལྷག་པའི་འདུན་པ་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼བཞི་བརྒྱ་བཅོ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། ལན་གཅིག་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཕུག་ཏུ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་འདུས་ནས་འདི་སྐད་དུ་གླེང་མོ་བྱེད་དོ། སྦྱིན་བདག་འདི་དང་འདིས་ཟས་རགས་པ་བྱིན་པས། ངེག་གིས་ཟོས་ཀྱང་རོ་མེད་སྟོབས་མེད་པས། ངེད་ཅག་གིས་ཟས་རགས་པ་དེ་བོར་ནས་བསོད་སྙོམས་ལ་འགྲོ་བར་བྱའོ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགེ་སློང་བསོད་སྙོམས་ལ་འགྲོ་བའི་ཚེ་ཟས་བཟང་པོ་ཐོབ་ཅིང་། གཟུགས་བཟང་པོའང་མཐོང་། སྒྲ་སྙན་པོའང་ཐོས། མི་མང་པོས་ངོ་ཤེས་ཤིང་། གོས་དང་མལ་ཆ་དང་སྨན་ཡང་ཐོབ་བོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་བསམ་གཏན་ལ་བཞུགས་པ་ན། ལྷའི་རྣ་བས་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་གླེང་མོའི་སྒྲ་གསན་ནས། བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་གཤེགས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། ཡང་དག་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་འགྲོ་བའི་བར་དུའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།

（四一六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「汝等持我所說四聖諦不？」

時，有異比丘從座起，正衣服，為佛作禮，合掌白佛：「唯然，世尊所說四聖諦，我悉受持。」

佛告比丘：「汝云何受持四聖諦？」

比丘白佛言：「世尊說言：『此是苦聖諦，我即受持，此苦集聖諦、此苦滅聖諦、此苦滅道跡聖諦。』如是世尊說四聖諦，我即受持。」

佛告比丘：「善哉！善哉！我說苦聖諦，汝真實受持；我說苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦，汝真實受持。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四一七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「汝等持我所說四聖諦不？」

時，有比丘從座起，整衣服，偏袒右肩，為佛作禮，合掌白佛：「唯然，世尊所說四聖諦，我悉受持。」

佛告比丘：「汝云何持我所說四聖諦？」

比丘白佛言：「世尊說苦聖諦，我悉受持。如如、不離如、不異如，真、實、審諦、不顛倒，是聖所諦，是名苦聖諦。

我將幫您將這段佛經譯成藏文: འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི། ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པར་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་ང་ཡིས་གསུངས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འཛིན་ནམ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཅིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྐོན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་ཇི་ལྟར་བཟུང་། དགེ་སློང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་བདག་གིས་བཟུང་ངོ་། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་གསུངས་པ་བདག་གིས་བཟུང་ངོ་། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ངས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བསྟན་པ་དེ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་བཟུང་ངོ་། །ངས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བསྟན་པ་རྣམས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་བཟུང་ངོ་། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། [後續內容的翻譯需要原文繼續提供]

---

重譯

我來幫您翻譯這段經文為藏文：

བཞི་བརྒྱ་བཅུ་དྲུག་པ།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།།

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་ངས་བཤད་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་འཛིན་ནམ།

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཅིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བཅོས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་བྱས་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་བདག་གིས་ཐམས་ཅད་འཛིན་ལགས་སོ།།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཇི་ལྟར་འཛིན།

དགེ་སློང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་། བདག་གིས་དེ་བཞིན་དུ་འཛིན་ཏེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་གསུངས་པ་བདག་གིས་འཛིན་ཏོ།།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ངས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཤད་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་འཛིན་ཏོ། །ངས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཤད་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡང་དག་པར་འཛིན་ཏོ།།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།།

བཞི་བརྒྱ་བཅུ་བདུན་པ།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།།

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པད་ཀྱིས་ངས་བཤད་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་འཛིན་ནམ།

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཅིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བཅོས་ནས། བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཡས་པར་གཟར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་བྱས་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་བདག་གིས་ཐམས་ཅད་འཛིན་ལགས་སོ།།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་ངས་བཤད་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཇི་ལྟར་འཛིན།

དགེ་སློང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་གསུངས་པ་བདག་གིས་འཛིན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པ་དང་། བདེན་པ་དང་། ཡང་དག་པ་དང་། མ་ནོར་བ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་། འཕགས་པས་བདེན་པར་གཟིགས་པ་སྟེ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ།།

世尊說苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦，如如、不離如、不異如，真、實、審諦、不顛倒，是聖所諦，是為世尊說四聖諦，我悉受持。」

佛告比丘：「善哉！善哉！汝真實持我所說四聖諦，如如、不離如、不異如，真、實、審諦、不顛倒，是名比丘真實持我四聖諦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四一八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「汝持我所說四聖諦不？」

時，有異比丘從座起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛言：「唯然，世尊所說四聖諦，我悉持之。云何四諦？世尊說苦聖諦，我悉持之，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦，我悉持之。」

佛告彼比丘：「善哉！善哉！如我所說四聖諦，汝悉持之。諸比丘！若沙門、婆羅門作如是說，如沙門瞿曇所說苦聖諦，我當舍，更立苦聖諦者，但有言數，問已不知，增其疑惑，以非其境界故。苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦，我今當舍，更立餘四聖諦者，彼但有言數，問已不知，增其疑惑，以非其境界故。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་གསུངས་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། བདེན་པ་དང་། ཡང་དག་པ་དང་། ངེས་པའི་བདེན་པ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ། འཕགས་པས་གཟིགས་པའི་བདེན་པ་སྟེ། དེ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ངས་བསྟན་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་ཡང་དག་པར་བཟུང་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། བདེན་པ་དང་། ཡང་དག་པ་དང་། ངེས་པའི་བདེན་པ་དང་། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་སྟེ། དེ་ནི་དགེ་སློང་གིས་ངའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ཡང་དག་པར་བཟུང་བ་ཞེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི། ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པར་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་ང་ཡིས་གསུངས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འཛིན་ནམ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཅིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྐོན་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། །བདེན་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་གསུངས་པ་དེ་བཡོངས་སུ་བཟུང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་རྣམས་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ངས་བསྟན་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་ངོ་། །དགེ་སློང་དག །གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། དགེ་སྦྱོང་གོའུ་ཏ་མས་གསུངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་བདག་གིས་སྤངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་གཞན་ཞིག་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་ཚིག་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། དྲིས་ན་མི་ཤེས་ཤིང་ཐེ་ཚོམ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་བདག་གིས་སྤངས་ནས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་གཞན་དག་གཞག་གོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་ཚིག་ཙམ་དུ་ཟད་དེ། དྲིས་ན་མི་ཤེས་ཤིང་ཐེ་ཚོམ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མཉམ་པར་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱིས་བར་ཆད་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདུན་པ་དྲག་པོ་བསྐྱེད་དེ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །

（四一九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若比丘于佛有疑者，則于苦聖諦有疑，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦則有疑惑；若於法、僧有疑者，則于苦聖諦疑惑，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦疑惑；若於佛不疑惑者，則于苦聖諦不疑惑，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不疑惑；若於法、僧不疑惑者，則于苦聖諦不疑惑，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不疑惑。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四二〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若沙門、婆羅門于苦聖諦有疑者，則于佛有疑，於法、僧有疑；若苦、集、滅、道疑者，則于佛有疑，於法、僧有疑。若於苦聖諦無疑者，則于佛無疑，於法、僧無疑；于集、滅、道聖諦無疑者、則于佛無疑、於法、僧無疑。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四二一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「汝等共行至深險巖。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་གང་དག་སངས་རྒྱས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དེ་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། གལ་ཏེ་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་ན་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། གལ་ཏེ་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་ན་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྡུག་བསྔ་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དེ་དག་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ན་སངས་རྒྱས་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་ན་སངས་རྒྱས་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། ཀུན་འབྱུང་བ་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་ན་སངས་རྒྱས་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་ཟ་བ་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་བྲག་གཟར་པོ་ཟབ་མོའི་བར་དུ་འགྲོ་བར་བྱའོ།།

」

諸比丘白佛：「唯然，世尊！」

爾時，世尊與諸大眾至深險巖，敷座而坐，周匝觀察深險巖已，告諸比丘：「此巖極大深險。」

時，有異比丘從座起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛言：「世尊！此極深險，然復有一極深險極險於此，甚可怖畏者不？」

佛知其意，即告言：「如是，比丘！此極深險，然復有大深險險於此者，甚可怖畏，謂諸沙門、婆羅門于苦聖諦不如實知，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不如實知，彼于生本諸行樂著，于老、病、死、憂、悲、惱、苦生本諸行樂著，而作是行；老、病、死、憂、悲、惱、苦行，轉增長故，墮于生深險之處；墮于老、病、死、憂、悲、惱、苦深險之處。如是，比丘！此則大深險險於此者。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四二二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「有大熱地獄，若眾生生於彼中，一向與烔然。」

時，有異比丘從座起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛言：「如世尊說，此則大熱。世尊！唯此大熱，復有大熱過於此者，甚可怖畏，無有過上。

」

དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་ལྷན་དུ་གཡང་ས་ཟབ་མོའི་བྲག་ལ་བྱོན་ནས། གདན་བཏིང་སྟེ་བཞུགས་ནས། ཕྱོགས་ཀུན་ནས་གཡང་ས་ཟབ་མོའི་བྲག་ལ་གཟིགས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྲག་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་གཡང་ས་ཟབ་མོ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྐོན་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་གཡང་ས་ཆེ་མོད། འོན་ཀྱང་གཞན་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པ་དང་གཡང་ས་ཆེ་བ། འདི་ལས་ཀྱང་ཟབ་པ་དང་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཞིག་མཆིས་སམ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དེའི་བསམ་པ་མཁྱེན་ནས། དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། དགེ་སློང་། འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་གཡང་ས་ཟབ་མོ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་གཡང་ས་ཟབ་མོ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་ཀྱང་ཟབ་པ་དང་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཡོད་དེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་དག་གིས་སྐྱེ་བའི་རྩ་བ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུགས་པའི་རྩ་བ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་ནས། ལས་དེ་དག་བྱེད་པས། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུགས་པའི་ལས་རྣམས་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བས། སྐྱེ་བའི་གཡང་ས་ཟབ་མོར་ལྟུང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུགས་པའི་གཡང་ས་ཟབ་མོར་ལྟུང་། དགེ་སློང་། འདི་ནི་གཡང་ས་ཟབ་མོོ་འདི་ལས་ཀྱང་ཟབ་པ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་བར་མ་ཆད་པར་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་བསྟེན། གོང་ནས་གོང་དུ་འདུན་པ་བསྐྱེད་དེ། བར་མ་ཆད་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བར་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། （བཞི་བརྒྱ་ཉེར་གཉིས་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དམྱལ་བ་ཚ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་གང་དག་དེར་སྐྱེས་པ་ནི་གཅིག་ཏུ་འབར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་སོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྐོན་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར། འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ཚ་བ་ཡིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཚ་བ་འདི་ཙམ་དུ་མ་ཟད། འདི་ལས་ཀྱང་ཚ་བ་ཆེ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་མཆིས་སམ།

」

「如是，比丘！此則大熱，亦更有大熱過於此者，甚可怖畏，無有過上。何等為更有大熱，甚可怖畏，過於此者？謂沙門、婆羅門此苦聖諦不如實知，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不如實知。如是乃至生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，大熱熾然，是名比丘大熱燒然，甚可怖畏，無有過者。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四二三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「有大闇地獄，彼諸眾生，生彼中者，不見自身分。」

時，有異比丘從座起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛言：「世尊！此則大闇，唯此大闇，復更有餘大闇，甚可怖畏，過於此不？」

佛告比丘：「如是，更有大闇，甚可怖畏，過於此者，謂沙門、婆羅門於四聖諦不如實知，乃至墮于生、老、病、死、憂、悲、惱、苦大闇之中。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四二四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

དེ་དེ་བཞིན་ནོ། དགེ་སློང་། འདི་ནི་ཚ་བ་ཆེན་པོ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་འདི་ལས་ཀྱང་ཚ་བ་ཆེ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་དོ། གང་ཞིག་འདི་ལས་ཀྱང་ཚ་བ་ཆེ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པའོ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུགས་པའི་བར་དུ། ཚ་བ་ཆེན་པོས་འབར་བ་སྟེ། དགེ་སློང་། འདི་ནི་ཚ་བ་ཆེན་པོས་འབར་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་དང་། བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་བར་མ་ཆད་པར་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་བསྟེན། གོང་ནས་གོང་དུ་འདུན་པ་བསྐྱེད་དེ། བར་མ་ཆད་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བར་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། （བཞི་བརྒྱ་ཉེར་གསུམ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མུན་པ་ཆེན་པོའི་དམྱལ་བ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་གང་དག་དེར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ནི་རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཀྱང་མི་མཐོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་བསྐོན་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། འདི་ནི་མུན་པ་ཆེན་པོ་ལགས་ཏེ། མུན་པ་ཆེན་པོ་འདི་ཙམ་དུ་མ་ཟད། གཞན་ཡང་མུན་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་ཀྱང་ཆེ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཞིག་མཆིས་སམ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། གཞན་་ཆེན་པོ་འདི་ལས་ཀྱང་ཆེ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཡོད་དེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པས། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུགས་པའི་མུན་པ་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་ལྟུང་བའོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་བར་མ་ཆད་པར་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་བསྟེན། གོང་ནས་གོང་དུ་འདུན་པ་བསྐྱེད་དེ། བར་མ་ཆད་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བར་བསླབ་པར་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། （བཞི་བརྒྱ་ཉེར་བཞི་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，世尊告諸比丘：「如日遊行，照諸世界，乃至千日千月，照千世界、千須彌山、千弗婆提、千閻浮提、千拘耶尼、千郁單越、千四天王、千三十三天、千炎魔天、千兜率天、千化樂天、千他化自在天、千梵天，是名小千世界。此千世界，中間闇冥，日月光照，有大德力，而彼不見，其有眾生，生彼中者，不見自身分。」

時，有異比丘從座起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛言：「世尊！如世尊說，是大闇冥，復更有餘大闇冥處過於此耶？」

佛告比丘：「有大闇冥過於此者，謂沙門、婆羅門于苦聖諦不如實知，乃至墮于生、老、病、死、憂、悲、惱、苦大闇冥中，是名比丘有大闇冥過於世界中間闇冥。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，時諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四二五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「從小千世界數滿至千，是名中千世界。於是中千世界，中間闇冥，如前所說，乃至於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཇི་ལྟར་ཉི་མ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་ལ་སྣང་བ་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཉི་མ་སྟོང་དང་ཟླ་བ་སྟོང་གིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྟོང་དང་། རི་རབ་སྟོང་དང་། ཤར་ལུས་འཕགས་པོ་སྟོང་དང་། འཛམ་བུ་གླིང་སྟོང་དང་། ནུབ་བ་ལང་སྤྱོད་སྟོང་དང་། བྱང་སྒྲ་མི་སྙན་སྟོང་དང་། རྒྱལ་ཆེན་རིས་བཞིའི་ལྷ་སྟོང་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་སྟོང་དང་། འཐབ་བྲལ་གྱི་ལྷ་སྟོང་དང་། དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷ་སྟོང་དང་། འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་སྟོང་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་སྟོང་དང་། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་སྣང་བར་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྟོང་དང་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིའི་བར་ན་མུན་པ་ཡོད་དེ། ཉི་ཟླའི་འོད་ཟེར་མཐུ་རྩལ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་དེས་ཀྱང་མི་མཐོང་ངོ་། སེམས་ཅན་གང་དག་དེར་སྐྱེས་པ་དེ་དག་གིས་རང་གི་ལུས་ཀྱང་མི་མཐོང་ངོ་། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་གཟར་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཞུས་པ། བཙུན་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར་མུན་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལས་ཀྱང་ཆེ་བའི་མུན་པ་གཞན་ཡོད་དམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདི་ལས་ཀྱང་ཆེ་བའི་མུན་པ་ཡོད་དེ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་ནས། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པའི་མུན་པ་ཆེན་པོར་ལྷུང་བ་དེ་ནི། དགེ་སློང་དག་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་གྱི་མུན་པ་ལས་ཀྱང་ཆེ་བའི་མུན་པ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟ བཞི་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྟོང་དང་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྟོང་གི་གྲངས་ཚང་བ་དེ་ནི་སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིའི་བར་ན་མུན་པ་ཡོད་དེ། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།

（四二六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「從中千世界數滿至千，是名三千大千世界。世界中間闇冥之處，日月遊行，普照世界，而彼不見，乃至墮于生、老、病、死、憂、悲、惱、苦大闇冥中。是故，諸比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四二七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當說四聖諦。諦聽！諦聽！善思念之。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦，是名四聖諦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如當說，如是有、如是當知，亦如上說。

（四二八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「當勤禪思，正方便起，內寂其心。所以者何？比丘禪思，內寂其心成就已，如實顯現。云何如實顯現？謂此苦聖諦如實顯現，此苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦如實顯現。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

བཞི་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྟོང་གི་གྲངས་ཚང་བ་དེ་ནི་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་གྱི་མུན་པའི་གནས་སུ་ཉི་ཟླའི་འོད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་བྱེད་ཀྱང་དེ་དག་མི་མཐོང་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཁྲུག་པའི་མུན་པ་ཆེན་པོར་ལྷུང་བའི་བར་དུའོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་བདེན་པ་བཞི་པོ་དག་ལ་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ཁྱད་པར་ཅན་བསྐྱེད་ནས་བར་མ་ཆད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། བཞི་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་ད་ལྟར་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་བཤད་པར་བྱའོ། ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ཅིག །ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ཅིག །ལེགས་པར་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞིའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ཇི་ལྟར་བཤད་པར་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། བཞི་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་པ། འདི་སྐད་བདག་ག་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བསམ་གཏན་ལ་བརྩོན་པར་བྱ། ཡང་དག་པའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པར་བྱ། ནང་གི་སེམས་ཞི་བར་བྱའོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགེ་སློང་བསམ་གཏན་བྱེད་ཅིང་ནང་གི་སེམས་ཞི་བར་བྱས་པ་རྫོགས་པར་གྱུར་ན། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། ཇི་ལྟར་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།

（四二九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「當修無量三摩提，專心正念。所以者何？修無量三摩提，專心正念已。如是如實顯現。云何如實顯現？謂此苦聖諦如實顯現，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦如實顯現。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，佛告諸比丘：「如人擲杖于虛空中，尋即還墮，或根著地，或腹著地，或頭著地。如是，沙門、婆羅門於此苦聖諦不如實知，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不如實知，當知是沙門、婆羅門或墮地獄，或墮畜生，或墮餓鬼。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「如人擲杖置虛空中，其必還墮，或墮凈地，或墮不凈地。如是，沙門、婆羅門于苦聖諦不如實知，于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不如實知；以不如實知故，或生善趣，或生惡趣。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཚད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཚད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་ཤིང་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་གསལ་བར་འགྱུར་རོ།། ཇི་ལྟར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་གསལ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་གསལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མངོན་པར་གསལ་བར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་དབྱུག་པ་ནམ་མཁའ་ལ་འཕངས་ན། དེ་མ་ཐག་ཏུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཏེ། རྩ་བ་ས་ལ་ཕོག་གམ། སྦྱང་ས་ལ་ཕོག་གམ། མགོ་བོ་ས་ལ་ཕོག་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི། དམྱལ་བར་ལྟུང་བའམ། དུད་འགྲོར་སྐྱེ་བའམ། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་བར་མ་ཆད་པར་མངོན་པར་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པ་དེ་དག་གིས་བར་མ་ཆད་པར་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་འགརྩམ་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་དབྱུག་པ་ནམ་མཁར་བསྐྱུར་ན། དེ་ངེས་པར་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཏེ། ས་གཙང་མའམ། ས་མི་གཙང་བར་ལྟུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པའི་དབང་གིས་བདེ་འགྲོའམ་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།།

是故，諸比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，佛告諸比丘：「譬如五節相續輪，大力士夫令速旋轉。如是，沙門、婆羅門於此苦聖諦不如實知，此苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不如實知，輪迴五趣，而速旋轉，或墮地獄，或墮畜生，或墮餓鬼，或人、或天，還墮惡道，長夜輪轉。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「如來、應、等正覺增上說法，謂四聖諦，開示、施設、建立、分別、散說、顯現、表露。何等為四？謂苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་ལ་འབད་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ཚིགས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་ལོ་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་མྱུར་དུ་བསྐོར་བ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པས། འགྲོ་བ་ལྔར་འཁོར་ཞིང་མྱུར་དུ་འཁོར་བར་གྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་ལྟུང་བའམ། དུད་འགྲོར་ལྟུང་བའམ། ཡི་དྭགས་སུ་ལྟུང་བའམ། མི་དང་ལྷར་སྐྱེས་ནས་ཡང་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་སྟེ། ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་གྱུར་ཏོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་ལ་འབད་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡནྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་བླ་ན་མེད་པ་གསུངས་པ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་སྟེ། སྟོན་པ་དང་། རྣམ་པར་འཇོག་པ་དང་། རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་དང་། རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང་། མངོན་པར་གསལ་བར་བྱེད་པ་དང་། རབ་ཏུ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། །དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་ལ་འབད་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །

爾時，世尊告諸比丘：「何等為黠慧？為此苦聖諦如實知，此苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦如實知、為不知耶？」

諸比丘白佛：「如我解世尊所說，於四聖諦如實知者，此為黠慧。」

佛告比丘：「善哉！善哉！于苦聖諦、苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦如實知者，是則黠慧。是故，諸比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

時，須達長者往詣佛所，稽首佛足，於一面坐。白佛言：「世尊！此四聖諦為漸次無間等？為一頓無間等？」

佛告長者：「此四聖諦漸次無間，非頓無間等。」

佛告長者：「若有說言于苦聖諦未無間等，而於彼苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，此說不應。所以者何？若於苦聖諦未無間等，而欲于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，無有是處。

「猶如有人，兩細樹葉連合為器，盛水持行，無有是處。如是于苦聖諦未無間等，而欲于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，無有是處。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྣམ་པར་མཁས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའམ། མི་ཤེས་པ་གང་ཡིན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་དོན་འདི་ལྟར་རྟོགས་ཏེ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་མཁས་པ་ལགས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པར་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཐབས་ལ་འབད་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཁྱིམ་བདག་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཙུན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རིམ་གྱིས་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པ་ལགས་སམ། ཅིག་ཅར་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱིམ་བདག་ལ་བ་པ། འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་རིམ་གྱིས་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཡིན་གྱི། ཅིག་ཅར་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱིམ་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་གང་ཞིག་འདི་སྐད་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་སོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པར་འདོད་ན། དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ནོ། ། དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་ཤིང་ལོ་སྲབ་མོ་གཉིས་སྦྱར་ཏེ་སྣོད་བྱས་ནས་ཆུ་བླུགས་ཏེ་ཁྱེར་བར་འདོད་ན། དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པར་འདོད་ན། དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ནོ།

「譬如有人，取蓮華葉連合為器，盛水遊行，斯有是處。如是，長者！于苦聖諦無間等已，而欲于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，斯有是處。是故，長者！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三六）

如須達長者所問，有異比丘問，亦如是說，唯譬有差別：「如有四登階道，升于殿堂，若有說言不登初階，而登第二、第三、第四階升堂殿者，無有是處。所以者何？要由初階，然後次登第二、第三、第四階得升殿堂。如是，比丘！于苦聖諦未無間等，而欲于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，無有是處。

「譬如，比丘！若有人言：『以四階道升于殿堂，要由初階，然後次登第二、第三、第四階得升殿堂，應作是說。』所以者何？要由初階，然後次登第二、第三、第四階升于殿堂，有是處故。如是，比丘！若言于苦聖諦無間等已，然後次第于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，應作是說。所以者何？若於苦聖諦無間等已，然後次第于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，有是處故。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

དཔེར་ན་མི་ཞིག་གིས་པད་མའི་ལོ་མ་རྣམས་སྦྱར་ནས་སྣོད་བྱས་ཏེ་ཆུ་བཀང་ན་དེ་ནི་རུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་ཁྱིམ་བདག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་རུང་ངོ༌། །དེའི་ཕྱིར་ཁྱིམ་བདག་བདེན་པ་བཞི་པོ་དེ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམས་ཤིག །འདུན་པ་སྐྱེད་ཅིག །བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སློབས་ཤིག། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། （བཞི་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་པ།） མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱིས་ཞུས་པ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་གིས་ཞུས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་ཏེ། དཔེ་ཙམ་ཐ་དད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཐེམ་སྐས་བཞི་པོ་ལས་ཁང་ཐོག་ཏུ་འཛེག་པ་ན་ཐེམ་སྐས་དང་པོ་ལ་མ་བརྟེན་པར་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁང་ཐོག་ཏུ་འཛེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན་དེ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཐེམ་སྐས་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁང་ཐོག་ཏུ་འཛེག་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་པར་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན་དེ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། དཔེར་ན་དགེ་སློང་གལ་ཏེ་མི་ཞིག་གིས་ཐེམ་སྐས་བཞི་པོ་ལས་ཁང་ཐོག་ཏུ་འཛེག་པ་ན་ཐེམ་སྐས་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁང་ཐོག་ཏུ་འཛེག་དགོས་སོ་ཞེས་ཟེར་ན་དེ་ནི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཞེ་ན། ཐེམ་སྐས་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་གཉིས་པ་དང༌། གསུམ་པ་དང༌། བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁང་ཐོག་ཏུ་འཛེག་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་རིམ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན་དེ་ནི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་རིམ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་བར་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།

（四三七）

如異比丘問，阿難所問，亦如是說，唯譬差別。

佛告阿難：「譬如四隥梯升于殿堂。若有說言不由初隥，而登第二、第三、第四隥升殿堂者，無有是處。如是，阿難！若於苦聖諦未無間等，而欲苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，此不應說。所以者何？若於苦聖諦未無間等，而於苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，無有是處。

「譬如，阿難！由四隥梯升于殿堂。若有人言要由初隥，然後次登第二、第三、第四隥升殿堂者，此所應說。所以者何？要由初隥，然後次登第二、第三、第四隥升殿堂者，有是處故。如是，阿難！于苦聖諦無間等已，然後次第苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦無間等者，斯有是處。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如大地草木，悉取為鏘，貫大海中，一切水蟲悉能貫不？」

比丘白佛：「不能。世尊！所以者何？大海諸蟲，種種形類，或於細不可貫，或極大不可貫。」

佛告比丘：「如是，如是。眾生界無數無量。

བཞི་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་བདུན་པ། དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་གིས་དྲིས་པ་ནི། ཀུན་དགའ་བོས་དྲིས་པ་ལྟར་གསུངས་ཏེ། དཔེ་ཙམ་ཐ་དད་པའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ཁང་བཟང་དུ་འཛེག་པའི་སྐས་བཞི་ཡོད་ན། གལ་ཏེ་སུ་ཞིག་གིས་སྐས་དང་པོ་ལ་མ་བརྟེན་པར། སྐས་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁང་བཟང་དུ་འཛེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ནོ། ཀུན་དགའ་བོ། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པར། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པར། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ནོ། ཀུན་དགའ་བོ། དཔེར་ན་ཁང་བཟང་དུ་འཛེག་པའི་སྐས་བཞི་ཡོད་ན། གལ་ཏེ་སུ་ཞིག་གིས་སྐས་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་སྐས་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁང་བཟང་དུ་འཛེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་རིགས་པ་ཡིན་ནོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐས་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་སྐས་གཉིས་པ་དང་། གསུམ་པ་དང་། བཞི་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁང་བཟང་དུ་འཛེག་པར་འགྱུར་བ་ནི་གནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། ཀུན་དགའ་བོ། དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་ནས། དེ་ནས་རིམ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་གནས་ཡིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། བཞི་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་བརྒྱད་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ས་གཞི་ཆེན་པོའི་རྩྭ་དང་ཤིང་ཐམས་ཅད་ཁབ་ཏུ་བྱས་ཏེ། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་བཅུག་ན། ཆུའི་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ལ་འབིགས་པར་ནུས་སམ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་བ། མི་ནུས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ནི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཏེ། ཁ་ཅིག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བས་འབིགས་པར་མི་ནུས་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས་འབིགས་པར་མི་ནུས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་བཞིན་ནོ་དེ་བཞིན་ནོ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ནི་གྲངས་མེད་ཅིང་ཚད་མེད་དོ།

是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四三九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊手執土石，問諸比丘：「于意云何？此手中土石為多？彼大雪山土石為多？」

比丘白佛言：「世尊手中土石甚少少耳，雪山土石甚多無量，百千巨億，算數譬類不可為比。」

佛告比丘：「其諸眾生於苦聖諦如實知者，苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦如實知者，如我手中所執土石；其諸眾生於苦聖諦不如實知，于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不如實知者，如彼雪山土石，其數無量。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四四〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如湖池，深廣五十由旬，其水盈滿。若有士夫以發以毛，或以指端渧彼湖水，乃至再三。云何？比丘！如彼士夫所渧水多？湖池水多？」

比丘白佛：「如彼士夫毛髮指端再三渧水，甚少少耳，彼湖大水，其量無數，乃至算數譬類不可為比。

དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ལྷག་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། བཞི་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་དགུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱག་ཏུ་ས་རྡོ་བཟུང་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། ངའི་ལག་པའི་ས་རྡོ་འདི་མང་ངམ། གངས་རི་ཆེན་པོའི་ས་རྡོ་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཕྱག་གི་ས་རྡོ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུ་སྟེ། གངས་རི་ཆེན་པོའི་ས་རྡོ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་ཚད་མེད་དེ། བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་འབུམ་དུ་བགྲང་བའམ་དཔེར་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་དེ་དག་ནི་ངའི་ལག་པའི་ས་རྡོ་འདི་ཙམ་མོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་རྟོགས་པ་དེ་དག་ནི་གངས་རི་ཆེན་པོའི་ས་རྡོ་ལྟར་གྲངས་མེད་དོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ལྷག་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འིས་མདོ་དེ་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། བཞི་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་མཚོ་ཞིག་དཔངས་དང་ཞེང་དུ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པ། ཆུས་ཡོངས་སུ་གང་བ་ཞིག་ཡོད་ལ། གལ་ཏེ་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གིས་སྐྲའམ་སྤུ་འམ་སོར་མོའི་རྩེ་མོས་མཚོ་དེའི་ཆུ་ཐིགས་པ་ཙམ་བླངས་ཏེ་ལན་གཉིས་སམ་གསུམ་དུ་བྱས་ན། དགེ་སློང་དག །སྐྱེས་བུ་དེས་བླངས་པའི་ཆུ་མང་ངམ། མཚོའི་ཆུ་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། སྐྱེས་བུ་དེས་སྐྲའམ་སྤུ་འམ་སོར་མོའི་རྩེ་མོས་ལན་གཉིས་སམ་གསུམ་དུ་བླངས་པའི་ཆུ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུ་སྟེ། མཚོ་ཆེན་པོའི་ཆུ་ནི་གྲངས་མེད་ཅིང་། བརྒྱ་དང་སྟོང་དང་བརྒྱ་སྟོང་གི་བར་དུ་བགྲང་བའམ་དཔེར་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ་།

」

佛告比丘：「如大湖水，甚多無量。如是多聞聖弟子具足見諦，得聖道果，斷諸苦本，如截多羅樹頭，于未來世成不生法，余不盡者，如彼士夫發毛指端所渧之水。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如大湖水譬，如是薩羅多吒迦、恒伽、耶符那、薩羅游、伊羅跋提摩醯，及四大海，其譬亦如上說。

（四四一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊手捉團土，大如梨果，告諸比丘：「云何？比丘！我手中此團土為多？大雪山中土石為多？」

諸比丘白佛言：「世尊手中團土少少耳，彼雪山王，其土石甚多，百千億那由他，乃至算數譬類不得為比。」

佛告諸比丘：「如我所捉團土。如是，眾生於苦聖諦如實知，于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦如實知者，亦復如是。如大雪山王土石者。如是，眾生於苦聖諦不如實知，于苦集聖諦、苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦不如實知者，亦復如是。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，起增上欲，學無間等。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མཚོ་ཆེན་པོའི་ཆུ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་ཚད་མེད་དོ། དེ་བཞིན་དུ་ཐོས་པ་མང་པོ་དང་ལྡན་པའི་འཕགས་པ་བདེན་པ་མཐོང་བ་རྣམས་དང་། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྩ་བ་བཅད་པ། ཏ་ལའི་མགོ་བཅད་པ་བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་ལྷག་མ་མ་ལུས་པ་ནི། སྐྱེས་བུ་དེས་སྐྲའམ་སྤུའམ་སོར་མོའི་རྩེ་མོས་བླངས་པའི་ཆུ་ཙམ་མོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ལྷག་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། མཚོ་ཆེན་པོའི་དཔེ་དེ་བཞིན་དུ། ས་ར་ཏ་ཙ་ཀ་དང་། གང་གཱ་དང་། ཡ་མུ་ན་དང་། ས་ར་ཡུ་དང་། ཨི་ར་བ་ཏི་དང་། མ་ཧི་དང་། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱི་དཔེ་ཡང་གོང་དུ་བཤད་པ་དང་འདྲའོ། བཞི་བརྒྱ་ཞེ་གཅིག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱག་ཏུ་ལི་ཡི་འབྲས་བུ་ཙམ་གྱི་ས་རིལ་བཟུང་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། ངའི་ལག་པའི་ས་རིལ་འདི་མང་ངམ། གངས་རི་ཆེན་པོའི་ས་རྡོ་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཕྱག་གི་ས་རིལ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུ་སྟེ། གངས་རི་རྒྱལ་པོ་དེའི་ས་རྡོ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་འབུམ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བགྲང་བའམ་དཔེར་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་བཟུང་བའི་ས་རིལ་འདི་ལྟར། སེམས་ཅན་་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། གངས་རི་རྒྱལ་པོའི་ས་རྡོ་ལྟར། སེམས་ཅན་གང་དག་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱ་སྟེ། འདུན་པ་ལྷག་པོ་བསྐྱེད་ནས་བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།

如雪山王，如是尼民陀羅山、毗那多迦山、馬耳山、善見山、佉提羅迦山、伊沙陀羅山、由揵陀羅山、須彌山王，及大地土石，亦復如是。

如梨果，如是阿摩勒迦果、跋陀羅果、迦羅迦果、豆果，乃至蒜子譬，亦復如是。

（四四二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊以爪甲擎土已，告諸比丘：「于意云何？我爪甲上土為多？此大地土多？」

諸比丘白佛言：「世尊甲上土甚少少耳，此大地土甚多無量，乃至算數譬類不可為比。」

佛告比丘：「如甲上土者，若諸眾生，形可見者，亦復如是。其形微細，不可見者，如大地土。是故，比丘！於四聖諦未無間等者，當勤方便，學無間等。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如陸地，如是水性亦爾。

如甲上土，如是眾生、人道者，亦復如是。

如大地土，如是非人亦爾。

如甲上土，如是生中國者亦爾。

如大地土，如是生邊地者亦爾。

如甲上土，如是成就聖慧眼者，亦復如是。

如大地土，如是不成就聖慧眼者亦爾。

如甲上土，如是眾生知此法、律者，亦復如是。

གངས་རི་རྒྱལ་པོ་བཞིན་དུ། ནི་མིན་དྷ་ར་རི་དང་། བི་ན་ཏ་ཀ་རི་དང་། རྟ་རྣ་རི་དང་། ལེགས་མཐོང་རི་དང་། ཁ་དི་ར་ཀ་རི་དང་། ཨི་ཤ་དྷ་ར་རི་དང་། ཡུ་གནྡྷ་ར་རི་དང་། རི་རབ་རྒྱལ་པོ་དང་། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་རྡོ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ལི་འབྲས་བཞིན་དུ། ཨ་མ་ལ་ཀ་འབྲས་བུ་དང་། བ་ད་ར་འབྲས་བུ་དང་། ཀ་ར་ཀ་འབྲས་བུ་དང་། སྲན་མའི་འབྲས་བུ་དང་། སྒོག་པའི་ས་བོན་གྱི་བར་གྱི་དཔེ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། བཞི་བརྒྱ་ཞེ་གཉིས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སེན་མོའི་སྟེང་དུ་ས་བླངས་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཅི་སྙམ་དུ་སེམས། ངའི་སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་མང་ངམ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་མང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངུ་སྟེ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་ཚད་མེད་དེ། བགྲང་བའམ་དཔེར་བྱར་ཡང་མི་རུང་ངོ་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། གཟུགས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བས་མི་སྣང་བ་རྣམས་ནི་ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་ནོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པར་བྱ་སྟེ། བར་ཆད་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། སྐམ་ས་བཞིན་དུ་ཆུའི་རང་བཞིན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་མི་ཡི་ལམ་དུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། མི་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། ཡུལ་དབུས་སུ་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། མཐའ་འཁོབ་ཏུ་སྐྱེས་པཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།

如大地土，如是眾生不知法、律者亦爾。如知，如是等知、普知，正想、正覺、正解、法無間等亦如是。

如甲上土，如是眾生知有父母亦爾。

如大地土，如是眾生不知有父母亦爾。

如甲上土，如是知有沙門、婆羅門家之尊長，作所應作作福，此世他世畏罪行施，受齋持戒亦爾。

如大地土，不知有沙門、婆羅門家之尊長，作所應作作福，此世他世畏罪行施，受齋持戒，亦如是說。

如甲上土，如是眾生不殺、不盜、不邪淫、不妄語、不兩舌、不惡口、不綺語亦爾。

如大地土，如是眾生不持諸戒者亦爾。如是離貪、恚、邪見，及不離貪、恚、邪見，亦如是說。

如甲上土，如是不殺、不盜、不邪淫、不妄語、不飲酒。

如大地土，如是不持五戒者亦爾。

如甲上土，如是眾生持八戒者亦如是。

如大地土，如是眾生不持八戒者亦爾。

如甲上土，如是眾生持十善者亦如是。

如大地土，如是眾生不持十善者亦如是。

如甲上土，如是眾生從地獄命終生人中者亦如是。

如大地土，如是眾生從地獄命終還生地獄者亦如是。如地獄，如是畜生、餓鬼亦爾。

如甲上土，如是眾生從地獄命終生天上者亦如是。

ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་ཆོས་འདུལ་བ་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ཤེས་པ་བཞིན་དུ་མཉམ་པར་ཤེས་པ་དང་། ཀུན་ཏུ་ཤེས་པ་དང་། ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་དང་། ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་དང་། ཆོས་བར་ཆད་མེད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་ཕ་མ་ཡོད་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་ཕ་མ་ཡོད་པར་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་གི་གཙོ་བོ་ཡོད་པར་ཤེས་ཤིང་། བྱ་བ་བྱས་པ་དང་བསོད་ནམས་བྱས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་སྡིག་པ་ལས་འཇིགས་ནས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང་། བསྙེན་གནས་བསྲུང་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ཁྱིམ་བདག་གི་གཙོ་བོ་ཡོད་པར་མི་ཤེས་ཤིང་། བྱ་བ་བྱས་པ་དང་བསོད་ནམས་བྱས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་སྡིག་པ་ལས་འཇིགས་ནས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང་། བསྙེན་གནས་བསྲུང་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བ་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་སྲོག་མི་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་མི་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་མི་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་མི་སྨྲ་བ་དང་། ཕྲ་མ་མི་བྱེད་པ་དང་། ངག་རྩུབ་མི་སྨྲ་བ་དང་། ཚིག་ཀྱལ་པ་མི་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་དག་མི་སྲུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་མ་བྲལ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སྲོག་མི་གཅོད་པ་དང་། མ་བྱིན་པར་མི་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་མི་གཡེམ་པ་དང་། རྫུན་མི་སྨྲ་བ་དང་། ཆང་མི་འཐུང་བ་རྣམས ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་བསླབ་པའི་གཞི་ལྔ་མི་སྲུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་བསླབ་པའི་གཞི་བརྒྱད་སྲུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་བསླབ་པའི་གཞི་བརྒྱད་མི་སྲུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་དགེ་བ་བཅུ་སྲུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་དགེ་བ་བཅུ་མི་སྲུང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་དམྱལ་བ་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་མིར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་དམྱལ་བ་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་སླར་ཡང་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དམྱལ་བ་བཞིན་དུ། དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་དམྱལ་བ་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་ལྷར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།

如大地土，如是眾生從地獄命終還生地獄者亦如是。如地獄，如是畜生、餓鬼亦爾。

如甲上土，如是眾生人道中沒還生人道中者亦如是。

如大地土，其諸眾生從人道中沒生地獄中者亦如是。如地獄，如是畜生、餓鬼亦爾。

如甲上土，其諸眾生從天命終還生天上者亦如是。

如大地土，其諸眾生天上沒生地獄中者亦如是。如地獄，畜生、餓鬼亦如是。

（四四三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「我本未聞法時，得正思惟此苦聖諦，正見已生；此苦集聖諦、此苦滅聖諦、苦滅道跡聖諦，正見已生。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如已生，如是今生、當生。

如生，如是起、習、近修、多修、觸、作證亦如是。

（四四四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如眼藥丸，深廣一由旬，若有士夫取此藥丸，界界安置，能速令盡，于彼界界，不得其邊。當知諸界，其數無量。是故，比丘！當善界學，善種種界，當如是學。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་དམྱལ་བ་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་སླར་ཡང་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དམྱལ་བ་བཞིན་དུ། དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་མིའི་ལམ་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་སླར་ཡང་མིའི་ལམ་དུ་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་མིའི་ལམ་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དམྱལ་བ་བཞིན་དུ། དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སེན་མོའི་སྟེང་གི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་ལྷ་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་སླར་ཡང་ལྷར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ས་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་གང་དག་ལྷ་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། དམྱལ་བ་བཞིན་དུ། དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། བཞི་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་གསུམ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ང་སྔོན་ཆོས་མ་ཐོས་པའི་དུས་ན། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ཡང་དག་པར་བསམས་པས། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྐྱེས་སོ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་དང་། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་ལམ་གྱི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་འདི་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྐྱེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། སྐྱེས་པ་བཞིན་དུ།ྟར་སྐྱེ་བ་དང་མ་འོངས་པར་སྐྱེ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ། འབྱུང་བ་དང་། གོམས་པ་དང་། ཉེ་བར་བསྒོམ་པ་དང་། མང་དུ་བསྒོམ་པ་དང་། རེག་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། བཞི་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་བཞི་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་མིག་སྨན་གྱི་རིལ་བུ་དཔངས་དང་ཞེང་དུ་དཔག་ཚད་གཅིག་ཡོད་པ། གལ་ཏེ་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གིས་སྨན་རིལ་དེ་བླངས་ནས། ཁམས་སོ་སོར་བཞག་སྟེ། མྱུར་དུ་ཟད་པར་བྱས་ཀྱང་། ཁམས་སོ་སོ་དེ་དག་གི་མཐའ་མི་རྙེད་དོ། དེ་བཞིན་དུ་ཁམས་རྣམས་ནི་གྲངས་མེད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །ཁམས་ལ་ལེགས་པར་བསླབ་པར་བྱ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་ལེགས་པར་བསླབ་པར་བྱ། དེ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།

（四四五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生常與界俱，與界和合。云何眾生常與界俱？謂眾生行不善心時與不善界俱？善心時與善界俱，勝心時與勝界俱，鄙心時與鄙界俱。是故，諸比丘！當作是學，善種種界。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四四六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘……廣說如上。差別者，即說偈言：

「常會故常生，　　相離生則斷， 　如人執小木，　　而入于巨海， 　人木則俱沒，　　懈怠俱亦然。 　當離於懈怠，　　卑劣之精進， 　賢聖不懈怠，　　安住于遠離。 　慇勤精進禪，　　超度生死流， 　膠漆得其素，　　火得風熾然。 　珂乳則同色，　　眾生與界俱， 　相似共和合，　　增長亦復然。」

（四四七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生常與界俱，與界和合。云何與界俱？謂眾生不善心時與不善界俱，善心時與善界俱，鄙心時與鄙界俱，勝心時與勝界俱。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་རྟག་ཏུ་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཁམས་དང་འདྲེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་རྟག་ཏུ་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་ཤེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཚེ་ན་མི་དགེ་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས། དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཚེ་ན་དགེ་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས། མཆོག་གི་སེམས་ཀྱི་ཚེ་ན་མཆོག་གི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས། དམན་པའི་སེམས་ཀྱི་ཚེ་ན་དམན་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ལེགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གོང་དུ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ།། ཁྱད་པར་ནི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ།། རྟག་ཏུ་འཕྲད་པས་རྟག་ཏུ་སྐྱེ། །བྲལ་ན་སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་ཆད།། ཇི་ལྟར་མི་ཡིས་ཤིང་ཆུང་བཟུང་། །རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་ཞུགས་པ་བཞིན།། མི་དང་ཤིང་ཡང་བྱིང་བར་འགྱུར། །ལེ་ལོ་ཅན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། ལེ་ལོ་དང་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ནི། །དམན་པ་དག་དང་བྲལ་བར་བྱ།། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་མི་ལེ་ལོ། །དབེན་པར་བདེ་བར་གནས་པ་ཡིན།། བརྩོན་འགྲུས་བསྒོམ་ལ་བརྩོན་པ་ཡིས། །སྲིད་པའི་རྒྱུན་ལས་བརྒལ་བར་བྱ།། སྤྱང་ཀི་དཀར་པོར་གྱུར་པ་དང་། །མེ་ནི་རླུང་གིས་འབར་བ་དང་།། དུང་དང་འོ་མ་མདོག་མཚུངས་བཞིན། །སེམས་ཅན་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས།། འདྲ་བ་འདྲེས་ཤིང་འགྲོགས་པ་དང་། །འཕེལ་བ་ཡང་ནི་དེ་བཞིན་ནོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུསན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་རྟག་ཏུ་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་ཤིང་ཁམས་དང་འདྲེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་ཤེ་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཚེ་ན་མི་དགེ་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས། དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཚེ་ན་དགེ་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས། དམན་པའི་སེམས་ཀྱི་ཚེ་ན་དམན་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས། མཆོག་གི་སེམས་ཀྱི་ཚེ་ན་མཆོག་གི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་སོ།།

「時，尊者憍陳如與眾多比丘于近處經行，一切皆是上座多聞大德，出家已久，具修梵行。

「復有尊者大迦葉與眾多比丘于近處經行，一切皆是少欲知足，頭陀苦行，不畜遺余。

「尊者舍利弗與眾多比丘于近處經行，一切皆是大智辯才。

「時，尊者大目揵連與眾多比丘于近處經行，一切皆是神通大力。

「時，阿那律陀與眾多比丘于近處經行，一切皆是天眼明徹。

「時，尊者二十億耳與眾多比丘于近處經行，一切皆是勇猛精進，專勤修行者。

「時，尊者陀驃與眾多比丘于近處經行，一切皆是能為大眾修供具者。

「時，尊者優波離與眾多比丘于近處經行，一切皆是通達律行。

「時，尊者富樓那與眾多比丘于近處經行，皆是辯才善說法者。

「時，尊者迦旃延與眾多比丘于近處經行，一切皆能分別諸經，善說法相。時，尊者阿難與眾多比丘于近處經行，一切皆是多聞總持。

「時，尊者羅睺羅與眾多比丘于近處經行，一切皆是善持律行。

「時，提婆達多與眾多比丘于近處經行，一切皆是習眾惡行，是名比丘常與界俱，與界和合，是故，諸比丘！當善分別種種諸界。」

佛說是經時。諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་འོད་སྲུང་ཆེན་པོ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་གནས་བརྟན་མང་དུ་ཐོས་པ་བསོད་ནམས་ཆེ་བ། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དག་གོ། ཡང་བཙུན་པ་འོད་སྲུང་ཆེན་པོ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་འདོད་པ་ཆུང་ཞིང་ཆོག་ཤེས་པ། སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་དཀའ་ཐུབ་ཅན། ལྷག་མ་མི་གསོག་པ་དག་གོ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་ཤེས་རབ་དང་སྨྲ་མཁས་པ་ཆེན་པོ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་མ་འགགས་པ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་ལྷའི་མིག་གིས་གསལ་བར་མཐོང་བ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་བྱེ་བ་ཉི་ཤུ་པ་རྣ་བ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དཔའ་བ། བརྩོན་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་སྒོམ་པ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་བ་ལང་བདག་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་དགེ་འདུན་གྱི་ཆེད་དུ་ཡོ་བྱད་སྒྲུབ་པ་ལ་མཁས་པ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཉེ་བ་འཁོར་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་འདུལ་བའི་སྤྱོད་པ་ལ་མཁས་པ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་གང་པོ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་སྨྲ་མཁས་ཤིང་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་མཁས་པ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་མདོ་སྡེ་རྣམས་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལེགས་པར་སྟོན་པ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་མང་དུ་ཐོས་ཤིང་གཟུང་བར་བྱེད་པ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་འདུལ་བའི་སྤྱོད་པ་ལེགས་པར་འཛིན་པ་དག་གོ། དེའི་ཚེ་ལྷས་བྱིན་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་འཁོར་དུ་འཆག་པ་ན། ཐམས་ཅད་ནི་སྡིག་པའི་ལས་ལ་གོམས་པ་དག་གོ། འདི་ནི་དགེ་སློང་རྣམས་རྟག་ཏུ་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་ཤིང་ཁམས་དང་འདྲེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་གིས་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་པའི་ཚེ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ།།

（四四八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園……如上廣說已，即說偈言：

「常會故常生，　　相離生則斷， 　如人執小木，　　而入于巨海， 　人木則俱沒，　　懈怠俱亦然。 　當離於懈怠，　　卑劣之精進， 　賢聖不懈怠，　　安住于遠離。 　慇勤精進禪，　　超度生死流， 　膠漆得其素，　　火得風熾然。 　珂乳則同色，　　眾生與界俱， 　相似共和合，　　增長亦復然。」

（四四九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生常與界俱，與界和合……」如是廣說，乃至「勝心生時與勝界俱，鄙心生時與鄙界俱，殺生時與殺界俱，盜淫、妄語、飲酒心時，與，飲酒界俱；不殺生時與不殺界俱，不盜、不淫、不妄語、不飲酒，與，不飲酒界俱。是故，諸比丘！當善分別種種界。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四五〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「眾生常與界俱，與界和合。

以下是上述文字的藏文翻譯： འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །གོང་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་བཞིན། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། རྟག་ཏུ་འཕྲད་པས་རྟག་ཏུ་སྐྱེ། །ཕྲད་པ་བྲལ་ན་ཆད་པར་འགྱུར། ། ཇི་ལྟར་མི་ཡིས་ཤིང་ཆུང་བཟུང། །རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་ཞུགས་པ་བཞིན། ། མི་དང་ཤིང་ནི་གཉིས་ཀ་བྱིང། །ལེ་ལོ་ཅན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། ། ལེ་ལོ་དམན་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ལས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འབྲལ་བར་བྱ། ། འཕགས་པ་རྣམས་ནི་ལེ་ལོ་མེད། །དབེན་པ་ལ་ནི་རབ་ཏུ་གནས། ། བརྩོན་འགྲུས་བསམ་གཏན་ནན་ཏན་གྱིས། །སྐྱེ་འཆིའི་རྒྱུན་ལས་རྒལ་བར་བྱེད། ། སྤྱང་ཀི་དཀར་པོ་རྙེད་པ་དང། །མེ་ནི་རླུང་གིས་འབར་བ་བཞིན། ། དུང་དང་འོ་མ་མདོག་མཚུངས་ལྟར། །སེམས་ཅན་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས། ། འདྲ་བ་ཕན་ཚུན་འདུས་པ་ཡིས། །འཕེལ་བ་ཡང་ནི་དེ་བཞིན་ནོ། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་ཤིང་ཁམས་དང་འདྲེས་པར་གནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས། རྒྱལ་བའི་སེམས་སྐྱེས་པ་ན་རྒྱལ་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས། དམན་པའི་སེམས་སྐྱེས་པ་ན་དམན་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས། སྲོག་གཅོད་པའི་སེམས་སྐྱེས་པ་ན་སྲོག་གཅོད་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཆང་འཐུང་བའི་སེམས་སྐྱེས་པ་ན་ཆང་འཐུང་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས། སྲོག་མི་གཅོད་པའི་སེམས་སྐྱེས་པ་ན་སྲོག་མི་གཅོད་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས། མ་བྱིན་པར་མི་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པས་ལོག་པར་མི་གཡེམ་པ་དང༌། རྫུན་དུ་མི་སྨྲ་བ་དང༌། ཆང་མི་འཐུང་བའི་སེམས་སྐྱེས་པ་ན་ཆང་མི་འཐུང་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་སོ། །དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ལེགས་པར་ཕྱེ་བར་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྟག་ཏུ་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་གནས་ཤིང་ཁམས་དང་འདྲེས་པར་གནས་སོ། །

不信時與不信界俱，犯戒時與犯戒界俱，無慚無愧時與無慚無愧界俱；信心時與信界俱，持戒時與持戒界俱，慚愧心時與慚愧界俱。是故，諸比丘！當善分別種種諸界。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如信、不信。如是精進、不精進，失念、不失念，正受、不正受，多聞、少聞，慳者、施者，惡慧、善慧，難養、易養，難滿、易滿，多欲、少欲，知足、不知足，攝受、不攝受界俱，如上經。如是廣說。

（四五一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「我今當說種種諸界。諦聽，善思，當爲汝說。云何為種種界？謂眼界、色界、眼識界，耳界、聲界、耳識界，鼻界、香界、鼻識界，舌界、味界、舌識界，身界、觸界、身識界，意界、法界、意識界，是名種種界。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四五二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「緣種種界生種種觸，緣種種觸生種種受，緣種種受生種種愛。云何種種界？謂十八界，眼界、色界、眼識界，乃至意界、法界、意識界，是名種種界。

མ་དད་པའི་དུས་སུ་མ་དད་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་དང་། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པའི་དུས་སུ་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་དང་། དད་པའི་དུས་སུ་དད་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བའི་དུས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་དང་། ངོ་ཚ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པའི་དུས་སུ་ངོ་ཚ་དང་ཁྲེལ་ཡོད་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པའོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། དད་པ་དང་མ་དད་པ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལེ་ལོ། དྲན་པ་ཉམས་པ་དང་དྲན་པ་མ་ཉམས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཡིན་པ། མང་དུ་ཐོས་པ་དང་ཉུང་དུ་ཐོས་པ། སེར་སྣ་ཅན་དང་སྦྱིན་པ་པོ། ཤེས་རབ་ངན་པ་དང་ཤེས་རབ་བཟང་པོ། གསོ་དཀའ་བ་དང་གསོ་སླ་བ། ཚིམ་དཀའ་བ་དང་ཚིམ་སླ་བ། འདོད་པ་མང་བ་དང་འདོད་པ་ཉུང་བ། ཆོག་ཤེས་པ་དང་ཆོག་མི་ཤེས་པ། ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་དང་ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་པའི་ཁམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་ནི་གོང་གི་མདོ་བཞིན་ནོ། དེ་ལྟར་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ།། བཞི་བརྒྱ་ང་གཅིག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་ད་ལྟ་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་བཤད་པར་བྱའོ། ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག་དང་ཁྱེད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། མིག་གི་ཁམས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། རྣ་བའི་ཁམས་དྲའི་ཁམས་དང་། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། སྣའི་ཁམས་དང་། དྲིའི་ཁམས་དང་། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། ལྕེའི་ཁམས་དང་། རོའི་ཁམས་དང་། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། ལུས་ཀྱི་ཁམས་དང་། རེག་བྱའི་ཁམས་དང་། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཏེ། དེ་ནི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་དེ་སྐད་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། བཞི་བརྒྱ་ང་གཉིས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་ངོ་། རེག་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་ངོ་། ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲེད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་ངོ་། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་གང་ཞེ་ན། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དེ། མིག་གི་ཁམས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་ཏེ། དེ་ནི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱའོ།།

「云何緣種種界生種種觸，乃至云何緣種種受生種種愛？謂緣眼界生眼觸，緣眼觸生眼觸生受，緣眼觸生受生眼觸生愛。耳、鼻、舌、身、意界緣生意觸，緣意觸生意觸生受，緣意觸生受生意觸生愛。

「諸比丘！非緣種種愛生種種受，非緣種種受生種種觸，非緣種種觸生種種界，要緣種種界生種種觸，緣種種觸生種種受，緣種種受生種種愛，是名比丘緣種種界生種種觸，緣種種觸生種種受，緣種種受生種種愛。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四五三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「緣種種界生種種觸，緣種種觸生種種受，緣種種受生種種愛。云何種種界？謂十八界，眼界、色界、眼識界，乃至意界、法界、意識界，是名種種界。

「云何緣種種界生種種觸？緣種種觸生種種受？緣種種受生種種愛？謂緣眼界生眼觸，非緣眼觸生眼界，但緣眼界生眼觸；緣眼觸生眼受，非緣眼受生眼觸，但緣眼觸生眼受；緣眼受生眼愛，非緣眼愛生眼受，但緣眼受生眼愛。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དང་། གང་གི་ཕྱིར་རྐྱེན་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ལས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་གང་གི་ཕྱིར་རྐྱེན་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་ལས་སྲེད་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཞེ་ན། རྐྱེན་མིག་གི་ཁམས་ལས་མིག་གི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་དང་། རྐྱེན་མིག་གི་རེག་པ་ལས་མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དང་། རྐྱེན་མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལས་མིག་གི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲེད་པ་སྐྱེའོ། རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་དང་། རྐྱེན་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དང་། རྐྱེན་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་ལས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྲེད་པ་སྐྱེའོ། དགེ་སློང་དག སྲེད་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན། ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་ལས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན། རེག་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ཁམས་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ངེས་པར་རྐྱེན་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ལས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ། རྐྱེན་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ། རྐྱེན་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་ལས་སྲེད་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་སྟེ། དགེ་སློང་དག་འདི་ནི་རྐྱེན་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ལས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང་། རྐྱེན་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང་། རྐྱེན་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་ལས་སྲེད་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་སྒྲུབ་པར་ཁས་བླངས་སོ། བཞི་བརྒྱ་ང་གསུམ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་ས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྐྱེན་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ལས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ། རྐྱེན་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ། རྐྱེན་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་ལས་སྲེད་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེའོ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་གང་ཞེ་ན། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དེ། མིག་གི་ཁམས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་ཏེ། འདི་དག་ནི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཞེས་བྱའོ། གང་གི་ཕྱིར་རྐྱེན་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ལས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང་། རྐྱེན་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་ལས་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང་། རྐྱེན་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་ལས་སྲེད་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་ཞེ་ན། རྐྱེན་མིག་གི་ཁམས་ལས་མིག་གི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི། རྐྱེན་མིག་གི་རེག་པ་ལས་མིག་གི་ཁམས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་རྐྱེན་མིག་གི་ཁམས་ལས་མིག་གི་རེག་པ་སྐྱེའོ། རྐྱེན་མིག་གི་རེག་པ་ལས་མིག་གི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི། རྐྱེན་མིག་གི་ཚོར་བ་ལས་མིག་གི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་རྐྱེན་མིག་གི་རེག་པ་ལས་མིག་གི་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། རྐྱེན་མིག་གི་ཚོར་བ་ལས་མིག་གི་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི། རྐྱེན་མིག་གི་སྲེད་པ་ལས་མིག་གི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་རྐྱེན་མིག་གི་ཚོར་བ་ལས་མིག་གི་སྲེད་པ་སྐྱེའོ།

如是耳、鼻、舌、身、意界緣生意觸，非緣意觸生意界，但緣意界生意觸；緣意觸生意受，非緣意受生意觸，但緣意觸生意受；緣意受生意愛，非緣意愛生意受，但緣意受生意愛。

「是故，比丘！非緣種種愛生種種受，非緣種種受生種種觸，非緣種種觸生種種界；但緣種種界生種種觸，緣種種觸生種種受，緣種種受生種種愛，是名比丘當善分別種種界。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四五四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「緣種種界生種種觸，緣種種觸生種種受，緣種種受生種種想，緣種種想生種種欲，緣種種欲生種種覺，緣種種覺生種種熱，緣種種熱生種種求。

「云何種種界？謂十八界，眼界，乃至法界。

「云何緣種種界生種種觸？乃至緣種種熱生種種求？謂緣眼界生眼觸，緣眼觸生眼受，緣眼受生眼想，緣眼想生眼欲，緣眼欲生眼覺，緣眼覺生眼熱，緣眼熱生眼求。如是耳、鼻、舌、身、意界緣生意觸，緣意觸生意受，緣意受生意想，緣意想生意覺，緣意覺生意熱，緣意熱生意求，是名比丘緣種種界故生種種觸，乃至緣種種熱生種種求。

དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་འབྱུང་གི། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་འབྱུང་ངོ་། །ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འབྱུང་གི། ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འབྱུང་ངོ་། །ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་སྲེད་པ་འབྱུང་གི། ཡིད་ཀྱི་སྲེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་སྲེད་པ་འབྱུང་ངོ་། ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །སྣ་ཚོགས་པའི་སྲེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་གྱི། སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་འབྱུང་། སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་འབྱུང་། སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་སྲེད་པ་འབྱུང་སྟེ། དགེ་སློང་དག་དེ་ནི་སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་བྱ་བ་ཞེས་བྱའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། བཞི་བརྒྱ་ང་བཞི་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་འབྱུང་། སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་ལ་བས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་འབྱུང་། སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། སྣ་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་འདོད་པ་འབྱུང་། སྣ་ཚོགས་པའི་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་རྟོག་པ་འབྱུང་། སྣ་ཚོགས་པའི་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚ་བ་འབྱུང་། སྣ་ཚོགས་པའི་ཚ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོལ་བ་འབྱུང་ངོ་། ། སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་གང་ཞེ་ན། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དེ། མིག་གི་ཁམས་ནས་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་རོ། ། སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་འབྱུང་བ་ནས། སྣ་ཚོགས་པའི་ཚ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོལ་བ་འབྱུང་བའི་བར་དུ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། མིག་གི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རེག་པ་འབྱུང་། མིག་གི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་ཚོར་བ་འབྱུང་། མིག་གི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། མིག་གི་འདུ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་འདོད་པ་འབྱུང་། མིག་གི་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་རྟོག་པ་འབྱུང་། མིག་གི་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་ཚ་བ་འབྱུང་། མིག་གི་ཚ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་མིག་གི་ཚོལ་བ་འབྱུང་། དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་འབྱུང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་འབྱུང་། ཡིད་ཀྱི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། ཡིད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་འདོད་པ་འབྱུང་། ཡིད་ཀྱི་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྟོག་པ་འབྱུང་། ཡིད་ཀྱི་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཚ་བ་འབྱུང་། ཡིད་ཀྱི་ཚ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཚོལ་བ་འབྱུང་སྟེ། དགེ་སློང་དག་དེ་ནི་སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་འབྱུང་བ་ནས། སྣ་ཚོགས་པའི་ཚ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོལ་བ་འབྱུང་བའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ། །

「比丘！非緣種種求生種種熱，非緣種種熱生種種覺，非緣種種覺生種種想，非緣種種想生種種受，非緣種種受生種種觸，非緣種種觸生種種界，但緣種種界生種種觸，乃至緣種種熱生種種求。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第十六 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十七

宋天竺三藏求那跋陀羅譯雜因誦第三品之五

（四五六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有光界、凈界、無量空入處界、無量識入處界、無所有入處界、非想非非想入處界、有滅界。」

時，有異比丘從座起，整衣服，稽首禮足，合掌白佛言：「世尊！彼光界、凈界、無量空入處界、無量識入處界、無所有入處界、非想非非想入處界、滅界。如此諸界，何因緣可知？」

佛告比丘：「彼光界者，緣闇故可知，凈界緣不凈故可知，無量空入處界者，緣色故可知，無量識入處界者，緣內故可知，無所有入處界者，緣所有可知，非想非非想入處界者，緣有第一故可知，滅界者，緣有身可知。

དགེ་སློང་དག །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚ་བ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་འབྱུང་བ་མ་ཡིན། འོན་ཀྱང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཁམས་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་རེག་པ་འབྱུང་། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚ་བ་ལས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་འདོད་པ་འབྱུང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་དྲུག་པ། བཀའ་འགྱུར་པོད་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་བམ་པོ་བཅུ་བདུན་པ། རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་གུ་ན་བྷ་དྲ་ཡིས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་སྡེ་ཚན་གསུམ་པའི་ལྔ་པ། (བཞི་བརྒྱ་ང་དྲུག) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འོད་ཀྱི་ཁམས་དང་། དག་པའི་ཁམས་དང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། འགོག་པའི་ཁམས་ཡོད་དོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་ཀྱི་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་གཟར་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། འོད་ཀྱི་ཁམས་དང་། དག་པའི་ཁམས་དང་ཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། འགོག་པའི་ཁམས་འདི་དག་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་ཤེས་པར་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འོད་ཀྱི་ཁམས་ནི་མུན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱ། དག་པའི་ཁམས་ནི་མི་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་ནི་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱ། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་ནི་ནང་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱ། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་ནི་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱ། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་ནི་མཆོག་དང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱ། འགོག་པའི་ཁམས་ནི་ལུས་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱའོ།།

」

諸比丘白佛言：「世尊！彼光界，乃至滅界，以何正受而得？」

佛告比丘：「彼光界、凈界、無量空入處界、無量識入處界、無所有入處界，此諸界于自行正受而得，非想非非想入處界，于第一有正受而得，滅界者，于有身滅正受而得。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四五七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國東園鹿子母講堂。

爾時，世尊晡時從禪覺，于講堂陰中敷座，于大眾前坐，說優檀那句，告諸比丘：「緣界故生說，非不界，緣界故生見，非不界，緣界故生想，非不界。緣地獄，我說生下說、下見、下想、下思、下欲、下愿、下士夫、下所作、下施設、下建立、下部分、下顯示、下受生。如是中。如是勝界，緣勝界，我說彼生勝說、勝見、勝想、勝思、勝愿、勝士夫、勝所作、勝施設、勝建立、勝部分、勝顯示、勝受生勝。」

時，有婆迦利比丘在佛后執扇扇佛，白佛言：「世尊！若於三藐三佛陀起非三藐三佛陀見，彼見亦緣界而生耶？」

佛告比丘：「於三藐三佛陀起非三藐三佛陀見，亦緣界而生，非不界。

དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། འོད་ཀྱི་ཁམས་ནས་འགོག་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་དེ་དག་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་གིས་ཐོབ་པར་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འོད་ཀྱི་ཁམས་དང་། དག་པའི་ཁམས་དང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་འདི་དག་ནི་རང་གི་སྤྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ཁམས་ནི་སྲིད་པ་མཆོག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། འགོག་པའི་ཁམས་ནི་ལུས་འགོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། (བཞི་བརྒྱ་ང་བདུན) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཤར་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་མ་ཡི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་བསམ་གཏན་ལས་བཞེངས་ཏེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་གྲིབ་མར་གདན་བཤམས་ནས་འཁོར་མང་པོའི་མདུན་དུ་བཞུགས་ཏེ། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་ཚིག་གསུངས་ནས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་པ་སྐྱེ་སྟེ། ཁམས་མེད་པར་མ་ཡིན། ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་ལྟ་བ་སྐྱེ་སྟེ། ཁམས་མེད་པར་མ་ཡིན། ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་སྟེ། ཁམས་མེད་པར་མ་ཡིན། དམན་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས། ངས་དམན་པའི་བརྗོད་པ་དང་། དམན་པའི་ལྟ་བ་དང་། དམན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། དམན་པའི་བསམ་པ་དང་། དམན་པའི་འདོད་པ་དང་། དམན་པའི་སྨོན་ལམ་དང་། དམན་པའི་སྐྱེས་བུ་དང་། དམན་པའི་བྱ་བ་དང་། དམན་པའི་གདགས་པ་དང་། དམན་པའི་རྣམ་གཞག་དང་། དམན་པའི་ཆ་ཤས་དང་། དམན་པའི་མངོན་པར་བསྟན་པ་དང་། དམན་པའི་སྐྱེ་བ་ལེན་པ་འབྱུང་བར་གསུངས་སོ།། དེ་བཞིན་དུ་འབྲིང་དང་། དེ་བཞིན་དུ་མཆོག་གི་ཁམས་ཏེ། མཆོག་གི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས། ངས་དེ་ལ་མཆོག་གི་བརྗོད་པ་དང་། མཆོག་གི་ལྟ་བ་དང་། མཆོག་གི་འདུདང་། མཆོག་གི་བསམ་པ་དང་། མཆོག་གི་སྨོན་ལམ་དང་། མཆོག་གི་སྐྱེས་བུ་དང་། མཆོག་གི་བྱ་བ་དང་། མཆོག་གི་གདགས་པ་དང་། མཆོག་གི་རྣམ་གཞག་དང་། མཆོག་གི་ཆ་ཤས་དང་། མཆོག་གི་མངོན་པར་བསྟན་པ་དང་། མཆོག་གི་སྐྱེ་བ་ལེན་པ་མཆོག་འབྱུང་བར་གསུངས་སོ།། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་བ་ཀ་ལི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་ནས་རླུང་གཡབ་ཀྱིས་གཡོབ་བཞིན་པས། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། གང་ཞིག་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་སྐྱེ་བ་དེ་ཡང་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ལགས་སམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་སྐྱེ་བ་དེ་ཡང་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་སྟེ། ཁམས་མེད་པར་མ་ཡིན་ནོ།།

所以者何？凡夫界者，是無明界，如我先說，緣地獄生下說、下見，乃至下受生，中勝界生勝說、勝見，乃至勝受生。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四五八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有因生欲想，非無因，有因生恚想、害想，非無因。

「云何因生欲想？謂緣欲界也。緣欲界故，生欲想、欲欲、欲覺、欲熱、欲求。愚癡凡夫起欲求已，此眾生起三處邪，謂身、口、心。如是邪因緣故，現法苦住，有苦、有礙、有惱、有熱，身壞命終，生惡趣中，是名因緣生欲想。

「云何因緣生恚想、害想？謂害界也。緣害界，生害想、害欲、害覺、害熱、害求，愚癡凡夫起害求已，此眾生起三處邪，謂身、口、心。起三處邪因緣已，現法苦住，有苦、有礙、有惱、有熱，身壞命終，生惡趣中，是名因緣生害想。

「諸比丘！若諸沙門、婆羅門如是安於生，生危險想，不求舍離，不覺、不吐，彼則現法苦住，有苦、有礙、有惱、有熱，身壞命終，生惡趣中。譬如城邑聚落不遠有曠野，大火卒起，彼無有力能滅火者，當知彼諸野中眾生悉被火害。如是諸沙門、婆羅門安於生，生危險想，身壞命終，生惡趣中。

དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཁམས་ནི་མ་རིག་པའི་ཁམས་ཡིན་ཏེ། ངས་སྔར་བཤད་པ་བཞིན། འོག་མའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་འོག་མའི་བརྗོད་པ་དང་། འོག་མའི་ལྟ་བ། དེ་བཞིན་དུ་འོག་མའི་མྱོང་བར་སྐྱེ་བ་དང་། བར་མའི་ཁམས་ལས་བཟང་པོའི་བརྗོད་པ་དང་། བཟང་པོའི་ལྟ་བ། དེ་བཞིན་དུ་བཟང་པོའི་མྱོང་བར་སྐྱེའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། （བཞི་བརྒྱ་ང་བརྒྱད།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་གི་ཚེ། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུ་ཡོད་དེ་རྒྱུ་མེད་པ་མ་ཡིན། ཞེ་སྡང་གི་འདུ་ཤེས་དང་གནོད་སེམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུ་ཡོད་དེ་རྒྱུ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ།། ཇི་ལྟར་ན་འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་པའོ།། འདོད་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་། འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་། འདོད་པའི་ཚ་གདུང་དང་། འདོད་པའི་འདུན་པ་སྐྱེའོ།། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་འདོད་པའི་འདུན་པ་སྐྱེས་ནས། སེམས་ཅན་འདི་དག་ལ་གནས་གསུམ་དུ་ལོག་པར་འཇུག་སྟེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་དོ།། དེ་ལྟར་ལོག་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཤིང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཐོགས་པ་དང་། གདུང་བ་དང་། ཚ་གདུང་དང་བཅས་པར་གྱུར་ནས། ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་འདོད་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ།། ཇི་ལྟར་ན་ཞེ་སྡང་གི་འདུ་ཤེས་དང་གནོད་སེམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ཞེ་ན། གནོད་པའི་ཁམས་སོ།། གནོད་པའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་གནོད་སེམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་འདོད་པ་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་ཚ་གདུང་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་འདུན་པ་སྐྱེའོ།། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་གནོད་སེམས་ཀྱི་འདུན་པ་སྐྱེས་ནས། སེམས་ཅན་འདི་དག་ལ་གནས་གསུམག་པར་འཇུག་སྟེ། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་དོ།། གནས་གསུམ་དུ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཤིང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཐོགས་པ་དང་། གདུང་བ་དང་། ཚ་གདུང་དང་བཅས་པར་གྱུར་ནས། ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་གནོད་སེམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ།། དགེ་སློང་དག། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་། སྐྱེ་བ་ལ་འཇིགས་པའི་འདུ་ཤེས་མི་སྐྱེ་བ་དང་། སྤོང་བར་མི་འདོད་པ་དང་། མི་རྟོགས་པ་དང་། མི་འདོར་བ་དེ་དག་ནི་ཚེ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་གནས་ཤིང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཐོགས་པ་དང་། གདུང་བ་དང་། ཚ་གདུང་དང་བཅས་པར་གྱུར་ནས། ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་སྐྱེའོ།། དཔེར་ན་གྲོང་ངམ་གྲོང་རྡལ་དང་ཉེ་བ་ན་དབེན་པའི་ས་ཕྱོགས་ཤིག་ཡོད་པ་ལ། གློ་བུར་དུ་མེ་ཆེན་པོ་འབར་བ་ན། དེ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་མཐུ་མེད་པ་དང་། དེ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་མེས་གནོད་པར་འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱའོ།། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་། སྐྱེ་བ་ལ་འཇིགས་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་དེ། ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་ངན་སོང་དུ་སྐྱེའོ།།

「諸比丘！有因生出要想，非無因。云何有因生出要想？謂出要界，緣出要界，生出要想、出要欲、出要覺、出要熱、出要求，謂彼慧者出要求時，眾生三處生正，謂身、口、心，彼如是生正因緣已，現法樂住，不苦、不礙、不惱、不熱，身壞命終，生善趣中，是名因緣生出要想。

「云何因緣生不恚、不害想？謂不害界也，不害界因緣生不害想、不害欲、不害覺、不害熱、不害求，彼慧者不害求時，眾生三處正，謂身、口、心。彼正因緣生已，現法樂住，不苦、不礙、不惱、不熱，身壞命終，生善趣中，是名因緣生不害想。

「若諸沙門、婆羅門安於生，生不害想，不捨離、不覺、不吐，現法樂住，不苦、不礙、不惱、不熱，身壞命終，生善趣中。譬如城邑聚落邊有曠野，大火卒起，有人堪能手足滅火，當知彼諸眾生依草木者，悉不被害。如是諸沙門、婆羅門安於生，生正想，不捨、不覺、不吐，現法樂住，不苦、不礙、不惱、不熱，身壞命終，生善趣中。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四五九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

དགེ་སློང་རྣམས། འབྱུང་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་རྒྱུ་མེད་པར་མི་སྐྱེ་སྟེ། རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་འབྱུང་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་སྐྱེ་ཞེ་ན། འབྱུང་བའི་ཁམས་ཏེ། འབྱུང་བའི་ཁམས་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་དང༌། འབྱུང་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་དང༌། འབྱུང་འདོད་ཀྱི་རྟོག་པ་དང༌། འབྱུང་འདོད་ཀྱི་དྲོད་དང༌། འབྱུང་འདོད་ཀྱི་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱིས་འབྱུང་འདོད་ཀྱི་འདོད་པའི་ཚེ། སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་གསུམ་དུ་ཡང་དག་པར་སྐྱེ་སྟེ། ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པས། ཚེ་འདིའི་བདེ་བར་གནས་ཤིང༌། སྡུག་བསྔལ་མེད། ཐོགས་པ་མེད། གདུང་བ་མེད། ཚ་བ་མེད་དེ། ལུས་ཞིག་ནས་སྲོག་འཕོས་ཏེ་བདེ་འགྲོར་སྐྱེའོ། །འདི་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། ། ཇི་ལྟར་ན་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གནོད་སེམས་མེད་པའི་བསམ་པ་སྐྱེ་ཞེ་ན། གནོད་པ་མེད་པའི་ཁམས་ཏེ། གནོད་པ་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་གནོད་པ་མེད་པའི་བསམ་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པའི་འདུན་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པའི་རྟོག་པ་དང༌། གནོད་པ་མེད་པའི་དྲོད་དང༌། གནོད་པ་མེད་པའི་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཅན་གྱིས་གནོད་པ་མེད་པའི་འདོད་པའི་ཚེ། སེམས་ཅན་རྣམས་གནས་གསུམ་དུ་ཡང་དག་པར་གནས་ཏེ། ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་ནས། ཚེ་འདིའི་བདེ་བར་གནས་ཤིང༌། སྡུག་བསྔལ་མེད། ཐོགས་པ་མེད། གདུང་བ་མེད། ཚ་བ་མེད་དེ། ལུས་ཞིག་ནས་སྲོག་འཕོས་ཏེ་བདེ་འགྲོར་སྐྱེའོ། །འདི་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་གནོད་པ་མེད་པའི་བསམ་པ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་གནས་ཤིང༌། གནོད་པ་མེད་པའི་བསམ་པ་སྐྱེས་ཀྱང༌། མི་སྤོང༌། མི་རྟོགས། མི་འབྱིན་ན། ཚེ་འདིའི་བདེ་བར་གནས་ཤིང༌། སྡུག་བསྔལ་མེད། ཐོགས་པ་མེད། གདུང་བ་མེད། ཚ་བ་མེད་དེ། ལུས་ཞིག་ནས་སྲོག་འཕོས་ཏེ་བདེ་འགྲོར་སྐྱེའོ། །དཔེར་ན་གྲོང་ཁྱེར་རམ་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཉེ་འཁོབེན་པའི་གནས་སུ་མེ་ཆེན་པོ་གློ་བུར་དུ་འབར་བ་ན། མི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་གིས་ལག་པ་དང་རྐང་པས་མེ་བསད་པ་ན། ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་རྩྭ་དང་ཤིང་ལ་བརྟེན་པ་ཐམས་ཅད་གནོད་པ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་གནས་ཤིང༌། ཡང་དག་པའི་བསམ་པ་སྐྱེས་ཀྱང༌། མི་སྤོང༌། མི་རྟོགས། མི་འབྱིན་ན། ཚེ་འདིའི་བདེ་བར་གནས་ཤིང༌། སྡུག་བསྔལ་མེད། ཐོགས་པ་མེད། གདུང་བ་མེད། ཚ་བ་མེད་དེ། ལུས་ཞིག་ནས་སྲོག་འཕོས་ཏེ་བདེ་འགྲོར་སྐྱེའོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་དགུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །

時，有婆羅門來詣佛所，與世尊面相慰勞已，於一面住，白佛言：「眾生非自作、非他作？」

佛告婆羅門：「如是論者，我不與相見，汝今自來，而言我非自作、非他作？」

婆羅門言：「云何？瞿曇！眾生為自作、為他作耶？」

佛告婆羅門：「我今問汝，隨意答我。婆羅門！于意云何？有眾生方便界，令諸眾生知作方便耶？」

婆羅門言：「瞿曇！有眾生方便界，令諸眾生知作方便也。」

佛告婆羅門：「若有方便界，令諸眾生知有方便者，是則眾生自作、是則他作。婆羅門！于意云何？有眾生安住界、堅固界、出界、造作界，令彼眾生知有造作耶？」

婆羅門白佛：「有眾生安住界、堅固界、出界、造作界，令諸眾生知有造作。」

佛告婆羅門：「若彼安住界、堅固界、出界、造作界，令諸眾生知有造作者，是則眾生自作、是則他作。」

婆羅門白佛：「有眾生自作、有他作，瞿曇！世間多事，今當請辭。」

佛告婆羅門：「世間多事，宜知是時。」

時，彼婆羅門聞佛所說，歡喜隨喜，從座起去。

（四六〇）

如是我聞：

一時，佛住拘睒彌國瞿師羅園。

དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་བདག་གིས་མི་བྱེད། གཞན་གྱིས་ཀྱང་མི་བྱེད་དམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་དག་དང་ང་མི་མཇལ་ལོ། །ཁྱོད་ད་ལྟ་རང་ཉིད་འོངས་ནས་ང་བདག་གིས་མི་བྱེད་གཞན་གྱིས་མི་བྱེད་ཅེས་སྨྲའོ། བྲམ་ཟེས་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། ཇི་ལྟར་ལགས། སེམས་ཅན་རྣམས་བདག་གིས་བྱེད་དམ་གཞན་གྱིས་བྱེད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ད་ང་ཁྱོད་ལ་འདྲི་བས། ཅི་དགའ་བ་བཞིན་དུ་ལན་ཐོབ་ཅིག །བྲམ་ཟེ། ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐབས་ཀྱི་ཁམས་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐབས་བྱེད་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དམ། བྲམ་ཟེས་གསོལ་པ། གཽ་ཏམ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐབས་ཀྱི་ཁམས་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐབས་བྱེད་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ཐབས་ཀྱི་ཁམས་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐབས་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱེད་ན། དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་བདག་གིས་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གཞན་གྱིས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །བྲམ་ཟེ། ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནས་པའི་ཁམས་དང་། བརྟན་པའི་ཁམས་དང་། འབྱུང་བའི་ཁམས་དང་། བྱེད་པའི་ཁམས་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དམ། བྲམ་ཟེས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནས་པའི་ཁམས་དང་། བརྟན་པའི་ཁམས་དང་། འབྱུང་བའི་ཁམས་དང་། བྱེད་པའི་ཁམས་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱེད་དོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་གནས་པའི་ཁམས་དང་། བརྟན་པའི་ཁམས་དང་། འབྱུང་བའི་ཁམས་དང་། བྱེད་པའི་ཁམས་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱེད་པ་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱེད་ན། དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་བདག་གིས་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་གཞན་གྱིས་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། བྲམ་ཟེས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། སེམས་ཅན་རྣམས་བདག་གིས་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད། གཞན་གྱིས་བྱེད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །གཽ་ཏམ། འཇིག་རྟེན་ན་བྱ་བ་་ནི་འགྲོ་བར་གསོལ་ལོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྲམ་ཟེ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་ན་བྱ་བ་མང་བས་དུས་ལ་བབ་པ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་དེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། （བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་ཀོའུ་ཤམ་བྷི་ཡུལ་གྱི་གོ་ཤི་ར་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，瞿師羅長者詣尊者阿難所，禮尊者阿難足，退坐一面，白尊者阿難：「所說種種界。云何為種種界？」

尊者阿難告瞿師羅長者：「眼界異、色界異喜處，二因緣生識，三事和合生觸，又喜觸因緣生樂受。如是耳、鼻、舌、身、意、法，亦如是說。複次，長者！有異眼界、異色界憂處，二因緣生識，三事和合生苦觸，彼苦觸因緣生苦受。如是耳、鼻、舌、身、意、法，亦如是說。

「複次，長者！異眼界、異色界舍處，二因緣生識，三事和合生不苦不樂觸，不苦不樂觸因緣生不苦不樂受。如是耳、鼻、舌、身、意、法，亦如是說。」

爾時，瞿師羅長者聞尊者阿難所說，歡喜隨喜，禮足而去。

（四六一）

如是我聞：

一時，佛住拘睒彌國瞿師羅園。

爾時，瞿師羅長者詣尊者阿難所，稽首禮足，於一面坐。白尊者阿難：「所說種種界。云何為種種界？」

尊者阿難告瞿師羅長者：「有三界。云何三？謂欲界、色界、無色界。」

爾時，尊者阿難即說偈言：

「曉了于欲界，　　色界亦復然， 　舍一切有餘，　　得無餘寂滅。 　于身和合界，　　永盡無餘證， 　三耶三佛說，　　無憂離垢句。

དེའི་ཚེ། གོ་ཤི་ར་ཁྱིམ་བདག་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་དེ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ལགས། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་གོ་ཤི་ར་ཁྱིམ་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མིག་གི་ཁམས་ཐ་དད་པ་དང་། གཟུགས་ཐ་དད་པ་དང་། དགའ་བའི་གནས་གཉིས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་རེག་པ་སྐྱེ་བ་དང་། ཡང་དགའ་བའི་རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་། ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཡང་ཁྱིམ་བདག །མིག་གི་ཁམས་ཐ་དད་པ་དང་། གཟུགས་ཐ་དད་པ་དང་། མྱ་ངན་གྱི་གནས་གཉིས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་། ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། ཡང་ཁྱིམ་བདག །མིག་གི་ཁམས་ཐ་དད་པ་དང་། གཟུགས་ཐ་དད་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་གནས་གཉིས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་། དངོས་པོ་གསུམ་འདུས་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རེག་པའི་རྐྱེན་ལས་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་དང་། ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། དེའི་ཚེ་གོ་ཤི་ར་ཁྱིམ་བདག་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་སོང་ངོ་། （བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་གཅིག་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་ཀོའུ་ཤམ་བྷི་ཡུལ་གྱི་གོ་ཤི་ར་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ། གོ་ཤི་ར་ཁྱིམ་བདག་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། སྤྱི་བོས་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས། ཕྱོགས་ཏུ་འཁོད་དོ། །བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་དེ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ལགས། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་གོ་ཤི་ར་ཁྱིམ་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁམས་གསུམ་ཡོད་དོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་དང་། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སོ། དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་སོ། འདོད་པའི་ཁམས་ནི་རབ་རྟོགས་ཤིང་། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །ལྷག་མེད་ཞི་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར། ལུས་ལ་འདུས་པའི་ཁམས་རྣམས་ནི། །ལྷག་མ་མེད་པར་མངོན་རྟོགས་ཏེ། ཡང་དག་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། །མྱ་ངན་མེད་ཅིང་དྲི་མེད་པའི་ཚིག།

」

尊者阿難說是經已，瞿師羅長者歡喜隨喜，作禮而去。

（四六二）

如是我聞：

一時，佛住拘睒彌國瞿師羅園。

爾時，瞿師羅長者詣尊者阿難所，稽首禮足，退坐一面，白尊者阿難：「所說種種界。云何名為種種界？」

尊者阿難告瞿師羅長者：「有三界，色界、無色界、滅界，是名三界。」即說偈言：

「若色界眾生，　　及住無色界， 　不識滅界者，　　還復受諸有。 　若斷於色界，　　不住無色界， 　滅界心解脫，　　永離於生死。」

尊者阿難說是經已，瞿師羅長者歡喜隨喜，作禮而去。

（四六三）

如是我聞：

一時，佛住拘睒彌國瞿師羅園。

爾時，瞿師羅長者詣尊者阿難所，稽首禮足，退坐一面，白尊者阿難：「所說種種界。云何為種種界？」

尊者阿難答瞿師羅長者：「謂三種出界。云何三？謂從欲界出至色界，色界出至無色界、一切諸行一切思想滅界，是名三出界。」即說偈言：

「知從欲界出，　　超逾於色界， 　一切行寂滅，　　勤修正方便。 　斷除一切愛，　　一切行滅盡， 　知一切有餘，　　不復轉還有。」

尊者阿難說是經已，瞿師羅長者歡喜隨喜，作禮而去。

」

བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། ཁྱིམ་བདག་གོས་ཤེས་རབ་ཡི་རངས་ཏེ་དགའ་ནས། ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།། （བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་གཉིས།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀོའུ་ཤམ་བྷི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་གོས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཁྱིམ་བདག་གོས་ཤེས་རབ་བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་གང་ལགས། བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོས་ཁྱིམ་བདག་གོས་ཤེས་རབ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཁམས་གསུམ་སྟེ། གཟུགས་དང་། གཟུགས་མེད་དང་། འགོག་པའི་ཁམས་ཏེ། འདི་དག་ནི་ཁམས་གསུམ་མོ། །དེ་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་དང་། །གཟུགས་མེད་གནས་པར་གྱུར་པ་ལ། ། འགོག་པའི་ཁམས་ནི་མི་ཤེས་ན། །སླར་ཡང་སྲིད་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། གལ་ཏེ་གཟུགས་ནི་སྤངས་གྱུར་ཅིང་། །གཟུགས་མེད་ལ་ཡང་མི་གནས་ན། ། འགོག་པའི་ཁམས་ལས་རྣམ་གྲོལ་སེམས། །སྐྱེ་འཆི་ལས་ནི་གཏན་བྲལ་འགྱུར། ། བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། ཁྱིམ་བདག་གོས་ཤེས་རབ་ཡི་རངས་ཏེ་དགའ་ནས། ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།། （བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་གསུམ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀོའུ་ཤམ་བྷི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་གོས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཁྱིམ་བདག་གོས་ཤེས་རབ་བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་གང་ལགས། བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོས་ཁྱིམ་བདག་གོས་ཤེས་རབ་ལ་ལན་བཏབ་པ། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཁམས་གསུམ་སྟེ། གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་ལས་བྱུང་ནས་གཟུགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་། གཟུགས་ལས་གཟུགས་མེད་དུ་འགྲོ་བ་དང་། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་དང་འདུ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ི་ཁམས་ཏེ། འདི་དག་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཁམས་གསུམ་མོ། །དེ་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྨྲས་པ། འདོད་པའི་ཁམས་ལས་འབྱུང་བ་ཤེས། །གཟུགས་ཁམས་ལས་ནི་འདས་གྱུར་ནས། ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་ལ། །ཡང་དག་ཐབས་ཀྱིས་བརྩོན་པར་བྱ། ། འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་ནི། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱེད། ། ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ཤེས་ནས་ནི། །སླར་ཡང་སྲིད་པར་མི་འཁོར་རོ། ། བཀུར་བ་ཀུན་དགའ་བོས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། ཁྱིམ་བདག་གོས་ཤེས་རབ་ཡི་རངས་ཏེ་དགའ་ནས། ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སོང་ངོ་།།

（四六四）

如是我聞：

一時，佛住拘睒彌國瞿師羅園。

爾時，尊者阿難往詣上座上座名者所，詣已，恭敬問訊，問訊已，退坐一面，問上座上座名者言：「若比丘于空處、樹下、閑房思惟，當以何法專精思惟？」

上座答言：「尊者阿難！于空處、樹下、閑房思惟者，當以二法專精思惟，所謂止、觀。」

尊者阿難復問上座：「修習于止，多修習已，當何所成，修習于觀，多修習已，當何所成？」

上座答言：「尊者阿難！修習于止，終成於觀，修習觀已，亦成於止。謂聖弟子止、觀俱修，得諸解脫界。」

阿難復問上座：「云何諸解脫界？」

上座答言：「尊者阿難！若斷界、無慾界、滅界，是名諸解脫界。」

尊者阿難復問上座：「云何斷界？乃至滅界？」

上座答言：「尊者阿難！斷一切行，是名斷界；斷除愛慾，是無慾界，一切行滅，是名滅界。」

時，尊者阿難聞上座所說，歡喜隨喜，往詣五百比丘所，恭敬問訊，退坐一面，白五百比丘言：「若比丘于空處、樹下、閑房思惟時，當以何法專精思惟？」

時，五百比丘答尊者阿難：「當以二法專精思惟，乃至滅界，如上座所說。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡུལ་ཀོ་ཤམ་བྷི་ན་གུ་ཤིར་ར་རྩལ་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་གནས་བརྟན་གནས་བརྟན་གྱི་མིང་ཅན་གྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕྱིན་ནས་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས་གནས་བརྟན་གནས་བརྟན་གྱི་མིང་ཅན་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། དགེ་སློང་ཞིག་དབེན་པའི་གནས་སམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁང་སྟོང་དུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ན། ཆོས་གང་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་པར་བྱ། གནས་བརྟན་གྱིས་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ། དབེན་པའི་གནས་སམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁང་སྟོང་དུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ན། ཆོས་གཉིས་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ངོ་། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་གནས་བརྟན་ལ་ཡང་དྲིས་པ། ཞི་གནས་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་ཅི་འགྲུབ། ལྷག་མཐོང་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་ཅི་འགྲུབ། གནས་བརྟན་གྱིས་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ། ཞི་གནས་བསྒོམས་ན་མཐར་ལྷག་མཐོང་འགྲུབ། ལྷག་མཐོང་བསྒོམས་ན་ཡང་ཞི་གནས་འགྲུབ་བོ། འཕགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བར་བསྒོམས་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དབྱིངས་རྣམས་ཐོབ་བོ། ཀུན་དགའ་བོས་གནས་བརྟན་ལ་ཡང་དྲིས་པ། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དབྱིངས་རྣམས་ནི་གང་ཡིན། གནས་བརྟན་གྱིས་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ། སྤོང་བའི་དབྱིངས་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་དང་། འགོག་པའི་དབྱིངས་ཏེ། འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དབྱིངས་རྣམས་སོ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་གནས་བརྟན་ལ་ཡང་དྲིས་པ། སྤོང་བའི་དབྱིངས་ནས་འགོག་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་བར་དུ་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། གནས་བརྟན་གྱིས་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ནི་སྤོང་བའི་དབྱིངས་སོ། སྲེད་པ་སྤངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་སོ། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་འགགས་པ་ནི་འགོག་པའི་དབྱིངས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་གནས་བརྟན་གྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མཉེས་ཏེ། དགེ་སློང་ལྔ་བི་དྲུང་དུ་སོང་ནས། གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་བསྙེན་བཀུར་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས་དགེ་སློང་ལྔ་བརྒྱ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། དགེ་སློང་ཞིག་དབེན་པའི་གནས་སམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁང་སྟོང་དུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ན། ཆོས་གང་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་པར་བྱ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་ལྔ་བརྒྱས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་སྨྲས་པ། ཆོས་གཉིས་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། འགོག་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་བར་དུ་གནས་བརྟན་གྱིས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ།

」

時，尊者阿難聞五百比丘所說，歡喜隨喜，往詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！若比丘空處、樹下、閑房思惟，當以何法專精思惟？」

佛告阿難：「若比丘空處、樹下、閑房思惟，當以二法專精思惟，乃至滅界，如五百比丘所說。」

時，尊者阿難白佛言：「奇哉！世尊！大師及諸弟子皆悉同法、同句、同義、同味，我今詣上座名上座者，問如此義，亦以此義、此句、此味答我，如今世尊所說，我復詣五百比丘所，亦以此義、此句、此味而問，彼五百比丘亦以此義、此句、此味答，如今世尊所說。是故當知，師及弟子一切同法、同義、同句、同味。」

佛告阿難：「汝知彼上座為何如比丘？」

阿難白佛：「不知。世尊！」

佛告阿難：「上座者是阿羅漢，諸漏已盡，已舍重擔，正智心善解脫，彼五百比丘亦皆如是。」

佛說此經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜奉行。

（四六五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

」

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཆེན་པོ་ཀུན་དགའ་བོས་དགེ་སློང་ལྔ་བརྒྱས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་སོང་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་དབེན་པའམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁང་སྟོང་དུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ན་ཆོས་གང་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་བྱ་བར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་དབེན་པའམ། ཤིང་དྲུང་ངམ། ཁང་སྟོང་དུ་བསམ་གཏན་བྱེད་པ་ན་ཆོས་གཉིས་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསམ་གཏན་བྱ་སྟེ། དགེ་སློང་ལྔ་བརྒྱས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་བར་དུའོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཆེན་པོ་ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །ངོ་མཚར་ཆེ། བཅོམ་ལྡན་འདས། སློབ་དཔོན་དང་སློབ་མ་ཐམས་ཅད་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། ཚིག་མཐུན་པ་དང༌། དོན་མཐུན་པ་དང༌། རོ་མཐུན་པ་ལགས་སོ། །བདག་གིས་གནས་བརྟན་གྱི་མིང་ཅན་གྱི་གནས་བརྟན་རྣམས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ནས་དོན་འདི་དྲིས་པ་ན། དེ་དག་གིས་ཀྱང་དོན་འདི་དང༌། ཚིག་འདི་དང༌། རོ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ལན་བཏབ་པ་ནི་ད་ལྟ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །བདག་གིས་དགེ་སློང་ལྔ་བརྒྱའི་དྲུང་དུ་ཡང་དོན་འདི་དང༌། ཚིག་འདི་དང༌། རོ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་དྲིས་པ་ན། དགེ་སློང་ལྔ་བརྒྱ་པོ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་དོན་འདི་དང༌། ཚིག་འདི་དང༌། རོ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ལན་བཏབ་པ་ནི་ད་ལྟ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་སློབ་དཔོན་དང་སློབ་མ་ཐམས་ཅད་ཆོས་མཐུན་པ་དང༌། དོན་མཐུན་པ་དང༌། ཚིག་མཐུན་པ་དང༌། རོ་མཐུན་པར་ཤེས་པར་བགྱིའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་གནས་བརྟན་དེ་དག་དགེ་སློང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་ཤེས། ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་མི་ཤེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀོུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གནས་བརྟན་དེ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་སྟེ། ཟག་པ་ཟད་པ། ཁུར་བོར་བ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སློང་ལྔ་བརྒྱ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཆེན་པོ་ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་ཞིང་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ༼བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་ཀ་ལན་ད་ཀའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，尊者羅睺羅詣世尊所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！云何知、云何見我此識身及外境界一切相，得無有我、我所見、我慢繫著使？」

佛告羅睺羅：「諦聽，善思，當爲汝說。羅睺羅！若比丘于所有地界，若過去、若未來、若現在，若內、若外，若粗、若細，若好、若丑，若遠、若近，彼一切非我、不異我、不相在如實知，水界、火界、風界、空界、識界亦復如是。

「羅睺羅！比丘如是知、如是見，於我此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使。羅睺羅！若比丘於此識身及外境界一切相，無有我、我所見、我慢繫著使，是名斷愛縛諸結、斷諸愛，正慢無間等，究竟苦邊。」

佛說此經已，尊者羅睺羅聞佛所說，歡喜奉行。

（四六六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，尊者羅睺羅往詣佛所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！云何知、云何見我此識身及外境界一切相，得無有我、我所見、我慢繫著使？」

佛告羅睺羅：「有三受——苦受、樂受、不苦不樂受。此三受何因、何集、何生、何轉？謂此三受，觸因、觸集、觸生、觸轉；彼彼觸因、彼彼受生，若彼彼觸滅，彼彼受亦滅、止、清涼、沒。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དབང་པོ་སྒྲ་གཅན་ཟིན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ཤེས་ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་བདག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྒྲ་གཅན་ཟིན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་རབ་ཏུ་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །ངས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །སྒྲ་གཅན་ཟིན། དགེ་སློང་གིས་ས་ཡི་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འདས་པའམ། མ་འོངས་པའམ། ད་ལྟར་བྱུང་བའམ། ནང་ངམ། ཕྱིའམ། རགས་པའམ། ཕྲ་བའམ། བཟང་པོའམ། ངན་པའམ། ཐག་རིང་བའམ། ཉེ་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་མ་ཡིན། བདག་ལས་གཞན་མ་ཡིན། ཕན་ཚུན་མི་གནས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཆུའི་ཁམས་དང༌། མེའི་ཁམས་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་དང༌། ནམ་མཁའི་ཁམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། སྒྲ་གཅན་ཟིན། དགེ་སློང་དེ་ལྟར་ཤེས་ཤིང་དེ་ལྟར་མཐོང་ན་བདག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །སྒྲ་གཅན་ཟིན། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གིས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པར་གྱུར་ན་དེ་ནི་སྲེད་པའི་འཆིང་བ་དང་ཀུན་སྦྱོར་ཐམས་ཅད་གཅོད་པ་དང༌། སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་ཡང་དག་པར་བར་མ་ཆད་པར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་འབྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་ཟིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དེ་ཡི་རྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རེ་དྲུག་པའོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་ཟིན་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་དོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ཤེས་ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་བདག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྒྲ་གཅན་ཟིན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཚོར་བ་གསུམ་ཡོད་དེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང༌། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །ཚོར་བ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་རྒྱུ་གང་ཡིན། ཀུན་འབྱུང་བ་གང་ཡིན། སྐྱེ་བ་གང་ཡིན། འགྱུར་བ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཚོར་བ་གསུམ་པོ་འདི་དག་ནི་རེག་པའི་རྒྱུ། རེག་པ་ལས་ཀུན་འབྱུང༌། རེག་པ་ལས་སྐྱེ། རེག་པ་ལས་འགྱུར་ཏེ། རེག་པ་གང་དང་གང་གི་རྒྱུས་ཚོར་བ་གང་དང་གང་སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེ་འགགས་ན་དེ་དང་དེ་འགག་པ་དང༌། ཞི་བ་དང༌། བསིལ་བ་དང༌། ནུབ་པར་འགྱུར་རོ།

如是知、如是見我此識及外境界一切相，得無有我、我所見、我慢繫著使。」

佛說此經已，尊者羅睺羅聞佛所說，歡喜奉行。

（四六七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，尊者羅睺羅往詣佛所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！云何知、云何見我此識身及外境界一切相，得無有我、我所見、我慢繫著使？」

佛告羅睺羅：「有三受，苦受、樂受、不苦不樂受。觀於樂受而作苦想，觀于苦受作劍刺想，觀不苦不樂受作無常想。若彼比丘觀於樂受而作苦想，觀于苦受作劍刺想，觀不苦不樂受作無常、滅想者，是名正見。」

爾時，世尊即說偈言：

「觀樂作苦想，　　苦受同劍刺， 　于不苦不樂，　　修無常滅想， 　是則為比丘。　　正見成就者， 　寂滅安樂道，　　住于最後邊， 　永離諸煩惱，　　摧伏眾魔軍。」

佛說此經已，尊者羅睺羅聞佛所說，歡喜奉行。

（四六八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

我將為您將這段佛經譯為藏文： འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དང་། འདི་ལྟར་མཐོང་བས་བདག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མཉན་ཏོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་གོ། འདུག་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤིང་ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་བདག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་གྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྒྲ་གཅན་འཛིན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ།། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་དམིགས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་མཚོན་གྱིས་བསྣུན་པ་ལྟར་དམིགས། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ལ་མི་རྟག་པར་དམིགས། དགེ་སློང་གང་གིས་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་དམིགས། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་མཚོན་གྱིས་བསྣུན་པ་ལྟར་དམིགས། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ལ་མི་རྟག་པ་དང་འགག་པར་དམིགས་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱའོ།། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ།། བདེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ནི་དམིགས།། སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་བསྣུན་དང་མཚུངས།། བདེ་མིན་སྡུག་བསྔལ་མིན་པ་ལ།། མི་རྟག་འགག་པར་དམིགས་པ་ནི།། དེ་ནི་དགེ་སློང་ཡིན་པ་སྟེ།། ཡང་དག་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས།། ཞི་བ་བདེ་བའི་ལམ་ཡིན་ཏེ།། ཐ་མའི་མཐའ་ལ་གནས་པ་ཡིན།། ཉོན་མོངས་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ བདུད་ཀྱི་དམག་རྣམས་བཅོམ་པ་ཡིན།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། བཙུན་པ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་མཉན་ཏོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，尊者羅睺羅往詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！云何知、云何見我此識身及外境界一切相，得無有我、我所見、我慢繫著使？」

佛告羅睺羅：「有三受——苦受、樂受、不苦不樂受。觀於樂受，為斷樂受貪使故，於我所修梵行；斷苦受瞋恚使故，於我所修梵行；斷不苦不樂受癡使故，於我所修梵行。

「羅睺羅！若比丘樂受貪使已斷、已知，苦受恚使已斷、已知，不苦不樂受癡使已斷、已知者，是名比丘斷除愛慾縛、去諸結，慢無間等，究竟苦邊。」

爾時，世尊即說偈言：

「樂受所受時，　　則不知樂受， 　貪使之所使，　　不見出要道。 　苦受所受時，　　則不知苦受， 　瞋恚使所使，　　不見出要道。 　不苦不樂受，　　正覺之所說， 　不善觀察者，　　終不度彼岸。 　比丘勤精進，　　正知不動轉， 　如此一切受，　　慧者能覺知。 　覺知諸受者，　　現法盡諸漏， 　明智者命終，　　不墮于眾數。 　眾數既已斷，　　永處般涅槃。」

佛說此經已，尊者羅睺羅聞佛所說，歡喜奉行。

（四六九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་སྒྲ་གཅན་འཛིན་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ན་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཙུན་པ་བདག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ལུས་འདི་དང་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་མ་ལ་ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤིང་ཇི་ལྟར་མཐོང་ན་བདག་དང་བདག་གིར་ལྟ་བ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་འཆིང་བ་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་མེད་པར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྒྲ་གཅན་འཛིན་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཚོར་བ་གསུམ་ཡོད་དེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེ་བའི་ཚོར་བའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ང་ཡི་བསླབ་པ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྒྲུབ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའི་ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ང་ཡི་བསླབ་པ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྒྲུབ། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའི་གཏི་མུག་གི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ང་ཡི་བསླབ་པ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྒྲུབ། སྒྲ་གཅན་འཛིན། དགེ་སློང་གང་གིས་བདེ་བའི་ཚོར་བའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའི་ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའི་གཏི་མུག་གི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་དེ་ནི་དགེ་སློང་སྲེད་པའི་འཆིང་བ་བཅད་ཅིང་ཀུན་སྦྱོར་སྤངས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་ཡང་དག་པར་ཟད་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱའོ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ།། བདེ་བའི་ཚོར་བ་མྱོང་བའི་ཚེ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་མི་ཤེས་ཏེ།། འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར། །ཐར་པའི་ལམ་ནི་མི་མཐོང་ངོ་།། སྡུག་བསྔལ་ཚོར་བ་མྱོང་བའི་ཚེ། །སྡུག་བསྔལ་ཚོརཤེས་ཏེ།། ཞེ་སྡང་གིས་ནི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར། །ཐར་པའི་ལམ་ནི་མི་མཐོང་ངོ་།། བདེ་མིན་སྡུག་བསྔལ་མིན་པ་ཡི། །ཚོར་བ་ཡང་དག་རྫོགས་སངས་གསུངས།། ལེགས་པར་མ་བརྟགས་གང་ཡིན་པ། །ཕ་རོལ་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ།། དགེ་སློང་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་གྱུར་ཏེ། །ཡང་དག་ཤེས་ཤིང་མི་གཡོ་བ།། དེ་ལྟར་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ལ། །མཁས་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱེད།། ཚོར་བ་རྣམས་ནི་ཤེས་པ་ཡིས། །ཚེ་འདིར་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར།། མཁས་ཤིང་ཚེ་ཡི་མཐར་ཕྱིན་པ། །གྲངས་སུ་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ།། གྲངས་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ཡིས། །རྟག་ཏུ་མྱ་ངན་འདས་པར་གནས།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་བཀའ་སྩལ་ཟིན་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།། བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རྩ་དགུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，世尊告諸比丘：「大海深險者，此世間愚夫所說深險，非賢聖法、律所說深險。世間所說者，是大水積聚數耳，若從身生諸受，眾苦逼迫，或惱、或死，是名大海極深險處。愚癡無聞凡夫於此身生諸受，苦痛逼迫，或惱、或死，憂悲稱怨，啼哭號呼，心亂發狂，長淪沒溺，無止息處。多聞聖弟子于身生諸受，苦痛逼迫，或惱、或死，不生憂悲、啼哭號呼、心生狂亂，不淪生死，得止息處。」

爾時，世尊即說偈言：

「身生諸苦受，　　逼迫乃至死， 　憂悲不息忍，　　號呼發狂亂， 　心自生障礙，　　招集眾苦增， 　永淪生死海，　　莫知休息處。 　能捨身諸受，　　身所生苦惱， 　切迫乃至死，　　不起憂悲想。 　不啼哭號呼，　　能自忍眾苦， 　心不生障礙，　　招集眾苦增。 　不淪沒生死，　　永得安隱處。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四七〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「愚癡無聞凡夫生苦樂受、不苦不樂受，多聞聖弟子亦生苦樂受、不苦不樂受。諸比丘！凡夫、聖人有何差別？」

諸比丘白佛：「世尊是法根、法眼、法依。

我來幫您翻譯這段經文為藏文：

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྒྱ་མཚོ་ཟབ་ཅིང་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཟབ་ཅིང་འཇིགས་སུ་རུང་བར་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི། འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་ཟབ་ཅིང་འཇིགས་སུ་རུང་བར་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པས་བརྗོད་པ་ནི་ཆུ་ཆེན་པོ་བསགས་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ནོ། །གང་ལུས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བ་དང་། ཡང་ན་ནད་ཀྱིས་གཟིར་བའམ། ཡང་ན་འཆི་བ་དེ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་གནས་ཞེས་བྱའོ། །བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་ལུས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བ་དང་། ཡང་ན་ནད་ཀྱིས་གཟིར་བའམ། ཡང་ན་འཆི་བ་ན། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་ཅིང་། ངུ་འབོད་བྱེད་པ་དང་། སེམས་འཁྲུགས་ནས་སྨྱོ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡུན་རིང་པོར་བྱིང་ཞིང་ཞུམ་པས་ཞི་བའི་གནས་མེད་དོ། །འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པ་རྣམས་ལུས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་རྣམས་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བ་དང་། ཡང་ན་ནད་ཀྱིས་གཟིར་བའམ། ཡང་ན་འཆི་བ་ན། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་དང་། ངུ་འབོད་དང་། སེམས་འཁྲུགས་ནས་སྨྱོ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། སྐྱེ་འཆི་ལ་མི་བྱིང་བར་ཞི་བའི་གནས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།།

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ།།

ལུས་ལས་སྡུག་བསྔལ་ཚོར་བ་སྐྱེ། །གཟིར་ཞིང་འཆི་བའི་བར་དུ་ནི།། མྱ་ངན་མི་བཟོད་བཟོད་པ་དང་། །ངུ་འབོད་སེམས་ནི་རྨོངས་པར་འགྱུར།། རང་སེམས་སྒྲིབ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་སྡུད་པར་བྱེད།། སྐྱེ་འཆི་རྒྱ་མཚོར་རྟག་ཏུ་བྱིང་། །ངལ་བསོའི་གནས་ནི་མི་ཤེས་སོ།། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྤོང་ནུས་ཤིང་། །ལུས་ལས་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་།། གཟིར་ཞིང་འཆི་བའི་བར་དུ་ཡང་། །མྱ་ངན་རྟོག་པ་མི་སྐྱེད་དོ།། ངུ་འབོད་སྐད་ནི་མི་འབྱིན་ཞིང་། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལ་བཟོད་པར་ནུས།། སེམས་ལ་སྒྲིབ་པ་མི་སྐྱེད་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་མསྡུད་དོ།། སྐྱེ་འཆིའི་ནང་དུ་མི་བྱིང་ཞིང་། །རྟག་ཏུ་བདེ་བའི་གནས་ཐོབ་བོ།།

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།།

བཞི་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་པ།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།།

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དང་། འཕགས་པའི་ཉན་ཐོས་མང་དུ་ཐོས་པ་ལ་ཡང་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །དགེ་སློང་དག །བྱིས་པ་དང་འཕགས་པའི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད།

དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ། ཆོས་ཀྱི་མིག །ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ལགས་སོ།།

善哉！世尊！唯愿廣說，諸比丘聞已，當受奉行。」

佛告諸比丘：「愚癡無聞凡夫身觸生諸受，苦痛逼迫，乃至奪命，憂愁啼哭，稱怨號呼。」

佛告諸比丘：「諦聽，善思，當爲汝說。諸比丘！愚癡無聞凡夫身觸生諸受，增諸苦痛，乃至奪命，愁憂稱怨，啼哭號呼，心生狂亂，當於爾時，增長二受，若身受、若心受。

「譬如士夫身被雙毒箭，極生苦痛，愚癡無聞凡夫亦復如是。增長二受，身受、心受，極生苦痛。所以者何？以彼愚癡無聞凡夫不了知故，于諸五欲生樂受觸，受五欲樂，受五欲樂故，為貪使所使；苦受觸故，則生瞋恚，生瞋恚故，為恚使所使。於此二受，若集、若滅、若味、若患、若離不如實知；不如實知故，生不苦不樂受，為癡使所使。為樂受所繫終不離，苦受所繫終不離，不苦不樂受所繫終不離。云何系？謂為貪、恚、癡所繫，為生、老、病、死、憂、悲、惱、苦所繫。

「多聞聖弟子身觸生苦受，大苦逼迫，乃至奪命，不起憂悲稱怨、啼哭號呼、心亂發狂，當於爾時，唯生一受，所謂身受，不生心受。

「譬如士夫被一毒箭，不被第二毒箭，當於爾時，唯生一受，所謂身受，不生心受。為樂受觸，不染欲樂，不染欲樂故，于彼樂受，貪使不使。

བཀྲ་ཤིས་པར་གྱུར་ཅིག །བཅོམ་ལྡན་འདས། །རྒྱ་ཆེར་གསུང་བར་ཞུ། །དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་པར་འགྱུར་རོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། །བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་ལུས་ལ་རེག་པ་ལས་ཚོར་བ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བ་དང་། སྲོག་འཕྲོག་པའི་བར་དུ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། ངུ་འབོད་བྱེད་དོ། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། །ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །ཁྱེད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །དགེ་སློང་དག །བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་ལུས་ལ་རེག་པ་ལས་ཚོར་བ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བ་དང་། སྲོག་འཕྲོག་པའི་བར་དུ་མྱ་ངན་བྱེད་པ་དང་། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་། ངུ་འབོད་བྱེད་པ་དང་། སེམས་སྨྱོ་བར་འགྱུར་བའི་ཚེ། ཚོར་བ་གཉིས་འཕེལ་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་དང་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བའོ། ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གི་ལུས་ལ་དུག་མདའ་གཉིས་ཕོག་ནས་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་བཞིན་དུ། བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དེ་བཞིན་ནོ། །ཚོར་བ་གཉིས་འཕེལ་ཏེ། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་དང་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱིས་པ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདོད་པ་ལྔ་ལ་བདེ་བའི་ཚོར་བ་རེག་པ་དང་། འདོད་པ་ལྔའི་བདེ་བ་མྱོང་བ་དང་། འདོད་པ་ལྔའི་བདེ་བ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་བསྐུལ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་རེག་པའི་ཕྱིར་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཁོང་ཁྲོའི་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་བསྐུལ་བའོ། །ཚོར་བ་གཉིས་པོ་འདི་དག་གི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། འགག་པ་དང་། རོ་མྱང་བ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་སོ། །ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དང་། གཏི་མུག་གི་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་བསྐུལ་བའོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བས་བཅིངས་པ་ལས་མི་གྲོལ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བས་བཅིངས་པ་ལས་མི་གྲོང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བས་བཅིངས་པ་ལས་མི་གྲོལ་བའོ། །ཇི་ལྟར་བཅིངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གིས་བཅིངས་པ་དང་། སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཅིངས་པའོ། ། ཐོས་པ་དང་ལྡན་པའི་འཕགས་པས་ལུས་ལ་རེག་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་མནར་བ་དང་། སྲོག་འཕྲོག་པའི་བར་དུ་མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང་ངུ་འབོད་བྱེད་པ་དང་སེམས་སྨྱོ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་གཅིག་པུ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཙམ་ལས་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་མི་སྐྱེའོ། ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ལ་དུག་མདའ་གཅིག་ཕོག་པ་ལས་གཉིས་པ་མ་ཕོག་པ་བཞིན་དུ། དེའི་ཚེ་ཚོར་བ་གཅིག་པུ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཙམ་ལས་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་མི་སྐྱེའོ། །བདེ་བའི་ཚོར་བ་རེག་ཀྱང་འདོད་པའི་བདེ་བ་ལ་མི་ཆགས་ཤིང་། འདོད་པའི་བདེ་བ་ལ་མི་ཆགས་པའི་ཕྱིར། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དེ་ལ་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བག་ལ་ཉལ་གྱིས་མི་བསྐུལ་ལོ། །

于苦觸受不生瞋恚，不生瞋恚故，恚使不使。于彼二使，集、滅、味、患、離如實知，如實知故，不苦不樂受癡使不使，于彼樂受解脫不繫，苦受、不苦不樂受解脫不繫。於何不繫？謂貪、恚、癡不繫，生、老、病、死、憂、悲、惱、苦不繫。」

爾時，世尊即說偈言：

「多聞于苦樂，　　非不受覺知， 　彼于凡夫人，　　其實大有聞。 　樂受不放逸，　　苦觸不增憂， 　苦樂二俱舍，　　不順亦不違。 　比丘勤方便，　　正智不傾動， 　於此一切受，　　黠慧能了知。 　了知諸受故，　　現法盡諸漏， 　身死不墮數，　　永處般涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四七一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如空中狂風卒起，從四方來，有塵土風、無塵土風、毗濕波風、鞞嵐婆風、薄風、厚風，乃至風輪起風。身中受風亦復如是，種種受起——樂受、苦受、不苦不樂受，樂身受、苦身受、不苦不樂身受，樂心受、苦心受、不苦不樂心受，樂食受、苦食受、不苦不樂食受，樂無食、苦無食、不苦不樂無食受，樂貪受、苦貪受、不苦不樂貪受，樂出要受、苦出要受、不樂不苦出要受。

འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་ལ་ཞེ་སྡང་མི་སྐྱེ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་སྦྱོར་གྱིས་མི་སྦྱོར་རོ། །ཀུན་སྦྱོར་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། འགག་པ་དང་། རོ་མྱང་བ་དང་། ཉེས་དམིགས་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པའི་ཕྱིར། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་ཚོར་བ་ལ་གཏི་མུག་གི་ཀུན་སྦྱོར་གྱིས་མི་སྦྱོར་ཞིང་། བདེ་བའི་ཚོར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་མི་འཆིང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་ཚོར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་མི་འཆིང་ངོ་། །གང་ལས་མི་འཆིང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་གིས་མི་འཆིང་། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྨྲེ་སྔགས་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བས་མི་འཆིང་ངོ་། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་གསུངས་སོ། ། མང་དུ་ཐོས་པ་བདེ་སྡུག་ལ། །མྱོང་བར་མི་བྱེད་མིན་པར་ཤེས། ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དེ་དག་ལ། །དེ་ནི་ཐོས་པ་ཆེན་པོ་ཡིན། ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་མ་གཡེངས་ཤིང་། །སྡུག་བསྔལ་རེག་ཀྱང་མྱ་ངན་མེད། ། བདེ་སྡུག་གཉིས་ཀ་རྣམ་པར་སྤངས། །མི་མཐུན་མི་འགལ་ཉིད་དུ་གནས། ། དགེ་སློང་བརྩོན་འགྲུས་ཐབས་ལྡན་པ། །ཡང་དག་ཤེས་པས་མི་གཡོ་བ། ། ཚོར་བ་འདི་ཀུན་ཐམས་ཅད་ལ། །ཤེས་རབ་ལྡན་པས་རབ་ཏུ་རྟོགས། ། ཚོར་བ་ཀུན་ནི་ཤེས་པའི་ཕྱིར། །ཚེ་འདིར་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར། ། ལུས་ཞིག་གྲངས་སུ་མི་འགྲོ་ཞིང་། །ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་འདས་པར་གནས། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ཞིང་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། བཞི་བརྒྱ་དོན་གཅིག་པའོ། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ཀ་ལནྡ་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལ་རླུང་དྲག་པོ་གློ་བུར་དུ་ལངས་ནས་ཕྱོགས་བཞི་ནས་འོང་སྟེ། རྡུལ་དང་བླུང་དང་། རྡུལ་མེད་པའི་རླུང་དང་། བི་ཤི་པའི་རླུང་དང་། བེ་ལམ་པའི་རླུང་དང་། ཕྲ་བའི་རླུང་དང་། རགས་པའི་རླུང་དང་། རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་བར་དུ་རླུང་ལྡང་བ་ལྟར། ལུས་ལ་ཚོར་བའི་རླུང་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། སྣ་ཚོགས་པའི་ཚོར་བ་འབྱུང་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། སེམས་ཀྱི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་ཀྱི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་ཀྱི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། འདོད་ཆགས་ཀྱི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། འདོད་ཆགས་ཀྱི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །

」

爾時，世尊即說偈言：

「譬如虛空中，　　種種狂風起， 　東西南北風，　　四維亦如是。 　有塵及無塵，　　乃至風輪起， 　如是此身中，　　諸受起亦然。 　若樂若苦受，　　及不苦不樂， 　有食與無食，　　貪著不貪著。 　比丘勤方便，　　正智不傾動， 　於此一切受，　　黠慧能了知。 　了知諸受故，　　現法盡諸漏， 　身死不墮數，　　永處般涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四七二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「譬如客舍種種人住，若剎利、婆羅門、長者居士、野人獵師、持戒犯戒、在家出家，悉于中住。此身亦復如是，種種受生——苦受、樂受、不苦不樂受，樂身受、苦身受、不苦不樂身受，樂心受、苦心受、不苦不樂心受，樂食受、苦食受、不苦不樂食受，樂無食受、苦無食受、不苦不樂無食受，樂貪著受、苦貪著受、不苦不樂貪著受，樂出要受、苦出要受、不苦不樂出要受。

」

ད་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་ལ། །རླུང་གི་འཚུབ་མ་སྣ་ཚོགས་ལྡང་། ། ཤར་དང་ནུབ་དང་ལྷོ་བྱང་རླུང་། །ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ། རྡུལ་དང་བཅས་དང་རྡུལ་མེད་པ། །རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྡང་བར་བྱེད། ། དེ་བཞིན་ལུས་འདི་ཉིད་ཀྱི་ནང་། །ཚོར་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ལྡང་། ། བདེ་བའམ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཚོར། །སྡུག་བསྔལ་མིན་ཅིང་བདེ་མིན་དང་། ། ཟས་བཅས་ཟས་མེད་དེ་བཞིན་དུ། །ཆགས་དང་མ་ཆགས་ཉིད་དག་གོ། ། དགེ་སློང་བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་པ་ཡིས། །ཡང་དག་ཤེས་པས་མི་གཡོ་བར། ། ཚོར་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ལ། །མཁས་པས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན། ། ཚོར་བ་ཀུན་ནི་ཤེས་པས་ན། །ཚེ་འདིར་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར། ། ལུས་ཞིག་གྲངས་སུ་མི་འགྲོ་ཞིང་། །མྱ་ངན་འདས་པར་རྟག་ཏུ་གནས། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་དོན་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དཔེར་ན་མགྲོན་ཁང་དུ་མི་སྣ་ཚོགས་པ་གནས་ཏེ། རྒྱལ་རིགས་དང་། བྲམ་ཟེ་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། ཚོང་དཔོན་དང་། རི་དྭགས་རྔོན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང་། ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་དེར་གནས་པ་ལྟར། ལུས་འདི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། སེམས་ཀྱི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་དང་བཅས་པའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་དང་བཅས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་དང་བཅས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་མདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་བཅས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ཆགས་པ་དང་བཅས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །

」

爾時，世尊即說偈言：

「譬如客舍中，　　種種人住止， 　剎利婆羅門，　　長者居士等， 　旃陀羅野人，　　持戒犯戒者， 　在家出家人，　　如是等種種， 　此身亦如是。　　種種諸受生， 　若樂若苦受，　　及不苦不樂， 　有食與無食，　　貪著不貪著， 　比丘勤方便，　　正智不傾動， 　於此一切受，　　黠慧能了知， 　了知諸受故，　　現法盡諸漏， 　身死不墮數，　　永處般涅槃。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四七三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

時，有異比丘獨一靜處禪思，念言：「世尊說三受——樂受、苦受、不苦不樂受，又說諸所有受悉皆是苦，此有何義？」是比丘作是念已，從禪起，往詣佛所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！我于靜處禪思，念言：『世尊說三受——樂受、苦受、不苦不樂受，又說諸所有受悉皆是苦，此有何義？』」

佛告比丘：「我以一切行無常故，一切諸行變易法故，說諸所有受悉皆是苦。」

爾時，世尊即說偈言：

「知諸行無常，　　皆是變易法， 　故說受悉苦，　　正覺之所知。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། དཔེར་ན་མགྲོན་ཁང་ནང་དུ་ནི། །མི་རྣམས་སྣ་ཚོགས་གནས་པ་སྟེ། ། རྒྱལ་རིགས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་དང་ནི། །ཁྱིམ་བདག་ཚོང་དཔོན་ལ་སོགས་དང་། ། གདོལ་པ་རི་དྭགས་རྔོན་པ་དང་། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལྡན་དང་འཆལ་བ་དང་། ། ཁྱིམ་པ་རབ་བྱུང་རྣམས་དང་ནི། །དེ་འདྲའི་རིགས་རྣམས་སྣ་ཚོགས་བཞིན། ། ལུས་འདི་ཡང་ནི་དེ་བཞིན་ཏེ། །ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། བདེ་བའམ་ནི་སྡུག་བསྔལ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་མིན་ཅིང་བདེ་མིན་དང་། ། ཟས་བཅས་ཟས་མེད་དེ་བཞིན་དུ། །ཆགས་དང་མ་ཆགས་ཉིད་དག་གོ། ། དགེ་སློང་བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་པ་ཡིས། །ཡང་དག་ཤེས་པས་མི་གཡོ་བར། ། ཚོར་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ལ། །མཁས་པས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན། ། ཚོར་བ་ཀུན་ནི་ཤེས་པས་ན། །ཚེ་འདིར་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར། ། ལུས་ཞིག་གྲངས་སུ་མི་འགྲོ་ཞིང་། །མྱ་ངན་འདས་པར་རྟག་ཏུ་གནས། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་དོན་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཅིག་པུ་དབེན་པར་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོར་བ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །ཡང་ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་ན། འདི་ཅི་ཞིག་གི་དོན་ཡིན། དགེ་སློང་དེས་དེ་ལྟར་བསམས་ནས། བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ནས། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་དབེན་པར་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོར་བ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །ཡང་ཚོར་བ་གང་ཅཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་ན། འདི་ཅི་ཞིག་གི་དོན་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་དང་། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་པ། འདུ་བྱེད་མི་རྟག་ཤེས་གྱུར་ཅིང་། །ཐམས་ཅད་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཡིན་པས། ། དེ་ཕྱིར་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས། །ཡང་དག་རྟོགས་པས་མཁྱེན་པ་ཡིན། །

比丘勤方便，　　正智不傾動， 　于諸一切受，　　黠慧能了知。 　悉知諸受已，　　現法盡諸漏， 　身死不墮數，　　永處般涅槃。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四七四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，尊者阿難獨一靜處禪思，念言：「世尊說三受——樂受、苦受、不苦不樂受，又復說諸所有受悉皆是苦，此有何義？」作是念已，從禪起，詣世尊所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！我獨一靜處禪思，念言：『如世尊說三受——樂受、苦受、不苦不樂受，又說一切諸受悉皆是苦，此有何義？』」

佛告阿難：「我以一切行無常故，一切行變易法故，說諸所有受悉皆是苦。又復，阿難！我以諸行漸次寂滅故說，以諸行漸次止息故說，一切諸受悉皆是苦。

དགེ་སློང་བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་པ་ཡིས། །ཡང་དག་ཤེས་པས་མི་གཡོ་བར། ། ཚོར་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ལ། །མཁས་པས་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན། ། ཚོར་བ་ཀུན་ནི་ཤེས་པས་ན། །ཚེ་འདིར་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར། ། ལུས་ཞིག་གྲངས་སུ་མི་འགྲོ་ཞིང་། །མྱ་ངན་འདས་པར་རྟག་ཏུ་གནས། ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་དོན་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་གཅིག་པུ་དབེན་པར་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོར་བ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །ཡང་ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་ན། འདི་ཅི་ཞིག་གི་དོན་ཡིན། དེས་དེ་ལྟར་བསམས་ནས། བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ནས། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གཅིག་པུ་དབེན་པར་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ན། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོར་བ་གསུམ་གསུངས་ཏེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །ཡང་ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་ན། འདི་ཅི་ཞིག་གི་དོན་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར་དང་། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཡང་ཀུན་དངས་འདུ་བྱེད་རྣམས་རིམ་གྱིས་ཞི་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང་། འདུ་བྱེད་རྣམས་རིམ་གྱིས་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཚོར་བ་གང་ཅི་ཡོད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །

」

阿難白佛言：「云何？世尊！以諸受漸次寂滅故說？」

佛告阿難：「初禪正受時，言語寂滅，第二禪正受時，覺觀寂滅，第三禪正受時，喜心寂滅，第四禪正受時，出入息寂滅；空入處正受時，色想寂滅，識入處正受時，空入處想寂滅，無所有入處正受時，識入處想寂滅，非想非非想入處正受時，無所有入處想寂滅，想受滅正受時，想受寂滅，是名漸次諸行寂滅。」

阿難白佛言：「世尊！云何漸次諸行止息？」

佛告阿難：「初禪正受時，言語止息，二禪正受時，覺觀止息，三禪正受時，喜心止息，四禪正受時，出入息止息；空入處正受時，色想止息，識入處正受時，空入處想止息，無所有入處正受時，識入處想止息，非想非非想入處正受時，無所有入處想止息，想受滅正受時，想受止息，是名漸次諸行止息。」

阿難白佛：「世尊！是名漸次諸行止息。」

佛告阿難：「復有勝止息、奇特止息、上止息、無上止息。如是止息，于余止息無過上者。

ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། ཇི་ལྟར་ཚོར་བ་རྣམས་རིམ་གྱིས་ཞི་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་ངག་ཞི་བ་དང་། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་རྟོག་དཔྱོད་ཞི་བ་དང་། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་དགའ་བའི་སེམས་ཞི་བ་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་དབུགས་རྔུབ་པ་དང་འབྱུང་བ་ཞི་བ་དང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཞི་བ་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཞི་བ་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཞི་བ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཞི་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་ཞི་བ་སྟེ། འདི་ནི་རིམ་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞི་བ་ཞེས་བྱའོ། ། ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། རིམ་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་ངག་འགོག་པ་དང་། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་རྟོག་དཔྱོད་འགོག་པ་དང་། བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་དགའ་བའི་སེམས་འགོག་པ་དང་། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་དབུགས་རྔུབ་པ་དང་འབྱུང་བ་འགོག་པ་དང་། ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་དང་། ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་མེད་འདེུད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འགོག་པ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་ཚེ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་སྟེ། འདི་ནི་རིམ་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འགོག་པ་ཞེས་བྱའོ། ། ཀུན་དགའ་བོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། འདི་ནི་རིམ་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་འགོག་པ་ཞེས་བགྱི་ལགས་སོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གཞན་ཡང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་འགོག་པ་དང་། ངོ་མཚར་བའི་འགོག་པ་དང་། གོང་མའི་འགོག་པ་དང་། བླ་ན་མེད་པའི་འགོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་འགོག་པ་ནི་གཞན་གྱི་འགོག་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་མེད་དོ། །

」

阿難白佛：「何等為勝止息、奇特止息、上止息、無上止息，諸餘止息無過上者？」

佛告阿難：「于貪慾心不樂、解脫，恚、癡心不樂、解脫，是名勝止息、奇特止息、上止息、無上止息，諸餘止息無過上者。」

佛說此經已，尊者阿難聞佛所說，歡喜奉行。

（四七五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「毗婆尸如來未成佛時，獨一靜處，禪思思惟，作如是觀，觀察諸受。云何為受？云何受集？云何受滅？云何受集道跡？云何受滅道跡？云何受味？云何受患？云何受離？如是觀察，有三受——樂受、苦受、不苦不樂受。觸集是受集，觸滅是受滅。若於受愛樂、讚歎、染著、堅住，是名受集道跡。若於受不愛樂、讚歎、染著、堅住，是名受滅道跡。若受因緣生樂喜，是名受味，若受無常變易法，是名受患。若於受斷欲貪、越欲貪，是名受離。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如毗婆尸佛，如是式棄佛、毗濕波浮佛、迦羅迦孫提佛、迦那迦牟尼佛、迦葉佛，及我釋迦文佛，未成佛時思惟觀察諸受，亦復如是。

（四七六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། གང་ཞིག་རྒྱལ་བའི་ཞི་གནས་དང་། ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་ཞི་གནས་དང་། མཆོག་གི་ཞི་གནས་དང་། བླ་ན་མེད་པའི་ཞི་གནས་དང་། གཞན་པའི་ཞི་གནས་རྣམས་ལས་འདི་ལས་ལྷག་པ་མེད་པ་ལགས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་ལ་མི་དགའ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་གི་སེམས་ལ་མི་དགའ་བ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་རྒྱལ་བའི་ཞི་གནས་དང་། ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་ཞི་གནས་དང་། མཆོག་གི་ཞི་གནས་དང་། བླ་ན་མེད་པའི་ཞི་གནས་དང་། གཞན་པའི་ཞི་གནས་རྣམས་ལས་འདི་ལས་ལྷག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ༼བཞི་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རྣམ་པར་གཟིགས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་པའི་དུས་སུ། གཅིག་པུར་དབེན་པར་བཞུགས་ནས། བསམ་གཏན་བསམ་བློ་མཛད་དེ། འདི་ལྟར་གཟིགས་ཏེ། ཚོར་བ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པར་མཛད་དོ། ཚོར་བ་གང་ཡིན། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གང་ཡིན། ཚོར་བའི་འགོག་པ་གང་ཡིན། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ལམ་གང་ཡིན། ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་གང་ཡིན། ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་གང་ཡིན། ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཡིན། ཚོར་བ་ལས་འདས་པ་གང་ཡིན། དེ་ལྟར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། རེག་པ་ཀུན་འབྱུང་བ་ནི་ཚོར་བ་ཀུན་འབྱུང་བའོ། རེག་པ་འགག་པ་ནི་ཚོར་བ་འགག་པའོ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་དགའ་བ་དང་། བསྔགས་པ་དང་། ཆགས་པ་དང་། བརྟན་པར་གནས་པ་ནི་ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་བའི་ལམ་ཞེས་བྱའོ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་། བསྔགས་པ་དང་། ཆགས་པ་དང་། བརྟན་པར་གནས་པ་ནི་ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་ཞེས་བྱའོ། གལ་ཏེ་ཚོར་བའི་རྒྱུས་དགའ་བ་དང་མགུ་བ་འབྱུང་བ་ནི་ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་ཞེསཏེ་ཚོར་བ་མི་རྟག་པ་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པ་ནི་ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ཞེས་བྱའོ། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་འདོད་ཆགས་སྤངས་པ་དང་། འདོད་ཆགས་ལས་འདས་པ་ནི་ཚོར་བ་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་གཟིགས་སངས་རྒྱས་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་འོད་སྲུང་སངས་རྒྱས་དང་། ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་སངས་རྒྱས་དང་། འཁོར་བ་འཇིག་སངས་རྒྱས་དང་། གསེར་ཐུབ་སངས་རྒྱས་དང་། འོད་སྲུང་སངས་རྒྱས་དང་། ང་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་སངས་རྒྱས་སུ་མ་གྱུར་པའི་དུས་སུ་བསམ་བློས་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། ༼བཞི་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།

爾時，有異比丘獨一靜處禪思。如是觀察諸受。云何受？云何受集？云何受滅？云何受集道跡？云何受滅道跡？云何受味？云何受患？云何受離？

時，彼比丘從禪覺已，詣世尊所，稽首禮足，退住一面，白佛言：「世尊！我獨一靜處禪思，觀察諸受。云何為受？云何受集？云何受滅？云何受集道跡？云何受滅道跡？云何受味？云何受患？云何受離？」

佛告比丘：「有三受——樂受、苦受、不苦不樂受。觸集是受集，觸滅是受滅。若於受愛樂、讚歎、染著、堅住，是名受集道跡。若於受不愛樂、讚歎、染著、堅住，是名受滅道跡。若受因緣生樂喜，是名受味，若受無常變易法，是名受患。若於受斷欲貪、越欲貪，是名受離。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四七七）

如異比丘問經，尊者阿難所問經亦如是。

（四七八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「云何為受？云何受集？云何受滅？云何受集道跡？云何受滅道跡？」

諸比丘白佛言：「世尊是法根、法眼、法依。善哉！世尊！唯愿廣說，諸比丘聞已，當受奉行。」

佛告諸比丘：「諦聽，善思，當爲汝說。

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་དབེན་པར་གཅིག་པུར་བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་གོ། །དེས་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་འདི་ལྟར་བརྟགས་སོ། །ཚོར་བ་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་འགོག་པ་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གི་ལམ་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་ངེས་འབྱུང་གང་ཞིག་ཡིན། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་དེ་བསམ་གཏན་ལས་ལངས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བདག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་བསམ་གཏན་བགྱིས་ཏེ། ཚོར་བ་རྣམས་ལ་བརྟགས་ན། ཚོར་བ་གང་ལགས། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གང་ལགས། ཚོར་བའི་འགོག་པ་གང་ལགས། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གི་ལམ་གང་ལགས། ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་གང་ལགས། ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་གང་ལགས། ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་གང་ལགས། ཚོར་བའི་ངེས་འབྱུང་གང་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །རེག་པའི་ཀུན་འབྱུང་ནི་ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་ཡིན། རེག་པའི་འགོག་པ་ནི་ཚོར་བའི་འགོག་པ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་དགའ་བ་དང་བསྔགས་པ་དང་ཆགས་པ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གི་ལམ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་མི་བསྔགས་པ་དང་མི་ཆགས་པ་དང་མི་གནས་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཚོར་བའི་རྒྱུ་ལས་བདེ་བ་དང་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་མི་རྟག་པ་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ཡིན། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་འདོད་ཆགས་སྤངས་པ་དང་འདོད་ཆགས་ལས་འདས་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་ངེས་འབྱུང་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། བཞི་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་བདུན་པ། ཇི་ལྟར་དགེ་སློང་གཞན་གྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་བཞིན་དུ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཞུས་པའི་མདོའང་དེ་བཞིན་ནོ།། བཞི་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་བརྒྱད་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཚོར་བ་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་འགོག་པ་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གི་ལམ་གང་ཞིག་ཡིན། ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་གང་ཞིག་ཡིན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མིག་དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྟེན་ལགས་སོ། །ལེགས་སོ་བཅོམ་ལྡན་འདས། ཞིབ་ཏུ་བཤད་དུ་གསོལ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་སྒྲུབ་པར་བགྱིའོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཤིག །ངས་ཁྱེད་ཅག་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།།

」佛告比丘：「有三受——樂受、苦受、不苦不樂受。觸集是受集、觸滅是受滅。若於受愛樂、讚歎、染著、堅住，是名受集道跡；若於受不愛樂、讚歎、染著、堅住，是名受滅道跡。若受因緣生樂喜，是名受味；若受無常變易，是名受患；若於受斷欲貪、越欲貪，是名受離。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四七九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若我于諸受不如實知，受集、受滅、受集道跡、受滅道跡、受味、受患、受離不如實知，我于諸天世間、魔、梵、沙門、婆羅門、天、人眾中，不得解脫、出離、脫諸顛倒，亦非阿耨多羅三藐三菩提。以我于諸受、受集、受滅、受集道跡、受滅道跡、受味、受患、受離如實知故，于諸天世間、魔、梵、沙門、婆羅門、天、人眾中，為脫、為出、為脫諸顛倒，得阿耨多羅三藐三菩提。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四八〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང༌། བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ། །རེག་པའི་ཀུན་འབྱུང་ནི་ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་ཡིན། རེག་པའི་འགོག་པ་ནི་ཚོར་བའི་འགོག་པ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་དགའ་བ་དང་བསྔགས་པ་དང་ཆགས་པ་དང་མངོན་པར་ཞེན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གི་ལམ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་མི་དགའ་བ་དང་མི་བསྔགས་པ་དང་མི་ཆགས་པ་དང་མི་གནས་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཚོར་བའི་རྒྱུ་ལས་བདེ་བ་དང་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་མི་རྟག་པ་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ཡིན། གལ་ཏེ་ཚོར་བ་ལ་འདོད་ཆགས་སྤངས་པ་དང་འདོད་ཆགས་ལས་འདས་པ་དེ་ནི་ཚོར་བའི་ངེས་འབྱུང་ཡིན་ནོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། བཞི་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་དགུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་ང་ཡིས་ཚོར་བ་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཤེས་ན། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་དང༌། ཚོར་བའི་འགོག་པ་དང༌། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གི་ལམ་དང༌། ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་དང༌། ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་དང༌། ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། ཚོར་བའི་ངེས་འབྱུང་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཤེས་ན། ང་ནི་ལྷ་དང་འཇིག་རྟེན་དང་བདུད་དང་ཚངས་པ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །ང་ཡིས་ཚོར་བ་རྣམས་དང༌། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་དང༌། བའི་འགོག་པ་དང༌། ཚོར་བའི་ཀུན་འབྱུང་གི་ལམ་དང༌། ཚོར་བའི་འགོག་པའི་ལམ་དང༌། ཚོར་བའི་རོ་མྱང་བ་དང༌། ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། ཚོར་བའི་ངེས་འབྱུང་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པས། ང་ནི་ལྷ་དང་འཇིག་རྟེན་དང་བདུད་དང་ཚངས་པ་དང་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་དང་ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་གྲོལ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་གྲོལ་བར་གྱུར་ཅིང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ།། བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，世尊告諸比丘：「若沙門、婆羅門于諸受不如實知，受集、受滅、受集道跡、受滅道跡、受味、受患、受離不如實知者；非沙門、非婆羅門，不同沙門、不同婆羅門，非沙門義、非婆羅門義，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』

「若沙門、婆羅門于諸受如實知，受集、受滅、受集道跡、受滅道跡、受味、受患、受離如實知者，彼是沙門之沙門、婆羅門之婆羅門，同沙門、同婆羅門，沙門義、婆羅門義，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如沙門、非沙門，如是沙門數、非沙門數亦如是。

（四八一）

如是我聞：

一時，佛住壹奢能伽羅國壹奢能伽羅林中。

爾時，世尊告諸比丘：「我欲於此中半月坐禪。諸比丘！勿復遊行，唯除乞食及布薩，即便坐禪，不復遊行，唯除乞食及布薩。」

爾時，世尊半月過已，敷坐具，于眾前坐，告諸比丘：「我以初成佛時所思惟禪法少許禪分，於今半月，思惟作是念：『諸有眾生，生受皆有因緣，非無因緣。云何因緣？欲是因緣、覺是因緣、觸是因緣。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་བསྩལ་པ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་ཚོར་བ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དང་། ཚོར་བ་འབྱུང་བ་དང་། ཚོར་བ་འགོག་པ་དང་། ཚོར་བ་འབྱུང་བའི་ལམ་དང་། ཚོར་བ་འགོག་པའི་ལམ་དང་། ཚོར་བའི་རོ་མྱོང་བ་དང་། ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་དང་། ཚོར་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་དང་མི་མཚུངས། བྲམ་ཟེ་དང་མི་མཚུངས། དགེ་སྦྱོང་གི་དོན་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་དོན་མ་ཡིན། ཚེ་འདི་ལ་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་འཆད་པ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླར་སྲིད་པ་མི་ཤེས་སོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་ཚོར་བ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དང་། ཚོར་བ་འབྱུང་བ་དང་། ཚོར་བ་འགོག་པ་དང་། ཚོར་བ་འབྱུང་བའི་ལམ་དང་། ཚོར་བ་འགོག་པའི་ལམ་དང་། ཚོར་བའི་རོ་མྱོང་བ་དང་། ཚོར་བའི་ཉེས་དམིགས་དང་། ཚོར་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་དགེ་སྦྱོང་། བྲམ་ཟེའི་བྲམ་ཟེ། དགེ་སྦྱོང་དང་མཚུངས། བྲམ་ཟེ་དང་མཚུངས། དགེ་སྦྱོང་གི་དོན། བྲམ་ཟེའི་དོན། ཚེ་འདི་ལ་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་འཆད་པ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླར་སྲིད་པ་མི་ཤེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ཇི་ལྟར་དགེ་སྦྱོང་དང་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་གྲངས་དང་དགེ་སྦྱོང་གྲངས་མ་ཡིན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། ༄༅། །འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཨི་ཤ་ནན་ག་ལའི་ཡུལ་ཨི་ཤ་ནན་ག་ལའི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་བསྩལ་པ། ང་ནི་འླ་བ་ཕྱེད་བསམ་གཏན་ལ་འདུག་པར་འདོད་དོ། དགེ་སློང་རྣམས། སླར་མ་བྱེད་ཅིག བསོད་སྙོམས་དང་གསོ་སྦྱོང་མ་གཏོགས་པར། དེ་ནས་བསམ་གཏན་ལ་འདུག་སྟེ། སླར་མི་བྱེད་པར་བསོད་སྙོམས་དང་གསོ་སྦྱོང་མ་གཏོགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཟླ་བ་ཕྱེད་འདས་ནས། གདན་བཤམས་ཏེ་འཁོར་གྱི་མདུན་དུ་བཞུགས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་བསྩལ་པ། ང་ནི་ཐོག་མར་སངས་རྒྱས་པའི་དུས་ཀྱི་བསམ་གཏན་གྱི་ཆོས་ཅུང་ཟད་ཅིག་གི་བསམ་གཏན་གྱི་ཆ་ད་ལྟའི་ཟླ་བ་ཕྱེད་འདི་ལ་བསམས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། སེམས་ཅན་གང་དག་སྐྱེས་པ་དང་ཚོར་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི། རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། ཇི་ལྟར་རྒྱུ་རྐྱེན་ཞེ་ན། འདོད་པ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡིན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡིན། རེག་པ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡིན་ནོ།

』

「諸比丘！于欲不寂滅、覺不寂滅、觸不寂滅，彼因緣故，眾生生受，以不寂滅因緣故，眾生生受。彼欲寂滅、覺不寂滅、觸不寂滅，以彼因緣故，眾生生受，以不寂滅因緣故，眾生生受。彼欲寂滅、覺寂滅、觸不寂滅，以彼因緣故，眾生生受，以不寂滅因緣故，眾生生受。彼欲寂滅、覺寂滅、觸寂滅，以彼因緣故，眾生生受，以彼寂滅因緣故，眾生生受。邪見因緣故，眾生生受，邪見不寂滅因緣故，眾生生受。邪志、邪語、邪業、邪命、邪方便、邪念、邪定、邪解脫、邪智因緣故，眾生生受，邪智不寂滅因緣故，眾生生受。正見因緣故，眾生生受，正見寂滅因緣故，眾生生受。正志、正語、正業、正命、正方便、正念、正定、正解脫、正智因緣故，眾生生受，正智寂滅因緣故，眾生生受。若彼欲不得者得、不獲者獲、不證者證生，以彼因緣故，眾生生受，以彼寂滅因緣故，眾生生受。是名不寂滅因緣，眾生生受，寂滅因緣，眾生生受。

「若沙門、婆羅門如是緣緣、緣緣集、緣緣滅、緣緣集道跡、緣緣滅道跡不如實知者，彼非沙門之沙門、非婆羅門之婆羅門，不同沙門之沙門、不同婆羅門之婆羅門，非沙門義、非婆羅門義，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。

』

དགེ་སློང་དག །འདོད་པ་མ་ཞི་བ་དང་། རྣམ་པར་རིག་པ་མ་ཞི་བ་དང་། རེག་པ་མ་ཞི་བ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། མ་ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་ཞི་བ་དང་། རྣམ་པར་རིག་པ་མ་ཞི་བ་དང་། རེག་པ་མ་ཞི་བ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། མ་ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་ཞི་བ་དང་། རྣམ་པར་རིག་པ་ཞི་བ་དང་། རེག་པ་མ་ཞི་བ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། མ་ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདོད་པ་ཞི་བ་དང་། རྣམ་པར་རིག་པ་ཞི་བ་དང་། རེག་པ་ཞི་བ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །ལོག་པར་ལྟ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། ལོག་པར་ལྟ་བ་མ་ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །ལོག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ལོག་པའི་ངག་དང་། ལོག་པའི་ལས་དང་། ལོག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ལོག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ལོག་པའི་དྲན་པ་དང་། ལོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ལོག་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ལོག་པའི་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། ལོག་པའི་ཤེས་པ་མ་ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ཡང་དག་པའི་ལས་དང་། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཡང་དག་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །གལ་ཏེ་འདོད་པ་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པ་དང་། མ་རྙེད་པ་རྙེད་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་སྐྱེ་བ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་སྟེ། ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེའོ། །འདི་ནི་མ་ཞི་བའི་རྐྱེན་ག་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་དང་། ཞི་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོར་བ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ།། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་དག་དེ་ལྟར་རྐྱེན་ལས་རྐྱེན་དང་། རྐྱེན་ལས་རྐྱེན་འབྱུང་བ་དང་། རྐྱེན་ལས་རྐྱེན་འགག་པ་དང་། རྐྱེན་ལས་རྐྱེན་འབྱུང་བའི་ལམ་དང་། རྐྱེན་ལས་རྐྱེན་འགག་པའི་ལམ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་དང་འདྲ་བའི་དགེ་སྦྱོང་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་དང་འདྲ་བའི་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན། དགེ་སྦྱོང་གི་དོན་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་དོན་མ་ཡིན། ཚེ་འདི་ལ་རང་གིས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་རྟོགས་ནས་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ།།

』

「若沙門、婆羅門於此緣緣、緣緣集、緣緣滅、緣緣集道跡、緣緣滅道跡如實知者，當知是沙門之沙門、婆羅門之婆羅門，同沙門、同婆羅門，以沙門義、婆羅門義，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四八二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。夏安居時。

爾時，給孤獨長者來詣佛所，稽首禮足，卻坐一面，佛為說法，示、教、照、喜，說種種法。示、教、照、喜已，從座起，整衣服，為佛作禮，合掌白佛言：「唯愿世尊與諸大眾受我三月請衣被、飲食、應病湯藥。」

爾時，世尊默然而許。

時，給孤獨長者知佛默然受請已，從座起去，還歸自家，過三月已，來詣佛所，稽首禮足，退坐一面。佛告給孤獨長者：「善哉！長者！三月供養衣被、飲食、應病湯藥。汝以莊嚴凈治上道，于未來世當獲安樂果報，然汝今莫得默然樂受此法，汝當精勤，時時學遠離喜樂，具足身作證。」

時，給孤獨長者聞佛所說，歡喜隨喜，從座起而去。

』

我將為您將這段佛經翻譯成藏文: གལ་ཏེ་དགེ་སློང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་འབྱུང་བ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་འགག་པ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་འབྱུང་བའི་ལམ་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་འགག་པའི་ལམ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རིག་ན། དེ་དག་ནི་དགེ་སློང་གི་དགེ་སློང་དང་། བྲམ་ཟེའི་བྲམ་ཟེ། དགེ་སློང་དང་མཐུན་པ། བྲམ་ཟེ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དགེ་སློང་གི་དོན་དང་བྲམ་ཟེའི་དོན་གྱིས་ཚེ་འདི་ལ་རང་གིས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ནས་དཔང་པོ་བྱེད་དེ། སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟན། བྱ་བ་བྱས། ཕྱི་མ་ལ་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་རང་གིས་རིག་གོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་གཉིས་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ཏེ། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་དབྱར་གནས་པར་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཁྱིམ་བདག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དེ་ལ་ཆོས་བསྟན་ཏེ། བསྟན་པ་དང་། བསླབ་པ་དང་། གསལ་བར་བྱས་པ་དང་། དགའ་བར་མཛད་དེ་ཆོས་སྣ་ཚོགས་གསུངས་སོ།། བསྟན་པ་དང་། བསླབ་པ་དང་། གསལ་བར་བྱས་པ་དང་། དགའ་བར་མཛད་ནས། སྟན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གོས་བསྐོན་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་གི་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་བཞེས་པར་ཞུ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་བ་མཛད་དོ།། དེ་ནས་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཁྱིམ་བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་བ་མཛད་པ་མཁྱེན་ྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ནས་རང་གི་ཁྱིམ་དུ་ལོག་གོ། ཟླ་བ་གསུམ་འདས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་འོངས་ཏེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱིར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཁྱིམ་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ཁྱིམ་བདག །ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་གོས་དང་། བཟའ་བཏུང་དང་། ནད་ཀྱི་གསོས་སྨན་གྱིས་མཆོད་པ་བྱས་པ་ལེགས་སོ།། ཁྱོད་ཀྱིས་ལམ་མཆོག་རྣམ་པར་དག་པ་བརྒྱན་པས་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། འོན་ཀྱང་ད་ལྟ་ཁྱོད་ཅང་མི་གསུང་བར་ཆོས་འདི་ལ་དགའ་བར་མ་བྱེད་ཅིག །ཁྱོད་ཀྱིས་བརྩོན་འགྲུས་བསྐྱེད་དེ་དུས་དུས་སུ་དབེན་པའི་དགའ་བ་སློབ་པ་དང་། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱོས་ཤིག། དེ་ནས་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཁྱིམ་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་།།

爾時，尊者舍利弗于眾中坐，知給孤獨長者去已，白佛言：「奇哉！世尊！善為給孤獨長者說法，善勸勵給孤獨長者，言：『汝已三月具足供養如來大眾中，凈治上道，于未來世，當受樂報；汝莫默然樂著此福，汝當時時學遠離喜樂，具足身作證。』世尊！若使聖弟子學遠離喜樂，具足身作證，得遠離五法，修滿五法。云何遠離五法？謂斷欲所長養喜、斷欲所長養憂、斷欲所長養舍、斷不善所長養喜、斷不善所長養憂，是名五法遠離。云何修滿五法？謂隨喜、歡喜、猗息、樂、一心。」

佛告舍利弗：「如是，如是。若聖弟子修學遠離喜樂，具足身作證，遠離五法，修滿五法。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四八三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「有食念者、有無食念者、有無食無食念者；有食樂者、無食樂者、有無食無食樂者；有食舍者、有無食舍者、有無食無食舍者；有食解脫者、有無食解脫者、有無食無食解脫者。

「云何食念？謂五欲因緣生念。云何無食念？謂比丘離欲、離惡不善法，有覺有觀，離生喜樂，初禪具足住，是名無食念。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བཞུགས་ནས། མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་སོང་བ་མཁྱེན་ནས། སངས་རྒྱས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ། ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེ། བཅོམ་ལྡན་འདས། མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་ཁྱིམ་བདག་ལ་ལེགས་པར་ཆོས་བསྟན། ལེགས་པར་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དེ། ཁྱོད་ཀྱིས་ཟླ་བ་གསུམ་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་ལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མཆོད་ནས། ལམ་མཆོག་རྣམ་པར་སྦྱངས་པས། མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། ཁྱོད་ཅང་མི་སྨྲ་བར་བསོད་ནམས་འདི་ལ་དགའ་བར་མ་བྱེད་ཅིག །ཁྱོད་ཀྱིས་དུས་དུས་སུ་དབེན་པའི་དགའ་བ་ལ་བསླབ་པར་བྱ་ཞིང་། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་འཕགས་པའི་སློབ་མས་དབེན་པའི་དགའ་བ་ལ་བསླབས་ཏེ། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ན། ཆོས་ལྔ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཆོས་ལྔ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། ཆོས་ལྔ་གང་དག་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདོད་པས་བསྐྱེད་པའི་དགའ་བ་སྤོང་བ་དང་། འདོད་པས་བསྐྱེད་པའི་མྱ་ངན་སྤོང་བ་དང་། འདོད་པས་བསྐྱེད་པའི་བཏང་སྙོམས་སྤོང་བ་དང་། མི་དགེ་བས་བསྐྱེད་པའི་དགའ་བ་སྤོང་བ་དང་། མི་དགེ་བས་བསྐྱེད་པའི་མྱ་ངན་སྤོང་བ་སྟེ། ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། ཆོས་ལྔ་གང་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། རྗེས་སུ་དགའ་བ་དང་། མངོན་པར་དགའ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང་། བདེ་བ་དང་། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། གལ་ཏེ་འཕགས་པའི་སློབ་མས་དབེན་པའི་དགའ་བ་ལ་བསླབས་ཏེ། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱས་ན། ཆོས་ལྔ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཆོས་ལྔ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། （བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུཔ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཟས་དང་བཅས་པའི་དྲན་པ་དང་། ཟས་མེད་པའི་དྲན་པ་དང་། ཟས་མེད་པའི་ཟས་མེད་པའི་དྲན་པ་དང་། ཟས་དང་བཅས་པའི་དགའ་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་དགའ་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་ཟས་མེད་པའི་དགའ་བ་དང་། ཟས་དང་བཅས་པའི་བཏང་སྙོམས་དང་། ཟས་མེད་པའི་བཏང་སྙོམས་དང་། ཟས་མེད་པའི་ཟས་མེད་པའི་བཏང་སྙོམས་དང་། ཟས་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། ཟས་མེད་པའི་ཟས་མེད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། ཟས་དང་བཅས་པའི་དྲན་པ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེས་པའི་དྲན་པའོ། ཟས་མེད་པའི་དྲན་པ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་འདོད་པ་རྣམས་ལས་དབེན་པ། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལས་དབེན་པ། རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན། བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་པ་སྟེ། འདི་ནི་ཟས་མེད་པའི་དྲན་པའོ།

云何無食無食念？謂比丘有覺有觀息，內凈一心，無覺無觀，定生喜樂，第二禪具足住，是名無食無食念。

「云何有食樂？謂五欲因緣生樂、生喜，是名有食樂。云何無食樂？謂息有覺有觀，內凈一心，無覺無觀，定生喜樂，是名無食樂。云何無食無食樂？謂比丘離喜貪，舍心住正念正知，安樂住彼聖說舍，是名無食無食樂。

「云何有食舍？謂五欲因緣生舍，是名有食舍。云何無食舍？謂彼比丘離喜貪，舍心住正念正知，安樂住彼聖說舍，第三禪具足住，是名無食舍。云何無食無食舍？謂比丘離苦息樂，憂喜先已離，不苦不樂舍，凈念一心，第四禪具足住，是名無食無食舍。

「云何有食解脫？謂色俱行。云何無食解脫？謂無色俱行。云何無食無食解脫？謂彼比丘貪慾不染、解脫，瞋恚、愚癡心不染、解脫，是名無食無食解脫。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四八四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，尊者跋陀羅比丘及尊者阿難俱住祇樹給孤獨園。

爾時，尊者阿難往詣尊者跋陀羅所，共相問訊慰勞已，於一面住。

གང་གི་ཕྱིར་ཟས་མེད་པ་དང་ཟས་མེད་པའི་དྲན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སློང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་འགོག་པ། ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་སེམས་གཅིག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་རྫོགས་པར་གནས་པ་དེ་ནི་ཟས་མེད་པ་དང་ཟས་མེད་པའི་དྲན་པ་ཞེས་བྱའོ།། གང་གི་ཕྱིར་ཟས་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བདེ་བ་དང་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་ཟས་དང་བཅས་པའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཟས་མེད་པའི་བདེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་འགོག་པ། ནང་རབ་ཏུ་དང་བ་སེམས་གཅིག་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པ་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དེ་ནི་ཟས་མེད་པའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཟས་མེད་པ་དང་ཟས་མེད་པའི་བདེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དགའ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཡང་དག་པར་ལྡན་པ། བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ནི་འཕགས་པས་བཏང་སྙོམས་སུ་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཟས་མེད་པ་དང་ཟས་མེད་པའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ།། གང་གི་ཕྱིར་ཟས་དང་བཅས་པའི་བཏང་སྙོམས་ཡིན་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བཏང་སྙོམས་སྐྱེ་བ་དེ་ནི་ཟས་དང་བཅས་པའི་བཏང་སྙོམས་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཟས་མེད་པའི་བཏང་སྙོམས་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དེ་དགའ་བ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཡང་དག་པར་ལྡན་པ། བདེ་བར་གནས་པ་དེ་ནི་འཕགས་པས་བཏང་སྙོམས་སུ་གསུངས་པ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་རྫོགས་པར་གནས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཟས་མེད་པའི་བཏང་སྙོམས་ཞེས་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཟས་མེད་པ་དང་ཟས་མེད་པའི་བཏང་སྙོམས་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སློང་སྡུག་བསྔལ་དང་བདེ་བ་འགོག་པ། ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་སྔར་ནས་སྤངས་པ། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བཏང་སྙོམས། དྲན་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་སེམས་གཅིག་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ལ་རྫོགས་པར་གནས་པ་ནི་ཟས་མེད་པ་དང་ཟས་མེད་པའི་བཏང་སྙོམས་ཞེས་བྱའོ།། གང་གི་ཕྱིར་ཟས་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གཟུགས་དང་མཉམ་པར་སྤྱོད་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཟས་མེད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། གཟུགས་མེད་པ་དང་མཉམ་པར་སྤྱོད་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཟས་མེད་པ་དང་ཟས་མེད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སློང་དེ་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་མ་གོས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གིས་སེམས་མ་གོས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ནི་ཟས་མེད་པ་དང་ཟས་མེད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ།། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་བཞི་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བྷ་དྲ་དགེ་སློང་དང་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་གཉིས་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བྷ་དྲ་དགེ་སློང་གི་གནས་སུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་དུ་བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།།

時，尊者阿難問尊者跋陀羅比丘言：「云何名為見第一？云何聞第一？云何樂第一？云何想第一？云何有第一？」

尊者跋陀羅語尊者阿難言：「有梵天自在造作、化如意，為世之父，若見彼梵天者，名曰見第一。

「阿難！有眾生離生喜樂，處處潤澤，處處敷悅，舉身充滿，無不滿處。所謂離生喜樂，彼從三昧起，舉聲唱說，遍告大眾：『極寂靜者，離生喜樂，極樂者，離生喜樂。』諸有聞彼聲者，是名聞第一。

「複次，阿難！有眾生於此身離喜之樂潤澤，處處潤澤，敷悅充滿，舉身充滿，無不滿處，所謂離喜之樂，是名樂第一。

「云何想第一？阿難！有眾生度一切識入處無所有，無所有入處具足住，若起彼想者，是名想第一。

「云何有第一？複次，阿難！有眾生度一切無所有入處，非想非非想入處具足住，若起彼有者，是名有第一。」

尊者阿難語尊者跋陀羅比丘言：「多有人作如是見、如是說，汝亦同彼，有何差別？我作方便問汝，汝當諦聽，當爲汝說。如其所觀，次第盡諸漏，是為見第一。如其所聞，次第盡諸漏，是名聞第一。如所生樂，次第盡諸漏者，是名樂第一。如其所想，次第盡諸漏者，是名想第一。如實觀察，次第盡諸漏，是名有第一。

དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བྷ་དྲ་དགེ་སློང་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཇི་ལྟར་ན་མཐོང་བ་མཆོག་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་ཐོས་པ་མཆོག་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་བདེ་བ་མཆོག་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་འདུ་ཤེས་མཆོག་ཡིན། ཇི་ལྟར་ན་སྲིད་པ་མཆོག་ཡིན། ཚེ་དང་ལྡན་པ་བྷ་དྲ་དགེ་སློང་གིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཚངས་པ་རང་དབང་ཅན་བྱེད་པ་པོ་སྤྲུལ་པ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བའི་ཕ་རུ་གྱུར་པ་ཡོད་དེ། གང་གིས་ཚངས་པ་དེ་མཐོང་བ་དེ་ནི་མཐོང་བ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ།། ཀུན་དགའ་བོ། སེམས་ཅན་རྣམས་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བས་གནས་གནས་སུ་བརླན་པ། གནས་གནས་སུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ། ལུས་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ། མ་ཁྱབ་པའི་གནས་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་ནས་སྐད་ཆེན་པོས་བསྒྲགས་ཏེ་འཁོར་མང་པོ་ལ་སྨྲས་པ། ཤིན་ཏུ་ཞི་བ་ནི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བའོ། །མཆོག་ཏུ་བདེ་བ་ནི་དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བའོ། །གང་དག་གིས་སྒྲ་དེ་ཐོས་པ་དེ་ནི་ཐོས་པ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ།། ཡང་ཀུན་དགའ་བོ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལུས་འདི་ལ་དགའ་བ་དང་བྲལ་བའི་བདེ་བས་གནས་གནས་སུ་བརླན་པ། གནས་གནས་སུ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ། ལུས་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ། མ་ཁྱབ་པའི་གནས་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་དགའ་བ་དང་བྲལ་བའི་བདེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་བདེ་བ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ།། ཇི་ལྟར་ན་འདུ་ཤེས་མཆོག་ཡིན་ཞེ་ན། ཀུན་དགའ་བོ། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་ནས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རྫོགས་པར་གནས་པ། གང་གིས་འདུ་ཤེས་དེ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་མཆོག་ཅེས་བྱའོ།། ཇི་ལྟར་ན་སྲིད་པ་མཆོག་ཡིན་ཞེ་ན། ཡང་ཀུན་དགའ་བོ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ལས་འདས་ནས་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་རྫོགས་པར་ག། གང་གིས་སྲིད་པ་དེ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་སྲིད་པ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་བྷ་དྲ་དགེ་སློང་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །མི་མང་པོས་དེ་ལྟར་མཐོང་ཞིང་དེ་ལྟར་སྨྲ་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱང་དེ་དག་དང་མཚུངས་ན་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད། བདག་གིས་ཐབས་མཁས་པས་ཁྱོད་ལ་དྲིས་པས། ཁྱོད་ཀྱིས་ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག །བདག་གིས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་རིམ་གྱིས་ཟག་པ་ཟད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་མཐོང་བ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཐོས་པ་བཞིན་དུ་རིམ་གྱིས་ཟག་པ་ཟད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་ཐོས་པ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་བདེ་བ་སྐྱེས་པ་བཞིན་དུ་རིམ་གྱིས་ཟག་པ་ཟད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བདེ་བ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་འདུ་ཤེས་པ་བཞིན་དུ་རིམ་གྱིས་ཟག་པ་ཟད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་འདུ་ཤེས་མཆོག་ཅེས་བྱའོ། །ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དག་པར་བརྟགས་ནས་རིམ་གྱིས་ཟག་པ་ཟད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་སྲིད་པ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ།།

」

時，二正士共論說已，從座起去。

（四八五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，瓶沙王詣尊者優陀夷所，稽首作禮，退坐一面。時，瓶沙王白尊者優陀夷言：「云何世尊所說諸受？」

優陀夷言：「大王！世尊說三受——樂受、苦受、不苦不樂受。」

瓶沙王白尊者優陀夷：「莫作是言：『世尊說三受——樂受、苦受、不苦不樂受。』正應有二受——樂受、苦受。若不苦不樂受，是則寂滅。」如是三說，優陀夷不能為王立三受，王亦不能立二受，俱共詣佛所，稽首禮足，退住一面。

時，尊者優陀夷以先所說，廣白世尊：「我亦不能立三受，王亦不能立二受，今故共來具問世尊如是之義，定有幾受？」

佛告優陀夷：「我有時說一受，或時說二受，或說三、四、五、六、十八、三十六，乃至百八受，或時說無量受。

「云何我說一受？如說所有受，皆悉是苦，是名我說一受。云何說二受？說身受、心受，是名二受。云何三受？樂受、苦受、不苦不樂受。云何四受？謂欲界系受、色界系受、無色界系受，及不繫受。云何說五受？謂樂根、喜根、苦根、憂根、舍根，是名說五受。云何說六受？謂眼觸生受。

」

以下是藏文翻譯： དེའི་ཚེ་ཡང་དག་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བར་བྱས་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། （བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་ལྔ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོ་གཟུང་འཛིན་བུམ་པ་ཅན་བཙུན་པ་འཆར་ཀའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོ་གཟུང་འཛིན་བུམ་པ་ཅན་གྱིས་བཙུན་པ་འཆར་ཀ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོར་བ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གསུངས། འཆར་ཀས་སྨྲས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ་ཞེས་གསུངས་སོ།། རྒྱལ་པོ་གཟུང་འཛིན་བུམ་པ་ཅན་གྱིས་བཙུན་པ་འཆར་ཀ་ལ་སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚོར་བ་གསུམ་སྟེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ་ཞེས་མ་གསུང་ཞིག །ཚོར་བ་གཉིས་ཏེ། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བའོ།། གལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བ་ནི་ཞི་བ་ཡིན་ནོ།། དེ་ལྟར་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་སྨྲས་ཀྱང་འཆར་ཀས་རྒྱལ་པོ་ལ་ཚོར་བ་གསུམ་དུ་གྲུབ་པར་མ་ནུས། རྒྱལ་པོས་ཀྱང་ཚོར་བ་གཉིས་སུ་གྲུབ་པར་མ་ནུས་པས་གཉིས་ཀ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་འཆར་ཀས་སྔར་གྱི་གཏམ་རྒྱས་པར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་ཏོ།། བདག་གིས་ཀྱང་ཚོར་བ་གསུམ་དུ་གྲུབ་པར་མ་ནུས། རྒྱལ་པོས་ཀྱང་ཚོར་བ་གཉིས་སུ་གྲུབ་པར་མ་ནུས་པས་ད་ལྟ་མཉམ་དུ་འདིར་འོངས་ནས་དོན་འདི་ཞུ་བ་ལགས་ཏེ། ཚོར་བ་དུ་མཆིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཆར་ཀ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ངས་རེས་འགའ་ཚོར་བ་གཅིག་ཏུ་གསུངས། རེས་འགའ་ཚོར་བ་གཉིས་སུ་གསུངས། ཡང་ན་གསུམ་མམ། བཞིའམ། ལྔའམ། དྲུག་གམ། བཅོ་བརྒྱད་དམ། སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གམ། བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དུ་གསུངས། ཡང་ན་ྲངས་མེད་པར་གསུངས་སོ།། ཇི་ལྟར་ན་ངས་ཚོར་བ་གཅིག་ཏུ་གསུངས་ཞེ་ན། ཚོར་བ་གང་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ནི་ངས་ཚོར་བ་གཅིག་ཏུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ།། ཇི་ལྟར་ན་གཉིས་སུ་གསུངས་ཞེ་ན། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་དང་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྟེ་དེ་ནི་ཚོར་བ་གཉིས་སོ།། ཇི་ལྟར་ན་གསུམ་ཞེ་ན། བདེ་བའི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཚོར་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ཡང་མ་ཡིན་བདེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚོར་བའོ།། ཇི་ལྟར་ན་བཞི་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཁམས་སུ་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་དང་། སུ་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་དང་། མེད་པར་གཏོགས་པའི་ཚོར་བ་དང་། གཏོགས་པ་མེད་པའི་ཚོར་བའོ།། ཇི་ལྟར་ན་ཚོར་བ་ལྔར་གསུངས་ཞེ་ན། བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་། དགའ་བའི་དབང་པོ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་པོ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བའི་དབང་པོ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་པོ་སྟེ། དེ་ནི་ཚོར་བ་ལྔར་གསུངས་པའོ།། ཇི་ལྟར་ན་དྲུག་ཅེ་ན། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བའོ།།

耳、鼻、舌、身、意觸生受。云何說十八受？謂隨六喜行、隨六憂行、隨六舍行受，是名說十八受。云何三十六受，依六貪著喜、依六離貪著喜、依六貪著憂、依六離貪著憂、依六貪著舍、依六離貪著舍，是名說三十六受。云何說百八受？謂三十六受，過去三十六、未來三十六、現在三十六，是名說百八受。云何說無量受？如說此受彼受等，比如是無量名說，是名說無量受。

「優陀夷！我如是種種說受如實義，世間不解，故而共諍論，共相違反，終竟不得我法、律中真實之義以自止息。優陀夷！若於我此所說種種受義，如實解知者，不起諍論、共相違反，起、未起諍能以法、律止令休息。

「然，優陀夷！有二受，欲受、離欲受。云何欲受，五欲功德因緣生受，是名欲受。云何離欲受？謂比丘離欲、惡不善法，有覺有觀，離生喜樂，初禪具足住，是名離欲受。

「若有說言眾生依此初禪，唯是為樂非餘者，此則不然。所以者何？更有勝樂過於此故，何者是？謂比丘離有覺有觀，內凈，定生喜、樂，第二禪具足住，是名勝樂。如是，乃至非想非非想入處，轉轉勝說。

「若有說言：『唯有此處，乃至非想非非想極樂非余。』亦復不然。

རྣ་བ་དང་། སྣ་དང་། ལྕེ་དང་། ལུས་དང་། ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བའོ། །ཚོར་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཇི་ལྟར་བཤད་ཅེ་ན། དགའ་བ་དྲུག་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང་། མི་དགའ་བ་དྲུག་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང་། བཏང་སྙོམས་དྲུག་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཚོར་བ་སྟེ། དེ་ནི་ཚོར་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཅེས་བཤད་དོ། །ཚོར་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་དགའ་བ་དྲུག་ལ་བརྟེན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དགའ་བ་དྲུག་ལ་བརྟེན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་མི་དགའ་བ་དྲུག་ལ་བརྟེན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་མི་དགའ་བ་དྲུག་ལ་བརྟེན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པའི་བཏང་སྙོམས་དྲུག་ལ་བརྟེན་པ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་བཏང་སྙོམས་དྲུག་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ། དེ་ནི་ཚོར་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཅེས་བཤད་དོ། །ཚོར་བ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཇི་ལྟར་བཤད་ཅེ་ན། ཚོར་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་སྟེ། འདས་པའི་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང་། མ་འོངས་པའི་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་སྟེ། དེ་ནི་ཚོར་བ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅེས་བཤད་དོ། །ཚོར་བ་གྲངས་མེད་པ་ཇི་ལྟར་བཤད་ཅེ་ན། ཚོར་བ་འདི་དང་ཚོར་བ་དེ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ། དཔེར་ན་གྲངས་མེད་པ་ཞེས་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ནི་ཚོར་བ་གྲངས་མེད་པ་ཞེས་བཤད་དོ།། ཨུ་པ་ལི། ངས་དེ་ལྟར་ཚོར་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡང་དག་པར་བཤད་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་མ་རྟོགས་པས་རྩོད་པར་བྱེད་ཅིང་། ཕན་ཚུན་འགལ་བར་གྱུར་ནས། མཐར་ངའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་དོན་དམ་པའི་དོན་མ་རྙེད་པས་རང་ཉིད་ཞི་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཨུ་པ་ལི། གལ་ཏེ་ངས་བཤད་པའི་ཚོར་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་དོན་ཡང་དག་པར་རྟོགས་ན། རྩོད་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང་ཕན་ཚུན་འགལ་བར་མི་འགྱུར་ལ། རྩོད་པ་བྱུང་བའམ་མ་བྱུང་བ་ཡང་ཆོས་འདུལ་བས་ཞི་བར་བྱེད་དོ།། དེ་ནས་ཨུ་པ་ལི། ཚོར་བ་གཉིས་ཏེ། འདོད་པའི་ཚོར་བ་དང་། འདོད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཚོར་བའོ། །འདོད་པའི་ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཏན་ལྔའི་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ནི་འདོད་པའི་ཚོར་བའོ། །འདོད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཚོར་བ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་འདོད་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་དང་བྲལ་བ། རྟོག་པ་དང་བཅས་པ། དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ། དབེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན། བསམ་གཏན་དང་པོ་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ་གནས་པ་ནི་འདོད་པ་དང་བྲལ་བའི་ཚོར་བའོ།། གལ་ཏེ་འགའ་ཞིག་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་བསམ་གཏན་དང་པོ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་བདེ་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་གྱི་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལས་ལྷག་པའི་བདེ་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བྲལ་བ། ནང་རབ་ཏུ་དང་བ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ་གནས་པ་ནི་བདེ་བ་ལྷག་པའོ། །དེ་ལྟར་སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་ལྷག་པར་བཤད་དོ།། གལ་ཏེ་འགའ་ཞིག་གིས་འདི་ཙམ་སྟེ། སྲིད་པའི་རྩེ་མོའི་བར་དུ་མཆོག་ཏུ་བདེ་བ་ཡིན་གྱི་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ཡང་མི་རིགས་སོ།།

所以者何？更有勝樂過於此故，何者是？謂比丘度一切非想非非想入處，想受滅，身作證具足住，是名勝樂過於彼者。

「若有異學出家作是說言：『沙門釋種子唯說想受滅，名為至樂。』此所不應。所以者何？應當語言：『此非世尊所說受樂數，世尊說受樂數者，如說。』

「優陀夷！有四種樂。何等為四？謂離欲樂、遠離樂、寂滅樂、菩提樂。」

佛說此經已，尊者優陀夷及瓶沙王聞佛所說，歡喜奉行。

（四八六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若於一法，生正厭離、不樂、背舍，得盡諸漏，所謂一切眾生由食而存。復有二法，名及色。復有三法，謂三受。復有四法，謂四食。復有五法，謂五受陰。復有六法，謂六內外入處。復有七法，謂七識住。復有八法，謂世八法。復有九法，謂九眾生居。復有十法，謂十業跡。於此十法，生厭、不樂、背舍，得盡諸漏。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四八七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若於一法，生正厭離、不樂、背舍，究竟苦邊，解脫于苦，謂一切眾生由食而存。

མདོ་དེ་བཞིན་དུ་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་ནི། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་བས་ཀྱང་བདེ་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡོད་པས་སོ། །དེ་གང་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་ནས་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ལ་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་བདེ་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཞེས་བྱའོ། གལ་ཏེ་མུ་སྟེགས་ཅན་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དག་གིས་འདི་སྐད་དུ། ཤཱཀྱའི་སྲས་དགེ་སྦྱོང་དག་ནི་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་ཁོ་ན་བདེ་བ་མཆོག་ཏུ་བརྗོད་དོ་ཞེས་ཟེར་ན། དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་དག་ལ་འདི་སྐད་དུ། འདི་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བའི་གྲངས་སུ་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདེ་བའི་གྲངས་སུ་གསུངས་པ་ནི་འདི་ལྟར་གསུངས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། ཀཽ་དི་ནྱ། བདེ་བ་རྣམ་པ་བཞི་ཡོད་དོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་བདེ་བ་དང་། རབ་ཏུ་དབེན་པའི་བདེ་བ་དང་། ཞི་བའི་བདེ་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བདེ་བའོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀཽ་དི་ནྱ་དང་རྒྱལ་པོ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། （བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་དྲུག་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ནོ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་གཅིག་ལ་ཡང་དག་པར་སྐྱོ་བ་དང་། མི་དགའ་བ་དང་། རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་གྱུར་ན་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་ཟས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་སོ། །ཡང་ཆོས་གཉིས་ནི་མིང་དང་གཟུགས་སོ། །ཡང་ཆོས་གསུམ་ནི་ཚོར་བ་གསུམ་མོ། །ཡང་ཆོས་བཞི་ནི་ཟས་བཞིའོ། །ཡང་ཆོས་ལྔ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །ཡངྲུག་ནི་ནང་དང་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། །ཡང་ཆོས་བདུན་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གནས་བདུན་ནོ། །ཡང་ཆོས་བརྒྱད་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་དོ། །ཡང་ཆོས་དགུ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་གནས་དགུའོ། །ཡང་ཆོས་བཅུ་ནི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུའོ། །ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ལ་སྐྱོ་བ་དང་། མི་དགའ་བ་དང་། རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་གྱུར་ན་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། （བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བདུན་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡིན་ནོ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་གཅིག་ལ་ཡང་དག་པར་སྐྱོ་བ་དང་། མི་དགའ་བ་དང་། རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པར་གྱུར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐའ་རྟོགས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་ཟས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་སོ།

復有二法，名及色。復有三法，謂三受。復有四法，謂四食。復有五法，謂五受陰。復有六法，謂六內外入處。復有七法，謂七識住。復有八法，謂世八法。復有九法，謂九眾生居。復有十法，謂十業跡。於此十法，生正厭離、不樂、背舍，究竟苦邊，解脫于苦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四八八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若於一法，觀察無常、觀察變易、觀察離欲、觀察滅、觀察舍離，得盡諸漏，謂一切眾生由食而存。復有二法，名及色。復有三法，謂三受。復有四法，謂四食。復有五法，謂五受陰。復有六法，謂六內外入處。復有七法，謂七識住。復有八法，謂世八法。復有九法，謂九眾生居。復有十法，謂十業跡。於此十法，正觀無常、觀察變易、觀察離欲、觀察滅、觀察舍離，得盡諸漏。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（四八九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

爾時，世尊告諸比丘：「若於一法，觀察無常、觀察變易、觀察離欲、觀察滅、觀察舍離，究竟苦邊，解脫于苦，謂一切眾生由食存。復有二法，名及色。復有三法，謂三受。

ཡང་ཆོས་གཉིས་ཏེ། མིང་དང་གཟུགས་སོ། །ཡང་ཆོས་གསུམ་སྟེ། ཚོར་བ་གསུམ་མོ། །ཡང་ཆོས་བཞི་སྟེ། ཟས་བཞིའོ། །ཡང་ཆོས་ལྔ་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །ཡང་ཆོས་དྲུག་སྟེ། ནང་དང་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། །ཡང་ཆོས་བདུན་ཏེ། རྣམ་ཤེས་གནས་པ་བདུན་ནོ། །ཡང་ཆོས་བརྒྱད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་དོ། །ཡང་ཆོས་དགུ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་གནས་དགུའོ། །ཡང་ཆོས་བཅུ་སྟེ། ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུའོ། །ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པར་སྐྱོ་བ་དང༌། མི་དགའ་བ་དང༌། ལྡོག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། ༼བཞི་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་གཅིག་ལ་མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགྱུར་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། སྤོང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བས་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཟས་ཀྱིས་གནས་པའོ། །ཡང་ཆོས་གཉིས་ཏེ། མིང་དང་གཟུགས་སོ། །ཡང་ཆོས་གསུམ་སྟེ། ཚོར་བ་གསུམ་མོ། །ཡང་ཆོས་བཞི་སྟེ། ཟས་བཞིའོ། །ཡང་ཆོས་ལྔ་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །ཡང་ཆོས་དྲུག་སྟེ། ནང་དང་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། །ཡང་ཆོས་བདུན་ཏེ། རྣམ་ཤེས་གནས་པ་བདུན་ནོ། །ཡང་ཆོས་བརྒྱད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་དོ། །ཡང་ཆོས་དགུ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་གནས་དགུའོ། །ཡང་ཆོས་བཅུ་སྟེ། ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུའོ། །ཆོས་བཅུ་པོ་འདི་དག་ལ་མི་རྟག་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགྱུར་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་ད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། སྤོང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བས་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། ༼བཞི་བརྒྱ་**** པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཆོས་གཅིག་ལ་མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགྱུར་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། སྤོང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཟས་ཀྱིས་གནས་པའོ། །ཡང་ཆོས་གཉིས་ཏེ། མིང་དང་གཟུགས་སོ། །ཡང་ཆོས་གསུམ་སྟེ། ཚོར་བ་གསུམ་མོ། །

復有四法，謂四食。復有五法，謂五受陰。復有六法，謂六內外入處。復有七法，謂七識住。復有八法，謂世八法。復有九法，謂九眾生居。復有十法，謂十業跡。於此十業跡，觀察無常、觀察變易、觀察離欲、觀察滅、觀察舍離，究竟苦邊，解脫于苦。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

雜阿含經卷第十七

（四五五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，世尊告諸比丘：「緣界種種故生種種觸，緣種種觸生種種想，緣種種想生種種欲，緣種種欲生種種覺，緣種種覺生種種熱，緣種種熱生種種求。

「云何種種界？謂十八界，眼界，乃至法界。

「云何緣種種界生種種觸？云何？乃至緣種種熱生種種求？謂緣眼界生眼觸，非緣眼觸生眼界，但緣眼界生眼觸；緣眼觸生眼想，非緣眼想生眼觸，但緣眼觸生眼想；緣眼想生眼欲，非緣眼欲生眼想，但緣眼想生眼欲；緣眼欲生眼覺，非緣眼覺生眼欲，但緣眼欲生眼覺；緣眼覺生眼熱，非緣眼熱生眼覺，但緣眼覺生眼熱；緣眼熱生眼求，非緣眼求生眼熱，但緣眼熱生眼求。如是耳、鼻、舌、身、意界緣生意觸，乃至緣意熱生意求，亦如是廣說。

ཡང་ཆོས་བཞི་སྟེ། ཟས་བཞིའོ། །ཡང་ཆོས་ལྔ་སྟེ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །ཡང་ཆོས་དྲུག་སྟེ། ནང་དང་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གོ། །ཡང་ཆོས་བདུན་ཏེ། རྣམ་ཤེས་གནས་པ་བདུན་ནོ། །ཡང་ཆོས་བརྒྱད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་དོ། །ཡང་ཆོས་དགུ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་གནས་དགུའོ། །ཡང་ཆོས་བཅུ་སྟེ། ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུའོ། །ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་འདི་དག་ལ་མི་རྟག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགྱུར་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། འགག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། སྤོང་བར་རྗེས་སུ་ལྟ་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། ཟ་མ་ཏོག་བསྡུས་པའི་མདོའི་བམ་པོ་བཅུ་བདུན་པའོ། ། ༼བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་ལྔ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང༌། རེག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་འདོད་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང༌། འདོད་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཚ་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་དང༌། ཚ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོལ་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེའོ། ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་གང་ཞེ་ན། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དེ། མིག་གི་ཁམས་ནས་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་རོ། ། ཇི་ལྟར་ན་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་ནས་ཚ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོལ་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བའི་བར་ཡིན་ཞེ་ན། མིག་གི་ཁམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་རེག་པ་སྟེ། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་ཁམས་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། མིག་གི་ཁམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་རེག་པ་སྐྱེའོ། །མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་སྟེ། མིག་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། མིག་གི་རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་འདུ་ཤེས་སྐྱེའོ། །མིག་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་འདོད་པ་སྐྱེ་སྟེ། མིག་གི་འདོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། མིག་གི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་འདོད་པ་སྐྱེའོ། །མིག་གི་འདོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་རྟོག་པ་སྐྱེ་སྟེ། མིག་གི་རྟོག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་འདོད་པ་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། མིག་གི་འདོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་རྟོག་པ་སྐྱེའོ། །མིག་གི་རྟོག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་ཚ་བ་སྐྱེ་སྟེ། མིག་གི་ཚ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་རྟོག་པ་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། མིག་གི་རྟོག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་ཚ་བ་སྐྱེའོ། །མིག་གི་ཚ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་ཚོལ་བ་སྐྱེ་སྟེ། མིག་གི་ཚོལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་ཚ་བ་སྐྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། མིག་གི་ཚ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་མིག་གི་ཚོལ་བ་སྐྱེའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་སྐྱེ་བ་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཚ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིད་ཀྱི་ཚོལ་བ་སྐྱེ་བའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །

是名比丘緣種種界生種種觸，乃至緣種種熱生種種求，非緣種種求生種種熱，乃至非緣種種觸生種種界，但緣種種界生種種觸，乃至緣種種熱生種種求。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如內六入處，外六入處亦如是說。 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十八

宋天竺三藏求那跋陀羅譯弟子所說誦第四品

（四九〇）

如是我聞：

一時，佛住摩竭提國那羅聚落。

爾時，尊者舍利弗亦在摩竭提國那羅聚落。

時，有外道出家名閻浮車，是舍利弗舊善知識，來詣舍利弗，問訊、共相慰勞已，退坐一面，問舍利弗言：「賢聖法、律中，有何難事？」

舍利弗告閻浮車：「唯出家難。」

「云何出家難？」

答言：「愛樂者難。」

「云何愛樂難？」

答言：「樂常修善法難。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，常修善法增長耶？」

答言：「有。謂八正道。謂正見、正志、正語、正業、正命、正方便、正念、正定。」

閻浮車言：「舍利弗！此則善道，此則善向，修習多修習，于諸善法常修習增長。

འདི་ནི་དགེ་སློང་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་ནས་ཚ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོལ་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བའི་བར་ཡིན་གྱི། ཚོལ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཚ་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་ནས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཁམས་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བའི་བར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བ་ནས་ཚ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོལ་བ་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་བའི་བར་དུའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། ། ཇི་ལྟར་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཞིན་དུ། ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཤད་དོ། ། དཔལ་ལྡན་རྒྱ་གར་གྱི་ཆོས་མཛོད་པོད་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟ་མ་ཏོག་བསྡུས་པའི་མདོ། ཟ་མ་ཏོག་བསྡུས་པའི་མདོའི་བམ་པོ་བཅོ་བརྒྱད་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ། །འདོན་པ་བཞི་པའི་སྡེ། ༼བཞི་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་པ།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ག་དྷའི་ཡུལ་ན་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཡང་མ་ག་དྷའི་ཡུལ་ན་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་ཤཱ་རིའི་བུའི་སྔོན་གྱི་བཤེས་གཉེན་བཟང་པོ་ཞིག་ཤཱ་རིའི་བུའི་དྲུང་དུ་ལྷགས་ཏེ། ཕན་ཚུན་འདྲི་བ་དང་བདེ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལ་ཅི་ཞིག་དཀའ། ཤཱ་རིའི་བུས་འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟ་ལ་སྨྲས་པ། རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་ཁོ་ན་དཀའོ། ། ཇི་ལྟར་ན་རབ་ཏུ་འབྱུང་བ་དཀའ། སྨྲས་པ། དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དཀའོ། ། ཇི་ལྟར་ན་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་དཀའ། སྨྲས་པ། རྟག་ཏུ་དགེ་བའི་ཆོས་ུབ་པ་དཀའོ། ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་ཡོད་དམ། གོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བྱས་ན་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རམ། སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ངག་དང༌། ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། ། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་སྨྲས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། འདི་ནི་ལེགས་པའི་ལམ་མོ། །འདི་ནི་ལེགས་པར་འགྲོ་བའོ། །གོམས་ཤིང་ལན་མང་དུ་བྱས་ན་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་ཏུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །;

舍利弗！出家常修習此道，不久疾得盡諸有漏。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

如是比閻浮車所問序四十經。

閻浮車問舍利弗：「云何名善說法者？為世間正向。云何名為世間善逝？」

舍利弗言：「若說法調伏欲貪，調伏瞋恚，調伏愚癡，是名世間說法者。若向調伏欲貪，向調伏瞋恚，向調伏愚癡，是名正向。若貪慾已盡，無餘斷知，瞋恚、愚癡已盡，無餘斷知，是名善斷。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，能起善斷？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「謂涅槃者，云何為涅槃？」

舍利弗言：「涅槃者，貪慾永盡，瞋恚永盡，愚癡永盡，一切諸煩惱永盡，是名涅槃。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，得涅槃耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「何故於沙門瞿曇所出家修梵行？」

舍利弗言：「為斷貪慾故，斷瞋恚故，斷愚癡故，于沙門瞿曇所出家修梵行。

ཤཱ་རིའི་བུ། རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ལམ་འདི་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་ན། རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འགྱུར་རོ།། དེ་ནས་སྐྱེས་བུ་དྲང་སྲོང་གཉིས་པོ་དེས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། འདི་ནི་འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་དྲིས་པའི་མདོ་བཞི་བཅུ་པའི་གོ་རིམ་མོ།། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་དུ། ཆོས་ལེགས་པར་གསུང་བ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན། འཇིག་རྟེན་དུ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་གང་ཡིན། འཇིག་རྟེན་དུ་ལེགས་པར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། གང་གིས་འདོད་ཆགས་འདུལ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ། ཞེ་སྡང་འདུལ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ། གཏི་མུག་འདུལ་བའི་ཆོས་སྟོན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་དུ་ཆོས་སྟོན་པ་ཞེས་བྱའོ།། གང་ཞིག་འདོད་ཆགས་འདུལ་བར་ཞུགས་པ། ཞེ་སྡང་འདུལ་བར་ཞུགས་པ། གཏི་མུག་འདུལ་བར་ཞུགས་པ་དེ་ནི་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ།། གང་ཞིག་འདོད་ཆགས་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་དེ་ནི་ལེགས་པར་སྤངས་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་འཇུག་པ་ཡོད་དམ། བསྒོམ་ཞིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་ལེགས་པར་སྤོང་བར་འགྱུར་བ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེ་ནས་སྐྱེས་བུ་དྲང་སྲོང་གཉིས་པོ་དེས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་གཏན་དུ་ཟད་པ། ཞེ་སྡང་གཏན་དུ་ཟད་པ། གཏི་མུག་གཏན་དུ་ཟད་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་དུ་ཟད་པ་དེ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་འཇུག་པ་ཡོད་དམ། བསྒོམ་ཞིང་ཡང་དང་ཡང་བསྒོམས་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་བམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེ་ནས་སྐྱེས་བུ་དྲང་སྲོང་གཉིས་པོ་དེས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང་། ཞེ་སྡང་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང་། གཏི་མུག་སྤང་བའི་ཕྱིར། དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་དྲུང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་སོ།།

」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，得斷貪慾、瞋恚、愚癡耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「謂有漏盡。云何名為有漏盡？」

舍利弗言：「有漏者，三有漏，謂欲有漏、有有漏、無明有漏。此三有漏，欲盡無餘，名有漏盡。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，得漏盡耶？」

舍利弗答言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂阿羅漢者，云何名阿羅漢？」

舍利弗言：「貪慾已斷無餘，瞋恚、愚癡已斷無餘，是名阿羅漢。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，得阿羅漢耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂阿羅漢者，云何名阿羅漢者？」

舍利弗言：「貪慾永盡無餘，瞋恚、愚癡永盡無餘，是名阿羅漢者。」

復問：「有道有向，修習多修習，得阿羅漢者耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。

」

ཡང་འདྲི་བ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་འགྲོ་བ་ཡོད་དེ་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤོང་བར་འགྱུར་རམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་བྱས་ཏེ་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདྲི་བ། ཟག་པ་ཟད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཟག་པ་ནི་ཟག་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་ཟག་པ་དང་། སྲིད་པའི་ཟག་པ་དང་། མ་རིག་པའི་ཟག་པའོ། ཟག་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པ་ནི་ཟག་པ་ཟད་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་འདྲི་བ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་འགྲོ་བ་ཡོད་དེ་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་ཟག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་རམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་བྱས་ཏེ་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདྲི་བ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤངས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤངས་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་འདྲི་བ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་འགྲོ་བ་ཡོད་དེ་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་དགྲ་བཅོམ་པར་འགྱུར་རམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་བྱས་ཏེ་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདྲི་བ། དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་དེ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་གཏན་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤངས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གཏན་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་སྤངས་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་འདྲི་བ། ལམ་དང་འགྲོ་བ་ཡོད་དེ་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་དགྲ་བཅོམ་པར་འགྱུར་རམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།

」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂無明者，云何為無明？」

舍利弗言：「所謂無明者，於前際無知，后際無知，前、后、中際無知；佛、法、僧寶無知，苦、集、滅、道無知；善、不善、無記無知，內無知、外無知，若於彼彼事無知闇障，是名無明。」

閻浮車語舍利弗：「此是大闇積聚。」復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷無明耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車復問尊者舍利弗：「所謂有漏，云何有漏？」如前說。

閻浮車問舍利弗：「所謂有，云何為有？」

舍利弗言：「有謂三有——欲有、色有、無色有。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷此有耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂有身，云何有身？」

舍利弗言：「有身者，五受陰。云何五受陰？謂色受陰，受、想、行、識受陰。」

復問：「舍利弗！有道有向，斷此有身耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。

དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་བྱས་ཏེ་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདྲི་བ། མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་དང་། ཕྱི་མའི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་དང་། སྔོན་དང་ཕྱི་མ་དང་བར་གྱི་མཐའ་མི་ཤེས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་མི་ཤེས་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་དང་འགོག་པ་དང་ལམ་མི་ཤེས་པ་དང་། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་མ་བསྟན་མི་ཤེས་པ་དང་། ནང་མི་ཤེས་པ་དང་ཕྱི་མི་ཤེས་པ་དང་། གང་དང་གང་ལ་མི་ཤེས་པའི་མུན་པ་སྒྲིབ་པ་དེ་ནི་མ་རིག་པ་ཞེས་བྱའོ། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། འདི་ནི་མུན་པ་ཆེན་པོའི་ཕུང་པོ་ལགས་སོ། ཡང་འདྲི་བ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་འགྲོ་བ་ཡོད་དེ་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་མ་རིག་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་རམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་བྱས་ཏེ་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་ཡང་འདྲི་བ། ཟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདྲི་བ། སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། སྲིད་པ་ནི་སྲིད་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་སྲིད་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པའོ། ཡང་འདྲི་བ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་འགྲོ་བ་ཡོད་དེ་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་སྲིད་པ་འདི་སྤོང་བར་འགྱུར་རམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་བགྲོ་གླེང་བྱས་ཏེ་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདྲི་བ། ལུས་ཡོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ལུས་ཡོད་པ་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། གཟུགས་ཀྱི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་དང་། ཚོར་བའི་དང་། འདུ་ཤེས་ཀྱི་དང་། འདུ་བྱེད་ཀྱི་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོའོ། ཡང་འདྲི་བ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་འགྲོ་བ་ཡོད་དེ་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་ན་ལུས་ཡོད་པ་འདི་སྤོང་བར་འགྱུར་རམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།

」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂苦者。云何為苦？」

舍利弗言：「苦者，謂生苦、老苦、病苦、死苦、恩愛別離苦、怨憎會苦、所求不得苦。略說五受陰苦，是名為苦。」

復問：「舍利弗！有道有向，斷此苦耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂流者，云何為流？」

舍利弗言：「流者，謂欲流、有流、見流、無明流。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷此流耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂扼者。云何為扼？」扼如流說。

閻浮車問舍利弗：「所謂取者，云何為取？」

舍利弗言：「取者，四取，謂欲取、我取、見取、戒取。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷此取耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂縛者。

」

དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡིན། ཅི་ཞིག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། སྡུག་བསྔལ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། རྒ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། བྱམས་པ་དང་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདོད་པ་མི་འགྲུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། འདི་དག་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱའོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། སྡུག་བསྔལ་འདི་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། རྒྱུན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡིན། ཅི་ཞིག་ལ་རྒྱུན་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། རྒྱུན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། འདོད་པའི་རྒྱུན་དང༌། སྲིད་པའི་རྒྱུན་དང༌། ལྟ་བའི་རྒྱུན་དང༌། མ་རིག་པའི་རྒྱུན་ནོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། རྒྱུན་འདི་དག་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡིན། ཅི་ཞིག་ལ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། སྦྱོར་བ་ནི་རྒྱུན་བཞིན་དུ་བཤད་དོ།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། ལེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཡིན། ཅི་ཞིག་ལ་ལེན་པ་ྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ལེན་པ་ནི་ལེན་པ་བཞི་སྟེ། འདོད་པ་ལེན་པ་དང༌། བདག་ཏུ་ལེན་པ་དང༌། ལྟ་བར་ལེན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་སུ་ལེན་པའོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལེན་པ་འདི་དག་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། འཆིང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི།

云何為縛？」

舍利弗言：「縛者，四縛，謂貪慾縛、瞋恚縛、戒取縛、我見縛。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷此縛耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道。正見，乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂結者。云何為結？」

舍利弗言：「結者，九結，謂愛結、恚結、慢結、無明結、見結、他取結、疑結、嫉結、慳結。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷此結耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂使者。云何為使？」

舍利弗言：「使者，七使，謂貪慾使、瞋恚使、有愛使、慢使、無明使、見使、疑使。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷此使耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂欲者。云何為欲？」

舍利弗言：「欲者，謂眼所識色可愛、樂、念，染著色。耳聲、鼻香、舌味、身所識觸可愛、樂、念，染著觸。閻浮車！此功德非欲，但覺想思惟者。

ཅི་ཞིག་ལ་འཆིང་བ་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། འཆིང་བ་ནི་འཆིང་བ་བཞི་སྟེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བ་དང༌། ཁོང་ཁྲོའི་འཆིང་བ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་སུ་འཛིན་པའི་འཆིང་བ་དང༌། བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་འཆིང་བའོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། འཆིང་བ་འདི་དག་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། ཀུན་སྦྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཅི་ཞིག་ལ་ཀུན་སྦྱོར་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཀུན་སྦྱོར་ནི་ཀུན་སྦྱོར་དགུ་སྟེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། མ་རིག་པའི་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། ལྟ་བའི་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། གཞན་དུ་འཛིན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། ཕྲག་དོག་གི་ཀུན་སྦྱོར་དང༌། སེར་སྣའི་ཀུན་སྦྱོར་རོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ཀུན་སྦྱོར་འདི་དག་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཅི་ཞིག་ལ་ཉོན་མོངས་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཉོན་མོངས་ནི་ཉོན་མོངས་བདུན་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་ཉོན་མོངས་དང༌། སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་དང༌། ང་རྒྱལ་གྱི་ཉོན་མོངས་དང༌། མ་རིག་པའི་ཉོན་མོངས་དང༌། ལྟ་བའི་ཉོན་མོངས་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་ཉོན་མོངས་སོ།། ཡང་དྲཱི་རིའི་བུ། ཉོན་མོངས་འདི་དག་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཅི་ཞིག་ལ་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། འདོད་པ་ནི། མིག་གིས་ཤེས་པའི་གཟུགས་སྡུག་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ། གཟུགས་ལ་ཆགས་པ་དང༌། རྣ་བས་སྒྲ། སྣས་དྲི། ལྕེས་རོ། ལུས་ཀྱིས་ཤེས་པའི་རེག་བྱ་སྡུག་པ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བ། རེག་བྱ་ལ་ཆགས་པའོ།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟ། འདི་དག་ནི་ཡོན་ཏན་ཡིན་གྱི་འདོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདུ་ཤེས་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ།།

」是時，舍利弗即說偈言：

「非彼愛慾使，　　世間種種色， 　唯有覺想者，　　是則士夫欲。 　彼諸種種色，　　常在於世間， 　調伏愛慾心，　　是則黠慧者。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷此欲耶？」

舍利弗答言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗言：「所謂養者，云何為養？」

舍利弗言：「養者有五養，謂貪慾養、瞋恚養、睡眠養、掉悔養、疑養。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷此五養耶？」

舍利弗答言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「謂穌息者。云何為穌息？」

舍利弗言：「穌息者，謂斷三結。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，斷三結耶？」

舍利弗答言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「謂得穌息者。云何為得穌息者？」

舍利弗言：「得穌息者，謂三結已盡、已知。

དེའི་ཚེ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་བྱེད་པ་དེ་མིན་ཏེ།། འཇིག་རྟེན་གཟུགས་ནི་སྣ་ཚོགས་ཀྱང་།། རྣམ་རྟོག་འདུ་ཤེས་ཅན་ཉིད་དེ།། དེ་ནི་སྐྱེས་བུའི་འདོད་པ་ཡིན།། གཟུགས་ནི་སྣ་ཚོགས་དེ་དག་ཀུན།། རྟག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་དག་ན་གནས།། འདོད་པའི་སེམས་ནི་དུལ་བ་གང་།། དེ་ནི་མཁས་པ་ཡིན་པར་བརྗོད།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། འདོད་པ་འདི་དག་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཅི་ཞིག་ལ་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། སྒྲིབ་པ་ནི་སྒྲིབ་པ་ལྔ་སྟེ། འདོད་པའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་སྒྲིབ་པ་དང༌། གཉིད་རྨུགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང༌། རྒོད་འགྱོད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་གྱི་སྒྲིབ་པའོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། དབུགས་དབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཅི་ཞིག་ལ་དབུགས་དབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། དབུགས་དབྱུང་བ་ནི་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་པའོ།། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཐབས་གོམས་པར་བྱེད་ཅིང་མང་དུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བྱས་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌།། འཛམ་བུ་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ། དབུགས་དབྱུང་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཅི་ཞིག་ལ་དབུགས་དབྱུང་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེས་དྲིས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། དབུགས་དབྱུང་བ་ཐོབ་པ་ནི་ཀུན་སྦྱོར་གསུམ་ཟད་ཅིང་ཤེས་པའོ།།

」

復問：「有道有向，斷此結耶？」

舍利弗答言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「謂得上穌息。云何為得上穌息？」

舍利弗言：「得上穌息者，謂貪慾永盡，瞋恚、愚癡永盡，是名得上穌息。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，得上穌息耶？」

舍利弗答言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「謂得上穌息處。云何為得上穌息處？」

舍利弗言：「得上穌息處者，謂貪慾已斷、已知，永盡無餘，瞋恚、愚癡已斷、已知，永盡無餘，是為得上穌息處。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，得上穌息處耶？」

舍利弗答言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂清涼。云何為清涼？」

舍利弗言：「清涼者，五下分結盡，謂身見、戒取、疑、貪慾、瞋恚。」

復問：「有道有向，修習多修習，斷此五下分結，得清涼耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。

」

ཡང་དྲིས་པ། ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། མདུད་པ་འདི་གཅོད་པར་བྱེད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་ལན་དུ། ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་གང་ཡིན། བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཐོབ་པ་ནི། འདོད་ཆགས་གཏན་དུ་ཟད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གཏན་དུ་ཟད་པ་སྟེ། དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། གོམས་པར་བྱས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་གོམས་པར་བྱས་ན། བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཐོབ་བམ། ཤཱ་རིའི་བུས་ལན་དུ། ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཀྱི་གནས་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ། བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཀྱི་གནས་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཀྱི་གནས་ཐོབ་པ་ནི། འདོད་ཆགས་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ། གཏན་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ། གཏན་དུ་ལྷག་མ་མེད་པར་ཟད་པ་སྟེ། དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཀྱི་གནས་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། གོམས་པར་བྱས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་གོམས་པར་བྱས་ན། བླ་ན་མེད་པའི་ངལ་སོས་ཀྱི་གནས་ཐོབ་བམ། ཤཱ་རིའི་བུས་ལན་དུ། ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། བསིལ་བ་བྱ་བ་དེ། བསིལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། བསིལ་བ་ནི། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་ཟད་པ་སྟེ། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། ཐེ་ཚོམ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་ངོ་། ཡང་དྲིས་པ། ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། གོམས་པར་བྱས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་གོམས་པར་བྱས་ན། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་པོ་འདི་དག་སྤོང་ཞིང་བསིལ་བ་ཐོབ་བམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ།

」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「謂得清涼。云何為得清涼？」

舍利弗言：「五下分已盡、已知，是名得清涼。」

復問：「舍利弗！有道有向，修習多修習，得清涼耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂上清涼者。云何為上清涼？」

舍利弗言：「上清涼者，謂貪慾永盡無餘，瞋恚、愚癡永盡無餘，一切煩惱永盡無餘，是名上清涼。」

復問：「有道有向，得此上清涼耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂得上清涼。云何名得上清涼？」

舍利弗言：「得上清涼者，謂貪慾永盡無餘，已斷、已知，瞋恚、愚癡永盡無餘，已斷、已知，是名得上清涼。」

復問：「舍利弗！有道有向，得此上清涼耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「所謂愛。云何為愛？」

舍利弗言：「有三愛，謂欲愛、色愛、無色愛。

དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། བསིལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ། བསིལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། འོག་མའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་སྦྱོར་ལྔ་ཟད་ཅིང་ཤེས་པ་དེ་ནི་བསིལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། གོམས་པར་བྱས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་གོམས་པར་བྱས་ན། བསིལ་བ་ཐོབ་བམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ། བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་ནི། འདོད་ཆགས་ལྷག་མ་མེད་པར་གཏན་དུ་ཟད་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལྷག་མ་མེད་པར་གཏན་དུ་ཟད་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ལྷག་མ་མེད་པར་གཏན་དུ་ཟད་པ་སྟེ། དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་འདི་ཐོབ་བམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ། བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་ཐོབ་པ་ནི། འདོད་ཆགས་ལྷག་མ་མེད་པར་གཏན་དུ་ཟད་པ། སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་དང་། ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལྷག་མ་མེད་པར་གཏན་དུ་ཟད་པ། སྤངས་ཤིང་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། བླ་ན་མེད་པའི་བསིལ་བ་འདི་ཐོབ་བམ། ཤཱ་རིའི་བུས་། ཡོད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེ་ནས་དྲང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ། སྲེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། སྲེད་པ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། འདོད་པའི་སྲེད་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་སྲེད་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སྲེད་པའོ།

」

復問：「有道有向，斷此三愛耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗：「謂業跡。云何為業跡？」

舍利弗言：「業跡者，十不善業跡，謂殺生、偷盜、邪淫、妄語、兩舌、惡口、綺語、貪慾、瞋恚、邪見。」

復問：「舍利弗！有道有向，斷此十業跡耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

閻浮車問舍利弗，「所謂穢者。云何為穢？」

舍利弗言：「穢者，謂三穢，貪慾穢、瞋恚穢、愚癡穢。」

復問：「舍利弗！有道有向，斷此三穢耶？」

舍利弗言：「有。謂八正道——正見乃至正定。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

如穢，如是垢、膩、刺、戀、縛亦爾。

（四九一）

如閻浮車所問經，沙門出家所問亦如是。

（四九二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者舍利弗亦在彼住。

時，尊者舍利弗語諸比丘：「若有比丘得無量三昧，身作證具足住，于有身滅涅槃心不樂著，顧念有身。

」

ཡང་དྲིས་པ། ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། འདོད་ཆགས་གསུམ་པོ་འདི་སྤོང་བར་བྱེད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་པོས་ཕན་ཚུན་བགྲོ་གླེང་བྱས་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། ལས་ཀྱི་རྗེས་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན། ལས་ཀྱི་རྗེས་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ལས་ཀྱི་རྗེས་ནི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྗེས་བཅུ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ཕྲ་མ་དང༌། ཚིག་རྩུབ་པོ་དང༌། ཚིག་ཀྱལ་པ་དང༌། བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བའོ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། ལས་ཀྱི་རྗེས་བཅུ་པོ་འདི་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་པོས་ཕན་ཚུན་བགྲོ་གླེང་བྱས་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། དྲི་མ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན། དྲི་མ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། དྲི་མ་ནི་དྲི་མ་གསུམ་སྟེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་དྲི་མ་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་དྲི་མ་དང༌། གཏི་མུག་གི་དྲི་མའོ། ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། དྲི་མ་གསུམ་པོ་འདི་སྤོང་བའི་ལམ་དང་ཕྱོགས་ཡོད་དམ། ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཡོད་དོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཡང་དག་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་དེ། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནས་ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་རོ། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་གཉིས་པོས་ཕན་ཚུན་བགྲོ་གླེང་བྱས་ནས། སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ༌། དྲི་མ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དྲི་མ་དང༌། སྙིགས་མ་དང༌། ཚེར་མ་དང༌། ཆགས་པ་དང༌། འཆིང་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། བཞི་བརྒྱ་གོ་གཅིག་པའོ། འཛམ་བུའི་ཤིང་རྟས་ཞུས་པའི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། དགེ་སྦྱོང་རབ་ཏུ་བྱུང་བས་ཞུས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ཞི་བརྒྱ་གོ་གཉིས་པའོ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ཀླུའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཡང་དེར་གནས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། དགེ་སློང་གང་ལ་ལ་ཞིག་ཚད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ཅིང་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་ལ། ལུས་དང་བཅས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སེམས་མི་དགའ་ཞིང་ལུས་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་དོ།

譬如士夫膠著于手，以執樹枝，手即著樹，不能得離。所以者何？膠著手故。比丘！無量三摩提身作證，心不樂著有身滅涅槃，顧念有身，終不得離，不得現法隨順法教，乃至命終，亦無所得，還復來生此界，終不能得破于癡冥。譬如聚落傍有泥池，泥極深溺，久旱不雨，池水乾消，其地破裂。如是，比丘！不得見法隨順法教，乃至命終，亦無所得，來生當復還墮此界。

「若有比丘得無量三昧，身作證具足住，于有身滅涅槃心生信樂，不念有身。譬如士夫以乾淨手執持樹枝，手不著樹。所以者何？以手凈故。如是，比丘！得無量三昧，身作證具足住，于有識滅涅槃心生信樂，不念有身，現法隨順法教，乃至命終，不復來還生於此界。是故，比丘！當勤方便，破壞無明。譬如聚落傍有泥池，四方流水及數天雨，水常入池，其水盈溢，穢惡流出，其池清凈。如是皆得現法隨順法教，乃至命終，不復還生此界。是故，比丘！當勤方便，破壞無明。」

尊者舍利弗說此經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

（四九三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གི་ལག་པར་སྤྱིན་སྐྱ་བྱུགས་ནས་ཤིང་གི་ཡལ་ག་འཛིན་པ་དེའི་ལག་པ་ཤིང་ལ་ཐོགས་ནས་བྲལ་བར་མི་ནུས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལག་པར་སྤྱིན་སྐྱ་བྱུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་སློང་དག །ཚད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཀྱང་སེམས་ནི་ལུས་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་། ལུས་དང་བཅས་པ་ལ་ཆགས་པས་དེ་ལས་བྲལ་བར་མི་ནུས་ཏེ། ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང་། འཆི་བའི་བར་དུ་ཡང་ཅི་ཡང་མི་ཐོབ་པར་སླར་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གཏི་མུག་གི་མུན་པ་གཞོམ་པར་མི་ནུས་སོ། །དཔེར་ན་གྲོང་གི་འགྲམ་ན་འདམ་རྫབ་ཀྱི་རྫིང་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་བྱིང་བར་བྱེད་ལ། ཡུན་རིང་པོར་ཆར་པ་མ་བབས་པས་རྫིང་བུའི་ཆུ་སྐམས་ནས་ས་གཞི་གས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་ཆོས་མཐོང་ཞིང་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་མ་གྱུར་ན། འཆི་བའི་བར་དུ་ཡང་ཅི་ཡང་མི་ཐོབ་པར་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ན་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདིར་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ།། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་ཚད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་ཤིང་། ལུས་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སེམས་དད་ཅིང་དགའ་ལ། ལུས་དང་བཅས་པ་ལ་མི་ཆགས་པ་ནི། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གིས་ལག་པ་གཙང་མས་ཤིང་གི་ཡལ་ག་བཟུང་བ་ན་ལག་པ་ཤིང་ལ་མི་ཐོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལག་པ་གཙང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་ཚད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་ཤིང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་སེམས་དད་ཅིང་དགའ་ལ། ལུས་དང་བཅས་པ་ལ་མི་ཆགས་ན། ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་ཞིང་། འཆི་བའི་བར་དུ་སླར་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་མ་རིག་པ་གཞོམ་པར་གྱིས་ཤིག །དཔེར་ན་གྲོང་གི་འགྲམ་ན་འདམ་རྫབ་ཀྱི་རྫིང་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་དེར་ཕྱོགས་བཆུ་འབབ་ཅིང་ཆར་པ་ཡང་ཡང་འབབ་པས་རྟག་ཏུ་རྫིང་བུར་ཆུ་འབབ་སྟེ། ཆུ་གང་བར་གྱུར་ནས་མི་གཙང་བ་རྣམས་ཕྱིར་འབབ་པས་རྫིང་བུ་དེ་གཙང་མར་གྱུར་པ་བཞིན་དུ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་ཞིང་། འཆི་བའི་བར་དུ་སླར་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཏེ་མ་རིག་པ་གཞོམ་པར་གྱིས་ཤིག ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་དེས་གསུངས་པ་ཐོས་ཏེ་དགའ་མགུ་རངས་ནས་ཉམས་སུ་བླངས་སོ།། བཞི་བརྒྱ་གོ་གསུམ་པའོ།། དེ་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་ཀ་ལན་ད་ཀའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ།།

時，尊者舍利弗告諸比丘：「若阿練若比丘或於空地、林中、樹下，當作是學，內自觀察思惟：『心中自覺有欲想不？』若不覺者，當於境界，或於凈相，若愛慾起，違于遠離。譬如士夫用力乘船，逆流而上，身小疲怠，船則倒還，順流而下。如是，比丘！思惟凈想，還生愛慾，違于遠離；是比丘學時，修下方便，不得淳凈，是故還為愛慾所漂，不得法力，心不寂靜，不一其心，于彼凈相隨生愛慾，流注浚輸，違于遠離。當知是比丘不敢自記，於五欲功德離欲解脫。

「若比丘或於空地、林中、樹下，作是思惟：『我內心中為離欲不？』是比丘當於境界，或取凈相，若覺其心於彼遠離，順趣浚注。譬如鳥翮，入火則卷，不可舒展。如是，比丘或取凈相，即順遠離，流注浚輸。比丘！當如是知，于方便行，心不懈怠，得法寂靜，寂止、息、樂，淳凈一心，謂我思惟已，于凈相順於遠離，隨順修道，則能堪任自記，於五欲功德離欲解脫。」

尊者舍利弗說是經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

（四九四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。尊者舍利弗在耆阇崛山中。

བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་པ། དགེ་སློང་དབེན་པ་བ་རྣམས་སམ། གནས་སྟོང་པའམ། ནགས་ཚལ་ལམ། ཤིང་དྲུང་དུ་འདི་ལྟར་སློབ་དགོས་ཏེ། རང་གི་ནང་དུ་རྟོག་ཅིང་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། བདག་གི་སེམས་ལ་འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་ཡོད་དམ་མེད། གལ་ཏེ་མི་དྲན་ན་ཡུལ་ལམ། དག་པའི་མཚན་མ་ལ་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་ནས་དབེན་པ་ལས་ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གིས་སྟོབས་བསྐྱེད་དེ་གྲུ་བཏང་ནས་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་ལས་བཟློག་སྟེ་འགྲོ་བ་ན། ལུས་ཅུང་ཟད་ངལ་བས་གྲུ་ལྡོག་སྟེ་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་དང་མཐུན་པར་འགྲོ་བ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་དག་པའི་མཚན་མ་བསམས་པས་སླར་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་ཏེ་དབེན་པ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་དེ་སློབ་པའི་ཚེ་ཐབས་དམན་པ་བསྒོམ་པས་རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཐོབ་པས། དེའི་ཕྱིར་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་ཁྱེར་བར་འགྱུར་ཞིང་། ཆོས་ཀྱི་མཐུ་མ་ཐོབ། སེམས་མི་གནས། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མི་གནས། དག་པའི་མཚན་མ་དེ་ལས་འདོད་ཆགས་སྐྱེས་ཏེ་རྒྱུན་དུ་འབབ་ཅིང་དབེན་པ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་དེས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རང་གིས་ལུང་བསྟན་པར་མི་ནུས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གནས་སྟོང་པའམ། ནགས་ཚལ་ལམ། ཤིང་དྲུང་དུ་འདི་ལྟར་བསམ་པ། བདག་གི་ནང་གི་སེམས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ལམ་མ་བྲལ། དགེ་སློང་དེས་ཡུལ་ལམ་དག་པའི་མཚན་མ་བཟུང་བ་ན། གལ་ཏེ་རང་གི་སེམས་དེ་ལས་དབེན་པར་གྱུར་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་འབབ་པར་རྟོགས་ན། དཔེར་ན་བྱའི་སྒྲོ་མེ་ལ་བཅུག་པས་འཁྱོག་སྟེ་བརྐྱང་དུ་མི་རུང་བ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་དག་པའི་མཚན་མ་བཟུང་བ་ན་དབེན་པ་དང་མཐུན་ཞིང་རྒྱུན་དུ་འབབ་པར་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་དག་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཐབས་ལ་སྤྱོད་པ་ན་སེམས་མི་སྐྱོ། ཆོས་ཀྱི་ཞི་གནས་ཐོབ། ཞི་བ། རབ་ཏུ་ཞི་བ། བདེ་བ། རྣམ་པར་དག་ཅིང་སེམས་རིག་ཏུ་གནས་པ་སྟེ། བདག་གིས་བསམས་ཟིན་པས་དག་པའི་མཚན་མ་དབེན་པ་དང་མཐུན་ཞིང་ལམ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་སྒོམ་པས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལས་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བར་རང་གིས་ལུང་བསྟན་པར་ནུས་སོ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་དེས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། བཞི་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་བཞི་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ།

爾時，尊者舍利弗晨朝著衣持缽，出耆阇崛山，入王舍城乞食，于路邊見一大枯樹，即于樹下敷坐具，𣫍身正坐，語諸比丘：「若有比丘修習禪思，得神通力，心得自在，欲令此枯樹成地，即時為地。所以者何？謂此枯樹中有地界。是故，比丘得神通力，心作地解，即成地不異。

「若有比丘得神通力，自在如意，欲令此樹為水、火、風、金、銀等物，悉皆成就不異。所以者何？謂此枯樹有水界故。是故，比丘！禪思得神通力，自在如意，欲令枯樹成金，即時成金不異，及餘種種諸物，悉成不異。所以者何？以彼枯樹有種種界故。是故，比丘！禪思得神通力，自在如意，為種種物悉成不異，比丘當知，比丘禪思神通境界不可思議。是故，比丘！當勤禪思，學諸神通。」

舍利弗說是經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

（四九五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，尊者舍利弗在耆阇崛山中。

爾時，尊者舍利弗告諸比丘：「其犯戒者，以破戒故，所依退減，心不樂住；不樂住已，失喜、息、樂、寂靜三昧、如實知見、厭離、離欲、解脫已，永不能得無餘涅槃。如樹根壞，枝葉華果悉不成就，犯戒比丘亦復如是。

དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཐོ་རངས་ཆོས་གོས་གྱོན་ཞིང་ལྷུང་བཟེད་ཐོགས་ནས། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལས་བབས་ཏེ། རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་པ་ན། ལམ་གྱི་འགྲམ་དུ་ཤིང་སྐམ་པོ་ཆེན་པོ་ཞིག་གཟིགས་ནས། དེ་མ་ཐག་ཤིང་དེའི་དྲུང་དུ་གདན་བཏིང་སྟེ་སྐུ་དྲང་པོར་བསྲངས་ནས་བཞུགས་ཏེ། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་དུ་གསུངས་སོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་བསམ་གཏན་བསྒོམས་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཐོབ་ཅིང་། སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་ནས། ཤིང་སྐམ་པོ་འདི་ས་རུ་འགྱུར་བར་འདོད་ན། དེ་མ་ཐག་སར་འགྱུར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤིང་སྐམ་པོ་འདིའི་ནང་ན་སའི་ཁམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་གིས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཐོབ་ནས། སེམས་ཀྱིས་སར་དམིགས་ན། དེ་མ་ཐག་ས་རུ་འགྱུར་བ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཐོབ་ཅིང་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་དབང་འབྱོར་བས། ཤིང་འདི་ཆུ་དང་། མེ་དང་། རླུང་དང་། གསེར་དང་། དངུལ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོར་འགྱུར་བར་འདོད་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱང་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤིང་སྐམ་པོ་འདི་ལ་ཆུའི་ཁམས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་བསམ་གཏན་བསྒོམས་ཏེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཐོབ་ནས། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་དབང་འབྱོར་བས། ཤིང་སྐམ་པོ་གསེར་དུ་འགྱུར་བར་འདོད་ན། དེ་མ་ཐག་གསེར་དུ་འགྱུར་བ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། གཞན་ཡང་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་སུའང་འགྱུར་བ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཤིང་སྐམ་པོ་དེ་ལ་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་བསམ་གཏན་བསྒོམས་ཏེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཐོབ་ནས། ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་དབང་འབྱོར་བས། དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་ལས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་དག་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །དགེ་སློང་གི་བསམ་གཏན་ད་འཕྲུལ་གྱི་ཡུལ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་བོ། དེ་བས་ན་དགེ་སློང་དག་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པར་བྱས་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་ལ་སློབ་པར་གྱིས་ཤིག ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་དེས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། བཞི་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་ལྔ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་དུ་སྨྲས་སོ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་རྣམས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པའི་ཕྱིར། རྟེན་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང་སེམས་གནས་པ་ལ་མི་དགའ། གནས་པ་ལ་མི་དགའ་བས་དགའ་བ་དང་། དབུགས་དང་། བདེ་བ་དང་། ཞི་གནས་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་མཐོང་བ་དང་། སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྣམས་ཉམས་ནས། ཕྱིས་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ། དཔེར་ན་ཤིང་གི་རྩ་བ་ཉམས་ན། ཡལ་ག་དང་། ལོ་མ་དང་། མེ་ཏོག་དང་། འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་མི་འགྲུབ་པ་བཞིན་དུ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་དགེ་སློང་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།

功德退減，心不樂住，不信樂已，失喜、息、樂、寂靜三昧、如實知見、厭離、離欲、解脫，失解脫已，永不能得無餘涅槃。

「持戒比丘根本具足，所依具足，心得信樂；得信樂已，心得歡喜、息、樂、寂靜三昧、如實知見、厭離、離欲、解脫；得解脫已，悉能疾得無餘涅槃。譬如樹根不壞，枝葉華果悉得成就，持戒比丘亦復如是。根本具足，所依成就，心得信樂，得信樂已，歡喜、息、樂、寂靜三昧、如實知見、厭離、離欲、解脫，疾得無餘涅槃。」

尊者舍利弗說是經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

（四九六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，舍利弗告諸比丘：「若諸比丘諍起相言，有犯罪比丘、舉罪比丘。彼若不依正思惟自省察者，當知彼比丘長夜強梁，諍訟轉增，共相違反，結恨彌深，于所起之罪，不能以正法、律止令休息。若比丘有此已起諍訟，若犯罪比丘、若舉罪比丘！俱依正思惟自省察克責，當知彼比丘不長夜強梁，共相違反，結恨轉增，于所起之罪，能以法、律止令休息。

「云何比丘正思惟自省察？比丘應如是思惟：『我不是、不類、不應作罪，令彼見我；若我不為此罪，彼則不見，以彼見我罪，不喜嫌責，故舉之耳。

Here is the Tibetan translation of the provided Chinese text: དགེ་བའི་རྩ་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཞིང་། སེམས་གནས་པར་མི་དགའ་བ་དང་། དད་པ་དང་དགའ་བ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་། དགའ་བ་དང་། དབུགས་དང་། བདེ་བ་དང་། ཞི་གནས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཉམས་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཉམས་ནས་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནམ་ཡང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ།། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པའི་དགེ་སློང་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་། རྟེན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་སེམས་དད་ཅིང་དགའ་བར་འགྱུར་རོ།། དད་ཅིང་དགའ་བར་གྱུར་ནས། སེམས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་། དབུགས་དང་། བདེ་བ་དང་། ཞི་གནས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་ནས་མྱུར་དུ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། དཔེར་ན་ཤིང་གི་རྩ་བ་མ་ཉམས་ན། ཡལ་ག་དང་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པའི་དགེ་སློང་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།། རྩ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་། རྟེན་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པས། སེམས་དད་ཅིང་དགའ་བར་འགྱུར་རོ།། དད་ཅིང་དགའ་བར་གྱུར་ནས། རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང་། དབུགས་དང་། བདེ་བ་དང་། ཞི་གནས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་། སྐྱོ་བ་དང་། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་ནས་མྱུར་དུ་ལྷག་མ་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ།། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་མདོ་འདི་གསུངས་པ་རྫོགས་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་དེས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་ནས་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།། བཞི་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་དྲུག་པའོ།། དེ་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཤཱ་རིའི་བུས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། དགེ་སློང་རྣམས་རྩྱུང་ནས་ཚིག་འཁྲུག་པ་ན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བྱུང་བའི་དགེ་སློང་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་འདོགས་པའི་དགེ་སློང་དག་གིས། གལ་ཏེ་དེ་དག་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བདག་ཉིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག་པར་མི་བྱེད་ན། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡུན་རིང་པོར་རྒྱགས་ཤིང་། རྩོད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་། ཕན་ཚུན་འགལ་བར་གྱུར་ནས། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་ཟབ་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བྱུང་བ་དེ་ཆོས་དང་འདུལ་བ་བཞིན་དུ་ཞི་བར་བྱ་བར་མི་ནུས་སོ།། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་འདི་དག་རྩོད་པ་བྱུང་བ་ན། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བྱུང་བའི་དགེ་སློང་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་འདོགས་པའི་དགེ་སློང་གཉིས་ཀས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བདག་ཉིད་ལ་སོ་སོར་བརྟགས་ནས་སྤོང་བར་བྱེད་ན། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡུན་རིང་པོར་རྒྱགས་ཤིང་། ཕན་ཚུན་འགལ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཁོན་དུ་འཛིན་པ་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བྱུང་བ་དེ་ཆོས་དང་འདུལ་བ་བཞིན་དུ་ཞི་བར་བྱ་བར་ནུས་སོ།། ཇི་ལྟར་ན་དགེ་སློང་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བདག་ཉིད་ལ་སོ་སོར་བརྟག་པར་བྱ་ཞེ་ན། དགེ་སློང་གིས་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། བདག་གིས་མ་རུང་བ་དང་། མི་འོས་པ་དང་། མི་རིགས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་བྱས་ནས་དེས་མཐོང་བར་གྱུར་ཏོ།། གལ་ཏེ་བདག་གིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་འདི་མ་བྱས་ན། དེས་མ་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་ལས། དེས་བདག་གི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མཐོང་ནས་མི་དགའ་ཞིང་སྨོད་པའི་ཕྱིར་གླེང་བར་བྱེད་དོ།།

余比丘聞者，亦當嫌責，是故長夜諍訟，強梁轉增，諍訟相言，于所起之罪，不能以正法、律止令休息，我今自知，如己輸稅。』是名比丘于所起罪能自觀察。

「云何舉罪比丘能自省察？舉罪比丘應如是念：『彼長老比丘作不類罪，令我見之，若彼不作此不類罪者，我則不見。我見其罪，不喜故舉，余比丘見，亦當不喜故舉之，長夜諍訟，轉增不息，不能以正法、律止所起罪，令其休息。我從今日，當自去之，如己輸稅。』如是舉罪比丘善能依正思惟，內自觀察。

「是故，諸比丘有罪及舉罪者，當依正思惟，而自觀察，不令長夜強梁增長。諸比丘！得不諍訟，所起之諍，能以法、律止令休息。」

尊者舍利弗說是經已，諸比丘聞已，歡喜奉行。

（四九七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

爾時，尊者舍利弗詣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！若舉罪比丘欲舉他罪者，令心安住，幾法得舉他罪？」

佛告舍利弗：「若比丘令心安住，五法得舉他罪。云何為五？實非不實、時不非時、義饒益非非義饒益、柔軟不粗澀、慈心不瞋恚。舍利弗！舉罪比丘具此五法，得舉他罪。

དགེ་སློང་ངས་ཐོས་པས་ཀྱང་མི་དགའ་ཞིང་སྐྱོན་བརྗོད་པར་འགྱུར་བས། དེའི་ཕྱིར་ཡུན་རིང་པོར་རྩོད་པ་དང་། རྒྱགས་པ་ཇེ་ཆེར་འཕེལ་བ་དང་། རྩོད་པའི་ཚིག་སྨྲ་བ་དང་། རང་གི་ཉེས་པ་བྱུང་བ་ལ་ཆོས་དང་འདུལ་བ་བཞིན་དུ་ཞི་བར་མི་ནུས་པས། ད་ནི་བདག་གིས་ཤེས་ཏེ། རང་གི་ཁྲལ་ཕུལ་བ་བཞིན་དུའོ། །འདི་ནི་དགེ་སློང་གིས་རང་གི་ཉེས་པ་བྱུང་བ་ལ་རང་གིས་བརྟག་པའོ། ། དགེ་སློང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་འདོན་པས་རང་ལ་བརྟག་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཉེས་པ་འདོན་པའི་དགེ་སློང་གིས་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། དགེ་སློང་རྒན་པོ་དེས་མི་རིགས་པའི་ཉེས་པ་བྱས་པས་བདག་གིས་མཐོང་ངོ་། །གལ་ཏེ་དེས་མི་རིགས་པའི་ཉེས་པ་དེ་མ་བྱས་ན། བདག་གིས་མི་མཐོང་ངོ་། །བདག་གིས་དེའི་ཉེས་པ་མཐོང་ནས་མི་དགའ་བས་འདོན་ནོ། །དགེ་སློང་གཞན་གྱིས་མཐོང་ནའང་མི་དགའ་བས་འདོན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡུན་རིང་པོར་རྩོད་པ་ཇེ་ཆེར་འཕེལ་ཞིང་མི་ཞི་བ་དང་། ཆོས་དང་འདུལ་བ་བཞིན་དུ་ཉེས་པ་བྱུང་བ་ཞི་བར་མི་ནུས་སོ། །བདག་གིས་དེ་རིང་ནས་བཟུང་སྟེ་རང་གིས་སྤང་བར་བྱ་སྟེ། རང་གི་ཁྲལ་ཕུལ་བ་བཞིན་དུའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཉེས་པ་འདོན་པའི་དགེ་སློང་གིས་ཡང་དག་པའི་བསམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་དུ་རང་ལ་བརྟག་པར་བྱེད་དོ། དེའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་ཉེས་པ་ཅན་དང་ཉེས་པ་འདོན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་བསམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ལ་བརྟག་པར་བྱ་སྟེ། ཡུན་རིང་པོར་རྒྱགས་པ་འཕེལ་བར་མི་བྱའོ། །དགེ་སློང་དག །རྩོད་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་། རྩོད་པ་བྱུང་བ་རྣམས་ཆོས་དང་འདུལ་བ་བཞིན་དུ་ཞི་བར་བྱེད་ནུས་སོ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ཏེ་དགའ་མགུར་གྱུར་ནས་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། བཞི་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་བདུན་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། བྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཙུན་པ། གལ་ཏེ་ཉེས་པ་འདོན་པའི་དགེ་སློང་གིས་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་འདོན་པར་འདོད་ན། སེམས་གནས་པར་བྱས་ནས་ཆོས་དུས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་འདོན་པར་འགྱུར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་གིས་སེམས་གནས་པར་བྱས་ནས་ཆོས་ལྔས་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་འདོན་པར་འགྱུར་རོ། །ལྔ་གང་ཞེ་ན། བདེན་པ་ཡིན་གྱི་མི་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དུས་ཡིན་གྱི་དུས་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་གྱི་དོན་དང་མི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། འཇམ་པོ་ཡིན་གྱི་རྩུབ་པོ་མ་ཡིན་པ་དང་། བྱམས་པའི་སེམས་ཡིན་གྱི་ཁོང་ཁྲོ་བ་མ་ཡིན་པའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ། ཉེས་པ་འདོན་པའི་དགེ་སློང་གིས་ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་ན་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་འདོན་པར་འགྱུར་རོ།

」

舍利弗白佛言：「世尊！被舉比丘復以幾法自安其心？」

佛告舍利弗：「被舉比丘當以五法令安其心。念言：『彼何處得，為實莫令不實，令時莫令非時，令是義饒益莫令非義饒益，柔軟莫令粗澀，慈心莫令瞋恚。』舍利弗！被舉比丘當具此五法，自安其心。」

舍利弗白佛言：「世尊！我見舉他罪者，不實非實、非時非是時、非義饒益非為義饒益、粗澀不柔軟、瞋恚非慈心。世尊！于不實舉他罪比丘，當以幾法饒益令其改悔？」

佛告舍利弗：「不實舉罪比丘當以五法饒益令其改悔，當語之言：『長老！汝今舉罪，不實非是實，當改悔；不時非是時、非義饒益非是義饒益、粗澀非柔軟、瞋恚非慈心，汝當改悔。』舍利弗！不實舉他罪比丘當以此五法饒益令其改悔，亦令當來世比丘不為不實舉他罪。」

舍利弗白佛言：「世尊！被不實舉罪比丘復以幾法令不變悔？」

佛告舍利弗：「被不實舉罪比丘當以五法不自變悔。彼應作是念：『彼比丘不實舉罪非是實、非時非是時、非義饒益非是義饒益、粗澀非柔軟、瞋恚非慈心，我真不變悔。』被不實舉罪比丘當以此五法自安其心，不自變悔。

」

ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དགེ་སློང་ཐུགས་དམ་བཞག་པ་དེས་ཆོས་དུ་ཞིག་གིས་རང་གི་སེམས་བདེ་བར་བགྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་ཐུགས་དམ་བཞག་པ་དེས་ཆོས་ལྔས་རང་གི་སེམས་བདེ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་བྱ། དེ་གང་ནས་རྙེད། བདེན་པ་ཡིན་གྱི་མི་བདེན་པར་མ་གྱུར་ཅིག །དུས་སུ་བབ་པར་གྱུར་གྱི་དུས་མ་ཡིན་པར་མ་གྱུར་ཅིག །དོན་དང་ཕན་པར་གྱུར་གྱི་དོན་མེད་པར་མ་གྱུར་ཅིག །འཇམ་པོར་གྱུར་གྱི་རྩུབ་པོར་མ་གྱུར་ཅིག །བྱམས་པའི་སེམས་སུ་གྱུར་གྱི་ཁོང་ཁྲོ་བར་མ་གྱུར་ཅིག །ཤཱ་རིའི་བུ། དགེ་སློང་ཐུགས་དམ་བཞག་པ་དེས་ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་དང་ལྡན་པར་བྱས་ནས་རང་གི་སེམས་བདེ་བར་བྱའོ། ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་འཛིན་པ་པོ་རྣམས་ནི། མི་བདེན་པ་དང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དུས་མ་ཡིན་པ་དང་དུས་སུ་བབ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དོན་མེད་པ་དང་དོན་དང་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རྩུབ་པོ་དང་འཇམ་པོ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་བྱམས་པའི་སེམས་མ་ཡིན་པར་མཐོང་ངོ་། བཅོམ་ལྡན་འདས། མི་བདེན་པར་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་འཛིན་པའི་དགེ་སློང་ལ་ཆོས་དུ་ཞིག་གིས་ཕན་པར་བགྱིས་ཏེ་འགྱོད་པར་བགྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་བདེན་པར་ཉེས་པ་འཛིན་པའི་དགེ་སློང་ལ་ཆོས་ལྔས་ཕན་པར་བྱས་ཏེ་འགྱོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ། གནས་བརྟན། ཁྱོད་ཀྱིས་ད་ལྟར་ཉེས་པ་བཟུང་བ་འདི་ནི་མི་བདེན་པ་སྟེ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པས་འགྱོད་པར་གྱིས་ཤིག །དུས་མ་ཡིན་པ་སྟེ་དུས་སུ་བབ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དོན་མེད་པ་སྟེ་དོན་དང་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རྩུབ་པོ་སྟེ་འཇམ་པོ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་སྟེ་བྱམས་པའི་སེམས་མ་ཡིན་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་འགྱོད་པར་གྱིས་ཤིག །ཤཱ་རིའི་བུ། མི་བདེན་པར་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་འཛིན་པའི་དགེ་སློང་ལ་ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་ཕན་པར་བྱས་ཏེ་འགྱོད་པར་བྱ་ཞིང་། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་མི་བདེན་པར་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་མི་འཛིན་པར་བྱའོ། ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས། མི་བདེན་པར་ཉེས་པ་བཟུང་བའི་དགེ་སློང་གིས་ཆོས་དུ་ཞིག་གིས་མད་པར་བགྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མི་བདེན་པར་ཉེས་པ་བཟུང་བའི་དགེ་སློང་གིས་ཆོས་ལྔས་རང་ཉིད་མི་འགྱོད་པར་བྱ་སྟེ། དེས་འདི་སྙམ་དུ་བསམ་པར་བྱ། དགེ་སློང་དེས་མི་བདེན་པར་ཉེས་པ་བཟུང་བ་སྟེ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དུས་མ་ཡིན་པ་སྟེ་དུས་སུ་བབ་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། དོན་མེད་པ་སྟེ་དོན་དང་ཕན་པ་མ་ཡིན་པ་དང་། རྩུབ་པོ་སྟེ་འཇམ་པོ་མ་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་ཁྲོ་བ་སྟེ་བྱམས་པའི་སེམས་མ་ཡིན་པས་བདག་ནི་ཡང་དག་པར་མི་འགྱོད་དོ། མི་བདེན་པར་ཉེས་པ་བཟུང་བའི་དགེ་སློང་གིས་ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་རང་གི་སེམས་བདེ་བར་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་མི་འགྱོད་པར་བྱའོ།

」

舍利弗白佛言：「世尊！有比丘舉罪實非不實、時不非時、義饒益不非義饒益、柔軟非粗澀、慈心非瞋恚，實舉罪比丘當以幾法饒益令不改變？」

佛告舍利弗：「實舉罪比丘當以五法饒益令不變悔，當作是言：『長老！汝實舉罪非不實、時不非時、義饒益不非義、柔軟非粗澀、慈心非瞋恚。』舍利弗！實舉罪比丘當以此五法義饒益令不變悔，亦令來世實舉罪比丘而不變悔。」

舍利弗白佛言：「世尊！被實舉罪比丘當以幾法饒益令不變悔？」

佛告舍利弗：「被舉罪比丘當以五法饒益令不變悔，當作是言：『彼比丘實舉罪非不實，汝莫變悔；時不非時、義饒益不非義饒益、柔軟非粗澀、慈心非瞋恚，汝莫變悔。』」

舍利弗白佛言：「世尊！我見被實舉罪比丘有瞋恚者。世尊！被實舉罪瞋恚比丘當以幾法令于瞋恨而自開覺？」

佛告舍利弗：「被實舉罪瞋恚比丘當以五法令自開覺，當語彼言：『長老！彼比丘實舉汝罪，非不實，汝莫瞋恨……』乃至『慈心非瞋恚，汝莫瞋恨。』舍利弗！被實舉罪瞋恚比丘當以此五法，令于恚恨而得開覺。」

舍利弗白佛言：「世尊！有實、不實舉我罪者，于彼二人，我當自安其心。

」

ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཙུན་པ། དགེ་སློང་གིས་ཉེས་པ་བདེན་པ་དང་མི་བདེན་པ་དང་། དུས་དང་དུས་མ་ཡིན་པ་དང་། དོན་ཕན་པ་དང་དོན་མི་ཕན་པ་དང་། འཇམ་པོ་དང་རྩུབ་པོ་དང་། བྱམས་པའི་སེམས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཀྱིས་གླེང་བའི་ཚེ། བདེན་པར་གླེང་བའི་དགེ་སློང་དེས་ཆོས་དུ་ཙམ་གྱིས་ཕན་པར་བྱ་སྟེ་འགྱུར་བ་མེད་པར་བྱ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེན་པར་གླེང་བའི་དགེ་སློང་དེས་ཆོས་ལྔས་ཕན་པར་བྱ་སྟེ་འགྱོད་པ་མེད་པར་བྱ། འདི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ། གནས་བརྟན། ཁྱོད་ཀྱིས་བདེན་པར་གླེང་གི་མི་བདེན་པར་མ་ཡིན། དུས་སུ་གླེང་གི་དུས་མ་ཡིན་པར་མ་ཡིན། དོན་ཕན་པར་གླེང་གི་དོན་མི་ཕན་པར་མ་ཡིན། འཇམ་པོས་གླེང་གི་རྩུབ་པོས་མ་ཡིན། བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གླེང་གི་ཁོང་ཁྲོས་མ་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུ། བདེན་པར་གླེང་བའི་དགེ་སློང་དེས་ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་ཕན་པར་བྱ་སྟེ་འགྱོད་པ་མེད་པར་བྱ། མ་འོངས་པའི་དུས་ན་བདེན་པར་གླེང་བའི་དགེ་སློང་ཡང་འགྱོད་པ་མེད་པར་བྱ། ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཙུན་པ། བདེན་པར་གླེང་བར་བྱ་བའི་དགེ་སློང་དེས་ཆོས་དུ་ཙམ་གྱིས་ཕན་པར་བྱ་སྟེ་འགྱོད་པ་མེད་པར་བྱ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གླེང་བར་བྱ་བའི་དགེ་སློང་དེས་ཆོས་ལྔས་ཕན་པར་བྱ་སྟེ་འགྱོད་པ་མེད་པར་བྱ། འདི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ། དགེ་སློང་དེས་བདེན་པར་གླེང་གི་མི་བདེན་པར་མ་ཡིན་པས་ཁྱོད་མ་འགྱོད་ཅིག །དུས་སུ་གླེང་གི་དུས་མ་ཡིན་པར་མ་ཡིན། དོན་ཕན་པར་གླེང་གི་དོན་མི་ཕན་པར་མ་ཡིན། འཇམ་པོས་གླེང་གི་རྩུབ་པོས་མ་ཡིན། བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གླེང་གི་ཁོང་ཁྲོས་མ་ཡིན་པས་ཁྱོད་མ་འགྱོད་ཅིག ། ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཙུན་པ། བདག་གིས་བདེན་པར་གླེང་བར་བྱ་བའི་དགེ་སློང་ཁོང་ཁྲོ་བ་མཐོང་ངོ་། བཙུན་པ། བདེན་པར་གླེང་བར་བྱ་བའི་དགེ་སློང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དེས་ཆོས་དུ་ཙམ་གྱིས་ཁོང་ཁྲོ་བ་ལས་རང་གི་བློ་རྒྱས་པར་བྱ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བདེན་པར་བྱ་བའི་དགེ་སློང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དེས་ཆོས་ལྔས་རང་གི་བློ་རྒྱས་པར་བྱ། དེ་ལ་འདི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ། གནས་བརྟན། དགེ་སློང་དེས་ཁྱོད་ལ་བདེན་པར་གླེང་གི་མི་བདེན་པར་མ་ཡིན་པས་ཁྱོད་མ་ཁྲོ་ཞིག །མདོར་ན། བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་གླེང་གི་ཁོང་ཁྲོས་མ་ཡིན་པས་ཁྱོད་མ་ཁྲོ་ཞིག །ཤཱ་རིའི་བུ། བདེན་པར་གླེང་བར་བྱ་བའི་དགེ་སློང་ཁོང་ཁྲོ་བ་དེས་ཆོས་ལྔ་པོ་འདི་དག་གིས་ཁོང་ཁྲོ་བ་ལས་རང་གི་བློ་རྒྱས་པར་བྱ། ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཙུན་པ། བདག་ལ་བདེན་པ་དང་མི་བདེན་པར་གླེང་བ་གཉིས་ཀའི་ཐད་དུ་བདག་གིས་རང་གི་སེམས་བདེ་བར་གཞག་པར་བགྱི།

若彼實者，我當自知，若不實者，當自開解言：『此則不實，我今自知無此法也。』世尊！我當如是，如世尊所說解材譬經說，教諸沙門：『若有賊來，執汝以鋸解身，汝等於賊起惡念惡言者，自生障礙。是故，比丘！若以鋸解汝身，汝當於彼勿起噁心變易及起惡言，自作障礙。于彼人所，當生慈心，無怨無恨，於四方境界慈心正受具足住，應當學。』是故，世尊！我當如是，如世尊所說，解身之苦，當自安忍，況復小苦、小謗而不安忍？沙門利、沙門欲，欲斷不善法，欲修善法；於此不善法當斷，善法當修，精勤方便，善自防護，繫念思惟，不放逸行，應當學。」

舍利弗白佛言：「世尊！我若舉他比丘罪，實非不實、時非不時、義饒益非非義饒益、柔軟非粗澀、慈心不瞋恚，然彼被舉比丘有懷瞋恚者。」

佛問舍利弗：「何等像類比丘聞舉其罪而生瞋恚？」

舍利弗白佛言：「世尊！若彼比丘諂曲幻偽、欺誑不信、無慚無愧、懈怠失念、不定惡慧、慢緩、違于遠離、不敬戒律、不顧沙門、不勤修學、不自省察、為命出家、不求涅槃。如是等人，聞我舉罪，則生瞋恚。

以下是藏文翻譯： གལ་ཏེ་དེ་བདེན་པ་ཡིན་ན། བདག་གིས་ཤེས་པར་བྱ་དགོས། གལ་ཏེ་མི་བདེན་ན་རང་ཉིད་ཀྱིས་གསལ་བཤད་བྱས་ནས། འདི་ནི་མི་བདེན་པ་ཡིན། བདག་གིས་ད་ལྟ་ཆོས་འདི་མེད་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་བརྗོད་དགོས། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་དེ་ལྟར་བྱ་དགོས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་སོག་ལེའི་དཔེའི་མདོ་བཞིན། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བསྟན་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཆོམ་རྐུན་པས་ཁྱེད་ཀྱི་ལུས་སོག་ལེས་གཏུབས་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་ཆོམ་རྐུན་པ་ལ་བསམ་པ་ངན་པ་དང་ཚིག་ངན་པ་བརྗོད་ན། རང་ཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་སྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཕྱིར། དགེ་སློང་དག གལ་ཏེ་སོག་ལེས་ཁྱེད་ཀྱི་ལུས་གཏུབས་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་དེ་ལ་སེམས་ངན་པ་དང་འགྱུར་བ་དང་ཚིག་ངན་པ་མ་སྐྱེད་ཅིག སྒྲིབ་པ་མ་བྱེད་ཅིག མི་དེ་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དགོས། ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་འཁོན་འཛིན་མེད་པར། ཕྱོགས་བཞིའི་ཡུལ་དུ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྫོགས་པར་གནས་པར་བྱ་བ་བསླབ་པར་བྱའོ། དེའི་ཕྱིར། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་དེ་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཞིན། ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པར་བྱ་དགོས། སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་དང་སྐུར་པ་ཆུང་ངུ་བཟོད་པར་མི་བྱེད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། དགེ་སྦྱོང་གི་ཁེ་ཕན་དང་དགེ་སྦྱོང་གི་འདོད་པ་ནི། མི་དགེ་བའི་ཆོས་སྤང་བ་དང་དགེ་བའི་ཆོས་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། མི་དགེ་བའི་ཆོས་འདི་དག་སྤང་བར་བྱ། དགེ་བའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པར་བྱ། བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་ཐབས་མཁས་པས། ལེགས་པར་བསྲུང་བ་དང་། དྲན་པ་བསྟེན་ཅིང་བསམ་བློ་གཏོང་བ། བག་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་མེད་པར་བསླབ་པར་བྱའོ། ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་དགེ་སློང་གཞན་གྱི་ཉེས་པ་བརྗོད་པ་ནི། བདེན་པ་ཡིན་གྱི་མི་བདེན་པ་མ་ཡིན། དུས་ཡིན་གྱི་དུས་མ་ཡིན་པ་མ་ཡིན། དོན་ཕན་པ་ཡིན་གྱི་དོན་མི་ཕན་པ་མ་ཡིན། འཇམ་པོ་ཡིན་གྱི་རྩུབ་པོ་མ་ཡིན། བྱམས་པའི་སེམས་ཡིན་གྱི་ཞེ་སྡང་མན་ཀྱང་དགེ་སློང་དེས་ཞེ་སྡང་བསྐྱེད་དོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། ཇི་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་གིས་རང་གི་ཉེས་པ་བརྗོད་པ་ཐོས་ནས་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བ་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་དེ་ནི་གཡོ་སྒྱུ་དང་སྤྲུལ་པ། བསླུ་བྲིད་དང་མི་དད་པ། ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་ཁྲེལ་མེད་པ། ལེ་ལོ་ཅན་དང་དྲན་པ་ཉམས་པ། མི་བརྟན་པ་དང་ཤེས་རབ་ངན་པ། ང་རྒྱལ་ཅན་དང་དལ་བ། དབེན་པ་ལས་ལྡོག་པ། བསླབ་པའི་ཁྲིམས་ལ་མི་གུས་པ། དགེ་སྦྱོང་གི་ཚུལ་མི་བརྩི་བ། བསླབ་པ་ལ་མི་བརྩོན་པ། རང་ཉིད་མི་བརྟག་པ། འཚོ་བའི་ཆེད་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མི་འདོད་པ། དེ་ལྟ་བུའི་གང་ཟག་གིས་བདག་གིས་ཉེས་པ་བརྗོད་པ་ཐོས་ན་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ།

」

佛問舍利弗：「何等像類比丘聞汝舉罪而不瞋恨？」

舍利弗白佛言：「世尊！若有比丘不諂曲、不幻偽、不欺誑、有信、慚愧、精勤正念、正定智慧、不慢緩、不捨遠離、深敬戒律、顧沙門行、尊崇涅槃、為法出家、不為性命。如是比丘聞我舉罪，歡喜頂受，如飲甘露。譬如剎利、婆羅門女，沐浴清凈，得好妙華，愛樂頂戴，以冠其首。如是，比丘不諂曲、不幻偽、不欺誑、正信、慚愧、精勤正念、正定智慧、不慢緩、心存遠離、深敬戒律、顧沙門行、勤修自省、為法出家、志求涅槃。如是比丘聞我舉罪，歡喜頂受，如飲甘露。」

佛告舍利弗：「若彼比丘諂曲幻偽、欺誑、不信、無慚無愧、懈怠失念、不定惡慧、慢緩、違于遠離、不敬戒律、不顧沙門行、不求涅槃、為命出家。如是比丘不應教授，與共言語。所以者何？此等比丘破梵行故。若彼比丘不諂曲、不幻偽、不欺誑、信心、慚愧、精勤正念、正定智慧、不慢緩、心存遠離、深敬戒律、顧沙門行、志崇涅槃、為法出家。如是比丘應當教授。所以者何？如是比丘能修梵行，能自建立故。」

佛說此經已，尊者舍利弗聞佛所說，歡喜奉行。

（四九八）

如是我聞：

一時，佛住那羅揵陀賣衣者庵羅園。

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། ཇི་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་གིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཉེས་པ་བརྗོད་པ་ཐོས་ནས་ཞེ་སྡང་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན། ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གང་ཞིག་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པ། སྤྲུལ་པ་མེད་པ། བསླུ་བྲིད་མེད་པ། དད་པ་དང་ལྡན་པ། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་པ། བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་ཞིང་དྲན་པ་ཡང་དག་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཡང་དག་པ། ང་རྒྱལ་དང་དལ་བ་མེད་པ། དབེན་པ་མི་སྤོང་བ། བསླབ་པའི་ཁྲིམས་ལ་གུས་པ་ཟབ་པ། དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་བརྩི་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གུས་པ། ཆོས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ། འཚོ་བའི་ཆེད་དུ་མ་ཡིན་པ། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་གིས་བདག་གི་ཉེས་པ་བརྗོད་པ་ཐོས་ན། དགའ་བས་སྤྱི་བོར་ལེན་ཏེ། བདུད་རྩི་འཐུང་བ་བཞིན་ནོ། དཔེར་ན། རྒྱལ་རིགས་དང་བྲམ་ཟེའི་བུ་མོས་ཁྲུས་བྱས་ནས་གཙང་མར་གྱུར་པ་ན། མེ་ཏོག་བཟང་པོ་ཐོབ་ནས། དགའ་བས་སྤྱི་བོར་བཅིངས་ཏེ་ཅོད་པན་དུ་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པ། སྤྲུལ་པ་མེད་པ། བསླུ་བྲིད་མེད་པ། དད་པ་ཡང་དག་པ། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་པ། བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་ཞིང་དྲན་པ་ཡང་དག་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཡང་དག་པ། ང་རྒྱལ་དང་དལ་བ་མེད་པ། སེམས་དབེན་པ་ལ་གནས་པ། བསླབ་པའི་ཁྲིམས་ལ་གུས་པ་ཟབ་པ། དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་བརྩི་བ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་རང་ཉིད་བརྟག་པ། ཆོས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་གིས་བདག་གི་ཉེས་པ་བརྗོད་པ་ཐོས་ན། དགའ་བས་སྤྱི་བོར་ལེན་ཏེ། བདུད་རྩི་འཐུང་བ་བཞིན་ནོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་དེ་གཡོ་སྒྱུ་དང་སྤྲུལ་པ། བསླུ་བྲིད། མི་དད་པ། ངོ་ཚ་མེད་ཅིང་ཁྲེལ་མེད་པ། ལེ་ལོ་ཅན་དང་དྲན་པ་ཉམས་པ། མི་བརྟན་ཅིང་ཤེས་རབ་ངན་པ། ང་རྒྱལ་དང་དལ་བ། དབེན་པ་ལས་ལྡོག་པ། བསླབ་པའི་ཁྲིམས་ལ་མི་གུས་པ། དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་མི་བརྩ་ངན་ལས་འདས་པ་མི་འདོད་པ། འཚོ་བའི་ཆེད་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་ལ་གདམས་ངག་མི་བྱ། སྨྲ་བ་དང་གཏམ་མི་བྱ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགེ་སློང་འདི་དག་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཇིག་པའི་ཕྱིར་རོ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་གཡོ་སྒྱུ་མེད་པ། སྤྲུལ་པ་མེད་པ། བསླུ་བྲིད་མེད་པ། དད་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་པ། བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་ཞིང་དྲན་པ་ཡང་དག་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ཡང་དག་པ། ང་རྒྱལ་དང་དལ་བ་མེད་པ། སེམས་དབེན་པ་ལ་གནས་པ། བསླབ་པའི་ཁྲིམས་ལ་གུས་པ་ཟབ་པ། དགེ་སྦྱོང་གི་སྤྱོད་པ་བརྩི་བ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་དུ་བྱ་བ། ཆོས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་ལ་གདམས་ངག་བྱ་བར་འོས་སོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་སློང་ནི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྒྲུབ་ནུས་ཤིང་། རང་ཉིད་འཛུགས་པར་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ༼བཞི་བརྒྱ་གོ་བརྒྱད་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། སངས་རྒྱས་ན་ལེནྡྲའི་གོས་འཚོང་མཁན་གྱི་ཨམྲའི་ཚལ་དུ་བཞུགས་སོ།

爾時，舍利弗詣世尊所，稽首禮足，退坐一面，白佛言：「世尊！我深信世尊，過去、當來、今現在，諸沙門、婆羅門所有智慧，無有與世尊菩提等者，況復過上？」

佛告舍利弗：「善哉！善哉！舍利弗，善哉所說，第一之說，能于眾中作師子吼，自言深信世尊，言過去、當來、今現在，沙門、婆羅門所有智慧，無有與佛菩提等者，況復過上？」佛問舍利弗：「汝能審知過去三藐三佛陀所有增上戒？」

舍利弗白佛言：「不知。」

世尊復問：「舍利弗！知如是法、如是慧、如是明、如是解脫、如是住不？」

舍利弗白佛言：「不知。世尊！」

佛告舍利弗：「汝復知未來三藐三佛陀所有增上戒。如是法、如是慧、如是明、如是解脫、如是住不？」

舍利弗白佛言：「不知。世尊！」

佛告舍利弗：「汝復能知今現在佛所有增上戒。如是法、如是慧、如是明、如是解脫、如是住不？」

舍利弗白佛言：「不知。世尊！」

佛告舍利弗：「汝若不知過去、未來、今現在諸佛世尊心中所有諸法。

དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་དུ་བཞུགས་པ་དེར་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཤིན་ཏུ་དད་དེ། འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་མཉམ་པ་མ་མཆིས་ན། དེ་ལས་ལྷག་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། ཤཱ་རིའི་བུ། ཁྱོད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྨྲས་པ། མཆོག་ཏུ་སྨྲས་པ། འཁོར་གྱི་ནང་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོག་པར་བྱེད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཤིན་ཏུ་དད་པས། འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་མཉམ་པ་མེད་ན། དེ་ལས་ལྷག་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དྲིས་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་འདས་པའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤེས་སམ། ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། མི་ཤེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དྲིས་པ། ཤཱ་རིའི་བུ། འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་ཤེས་རབ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་རིག་པ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། འདི་ལྟ་བུར་གནས་པ་ཤེས་སམ། ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། མི་ཤེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་མ་འོངས་པའི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་ཤེས་རབ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་རིག་པ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། འདི་ལྟ་བུར་གནས་པ་ཤེས་སམ། ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། མི་ཤེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོས་ད་ལྟར་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས། འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་ཤེས་རབ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་རིག་པ་དང་། འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་། འདི་ལྟ་བུར་གནས་པ་ཤེས་སམ། ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། མི་ཤེས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱིས་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་མི་ཤེས་ན།

云何如是讚歎？于大眾中作師子吼，說言：『我深信世尊，過去、當來諸沙門、婆羅門所有智慧，無有與世尊菩提等者，況復過上』？」

舍利弗白佛言：「世尊！我不能知過去、當來、今現在諸佛世尊心之分齊，然我能知諸佛世尊法之分齊。我聞世尊說法，轉轉深、轉轉勝、轉轉上、轉轉妙，我聞世尊說法，知一法即斷一法，知一法即證一法，知一法即修習一法，究竟於法，于大師所得凈信，心得凈。

「世尊是等正覺。世尊！譬如國王有邊城，城周匝方直，牢固堅密，唯有一門，無第二門，立守門者，人民入出皆從此門，若入若出，其守門者，雖復不知人數多少，要知人民唯從此門，更無他處。如是，我知過去諸佛、如來、應、等正覺悉斷五蓋惱心，令慧力羸、墮障礙品、不向涅槃者，住四念處，修七覺分，得阿耨多羅三藐三菩提。彼當來世諸佛世尊亦斷五蓋惱心，令慧力羸、墮障礙品、不向涅槃者，住四念處，修七覺分，得阿耨多羅三藐三菩提。今現在諸佛世尊、如來、應、等正覺亦斷五蓋惱心，令慧力羸、墮障礙品、不向涅槃者，住四念處，修七覺分，得阿耨多羅三藐三菩提。」

佛告舍利弗：「如是，如是。

འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་བསྔགས་ཤིང་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་ཏེ། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཤིན་ཏུ་དད་དེ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་མཉམ་པ་མེད་ན། དེ་ལས་ལྷག་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་སྨྲས། ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་གིས་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་དང་། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་མཚམས་མི་ཤེས་མོད། འོན་ཀྱང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་མཚམས་ནི་ཤེས་སོ། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གསུངས་པ་ཐོས་ཏེ། ཇེ་ཟབ་ཇེ་ཟབ་དང་། ཇེ་མཆོག་ཇེ་མཆོག་དང་། ཇེ་གོང་ཇེ་གོང་དང་། ཇེ་བཟང་ཇེ་བཟང་དུ་གྱུར་པ་ཐོས་སོ། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། ཆོས་གཅིག་ཤེས་པས་ཆོས་གཅིག་སྤངས། ཆོས་གཅིག་ཤེས་པས་ཆོས་གཅིག་མངོན་དུ་བྱས། ཆོས་གཅིག་ཤེས་པས་ཆོས་གཅིག་བསྒོམས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་ནས། དཀོན་མཆོག་ལ་དད་པ་དག་པ་ཐོབ། སེམས་དག་པར་གྱུར་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལགས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་མཐའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཡོད་དེ། གྲོང་ཁྱེར་དེའི་མཐའ་སྐོར་ཐད་ཅིང་དྲང་ལ། བརྟན་ཞིང་བརླིང་བ། སྒོ་གཅིག་ལས་མེད་ཅིང་སྒོ་གཉིས་པ་མེད་པ། སྒོ་སྲུང་བ་བཞག་སྟེ། མི་རྣམས་འཇུག་པ་དང་འབྱུང་བ་ཐམས་ཅད་སྒོ་འདི་ནས་འོང་བས། འཇུག་པའམ་འབྱུང་བ་ན། སྒོ་སྲུང་བ་དེས་མི་གྲངས་མང་ཉུང་མི་ཤེས་མོད། འོན་ཀྱང་མི་རྣམས་སྒོ་འདི་ཁོ་ན་ནས་འོང་བ་ལས་གཞན་དུ་མེད་པར་ཤེས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ། དགྲ་བཅོམ་པ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲིབ་པ་ལྔ་སེམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཉམས་པར་བྱེད་པ། བར་དུ་གཅོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གཏོགས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་ལ་གནས་ཤིང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམས་ླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་ཤེས་སོ། མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་ལྔ་སེམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཉམས་པར་བྱེད་པ། བར་དུ་གཅོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གཏོགས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་ལ་གནས་ཤིང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ། དགྲ་བཅོམ་པ། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་སྒྲིབ་པ་ལྔ་སེམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཉམས་པར་བྱེད་པ། བར་དུ་གཅོད་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གཏོགས་པ་རྣམས་སྤངས་ནས། དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་ལ་གནས་ཤིང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམས་ནས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ།

舍利弗！過去、未來、今現在佛悉斷五蓋惱心，慧力羸、墮障礙品、不向涅槃者，住四念處，修七覺分，得阿耨多羅三藐三菩提。」

佛說是經已，尊者舍利弗聞佛所說，歡喜奉行。

（四九九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者舍利弗在耆阇崛山中。

時，有月子比丘！是提婆達多弟子，詣尊者舍利弗，共相問訊慰勞已，退住一面。退住一面已，尊者舍利弗問月子比丘言：「提婆達多比丘為諸比丘說法不？」

月子比丘答言：「說法。」

尊者舍利弗問月子比丘言：「提婆達多雲何說法？」

月子比丘語尊者舍利弗言：「彼提婆達多如是說法言：『比丘心法修心，是比丘能自記說：「我已離欲，解脫五欲功德。」』」

舍利弗語月子比丘言：「汝提婆達多何以不說法言：『比丘心法善修心，離欲心，離瞋恚心，離愚癡心，得無貪法、無恚法、無癡法，不轉還欲有、色有、無色有法，彼比丘能自記說言：「我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。」耶？』」

月子比丘言：「彼不能也。

Here is the Tibetan translation: ཤཱ་རིའི་བུ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྒྲིབ་པ་ལྔ་སེམས་ལ་གནོད་པ་རྣམས་སྤངས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་ཞན་ཅིང་སྒྲིབ་པའི་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མི་འགྲོ་བ་རྣམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་ལ་གནས་ཤིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་བསྒོམས་ཏེ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་བརྙེས་སོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་བཀའ་བཞིན་དུ་སྤྱད་དོ།། ༼བཞི་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་དགུ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་གནས་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་ཟླ་བའི་བུ་དགེ་སློང་ལྷས་བྱིན་གྱི་སློབ་མ་དེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བ་དང་བདེ་བར་གནས་པ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཟླ་བའི་བུ་དགེ་སློང་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ལྷས་བྱིན་གྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ནམ། ཟླ་བའི་བུ་དགེ་སློང་གིས་སྨྲས་པ། སྟོན་ཏོ།། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཟླ་བའི་བུ་དགེ་སློང་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ལྷས་བྱིན་གྱིས་ཇི་ལྟར་ཆོས་སྟོན། ཟླ་བའི་བུ་དགེ་སློང་གིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ལྷས་བྱིན་དེས་འདི་ལྟར་ཆོས་སྟོན་ཏེ། དགེ་སློང་དག་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སེམས་བསྒོམས་ན་དགེ་སློང་དེས་བདག་ཉིད་ལུང་བསྟན་པར་ནུས་ཏེ། བདག་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ལོ་ཞེས་སོ།། ཤཱ་རིའི་བུས་ཟླ་བའི་བུ་དགེ་སློང་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ལྷས་བྱིན་གྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་འདི་ལྟར་མི་སྟོན་ཏེ། དགེ་སློང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སེམས་ལེགས་པར་བསྒོམས་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སེམས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བའི་། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བའི་སེམས་དང་། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཆོས་དང་། ཞེ་སྡང་མེད་པའི་ཆོས་དང་། གཏི་མུག་མེད་པའི་ཆོས་ཐོབ་པས་འདོད་པའི་སྲིད་པ་དང་། གཟུགས་ཀྱི་སྲིད་པ་དང་། གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པར་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་གྱུར་ན། དགེ་སློང་དེས་བདག་ཉིད་ལུང་བསྟན་པར་ནུས་ཏེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་མི་སྟོན། ཟླ་བའི་བུ་དགེ་སློང་གིས་སྨྲས་པ། དེས་དེ་ལྟར་མི་ནུས་སོ།།

尊者舍利弗！」

爾時，尊者舍利弗語月子比丘言：「若有比丘心法善修心者，能離貪慾心、瞋恚、愚癡心，得無貪法、無恚、無癡法，是比丘能自記說：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』

「譬如村邑，近有大石山，不斷、不壞、不穿、厚密，正使東方風來，不能令動，亦復不能過至西方。如是南、西、北方、四維風來，不能傾動，亦不能過。如是，比丘心法善修心者，離貪慾心，離瞋恚心，離愚癡心，得無貪法、無恚法、無癡法，是比丘能自記說：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』

「譬如因陀銅鐵及銅柱深入地中，筑令堅密，四方風吹不能傾動。如是，比丘心法善修心已，離貪慾心，離瞋恚心，離愚癡心，得無貪法、無恚法、無癡法，是比丘能自記說：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』

「譬如石柱長十六肘，八肘入地，四方風吹不能傾動。如是，比丘心法善修心已，悉離貪慾心，離瞋恚心，離愚癡心，得無貪法、無恚法、無癡法，能自記說：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』

「譬如火燒未燒者，燒已不復更燒。

འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལགས། དེའི་ཚེ་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཟླ་བའི་དགེ་སློང་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་གི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ལེགས་པར་སྦྱངས་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་གི་སེམས་དང་བྲལ་ཞིང་། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཆོས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་མེད་པ་དང་། གཏི་མུག་མེད་པའི་ཆོས་ཐོབ་པ་ན། དགེ་སློང་དེས་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ལུང་བསྟན་པར་ནུས་སོ། དཔེར་ན་གྲོང་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཉེ་འཁོར་དུ་བྲག་རི་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་མ་ཆད་པ། མ་ཞིག་པ། རྡོག་པོ། མཐུག་པོ་དང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཤར་ཕྱོགས་ནས་རླུང་བྱུང་ཡང་གཡོ་བར་མི་ནུས་ཤིང་། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་བར་ཡང་མི་ནུས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལྷོ་དང་། ནུབ་དང་། བྱང་དང་། མཚམས་བཞི་ནས་རླུང་བྱུང་ཡང་གཡོ་བར་མི་ནུས་ཤིང་། བརྒལ་བར་ཡང་མི་ནུས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ལེགས་པར་སྦྱངས་ཏེ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ། ཞེ་སྡང་གི་སེམས་དང་བྲལ། གཏི་མུག་གི་སེམས་དང་བྲལ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཆོས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་མེད་པའི་ཆོས་དང་། གཏི་མུག་མེད་པའི་ཆོས་ཐོབ་པ་ན། དགེ་སློང་དེས་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ལུང་བསྟན་པར་ནུས་སོ། དཔེར་ན་དབང་པོའི་ལྕགས་དང་ལྕགས་ཀྱི་ཀ་བ་ས་ལ་གཏིང་ཟབ་མོར་བཙུགས་ཏེ། བརྟན་པོར་བྱས་པ་ན། ཕྱོགས་བཞི་ནས་རླུང་གིས་གཡོ་བར་མི་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ལེགས་པར་སྦྱངས་ནས། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ། ཞེ་སྡང་གི་སེམས་དང་བྲལ། གཏི་མུག་གི་སེམས་དང་བྲལ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཆོས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་མེད་པའི་ཆོས་དང་། གཏི་མུག་མེད་པའི་ཆོས་ཐོབ་པ་ན། དགེ་སློང་དེས་བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ལུང་བསྟན་པར་ནུས་སོ། དཔེར་ན་རྡོའི་ཀ་བ་ཁྲུ་བཅུ་དྲུག་པ་ཞིག་ས་ལ་ཁྲུ་བརྒྱད་བཙུགས་པ་ན། ཕྱོགས་བཞི་ནས་རླུང་གིས་གཡོ་བར་མི་ནུས་པ་བཞིན་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ལེགས་པར་སྦྱངས་ནས། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ། ཞེ་སྡང་གི་སེམས་དང་བྲལ། གཏི་མུག་གི་སེམས་དང་བྲལ། ཆགས་པ་མེད་པའི་ཆོས་དང་། ཁོང་ཁྲོ་མེད་པའི་ཆོས་དང་། གཏི་མུག་མེད་པའི་ཆོས་ཐོབ་སྟེ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན་ཟིན། བྱ་བ་བྱས་ཟིན། སླར་ཡང་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རང་གིས་ལུང་བསྟན་པར་ནུས་སོ། དཔེར་ན་མེས་མ་ཚིག་པ་རྣམས་སྲེག་པར་བྱེད་ལ། ཚིག་ཟིན་པ་རྣམས་སླར་ཡང་མི་སྲེག་པ་བཞིན་ནོ། །

如是，比丘心法修心已，離貪慾心，離瞋恚心，離愚癡心，得無貪法、無恚法、無癡法，能自記說：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』」

舍利弗說此經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

（五〇〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，尊者舍利弗亦住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者舍利弗晨朝著衣持缽，入王舍城乞食，乞食已，於一樹下食。

時，有凈口外道出家尼從王舍城出，少有所營，見尊者舍利弗坐一樹下食，見已，問言：「沙門食耶？」

尊者舍利弗答言：「食。」

復問：「云何？沙門下口食耶？」

答言：「不也，姊妹！」

復問：「仰口食耶？」

答言：「不也，姊妹！」

復問：「云何？方口食耶？」

答言：「不也，姊妹！」

復問：「四維口食耶？」

答言：「不也，姊妹！」

復問：「我問沙門食耶？」答我言：「食。」我問仰口耶？答我言：「不。」「下口食耶？」答我言：「不。」「方口食耶？」答我言：「不。」四維口食耶？答我言：「不。

藏文翻譯： འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དགེ་སློང་དག་སེམས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སེམས་ལ་བསྒོམས་ནས། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་སེམས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་བྲལ་བའི་སེམས་དང༌། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཐོབ་སྟེ། འདོད་ཆགས་མེད་པའི་ཆོས་དང༌། ཞེ་སྡང་མེད་པའི་ཆོས་དང༌། གཏི་མུག་མེད་པའི་ཆོས་ཐོབ་ནས། རང་གིས་ལུང་བསྟན་པ་ནི། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟན། བྱ་བ་བྱས། ཕྱི་མའི་སྲིད་པ་མི་ལེན་པར་རང་གིས་ཤེས་སོ། ཤཱ་རིའི་བུས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང༌། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་གང་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ལྔ་བརྒྱ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཡང་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་སྔ་དྲོ་ཤམ་ཐབས་དང་ཆོས་གོས་གྱོན་ནས་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ཏེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་ཏེ། བསོད་སྙོམས་བསྙུངས་ནས་ཤིང་གཅིག་གི་དྲུང་དུ་གསོལ་བ་མཛད་དོ། དེའི་ཚེ་ཁ་གཙང་མ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དགེ་སློང་མ་ཞིག་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནས་བྱུང་སྟེ། ཅུང་ཟད་ཅིག་བྱ་བ་ཡོད་པ་ལས། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཤིང་གཅིག་གི་དྲུང་ན་གསོལ་བ་མཛད་པ་མཐོང་ནས། མཐོང་མ་ཐག་ཏུ། དགེ་སྦྱོང་གསོལ་ལམ་ཞེས་དྲིས་སོ། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་གསོལ་ལོ་ཞེས་གསུངས་སོ། ཡང་དྲིས་པ། ཅི་དགེ་སྦྱོང་ཁ་ཐུར་དུ་བལྟས་ནས་གསོལ་ལམ། གསུངས་པ། མ་ཡིན་ནོ་སྲིང་མོ། ཡང་དྲིས་པ། ཁ་གྱེན་དུ་བལྟས་ནས་གསོལ་ལམ། གསུངས་པ། མ་ཡིན་ནོ་སྲིང་མོ། ཡང་དྲིས་པ། ཅི་དགེ་སྦྱོང་ཕྱོགས་སུ་ཁ་བལྟས་ནས་གསོལ་ལམ། གསུངས་པ། མ་ཡིན་ནོ་སྲིང་མོ། ཡང་དྲིས་པ། མཚམས་བཞིར་ཁ་བལྟས་ནས་གསོལ་ལམ། གསུངས་པ། མ་ཡིན་ནོ་སྲིང་མོ། ཡང་དྲིས་པ། བདག་གིས་དགེ་སྦྱོང་གསོལ་ལམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། གསོལ་ལོ་ཞེས་གསུངས། བདག་གིས་ཁ་གྱེན་དུ་བལྟས་ནས་གསོལ་ལམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། ཁ་ཐུར་དུ་བལྟས་ནས་གསོལ་ལམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། ཕྱོགཁ་བལྟས་ནས་གསོལ་ལམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས། མཚམས་བཞིར་ཁ་བལྟས་ནས་གསོལ་ལམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས།

」如此所說，有何等義？

尊者舍利弗言：「姊妹！諸所有沙門、婆羅門明於事者、明於橫法、邪命求食者、如是沙門、婆羅門下口食也。若諸沙門、婆羅門仰觀星曆，邪命求食者，如是沙門、婆羅門則為仰口食也。若諸沙門、婆羅門為他使命，邪命求食者。如是沙門、婆羅門則為方口食也。若有沙門、婆羅門為諸醫方種種治病，邪命求食者，如是沙門、婆羅門則為四維口食也。姊妹！我不墮此四種邪命而求食也。然我，姊妹！但以法求食而自活也，是故我說不為四種食也。」

時，凈口外道出家尼聞尊者舍利弗所說，歡喜隨喜而去。

時，凈口外道出家尼于王舍城裡巷四衢處讚歎言：「沙門釋子凈命自活，極凈命自活；諸有欲為施者，應施沙門釋種子；若欲為福者，應于沙門釋子所作福。」

時，有諸外道出家聞凈口外道出家尼讚歎沙門釋子聲，以嫉妒心，害彼凈口外道出家尼，命終之後生兜率天，以于尊者舍利弗所生信心故也。

（五〇一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者大目揵連在王舍城耆阇崛山中。

爾時，尊者大目揵連告諸比丘：「一時，世尊住王舍城迦蘭陀竹園。

藏文翻譯： དེ་སྐད་གསུངས་པ་འདིའི་དོན་ཅི་ཞིག་ལགས། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་གསུངས་པ། སྲིང་མོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་བྱ་བ་ལ་མཁས་པ་དང༌། ཀླན་ཀའི་ཆོས་ལ་མཁས་པ་དང༌། ལོག་པའི་འཚོ་བས་ཟས་འཚོལ་བ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཁ་ཐུར་དུ་བལྟས་ནས་ཟ་བ་ཡིན་ནོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྐར་མ་དང་གཟའ་སྐར་ལ་བལྟས་ནས་ལོག་པའི་འཚོ་བས་ཟས་འཚོལ་བ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཁ་གྱེན་དུ་བལྟས་ནས་ཟ་བ་ཡིན་ནོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་གཞན་གྱི་ཕོ་ཉར་འགྲོ་ཞིང་ལོག་པའི་འཚོ་བས་ཟས་འཚོལ་བ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཕྱོགས་སུ་ཁ་བལྟས་ནས་ཟ་བ་ཡིན་ནོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་གང་དག་སྨན་དཔྱད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ནད་གསོ་ཞིང་ལོག་པའི་འཚོ་བས་ཟས་འཚོལ་བ་དེ་དག་ནི་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་མཚམས་བཞིར་ཁ་བལྟས་ནས་ཟ་བ་ཡིན་ནོ། སྲིང་མོ། བདག་ནི་ལོག་པའི་འཚོ་བ་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་ཟས་འཚོལ་བ་མ་ཡིན་ནོ། འོན་ཀྱང་སྲིང་མོ། བདག་ནི་ཆོས་ཀྱིས་ཟས་བཙལ་ནས་འཚོ་བ་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་བདག་གིས་ཟས་བཞི་པོ་དེ་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། དེའི་ཚེ་ཁ་གཙང་མ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དགེ་སློང་མས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་སོང་ངོ༌། དེའི་ཚེ་ཁ་གཙང་མ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དགེ་སློང་མ་དེས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲང་དང་བཞི་མདོ་རྣམས་སུ་བསྔགས་པ། ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པས་འཚོ་བ་ཡིན་ནོ། ཤིན་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པས་འཚོ་བ་ཡིན་ནོ། གང་དག་སྦྱིན་པ་བྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་དག་གིས་ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པར་བྱའོ། གང་དག་བསོད་ནམས་བྱེད་པར་འདོད་པ་དེ་དག་གིས་ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ལ་བསོད་ནམས་བྱའོ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་འགའ་ཞིག་གིས་ཁ་གཙང་མ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དགེ་སློང་མས་ཤཱཀྱའི་སྲས་ཀྱི་དགེ་སྦྱོང་རྣམས་ལ་བསྔགས་པ་བརའི་སྒྲ་ཐོས་ནས། ཕྲག་དོག་གི་སེམས་ཀྱིས་ཁ་གཙང་མ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་དགེ་སློང་མ་དེ་བསད་དེ། དེ་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་སུ་སྐྱེས་སོ། དེ་ནི་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་དད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུས་སོ། ལྔ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ། དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དུས་གཅིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ།

我於此耆阇崛山中住，我獨一靜處，作如是念：『云何為聖默然？』復作是念：『若有比丘息有覺有觀，內凈一心，無覺無觀三昧生喜樂，第二禪具足住，是名聖默然。』復作是念：『我今亦當聖默然，息有覺有觀，內凈一心，無覺無觀三昧生喜樂，具足住多住；多住已，復有覺有觀心起。』爾時，世尊知我心念，于竹園精舍沒，于耆阇崛山中現於我前，語我言：『目揵連！汝當聖默然，莫生放逸。』我聞世尊說已，即復離有覺有觀，內凈一心，無覺無觀三昧生喜樂，第二禪具足住。如是再三，佛亦再三教我：『汝當聖默然，莫放逸。』我即復息有覺有觀，內凈一心，無覺無觀三昧生喜樂，第三禪具足住。

「若正說佛子從佛口生，從法化生，得佛法分者，則我身是也。所以者何？我是佛子，從佛口生，從法化生，得佛法分，以少方便，得禪、解脫、三昧、正受。譬如轉輪聖王長太子，雖未灌頂，已得王法，不勤方便，能得五欲功德。我亦如是，為佛之子，不勤方便，得禪、解脫、三昧、正受，於一日中，世尊以神通力三至我所，三教授我，以大人處所建立於我。」

尊者大目揵連說此經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

（五〇二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。

བདག་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་གནས་ཏེ། བདག་རང་གཅིག་པུར་དབེན་པར་འདུག་ནས་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། །འཕགས་པའི་ཅང་མི་གསུང་བ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན། ཡང་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། །གང་གི་ཚེ་དགེ་སློང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱས་ཏེ། ནང་ཡོངས་སུ་དང་བ། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་རྫོགས་པར་གནས་པ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཅང་མི་གསུང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ཏོ། །བདག་གིས་ཀྱང་ད་འཕགས་པའི་ཅང་མི་གསུང་བར་བྱ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱས་ཏེ། ནང་ཡོངས་སུ་དང་བ། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན་ལ་རྫོགས་པར་གནས་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས་མང་དུ་གནས་སོ། །མང་དུ་གནས་ནས་ཡང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་སྐྱེས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཁྱེན་ནས། འོད་མའི་ཚལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏེ། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རིར་བདག་གི་མདུན་དུ་སྣང་བར་གྱུར་ནས་བདག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་ཅང་མི་གསུང་བར་བྱོས་ཤིག །བག་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག །བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་ཐོས་ནས། ཡང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་དང་བྲལ་ཏེ། ནང་ཡོངས་སུ་དང་བ། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ལ་རྫོགས་པར་གནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལན་གསུམ་དུ་གྱུར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་ལན་གསུམ་དུ་བདག་ལ་བསླབ་པ་མཛད་དོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་འཕགས་པའི་ཅང་མི་གསུང་བར་བྱོས་ཤིག །བག་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག །བདག་གིས་ཀྱང་ཡང་རྟོག་པ་དང་དཔྱོད་པ་དང་བཅས་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱས་ཏེ།ངས་སུ་དང་བ། སེམས་རྩེ་གཅིག་པ། རྟོག་པ་མེད་པ་དང་དཔྱོད་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཅན། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ལ་རྫོགས་པར་གནས་སོ།། གལ་ཏེ་ཡང་དག་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་ནས་སྐྱེས་པ། ཆོས་ལས་སྐྱེས་པ། ཆོས་ཀྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་བདག་གི་ལུས་འདི་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་ནས་སྐྱེས་པ། ཆོས་ལས་སྐྱེས་པ། ཆོས་ཀྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཐབས་ཉུང་ངུས་བསམ་གཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་བུ་ཆེ་བ་དབང་བསྐུར་བ་མ་བྱས་ཀྱང༌། རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ཐོབ་པས་འབད་པ་མེད་པར་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ཐོབ་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡིན་པས་འབད་པ་མེད་པར་བསམ་གཏན་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཉིན་གཅིག་གི་ནང་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་ལན་གསུམ་དུ་བདག་གི་དྲུང་དུ་བྱོན་ཏེ། ལན་གསུམ་དུ་བདག་ལ་བསླབ་པ་མཛད་ནས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་གནས་སུ་བདག་ལ་རྣམ་པར་བཞག་གོ། བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མདོ་འདི་བཤད་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ཏེ་དགའ་མགུ་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།། ལྔ་བརྒྱ་པ་གཉིས་པ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀ་གནས་པ་ན་བཞུགས་སོ།།

爾時，尊者大目揵連在王舍城耆阇崛山中。

爾時，尊者大目揵連告諸比丘：「一時，世尊住王舍城，我住耆阇崛山中。我獨一靜處，作如是念：『云何名為聖住？』復作是念：『若有比丘不念一切相，無相心正受，身作證具足住，是名聖住。』我作是念：『我當於此聖住，不念一切相、無相心正受。身作證具足住多住，多住已，取相心生。』爾時，世尊知我心念，如力士屈申臂頃，以神通力，于竹園精舍沒，于耆阇崛山中現於我前，語我言：『目揵連！汝當住于聖住，莫生放逸。』我聞世尊教已，即離一切相，無相心正受，身作證具足住。如是至三，世尊亦三來教我：『汝當住于聖住，莫生放逸。』我聞教已，離一切相，無相心正受，身作證具足住。

「諸大德！若正說佛子者，則我身是從佛口生，從法化生，得佛法分。所以者何？我是佛子，從佛口生，從法化生，得佛法分，以少方便，得禪、解脫、三昧、正受。譬如轉輪聖王太子，雖未灌頂，已得王法，不勤方便，能得五欲功德。我亦如是。為佛之子，不勤方便，得禪、解脫、三昧、正受，於一日中，世尊以神通力三至我所，三教授我，以大人處建立於我。」

尊者大目揵連說此經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་སྤྱན་ཆེན་པོ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ། བཙུན་པ་སྤྱན་ཆེན་པོ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལན་གཅིག་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བཞུགས་ཏེ། བདག་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རིར་གནས་སོ།། བདག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་གནས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། འཕགས་པའི་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཡིན། ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་དམིགས་ཤིང་མཚན་མ་མེད་པའི་སེམས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་ན་དེ་ནི་འཕགས་པའི་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ་སྙམ་མོ།། བདག་གིས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། བདག་འཕགས་པའི་གནས་པ་འདི་ལ་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་དམིགས་ཤིང་མཚན་མ་མེད་པའི་སེམས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་པར་བྱའོ།། མང་དུ་གནས་ནས་མཚན་མ་འཛིན་པའི་སེམས་སྐྱེས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཁྱེན་ནས། སྐྱེས་བུ་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་ལག་པ་བརྐྱང་བསྐུམ་བྱེད་པའི་ཡུན་ཙམ་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་འོད་མའི་ཚལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏེ། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རིར་བདག་གི་མདུན་དུ་སྣང་བར་གྱུར་ནས་བདག་ལ་གསུངས་པ། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། ཁྱོད་འཕགས་པའི་གནས་པ་ལ་གནས་པར་གྱིས་ཤིག །བག་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་ཐོས་ནས། མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཏེ། མཚན་མ་མེད་པའི་སེམས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སོ།། དེ་བཞིན་དུ་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱང་ལན་གསུམ་བྱོན་ནས་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་འཕགས་པའི་གནས་པ་ལ་གནས་པར་གྱིས་ཤིག །བག་མེད་པར་མ་བྱེད་ཅིག། བདག་གིས་བཀའ་ཐོས་ནས་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཏེ། མཚན་མ་མེད་པའི་སེམས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ། ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཏེ་རྫོགས་པར་གནས་སོ།། བཙུན་པ་རྣམས། གལ་ཏེ་ཡང་དག་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་ན་ནི་བདག་གི་ལུས་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་ནས་སྐྱེས་པ། ཆོས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པ། སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ།། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་ནས་སྐྱེས་པ། ཆོས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐལ་བ་ཐོབ་པས། ཐབས་ཉུང་ངུས་བསམ་གཏན་དང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་བོ།། དཔེར་ན་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་དབང་བསྐུར་བ་མ་ཐོབ་ཀྱང་རྒྱལ་པོའི་ཆོས་ཐོབ་སྟེ། འབད་རྩོལ་མ་བྱས་ཀྱང་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་འཐོབ་པ་བཞིན་དུ། བདག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡིན་པས་འབད་རྩོལ་མ་བྱས་ཀྱང་བསམ་གཏན་དང་། རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐོབ་བོ།། ཉིན་གཅིག་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་ལན་གསུམ་དུ་བདག་གི་དྲུང་དུ་བྱོན་ཏེ། ལན་གསུམ་དུ་བདག་ལ་གདམས་ངག་མཛད་ནས། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་གནས་སུ་བདག་བཞག་གོ། བཙུན་པ་སྤྱན་ཆེན་པོ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།།

（五〇三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。爾時，尊者舍利弗、尊者大目揵連、尊者阿難在王舍城迦蘭陀竹園，於一房共住。

時，尊者舍利弗於後夜時告尊者目揵連：「奇哉！尊者目揵連！汝於今夜住寂滅正受。」

尊者目揵連聞尊者舍利弗語尊者目揵連言：「我都不聞汝喘息之聲。」

尊者目揵連言：「此非寂滅正受，粗正受住耳。尊者舍利弗！我於今夜與世尊共語。」

尊者舍利弗言：「目揵連！世尊住舍衛國祇樹給孤獨園，去此極遠。云何共語？汝今在竹園，云何共語？汝以神通力至世尊所？為是世尊神通力來至汝所？」

尊者目揵連語尊者舍利弗：「我不以神通力詣世尊所，世尊不以神通力來至我所，然我于舍衛國王舍城中聞，世尊及我俱得天眼、天耳故。我能問世尊：『所謂慇勤精進。云何名為慇勤精進？』世尊答我言：『目揵連！若此比丘晝則經行、若坐，以不障礙法自凈其心。初夜若坐、經行，以不障礙法自凈其心。于中夜時，出房外洗足，還入房，右脅而臥，足足相累，繫念明相，正念正知，作起思惟。於後夜時，徐覺徐起，若坐亦經行，以不障礙法自凈其心，目揵連！是名比丘慇勤精進。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་། བཙུན་པ་སྤྱན་ཆེན་པོ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་དང་། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་རྣམས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་འོད་མའི་ཚལ་དུ་གཟིམས་ཁང་གཅིག་ཏུ་གནས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ནམ་གྱི་གུང་ཐུན་ཕྱི་མ་ལ་བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། ངོ་མཚར་ཏོ།། བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། ཁྱོད་དེ་རིང་གི་མཚན་མོ་ཞི་བར་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་གནས་སོ།། བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་སྨྲས་པ་ཐོས་ནས། བདག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་དབུགས་ཀྱི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་མ་ཐོས་སོ།། བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་སྨྲས་པ། འདི་ནི་ཞི་བར་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་མ་ཡིན་གྱི། རགས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ལ་གནས་པ་ཙམ་མོ།། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ། བདག་དེ་རིང་གི་མཚན་མོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ལྷན་ཅིག་གསུང་གླེང་བྱས་སོ།། བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་ཏེ། འདི་ནས་ཤིན་ཏུ་རྒྱང་རིང་ངོ་།། ཇི་ལྟར་གསུང་གླེང་བྱས། ཁྱོད་ད་ལྟ་འོད་མའི་ཚལ་ན་གནས་པས། ཇི་ལྟར་གསུང་གླེང་བྱས། ཁྱོད་ཀྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་ངམ། འོན་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་ཁྱོད་ཀྱི་དྲུང་དུ་བྱོན། བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་བཙུན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། བདག་གིས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་མ་སོང་། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་བདག་གི་དྲུང་དུ་མ་བྱོན་མོད། འོན་ཀྱང་བདག་གིས་མཉན་ཡོད་དང་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་བདག་གཉིས་ཀ་ལྷའི་མིག་དང་ལྷའི་རྣ་བ་ཐོབ་པས། བདག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ། བརྩོན་འགྲུས་ར་ཞེས་བགྱི་བ་ཅི་ལགས། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ཞེས་ཇི་ལྟར་བགྱི་ཞེས་ཞུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བདག་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། དགེ་སློང་འདི་ཉིན་མོར་འཆག་པའམ་འདུག་པ་ན་སྒྲིབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་ངོ་།། མཚན་མོའི་ཐུན་དང་པོ་ལ་འདུག་པའམ་འཆག་པ་ན་སྒྲིབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་ངོ་།། མཚན་མོའི་གུང་ཐུན་ལ་གཟིམས་ཁང་གི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཞབས་བཀྲུས་ཏེ་གཟིམས་ཁང་དུ་ཞུགས་ནས། གློ་གཡས་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཉལ་ཏེ། ཞབས་ཀྱིས་ཞབས་བསྣོལ་ནས་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་ལྡང་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་དོ།། མཚན་མོའི་ཐུན་ཐ་མ་ལ་དལ་བུས་སད་དེ་དལ་བུས་ལངས་ནས། འདུག་པའམ་འཆག་པ་ན་སྒྲིབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ལས་སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་ངོ་།། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། འདི་ནི་དགེ་སློང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་ཞེས་བྱའོ།།

』」

尊者舍利弗語尊者目揵連言：「汝大目揵連真為大神通力、大功德力，安坐而坐，我亦大力，得與汝俱。目揵連！譬如大山，有人持一小石，投之，大山色味悉同，我亦如是，得與尊者大力大德，同座而坐。譬如世間鮮凈好物，人皆頂戴。如是，尊者目揵連大德大力，諸梵行者皆應頂戴。諸有得遇尊者目揵連交遊往來，恭敬供養者，大得善利，今亦得與尊者大目揵連交遊往來，亦得善利。」

時，尊者大目揵連語尊者舍利弗：「我今得與大智大德尊者舍利弗同座而坐，如以小石投之大山，得同其色，我亦如是，得與尊者大智舍利弗同座而坐，為第二伴。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

雜阿含經卷第十八 大正藏第 02 冊 No. 0099 雜阿含經

雜阿含經卷第十九

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（五〇四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者大目揵連在耆阇崛山。

時，釋提桓因有上妙堂觀，于夜來詣尊者大目揵連所，稽首禮足，退坐一面。時，釋提桓因光明普照耆阇崛山，周匝大明。爾時，釋提桓因坐已，即說偈言：

「能伏于慳垢，　　大德隨時施， 　是名施中賢，　　來世見殊勝。

』」

བཀུར་འོས་ཤཱ་རིའི་བུས་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་གསུངས་པ། ཁྱོད་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་། བསོད་ནམས་ཀྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་སྟེ། བདེ་བར་བཞུགས་ནས་བཞུགས་པ་ལ། བདག་ཀྱང་སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་ཁྱོད་དང་ལྷན་དུ་འདུག་པར་ནུས། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། དཔེར་ན་རི་བོ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ། མི་ཞིག་གིས་རྡོ་ཆུང་ངུ་ཞིག་འཕངས་པ་ན། རི་བོ་ཆེན་པོའི་ཁ་དོག་དང་རོ་ཐམས་ཅད་མཚུངས་པ་བཞིན་དུ། བདག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཀུར་འོས་སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་དང་ལྷན་དུ་བཞུགས་པར་གྱུར། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་ན་དངོས་པོ་གཙང་མ་བཟང་པོ་རྣམས་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྤྱི་བོར་འཛིན་པ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་དང་སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ནི། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱི་བོར་བཟུང་བར་འོས། གང་དག་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་དང་འགྲོགས་ཤིང་འོང་འགྲོ་བྱེད་པ་དང་། གུས་པས་མཆོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། ད་ལྟ་ཡང་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་འགྲོགས་ཤིང་འོང་འགྲོ་བྱེད་པས་དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཚེ་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་བཀུར་འོས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། བདག་ནི་ད་ལྟ་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་དང་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་བཀུར་འོས་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་ལྷན་དུ་བཞུགས་པར་གྱུར་པ་ནི། དཔེར་ན་རྡོ་ཆུང་ངུ་ཞིག་རི་བོ་ཆེན་པོ་ལ་འཕངས་པས་དེའི་ཁ་དོག་དང་མཚུངས་པར་གྱུར་པ་བཞིན་དུ། བདག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཀུར་འོས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་ལྷན་དུ་བཞུགས་པར་གྱུར་ཏེ། གྲོགས་པོ་གཉིས་པ་ལྟར་གྱུར་ཏོ། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་གཉིས་པོས་གཏམ་གླེང་བ་མཛད་ནས། རེ་རེ་ནས་བཞུགས་པའི་གདན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། ཟས་སྣ་ཚོགས་པའི་མདོ་སྡེའི་གླེགས་བམ་བརྒྱད་པའོ། བཀའ་འགྱུར་པོད་གཉིས་པ། ཨང་ ༠༠༩༩ ཟས་སྣ་ཚོགས་པའི་མདོ་སྡེ། ཟས་སྣ་ཚོགས་པའི་མདོ་སྡེའི་གླེགས་བམ་བཅུ་དགུ་པ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་བསྒྱུར། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོ་ལ་ཕོ་བྲང་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ། མཚན་མོ་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོའི་དྲུང་དུ་འོངས་ནས། ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། དེའི་ཚེ་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོའི་འོད་ཀྱིས་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་བྱས་ཤིང་། ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་གསལ་བར་གྱུར་ཏོ། དེ་ནས་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོ་འཁོད་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་སྐད་སྨྲས་སོ། སེར་སྣའི་དྲི་མ་འདུལ་ནུས་ཤིང་། །ཡོན་ཏན་ཆེ་ལ་དུས་སུ་སྦྱིན། ། དེ་ནི་སྦྱིན་པའི་མཆོག་ཡིན་ཏེ། །ཕྱི་མར་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་མཐོང་། །

」

時，大目揵連問帝釋言：「憍尸迦！云何為調伏慳垢，見於殊勝，而汝說言：

「『能調伏慳垢，　　大德隨時施， 　　是則施中賢，　　來世見殊勝。』？」

時，天帝釋答言：「尊者大目揵連！勝婆羅門大姓、勝剎利大姓、勝長者大姓、勝四王天、勝三十三天，稽首敬禮故。尊者大目揵連！我為勝婆羅門大姓、勝剎利大姓、勝長者大姓、勝四王天、勝三十三天恭敬作禮，見斯果報，故說此偈。

「複次，尊者大目揵連！乃至日所周行，照于諸方，至千世界、千月千日、千須彌山王、千弗婆提舍、千郁多羅提舍、千瞿陀尼迦、千閻浮提、千四天王、千三十三天、炎摩天、兜率陀天、化樂天、他化自在天、千梵天，名為小千世界。此小千世界中無有堂觀與毗阇延堂觀等者，毗阇延有百一樓觀，觀有七重，重有七房，房有七天後，后各七侍女。尊者大目揵連！于小千世界無有如是堂觀端嚴如毗阇延者，我見是調伏慳故，有此妙果，故說斯偈。」

大目揵連語帝釋言：「善哉！善哉！憍尸迦！汝能見此勝妙果報，而說斯偈。」

時，天帝釋聞尊者大目揵連所說，歡喜隨喜，忽然不現。

（五〇五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城。

དེའི་ཚེ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་བརྒྱ་བྱིན་ལ་དྲིས་པ། ཀོའུ་ཤི་ཀ སེར་སྣའི་དྲི་མ་འདུལ་བ་དང་། ཁྱད་པར་འཕགས་པ་མཐོང་བ་ཞེས་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱིས། སེར་སྣའི་དྲི་མ་འདུལ་ནུས་ཤིང་། །ཡོན་ཏན་ཆེ་ལ་དུས་སུ་སྦྱིན། ། དེ་ནི་སྦྱིན་པའི་མཆོག་ཡིན་ཏེ། །ཕྱི་མར་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། དེའི་ཚེ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ལན་བཏབ་པ། བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ། བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཆེན་པོ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། རྒྱལ་རིགས་ཆེན་པོ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། ཁྱིམ་བདག་ཆེན་པོ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་ལྷ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱི་བོས་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕྱིར་རོ། བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ། བདག་གིས་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཆེན་པོ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། རྒྱལ་རིགས་ཆེན་པོ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། ཁྱིམ་བདག་ཆེན་པོ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་ལྷ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་བའི་འབྲས་བུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་བརྗོད་དོ། ཡང་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ། ཉི་མས་ཕྱོགས་རྣམས་སུ་བསྐོར་ཞིང་འོད་ཀྱིས་སྣང་བར་བྱེད་པ་ནས། སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང་། ཟླ་བ་སྟོང་དང་། ཉི་མ་སྟོང་དང་། རི་རབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྟོང་དང་། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་སྟོང་དང་། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་སྟོང་དང་། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་སྟོང་དང་། འཛམ་བུའི་གླིང་སྟོང་དང་། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་སྟོང་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་སྟོང་དང་། འཐབ་བྲལ་གྱི་ལྷ་དང་། དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷ་དང་། འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་དང་། ཚངས་པའི་ལྷ་སྟོང་ནི་སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱའོ། སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འག་ན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཁང་བཟང་དང་མཉམ་པའི་ཁང་བཟང་མེད་དེ། རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཁང་བཟང་ལ་ནི་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་གི་ཁང་བཟང་ཡོད། ཁང་བཟང་རེ་རེ་ལ་རིམ་པ་བདུན་བདུན་ཡོད། རིམ་པ་རེ་རེ་ལ་ཁང་པ་བདུན་བདུན་ཡོད། ཁང་པ་རེ་རེ་ལ་ལྷའི་བུ་མོ་བདུན་བདུན་ཡོད། ལྷའི་བུ་མོ་རེ་རེ་ལ་གཡོག་མོ་བདུན་བདུན་ཡོད། བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ། སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཁང་བཟང་ལྟ་བུའི་མཛེས་སྡུག་དང་ལྡན་པའི་ཁང་བཟང་མེད་དོ། བདག་གིས་སེར་སྣ་འདུལ་བའི་འབྲས་བུ་ཡ་མཚན་ཅན་འདི་མཐོང་བས་ན། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་བརྗོད་དོ། མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ། ལེགས་སོ། ཀོའུ་ཤི་ཀ ཁྱོད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་འདི་མཐོང་ནས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་བརྗོད་པར་ནུས་སོ། དེའི་ཚེ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཀུར་འོས་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོའི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྟེ། གློ་བུར་དུ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏོ། ༼ལྔ་བརྒྱ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་གི་དུས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་སོ།

時，尊者大目揵連在耆阇崛山中。

爾時，尊者大目揵連獨一靜處禪思，作是念：「昔有時，釋提桓因於界隔山石窟中，問世尊愛盡解脫之義，世尊為說，聞已隨喜，似欲更有所問義，我今當往問其喜意。」作是念已，如力士屈申臂頃，于耆阇崛山沒，至三十三天，去一分陀利池不遠而住。

時，天帝釋與五百婇女遊戲浴池，有諸天女，音聲美妙。爾時，帝釋遙見尊者大目揵連，語諸天女言：「莫歌。莫歌。」時，諸天女即便默然，天帝釋即詣尊者大目犍連所，稽首禮足，退住一面。

尊者大目揵連問帝釋言：「汝先於界隔山中問世尊愛盡解脫義，聞已隨喜，汝意云何？為聞說隨喜？為更欲有所問，故隨喜耶？」

天帝釋語尊者大目揵連：「我三十三天多著放逸樂，或憶先事，或時不憶。世尊今在王舍城迦蘭陀竹園，尊者欲知我先界隔山中所問事者，今可往問世尊，如世尊說，汝當受持。然我此處有好堂觀，新成未久，可入觀看。」

時，尊者大目揵連默然受請，即與天帝釋共入堂觀。彼諸天女遙見帝釋來，皆作天樂，或歌或舞。諸天女輩著身瓔珞莊嚴之具，出妙音聲，合於五樂，如善作樂，音聲不異。諸天女輩既見尊者大目揵連，悉皆慚愧，入室藏隱。

དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཆོག་མིག་རྒྱལ་བྱེད་རི་ལ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཆོག་མིག་གཅིག་པུར་དབེན་པར་བསམ་གཏན་ལ་བཞུགས་ནས་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་སོ། སྔོན་ཆད་བརྒྱ་བྱིན་ལྷའི་དབང་པོས་རི་བོ་མཚམས་ཀྱི་བྲག་ཕུག་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྲེད་པ་ཟད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དོན་ཞུས་པ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ་གསན་ནས་དགྱེས་ཏེ། ད་དུང་དྲི་བ་གཞན་ཞུ་འདོད་པ་ལྟར་སྣང་བས། ངས་ད་ལྟ་དེའི་དགྱེས་པའི་དགོངས་པ་ཞུ་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་དགོངས་ནས། སྐད་ཅིག་དེ་ཉིད་ལ་སྟོབས་ལྡན་གྱིས་ལག་པ་བརྐྱང་བསྐུམ་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་བྱེད་རི་ནས་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏེ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷའི་གནས་སུ་བྱོན་ནས་པད་མ་དཀར་པོའི་མཚེའུའི་ཉེ་འཁོར་དུ་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ལྷ་མོ་ལྔ་བརྒྱ་དང་ལྷན་དུ་མཚེའུར་རྩེ་ཞིང་ཁྲུས་མཛད་ལ། ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་སྙན་པའི་དབྱངས་ལེན་བཞིན་པའི་སྐབས་དེར། བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཙུན་པ་མཆོག་མིག་རྒྱང་རིང་ནས་གཟིགས་ཏེ་ལྷ་མོ་རྣམས་ལ། གླུ་མ་ལེན། གླུ་མ་ལེན་ཞེས་གསུངས་པས། ལྷ་མོ་རྣམས་འཕྲལ་དུ་ཁ་རོག་གེར་གནས་ཤིང༌། བརྒྱ་བྱིན་བཙུན་པ་མཆོག་མིག་གི་དྲུང་དུ་བྱོན་ནས་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། བཙུན་པ་མཆོག་མིག་གིས་བརྒྱ་བྱིན་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྔོན་རི་བོ་མཚམས་ཀྱི་བྲག་ཕུག་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྲེད་པ་ཟད་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་དོན་ཞུས་ནས་དགྱེས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ལགས། བཀའ་གསན་ནས་དགྱེས་པ་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་ད་དུང་དྲི་བ་གཞན་ཞུ་རྒྱུ་ཡོད་པས་དགྱེས་པ་ལགས་ཞེས་ཞུས་སོ། བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཙུན་པ་མཆོག་མིག་ལ། ང་ཚོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་བག་མེད་པའི་བདེ་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཆགས་པས། རེས་འགའ་སྔོན་གྱི་བྱ་བ་དྲན་ལ། རེས་འགའ་མི་དྲན་ནོ། ད་ལྟ་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་པས། བཙུན་པས་ངས་སྔོན་རི་བོ་མཚམས་སུ་ཞུས་པའི་དོན་མཁྱེན་པར་འདོད་ན། ད་ལྟ་བཅོམའདས་ལ་ཞུ་བར་མཛོད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་དགོངས་པར་མཛོད། འོན་ཀྱང་འདིར་ང་ལ་ཁང་བཟང་གསར་པ་ཞིག་ཡོད་པས་གཟིགས་པར་ཞུ་ཞེས་གསུངས་སོ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཆོག་མིག་གིས་ཅང་མི་གསུང་བར་གདན་དྲངས་པ་བཞེས་ཏེ་བརྒྱ་བྱིན་དང་ལྷན་དུ་ཁང་བཟང་དུ་ཕེབས་སོ། ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་བརྒྱ་བྱིན་ཕེབས་པ་རྒྱང་རིང་ནས་མཐོང་སྟེ་ལྷའི་རོལ་མོ་བྱེད་ཅིང་ལ་ལས་གླུ་ལེན། ལ་ལས་གར་བྱེད། ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ལུས་ལ་རྒྱན་ཆ་སྣ་ཚོགས་བཏགས་ཤིང་སྙན་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་རོལ་མོ་ལྔ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ་ནི་མཁས་པས་བྱས་པའི་རོལ་མོ་དང་མི་འདྲའོ། ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་བཙུན་པ་མཆོག་མིག་གཟིགས་པ་ན་ཐམས་ཅད་ངོ་ཚ་ནས་ཁང་པའི་ནང་དུ་ཡིབ་བོ།

時，天帝釋語尊者大目揵連：「觀此堂觀地好平正，其壁、柱、梁、重閣、牕牖、羅網、簾障，悉皆嚴好。」

尊者大目揵連語帝釋言：「憍尸迦！先修善法福德因緣，成此妙果。」

如是，帝釋三自稱歎，問尊者大目揵連，尊者大目揵連亦再三答。

時，尊者大目揵連作是念：「今此帝釋極自放逸，著界神住，嘆此堂觀，我當令彼心生厭離。」即入三昧，以神通力，以一足指撇其堂觀，悉令震動。時，尊者大目揵連即沒不現。

諸天女眾見此堂觀震掉動搖，顛沛恐怖，東西馳走，白帝釋言：「此是憍尸迦大師，有此大功德力耶？」

時，天帝釋語諸天女：「此非我師，是大師弟子大目揵連，梵行清凈，大德大力者。」

諸天女言：「善哉！憍尸迦！乃有如此梵行大德大力同學，大師德力當復如何？」

（五〇六）

如是我聞：

一時，佛住三十三天驄色虛軟石上，去波梨耶多羅、拘毗陀羅香樹不遠夏安居，為母及三十三天說法。爾時，尊者大目揵連在舍衛國祇樹給孤獨園安居。

我來為您將這段文字翻譯成藏文： དེའི་ཚེ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་སྨྲས་པ། ཁང་བཟང་འདིའི་ས་གཞི་ཤིན་ཏུ་བདེ་ཞིང་བཟང་བ་དང༌། རྩིག་པ་དང་ཀ་བ་དང་གདུང་མ་དང་ཐོག་བརྩེགས་དང་སྒེའུ་ཁུང་དང་དྲ་བ་དང་ཡོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མཛེས་ཤིང་བཟང་བ་འདུག་གོ། མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སྨྲས་པ། ཀོའུ་ཤི་ཀ། སྔོན་དགེ་བའི་ཆོས་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་བསྒྲུབས་པས་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འདི་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ།། དེ་ལྟར་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ལན་གསུམ་དུ་བསྔགས་ཤིང་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་དྲིས་པ་དང༌། མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་ཀྱང་ལན་གསུམ་དུ་ལན་བཏབ་བོ།། དེའི་ཚེ་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། ད་ལྟ་བརྒྱ་བྱིན་འདི་ཤིན་ཏུ་བག་མེད་པར་གྱུར་ཅིང་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་ལ་ཆགས་ནས་གནས་ཤིང་ཁང་བཟང་འདི་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད་པས། བདག་གིས་འདིའི་སེམས་སྐྱོ་བར་བྱའོ་སྙམ་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་རྐང་པའི་མཐེ་བོ་གཅིག་གིས་ཁང་བཟང་དེ་གཡོས་པར་བྱས་པས་ཐམས་ཅད་འདར་ཞིང་གཡོས་སོ།། དེའི་ཚེ་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏོ།། ལྷའི་བུ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ཁང་བཟང་དེ་གཡོ་ཞིང་འདར་བ་མཐོང་ནས་སྐྲག་ཅིང་འཇིགས་ཏེ་ཤར་ནུབ་ཏུ་བྲོས་ནས་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སྨྲས་པ། ཀོའུ་ཤི་ཀ་ཁྱོད་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་འདི་འདྲ་བ་ཡོད་དམ། དེའི་ཚེ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ལྷའི་བུ་མོ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། འདི་ནི་ང་མ་ཡིན་གྱི། མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་གཙང་མ་བསོད་ནམས་དང་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ།། ལྷའི་བུ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ཀོའུ་ཤི་ཀ་ལེགས་སོ།། ཁྱོད་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསོད་ནམས་དང་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པའི་གྲོགས་མཆེད་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་ན། ཁྱོད་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་མཐུ་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། ལྔ་བརྒྱ་དྲུག་པའོ།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷའི་གནས་ན་རྟ་མདོག་འི་རྡོ་ལེབ་མཉེན་པོའི་སྟེང་དུ་བཞུགས་ཏེ། པ་རི་ཡ་ཏ་ར་དང་ཀོ་བི་དྒྷ་རའི་ལྗོན་ཤིང་གི་དྲུང་དང་མི་རིང་བར་དབྱར་གནས་པར་མཛད་ཅིང༌། ཡུམ་དང་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པའི་ཚེ། མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་དབྱར་གནས་པར་མཛད་དོ།།

時，諸四眾詣尊者大目揵連所，稽首禮足，退坐一面，白尊者大目揵連：「知世尊夏安居處不？」

尊者大目揵連答言：「我聞世尊在三十三天驄色虛軟石上，去波梨耶多羅、拘毗陀羅香樹不遠夏安居，為母及三十三天說法。」

時，諸四眾聞尊者大目揵連所說，歡喜隨喜，各從座起，作禮而去。

時，諸四眾過三月安居已，復詣尊者大目揵連所，稽首禮足，退坐一面。時，尊者大目揵連為諸四眾種種說法，示、教、照、喜；示、教、照、喜已，默然而住。

時，諸四眾從座而起，稽首作禮，白尊者大目揵連：「尊者大目揵連！當知我等不見世尊已久，眾甚虛渴欲見世尊。尊者大目揵連！若不憚勞者，愿為我等往詣三十三天，普為我等問訊世尊：『少病少惱，起居輕利，安樂住不？』又白世尊：『閻浮提四眾愿見世尊，而無神力升三十三天禮敬世尊，三十三天自有神力來下人中，唯愿世尊還閻浮提，以哀愍故。』」時，尊者大目犍連默然而許。

時，諸四眾知尊者大目犍連默然許已，各從座起，作禮而去。

爾時，尊者大目犍連知四眾去已，即入三昧，如其正受，如大力士屈伸臂頃，從舍衛國沒，於三十三天驄色虛軟石上，去波梨耶多羅、拘毗陀羅香樹不遠而現。

我來為您將這段文字翻譯成藏文： དེའི་ཚེ་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དབྱར་གནས་པའི་གནས་མཁྱེན་ནམ། མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་སྨྲས་པ། བདག་གིས་ཐོས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷའི་གནས་ན་རྟ་མདོག་གི་རྡོ་ལེབ་མཉེན་པོའི་སྟེང་དུ་བཞུགས་ཏེ། པ་རི་ཡ་ཏ་ར་དང་ཀོ་བི་དྒྷ་རའི་ལྗོན་ཤིང་གི་དྲུང་དང་མི་རིང་བར་དབྱར་གནས་པར་མཛད་ཅིང༌། ཡུམ་དང་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད་དོ།། དེའི་ཚེ་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་ཕྱག་བཙལ་ནས་སོང་ངོ༌།། དེའི་ཚེ་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་ཟླ་བ་གསུམ་གྱི་དབྱར་གནས་པ་འདས་ནས། ཡང་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། དེའི་ཚེ་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་ལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་བསྟན་ཏེ། བསྟན་པ་དང༌། བསླབ་པ་དང༌། གསལ་བར་བྱས་པ་དང༌། དགའ་བར་བྱས་ནས་ཅང་མི་གསུང་བར་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ།། མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། བདག་ཅག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་མཇལ་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པས་འཁོར་རྣམས་ཤིན་ཏུ་སྐོམ་ཞིང་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཇལ་བར་འདོད་དོ།། མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ། གལ་ཏེ་ངལ་བར་མི་དགོངས་ན། བདག་ཅག་གི་ཆེད་དུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་གནས་སུ་གཤེགས་ཏེ། བདག་ཅག་གི་ཚབ་ཏུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ། སྐུ་ཁམས་བདེ་ཞིང་གནོད་པ་ཆུང་ངམ། བཞེངས་བཞུད་ཡང་བ་དང༌། བདེཞུགས་སམ་ཞེས་ཞུ་བ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་གསོལ་བར་ཞུ། འཛམ་བུའི་གླིང་གི་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཇལ་བར་འདོད་ཀྱང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་གནས་སུ་འགྲོ་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་མ་མཆིས་ཤིང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ལ་མི་ཡུལ་དུ་འབྱོན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་མངའ་བས། ཐུགས་རྗེས་གཟིགས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་གཤེགས་པར་ཞུ། དེའི་ཚེ་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་བར་མཛད་དོ།། དེའི་ཚེ་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་བར་མཁྱེན་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་ཕྱག་བཙལ་ནས་སོང་ངོ༌།། དེའི་ཚེ་མཆོག་ཟུང་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་སོང་བར་མཁྱེན་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ། ཇི་ལྟར་མཉམ་པར་བཞག་པ་བཞིན་དུ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ལག་པ་བརྐྱང་བསྐུམ་བྱེད་པའི་ཡུན་ཙམ་གྱིས། མཉན་ཡོད་ནས་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏེ། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷའི་གནས་ན་རྟ་མདོག་གི་རྡོ་ལེབ་མཉེན་པོའི་སྟེང་དུ། པ་རི་ཡ་ཏ་ར་དང་ཀོ་བི་དྒྷ་རའི་ལྗོན་ཤིང་དང་མི་རིང་བར་སྣང་བར་གྱུར་ཏོ།།

爾時，世尊與三十三天眾無量眷屬圍繞說法。

時，尊者大目犍連遙見世尊，踴躍歡喜，作是念：「今日世尊，諸天大眾圍繞說法，與閻浮提眾會不異。」

爾時，世尊知尊者大目犍連心之所念，語尊者大目犍連言：「大目犍連！非為自力，我欲為諸天說法，彼即來集，欲令其去，彼即還去，彼隨心來，隨心去也。」

爾時，尊者大目犍連稽首佛足，退坐一面，白世尊言：「種種諸天大眾雲集，彼天眾中，有曾從佛世尊聞所說法，得不壞凈，身壞命終，來生於此？」

佛告尊者大目犍連：「如是，如是。此中種種諸天來雲集者，有從宿命聞法，得佛不壞凈，法、僧不壞凈，聖戒成就，身壞命終，來生於此。」

時，天帝釋見世尊與尊者大目犍連嘆說，諸天眾共語已，語尊者大目犍連：「如是，如是。尊者大目犍連！此中種種眾會皆是宿命，曾聞正法，得於佛不壞凈，法、僧不壞凈，聖戒成就，身壞命終，來生於此。」

時，有異比丘見世尊與尊者大目犍連及天帝釋語言善相述可已，語尊者大目犍連：「如是，如是。尊者大目犍連！是中種種諸天來會此者，皆是宿命曾聞正法，得於佛不壞凈，法、僧不壞凈，聖戒成就，身壞命終，而來生此。

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར་ནས་ཆོས་གསུངས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་གཟིགས་ནས་དགའ་སྤྲོ་རབ་ཏུ་འཕེལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་སོ། །དེ་རིང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྷའི་འཁོར་ཆེན་པོས་བསྐོར་ནས་ཆོས་གསུང་བ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་འདུས་པ་དང་མི་འདྲའོ། ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོའི་ཐུགས་ཀྱི་བསམ་པ་མཁྱེན་ནས། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ། རང་གི་མཐུ་མ་ཡིན་ཏེ། ང་ལྷ་རྣམས་ལ་ཆོས་བཤད་པར་འདོད་ན་དེ་དག་འདུ་བར་འགྱུར། འགྲོ་བར་འདོད་ན་དེ་དག་ཕྱིར་འགྲོ། དེ་དག་སེམས་བཞིན་དུ་འོང་ཞིང་སེམས་བཞིན་དུ་འགྲོའོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་པ། ལྷའི་འཁོར་ཆེན་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་འདུས་པ་འདི་དག་གི་ནང་ན་སྔོན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལས་ཆོས་ཐོས་ནས་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་ཐོབ་སྟེ་ལུས་ཞིག་ནས་ཚེ་འཕོས་ཏེ་འདིར་སྐྱེས་པ་ཡོད་དམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །འདིར་ལྷ་སྣ་ཚོགས་པ་འདུས་པ་འདི་དག་གི་ནང་ན་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་ནས་ཆོས་ཐོས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཐོབ་ནས་ལུས་ཞིག་སྟེ་ཚེ་འཕོས་ནས་འདིར་སྐྱེས་པ་ཡོད་དོ། ། དེའི་ཚེ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་ལྷའི་འཁོར་རྣམས་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད་ཅིང་གསུང་གླེང་མཛད་པ་མཐོང་ནས། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་ན་པོ་ལ་སྨྲས་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ། འདིར་འདུས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་ནས་དམ་པའི་ཆོས་ཐོས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཐོབ་ནས་ལུས་ཞིག་སྟེ་ཚེ་འཕོས་ནས་འདིར་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་གཞན་ཞིག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་གསུང་གླེང་ལེགས་པར་མཐུན་པར་མཛད་པ་མཐོང་ནས། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་སྨྲས་པ། དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ། འདིར་འདུས་པའི་ལྷ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་སྔོན་གྱི་ཚེ་རབས་ནས་དམ་པའི་ཆོས་ཐོས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཐོབ་ནས་ལུས་ཞིག་སྟེ་ཚེ་འཕོས་ནས་འདིར་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །

」

時，有一天子從座起，整衣服，偏袒右肩，合掌白佛：「世尊！我亦成就於佛不壞凈，故來生此。」

復有天子言：「我得法不壞凈。」

有言得僧不壞凈，有言聖戒成就，故來生此。如是諸天無量千數，於世尊前各自記說得須陀洹法，悉于佛前即沒不現。

時，尊者大目犍連知諸天眾去，不久從座起，整衣服，偏袒右肩，白佛言：「世尊！閻浮提四眾稽首敬禮世尊足，問訊世尊：『少病少惱，起居輕利，安樂住不？』四眾思慕，愿見世尊。又白世尊：『我等人間無有神力升三十三天禮覲世尊，然彼諸天有大德力悉能來下至閻浮提，唯愿世尊還閻浮提，愍四眾故。』」

佛告目犍連：「汝可還彼，語閻浮提人：『卻後七日，世尊當從三十三天還閻浮提僧迦舍城，于外門外優曇缽樹下。』」

尊者大目揵連受世尊教，即入三昧。譬如力士屈伸臂頃，從三十三天沒，至閻浮提，告諸四眾：「諸人當知，世尊卻後七日，從三十三天還閻浮提僧迦舍城，于外門外優曇缽樹下。」

如期七日，世尊從三十三天下閻浮提僧迦舍城優曇缽樹下，天龍鬼神，乃至梵天，悉從來下，即於此時，名此會名天下處。

དེའི་ཚེ་ལྷའི་བུ་ཞིག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་བཀབ་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། བདག་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་ཐོབ་པས་འདིར་སྐྱེས་པ་ལགས་སོ། ། ཡང་ལྷའི་བུ་གཞན་ཞིག་གིས་སྨྲས་པ། བདག་ནི་ཆོས་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་ཐོབ་བོ། ། ཁ་ཅིག་གིས་དགེ་འདུན་ལ་མི་ཉམས་པའི་དད་པ་ཐོབ་ཅེས་སྨྲས། ཁ་ཅིག་གིས་འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པས་འདིར་སྐྱེས་ཞེས་སྨྲས་སོ། །དེ་ལྟར་ལྷ་སྟོང་ཕྲག་གྲངས་མེད་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་ཆོས་ཐོབ་པ་རང་རང་གིས་ལུང་བསྟན་ནས། ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ནས་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་ལྷའི་ཚོགས་རྣམས་སོང་བ་མཁྱེན་ནས། མི་རིང་བར་སྟན་ལས་བཞེངས་ཏེ། གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་བཀབ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས། འཛམ་བུའི་གླིང་གི་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་ཞུ་བ། སྙུན་ཆུང་ངམ། གནོད་པ་ཆུང་ངམ། བཞེངས་བཞུགས་ཡང་ངམ། བདེ་བར་བཞུགས་སམ། འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཇལ་བར་འདོད་པས་དྲན་ནོ། །ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུ་བ། བདག་ཅག་མི་རྣམས་ལ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷའི་གནས་སུ་འགྲོ་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་མ་མཆིས་ཀྱང་། ལྷ་དེ་དག་ནི་མཐུ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་འབྱོན་ནུས་པས། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་གཤེགས་པར་ཞུ། འཁོར་བཞི་པོ་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བའི་སླད་དུའོ། ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་སོང་ལ། འཛམ་བུའི་གླིང་གི་མི་རྣམས་ལ་སྨྲོས་ཤིག །ཞག་བདུན་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷའི་གནས་ནས་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེང་གེ་ཁྱིམ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྒོའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཨུ་དུམ་ཝ་རའི་ང་དུ་བྱོན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲོས་ཤིག ། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་མནོས་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་སོ། །དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ལག་པ་བརྐྱང་བའམ་བསྐུམས་པ་ཙམ་གྱིས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་གནས་ནས་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏེ། འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་བྱོན་ནས་འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། མི་རྣམས་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །ཞག་བདུན་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་གནས་ནས་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེང་གེ་ཁྱིམ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྒོའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཨུ་དུམ་ཝ་རའི་ཤིང་དྲུང་དུ་བྱོན་པར་འགྱུར་རོ། ། ཞག་བདུན་དུས་ལ་བབ་པ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་གནས་ནས་འཛམ་བུའི་གླིང་གི་སེང་གེ་ཁྱིམ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཨུ་དུམ་ཝ་རའི་ཤིང་དྲུང་དུ་བྱོན་ཏོ། །ལྷ་དང་ཀླུ་དང་གནོད་སྦྱིན་དང་། ཚངས་པའི་བར་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱང་ཕེབས་པས། དེའི་ཚེ་འདུས་པ་དེ་ལ་ལྷ་བབས་པའི་གནས་ཞེས་བྱ་བར་གྲགས་སོ། །

（五〇七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，有四十天子來詣尊者大目犍連所，稽首作禮，退坐一面。

時，尊者大目犍連語諸天子言：「善哉！諸天子！于佛不壞凈成就，法、僧不壞凈成就。」

時，四十天子從座起，整衣服，偏袒右肩，合掌白尊者大目揵連：「我得於佛不壞凈，於法、僧不壞凈，聖戒成就，故生天上。」有一天言：「得於佛不壞凈。」有言：「得法不壞凈。」有言：「得僧不壞凈。」有言：「聖戒成就，身壞命終，得生天上。」

時，四十天子于尊者大目犍連前，各自記說得須陀洹果，即沒不現。如四十天子。如是四百、八百、十千天子亦如是說。

（五〇八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。時，尊者大目犍連與尊者勒叉那比丘共在耆阇崛山中。

尊者勒叉那晨朝詣尊者大目犍連所，語尊者大目犍連：「共出耆阇崛山，入王舍城乞食。」時，尊者大目犍連默然而許，即共出耆阇崛山，入王舍城乞食。行至一處，尊者大目犍連心有所念，欣然微笑。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་ཀ་ལན་ད་ཀའི་བུ་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ལྷའི་བུ་བཞི་བཅུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ག་ལ་བ་དེར་འོངས་ནས། ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། ། དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མཽད་གལ་གྱི་བུས་ལྷའི་བུ་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཀྱེ་ལྷའི་བུ་དག །སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་ལེགས་སོ། ། དེ་ནས་ལྷའི་བུ་བཞི་བཅུ་པོ་དེ་དག་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་ཕྲག་པ་གཡས་པར་གཟར་ནས། ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བདག་ཅག་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པས་ལྷར་སྐྱེས་སོ། །ཁ་ཅིག་གིས་སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཐོབ་ཅེས་སྨྲས། ཁ་ཅིག་གིས་ཆོས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཐོབ་ཅེས་སྨྲས། ཁ་ཅིག་གིས་དགེ་འདུན་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་ཐོབ་ཅེས་སྨྲས། ཁ་ཅིག་གིས་འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པས་ལུས་ཞིག་ནས་ཤི་འཕོས་ཏེ་ལྷར་སྐྱེས་སོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། ། དེ་ནས་ལྷའི་བུ་བཞི་བཅུ་པོ་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མཽད་གལ་གྱི་བུའི་མདུན་དུ་རང་རང་གི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་ལུང་བསྟན་ནས་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏོ། །ཇི་ལྟར་ལྷའི་བུ་བཞི་བཅུ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་དུ་བཞི་བརྒྱ་དང་། བརྒྱད་བརྒྱ་དང་། ཁྲི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྨྲས་སོ། ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་ཀ་ལན་ད་ཀའི་བུ་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་དང་། དགེ་སློང་ལེག་ཤ་ན་གཉིས་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། ། དགེ་སློང་ལེག་ཤ་ན་སྔ་དྲོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ནས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལས་བབས་ཏེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་འཇུག་པར་བགྱིའོ། །དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མཽད་གལ་གྱི་བུས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་ནས། དེ་གཉིས་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལས་བབས་ཏེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཞུགས་སོ། །གནས་གཅིག་ཏུ་བྱོན་པ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་མཽད་གལ་གྱི་བུའི་ཐུགས་ལ་དགོངས་པ་འགའ་ཞིག་འཁྲུངས་ནས་དགྱེས་ཏེ་འཛུམ་པ་མཛད་དོ། །

尊者勒叉那見微笑已，即問尊者大目犍連言：「若佛及佛弟子欣然微笑，非無因緣，尊者今日何因何緣而發微笑？」

尊者大目犍連言：「所問非時，且入王舍城乞食，還於世尊前，當問是事，是應時問，當爲汝說。」

時，尊者大目揵連與尊者勒叉那入王舍城乞食而還，洗足，舉衣缽，俱詣佛所，稽首佛足，退坐一面。尊者勒叉那問尊者大目揵連：「我今晨朝與汝共出耆阇崛山乞食，汝於一處欣然微笑，我即問汝微笑因緣，汝答我言所問非時，今復問汝何因何緣欣然微笑？」

尊者大目犍連語尊者勒叉那：「我路中見一眾生，身如樓閣，啼哭號呼，憂悲苦痛，乘虛而行。我見是已，作是思惟：『如是眾生受如此身，而有如是憂悲大苦。』故發微笑。」

爾時，世尊告諸比丘：「善哉！善哉！我聲聞中，住實眼、實智、實義、實法，決定通達，見是眾生，我亦見此眾生，而不說者，恐人不信。所以者何？如來所說，有不信者，是愚癡人長夜受苦。」

佛告諸比丘：「過去世時，彼大身眾生在此王舍城，為屠牛兒，以屠牛因緣故，于百千歲墮地獄中，從地獄出，有屠牛餘罪，得如是身，常受如是憂悲惱苦。如是，諸比丘！如尊者大目犍連所見不異，汝等受持。

བཙུན་པ་ལེགས་མཐོང་གིས་འཛུམ་པ་མཐོང་ནས། བཙུན་པ་མཽང་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་པ། སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་འཛུམ་པ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་མི་མཛད་ན། བཙུན་པ་དེང་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་འཛུམ་པར་མཛད། བཙུན་པ་མཽང་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། དྲི་བའི་དུས་མ་ཡིན་གྱིས། རེ་ཞིག་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་འཇུག་པར་བྱའོ། །སླར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་འོངས་ནས་དོན་འདི་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དྲི་བའི་དུས་ཡིན་པས་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ།། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽང་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་བཙུན་པ་ལེགས་མཐོང་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་སོང་སྟེ་ཚུར་འོངས་ནས། ཞབས་བཀྲུས་ཏེ། གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བཞག་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེར་སོང་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །བཙུན་པ་ལེགས་མཐོང་གིས་བཙུན་པ་མཽང་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བདག་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་ཁྱོད་དང་ལྷན་ཅིག་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལས་བསོད་སྙོམས་ལ་སོང་བ་ན། ཁྱོད་གནས་གཅིག་ཏུ་འཛུམ་པ་མཛད་པ་དང༌། བདག་གིས་འཛུམ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དྲིས་པ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་དྲི་བའི་དུས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་ན། ད་ཡང་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་འཛུམ་པར་མཛད་པ་དྲི་བར་བགྱིའོ།། བཙུན་པ་མཽང་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་བཙུན་པ་ལེགས་མཐོང་ལ་སྨྲས་པ། བདག་གིས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་མཐོང་སྟེ། ལུས་ནི་ཁང་བརྩེགས་ལྟ་བུ། ངུ་ཞིང་སྐད་འདོན་པ། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གདུངས་པ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ་ཞིག་མཐོང་ངོ༌། །བདག་གིས་དེ་མཐོང་ནས་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ། སེམས་ཅན་འདི་ལྟ་བུའི་ལུས་བླངས་ནས་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུ་མྱོང་བར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་ནས་འཛུམ་པ་མཛད་དོ།། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ། །ལེགས་སོ། །ངའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་དངོས་པོའི་མིག །དངོས་པོའི་ཡེ་ཤེས། དངོས་པོའི་དོན། དངོས་པོའི་ཆོས་ལ་གནས་པ། ངེས་པར་རྟོགས་པ། སེམས་ཅན་འདི་མཐོང་བ་ནི། ངས་ཀྱང་སེམས་དི་མཐོང་མོད་ཀྱི། མ་སྨྲས་པ་ནི་མི་རྣམས་མི་ཡིད་ཆེས་པར་དོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལ་མི་ཡིད་ཆེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བླུན་པོ་དེ་དག་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ།། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འདས་པའི་དུས་ན་ལུས་ཆེན་པོ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་དེ་ནི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདི་ཉིད་དུ་བ་ལང་གསོད་མཁན་གྱི་བུ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། བ་ལང་གསོད་པའི་རྒྱུས་ལོ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་དམྱལ་བར་ལྷུང་ངོ༌། །དམྱལ་བ་ནས་ཐར་ནས་བ་ལང་བསད་པའི་ལས་ཀྱི་ལྷག་མས་ལུས་འདི་ལྟ་བུ་ཐོབ་སྟེ། རྟག་ཏུ་མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གདུངས་པ་འདི་ལྟ་བུ་མྱོང་བར་གྱུར་ཏོ། །དེ་ལྟར་དགེ་སློང་དག །བཙུན་པ་མཽང་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་མི་འདྲ་བ་མེད་པས་ཁྱེད་ཀྱིས་ཟུངས་ཤིག།

」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五〇九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。爾時，尊者大目犍連與尊者勒叉那在耆阇崛山。

尊者勒叉那于晨朝時詣尊者大目犍連所，語尊者大目犍連：「共出耆阇崛山，入王舍城乞食。」尊者大目犍連默然而許，即共出耆阇崛山，入王舍城乞食。

行至一處，尊者大目犍連心有所念，欣然微笑。尊者勒叉那見尊者大目犍連微笑，即問言：「尊者！若佛及佛聲聞弟子欣然微笑，非無因緣，尊者今日何因何緣而發微笑？」

尊者大目犍連言：「所問非時，且乞食，還於世尊前，當問是事，是應時問。」

尊者大目犍連與尊者勒叉那共入城乞食，食已還，洗足，舉衣缽，俱詣佛所，稽首佛足，退坐一面。尊者勒叉那問尊者大目犍連：「我今晨朝與汝共入王舍城乞食，汝於一處欣然微笑，我即問汝何因緣笑，汝答我言所問非時，我今問汝何因何緣欣然微笑？」

尊者大目犍連語尊者勒叉那：「我于路中見一眾生，筋骨相連，舉身不凈，臭穢可厭，烏、鴟、雕、鷲、野干、餓狗隨而護食，或從脅肋探其內藏而取食之，極大苦痛，啼哭號呼。

」

以下是藏文翻譯： སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་ན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། （ལྔ་བརྒྱ་དགུ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་ན་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་བཙུན་པ་ལེགས་པ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། བཙུན་པ་ལེགས་པས་ཐོ་རངས་ཀྱི་དུས་སུ་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོའི་དྲུང་དུ་སོང་ནས། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། "བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ནས་མཉམ་དུ་བཞུད་དེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་པར་ཞུ།" བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་བ་མཛད་དེ། མཉམ་དུ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ནས་བཞུད་དེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་སོ། གནས་གཅིག་ཏུ་ཕེབས་པ་ན། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོའི་ཐུགས་ལ་དགོངས་པ་འགའ་ཞིག་འཁྲུངས་ནས་དགྱེས་བཞིན་འཛུམ་པ་མཛད་དོ། བཙུན་པ་ལེགས་པས་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་འཛུམ་པ་མཛད་པ་མཐོང་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་ཞུས་སོ། "བཙུན་པ་ལགས། སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དགྱེས་བཞིན་འཛུམ་པ་མཛད་པ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་མི་མཛད་ན། བཙུན་པས་དེ་རིང་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་འཛུམ་པ་མཛད་པ་ལགས།" བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་གསུངས་པ། "དྲི་བ་དེ་ནི་དུས་མ་ཡིན་པས། རེ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་མཛད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཕྱིན་ནས་དོན་འདི་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དུས་སུ་དྲི་བའི་སྐབས་ཡིན་ནོ།" བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་བཙུན་པ་ལེགས་པ་གཉིས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཕེབས་ཏེ། བསོད་སྙོམས་མཛད་ཟིན་ནས་ཕྱིར་ཕེབས་ཏེ། ཞབས་བཀྲུས་ནས། ཆོས་གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བཞག་སྟེ། མཉམ་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ད་བྱོན་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བཞུགས་སོ། བཙུན་པ་ལེགས་པས་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུས་པ། "བདག་དེ་རིང་ཐོ་རངས་ཁྱེད་དང་མཉམ་དུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཕྱིན་པའི་ཚེ། ཁྱེད་ཀྱིས་གནས་གཅིག་ཏུ་དགྱེས་བཞིན་འཛུམ་པ་མཛད་པ་དང་། བདག་གིས་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་འཛུམ་པ་མཛད་པ་ཞུས་པ་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་བདག་ལ་དུས་མ་ཡིན་པར་གསུངས་པས། ད་ནི་བདག་གིས་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་དགྱེས་བཞིན་འཛུམ་པ་མཛད་པ་ཞུ་བ་ལགས།" བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་བཙུན་པ་ལེགས་པ་ལ་གསུངས་པ། "ངས་ལམ་བར་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་མཐོང་བ་ནི། རུས་པ་དང་ཤ་རྒྱུས་རྣམས་འབྲེལ་ཅིང་། ལུས་ཐམས་ཅད་མི་གཙང་བ། དྲི་ང་བ་ཞེ་འགྲས་པ། བྱ་རོག་དང་། འུག་པ་དང་། རྒོད་དང་། བྱ་རྒོད་དང་། འཕྲ་བ་དང་། ཁྱི་བཀྲེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཤིང་ཟ་བར་བྱེད་པ། ཡང་ན་རྩིབས་ལོགས་ནས་ནང་ཁྲོལ་རྣམས་བཏོན་ཏེ་ཟ་བར་བྱེད་པ། སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་མྱོང་བཞིན་དུ་ངུ་ཞིང་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་།"

我見是已，心即念言：『如是眾生得如是身，而受如是不饒益苦。』」

爾時，世尊告諸比丘：「善哉！比丘！我聲聞中住實眼、實智、實義、實法，決定通達，見如是眾生。我亦見是眾生，而不說者，恐不信故。所以者何？如來所說，有不信者，是愚癡人長夜當受不饒益苦。諸比丘！是眾生者，過去世時，於此王舍城為屠牛弟子，緣屠牛罪故，已百千歲墮地獄中受無量苦，彼屠牛惡行餘罪緣故，今得此身，續受如是不饒益苦。諸比丘！如大目揵連所見，真實不異，汝等受持。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五一〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城迦蘭陀竹園。尊者大目犍連與尊者勒叉那在耆阇崛山中。

尊者勒叉那于晨朝時詣尊者大目犍連所，語尊者大目犍連：「共出耆阇崛山，入王舍城乞食。」尊者大目犍連默然而許，即共出耆阇崛山，入王舍城乞食。

行至一處，尊者大目犍連心有所念，欣然微笑。尊者勒叉那見尊者大目犍連微笑，即問言：「尊者！若佛及佛聲聞弟子欣然微笑，非無因緣，尊者今日何因何緣而發微笑？」

尊者大目犍連言：「所問非時，且乞食，還於世尊前，當問是事，是應時問。

བདག་གིས་དེ་མཐོང་ནས་སེམས་ལ་འདི་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །སེམས་ཅན་འདི་ལྟ་བུས་ལུས་འདི་ལྟ་བུ་ཐོབ་ནས་ཕན་པ་མ་ཡིན་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་མྱོང་བར་གྱུར་ཏོ། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །དགེ་སློང་དག །ངའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་མིག་བདེན་པ་དང་། ཤེས་རབ་བདེན་པ་དང་། དོན་བདེན་པ་དང་། ཆོས་བདེན་པ་ལ་གནས་པ། ངེས་པར་རྟོགས་པ། སེམས་ཅན་འདི་ལྟ་བུ་མཐོང་བའོ། །ངས་ཀྱང་སེམས་ཅན་འདི་མཐོང་མོད་ཀྱི་མ་སྨྲས་ཏེ། ཡིད་མི་ཆེས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བླུན་པོ་སྟེ། མཚན་མོ་རིང་པོར་ཕན་པ་མ་ཡིན་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །དགེ་སློང་དག །སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདི་ཉིད་དུ་བ་ལང་གསོད་མཁན་དུ་གྱུར་ཏེ། བ་ལང་བསད་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུས་ལོ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱངས་ནས། བ་ལང་བསད་པའི་ལས་ངན་པའི་ལྷག་མའི་རྒྱུས་ད་ལྟར་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་ཕན་པ་མ་ཡིན་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་མྱོང་བར་གྱུར་ཏོ། །དགེ་སློང་དག །མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་ནི་ཡང་དག་པ་སྟེ་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་ཁྱེད་ཀྱིས་ཟུངས་ཤིག ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་ན། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། （ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་པ།） འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་འོད་མའི་ཚལ་ན་བཞུགས་སོ། །བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་བཙུན་པ་ལེགས་པ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་བཞུགས་སོ། བཙུན་པ་ལེགས་པས་ཐོ་རངས་ཀྱི་དུས་སུ་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོའི་དྲུང་དུ་སོང་ནས། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །"བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ནས་མཉམ་དུ་བེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་པར་ཞུ།" བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་ཅང་མི་གསུང་བས་གནང་བ་མཛད་དེ། མཉམ་དུ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ནས་བཞུད་དེ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་སོ། གནས་གཅིག་ཏུ་ཕེབས་པ་ན། བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོའི་ཐུགས་ལ་དགོངས་པ་འགའ་ཞིག་འཁྲུངས་ནས་དགྱེས་བཞིན་འཛུམ་པ་མཛད་དོ། །བཙུན་པ་ལེགས་པས་བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་འཛུམ་པ་མཛད་པ་མཐོང་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་ཞུས་སོ། །"བཙུན་པ་ལགས། སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དགྱེས་བཞིན་འཛུམ་པ་མཛད་པ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་མི་མཛད་ན། བཙུན་པས་དེ་རིང་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་འཛུམ་པ་མཛད་པ་ལགས།" བཙུན་པ་མཽད་གལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་གསུངས་པ། "དྲི་བ་དེ་ནི་དུས་མ་ཡིན་པས། རེ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་མཛད་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་ཕྱིན་ནས་དོན་འདི་དྲི་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་དུས་སུ་དྲི་བའི་སྐབས་ཡིན་ནོ།"

」

尊者大目犍連與尊者勒叉那共入城乞食已，還洗足，舉衣缽，俱詣佛所，稽首佛足，退坐一面。尊者勒叉那問尊者大目犍連：「我今晨朝共入王舍城乞食，汝於一處欣然微笑，我即問汝微笑因緣，汝答我言所問非時，我今問汝何因何緣欣然微笑？」

尊者大目犍連語勒叉那：「我于路中見一大身眾生，舉身無皮，純一肉段，乘空而行，烏、鴟、雕、鷲、野干、餓狗隨而護食，或從脅肋探其內藏而取食之，苦痛切迫，啼哭號呼。我即思惟：『如是眾生得如是身，乃受如是不饒益苦。』」

佛告諸比丘：「善哉！比丘！我聲聞中，住實眼、實智、實義、實法，決定通達，見是眾生，我亦見是眾生，而不說者，恐不信故。所以者何？如來所說，有不信者，是愚癡人長夜當受不饒益苦。諸比丘！是眾生者，過去世時，於此王舍城為屠羊者，緣斯罪故，已百千歲墮地獄中受無量苦，今得此身，餘罪緣故，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實無異，汝等受持。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五一一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城，乃至尊者大目犍連於路中見一大身眾生，舉體無皮，形如脯臘，乘虛而行。

」

尊者大目犍連與尊者勒叉那共入城乞食已，還洗足，舉衣缽，俱詣佛所，稽首佛足，退坐一面。尊者勒叉那問尊者大目犍連：「我今晨朝共入王舍城乞食，汝於一處欣然微笑，我即問汝微笑因緣，汝答我言所問非時，我今問汝何因何緣欣然微笑？」

尊者大目犍連語勒叉那：「我于路中見一大身眾生，舉身無皮，純一肉段，乘空而行，烏、鴟、雕、鷲、野干、餓狗隨而護食，或從脅肋探其內藏而取食之，苦痛切迫，啼哭號呼。我即思惟：『如是眾生得如是身，乃受如是不饒益苦。』」

佛告諸比丘：「善哉！比丘！我聲聞中，住實眼、實智、實義、實法，決定通達，見是眾生，我亦見是眾生，而不說者，恐不信故。所以者何？如來所說，有不信者，是愚癡人長夜當受不饒益苦。諸比丘！是眾生者，過去世時，於此王舍城為屠羊者，緣斯罪故，已百千歲墮地獄中受無量苦，今得此身，餘罪緣故，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實無異，汝等受持。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五一一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城，乃至尊者大目犍連於路中見一大身眾生，舉體無皮，形如脯臘，乘虛而行。

」

བཙུན་པ་མཆོག་གི་སྤྱན་རས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་དང་བཙུན་པ་ལེགས་མཐོང་གཉིས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཕེབས་ཏེ། ཕྱིར་ཞབས་བཀྲུས། གོས་དང་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་བཅར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བཞུགས་སོ། བཙུན་པ་ལེགས་མཐོང་གིས་བཙུན་པ་མཆོག་གི་སྤྱན་རས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་ལ། "ང་ཚོ་དེ་རིང་སྔ་དྲོ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་ལ་ཕྱིན་པའི་སྐབས་སུ། ཁྱེད་ཀྱིས་གནས་གཅིག་ཏུ་དགྱེས་པའི་འཛུམ་མཛད་པ་མཐོང་བས། ངས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་དྲིས་པ་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་དུས་མ་ཡིན་པར་གསུངས་པས། ད་ངས་ཁྱེད་ལ་རྒྱུ་གང་དང་རྐྱེན་གང་གིས་དགྱེས་པའི་འཛུམ་མཛད་པ་ཡིན་ནམ་" ཞེས་དྲིས་སོ། བཙུན་པ་མཆོག་གི་སྤྱན་རས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོས་ལེགས་མཐོང་ལ། "ངས་ལམ་བར་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་གཅིག་མཐོང་བ་དེ་ལུས་ཡོངས་ལ་པགས་པ་མེད་པར་ཤ་གཅིག་པུ་ཡིན་པ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། བྱ་རོག་དང་། འུག་པ། རྒོད་པ། བྱ་རྒོད། འཕར་བ། ཁྱི་བཀྲེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲང་ནས་ཟ་བ། ལ་ལས་རྩིབས་ལོགས་ནས་ནང་ཁྲོལ་བཏོན་ཏེ་ཟ་བ། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་བས་ངུ་ཞིང་འབོད་པར་བྱེད་དོ། ངས་འདི་ལྟར་བསམས་ཏེ། 'སེམས་ཅན་འདི་ལྟ་བུ་ལུས་འདི་ལྟ་བུ་ཐོབ་ནས་ཕན་པ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་མྱོང་བར་བྱེད་དོ་'" ཞེས་གསུངས་སོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། "ལེགས་སོ་དགེ་སློང་དག །ངའི་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་དངོས་པོའི་མིག་དང་། དངོས་པོའི་ཡེ་ཤེས་དང་། དངོས་པོའི་དོན་དང་། དངོས་པོའི་ཆོས་ལ་གནས་པ། ངེས་པར་རྟོགས་པ། སེམས་ཅན་འདི་མཐོང་བ། ངས་ཀྱང་སེམས་ཅན་འདི་མཐོང་མོད་ཀྱི་མ་སྨྲས་པ་ནི་ཡིད་མི་ཆེས་པར་དོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པ་ནི་བྱིས་པ་གཏི་མུག་ཅན་རྣམས་ཡུན་རིང་པོར་ཕན་པ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། དགེ་སློང་དག །སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་རོའི་ཁབ་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་འདིར་ལུག་གསོད་མཁན་ཡིན་ཏེ། སྡིག་པ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ལོ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡིག་པའི་ལྷག་མའི་རྐྱེན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་འདི་རྒྱུན་དུ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག །མཆོག་གི་སྤྱན་རས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་སྟེ་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། ཁྱེད་ཅག་གིས་ཟུངས་ཤིག" སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྟེན་ཏོ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་གཅིག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་: དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཏུ་བཞུགས་ཏེ། བཙུན་པ་མཆོག་གི་སྤྱན་རས་འབྲས་བུ་ཆེན་པོས་ལམ་བར་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་གཅིག་མཐོང་བ་དེ་ལུས་ཡོངས་ལ་པགས་པ་མེད་པར་ཤ་སྐམ་པོ་ལྟ་བུ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བཞིན་པ་མཐོང་ངོ་།

乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城為屠羊弟子，屠羊罪故，已百千歲墮地獄中受無量苦，今得此身，續受斯罪。諸比丘！如大目犍連所見，真實無異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五一二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城，乃至路中見一大身眾生，舉體無皮，形如肉段，乘虛而行。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城自墮其胎，緣斯罪故，墮地獄中已百千歲，受無量苦，以餘罪故，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實無異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五一三）

如是我聞：

一時，佛住王舍城，乃至尊者大目犍連於路中見一大身眾生，舉體生毛，毛如大針，針皆火然，還燒其體，痛徹骨髓。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城為調象士，緣斯罪故，已百千歲墮地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如調象士，如是調馬士、調牛士、好讒人者，及諸種種苦切人者，亦復如是。

བདེ་བར་གཤེགས་པས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་ལུག་གསོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ལུག་གསོད་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུས་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱར་དམྱལ་བར་ལྟུང་ནས་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་། ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་ནས་སྡིག་པའི་ལས་འདི་རྒྱུན་དུ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་བཟུང་བར་གྱིས་ཤིག། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་ཏེ། ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་བ་ནི། ལུས་ཡོངས་སུ་པགས་པ་མེད་པ། དབྱིབས་ཤ་གོང་པོ་ལྟ་བུ། ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བཞིན་པ་ཞིག་གོ། བདེ་བར་གཤེགས་པས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་མངལ་ཕྲོག་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱར་ལྟུང་ནས་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་། ལས་ལྷག་མའི་རྒྱུས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་ནས་སྡུག་བསྔལ་འདི་རྒྱུན་དུ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་བཟུང་བར་གྱིས་ཤིག། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་ཏེ། བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་བ་ནི། ལུས་ཡོངས་སུ་སྤུ་སྐྱེས་པ། སྤུ་རྣམས་ཁབ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ། ཁབ་ཐམས་ཅད་མེ་འབར་ཞིང་། ཡང་རང་གི་ལུས་ལ་སྲེག་པས་སྡུག་བསྔལ་རུས་པའི་གཏིང་དུ་ཟུག་པ་ཞིག་གོ། བདེ་བར་གཤེགས་པས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་གླང་པོ་ཆུལ་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ལས་དེའི་རྒྱུས་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱར་དམྱལ་བར་ལྟུང་ནས་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་། དམྱལ་བའི་ལས་ལྷག་མའི་རྒྱུས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་ནས་སྡུག་བསྔལ་འདི་རྒྱུན་དུ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་བཟུང་བར་གྱིས་ཤིག། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། གླང་པོ་ཆེ་འདུལ་མཁན་བཞིན་དུ། རྟ་འདུལ་མཁན་དང་། བ་ལང་འདུལ་མཁན་དང་། ཕྲ་མ་བྱེད་མཁན་དང་། གཞན་ཡང་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་སྦྱིན་མཁན་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།

（五一四）

如是我聞：

一時，佛住王舍城，乃至尊者大目犍連於路中見一大身眾生，舉身生毛，毛利如刀，其毛火然，還割其體，痛徹骨髓。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城好樂戰諍，刀劍傷人，已百千歲墮地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五一五）

如是我聞：

一時，佛住王舍城，乃至尊者大目犍連於路中見一大身眾生，遍身生毛，其毛似箭，皆悉火然，還燒其身，痛徹骨髓。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城曾為獵師，射諸禽獸，緣斯罪故，已百千歲墮地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五一六）

如是我聞：

一時，佛住王舍城，乃至我于路中見一大身眾生，舉體生毛，毛如䂎𨥨，毛悉火然，還燒其身，痛徹骨髓。

༼ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་ཏེ། བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་བ་ནི། ལུས་ཡོངས་སུ་སྤུ་སྐྱེས་པ། སྤུ་རྣམས་རལ་གྲི་ལྟར་རྣོ་བ། སྤུ་ཐམས་ཅད་མེ་འབར་ཞིང་། ཡང་རང་གི་ལུས་ལ་གཅོད་པས་སྡུག་བསྔལ་རུས་པའི་གཏིང་དུ་ཟུག་པ་ཞིག་གོ། བདེ་བར་གཤེགས་པས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་འཐབ་རྩོད་ལ་དགའ་ཞིང་རལ་གྲིས་མི་ལ་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱར་དམྱལ་བར་ལྟུང་ནས་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་། དམྱལ་བའི་ལས་ལྷག་མའི་རྒྱུས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་ནས་སྡུག་བསྔལ་འདི་རྒྱུན་དུ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་བཟུང་བར་གྱིས་ཤིག། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཅོ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་ཏེ། བཙུན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་བ་ནི། ལུས་ཡོངས་སུ་སྤུ་སྐྱེས་པ། སྤུ་རྣམས་མདའ་ལྟ་བུ། ཐམས་ཅད་མེ་འབར་ཞིང་། ཡང་རང་གི་ལུས་ལ་སྲེག་པས་སྡུག་བསྔལ་རུས་པའི་གཏིང་དུ་ཟུག་པ་ཞིག་གོ། བདེ་བར་གཤེགས་པས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་འདས་པའི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་རི་དྭགས་རྔོན་པ། བྱ་དང་རི་དྭགས་ལ་མདའ་འཕེན་མཁན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ལས་དེའི་རྒྱུས་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱར་དམྱལ་བར་ལྟུང་ནས་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་། དམྱལ་བའི་ལས་ལྷག་མའི་རྒྱུས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་ནས་སྡུག་བསྔལ་འདི་རྒྱུན་དུ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་བཟུང་བར་གྱིས་ཤིག། བཅོམྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་ཡི་རངས་ནས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་ཏེ། བདག་གིས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་བ་ནི། ལུས་ཡོངས་སུ་སྤུ་སྐྱེས་པ། སྤུ་རྣམས་མདུང་ཐུང་ལྟ་བུ། སྤུ་ཐམས་ཅད་མེ་འབར་ཞིང་། ཡང་རང་གི་ལུས་ལ་སྲེག་པས་སྡུག་བསྔལ་རུས་པའི་གཏིང་དུ་ཟུག་པ་ཞིག་གོ།

乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城為屠豬人，䂎殺群豬，緣斯罪故，已百千歲墮地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五一七）

如是我聞：

一時，佛住王舍城，乃至我于路中見一大身無頭眾生，兩邊生目，胸前生口，身常流血，諸蟲唼食，痛徹骨髓。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城好斷人頭，緣斯罪故，已百千歲墮地獄中受無量苦，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如斷人頭，捉頭亦如是。

（五一八）

如是我聞：

一時，佛住王舍城。乃至我于路中見一眾生，陰卵如甕，坐則踞上，行則肩擔。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，于王舍城作鍛銅師，偽器欺人，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如鍛銅師，如是斗秤欺人、村主、市監，亦復如是。

我來幫您翻譯這段經文為藏文：

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདི་ཉིད་དུ་ཕག་གསོད་མཁན་དུ་གྱུར་ནས། ཕག་མང་པོ་བསད་དེ། ལས་དེའི་རྒྱུས་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་རུ་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལས་ལྷག་མས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སློང་དག །མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འཛིན་པར་གྱིས་ཤིག །

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།།

ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་བདུན་པ།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་ཏེ། བདག་གིས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་མགོ་མེད་པ། མིག་གཉིས་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་སྐྱེས་པ། བྲང་ཁར་ཁ་ཡོད་པ། ལུས་ལས་རྟག་ཏུ་ཁྲག་འཛག་པ། སྲིན་བུ་རྣམས་ཀྱིས་ཟ་ཞིང་རུས་པའི་གཏིང་དུ་ན་བ་ཞིག་མཐོང་ངོ་། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདི་ཉིད་དུ་མི་མགོ་གཅོད་པ་ལ་དགའ་བར་གྱུར་ནས། ལས་དེའི་རྒྱུས་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་རུ་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སློང་དག །མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འཛིན་པར་གྱིས་ཤིག །

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།།

ཇི་ལྟར་མི་མགོ་གཅོད་པ་བཞིན མགོ་འཛིན་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།།

ལྔ་བརྒྱ་བཅོ་བརྒྱད་པ།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན།

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་ཏེ། བདག་གིས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་གི་མཚན་མ་བུམ་པ་ལྟར་ཆེ་བ། སྡོད་ན་དེའི་སྟེང་དུ་འདུག་པ། འགྲོ་ན་ཕྲག་པར་ཁུར་བ་ཞིག་མཐོང་ངོ་། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདི་ཉིད་དུ་ཟངས་མགར་བྱས་ནས། སྣོད་རྫུན་མས་མི་རྣམས་བསླུས་ཏེ། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལས་ལྷག་མས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སློང་དག །མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འཛིན་པར་གྱིས་ཤིག །

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་།།

ཇི་ལྟར་ཟངས་མགར་བཞིན་དུ། བྲེ་སྲང་གིས་མི་བསླུ་བ་དང་། གྲོང་དཔོན་དང་། ཚོང་དཔོན་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ།།

（五一九）

如是我聞：

一時，佛住王舍城。乃至路中見一眾生，以銅鐵羅網自纏其身，火常熾然，還燒其體，痛徹骨髓，乘虛而行。佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城為捕魚師，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今受此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如捕魚師，捕鳥、網兔，亦復如是。

（五二〇）

如是我聞：

一時，佛住王舍城。乃至路中見一眾生，頂有鐵磨，盛火熾然，轉磨其頂，乘虛而行，受無量苦。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城為卜占女人，轉式卜占，欺妄惑人，以求財物，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五二一）

如是我聞：

一時，佛住王舍城。乃至路中見一眾生，其身獨轉，猶若旋風，乘虛而行。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城為卜占師，誤惑多人，以求財物，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。

我為您轉換這段經文為藏文：

༄༅། །འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན།

སྟོན་པ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་སོ། །དེ་ནས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་མཐོང་སྟེ། དེའི་ལུས་ལ་ཟངས་ལྕགས་ཀྱི་དྲ་བས་དཀྲིས་ཤིང་མེ་འབར་བཞིན་དུ་ལུས་ཚིག་པ། རུས་པའི་གཏིང་དུ་ཟུག་རྔུ་དྲག་པོ་མྱོང་བཞིན་དུ་ནམ་མཁར་འགྲོ་བ་ཞིག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་ཉ་པ་བྱས་ཏེ། ལས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། ད་ལྟ་ལས་ལྷག་མས་ལུས་འདི་བླངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སློང་དག །མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བདེན་པ་སྟེ། གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་ཟུང་ཤིག །

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །

ཉ་པ་བཞིན་དུ་བྱ་བ་དང་རི་བོང་འཛིན་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། །

ཡང་འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན།

སྟོན་པ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་སོ། །དེ་ནས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་མཐོང་སྟེ། དེའི་སྤྱི་བོར་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མེ་འབར་བ་ཡོད་པ། སྤྱི་བོར་འཁོར་ཞིང་ནམ་མཁར་འགྲོ་བ། སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་བཞིན་པ་ཞིག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་མོ་མ་བྱས་ཏེ། མི་རྣམས་ལ་རྫུན་གྱིས་བསླུས་ནས་ནོར་རྫས་བླངས་པས། ལས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། ད་ལྟ་ལས་ལྷག་མས་ལུས་འདི་བླངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སློང་དག །མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བདེན་པ་སྟེ། གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་ཟུང་ཤིག །

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །

ཡང་འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན།

སྟོན་པ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་སོ། །དེ་ནས་ལམམས་ཅན་གཅིག་མཐོང་སྟེ། དེའི་ལུས་རླུང་འཚུབ་མ་བཞིན་དུ་འཁོར་ཞིང་ནམ་མཁར་འགྲོ་བ་ཞིག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་མོ་པ་བྱས་ཏེ། མི་མང་པོ་བསླུས་ནས་ནོར་རྫས་བླངས་པས། ལས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། ད་ལྟ་ལས་ལྷག་མས་ལུས་འདི་བླངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། །

諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五二二）

如是我聞：

一時，佛住王舍城。乃至路中見一眾生，傴身藏行，狀如恐怖，舉體被服，悉皆火然，還燒其身，乘虛而行。佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此王舍城好行他淫，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五二三）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。時，尊者大目犍連、尊者勒叉那比丘晨朝共入波羅㮈城乞食，于路中，尊者大目犍連思惟顧念，欣然微笑。

時，尊者勒叉那白尊者大目犍連言：「世尊及世尊弟子欣然微笑，必有因緣，何緣尊者今日欣然微笑？」

尊者大目犍連語尊者勒叉那：「此非時問，且乞食，還詣世尊前，當問此事。」

時，俱入城乞食，還洗足，舉衣缽，俱詣世尊，稽首禮足，退坐一面。

這段經文的藏文翻譯如下：

དགེ་སློང་དག །མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བདེན་པ་སྟེ། གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་ཟུང་ཤིག །

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན།

སྟོན་པ་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ན་བཞུགས་སོ། །དེ་ནས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་གཅིག་མཐོང་སྟེ། ལུས་སྒུར་ཞིང་འཇིགས་སྐྲག་ཅན་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ། ལུས་ཀྱི་གོས་ཐམས་ཅད་མེས་འབར་ཞིང་ལུས་སྲེག་བཞིན་དུ་ནམ་མཁར་འགྲོ་བ་ཞིག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་འདིར་གཞན་གྱི་ཆུང་མ་ལ་ལོག་གཡེམ་བྱས་པས། ལས་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། ད་ལྟ་ལས་ལྷག་མས་ལུས་འདི་བླངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། །དགེ་སློང་དག །མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བདེན་པ་སྟེ། གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས་འདི་ལྟར་ཟུང་ཤིག །

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་གསུངས་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཐོས་ནས་མངོན་པར་དགའ་སྟེ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན།

སྟོན་པ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིའི་དྲང་སྲོང་ལྷུང་བ་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ལེ་ཙ་ན་གཉིས་སྔ་དྲོ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱིར་བསོད་སྙོམས་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་དུ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་སེམས་དགའ་ནས་འཛུམ་པ་མཛད་དོ། །

དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ལེ་ཙ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་རྒྱུ་རྐྱེན་མེད་པར་འཛུམ་པ་མི་མཛད་ན། ཅིའི་རྒྱུས་དེ་རིང་འཛུམ་པ་མཛད།

ཚེ་དང་ལྡན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། ད་ལྟ་དྲི་བའི་དུས་མ་ཡིན་གྱི། བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ནས་དྲིས་ཤིག །

དེ་ནས་གཉིས་ཀས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བསོད་སྙོམས་བྱས་ནས། ཞབས་བཀྲུས་ཏེ། ལྷུང་བཟེད་དང་ཆོས་གོས་བཞག་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ཏེ། ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །

時，尊者勒叉那問尊者大目犍連：「晨朝路中何因何緣欣然微笑？」

尊者大目犍連語尊者勒叉那：「我于路中見一大身眾生，舉體膿壞，臭穢不凈，乘虛而行，烏、鴟、雕、鷲、野干、餓狗隨逐護食，啼哭號呼，我念眾生得如是身，受如是苦，一何痛哉！」

佛告諸比丘：「我亦見此眾生，而不說者，恐不信故。所以者何？如來所說，有不信者，是愚癡人長夜受苦。此眾生者，過去世時，於此波羅㮈城為女人賣色自活。時，有比丘于迦葉佛所出家，彼女人以不清凈心請彼比丘，比丘直心受請，不解其意，女人瞋恚，以不凈水灑比丘身，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五二四）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。乃至我于路中見一大身眾生，舉體火然，乘虛而行，啼哭號呼，受諸苦痛。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此波羅㮈城為自在王第一夫人，與王共宿，起瞋恚心，以然燈油灑王身上，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。

དེ་ནས་བཙུན་པ་ལཀྵཎས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་ལ། སྔ་དྲོ་ལམ་དུ་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་འཛུམ་པ་མཛད་ཅེས་ཞུས།

བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་བཙུན་པ་ལཀྵཎ་ལ། ང་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། ལུས་ཡོངས་རྣག་གིས་རུལ་ཅིང་དྲི་ང་བ་མི་གཙང་བ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། བྱ་རོག་དང་། འུག་པ། རྒོད་པ། བྱ་རྒོད། ཅེ་སྤྱང་། ཁྱི་བཀྲེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་ཟ་བར་བྱེད་པ། ངུ་སྐད་འདོན་པར་མཐོང་བས། སེམས་ཅན་དེ་འདྲའི་ལུས་ཐོབ་ནས་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལྟ་བུ་མྱོང་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྙིང་རྗེ་བས་སོ།

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། ངས་ཀྱང་སེམས་ཅན་འདི་མཐོང་ཡང་མ་བཤད་པ་ནི། མི་ཡིད་ཆེས་པའི་ཕྱིར་རོ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལ་མི་ཡིད་ཆེས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ། འདས་པའི་དུས་སུ་སེམས་ཅན་འདི་ནི་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་གྲོང་ཁྱེར་འདི་ཉིད་དུ་བུད་མེད་གཟུགས་འཚོང་མ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་ཞིག་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ལ། བུད་མེད་དེས་སེམས་མ་དད་པར་དགེ་སློང་དེ་སྤྱན་དྲངས། དགེ་སློང་དེས་དྲང་པོར་གདན་བཞེས་ཀྱང་དེའི་བསམ་པ་མ་རྟོགས་པས། བུད་མེད་ཁྲོས་ནས་ཆུ་མི་གཙང་བས་དགེ་སློང་གི་སྐུ་ལ་གཏོར། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་ཉེར་བཞི་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་རྒྱལ་ཁམས་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགསྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བའི་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། ལུས་ཡོངས་མེས་འབར་བ། ངུ་སྐད་འདོན་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་བར་དུ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་གྲོང་ཁྱེར་འདིར་རང་དབང་རྒྱལ་པོའི་****་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་པོ་དང་མཉམ་དུ་ཉལ་བའི་ཚེ་ཁྲོས་ནས་མར་མེའི་སྣུམ་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ལ་བླུགས། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

佛說是經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五二五）

如是我聞：

一時，佛住波羅㮈國仙人住處鹿野苑中。乃至尊者大目犍連言：「我于路中見一眾生，舉體糞穢，以涂其身，亦食糞穢，乘虛而行，臭穢苦惱，啼哭號呼。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此波羅㮈城為自在王師婆羅門，以憎嫉心，請迦葉佛聲聞僧，以糞著飯下，試惱眾僧，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五二六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。乃至尊者大目犍連言：「我于路中見一大身眾生，頭上有大銅鑊，熾然滿中，群銅流灌身體，乘虛而行，啼哭號呼。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國迦葉佛所出家，為知事比丘，有檀越送油應付諸比丘。時，有眾多客比丘，知事比丘不時分油待客，比丘去然後乃分，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་རྒྱལ་ཁམས་དྲང་སྲོང་གནས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ཞིག་མཐོང་སྟེ། ལུས་ཡོངས་མི་གཙང་བས་གང་བ། ལུས་ལ་མི་གཙང་བ་བྱུགས་ཤིང་ཟས་སུའང་མི་གཙང་བ་ཟ་བ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། དྲི་ང་བས་སྡུག་བསྔལ་བ། ངུ་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་གྲོང་ཁྱེར་འདིར་རང་དབང་རྒྱལ་པོའི་བྲམ་ཟེ་བླ་མ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ཕྲག་དོག་གི་སེམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་ཉན་ཐོས་དགེ་འདུན་རྣམས་སྤྱན་དྲངས་ནས། ཟས་ཀྱི་འོག་ཏུ་མི་གཙང་བ་བཅུག་སྟེ་དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་གནོད་པ་བྱས། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་ཉེར་དྲུག་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། མགོ་ལ་ཟངས་ཀྱི་སྣོད་ཆེན་པོ་འབར་བ་ཡོད་པ། དེའི་ནང་གི་ཟངས་ཞུན་མ་ལུས་ལ་འབབ་པ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། ངུ་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་སྔོན་མཉན་ཡོད་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པ་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ། དགེ་སློང་གཉེར་པར་གྱུར་པ་ན། སྦྱིན་བདག་གིས་ཕུལ་བའི་སྣུམ་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བགོ་བཤའ་བྱེད་དགོས་པ་ལས། མགྲོན་དུ་འོངས་པའི་དགེ་སློང་མང་པོ་ཡོད་པའི་ཚེ་དུས་སུ་སྣུམ་མ་བགོས་པར། དགེ་སློང་རྣམས་སོང་བའི་རྗེས་སུ་བགོས་པས། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་ནོ།

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

（五二七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。乃至尊者大目犍連言：「我于路中見一大身眾生，有熾熱鐵丸從身出入，乘虛而行，苦痛切迫，啼哭號呼。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國迦葉佛法中出家作沙彌，次守眾僧果園，盜取七果，持奉和上，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五二八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國。乃至尊者大目犍連言：「我于路中見一大身眾生，其舌廣長，見有利釿，炎火熾然，以釿其舌，乘虛而行，啼哭號呼。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國迦葉佛法中出家作沙彌，以斧破石蜜，供養眾僧，著斧刃者，盜取食之，緣斯罪故，入地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五二九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國。

༼ལྔ་བརྒྱ་ཉེར་བདུན་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། ལྕགས་གོང་མེ་འབར་བ་ལུས་ལ་ཕྱིར་ནང་དུ་འགྲོ་བ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བ། ངུ་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་སྔོན་མཉན་ཡོད་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པ་ལ་དགེ་ཚུལ་དུ་གྱུར་པ་ན། དགེ་འདུན་གྱི་ཤིང་ཏོག་ར་བ་སྲུང་བའི་རེས་མོས་པ་ན། ཤིང་ཏོག་བདུན་བརྐུས་ནས་མཁན་པོ་ལ་ཕུལ། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་ཉེར་བརྒྱད་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། ལྕེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ། སྟ་རེ་མེ་འབར་བ་ཡིས་ལྕེ་གཅོད་པ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། ངུ་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་སྔོན་མཉན་ཡོད་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པ་ལ་དགེ་ཚུལ་དུ་གྱུར་པ་ན། སྟ་རེས་བུ་རམ་གྱི་དཀྱིལ་བཅག་ནས་དགེ་འདུན་ལ་འབུལ་བའི་ཚེ། སྟ་རེའི་སོ་ལ་ཆགས་པ་རྣམས་བརྐུས་ནས་ཟོས། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་ན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་ཉེར་དགུ་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་བཞུགས་སོ།

乃至尊者大目犍連言：「我于路中見是大身眾生，有雙鐵輪在兩脅下，熾然旋轉，還燒其身，乘虛而行，啼哭號呼。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國迦葉佛法中出家作沙彌，持石蜜䴵供養眾僧，盜取二䴵著于掖下，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五三〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國。乃至尊者大目犍連言：「我于路中見一大身眾生，以熾然鐵葉以纏其身，衣被床臥悉皆熱鐵，炎火熾然，食熱鐵丸，乘虛而行，啼哭號呼。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國迦葉佛法中出家作比丘，為眾僧乞衣食，供僧之餘，輒自受用，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

如比丘，如是比丘尼、式叉摩那、沙彌、沙彌尼、優婆塞、優婆夷，亦復如是。

（五三一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國。

དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། མཆན་ཁུང་གཉིས་སུ་ལྕགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གཉིས་མེ་འབར་བ་འཁོར་ཞིང་ལུས་སྲེག་པ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། ངུ་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་སྔོན་མཉན་ཡོད་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པ་ལ་དགེ་ཚུལ་དུ་གྱུར་པ་ན། བུ་རམ་གྱི་ཕྱེ་མ་དགེ་འདུན་ལ་འབུལ་བའི་ཚེ། ཕྱེ་མ་གཉིས་བརྐུས་ནས་མཆན་ཁུང་དུ་བཅུག ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། ལྕགས་ཀྱི་ལོ་མ་མེ་འབར་བས་ལུས་དཀྲིས་པ། གོས་དང་མལ་ཆ་ཐམས་ཅད་ལྕགས་ཚ་བོ། མེ་འབར་བ། ལྕགས་གོང་ཚ་བོ་ཟ་བ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། ངུ་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་སྔོན་མཉན་ཡོད་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པ་ལ་དགེ་སློང་དུ་གྱུར་པ་ན། དགེ་འདུན་གྱི་ཆེད་དུ་གོས་དང་བསོད་སྙོམས་སློང་བའི་ཚེ། དགེ་འདུན་ལ་འབུལ་བའི་ལྷག་མ་རང་གིས་སྤྱད། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

དགེ་སློང་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་མ་དང་། དགེ་སློབ་མ་དང་། དགེ་ཚུལ་དང་། དགེ་ཚུལ་མ་དང་། དགེ་བསྙེན་དང་། དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་སོ་གཅིག་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་བཞུགས་སོ།

乃至尊者大目犍連言：「我于路中見一大身眾生，熾然鐵車而駕其頸，拔其頸筋，及連四腳筋以勒其頸，行熱鐵地，乘虛而去，啼哭號呼。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國駕乘牛車以自生活，緣斯罪故，于地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五三二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國。乃至尊者大目犍連言：「我于路中見一大身眾生，其舌長廣，熾然鐵釘以釘其舌，乘虛而行，啼哭號呼。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國迦葉佛法中出家作比丘，為摩摩帝，呵責諸比丘言：『諸長老！汝等可去此處，儉薄不能相供，各隨意去，求豐樂處，饒衣食所，衣、食、床臥、應病湯藥，可得不乏。』先住比丘悉皆捨去，客僧聞之亦復不來，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五三三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國。 དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། ལྕགས་ཀྱི་ཤིང་རྟ་མེ་འབར་བས་མགྲིན་པར་བཏགས་པ། མགྲིན་པའི་རྩ་དང་རྐང་པ་བཞིའི་རྩ་འབྲེག་པ། ལྕགས་ས་ཚ་བོའི་སྟེང་དུ་འགྲོ་བ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། ངུ་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་སྔོན་མཉན་ཡོད་དུ་བ་གླང་གི་ཤིང་རྟས་འཚོ་བ་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་སོ་གཉིས་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་བཙུན་པ་མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ལུས་ཆེན་པོ་ཞིག་མཐོང་སྟེ། ལྕེ་རིང་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ལ་ལྕགས་གཟེར་མེ་འབར་བས་བཏབ་པ། བར་སྣང་ལ་འགྲོ་བ། ངུ་སྐད་འདོན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་ཞེས་གསུངས། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ། སེམས་ཅན་འདི་སྔོན་མཉན་ཡོད་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པ་ལ་དགེ་སློང་དུ་གྱུར་ནས་གནས་བརྟན་བྱེད་པའི་ཚེ། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་གནས་འདིར་ཟས་གོས་དཀོན་པས་འདིར་མ་སྡོད་པར་ཟས་གོས་སོགས་འབྱོར་བའི་གནས་གཞན་དུ་སོང་ཞིག་ཅེས་སྨྲས་པས། སྔར་གནས་པའི་དགེ་སློང་རྣམས་སོང་། གསར་དུ་འོང་བའི་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱང་མ་འོངས། ལས་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལྷག་མའི་ལས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽདྒལྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་གྱི་གཟུང་བར་གྱིས་ཤིག

སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ནས། དགེ་སློང་རྣམསྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ།

༼ལྔ་བརྒྱ་སོ་གསུམ་པ༽

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཡི།

དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ན་བཞུགས་སོ།

乃至尊者大目犍連言：「我于路中見一大身眾生，比丘之像，皆著鐵葉以為衣服，舉體火然，亦以鐵缽盛熱鐵丸而食之。」乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國迦葉佛法中出家作比丘，作摩摩帝，惡口形名諸比丘，或言此是惡禿，此惡風法，此惡衣服，以彼惡口故，先住者去，未來不來，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身，續受斯苦。諸比丘！如大目犍連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五三四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國。乃至佛告諸比丘：「此眾生者，過去世時，於此舍衛國迦葉佛法中出家作比丘，好起諍訟，斗亂眾僧，作諸口舌，令不和合，先住比丘厭惡捨去，未來者不來，緣斯罪故，已地獄中受無量苦，地獄餘罪，今得此身續受斯苦。諸比丘！如大目揵連所見，真實不異，當受持之。」

佛說此經已，諸比丘聞佛所說，歡喜奉行。

（五三五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。爾時，尊者阿那律住松林精舍。時，尊者大目犍連住跋祇聚落失收摩羅山恐怖稠林禽獸之處。

དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་མཽ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་གསུངས་པ། ངས་ལམ་དུ་སེམས་ཅན་ཆེན་པོ་དགེ་སློང་གི་གཟུགས་ཅན་ཞིག་མཐོང་སྟེ། གོས་ལྕགས་ལས་བྱས་པའི་ལོ་མ་གྱོན་ཅིང་ལུས་ཀུན་མེར་འབར་བཞིན་པ། ལྕགས་ཀྱི་ལྷུང་བཟེད་དུ་ལྕགས་རིལ་ཚ་བོ་བླུགས་ནས་ཟ་བཞིན་པ་ཞིག་མཐོང་ངོ་། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་མཉན་ཡོད་འདི་ཉིད་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་དགེ་སློང་བྱས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་ཁ་ངན་སྨྲས་ཏེ། འདི་ནི་མགོ་རེག་ངན་པའོ། འདི་ནི་ཆོས་ངན་པའོ། འདི་ནི་གོས་ངན་པའོ་ཞེས་སྨྲས་པས། སྔོན་གནས་པ་རྣམས་སོང་། ཕྱིས་འོང་བ་རྣམས་མ་འོངས། སྡིག་པ་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལས་ལྷག་མས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་རྒྱུན་དུ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་སྟེ་མི་འདྲ་བ་མེད་པས་འཛིན་པར་གྱིས་ཤིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼ལྔ་བརྒྱ་སོ་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་དུ་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སེམས་ཅན་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་མཉན་ཡོད་འདི་ཉིད་དུ་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་དགེ་སློང་བྱས་ནས། རྩོད་པ་དང་འཁྲུག་ལོང་བསླང་སྟེ་དགེ་འདུན་རྣམས་དཀྲུགས་ཤིང་ཁ་མཆུ་བྱས་པས། བདེ་བར་མ་གནས་པར་བྱས་པས། སྔོན་གནས་པའི་དགེ་སློང་རྣམས་སྐྱོ་ནས་སོང་། ཕྱིས་འོང་བ་རྣམས་མ་འོངས། སྡིག་པ་དེའི་རྒྱུས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་མྱོང་ནས། དམྱལ་བའི་ལས་ལྷག་མས་ད་ལྟ་ལུས་འདི་ཐོབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་འདི་རྒྱུན་དུ་མྱོང་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ། དགེ་སློང་དག མཽ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མཐོང་བ་བཞིན་བདེན་པ་སྟེ་མི་འདྲ་བ་མེད་པས་འཛིན་པར་གྱིས་ཤིག སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་འདི་གསུངས་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་རངས་ཏེ་ཉམས་སུ་བླངས་སོ། ༼ལྔ་བརྒྱ་སོ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་མ་འགགས་པ་ཐག་བཟང་གི་ནགས་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ་མཽ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་ཕྲན་གྱི་ཡུལ་གྱི་སུ་མ་ར་རི་ལ་འཇིགས་པའི་ནགས་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་གནས་པའི་གནས་སུ་བཞུགས་སོ།

時，尊者阿那律獨一靜處，禪思思惟，作是念：「有一乘道，凈眾生，離憂、悲、惱、苦，得真如法，所謂四念處。何等為四？身身觀念處，受、心、法法觀念處。若於四念處遠離者，于賢聖法遠離；于賢聖法遠離者，于聖道遠離；聖道遠離者，于甘露法遠離；甘露法遠離者，則不能脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。若於四念處信樂者，于聖法信樂；聖法信樂者，于聖道信樂；聖道信樂者，于甘露法信樂；甘露法信樂者，得脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。」

爾時，尊者大目揵連知尊者阿那律心之所念，如力士屈伸臂頃，以神通力于跋祇聚落失收摩羅山恐怖稠林禽獸之處沒，至舍衛城松林精舍尊者阿那律前現，語阿那律言：「汝獨一靜處，禪思思惟，作是念：『有一乘道，令眾生清凈，離生、老、病、死、憂、悲、惱、苦，得真如法，所謂四念處。何等為四？身身觀念處，受、心、法法觀念處。若於四念處不樂者，于賢聖法不樂；聖法不樂者，于聖道不樂；不樂聖道者，于甘露法亦不樂；不樂甘露法者，則不能脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。若於四念處信樂者，樂賢聖法；樂賢聖法者，樂於聖道；樂聖道者，得甘露法；得甘露法者，得脫生、老、病、死、憂、悲、惱、苦。

དེའི་ཚེ་མ་འགགས་པ་གཅིག་པུར་དབེན་པར་བཞུགས་ཏེ། བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ནས་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་སོ། ཐེག་པ་གཅིག་པུའི་ལམ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ། མྱ་ངན་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ། འདི་ལྟ་སྟེ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞིའོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། སེམས་དང་། ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། གང་ཞིག་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལས་རིང་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་ལས་རིང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན། གང་ཞིག་འཕགས་པའི་ཆོས་ལས་རིང་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ལས་རིང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན། གང་ཞིག་འཕགས་པའི་ལམ་ལས་རིང་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་བདུད་རྩིའི་ཆོས་ལས་རིང་དུ་གྱུར་པ་ཡིན། གང་ཞིག་བདུད་རྩིའི་ཆོས་ལས་རིང་དུ་གྱུར་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར་མི་ནུས་སོ། གང་ཞིག་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་དད་ཅིང་དགའ་བ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་ལ་དད་ཅིང་དགའ་བ་ཡིན། གང་ཞིག་འཕགས་པའི་ཆོས་ལ་དད་ཅིང་དགའ་བ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་དད་ཅིང་དགའ་བ་ཡིན། གང་ཞིག་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་དད་ཅིང་དགའ་བ་དེ་ནི་བདུད་རྩིའི་ཆོས་ལ་དད་ཅིང་དགའ་བ་ཡིན། གང་ཞིག་བདུད་རྩིའི་ཆོས་ལ་དད་ཅིང་དགའ་བ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། དེའི་ཚེ་མཽ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་མ་འགགས་པའི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཁྱེན་ནས། སྟོབས་ལྡན་གྱི་སྐྱེས་བུས་ལག་པ་བརྐྱང་བསྐུམ་བྱེད་པ་ཙམ་གྱིས། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས་རྒྱལ་ཕྲན་གྱི་ཡུལ་གྱི་སུ་མ་ར་རི་ལ་འཇིགས་པའི་ནགས་རི་དྭགས་དང་བྱ་རྣམས་གནས་པའི་གནས་སུ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཏེ། མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཐག་བཟང་གི་ནགས་སུ་མ་འགགས་པའི་མདུན་དུ་བྱོན་ནས། མ་འགགས་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསུངས་སོ། ཁྱོད་གཅིག་པཔར་བཞུགས་ཏེ། བསམ་གཏན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ནས་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་ཏེ། ཐེག་པ་གཅིག་པུའི་ལམ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ། སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར་བྱེད་པ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ། འདི་ལྟ་སྟེ་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞིའོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་དང་། ཚོར་བ་དང་། སེམས་དང་། ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའོ། གང་ཞིག་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་མི་དགའ་བ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་ལ་མི་དགའ་བ་ཡིན། གང་ཞིག་འཕགས་པའི་ཆོས་ལ་མི་དགའ་བ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་མི་དགའ་བ་ཡིན། གང་ཞིག་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་མི་དགའ་བ་དེ་ནི་བདུད་རྩིའི་ཆོས་ལ་མི་དགའ་བ་ཡིན། གང་ཞིག་བདུད་རྩིའི་ཆོས་ལ་མི་དགའ་བ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར་མི་ནུས་སོ། གང་ཞིག་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་དད་ཅིང་དགའ་བ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ཆོས་ལ་དགའ་བ་ཡིན། གང་ཞིག་འཕགས་པའི་ཆོས་ལ་དགའ་བ་དེ་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་དགའ་བ་ཡིན། གང་ཞིག་འཕགས་པའི་ལམ་ལ་དགའ་བ་དེ་ནི་བདུད་རྩིའི་ཆོས་ཐོབ་པ་ཡིན། གང་ཞིག་བདུད་རྩིའི་ཆོས་ཐོབ་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། རྒ་བ་དང་། ན་བ་དང་། འཆི་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ།

』耶？」

尊者阿那律語尊者大目揵連言：「如是，如是。尊者！」

大目犍連語尊者阿那律言：「云何名為樂四念處？」

尊者大目犍連：「若比丘身身觀念處，心緣身正念住調伏、止息、寂靜，一心增進。如是，受、心、法念處，正念住調伏、止息、寂靜，一心增進，尊者大目犍連，是名比丘樂四念處。」

時，尊者大目犍連即如其像三昧正受，從舍衛國松林精舍門，還至跋祇聚落失收摩羅山恐怖稠林禽獸之處。

（五三六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。乃至尊者大目犍連問尊者阿那律：「云何名為四念處修習多修習？」

尊者阿那律語尊者大目犍連言：「若比丘于內身起厭離想，于內身起不厭離想、厭離不厭離俱舍想，正念正知。如內身，如是外身、內外身，內受、外受、內外受，內心、外心、內外心，內法、外法、內外法，作厭離想、不厭離想、厭離不厭離俱舍想，住正念正知。如是，尊者大目犍連！是名四念處修習多修習。」

時，尊者大目犍連即入三昧，從舍衛國松林精舍入三昧神通力，如力士屈伸臂頃，還到跋祇聚落失收摩羅山恐怖稠林禽獸住處。

雜阿含經卷第十九 大正藏第 02 冊 No.

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཞིག་ན། གནས་བརྟན་མ་འགགས་པས་གནས་བརྟན་མིག་ཆེན་ལ་གསུངས་པ། "དེ་བཞིན་ནོ། དེ་བཞིན་ནོ། གནས་བརྟན་ལགས།" མིག་ཆེན་གྱིས་གནས་བརྟན་མ་འགགས་པ་ལ་གསུངས་པ། "དྲན་པ་ཉེར་བཞག་བཞི་ལ་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་ལགས།" གནས་བརྟན་མིག་ཆེན་གྱིས། "གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་ལུས་ལ་ལུས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལ་སེམས་གཏོད་དེ་དྲན་པ་ཡང་དག་པར་གནས་ཤིང་དུལ་བ་དང་། ཞི་བ་དང་། རབ་ཏུ་ཞི་བར་གྱུར་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཕེལ་བར་འགྱུར། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། སེམས་དང་། ཆོས་ལ་དྲན་པ་ཡང་དག་པར་གནས་ཤིང་དུལ་བ་དང་། ཞི་བ་དང་། རབ་ཏུ་ཞི་བར་གྱུར་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། གནས་བརྟན་མིག་ཆེན། འདི་ནི་དགེ་སློང་གིས་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་བཞི་ལ་དགའ་བ་ཞེས་བྱའོ།" དེའི་ཚེ་གནས་བརྟན་མིག་ཆེན་གྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལྟ་བུར་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ། མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཐང་ཤིང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ནས་བྷ་གའི་གྲོང་གི་སུ་མ་ར་རིའི་འཇིགས་པ་ཅན་གྱི་ནགས་ཚལ་གདུག་པ་ཅན་གྱི་གནས་སུ་ཕྱིར་ལོག་གོ། (ལྔ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་པ།) འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ཞིག་ན། དུས་གཅིག་ན། སངས་རྒྱས་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེ་ནས་གནས་བརྟན་མིག་ཆེན་གྱིས་གནས་བརྟན་མ་འགགས་པ་ལ། "དྲན་པ་ཉེར་བཞག་བཞི་བསྒོམ་པ་མང་དུ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཞིག་ལགས།" ཞེས་དྲིས་སོ། གནས་བརྟན་མ་འགགས་པས་གནས་བརྟན་མིག་ཆེན་ལ་གསུངས་པ། "གལ་ཏེ་དགེ་སློང་ཞིག་གིས་ནང་གི་ལུས་ལ་སྐྱོ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། ནང་གི་ལུས་ལ་མི་སྐྱོ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་གཉིས་ཀ་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་དེ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པར་བྱེད། ནང་གི་ལུས་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་ལུས་དང་། ཕྱི་ནང་གི་ལུས། ནང་གི་ཚོར་བ། ཕྱིའི་ཚོར་བ། ཕྱི་ནང་གི་ཚོར་བ། ནང་གི་སེམས། ཕྱིའི་སེམས། ཕྱི་ནང་གི་སེམས།གི་ཆོས། ཕྱིའི་ཆོས། ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྐྱོ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། མི་སྐྱོ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། སྐྱོ་བ་དང་མི་སྐྱོ་བ་གཉིས་ཀ་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་དེ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པར་བྱེད། གནས་བརྟན་མིག་ཆེན། འདི་ནི་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་བཞི་བསྒོམ་པ་མང་དུ་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ།" དེའི་ཚེ་གནས་བརྟན་མིག་ཆེན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ཏེ། མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཐང་ཤིང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུས། དཔེར་ན་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་མི་ཞིག་གིས་ལག་པ་བརྐྱང་བསྐུམ་བྱེད་པའི་ཡུན་ཙམ་གྱིས། བྷ་གའི་གྲོང་གི་སུ་མ་ར་རིའི་འཇིགས་པ་ཅན་གྱི་ནགས་ཚལ་གདུག་པ་ཅན་གྱི་གནས་སུ་ཕྱིར་ལོག་གོ། ཟ་མ་ཏོག་བཀོད་པའི་མདོ་ལེའུ་བཅུ་དགུ་པ།

0099 雜阿含經

雜阿含經卷第二十

宋天竺三藏求那跋陀羅譯

（五三七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。爾時，尊者大目犍連、尊者阿那律住舍衛國手成浴池側。

尊者舍利弗詣尊者阿那律所，共相問訊慰勞已，於一面坐。尊者舍利弗語尊者阿那律言：「奇哉！阿那律！有大德神力，於何功德修習多修習而能至此？」

尊者阿那律語尊者舍利弗言：「於四念處修習多修習，成此大德神力。何等為四念處？內身身觀念處，精勤方便，正念正知，調伏世間貪憂。如是外身、內外身，內受、外受、內外受，內心、外心、內外心，內法、外法、內外法觀念處，精勤方便，正念正知，如是調伏世間貪憂。尊者舍利弗！是名四念處修習多修習，成此大德神力。

「尊者舍利弗！我於四念處善修習故，于小千世界少作方便，能遍觀察，如明目士夫于樓觀上，觀下平地種種之物，我少作方便，觀察小千世界亦復如是。如是我於四念處修習多修習，成此大德神力。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

（五三八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

我將為您將這段《雜阿含經》翻譯成藏文: འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། ཐུབ་པ་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་གཉིས་མཉན་ཡོད་དུ་ལག་པས་བྱས་པའི་ཁྲུས་ཀྱི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་བཞུགས་སོ། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པའི་དྲུང་དུ་བྱོན་ནས། ཕན་ཚུན་འཚམས་འདྲི་བྱས་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསུངས་སོ། །ངོ་མཚར་ཆེ། མ་འགགས་པ། ཁྱོད་ལ་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་མངའ་བ་འདི། དགེ་བ་གང་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་པས་འདི་ལྟར་གྱུར། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་པས་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འདི་འདྲ་བ་ཐོབ་བོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་འདུལ་བར་བྱེད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་ལུས་དང་ཕྱི་ནང་གི་ལུས་དང་། ནང་གི་ཚོར་བ་དང་། ཕྱིའི་ཚོར་བ་དང་། ཕྱི་ནང་གི་ཚོར་བ་དང་། ནང་གི་སེམས་དང་། ཕྱིའི་སེམས་དང་། ཕྱི་ནང་གི་སེམས་དང་། ནང་གི་ཆོས་དང་། ཕྱིའི་ཆོས་དང་། ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ལ་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་ཞིང་། ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་འདུལ་བར་བྱེད་པའོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ། དེ་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་པས་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འདི་འདྲ་བ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ། བདག་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལེགས་པར་བསྒོམས་པའི་མཐུས། སྟོང་སྤྱིད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་ཅུང་ཟད་འབད་པས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་ནུས་ཏེ། དཔེར་ན་མིག་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་ཁང་བརྩེགས་ཀྱི་སྟེང་ནས་ས་གཞི་ལ་དངོས་པོ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། བདག་གིས་ཀྱང་འབད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱིས་སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་བསྒོམས་ཤིང་མང་དུ་བསྒོམས་པས་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འདི་འདྲ་བ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ནས་དམ་པའི་སྐྱེས་བུ་གཉིས་པོས་གཏམ་གླེང་བ་མཛད་ནས་སྟན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། ། བདག་གིས་འདི་སྐད་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །

尊者舍利弗、尊者大目犍連、尊者阿難、尊者阿那律住舍衛國。

爾時，尊者大目犍連詣尊者阿那律所，共相問訊慰勞已，於一面坐。時，尊者大目犍連問尊者阿那律：「於何功德修習多修習，成此大德神力？」

尊者阿那律語尊者大目犍連：「我於四念處修習多修習，成此大德神力。何等為四？內身身觀繫心住，精勤方便，正念正知，除世間貪憂，外身、內外身，內受、外受、內外受，內心、外心、內外心，內法、外法、內外法，觀繫心住，精進方便，除世間貪憂，是名四念處修習多修習。成此大德神力，于千須彌山以少方便悉能觀察，如明目士夫登高山頂，觀下千多羅樹林。如是我於四念處修習多修習，成此大德神力，以少方便見千須彌山。如是，尊者大目犍連！我於四念處修習多修習，成此大德神力。」

時二正士共論議已，各從座起而去。

（五三九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。尊者舍利弗、尊者大目犍連、尊者阿難、尊者阿那律住舍衛國手成浴池側。

爾時，尊者阿難往尊者阿那律所，共相問訊慰勞已，於一面坐。

འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་། འཕགས་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་། འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་བོ་དང་། འཕགས་པ་མ་འགགས་པ་རྣམས་མཉན་ཡོད་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་འཕགས་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་མ་འགགས་པའི་གནས་སུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་དྲི་དང་བདེ་བར་གཤེགས་འདྲི་མཛད་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།། དེའི་ཚེ་འཕགས་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོས་འཕགས་པ་མ་འགགས་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ།། ཡོན་ཏན་གང་ལ་གོམས་པར་བྱས་ཤིང་མང་དུ་བྱས་པས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་འདི་འགྲུབ་པར་གྱུར། འཕགས་པ་མ་འགགས་པས་འཕགས་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ།། བདག་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་གོམས་པར་བྱས་ཤིང་མང་དུ་བྱས་པས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་འདི་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཏོ།། བཞི་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་སེམས་གནས་པར་བྱེད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་ཤེས་བཞིན་དུ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་སེལ་བ་དང་། ཕྱིའི་ལུས་དང་། ཕྱི་ནང་གི་ལུས་དང་། ནང་གི་ཚོར་བ་དང་། ཕྱིའི་ཚོར་བ་དང་། ཕྱི་ནང་གི་ཚོར་བ་དང་། ནང་གི་སེམས་དང་། ཕྱིའི་སེམས་དང་། ཕྱི་ནང་གི་སེམས་དང་། ནང་གི་ཆོས་དང་། ཕྱིའི་ཆོས་དང་། ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་ལྟ་ཞིང་སེམས་གནས་པར་བྱེད་པ་དང་། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་སེལ་བ་སྟེ། འདི་དག་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་གོམས་པར་བྱས་ཤིང་མང་དུ་བྱས་པའོ།། རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་འདི་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཏེ། རི་རབ་སྟོང་ཙམ་ལ་ཐབས་ཆུང་ངུས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་བལྟ་བར་ནུས་ཏེ། དཔེར་ན་མིག་གསལ་བའི་སྐྱེས་བུ་རི་མཐོན་པོའི་རྩེ་མོར་འཛེགས་ནས་འོག་གི་ཏ་ལའི་ནགས་ཚལ་སྟོང་ཙམ་ལ་བལྟ་བ་བཞིན་ནོ།། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་གོམས་པར་བྱས་ཤིང་མང་དུ་བྱས་པས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་འདི་འགྲུབ་སྟེ། ཐབས་ཆུང་ངུས་རི་རབ་སྟོང་མཐོང་བར་གྱུར་ཏོ།། འཕགས་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ། དེ་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་གོམས་པར་བྱས་ཤིང་མང་དུ་བྱས་པས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཏོ།། དེའི་ཚེ་དྲང་སྲོང་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བར་མཛད་ནས། རང་རང་གི་གདན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ།། ༼ལྔ་བརྒྱ་སོ་དགུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་ དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་དང་། འཕགས་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ཆེན་པོ་དང་། འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་བོ་དང་། འཕགས་པ་མ་འགགས་པ་རྣམས་མཉན་ཡོད་དུ་ཁྲུས་ཀྱི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་དུ་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་འཕགས་པ་ཀུན་དགའ་བོ་འཕགས་པ་མ་འགགས་པའི་གནས་སུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་དྲི་དང་བདེ་བར་གཤེགས་འདྲི་མཛད་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དོ།།

尊者阿難問尊者阿那律：「於何功德修習多修習，成就如是大德大力大神通？」

尊者阿那律語尊者阿難：「我於四念處修習多修習，成此大德大力。何等為四？內身身觀念處繫心住，精勤方便，正念正知，除世間貪憂。如是外身、內外身，內受、外受、內外受，內心、外心、內外心，內法、外法、內外法觀念處繫心住，精勤方便，除世間貪憂。如是，尊者阿難！我於此四念處修習多修習，少方便，以凈天眼過天、人眼，見諸眾生，死時、生時，好色、惡色，上色、下色，善趣、惡趣，隨業受生，皆如實見。此諸眾生身惡行，口、意惡行，誹謗賢聖，邪見因緣，身壞命終，生地獄中。如是眾生，身善行，口，意善行，不謗賢聖，正見成就，以是因緣，身壞命終，得生天上。

「譬如明目士夫住四衢道，見諸人民若來、若去、若坐、若臥，我亦如是，於四念處修習多修習，成此大德大力神通，見諸眾生，死時、生時，善趣、惡趣。如是眾生身惡行，口、意惡行，誹謗賢聖，邪見因緣，生地獄中。如是眾生身善行，口、意善行，不謗賢聖，正見因緣，身壞命終，得生天上。如是，尊者阿難！我於四念處修習多修習，成此大德大力神通。」

時，二正士共論議已，各從座起而去。

བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོས་བཙུན་པ་མ་འགགས་པ་ལ། ཡོན་ཏན་གང་གི་སྒོ་ནས་གོམས་ཤིང་མང་དུ་གོམས་པའི་སྒོ་ནས་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུ་གྲུབ་པ་ལགས་ཞེས་ཞུས་སོ།། བཙུན་པ་མ་འགགས་པས་བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་སྨྲས་པ། བདག་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་ལ་གོམས་ཤིང་མང་དུ་གོམས་པས་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འདི་གྲུབ་བོ། བཞི་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་སུ་ལྟ་ཞིང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སེམས་གནས་པར་བྱས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་ཤེས་བཞིན་དུ་དྲན་པ་དང་ལྡན་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་སྤངས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་ལུས་དང་ཕྱི་ནང་གི་ལུས་དང་། ནང་གི་ཚོར་བ། ཕྱིའི་ཚོར་བ། ཕྱི་ནང་གི་ཚོར་བ་དང་། ནང་གི་སེམས། ཕྱིའི་སེམས། ཕྱི་ནང་གི་སེམས་དང་། ནང་གི་ཆོས། ཕྱིའི་ཆོས། ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ལ་སེམས་གནས་པར་བྱས་ཏེ། བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་བརྣབ་སེམས་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་སྤངས་སོ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ། དེ་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་གོམས་ཤིང་མང་དུ་གོམས་པས། འབད་པ་ཆུང་ངུས་ལྷའི་མིག་གིས་ལྷ་དང་མིའི་མིག་ལས་འདས་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་དང་། ཁ་དོག་བཟང་པོ་དང་ངན་པ་དང་། མཐོ་རིས་དང་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་དང་། ལས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ངོ་། སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། འཕགས་པ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་ལུས་ཞིག་ནས་དམྱལ་བར་སྐྱེའོ། སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་ལུས་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། འཕགས་པ་ལ་སྐུར་བ་མི་འདེབས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་ལུས་ཞིག་ནས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེའོ། དཔེར་ན་མིག་གསལ་བའི་མི་ཞིག་ལམ་བཞི་མདོར་འདུག་སྟེ། མི་རྣམས་འོང་བའགྲོ་བ་དང་། འདུག་པ་དང་ཉལ་བ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ། བདག་གིས་ཀྱང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་གོམས་ཤིང་མང་དུ་གོམས་པས། མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འདི་གྲུབ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་དང་། མཐོ་རིས་དང་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་མཐོང་ངོ་། སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་ལུས་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། འཕགས་པ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་དང་། ལོག་པར་ལྟ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་དམྱལ་བར་སྐྱེའོ། སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་ལུས་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྤྱོད་པ་དང་། འཕགས་པ་ལ་སྐུར་བ་མི་འདེབས་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་ལུས་ཞིག་ནས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེའོ། བཙུན་པ་ཀུན་དགའ་བོ། དེ་ལྟར་བདག་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་གོམས་ཤིང་མང་དུ་གོམས་པས་མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འདི་གྲུབ་བོ། དེ་ནས་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བ་མཐར་ཕྱིན་ནས། རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་།།

（五四〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。爾時，尊者阿那律在舍衛國松林精舍，身遭病苦。

時，有眾多比丘詣尊者阿那律所，問訊慰勞已，於一面住，語尊者阿那律言：「尊者阿那律！所患增損可安忍不？病勢漸損不轉增耶？」

尊者阿那律言：「我病不安，難可安忍，身諸苦痛，轉增無損。」即說三種譬，如上叉摩經說。

「然我身已遭此苦痛，且當安忍，正念正知。」

諸比丘問尊者阿那律：「心住何所，而能安忍如是大苦，正念正知？」

尊者阿那律語諸比丘言：「住四念處，我于所起身諸苦痛能自安忍，正念正知。何等為四念處？謂內身身觀念處，乃至受、心、法觀念處，是名住於四念處，身諸苦痛能自安忍，正念正知。」

時，諸正士共論議已，歡喜隨喜，各從座起而去。

（五四一）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。時，尊者阿那律在舍衛國松林精舍，病差未久。

時，有眾多比丘往詣阿那律所，問訊慰勞已，於一面坐，問尊者阿那律：「安隱樂住不？」

阿那律言：「安隱樂住，身諸苦痛漸已休息。

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་མཉན་ཡོད་ཐང་ཤིང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་ཤིང་སྐུ་ལ་ན་ཚ་དྲག་པོས་གཟིར་བར་གྱུར་ཏོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕྱག་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ན་ཚ་ཇི་ལྟར་བཟོད་དམ། ན་ཚ་ཆེ་རུ་མི་འགྲོ་བར་ཅུང་ཟད་ཞི་བར་གྱུར་ཏམ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པས་སྨྲས་པ། བདག་གི་ན་ཚ་མི་བཟོད་པར་གྱུར་ཅིང་བཟོད་དཀའ་བ་དང་། ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ་ལས་ཞི་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་དཔེ་གསུམ་གསུངས་ཏེ་གོང་གི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། འོན་ཀྱང་བདག་གི་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་འདི་ལྟ་བུ་བྱུང་ཡང་བཟོད་པར་བྱ་སྟེ་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པར་བྱའོ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་ལ་དྲིས་པ། སེམས་གང་ལ་གནས་ནས་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུ་བཟོད་ཅིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པར་ནུས། ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་གནས་ནས་བདག་གིས་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་འདི་དག་བཟོད་ཅིང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་ནས། ཚོར་བ་དང་། སེམས་དང་། ཆོས་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པའི་བར་ཏེ། འདི་དག་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་ལ་གནས་ཤིང་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་བཟོད་པ་དང་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་གཏམ་གླེང་བ་བྱས་ཏེ་དགའ་མགུ་རངས་ནས་རང་རང་གི་གདན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་མཉན་ཡོད་ཐང་ཤིང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་ཤིང་ན་ཚ་ལས་གྲོལ་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པའི་དུས་ཤིག་ན། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕྱག་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ་ཚེ་དང་ལྡན་པ་མ་འགགས་པ་ལ་བདེ་བར་བཞུགས་སམ་ཞེས་དྲིས་སོ། མ་འགགས་པས་སྨྲས་པ། བདེ་བར་གནས་ཤིང་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་རིམ་གྱིས་ཞི་བར་གྱུར་ཏོ།

」

諸比丘問尊者阿那律：「住何所住，身諸苦痛得安隱？」

尊者阿那律言：「住四念處，身諸苦痛漸得安隱。何等為四？謂內身身觀念處，乃至法法觀念處，是名四念處。住此四念處故，身諸苦痛漸得休息。」

時，諸正士共論議已，歡喜隨喜，各從座起而去。

（五四二）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。時，尊者阿那律在舍衛國松林精舍。

時，有眾多比丘詣尊者阿那律所，共相問訊慰勞已，於一面坐，問尊者阿那律：「若比丘在於學地，上求安隱涅槃住，聖弟子云何修習多修習，於此法、律得盡諸漏，無漏心解脫、慧解脫，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』？」

尊者阿那律語諸比丘言：「若比丘在於學地，上求安隱涅槃心住，聖弟子云何修習多修習？於此法、律得盡諸漏，無漏心解脫、慧解脫，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。』者？當住四念處。何等為四？謂內身身觀念處，乃至法法觀念處。如是四念處修習多修習，於此法、律得盡諸漏，無漏心解脫、慧解脫，現法自知作證：『我生已盡，梵行已立，所作已作，自知不受後有。

」

དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ལ་འདི་སྐད་དུ་དྲིས་སོ། །གང་དུ་གནས་ན་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་བདེ་བར་འགྱུར། ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱིས་སྨྲས་པ། དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་ལ་གནས་ན་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་རིམ་གྱིས་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་ནས་ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པའི་བར་ཏེ། འདི་དག་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞིའོ། །དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་གནས་པས་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་རིམ་གྱིས་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། ། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བགྲོ་བ་བྱས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་གཉིས་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཐང་ཤིང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། །དགེ་སློང་གང་སློབ་པའི་ས་ལ་གནས་ཤིང་བླ་ན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེས་འཕགས་པའི་ལམ་ཇི་ལྟར་བསྒོམ་ཞིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས། བདག་གིས་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླད་མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་སོ་ཞེས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། དགེ་སློང་གང་སློབ་པའི་ས་ལ་གནས་ཤིང་བླ་ན་མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་དེས་འཕགས་པའི་ལམ་ཇི་ལྟར་བསྒོམཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས། བདག་གིས་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླད་མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་སོ་ཞེས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེས་ནི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་ལ་གནས་པར་བྱའོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་ནས་ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པའི་བར་ཏེ། དེ་ལྟར་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་བསྒོམས་ཤིང་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒོམས་ན་ཆོས་འདུལ་བ་འདི་ལས་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཟག་པ་མེད་པའི་སེམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ནས། བདག་གིས་སྐྱེ་བ་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བསྟེན། བྱ་བ་བྱས། སླད་མི་སྐྱེ་བར་ཤེས་སོ་ཞེས་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །

』」

時，諸比丘共聞尊者阿那律所說，歡喜隨喜，各從座起而去。

（五四三）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。時，尊者阿那律在舍衛國松林精舍住。

時，有眾多比丘詣尊者阿那律所，與尊者阿那律共相問訊慰勞已，於一面坐。語尊者阿那律言：「若阿羅漢比丘諸漏已盡，所作已作，舍離重擔，離諸有結，正智心善解脫，亦修四念處耶？」

尊者阿那律語比丘言：「若比丘諸漏已盡，所作已作，舍離重擔，離諸有結，正智心善解脫，彼亦修四念處也。所以者何？不得者得，不證者證，為現法樂住故。所以者何？我亦離諸有漏，得阿羅漢，所作已作，心善解脫，亦修四念處故。不得者得，不到者到，不證者證，乃至現法安樂住。」

時，諸正士共論議已，歡喜隨喜，各從座起而去。

（五四四）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。時，尊者阿那律在舍衛國松林精舍。

時，有眾多外道出家詣尊者阿那律所，共相問訊慰勞已，於一面坐。語尊者阿那律：「尊者何故於沙門瞿曇法中出家？」

尊者阿那律言：「為修習故。

དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་གསུམ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཐང་ཤིང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་སློང་མང་པོ་དག་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་དང་ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །དགྲ་བཅོམ་པའི་དགེ་སློང་ཟག་པ་ཟད་པ། བྱ་བ་བྱས་པ། ཁུར་བོར་བ། སྲིད་པའི་འཆིང་བ་དང་བྲལ་བ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེས་ཀྱང་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་སྒོམ་མམ། ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །དགེ་སློང་གང་ཟག་པ་ཟད་པ། བྱ་བ་བྱས་པ། ཁུར་བོར་བ། སྲིད་པའི་འཆིང་བ་དང་བྲལ་བ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེས་ཀྱང་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་སྒོམ་མོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་དང་། ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་ཀྱང་སྲིད་པ་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཐོབ་པ། བྱ་བ་བྱས་པ། སེམས་ལེགས་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་གྱུར་ནས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་སྒོམ་པས། མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པ་དང་། མ་སླེབས་པ་སླེབས་པ་དང་། མངོན་སུམ་དུ་མ་བྱས་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་པ་ནས་ཚེ་འདི་ལ་བདེ་བར་གནས་པའི་བར་དུ་འགྱུར་རོ། ། དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བགྲོ་བ་བྱས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་བཞི་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་མ་ཨ་ན་རུད་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཐང་ཤིང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་མང་པོ་དག་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །བཙུན་པ་ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་གཽ་ཏ་མའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་། ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱིས་སྨྲས་པ། བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །

」

復問：「何所修習？」

答言：「謂修諸根、修諸力、修諸覺分、修諸念處，汝欲聞何等修？」

復問：「根、力、覺分，我不知其名字，況復問義，然我欲聞念處。」

尊者阿那律言：「諦聽，善思，當爲汝說。若比丘內身身觀念處，乃至法法觀念處。」

時，眾多外道出家聞尊者阿那律所說，歡喜隨喜，各從座起而去。

（五四五）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。爾時，尊者阿那律在舍衛國住松林精舍。

時，尊者阿那律語諸比丘：「譬如大樹，生而順下，隨浚隨輸，若伐其根，樹必當倒，隨所而順下。如是比丘修四念處，長夜順趣浚輸，向于遠離；順趣浚輸，向于出要，順趣浚輸，向于涅槃。」

尊者阿那律說此經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

（五四六）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。爾時，尊者摩訶迦旃延在跋蘭那聚落烏泥池側。

ཡང་དྲིས་པ། ཅི་ཞིག་སྒོམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། དབང་པོ་རྣམས་དང་། སྟོབས་རྣམས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྣམས་དང་། དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་རྣམས་སྒོམ་པ་སྟེ། ཁྱོད་གང་ཞིག་ཉན་པར་འདོད། ཡང་དྲིས་པ། དབང་པོ་དང་། སྟོབས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་མིང་ཙམ་ཡང་མི་ཤེས་ན། དོན་ལྟ་ཅི་སྨོས། འོན་ཀྱང་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་ཉན་པར་འདོད་དོ། ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ལེགས་པར་ཉོན་ཅིག །ལེགས་པར་ཡིད་ལ་ཟུང་ཞིག །ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །དགེ་སློང་གང་ནང་གི་ལུས་ལ་ལུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་ནས་ཆོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ལྟ་བའི་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པའི་བར་རོ། ། དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བ་མང་པོ་དག་གིས་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་རང་རང་གི་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་ལྔ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཐང་ཤིང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །དཔེར་ན་ཤིང་ཆེན་པོ་སྐྱེས་ནས་མར་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་བ་དང་། རིམ་གྱིས་ཟབ་ཅིང་རྒྱས་པ་དེའི་རྩ་བ་བཅད་ན། ཤིང་དེ་མར་ཕྱོགས་སུ་འགྱེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་དགེ་སློང་གིས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི་བསྒོམས་ན། ཡུན་རིང་པོར་དབེན་པ་ལ་གཞོལ་བ་དང་། དབེན་པ་ལ་བབ་པ་དང་། དབེན་པ་ལ་འབབ་པར་འགྱུར་ཞིང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་གཞོལ་བ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་བབ་པ་དང་། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་འབབ་པར་འགྱུར་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་གཞོལ་བ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་བབ་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འབབ་པར་འགྱུར་རོ། ། མ་ཕམ་པ་ཨ་ན་རུད་ཀྱིས་མདོ་འཤད་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་གསུང་ཐོས་ནས་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ཏེ་མངོན་པར་བསྒྲུབས་སོ། ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་དྲུག་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་མ་ཕམ་པ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་བ་ལ་ན་གྲོང་གི་ཉེ་འཁོར་བྱ་རོག་གི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་བཞུགས་སོ། །

時，有執澡灌杖梵志詣摩訶迦旃延所，共相問訊慰勞已，於一面坐，問摩訶迦旃延言：「何因何緣王、王共諍，婆羅門居士、婆羅門居士共諍？」

摩訶迦旃延答梵志言：「貪慾繫著因緣故，王、王共諍，婆羅門居士、婆羅門居士共諍。」

梵志復問：「何因何緣出家、出家而復共諍？」

摩訶迦旃延答言：「以見欲繫著故，出家、出家而復共諍。」

梵志復問：「摩訶迦旃延！頗有能離貪慾繫著及離此見欲繫著不？」

尊者摩訶迦旃延答言：「梵志！有，我大師如來、應、等正覺、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛世尊能離此貪慾繫著及見欲繫著。」

梵志復問：「佛世尊今在何所？」

答言：「佛世尊今在婆羅耆人中，拘薩羅國舍衛城祇樹給孤獨園。」

爾時，梵志從座起，整衣服，偏袒右肩，右膝著地，向佛所住處合掌讚歎。

「南無南無佛世尊、如來、應供、等正覺，能離欲貪諸繫著，悉能遠離貪慾縛及諸見欲，凈根本。」

時，持澡灌杖梵志聞尊者摩訶迦旃延所說，歡喜隨喜，從座起去。

（五四七）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。

དེའི་ཚེ་ཆུ་བྱུགས་པའི་དབྱུག་པ་ཐོགས་པའི་བྲམ་ཟེ་ཞིག་མཁན་པོ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། ཕན་ཚུན་འཚལ་བ་དྲིས་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁོད་དེ། མཁན་པོ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། །རྒྱུ་གང་རྐྱེན་གང་གིས་རྒྱལ་པོ་དང་རྒྱལ་པོ་རྩོད་པར་བྱེད། བྲམ་ཟེ་ཁྱིམ་བདག་དང་བྲམ་ཟེ་ཁྱིམ་བདག་རྩོད་པར་བྱེད། མཁན་པོ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་བྲམ་ཟེ་ལ་སྨྲས་པ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བའི་རྒྱུས་རྒྱལ་པོ་དང་རྒྱལ་པོ་རྩོད་པར་བྱེད། བྲམ་ཟེ་ཁྱིམ་བདག་དང་བྲམ་ཟེ་ཁྱིམ་བདག་རྩོད་པར་བྱེད་དོ། ། བྲམ་ཟེས་ཡང་དྲིས་པ། རྒྱུ་གང་རྐྱེན་གང་གིས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡང་རྩོད་པར་བྱེད། མཁན་པོ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། ལྟ་བ་འདོད་པའི་འཆིང་བའི་རྒྱུས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཡང་རྩོད་པར་བྱེད་དོ། ། བྲམ་ཟེས་ཡང་དྲིས་པ། མཁན་པོ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བ་དང་ལྟ་བ་འདོད་པའི་འཆིང་བ་འདི་དག་ལས་གྲོལ་བ་ཡོད་དམ། མཁན་པོ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་སྨྲས་པ། བྲམ་ཟེ། ཡོད་དེ། བདག་གི་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་གདུལ་བྱའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བ་དང་ལྟ་བ་འདོད་པའི་འཆིང་བ་འདི་དག་ལས་གྲོལ་བ་ལགས་སོ། ། བྲམ་ཟེས་ཡང་དྲིས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ད་ལྟ་གང་ན་བཞུགས། སྨྲས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ད་ལྟ་བ་ལ་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡུལ་ཀོ་ས་ལའི་མཉན་ཡོད་ཀྱི་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ། གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཟར་ནས། པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བཞུགས་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་བསྟོད་དོ། ། ཕྱག་འཚལ་ལོ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས། འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཆིང་བ་དང་ལྟ་བ་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་ཤིང་རྩ་བ་དག་པར་མཛད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། དེའི་ཚེ་ཆུ་བྱུགས་པའི་དབྱུག་པ་ཐོགས་པའི་བྲམ་ཟེས་མཁན་པོ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོའི་གསུང་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་སྟན་ལས་ལངས་ཏེ་སོང་ངོ་། ། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་བདུན་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །

尊者摩訶迦旃延在婆羅那烏泥池側，與眾多比丘集於食堂，為持衣事。

時，有執杖梵志年耆根熟，詣食堂所，於一面柱杖而住。須臾默然已，語諸比丘：「諸長老！汝等何故見老宿士不共語問訊，恭敬命坐？」

時，尊者摩訶迦旃延亦在眾中坐。時，尊者摩訶迦旃延語梵志言：「我法有宿老來，皆共語問訊，恭敬禮拜，命之令坐。」

梵志言：「我見此眾中無有老於我者，不恭敬禮拜、命坐，汝云何言：『我法見有宿老，恭敬禮拜，命其令坐。』？」

摩訶迦旃延言：「梵志！若有耆年八十、九十，發白齒落，成就年少法者，此非宿士；雖復年少年二十五，色白髮黑，盛壯美滿，而彼成就耆年法者，為宿士數。」

梵志問言：「云何名為八十、九十，發白齒落，而覆成就年少之法，年二十五，膚白髮黑，盛壯美色，為宿士數？」

尊者摩訶迦旃延語梵志言：「有五欲功德。謂眼識色愛、樂、念，耳識聲、鼻識香、舌識味、身識觸愛、樂、念。於此五欲功德不離貪、不離欲、不離愛、不離念、不離濁。梵志！若如是者，雖復八十、九十，發白齒落，是名成就年少之法。

我將幫您將這段文字翻譯成藏文： གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ནི་བཱ་ར་ཎཱ་སཱིའི་འདམ་གྱི་རྫིང་བུའི་འགྲམ་དུ་དགེ་སློང་མང་པོ་དང་ལྷན་དུ་བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་གོས་ཀྱི་དོན་དུ་འདུས་སོ། ། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེ་འཁར་བ་ཐོགས་པ་ལོ་ན་རྒས་ཤིང་དབང་པོ་སྨིན་པ་ཞིག་བསོད་སྙོམས་ཁང་དུ་འོངས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཁར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འདུག་གོ། ཅུང་ཟད་ཅིག་ཅང་མི་སྨྲ་བར་གནས་ནས། དགེ་སློང་རྣམས་ལ་སྨྲས་པ། བཙུན་པ་དག་ཁྱེད་ཅིའི་ཕྱིར་རྒན་ཞུགས་མཐོང་ནས་གཏམ་དང་ཕྱག་དང་བཀུར་སྟི་དང་གདན་འདྲེན་པ་མི་བྱེད། དེའི་ཚེ་གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡང་འཁོར་དེའི་ནང་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནས་བྲམ་ཟེ་ལ་སྨྲས་པ། ངེད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ལ་རྒན་ཞུགས་འོངས་ན་གཏམ་དང་ཕྱག་དང་བཀུར་སྟི་དང་གདན་འདྲེན་པ་བྱེད་དོ།། བྲམ་ཟེས་སྨྲས་པ། ངས་འཁོར་འདིའི་ནང་དུ་ང་ལས་རྒས་པ་མ་མཐོང་ལ། བཀུར་སྟི་དང་ཕྱག་དང་གདན་འདྲེན་པ་ཡང་མ་བྱས་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅིའི་ཕྱིར་ངེད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ལ་རྒན་ཞུགས་མཐོང་ན་བཀུར་སྟི་དང་ཕྱག་དང་གདན་འདྲེན་པ་བྱེད་ཅེས་ཟེར། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནས་སྨྲས་པ། བྲམ་ཟེ། གལ་ཏེ་ལོ་བརྒྱད་ཅུའམ་དགུ་བཅུ་ལོན་པ། སྐྲ་དཀར་ལ་སོ་བུད་པ། གཞོན་ནུའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་རྒན་ཞུགས་མ་ཡིན་ནོ། །ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལས་མ་ལོན་པ། མདོག་དཀར་ལ་སྐྲ་ནག་པ། ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པ་ཡིན་ཡང་། རྒན་པོའི་ཆོས་དང་ལྡན་ན་རྒན་ཞུགས་སུ་བགྲང་ངོ་།། བྲམ་ཟེས་དྲིས་པ། ཇི་ལྟར་ན་ལོ་བརྒྱད་ཅུའམ་དགུ་བཅུ་ལོན་པ། སྐྲ་དཀར་ལ་སོ་བུད་པ་ཡང་གཞོན་ནུའི་ཆོས་དང་ལྡན་ལ། ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ། པགས་པ་དཀར་ལ་སྐྲ་ནག་པ། ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པ་ཡང་རྒན་ཞུགས་སུ་བགྲང་བ་ཡིན། གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནས་བྲམ་ཟེ་ལ་སྨྲས་པ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ཡོད་དེ། དེ་ནི་མིག་གིས་གཟུགས་ལ་ཆགས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དྲན་པ་དང་། རྣ་བས་སྒྲ་དང་། སྣས་དྲི་དང་། ལྕེས་རོ་དང་། ལུས་ཀྱིས་རེག་བ་ཆགས་པ་དང་། དགའ་བ་དང་། དྲན་པའོ། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ། འདོད་པ་དང་མ་བྲལ། ཆགས་པ་དང་མ་བྲལ། དྲན་པ་དང་མ་བྲལ། རྙོག་པ་དང་མ་བྲལ་བའོ། །བྲམ་ཟེ། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། ལོ་བརྒྱད་ཅུའམ་དགུ་བཅུ་ལོན་ཡང་། སྐྲ་དཀར་ལ་སོ་བུད་ཀྱང་། དེ་ནི་གཞོན་ནུའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱའོ།།

雖年二十五，膚白髮黑，盛壯美色，於五欲功德離貪、離欲、離愛、離念、離濁，若如是者，雖復年少年二十五，膚白髮黑，盛壯美色，成就老人法，為宿士數。」

爾時，梵志語尊者摩訶迦旃延：「如尊者所說義，我自省察，雖老則少，汝等雖少，成耆年法，世間多事，令便請還。」

尊者摩訶迦旃延言：「梵志！汝自知時。」

爾時，梵志聞尊者摩訶迦旃延所說，歡喜隨喜，還其本處。

（五四八）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。尊者摩訶迦旃延在稠林中住。

時，摩偷羅國王是西方王子，詣尊者摩訶迦旃延所，禮摩訶迦旃延足，退坐一面，問尊者摩訶迦旃延：「婆羅門自言：『我第一，他人卑劣，我白，餘人黑，婆羅門清凈，非非婆羅門；是婆羅門子從口生，婆羅門所化，是婆羅門所有。』尊者摩訶迦旃延！此義云何？」

尊者摩訶迦旃延語摩偷羅王言：「大王！此是世間言說耳。世間言說言：『婆羅門第一，餘人卑劣，婆羅門白，餘人黑，婆羅門清凈，非非婆羅門。婆羅門從婆羅門生，生從口生，婆羅門所化，是婆羅門所有。』大王當知，業真實者，是依業者。」

王語尊者摩訶迦旃延：「此則略說，我所不解，愿重分別。

我將幫您將這段文字翻譯成藏文： ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལས་མ་ལོན་ཡང་། པགས་པ་དཀར་ལ་སྐྲ་ནག་པ། ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལས་ཆགས་པ་དང་བྲལ། འདོད་པ་དང་བྲལ། སྲེད་པ་དང་བྲལ། དྲན་པ་དང་བྲལ། རྙོག་པ་དང་བྲལ་བ། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལས་མ་ལོན་ཡང་། པགས་པ་དཀར་ལ་སྐྲ་ནག་པ། ལང་ཚོ་དར་ལ་བབ་པ་ཡིན་ཡང་། རྒན་པོའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ནི་རྒན་ཞུགས་སུ་བགྲང་ངོ་།། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་སྨྲས་པ། གུས་པར་འོས་པས་གསུངས་པའི་དོན་བཞིན་དུ་བདག་གིས་བརྟག་ན། རྒས་ཀྱང་གཞོན་ནུ་ཡིན་ལ། ཁྱེད་ཅག་གཞོན་ཡང་རྒན་པོའི་ཆོས་དང་ལྡན་པས། འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་མང་བས་བདག་འགྲོ་བར་བྱའོ།། གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནས་སྨྲས་པ། བྲམ་ཟེ། ཁྱོད་རང་གི་དུས་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག། དེའི་ཚེ་བྲམ་ཟེས་གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས། དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་རང་གི་གནས་སུ་སོང་ངོ་།། ༼ལྔ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་བརྒྱད།༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ནགས་ཚལ་སྟུག་པོར་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་མ་ཐུ་རའི་རྒྱལ་པོ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་བུ་ཡིན་པ་དེས་གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནའི་དྲུང་དུ་སོང་སྟེ། མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དྲིས་སོ། །བྲམ་ཟེ་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱིས་འདི་སྐད་དུ། བདག་ཅག་མཆོག་ཡིན་ལ་གཞན་དམན་པ་ཡིན། བདག་ཅག་དཀར་བ་ཡིན་ལ་གཞན་རྣམས་ནག་པོ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་རྣམས་དག་པ་ཡིན་གྱི་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་ནི་ཚངས་པའི་ཁ་ནས་སྐྱེཡིན་ལ། བྲམ་ཟེས་སྤྲུལ་པ་དང་བྲམ་ཟེའི་བདག་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན། འདིའི་དོན་ཇི་ལྟར་ལགས། གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ནས་མ་ཐུ་རའི་རྒྱལ་པོ་ལ་སྨྲས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚིག་ཙམ་མོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་ཚིག་ལས་བྲམ་ཟེ་མཆོག་ཡིན་ལ་གཞན་དམན་པ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་དཀར་བ་ཡིན་ལ་གཞན་རྣམས་ནག་པོ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་དག་པ་ཡིན་གྱི་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་ནི་བྲམ་ཟེ་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། ཁ་ནས་སྐྱེས་པ་དང་། བྲམ་ཟེས་སྤྲུལ་པ་དང་། བྲམ་ཟེའི་བདག་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། ལས་བདེན་པ་ནི་ལས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ།། རྒྱལ་པོས་གུས་པར་འོས་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་སྨྲས་པ། འདི་ནི་མདོར་བསྡུས་པས་བདག་གིས་མ་རྟོགས་ན། ཞིབ་ཏུ་བཤད་དུ་གསོལ།།

」

尊者摩訶迦旃延言：「今當問汝，隨問答我。」即問言：「大王！汝為婆羅門王，于自國土，諸婆羅門、剎利、居士、長者，此四種人悉皆召來，以財以力使其侍衛，先起后臥，及諸使令，悉如意不？」

答言：「如意。」

復問：「大王！剎利為王、居士為王、長者為王，于自國土所有四姓悉皆召來，以財以力令其侍衛，先起后臥，及諸使令，皆如意不？」

答言：「如意。」

復問：「大王！如是四姓悉皆平等，有何差別？當知，大王！四種姓者，皆悉平等，無有勝如差別之異。」

摩偷羅王白尊者摩訶迦旃延：「實爾，尊者！四姓皆等，無有種種勝如差別。」

「是故，大王！當知四姓，世間言說為差別耳，乃至依業，真實無差別也。複次，大王！此國土中有婆羅門，有偷盜者，當如之何？」

王白尊者摩訶迦旃延：「婆羅門中有偷盜者，或鞭、或縛，或驅出國，或罰其金，或截手足耳鼻，罪重則殺，及其盜者。然婆羅門，則名為賊。」

復問：「大王！若剎利、居士、長者中有偷盜者，當復如何？」

王白尊者摩訶迦旃延：「亦鞭、亦縛，亦驅出國，亦罰其金，亦復斷截手足耳鼻，罪重則殺。

」

བཙུན་པ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོས་གསུངས་པ། ད་ནི་ཁྱོད་ལ་དྲི་བ་འདྲི་བར་བྱ་ཡིས། དྲིས་པ་བཞིན་ལན་ཐོབ་ཅིག །དེ་ནས་འདི་སྐད་དུ་དྲིས་སོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། ཁྱོད་ནི་བྲམ་ཟེའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་པས། རང་གི་རྒྱལ་ཁམས་སུ་བྲམ་ཟེ་དང་། རྒྱལ་རིགས་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། རྒན་རབས་ཏེ་མི་རིགས་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་བོས་ནས། ནོར་དང་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐུལ་ཏེ་ཞབས་ཏོག་བྱེད་དུ་བཅུག་ཅིང་། སྔ་བར་ལངས་ཤིང་ཕྱི་བར་ཉལ་བ་དང་། བཀའ་བསྒོ་བ་ཐམས་ཅད་ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་བམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་བོ། ཡང་དྲིས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། རྒྱལ་རིགས་རྒྱལ་པོར་གྱུར་པ་དང་། ཁྱིམ་བདག་རྒྱལ་པོར་གྱུར་པ་དང་། རྒན་རབས་རྒྱལ་པོར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱིས། རང་གི་རྒྱལ་ཁམས་སུ་རིགས་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་བོས་ནས། ནོར་དང་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐུལ་ཏེ་ཞབས་ཏོག་བྱེད་དུ་བཅུག་ཅིང་། སྔ་བར་ལངས་ཤིང་ཕྱི་བར་ཉལ་བ་དང་། བཀའ་བསྒོ་བ་ཐམས་ཅད་ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་བམ། ལན་དུ་སྨྲས་པ། ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་བོ། ཡང་དྲིས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། དེ་ལྟར་ན་རིགས་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཡིན་ན། ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོས་མཁྱེན་པར་མཛོད། རིགས་བཞི་པོ་ནི་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་སྟེ། མཆོག་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་མེད་དོ། མ་ཐུ་རཱའི་རྒྱལ་པོས་བཙུན་པ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་ལ་གསོལ་པ། བཙུན་པ། དེ་བདེན་ནོ། རིགས་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་སྟེ། སྣ་ཚོགས་པའི་མཆོག་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་མེད་དོ། དེའི་ཕྱིར། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོས་མཁྱེན་པར་མཛོད། རིགས་བཞི་པོ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་གྱིས་ཁྱད་པར་ཡོད་པར་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི། ལས་ལ་བརྟེན་ནས་དོན་དམ་པར་ཁྱད་པར་མེད་དོ། ཡང་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། རྒྱལ་ཁམས་འདིར་བྲམ་ཟེའི་ནང་ན་རྐུན་པོ་ཡོད་ན། ཇི་ལྟར་བྱ། རྒྱལ་པོས་བཙུན་པ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་ལ་གསོལ་པ། བྲམ་ཟེའི་ནང་ན་རྐུན་པོ་ཡོད་ན། ལྕག་གིས་རྡུང་བའམ། བཅིང་བའམ། ཡུལ་ནས་སྤྲོམ། གསེར་གྱི་ཆད་པ་གཅོད་པའམ། ལག་པ་དང་རྐང་པ་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་བཅད་པའམ། ཉེས་པ་ལྕི་ན་རྐུན་པོ་དེ་གསོད་པར་བྱེད་དོ། འོན་ཀྱང་བྲམ་ཟེ་དེ་ནི་རྐུན་པོ་ཞེས་བྱའོ། ཡང་དྲིས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། རྒྱལ་རིགས་དང་། ཁྱིམ་བདག་དང་། རྒན་རབས་ཀྱི་ནང་ན་རྐུན་པོ་ཡོད་ན་ཡང་ཇི་ལྟར་བྱ། རྒྱལ་པོས་བཙུན་པ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཆེན་པོ་ལ་གསོལ་པ། ལྕག་གིས་ཀྱང་རྡུང་། བཅིང་བར་ཡང་བྱེད། ཡུལ་ནས་ཀྱང་སྤྲོད། གསེར་གྱི་ཆད་པ་ཡང་གཅོད། ལག་པ་དང་རྐང་པ་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་ཡང་གཅོད། ཉེས་པ་ལྕི་ན་གསོད་པར་ཡང་བྱེད།

」

「如是，大王！豈非四姓悉平等耶？為有種種差別異不？」

王白尊者摩訶迦旃延：「如是義者，實無種種勝如差別。」

尊者摩訶迦旃延復語王言：「當知，大王！四種姓者，世間言說言：『婆羅門第一，余悉卑劣，婆羅門白，餘人悉黑，婆羅門清凈，非非婆羅門。』當依業真實、業依耶？」

復問：「大王！婆羅門殺生、偷盜、邪淫、妄言、惡口、兩舌、綺語、貪、恚、邪見，作十不善業跡已，為生惡趣耶？善趣耶？于阿羅呵所為何所聞？」

王白尊者摩訶迦旃延：「婆羅門作十不善業跡，當墮惡趣，阿羅呵所，作如是聞。剎利、居士、長者亦如是說。」

復問：「大王！若婆羅門行十善業跡，離殺生，乃至正見，當生何所？為善趣耶？為惡趣耶？于阿羅呵所，為何所聞？」

王白尊者摩訶迦旃延：「若婆羅門行十善業跡者，當生善趣，阿羅呵所，作如是、聞如是，剎利、居士、長者亦如是說。」

復問：「云何？大王！如是四姓，為平等不？為有種種勝如差別？」

王白尊者摩訶迦旃延：「如是義者，則為平等，無有種種勝如差別。」

「是故，大王當知，四姓悉平等耳，無有種種勝如差別。

」

འདི་ལྟར། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། རིགས་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་མ་ཡིན་ནམ། རིགས་སོ་སོར་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་ཡོད་དམ། རྒྱལ་པོས་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་གསོལ་པ། དོན་འདི་ནི་བདེན་པར་རིགས་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་མེད་དོ། མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡིས་རྒྱལ་པོ་ལ་ཡང་གསུངས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་མཁྱེན་པར་མཛོད། རིགས་བཞི་པོ་འཇིག་རྟེན་དུ་སྨྲས་པ་ནི། བྲམ་ཟེ་མཆོག་ཡིན་ཞིང་གཞན་རྣམས་དམན་པ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་དཀར་པོ་ཡིན་ཞིང་གཞན་རྣམས་ནག་པོ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་གཙང་མ་ཡིན་ཞིང་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། ལས་བདེན་པ་དང་ལས་ལ་བརྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནམ། ཡང་དྲིས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། བྲམ་ཟེས་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང༌། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང༌། རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང༌། ངག་རྩུབ་པོ་དང༌། ཕྲ་མ་དང༌། ཚིག་བཀྱལ་པ་དང༌། བརྣབ་སེམས་དང༌། གནོད་སེམས་དང༌། ལོག་པར་ལྟ་བ་སྟེ། མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་བྱས་ན། ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བའམ། བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བ་ཡིན། དགྲ་བཅོམ་པའི་དྲུང་དུ་ཇི་ལྟར་ཐོས། རྒྱལ་པོས་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་གསོལ་པ། བྲམ་ཟེས་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་བྱས་ན་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པའི་དྲུང་དུ་དེ་ལྟར་ཐོས་སོ། རྒྱལ་རིགས་དང༌། ཁྱིམ་བདག་དང༌། དམངས་རིགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ཡང་དྲིས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། གལ་ཏེ་བྲམ་ཟེས་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་སྤྱད་དེ། སྲོག་གཅོད་པ་སྤངས་པ་ནས་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་བར་དུ་སྤྱད་ན། གང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། བདེ་འགྲོའམ། ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན། དགྲ་བཅོམ་པའི་དྲུང་དུ་ཇི་ལྟར་ཐོས། རྒྱལ་པོས་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་གསོལ་པ། གལ་ཏེ་བྲམ་ཟེས་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་བཅུ་པོ་སྤྱད་ན་བདེ་འགྲོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པའི་དྲུང་དུ་དེ་ལྟར་ཐོས་སོ། རྒྱལ་རིགས་དང༌། ཁྱིམ་བདག་དང༌། དམངས་རིགས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། ཡང་དྲིས་པ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། ཇི་ལྟར་ལགས། རིགས་བཞི་པོ་འདི་དག་མཉམ་པ་ཡིན་ནམ། ཡང་ན་རིགས་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་ཡོད་དམ། རྒྱལ་པོས་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་གསོལ་པ། དོན་འདི་ནི་མཉམ་པ་ཡིན་ཏེ། རིགས་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་མེད་དོ། དེའི་ཕྱིར། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ། རིགས་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཡིན་པར་མཁྱེན་པར་མཛོད་ཅིག །རིགས་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་མེད་དོ།

世間言說故有：『婆羅門第一，婆羅門白，餘者悉黑，婆羅門清凈，非非婆羅門；婆羅門生，生從口生，婆羅門作，婆羅門化，婆羅門所有。』當知業真實、業依。」

王白尊者摩訶迦旃延：「實如所說，皆是世間言說，故有：『婆羅門勝，餘者卑劣，婆羅門白，餘者悉黑，婆羅門清凈，非非婆羅門；婆羅門生，生從口生，婆羅門化，婆羅門所有。』皆是業真實、依于業。」

爾時，摩偷羅王聞尊者摩訶迦旃延所說，歡喜隨喜，作禮而去。

（五四九）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。爾時，尊者摩訶迦旃延住阿槃提國拘羅羅咤精舍。尊者摩訶迦旃延晨朝著衣持缽，入拘羅羅咤精舍，次第乞食，至迦梨迦優婆夷舍。

時，優婆夷見尊者摩訶迦旃延，即敷床坐，請令就坐，前禮尊者摩訶迦旃延足，退住一面，白尊者摩訶迦旃延：「如世尊所說，答僧耆多童女所問，如世尊說僧耆多童女所問偈：

「實義存於心，　　寂滅而不亂， 　降伏諸勇猛，　　可愛端正色。 　一心獨靜思，　　服食妙禪樂， 　是則為遠離。　　世間之伴黨， 　世間諸伴黨，　　無習近我者。

འཇིག་རྟེན་དུ་སྨྲས་པའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ཡོད་དེ། བྲམ་ཟེ་མཆོག་ཡིན་ཞིང༌། བྲམ་ཟེ་དཀར་པོ་ཡིན། གཞན་རྣམས་ནག་པོ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་གཙང་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་སྐྱེས་པ་ཡིན། ཁ་ནས་སྐྱེས་པ་ཡིན། བྲམ་ཟེས་བྱས་པ་ཡིན། བྲམ་ཟེས་སྤྲུལ་པ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་ཡིན་ནོ། ལས་བདེན་པ་དང་ལས་ལ་བརྟེན་པར་མཁྱེན་པར་མཛོད་ཅིག ། རྒྱལ་པོས་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་གསོལ་པ། གསུངས་པ་བཞིན་དུ་བདེན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་དུ་སྨྲས་པའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ཡོད་དེ། བྲམ་ཟེ་མཆོག་ཡིན་ཞིང་གཞན་རྣམས་དམན་པ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་དཀར་པོ་ཡིན། གཞན་རྣམས་ནག་པོ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་གཙང་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མ་ཡིན། བྲམ་ཟེ་སྐྱེས་པ་ཡིན། ཁ་ནས་སྐྱེས་པ་ཡིན། བྲམ་ཟེས་སྤྲུལ་པ་ཡིན། བྲམ་ཟེའི་ཡིན་ནོ། ཐམས་ཅད་ལས་བདེན་པ་དང་ལས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཚེ། མ་ཐུ་ར་ཡི་རྒྱལ་པོས་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡིས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་དགའ་ཞིང་མགུ་ནས། ཕྱག་བྱས་ཏེ་སོང་ངོ༌། ལྔ་བརྒྱ་ཞེ་དགུ་པ། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། དེའི་ཚེ། མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ནི་ཨ་བནྟིའི་ཡུལ་ཀུ་རུ་ར་ཏའི་གཙུག་ལག་ཁང་ན་བཞུགས་སོ། མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་སྔ་དྲོ་སྐུ་ཆས་གསོལ་ཏེ་ལྷུང་བཟེད་བསྣམས་ནས། ཀུ་རུ་ར་ཏའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་རིམ་པ་བཞིན་བསོད་སྙོམས་ལ་གཤེགས་ཏེ། ཀཱ་ལི་ཀཱ་དགེ་བསྙེན་མའི་ཁྱིམ་དུ་བྱོན་ནོ། དེའི་ཚེ་དགེ་བསྙེན་མས་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་གཟིགས་ནས། དེ་མ་ཐག་ཏུ་སྟན་བཤམས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ། མདུན་དུ་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུག་སྟེ། མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལ་ག། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར། དགེ་སློང་མ་སེང་གེ་ཡི་བུ་མོས་ཞུས་པའི་ལན་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་མ་སེང་གེ་ཡི་བུ་མོས་ཞུས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། དོན་དམ་སེམས་ལ་གནས་པ་དང༌། །ཞི་ཞིང་རྣམ་པར་མི་རྒོད་པ།། དཔའ་བོ་རྣམས་ནི་བཏུལ་བ་དང༌། །མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་མདོག། གཅིག་པུར་དབེན་པར་རྣམ་པར་བསམ། །བསམ་གཏན་བདེ་བ་མྱོང་བར་བྱེད།། དེ་ནི་རིང་དུ་དབེན་པ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་གྲོགས་པོ་རྣམས་ལས་ནི།། འཇིག་རྟེན་གྲོགས་པོ་རྣམས་ལས་ནི། །བདག་ལ་བསྟེན་པ་མེད་པ་ཡིན།།

「尊者摩訶迦旃延！世尊此偈，其義云何？」

尊者摩訶迦旃延語優婆夷言：「姊妹！有一沙門婆羅門言：『地一切入處正受，此則無上，為求此果。』姊妹！若沙門婆羅門于地一切入處正受，清凈鮮白者，則見其本，見患、見滅、見滅道跡；以見本、見患、見滅、見滅道跡故，得真實義存於心，寂滅而不亂。姊妹！如是水一切入處、火一切入處、風一切入處、青一切入處、黃一切入處、赤一切入處、白一切入處、空一切入處、識一切入處為無上者，為求此果。

「姊妹！若有沙門婆羅門，乃至於識處一切入處正受，清凈鮮白者，見本、見患、見滅、見滅道跡；以見本、見患、見滅、見滅道跡故，是則實義存於心，寂滅而不亂，善見、善入。是故世尊答僧耆多童女所問偈：

「實義存於心，　　寂滅而不亂， 　降伏諸勇猛，　　可愛端正色。 　一心獨靜思，　　服食妙禪樂， 　是則為遠離，　　世間之伴黨， 　世間諸伴黨，　　無習近我者。

「如是，姊妹！我解世尊以如是義故，說如是偈。」

優婆夷言：「善哉！尊者說真實義，唯愿尊者受我請食。」

時，尊者摩訶迦旃延默然受請。

གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཚིགས་བཅད་འདིའི་དོན་ཇི་ལྟར་ལགས། གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡིས་དགེ་བསྙེན་མ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སྲིང་མོ། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་འགའ་ཞིག་གིས་འདི་སྐད་དུ། ས་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུ་འདི་དོན་དུ་གཉེར་རོ་ཞེས་སྨྲའོ། སྲིང་མོ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཀྱིས་ས་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དག་པ་གསལ་བ་དེ་མཐོང་ན། དེའི་རྩ་བ་མཐོང༌། ཉེས་དམིགས་མཐོང༌། འགོག་པ་མཐོང༌། འགོག་པའི་ལམ་མཐོང་སྟེ། རྩ་བ་མཐོང་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་མཐོང་བ་དང༌། འགོག་པ་མཐོང་བ་དང༌། འགོག་པའི་ལམ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། དོན་དམ་པའི་དོན་སེམས་ལ་གནས་ཤིང་ཞི་བ་དང་མི་འཁྲུག་པར་འགྱུར་རོ། སྲིང་མོ། དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། མེ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། རླུང་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། སྔོན་པོ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། སེར་པོ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། དམར་པོ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། དཀར་པོ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པ་རྣམས་བླ་ན་མེད་པ་སྟེ། འབྲས་བུ་འདི་དོན་དུ་གཉེར་རོ། སྲིང་མོ། གལ་ཏེ་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བར་དུ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དག་པ་གསལ་བ་དེ་མཐོང་ན། རྩ་བ་མཐོང༌། ཉེས་དམིགས་མཐོང༌། འགོག་པ་མཐོང༌། འགོག་པའི་ལམ་མཐོང་སྟེ། རྩ་བ་མཐོང་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་མཐོང་བ་དང༌། འགོག་པ་མཐོང་བ་དང༌། འགོག་པའི་ལམ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། དོན་དམ་པའི་དོན་སེམས་ལ་གནས་ཤིང་ཞི་བ་དང་མི་འཁྲུག་པར་འགྱུར་ཏེ། ལེགས་པར་མཐོང་ཞིང་ལེགས་པར་ཞུགས་སོ། དེའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་གི་ཏ་བུ་མོས་དྲིས་པའི་ཚིགས་བཅད་ལ་འདི་ལྟར་བཀའ་སྩལ་ཏོ། དོན་དམ་སེམས་ལ་གནས། །ཞི་ཞིང་མི་འཁྲུག་པ། ། དཔའ་བོ་རྣམས་བཏུལ་ཞིང༌། །མཛེས་པའི་གཟུགས་ཡིད་འོང༌། ། གཅིག་པུར་ཞི་བར་སེམས། །བསམ་གཏན་བདེ་བ་སྤྱོད། ། འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི། །གྲོགས་པོ་རྣམས་དང་བྲལ། ། འཇིག་རྟེན་གྲོགས་པོ་རྣམ་བསྟེན་མི་བྱེད། ། དེ་ལྟར་སྲིང་མོ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་འདི་ལྟ་བུའི་ཕྱིར་ཚིགས་བཅད་འདི་གསུངས་པར་ངས་རྟོགས་སོ། དགེ་བསྙེན་མས་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ། །མཁན་པོས་དོན་དམ་པའི་དོན་གསུངས་པ་ལགས་ཏེ། མཁན་པོས་བདག་གི་བསྙེན་བཀུར་བཞེས་པར་ཞུ། དེའི་ཚེ་གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡིས་ཅང་མི་གསུང་བས་གདན་བཞེས་སོ། །

時，迦梨迦優婆夷知尊者摩訶迦旃延受請已，即辦種種凈美飲食，恭敬尊重，自手奉食。

時，優婆夷知尊者摩訶迦旃延食已，洗缽、澡嗽訖，敷一卑坐，于尊者摩訶迦旃延前恭敬聽法。

尊者摩訶迦旃延為迦梨迦優婆夷種種說法，示、教、照、喜；示、教、照、喜已，從座起而去。

（五五〇）

如是我聞：

一時，佛住舍衛國祇樹給孤獨園。爾時，尊者摩訶迦旃延在舍衛國祇樹給孤獨園。

尊者摩訶迦旃延語諸比丘：「佛世尊、如來、應、等正覺所知所見，說六法出苦處升于勝處，說一乘道凈諸眾生，離諸惱苦，憂悲悉滅，得真如法。何等為六？謂聖弟子念如來、應、等正覺所行法凈，如來、應、等正覺、明行足、善逝、世間解、無上士、調御丈夫、天人師、佛世尊。聖弟子念如來、應所行法故，離貪慾覺、離瞋恚覺、離害覺。如是，聖弟子出染著心。何等為染著心？謂五欲功德，於此五欲功德離貪、恚、癡，安住正念正智，乘于直道，修習唸佛，正向涅槃，是名如來、應、等正覺所知所見，說第一齣苦處升于勝處，一乘道凈于眾生，離苦惱，滅憂悲，得如實法。

དེའི་ཚེ་དགེ་བསྙེན་མ་ཀཱ་ལི་ཀས་གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡིས་གདན་བཞེས་པར་མཁྱེན་ནས། བཟའ་བཏུང་དག་པ་ཞིམ་པོ་སྣ་ཚོགས་བཤམས་ཏེ། གུས་པ་དང་བཀུར་སྟིས་ཕྱག་ཏུ་དྲངས་སོ། ། དེའི་ཚེ་དགེ་བསྙེན་མས་གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་གསོལ་བ་མཛད་ཟིན་པ་དང༌། ལྷུང་བཟེད་བཀྲུས་ཤིང་ཞལ་བཤལ་ཟིན་པ་མཁྱེན་ནས། སྟན་དམའ་བ་ཞིག་བཤམས་ཏེ། གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡི་སྤྱན་སྔར་གུས་པས་ཆོས་ཉན་ནོ། ། གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡིས་དགེ་བསྙེན་མ་ཀཱ་ལི་ཀ་ལ་ཆོས་སྣ་ཚོགས་བསྟན་ཅིང༌། བསྟན་པ་དང༌། བཤད་པ་དང༌། གསལ་བར་མཛད་པ་དང༌། དགའ་བར་མཛད་དེ། བསྟན་པ་དང༌། བཤད་པ་དང༌། གསལ་བར་མཛད་པ་དང༌། དགའ་བར་མཛད་ནས་སྟན་ལས་བཞེངས་ཏེ་གཤེགས་སོ། ། ༼ལྔ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ༽ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། །དེའི་ཚེ་གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ། ། གུས་པའི་མཁན་པོ་མ་ཧཱ་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྱུང་བ་དང་ཡོན་ཏན་དམ་པར་འགྲོ་བའི་ཆོས་དྲུག་གསུངས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་གསུངས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་གསུངས་སོ། །དྲུག་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། འཕགས་པས་དེ་བཞིན་ག་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་ཆོས་དྲན་པ་དག་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས། རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་གདུལ་བྱའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སོ། །འཕགས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པའི་སྤྱོད་པའི་ཆོས་དྲན་པའི་ཕྱིར། འདོད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་འདི་ནི། འཕགས་པས་ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའི་སེམས་ལས་འབྱུང་བའོ། །ཀུན་ཏུ་ཆགས་པའི་སེམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་སྟེ། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། ཞེ་སྡང་དང༌། གཏི་མུག་དང་བྲལ་བ། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་ཡང་དག་པ་ལ་གནས་པ། ལམ་དྲང་པོ་ལ་བཞོན་པ། སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཡང་དག་པར་ཕྱོགས་པ་འདི་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་ནས། སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྱུང་བ་དང་ཡོན་ཏན་དམ་པར་འགྲོ་བའི་ཆོས་དང་པོ་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་པོ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་བ་དང༌། མྱ་ངན་ཟད་པ་དང༌། ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་གསུངས་སོ། །

「複次，聖弟子念于正法，念於世尊現法、律，離諸熱惱，非時，通達，即于現法，緣自覺悟。爾時，聖弟子念此正法時，不起欲覺、瞋恚、害覺。如是，聖弟子出染著心。何等為染著心？謂五欲功德。於此五欲功德離貪、恚、癡，安住正念正知，乘于直道，修習念法，正向涅槃，是名如來、應、等正覺所知所見，說第二齣苦處升于勝處，一乘道凈于眾生，離苦惱，滅憂悲，得如實法。

「複次，聖弟子念于僧法，善向、正向、直向、等向，修隨順行，謂向須陀洹、得須陀洹果，向斯陀含、得斯陀含，向阿那含、得阿那含，向阿羅漢、得阿羅漢。如是四雙八士，是名世尊弟子僧戒具足、定具足、慧具足、解脫具足、解脫知見具足，供養、恭敬、禮拜處，世間無上福田。聖弟子如是念僧時，爾時聖弟子不起欲覺、瞋恚、害覺。如是，聖弟子出染著心。何等為染著心？謂五欲功德。於此五欲功德離貪、恚、癡，安住正念正知，乘于直道，修習念僧，正向涅槃，是名如來、應、等正覺所知所見，說第三齣苦處升于勝處，一乘道凈于眾生，離苦惱，滅憂悲，得如實法。

「複次，聖弟子念于戒德，念不缺戒、不斷戒、純厚戒、不離戒、非盜取戒、善究竟戒、可讚嘆戒、梵行不憎惡戒。若聖弟子念此戒時，自念身中所成就戒，當於爾時不起欲覺、瞋恚、害覺。如是，聖弟子出染著心。何等為染著心？謂五欲功德。於此五欲功德離貪、恚、癡，安住正念正知，乘于直道，修戒念，正向涅槃，是名如來、應、等正覺所知所見，說第四齣苦處升于勝處，一乘道凈于眾生，離苦惱，滅憂悲，得如實法。

「複次，聖弟子自念施法，心自欣慶。我今離慳貪垢、離在居家，解脫心施、常施、舍施、樂施、具足施、平等施。若聖弟子念于自所施法時，不起欲覺、瞋恚、害覺。如是，聖弟子出染著心。於何染著？謂五欲功德。於此五欲功德離貪、恚、癡，安住正念正知，乘于直道，修施念，正向涅槃，是名如來、應、等正覺所知所見，說第五齣苦處升于勝處，一乘道凈于眾生，離苦惱，滅憂悲，得如實法。

「複次，聖弟子念于天德，念四王天、三十三天，炎摩天、兜率陀天、化樂天、他化自在天，清凈信心，於此命終，生彼諸天。我亦如是，信、戒、施、聞、慧，於此命終，生彼天中。如是，聖弟子念天功德時，不起欲覺、瞋恚、害覺。如是，聖弟子出染著心。於何染著？謂五欲功德。於此五欲功德離貪、恚、癡，安住正念正知，乘于直道，修天念，正向涅槃，是名如來、應、等正覺所知所見，說第六齣苦處升于勝處，一乘道凈于眾生，離苦惱，滅憂悲，得如實法。」

尊者摩訶迦旃延說此經已，諸比丘聞其所說，歡喜奉行。

我來幫您翻譯這段經文為藏文：

ཡང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དམ་པའི་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ལེགས་པར་གསུངས་པ། ཚ་གྲང་ལས་གྲོལ་བ། དུས་མ་ཡིན་པར་མི་འཆི་བ། རྟོགས་པར་སླ་བ། ད་ལྟ་ཉིད་ལ་རང་གིས་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། །དེའི་ཚེ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དམ་པའི་ཆོས་འདི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཞེ་སྡང་གི་རྟོག་པ་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་མི་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཆགས་པའི་སེམས་ལས་འབྱུང་། ཆགས་པའི་སེམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའོ། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་བྲལ་ཞིང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་ཏེ། ལམ་དྲང་པོ་ལ་ཞུགས་ནས། ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་ཞིང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཞུགས་པ་འདི་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་ནས་གསུངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྱུང་བའི་གནས་གཉིས་པ་དང་། གནས་མཆོག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འགག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

ཡང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། ལེགས་པར་ཞུགས་པ། དྲང་པོར་ཞུགས་པ། རིགས་པར་ཞུགས་པ། མཐུན་པར་ཞུགས་པ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་སྟེ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང་། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང་། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། ཕྱིར་མི་འོང་བའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། དགྲ་བཅོམ་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གནས་པ་སྟེ། ཟུང་བཞི་ཡ་བརྒྱད་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་འདི་དག་ན་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པ། མཆོད་པ་དང་། རི་མོར་བྱ་བ་དང་། ཕྱག་བྱ་བའི་གནས། འཇིག་རྟེན་ན་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་བླ་ན་མེད་པའོ། །འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་དེ་ལྟར་དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། དེའི་ཚེ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་འདོད་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཞེ་སྡང་གི་རྟོག་པ་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་མི་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཆགས་པའི་སེམས་ལས་འབྱུང་། ཆགས་པའི་སེམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའོ། །

我繼續 譯後半部分：

འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་བྲལ་ཞིང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་ཏེ། ལམ་དྲང་པོ་ལ་ཞུགས་ནས། དགེ་འདུན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་ཞིང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཞུགས་པ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་ནས་གསུངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྱུང་བའི་གནས་གསུམ་པ་དང་། གནས་མཆོག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འགག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

ཡང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་པ། མ་ཆག་པ། མ་ཞིག་པ། མ་གོས་པ། རྐུན་པོ་མིན་པ། ལེགས་པར་རྫོགས་པ། བསྔགས་འོས་པ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྡང་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །གང་གི་ཚེ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཚུལ་ཁྲིམས་འདི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། རང་གི་ལུས་ལ་ཡོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཚེ། འདོད་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཞེ་སྡང་གི་རྟོག་པ་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་མི་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཆགས་པའི་སེམས་ལས་འབྱུང་། ཆགས་པའི་སེམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའོ། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་བྲལ་ཞིང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་ཏེ། ལམ་དྲང་པོ་ལ་ཞུགས་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་ཞིང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཞུགས་པ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་ནས་གསུངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྱུང་བའི་གནས་བཞི་པ་དང་། གནས་མཆོག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འགག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

[ 您說得對,我將繼續完整翻譯餘下的部分：

ཡང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་སྦྱིན་པའི་ཆོས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། སེམས་དགའ་བར་བྱེད་དེ། བདག་ནི་སེར་སྣའི་དྲི་མ་དང་བྲལ། ཁྱིམ་པའི་གནས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་། སེམས་གུ་ཡངས་པས་སྦྱིན་པ། རྟག་ཏུ་སྦྱིན་པ། གཏོང་བ་ལ་དགའ་བ། སྦྱིན་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། མཉམ་པའི་སྦྱིན་པ། གང་གི་ཚེ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་རང་གི་སྦྱིན་པའི་ཆོས་འདི་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཞེ་སྡང་གི་རྟོག་པ་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་མི་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཆགས་པ་གང་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཆགས་པ་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའོ། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་བྲལ་ཞིང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་ཏེ། ལམ་དྲང་པོ་ལ་ཞུགས་ནས། སྦྱིན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་ཞིང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཞུགས་པ་འདི་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་ནས་གསུངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྱུང་བའི་གནས་ལྔ་པ་དང་། གནས་མཆོག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འགག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

ཡང་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ལྷའི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི། རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིས་ཀྱི་ལྷ་དང་། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་དང་། འཐབ་བྲལ་གྱི་ལྷ་དང་། དགའ་ལྡན་གྱི་ལྷ་དང་། འཕྲུལ་དགའི་ལྷ་དང་། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དད་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ལྷ་དེ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེས་སོ། །བདག་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་དད་པ་དང་། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སྦྱིན་པ་དང་། ཐོས་པ་དང་། ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པས་འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ལྷ་དེ་དག་གི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་་ཉན་ཐོས་ལྷའི་ཡོན་ཏན་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ན། འདོད་པའི་རྟོག་པ་དང་། ཞེ་སྡང་གི་རྟོག་པ་དང་། གནོད་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་མི་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་ཆགས་པའི་སེམས་ལས་འབྱུང་། ཆགས་པའི་སེམས་གང་ཞེ་ན། འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔའོ། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་པོ་འདི་དག་ལ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་བྲལ་ཞིང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དུ་གནས་ཏེ། ལམ་དྲང་པོ་ལ་ཞུགས་ནས། ལྷ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་བསྒོམ་ཞིང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཞུགས་པ་འདི་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་ནས་གསུངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྱུང་བའི་གནས་དྲུག་པ་དང་། གནས་མཆོག་ཏུ་འགྲོ་བ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་པུ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ལས་གྲོལ་བ་དང་། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འགག་པ་དང་། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །

བཙུན་པ་མ་ཧཱ་ཀ་ཙྪཱ་ཡ་ནས་མདོ་འདི་བཤད་ཟིན་པ་དང་། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱིས་དེས་བཤད་པ་ལ་དགའ་མགུ་ཡི་རངས་ནས་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།