B0102051402dukanipāto(二品)
-
Dukanipāto
-
Daḷhavaggo
-
Rājovādajātakaṃ (2-1-1)
1.
Daḷhaṃ daḷhassa khipati, balliko [malliko (sī. pī.)] mudunā muduṃ;
Sādhumpi sādhunā jeti, asādhumpi asādhunā;
Etādiso ayaṃ rājā, maggā uyyāhi sārathi.
2.
Akkodhena jine kodhaṃ, asādhuṃ sādhunā jine;
Jine kadariyaṃ dānena, saccenālikavādinaṃ;
Etādiso ayaṃ rājā, maggā uyyāhi sārathīti.
Rājovādajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Asamekkhitakammantaṃ, turitābhinipātinaṃ.
Sāni kammāni tappenti, uṇhaṃvajjhohitaṃ mukhe.
4.
Sīho ca sīhanādena, daddaraṃ abhinādayi;
Sutvā sīhassa nigghosaṃ, siṅgālo [sigālo (sī. syā. pī.)] daddare vasaṃ;
Bhīto santāsamāpādi, hadayañcassa apphalīti.
Siṅgālajātakaṃ [sigālajātakaṃ (sī. syā. pī.)] dutiyaṃ.
- Sūkarajātakaṃ (2-1-3)
5.
Catuppado ahaṃ samma, tvampi samma catuppado;
Ehi samma [sīha (sī. pī.)] nivattassu, kiṃ nu bhīto palāyasi.
6.
Asuci pūtilomosi, duggandho vāsi sūkara;
Sace yujjhitukāmosi, jayaṃ samma dadāmi teti.
Sūkarajātakaṃ tatiyaṃ.
- Uragajātaka (2-1-4)
7.
Idhūragānaṃ pavaro paviṭṭho, selassa vaṇṇena pamokkhamicchaṃ;
Brahmañca vaṇṇaṃ [vakkaṃ (ka.)] apacāyamāno, bubhukkhito no vitarāmi [visahāmi (ka. si. syā. pī.)] bhottuṃ.
8.
So brahmagutto cirameva jīva, dibyā ca te pātubhavantu bhakkhā;
Yo brahmavaṇṇaṃ apacāyamāno, bubhukkhito no vitarāsi [sabbatthapi samānaṃ] bhottunti.
Uragajātakaṃ catutthaṃ.
- Bhaggajātakaṃ (2-1-5)
9.
Jīva vassasataṃ bhagga [gagga (sī. pī.)], aparāni ca vīsatiṃ [vīsati (syā. ka.)];
Mā maṃ pisācā khādantu, jīva tvaṃ sarado sataṃ.
10.
Tvampi vassasataṃ jīva, aparāni ca vīsatiṃ;
Visaṃ pisācā khādantu, jīva tvaṃ sarado satanti.
Bhaggajātakaṃ pañcamaṃ.
- Alīnacittajātakaṃ (2-1-6)
11.
Alīnacittaṃ nissāya, pahaṭṭhā mahatī camū;
Kosalaṃ senāsantuṭṭhaṃ, jīvaggāhaṃ agāhayi.
12.
Evaṃ nissayasampanno, bhikkhu āraddhavīriyo;
Bhāvayaṃ kusalaṃ dhammaṃ, yogakkhemassa pattiyā;
Pāpuṇe anupubbena, sabbasaṃyojanakkhayanti.
Alīnacittajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Guṇajātakaṃ (2-1-7)
13.
Yena kāmaṃ paṇāmeti, dhammo balavataṃ migī;
Unnadantī vijānāhi, jātaṃ saraṇato bhayaṃ.
14.
Api cepi dubbalo mitto, mittadhammesu tiṭṭhati;
So ñātako ca bandhu ca, so mitto so ca me sakhā;
Dāṭhini mātimaññittho [maññivo (syā.), maññavho (ka.)], siṅgālo mama pāṇadoti.
Guṇajātakaṃ sattamaṃ.
- Suhanujātakaṃ (2-1-8)
15.
Nayidaṃ visamasīlena, soṇena suhanū saha;
Suhanūpi tādisoyeva, yo soṇassa sagocaro.
16.
Pakkhandinā pagabbhena, niccaṃ sandānakhādinā;
Sameti pāpaṃ pāpena, sameti asatā asanti.
Suhanujātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Morajātakaṃ (2-1-9)
17.
Udetayaṃ cakkhumā ekarājā, harissavaṇṇo pathavippabhāso [paṭhavippabhāso (sī. syā. pī.)];
Taṃ taṃ namassāmi harissavaṇṇaṃ pathavippabhāsaṃ, tayājja guttā viharemu divasaṃ.
Ye brāhmaṇā vedagū sabbadhamme, te me namo te ca maṃ pālayantu;
Namatthu buddhānaṃ [buddhāna (?)] namatthu bodhiyā, namo vimuttānaṃ [vimuttāna (?)] namo vimuttiyā;
Imaṃ so parittaṃ katvā, moro carati esanā.
- 雙品
- 堅固品
- 王者教誡本生經(2-1-1) 1. 以堅對堅拋擲, 以柔待柔相持; 以善勝善人, 以惡克惡者; 國王便是如此, 御者請離開道路。 2. 以不瞋勝瞋恚, 以善德勝不善, 以佈施勝慳吝, 以真實勝虛妄; 國王便是如此, 御者請離開道路。 王者教誡本生經 第一
- [經文中153之前缺少標題,但有兩個偈頌] 以不審視而行, 匆忙貿然而為。 其業必自焚身, 如口含燙物痛。 4. 獅子以其獅吼, 震動達達羅山; 聞此獅子咆哮, 山中野干驚懼; 恐懼戰慄不安, 其心幾欲破裂。 野干本生經 第二
- 野豬本生經(2-1-3) 5. "朋友我是四足,你也是四足者; 來吧朋友回來,為何恐懼逃跑?" 6. "你身不凈毛臟,野豬身臭難聞; 若你想要鬥爭,朋友我允勝利。" 野豬本生經 第三
- 蛇本生經(2-1-4) 7. 最勝蛇類駐此地,欲以巖色作遮蔽; 恭敬婆羅門之相,飢餓難耐不忍食。 8. 愿你長壽得護佑,天界食物常現前; 因敬婆羅門之相,飢餓難耐不忍食。 蛇本生經 第四
- 跋伽本生經(2-1-5) 9. "愿跋伽活百歲,再加二十年; 愿魔鬼勿食我,愿你活百秋。" 10. "愿你也活百歲,再加二十年; 毒魔鬼食之,愿你活百秋。" 跋伽本生經 第五
- 不怯心本生經(2-1-6) 11. 依靠不怯懦心, 大軍眾喜踴躍; 制服憍薩羅軍, 生擒而不殺戮。 12. 如是依止具足, 比丘精進用功; 修習諸善法, 為得解脫安穩; 次第必能證得, 一切結使滅盡。 不怯心本生經 第六
- 功德本生經(2-1-7) 13. "任意驅使他人, 此為強者之法; 請知高聲呼喊, 庇護已生恐懼。" 14. "即使弱小朋友, 若住友誼正法; 他是親戚眷屬, 是友是我同伴; 利齒勿輕視我, 野干是我性命。" 功德本生經 第七
- 善腭本生經(2-1-8) 15. 此非品行不正, 與善腭狗相配; 善腭亦復如是, 與惡狗為伴侶。 16. 與暴戾傲慢者, 經常咬斷繩索; 惡與惡相應, 不善與不善合。 善腭本生經 第八
- 孔雀本生經(2-1-9) 17. 升起者具眼獨一王, 金色光輝普照大地; 我禮敬彼金色光明, 普照大地今日護我。 諸婆羅門通曉一切法, 我敬禮彼愿彼護我; 禮敬諸佛禮敬菩提, 禮敬解脫禮敬解脫道; 孔雀作此護衛之後, 四處遊行尋求食物。
18.
Apetayaṃ cakkhumā ekarājā, harissavaṇṇo pathavippabhāso;
Taṃ taṃ nammassāmi harissavaṇṇaṃ pathavippabhāsaṃ, tayājja guttā viharemu rattiṃ.
Ye brāhmaṇā vedagū sabbadhamme, te me namo te ca maṃ pālayantu;
Namatthu buddhānaṃ namatthu bodhiyā, namo vimuttānaṃ namo vimuttiyā;
Imaṃ so parittaṃ katvā, moro vāsamakappayīti.
Morajātakaṃ navamaṃ.
- Vinīlajātakaṃ (2-1-10)
19.
Evameva nūna [nu (ka.)] rājānaṃ, vedehaṃ mithilaggahaṃ;
Assā vahanti ājaññā, yathā haṃsā vinīlakaṃ.
20.
Vinīla duggaṃ bhajasi, abhūmiṃ tāta sevasi;
Gāmantakāni [gāmantikāni (sī.), gāmantarāni (ka.)] sevassu, etaṃ mātālayaṃ tavāti.
Vinīlajātakaṃ dasamaṃ.
Daḷhavaggo paṭhamo.
Tassuddānaṃ –
Varaballika daddara sūkarako, uragūttama pañcamabhaggavaro;
Mahatīcamu yāva siṅgālavaro, suhanuttama mora vinīlaṃ dasāti.
-
Santhavavaggo
-
Indasamānagottajātakaṃ (2-2-1)
21.
Na santhavaṃ [sandhavaṃ (ka.)] kāpurisena kayirā, ariyo anariyena pajānamatthaṃ;
Cirānuvutthopi karoti pāpaṃ, gajo yathā indasamānagottaṃ.
22.
Yaṃ tveva jaññā sadiso mamanti, sīlena paññāya sutena cāpi;
Teneva mettiṃ kayirātha saddhiṃ, sukho have sappurisena saṅgamoti.
Indasamānagottajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Santhavajātakaṃ (2-2-2)
23.
Na santhavasmā paramatthi pāpiyo, yo santhavo [sandhavo (ka.)] kāpurisena hoti;
Santappito sappinā pāyasena [pāyāsena (ka.)], kicchākataṃ paṇṇakuṭiṃ adayhi [adaḍḍhahi (sī. syā.), adaṭṭhahi (pī.), adaddahi (?)].
24.
Na santhavasmā paramatthi seyyo, yo santhavo sappurisena hoti;
Sīhassa byagghassa ca dīpino ca, sāmā mukhaṃ lehati santhavenāti.
Santhavajātakaṃ dutiyaṃ.
- Susīmajātakaṃ (2-2-3)
25.
Kāḷā migā setadantā tavīme [tava ime (sī. syā. pī.)], parosataṃ hemajālābhichannā [hemajālābhisañchannā (sī.)];
Te te dadāmīti susīma brūsi, anussaraṃ pettipitāmahānaṃ.
26.
Kāḷā migā setadantā mamīme [mama ime (sī. pī.)], parosataṃ hemajālābhicchannā;
Te te dadāmīti vadāmi māṇava, anussaraṃ pettipitāmahānanti.
Susīmajātakaṃ tatiyaṃ.
- Gijjhajātakaṃ (2-2-4)
27.
Yaṃ nu gijjho yojanasataṃ, kuṇapāni avekkhati;
Kasmā jālañca pāsañca, āsajjāpi na bujjhasi.
28.
Yadā parābhavo hoti, poso jīvitasaṅkhaye;
Atha jālañca pāsañca, āsajjāpi na bujjhatīti.
Gijjhajātakaṃ catutthaṃ.
- Nakulajātakaṃ (2-2-5)
29.
Sandhiṃ katvā amittena, aṇḍajena jalābuja;
Vivariya dāṭhaṃ sesi [sayasi (sī. syā. pī.)], kuto te bhayamāgataṃ.
30.
Saṅketheva [saṅkateva (ka.)] amittasmiṃ, mittasmimpi na vissase;
Abhayā bhayamuppannaṃ, api mūlāni kantatīti [mūlaṃ nikantatīti (sī.)].
Nakulajātakaṃ pañcamaṃ.
- Upasāḷakajātakaṃ (2-2-6)
31.
Upasāḷakanāmāni [upasāḷhakanāmānaṃ (sī. syā. pī.)], sahassāni catuddasa;
Asmiṃ padese daḍḍhāni, natthi loke anāmataṃ.
32.
Yamhi saccañca dhammo ca, ahiṃsā saṃyamo damo;
Etaṃ ariyā sevanti, etaṃ loke anāmatanti.
Upasāḷakajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Samiddhijātakaṃ (2-2-7)
33.
Abhutvā bhikkhasi bhikkhu, na hi bhutvāna bhikkhasi;
Bhutvāna bhikkhu bhikkhassu, mā taṃ kālo upaccagā.
18. 落下者具眼獨一王, 金色光輝普照大地; 我禮敬彼金色光明, 普照大地今夜護我。 諸婆羅門通曉一切法, 我敬禮彼愿彼護我; 禮敬諸佛禮敬菩提, 禮敬解脫禮敬解脫道; 孔雀作此護衛之後, 便安住下來。 孔雀本生經 第九 160. 維尼拉本生經(2-1-10) 19. 恰如迷希羅(今尼泊爾境內)王, 毗提訶城主; 良馬載運著, 如鵝載維尼拉。 20. "維尼拉你住險處, 孩子你居不當地; 應當住近村落邊, 那裡才是你母地。" 維尼拉本生經 第十 堅固品 第一 其攝頌: 最上力士與達達羅,野豬與最上蛇, 第五最上跋伽,大軍乃至野干最上, 最上善腭與孔雀,維尼拉為第十。 2. 親密品 161. 因陀同姓本生經(2-2-1) 21. 知己莫與惡人交,聖者不與非聖親; 即使共處長時日,終將作惡如彼象, 對待因陀同姓人。 22. 若知此人與己等,戒德智慧及聞法; 應與此人結為友,善人相交實快樂。 因陀同姓本生經 第一 162. 親密本生經(2-2-2) 23. 無有比親密更惡,若與惡人結親密; 雖受酥乳粥供養,卻將茅屋焚燒盡。 24. 無有比親密更勝,若與善人結親密; 獅虎豹等猛獸前,狗因親密舔其面。 親密本生經 第二 163. 須師摩本生經(2-2-3) 25. "你這些黑鹿白牙, 超過百隻金網覆; 須師摩你說贈我, 追憶祖先父輩事。" 26. "我這些黑鹿白牙, 超過百隻金網覆; 年輕人我說贈你, 追憶祖先父輩事。" 須師摩本生經 第三 164. 禿鷹本生經(2-2-4) 27. "禿鷹能見百由旬, 遠處腐尸皆知曉; 為何網羅與陷阱, 觸及卻不知覺察?" 28. "當人衰敗時來臨, 生命將要結束時; 網羅陷阱雖觸及, 亦復不能知覺察。" 禿鷹本生經 第四 165. 鼬鼠本生經(2-2-5) 29. "卵生與胎生者, 結盟成為朋友; 露出利齒而眠, 何處來此恐懼?" 30. "對敵人常警惕, 親友亦莫輕信; 從無懼處生懼, 甚至斷其根本。" 鼬鼠本生經 第五 166. 優波舍羅迦本生經(2-2-6) 31. 名為優波舍羅迦, 一萬四千皆燒盡; 世間無物不被名。 32. 若有真實與正法, 不害節制與調御; 聖者親近如是事, 此為世間無名者。 優波舍羅迦本生經 第六 167. 三彌提本生經(2-2-7) 33. "比丘未食而乞食, 而非食後行乞食; 比丘食後行乞食, 莫讓時機已過去
34.
Kālaṃ vohaṃ na jānāmi, channo kālo na dissati;
Tasmā abhutvā bhikkhāmi, mā maṃ kālo upaccagāti.
Samiddhijātakaṃ sattamaṃ.
- Sakuṇagghijātakaṃ (2-2-8)
35.
Seno balasā patamāno, lāpaṃ gocaraṭhāyinaṃ;
Sahasā ajjhappattova, maraṇaṃ tenupāgami.
36.
Sohaṃ nayena sampanno, pettike gocare rato;
Apetasattu modāmi, sampassaṃ atthamattanoti.
Sakuṇagghijātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Arakajātakaṃ (2-2-9)
37.
Yo ve mettena cittena, sabbalokānukampati;
Uddhaṃ adho ca tiriyaṃ, appamāṇena sabbaso.
38.
Appamāṇaṃ hitaṃ cittaṃ, paripuṇṇaṃ subhāvitaṃ;
Yaṃ pamāṇakataṃ kammaṃ, na taṃ tatrāvasissatīti.
Arakajātakaṃ navamaṃ.
- Kakaṇṭakajātakaṃ (2-2-10)
39.
Nāyaṃ pure uṇṇamati [unnamati (syā.)], toraṇagge kakaṇṭako;
Mahosadha vijānāhi, kena thaddho kakaṇṭako.
40.
Aladdhapubbaṃ laddhāna, aḍḍhamāsaṃ kakaṇṭako;
Atimaññati rājānaṃ, vedehaṃ mithilaggahanti.
Kakaṇṭakajātakaṃ dasamaṃ.
Santhavavaggo dutiyo.
Tassuddānaṃ –
Atha indasamāna sapaṇṇakuṭi, susimuttama gijjha jalābujako;
Upasāḷaka bhikkhu salāpavaro, atha mettavaro dasapuṇṇamatīti.
-
Kalyāṇavaggo
-
Kalyāṇadhammajātakaṃ (2-3-1)
41.
Kalyāṇadhammoti yadā janinda, loke samaññaṃ anupāpuṇāti;
Tasmā na hiyyetha [hīyetha (sī.)] naro sapañño, hiriyāpi santo dhuramādiyanti.
42.
Sāyaṃ samaññā idha majja pattā, kalyāṇadhammoti janinda loke;
Tāhaṃ samekkhaṃ idha pabbajissaṃ, na hi matthi chando idha kāmabhogeti.
Kalyāṇadhammajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Daddarajātakaṃ (2-3-2)
43.
Ko nu saddena mahatā, abhinādeti daddaraṃ;
Taṃ sīhā nappaṭinadanti [kiṃ sīhā nappaṭinadanti (sī. pī.), na sīhā paṭinadanti (ka.)], ko nāmeso migādhibhū.
44.
Adhamo migajātānaṃ, siṅgālo tāta vassati;
Jātimassa jigucchantā, tuṇhī sīhā samacchareti.
Daddarajātakaṃ dutiyaṃ.
- Makkaṭajātakaṃ (2-3-3)
45.
Tāta māṇavako eso, tālamūlaṃ apassito;
Agārakañcidaṃ atthi, handa demassagārakaṃ.
46.
Mā kho tvaṃ tāta pakkosi, dūseyya no agārakaṃ;
Netādisaṃ mukhaṃ hoti, brāhmaṇassa susīlinoti.
Makkaṭajātakaṃ tatiyaṃ.
- Dubbhiyamakkaṭajātakaṃ (2-3-4)
47.
Adamha te vāri pahūtarūpaṃ, ghammābhitattassa pipāsitassa;
So dāni pitvāna [pītvāna (sī. pī.)] kiriṅkarosi [kikiṃkarosi (sī. syā. pī.)], asaṅgamo pāpajanena seyyo.
48.
Ko te suto vā diṭṭho vā, sīlavā nāma makkaṭo;
Idāni kho taṃ ohacchaṃ [ūhacca (sī. pī.), ohaccaṃ (syā.), uhajjaṃ (ka.)], esā asmāka dhammatāti.
Dubbhiyamakkaṭajātakaṃ catutthaṃ.
- Ādiccupaṭṭhānajātakaṃ (2-3-5)
49.
Sabbesu kira bhūtesu, santi sīlasamāhitā;
Passa sākhāmigaṃ jammaṃ, ādiccamupatiṭṭhati.
50.
Nāssa sīlaṃ vijānātha, anaññāya pasaṃsatha;
Aggihuttañca uhannaṃ [ūhantaṃ (sī.), ūhanaṃ (syā.), ūhanti (pī.), uhadaṃ (ka.)], dve ca bhinnā kamaṇḍalūti.
Ādiccupaṭṭhānajātakaṃ pañcamaṃ.
- Kaḷāyamuṭṭhijātakaṃ (2-3-6)
51.
Bālo vatāyaṃ dumasākhagocaro, paññā janinda nayimassa vijjati;
Kaḷāyamuṭṭhiṃ [kalāyamuṭṭhiṃ (sī. pī.)] avakiriya kevalaṃ, ekaṃ kaḷāyaṃ patitaṃ gavesati.
34. "我不知何為時機,隱密時機難得見; 是故未食而行乞,莫讓時機已錯過。" 三彌提本生經 第七 168. 鷹本生經(2-2-8) 35. 鷹憑力量俯衝下, 襲擊覓食鷓鴣鳥; 突然撲擊不成功, 因此喪命歸死亡。 36. "我具智慧有方便, 安住祖傳覓食地; 遠離敵人得歡喜, 觀察自身之利益。" 鷹本生經 第八 169. 阿勒迦本生經(2-2-9) 37. 以慈悲之心意, 憐憫一切世間; 上下與四方, 無量遍一切。 38. 無量利益心, 圓滿善修習; 有量所作業, 不能留其中。 阿勒迦本生經 第九 170. 迦干達迦本生經(2-2-10) 39. "此迦干達迦往昔, 不曾在門頂高傲; 摩訶薩達請明瞭, 為何迦干達迦驕?" 40. "迦干達迦得未得, 半月之間新享受; 輕視毗提訶王者, 掌管彌希羅城主。" 迦干達迦本生經 第十 親密品 第二 其攝頌: 因陀同姓與茅屋,須師摩最上與禿鷹胎生者, 優波舍羅迦比丘與鷓鴣最上,慈最上與第十圓滿。 3. 善品 171. 善法本生經(2-3-1) 41. "人王啊當善法之名, 得於世間廣受稱讚; 智者不應有所退縮, 具慚愧者擔負重擔。" 42. "人王啊今日此美名, 世間稱我為善法者; 我觀察此當出家去, 無復貪戀諸欲享樂。" 善法本生經 第一 172. 達達羅本生經(2-3-2) 43. "誰以巨大聲響, 震動達達羅山; 諸獅不予迴應, 此為何獸王?" 44. "孩子,獸類中最劣, 野干在此吼叫; 諸獅憎其出身, 默然不予理睬。" 達達羅本生經 第二 173. 獼猴本生經(2-3-3) 45. "孩子那青年男子, 倚靠著棕櫚樹; 若有一小屋舍, 我等應予施與。" 46. "孩子你莫呼喚, 會污我們房舍; 如此面容非是, 善戒婆羅門相。" 獼猴本生經 第三 174. 背信獼猴本生經(2-3-4) 47. "我施汝充足水, 熱渴煩惱時飲; 今汝飲已作惡, 遠離惡人為善。" 48. "誰聞誰見過, 具戒德獼猴? 今我將推倒, 此乃我本性。" 背信獼猴本生經 第四 175. 禮拜太陽本生經(2-3-5) 49. "一切眾生中, 皆有持戒者; 看那卑劣猴, 向太陽禮拜。" 50. "汝不知其戒, 不察而讚歎; 祭火處被毀, 兩水瓶已破。" 禮拜太陽本生經 第五 176. 豆把本生經(2-3-6) 51. "此樹枝居者真愚蠢, 人王啊他實無智慧; 撒出一把豆子后, 尋覓掉落單粒豆。"
52.
Evameva mayaṃ rāja, ye caññe atilobhino;
Appena bahuṃ jiyyāma, kaḷāyeneva vānaroti.
Kaḷāyamuṭṭhijātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Tindukajātakaṃ (2-3-7)
53.
Dhanuhatthakalāpehi, nettiṃ savaradhāribhi;
Samantā parikiṇṇamha, kathaṃ mokkho bhavissati.
54.
Appeva bahukiccānaṃ, attho jāyetha koci naṃ;
Atthi rukkhassa acchinnaṃ, khajjathaññeva tindukanti.
Tindukajātakaṃ sattamaṃ.
- Kacchapajātakaṃ (2-3-8)
55.
Janittaṃ me bhavittaṃ me, iti paṅke avassayiṃ;
Taṃ maṃ paṅko ajjhabhavi, yathā dubbalakaṃ tathā;
Taṃ taṃ vadāmi bhaggava, suṇohi vacanaṃ mama.
56.
Gāme vā yadi vā raññe, sukhaṃ yatrādhigacchati;
Taṃ janittaṃ bhavittañca, purisassa pajānato;
Yamhi jīve tamhi gacche, na niketahato siyāti.
Kacchapajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Satadhammajātakaṃ (2-3-9)
57.
Tañca appañca ucchiṭṭhaṃ, tañca kicchena no adā;
Sohaṃ brāhmaṇajātiko, yaṃ bhuttaṃ tampi uggataṃ.
58.
Evaṃ dhammaṃ niraṃkatvā [nirākatvā (?) ni + ā + kara + tvā], yo adhammena jīvati;
Satadhammova lābhena, laddhenapi na nandatīti.
Satadhammajātakaṃ navamaṃ.
- Duddadajātakaṃ (2-3-10)
59.
Duddadaṃ dadamānānaṃ, dukkaraṃ kamma kubbataṃ;
Asanto nānukubbanti, sataṃ dhammo durannayo.
60.
Tasmā satañca asataṃ, nānā hoti ito gati;
Asanto nirayaṃ yanti, santo saggaparāyaṇāti [parāyanā (syā. ka.)].
Duddadajātakaṃ dasamaṃ.
Kalyāṇavaggo tatiyo.
Tassuddānaṃ –
Susamaññamigādhibhū māṇavako, vāripahūtarūpādiccupaṭṭhānā;
Sakaḷāyasatindukapaṅka puna, satadhamma sududdadakena dasāti.
-
Asadisavaggo
-
Asadisajātakaṃ (2-4-1)
61.
Dhanuggaho asadiso, rājaputto mahabbalo;
Dūrepātī akkhaṇavedhī, mahākāyappadālano.
62.
Sabbāmitte raṇaṃ katvā, na ca kañci viheṭhayi;
Bhātaraṃ sotthiṃ katvāna, saṃyamaṃ ajjhupāgamīti.
Asadisajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Saṅgāmāvacarajātakaṃ (2-4-2)
63.
Saṅgāmāvacaro sūro, balavā iti vissuto;
Kiṃ nu toraṇamāsajja, paṭikkamasi kuñjara.
64.
Omadda khippaṃ palighaṃ, esikāni ca abbaha [ubbaha (syā.), abbhuha (ka.)];
Toraṇāni ca madditvā, khippaṃ pavisa kuñjarāti.
Saṅgāmāvacarajātakaṃ dutiyaṃ.
- Vālodakajātakaṃ (2-4-3)
65.
Vālodakaṃ apparasaṃ nihīnaṃ, pitvā [pītvā (sī. pī.)] mado jāyati gadrabhānaṃ;
Imañca pitvāna rasaṃ paṇītaṃ, mado na sañjāyati sindhavānaṃ.
66.
Appaṃ pivitvāna nihīnajacco, so majjatī tena janinda puṭṭho [phuṭṭho (sī. syā.), muṭṭho (ka.)];
Dhorayhasīlī ca kulamhi jāto, na majjatī aggarasaṃ pivitvāti.
Vālodakajātakaṃ tatiyaṃ.
- Giridattajātakaṃ (2-4-4)
67.
Dūsito giridattena [giridantena (pī.)], hayo sāmassa paṇḍavo;
Porāṇaṃ pakatiṃ hitvā, tassevānuvidhiyyati [nuvidhīyati (sī. pī.)].
68.
Sace ca tanujo poso, sikharākāra [siṅgārākāra (syā.)] kappito;
Ānane naṃ [taṃ (sī. syā. pī.)] gahetvāna, maṇḍale parivattaye;
Khippameva pahantvāna, tassevānuvidhiyyatīti.
Giridattajātakaṃ catutthaṃ.
- Anabhiratijātakaṃ (2-4-5)
69.
Yathodake āvile appasanne, na passati sippikasambukañca;
Sakkharaṃ vālukaṃ macchagumbaṃ, evaṃ āvilamhi [āvile hi (sī.)] citte;
Na passati attadatthaṃ paratthaṃ.
52. "王啊我等亦如是, 與其他貪婪者同; 為小失去大利益, 如猴為豆失全部。" 豆把本生經 第六 177. 甜棗本生經(2-3-7) 53. "弓箭在手束帶, 獵人團團圍住; 四方皆被包圍, 如何能得脫離?" 54. "或許多忙之中, 會生某些機會; 樹上尚有果實, 且吃這些甜棗。" 甜棗本生經 第七 178. 龜本生經(2-3-8) 55. "此是我生處我家園, 如是我倚臥泥中; 泥淖終將吞沒我, 如同吞沒弱者般; 跋伽我對你說這些, 請你聽我這些言語。" 56. "無論村落或森林, 何處能獲得安樂; 知曉此為人生處, 及為人之住處者; 應往彼處而生活, 莫為住處所束縛。" 龜本生經 第八 179. 善法本生經(2-3-9) 57. "那既少又是殘剩物, 還是困難才給我們; 我是婆羅門種姓, 所食之物已吐出。" 58. "如是捨棄正法者, 依非法而求生活; 善法即使得利養, 也不會感到歡喜。" 善法本生經 第九 180. 難捨本生經(2-3-10) 59. "施捨難捨之物, 作難為之善行; 不善者不效仿, 善人法難了知。" 60. "是故善惡之人, 去處各不相同; 惡人墮入地獄, 善人往生天界。" 難捨本生經 第十 善品 第三 其攝頌: 善名與獸王及青年, 充足水與日禮拜; 豆與甜棗泥淖又, 善法與難捨為十。 4. 無比品 181. 無比本生經(2-4-1) 61. "持弓者無可比擬, 王子具大力氣; 遠射無虛發, 能破大軍陣。" 62. "與諸敵戰鬥, 不曾傷害人; 使兄弟平安, 終入于約束。" 無比本生經 第一 182. 戰場本生經(2-4-2) 63. "戰場勇士強悍, 名聲如是廣傳; 為何觸城門時, 大象你卻退縮?" 64. "速破城門橫木, 拔去門柱立竿; 踐踏城門障礙, 大象速速入城。" 戰場本生經 第二 183. 污水本生經(2-4-3) 65. "污水味道低劣, 驢飲生驕慢心; 良馬飲此上味, 不生驕慢之心。" 66. "人王啊被問此事, 下賤飲少亦醉狂; 善馴高貴血統者, 飲上味亦不驕慢。" 污水本生經 第三 184. 山與本生經(2-4-4) 67. "被山與所污染, 主人白色駿馬; 捨棄舊習性, 隨順效仿他。" 68. "若有矮小者, 裝扮如戰馬; 捉住其面部, 環繞場地轉; 迅速打敗后, 隨順效仿他。" 山與本生經 第四 185. 不樂本生經(2-4-5) 69. "如渾濁不清之水中, 看不見貝殼蚌類和, 碎石沙礫魚群等; 如是混濁之心中, 不見自利與他利。"
70.
Yathodake acche vippasanne, so passati sippikasambukañca;
Sakkharaṃ vālukaṃ macchagumbaṃ, evaṃ anāvilamhi citte;
So passati attadatthaṃ paratthanti.
Anabhiratijātakaṃ pañcamaṃ.
- Dadhivāhanajātakaṃ (2-4-6)
71.
Vaṇṇagandharasūpeto , amboyaṃ ahuvā pure;
Tameva pūjaṃ labhamāno, kenambo kaṭukapphalo.
72.
Pucimandaparivāro, ambo te dadhivāhana;
Mūlaṃ mūlena saṃsaṭṭhaṃ, sākhā sākhā [sākhaṃ (syā. ka.)] nisevare [nivīsare (ka.)];
Asātasannivāsena, tenambo kaṭukapphaloti.
Dadhivāhanajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Catumaṭṭhajātakaṃ (2-4-7)
73.
Ucce viṭabhimāruyha, mantayavho rahogatā;
Nīce oruyha mantavho, migarājāpi sossati.
74.
Yaṃ suvaṇṇo suvaṇṇena [yaṃ supaṇṇo supaṇṇena (sī. syā. pī.)], devo devena mantaye;
Kiṃ tettha catumaṭṭhassa, bilaṃ pavisa jambukāti.
Catumaṭṭhajātakaṃ sattamaṃ.
- Sīhakotthujātakaṃ (2-4-8)
75.
Sīhaṅgulī sīhanakho, sīhapādapatiṭṭhito;
So sīho sīhasaṅghamhi, eko nadati aññathā.
76.
Mā tvaṃ nadi rājaputta, appasaddo vane vasa;
Sarena kho [mā (ka.)] taṃ jāneyyuṃ, na hi te pettiko saroti.
Sīhakotthujātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Sīhacammajātakaṃ (2-4-9)
77.
Netaṃ sīhassa naditaṃ, na byagghassa na [byagghassa na ca (ka.)] dīpino;
Pāruto sīhacammena, jammo nadati gadrabho.
78.
Cirampi kho taṃ khādeyya, gadrabho haritaṃ yavaṃ;
Pāruto sīhacammena, ravamānova dūsayīti.
Sīhacammajātakaṃ navamaṃ.
- Sīlānisaṃsajātakaṃ (2-4-10)
79.
Passa saddhāya sīlassa, cāgassa ca ayaṃ phalaṃ;
Nāgo nāvāya vaṇṇena, saddhaṃ vahatupāsakaṃ.
80.
Sabbhireva samāsetha, sabbhi kubbetha santhavaṃ;
Satañhi sannivāsena, sotthiṃ gacchati nhāpitoti.
Sīlānisaṃsajātakaṃ dasamaṃ.
Asadisavaggo catuttho.
Tassuddānaṃ –
Dhanuggaha kuñjara apparaso, giridattamanāvilacittavaraṃ;
Dadhivāhana jambūka sīhanakho, haritayava nāgavarena dasāti.
-
Ruhakavaggo
-
Ruhakajātakaṃ (2-5-1)
81.
Api [ambho (syā. ka. sī.)] ruhaka chinnāpi, jiyā sandhīyate puna;
Sandhīyassu purāṇiyā, mā kodhassa vasaṃ gami.
82.
Vijjamānesu vākesu [vijjamānāsu maruvāsu (sī.), vijjamānāsu marūdvāsu (pī.)], vijjamānesu kārisu;
Aññaṃ jiyaṃ karissāmi, alaññeva purāṇiyāti.
Ruhakajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Sirikāḷakaṇṇijātakaṃ (2-5-2)
83.
Itthī siyā rūpavatī, sā ca sīlavatī siyā;
Puriso taṃ na iccheyya, saddahāsi mahosadha.
84.
Saddahāmi mahārāja, puriso dubbhago siyā;
Sirī ca kāḷakaṇṇī ca, na samenti kudācananti.
Sirikāḷakaṇṇijātakaṃ dutiyaṃ.
- Cūḷapadumajātakaṃ (2-5-3)
85.
Ayameva sā ahamapi [ahampi (sī. syā. pī.), ahasmi (ka.)] so anañño, ayameva so hatthacchinno anañño;
Yamāha 『『komārapatī mama』』nti, vajjhitthiyo natthi itthīsu saccaṃ.
86.
Imañca jammaṃ musalena hantvā, luddaṃ chavaṃ paradārūpaseviṃ;
Imissā ca naṃ pāpapatibbatāya, jīvantiyā chindatha kaṇṇanāsanti.
Cūḷapadumajātakaṃ tatiyaṃ.
- Maṇicorajātakaṃ (2-5-4)
87.
Na santi devā pavasanti nūna, na hi nūna santi idha lokapālā;
Sahasā karontānamasaññatānaṃ, na hi nūna santī paṭisedhitāro.
70. "如清澈透明之水中, 能見貝殼蚌類和, 碎石沙礫魚群等; 如是清明之心中, 能見自利與他利。" 不樂本生經 第五 186. 持乳本生經(2-4-6) 71. "此芒果曾具足, 色香味三美質; 如今雖得供奉, 為何果味苦澀?" 72. "持乳啊你芒果, 尼拘律樹環繞; 根與根相交錯, 枝與枝相糾纏; 因與不善相近, 故芒果味苦澀。" 持乳本生經 第六 187. 四光本生經(2-4-7) 73. "登上高枝密談, 私下秘密商議; 降至低處商議, 獸王也會聽聞。" 74. "金鳥與金鳥, 天神與天神, 各自作商議; 野幹你何事, 回洞穴去吧。" 四光本生經 第七 188. 獅子胡狼本生經(2-4-8) 75. "獅爪獅指獅足立, 此獅在獅子群中, 獨自吼聲不相同。" 76. "王子啊你莫咆哮, 安靜居住在林中; 他們將從聲識你, 此非你祖父之聲。" 獅子胡狼本生經 第八 189. 獅皮本生經(2-4-9) 77. "此非獅子之吼聲, 非虎豹之咆哮; 披著獅子皮外衣, 卑劣驢子在吼叫。" 78. "驢子雖能長時間, 啃食青綠麥苗; 披著獅子皮外衣, 吼叫終將露馬腳。" 獅皮本生經 第九 190. 戒德功德本生經(2-4-10) 79. "請看信戒佈施, 如是果報殊勝; 龍王化作船形, 載著信徒渡河。" 80. "應與善人交往, 與善人結親密; 與善人共住者, 理髮師得安樂。" 戒德功德本生經 第十 無比品 第四 其攝頌: 持弓與大象少味, 山與及清凈心勝; 持乳與野干獅爪, 青麥與龍王為十。 5. 盧哈迦品 191. 盧哈迦本生經(2-5-1) 81. "盧哈迦啊斷絃后, 還可再次連線; 請與舊妻重和, 莫受忿怒所制。" 82. "當有材料存在, 當有工匠在時; 我將作新弓弦, 無需用舊弦了。" 盧哈迦本生經 第一 192. 吉祥與不祥本生經(2-5-2) 83. "若有美貌女子, 且具有戒德性; 男子不願要她, 大智者你信否?" 84. "大王我確實信, 此男運勢差; 吉祥與不祥, 永不能相合。" 吉祥與不祥本生經 第二 193. 小蓮華本生經(2-5-3) 85. "此女就是那人我就是他, 非他人也,就是那斷手者, 非他人也;她說'我少年夫', 婦女之中實無真實者。" 86. "用杵打死此卑劣之人, 殘暴下賤淫他人妻者; 對此邪惡不貞之妻子, 活著時割斷其耳鼻。" 小蓮華本生經 第三 194. 寶珠盜賊本生經(2-5-4) 87. "諸天神定是不在, 必定無有世間護; 對強暴無節制者, 必定無有制止者
88.
Akāle vassatī tassa, kāle tassa na vassati;
Saggā ca cavati ṭhānā, nanu so tāvatā hatoti.
Maṇicorajātakaṃ catutthaṃ.
- Pabbatūpattharajātakaṃ (2-5-5)
89.
Pabbatūpatthare [pabbatapatthare (sī. syā. pī.)] ramme, jātā pokkharaṇī sivā;
Taṃ siṅgālo apāpāyi [apāpāsi (sī. syā. pī.)], jānaṃ sīhena rakkhitaṃ.
90.
Pivanti ce [pivanti ve (sī.), pivantiva (pī.), pivanteva (?)] mahārāja, sāpadāni mahānadiṃ;
Na tena anadī hoti, khamassu yadi te piyāti.
Pabbatūpatthara [pabbatapatthara (sī. syā. pī.)] jātakaṃ pañcamaṃ.
- Valāhakassajātakaṃ (2-5-6)
91.
Ye na kāhanti ovādaṃ, narā buddhena desitaṃ;
Byasanaṃ te gamissanti, rakkhasīhiva vāṇijā.
92.
Ye ca kāhanti ovādaṃ, narā buddhena desitaṃ;
Sotthiṃ pāraṃ gamissanti, valāheneva [vālāheneva (sī. pī.)] vāṇijāti.
Valāhakassa [vālāhassa (sī. pī.)] jātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Mittāmittajātakaṃ (2-5-7)
93.
Na naṃ umhayate disvā, na ca naṃ paṭinandati;
Cakkhūni cassa na dadāti, paṭilomañca vattati.
94.
Ete bhavanti ākārā, amittasmiṃ patiṭṭhitā;
Yehi amittaṃ jāneyya, disvā sutvā ca paṇḍitoti.
Mittāmittajātakaṃ sattamaṃ.
- Rādhajātakaṃ (2-5-8)
95.
Pavāsā āgato tāta, idāni nacirāgato;
Kaccinnu tāta te mātā, na aññamupasevati.
96.
Na kho panetaṃ subhaṇaṃ, giraṃ saccupasaṃhitaṃ;
Sayetha poṭṭhapādova, mummure [mummure (syā.), maṃ pure (ka.) mummurasaddo thusaggimhi kukkuḷe ca vattatīti sakkatābhidhānesu] upakūthitoti [upakūsitoti (sī. syā. pī.), upakūlito (ka.)].
Rādhajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Gahapatijātakaṃ (2-5-9)
97.
Ubhayaṃ me na khamati, ubhayaṃ me na ruccati;
Yācāyaṃ koṭṭhamotiṇṇā, nāddasaṃ iti bhāsati.
98.
Taṃ taṃ gāmapati brūmi, kadare appasmi jīvite;
Dve māse saṅgaraṃ katvā [kāraṃ katvāna (sī. pī.), saṃkaraṃ katvā (ka.)], maṃsaṃ jaraggavaṃ kisaṃ;
Appattakāle codesi, tampi mayhaṃ na ruccatīti.
Gahapatijātakaṃ navamaṃ.
- Sādhusīlajātakaṃ (2-5-10)
99.
Sarīradabyaṃ vuḍḍhabyaṃ [vaddhabyaṃ (sī. pī.)], sojaccaṃ sādhusīliyaṃ;
Brāhmaṇaṃ teva pucchāma, kannu tesaṃ vanimhase [vaṇimhase (sī. pī.)].
100.
Attho atthi sarīrasmiṃ, vuḍḍhabyassa namo kare;
Attho atthi sujātasmiṃ, sīlaṃ asmāka ruccatīti.
Sādhusīlajātakaṃ dasamaṃ.
Ruhakavaggo pañcamo.
Tassuddānaṃ –
Apiruhaka rūpavatī musalo, pavasanti sapañcamapokkharaṇī;
Atha muttimavāṇija umhayate, ciraāgata koṭṭha sarīra dasāti.
-
Nataṃdaḷhavaggo
-
Bandhanāgārajātakaṃ (2-6-1)
101.
Na taṃ daḷhaṃ bandhanamāhu dhīrā, yadāyasaṃ dārujapabbajañca [babbajañca (sī.)];
Sārattarattā maṇikuṇḍalesu, puttesu dāresu ca yā apekkhā.
102.
Etaṃ daḷhaṃ bandhanamāhu dhīrā, ohārinaṃ sithilaṃ duppamuñcaṃ;
Etampi chetvāna vajanti dhīrā, anapekkhino kāmasukhaṃ pahāyāti.
Bandhanāgārajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Keḷisīlajātakaṃ (2-6-2)
103.
Haṃsā koñcā mayūrā ca, hatthayo [hatthino (sī.), hatthiyo (syā. pī.)] pasadā migā;
Sabbe sīhassa bhāyanti, natthi kāyasmi tulyatā.
104.
Evameva manussesu, daharo cepi paññavā;
So hi tattha mahā hoti, neva bālo sarīravāti.
Keḷisīlajātakaṃ dutiyaṃ.
- Khaṇḍajātakaṃ (2-6-3)
88. "時非時令其降雨, 應時卻不降雨時; 從天界墜失地位, 如此豈不已毀滅?" 寶珠盜賊本生經 第四 195. 山麓本生經(2-5-5) 89. "山麓美好之處, 生有清凈蓮池; 野干飲其水, 知為獅子所護。" 90. "大王啊野獸們, 都飲大河之水; 河水不因此竭, 請容忍若你愛。" 山麓本生經 第五 196. 云馬本生經(2-5-6) 91. "不遵佛陀教誡, 此等諸眾生者; 必將遭遇災難, 如商人遇羅剎。" 92. "遵從佛陀教誡, 此等諸眾生者; 安穩到達彼岸, 如商人遇云馬。" 云馬本生經 第六 197. 友與敵本生經(2-5-7) 93. "見他不露笑容, 也不表示歡迎; 不與他目光交, 表現相反態度。" 94. "這些是敵人的, 種種表現特徵; 智者見聞之後, 由此知其敵人。" 友與敵本生經 第七 198. 羅陀本生經(2-5-8) 95. "遠行歸來孩子, 如今不久歸來; 孩子啊你母親, 可有親近他人?" 96. "此非善言語也, 不合真實之言; 如烈火中水鳥, 應沉默不作聲。" 羅陀本生經 第八 199. 居士本生經(2-5-9) 97. "兩件事我都不喜, 兩件事我都不悅; 此女入我糧倉中, 說道'我未曾見過'。" 98. "村主我對你說, 吝嗇短壽之人; 兩月積存之物, 老牛瘦肉之供; 未到時催討債, 此事我亦不悅。" 居士本生經 第九 200. 善戒本生經(2-5-10) 99. "身體財富增長, 良好出身善戒; 我們問婆羅門, 應讚歎何者好?" 100. "身體確有用處, 增長應當尊敬; 良好出身有用, 我們喜愛善戒。" 善戒本生經 第十 盧哈迦品 第五 其攝頌: 盧哈迦美貌木杵, 外出第五蓮花池; 解脫商人微笑者, 長歸糧倉身體十。 6. 非堅固品 201. 牢獄本生經(2-6-1) 101. "智者說非堅固束縛, 鐵木麻繩等枷鎖; 貪戀珠寶耳環飾, 執著妻兒的繫縛。" 102. "智者說此為堅固束縛, 向下牽引難解脫; 智者斷此而遠離, 無執著舍欲樂去。" 牢獄本生經 第一 202. 遊戲性本生經(2-6-2) 103. "鵝鶴與孔雀, 象和斑鹿獸; 皆懼怕獅子, 身體無相等。" 104. "人間亦復然, 幼小若有慧; 彼處為大者, 愚者雖體大。" 遊戲性本生經 第二 203. 殘缺本生經(2-6-3)
105.
Virūpakkhehi me mettaṃ, mettaṃ erāpathehi me;
Chabyāputtehi me mettaṃ, mettaṃ kaṇhāgotamakehi ca.
Apādakehi me mettaṃ, mettaṃ dvipādakehi me;
Catuppadehi me mettaṃ, mettaṃ bahuppadehi me.
Mā maṃ apādako hiṃsi, mā maṃ hiṃsi dvipādako;
Mā maṃ catuppado hiṃsi, mā maṃ hiṃsi bahuppado.
Sabbe sattā sabbe pāṇā, sabbe bhūtā ca kevalā;
Sabbe bhadrāni passantu, mā kañci [kiñci (syā. ka.)] pāpamāgamā.
106.
Appamāṇo buddho, appamāṇo dhammo;
Appamāṇo saṅgho, pamāṇavantāni sarīsapāni [sirisapāni (sī. syā. pī.)];
Ahivicchikasatapadī, uṇṇanābhi [uṇṇānābhi (sī. syā. pī.)] sarabūmūsikā.
Katā me rakkhā katā me parittā, paṭikkamantu bhūtāni;
Sohaṃ namo bhagavato, namo sattannaṃ sammāsambuddhānanti.
Khaṇḍajātakaṃ tatiyaṃ.
- Vīrakajātakaṃ (2-6-4)
107.
Api vīraka passesi, sakuṇaṃ mañjubhāṇakaṃ;
Mayūragīvasaṅkāsaṃ, patiṃ mayhaṃ saviṭṭhakaṃ.
108.
Udakathalacarassa pakkhino, niccaṃ āmakamacchabhojino;
Tassānukaraṃ saviṭṭhako, sevāle paliguṇṭhito matoti.
Vīrakajātakaṃ catutthaṃ.
- Gaṅgeyyajātakaṃ (2-6-5)
109.
Sobhati maccho gaṅgeyyo, atho sobhati yāmuno [sobhanti macchā gaṅgeyyā, atho sobhanti yāmunā (syā. pī.)];
Catuppadoyaṃ puriso, nigrodhaparimaṇḍalo;
Īsakāyata [īsamāyata (ka.)] gīvo ca, sabbeva atirocati.
110.
Yaṃ pucchito na taṃ akkhāsi [akkhā (sī. syā. pī.)], aññaṃ akkhāsi [akkhāti (syā. pī.)] pucchito;
Attappasaṃsako poso, nāyaṃ asmāka ruccatīti.
Gaṅgeyyajātakaṃ pañcamaṃ.
- Kuruṅgamigajātakaṃ (2-6-6)
111.
Iṅgha vaddhamayaṃ [vaddhamayaṃ (sī. syā. pī.)] pāsaṃ, chinda dantehi kacchapa;
Ahaṃ tathā karissāmi, yathā nehiti luddako.
112.
Kacchapo pāvisī vāriṃ, kuruṅgo pāvisī vanaṃ;
Satapatto dumaggamhā, dūre putte apānayīti.
Kuruṅgamigajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Assakajātakaṃ (2-6-7)
113.
Ayamassakarājena, deso vicarito mayā;
Anukāmaya kāmena [anukāmayavanukāmena (sī. pī.)], piyena patinā saha.
114.
Navena sukhadukkhena, porāṇaṃ apidhīyati [apithīyati (sī. pī.), apithiyyati (syā.)];
Tasmā assakaraññāva, kīṭo piyataro mamāti.
Assakajātakaṃ sattamaṃ.
- Susumārajātakaṃ (2-6-8)
115.
Alaṃ metehi ambehi, jambūhi panasehi ca;
Yāni pāraṃ samuddassa, varaṃ mayhaṃ udumbaro.
116.
Mahatī vata te bondi, na ca paññā tadūpikā;
Susumāra [suṃsumāra (sī. syā. pī.)] vañcito mesi, gaccha dāni yathāsukhanti.
Susumārajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Kukkuṭajātakaṃ (2-6-9)
117.
Diṭṭhā mayā vane rukkhā, assakaṇṇā vibhīṭakā [vibhedakā (syā. ka.)];
Na tāni evaṃ sakkanti, yathā tvaṃ rukkha sakkasi.
118.
Purāṇakukkuṭo [kakkaro (sī. syā. pī.)] ayaṃ, bhetvā pañjaramāgato;
Kusalo vāḷapāsānaṃ, apakkamati bhāsatīti.
Kukkuṭa [kakkara (sī. syā. pī.)] jātakaṃ navamaṃ.
- Kandagalakajātakaṃ (2-6-10)
119.
Ambho ko nāma yaṃ rukkho, sinnapatto [sīnapatto (sī. pī.)] sakaṇṭako;
Yattha ekappahārena, uttamaṅgaṃ vibhijjitaṃ [visāṭikaṃ (sī. syā. pī.), vighāṭitaṃ (sī. niyya)].
105. "我以慈心對毗樓帕叉, 以慈心對伊羅缽多, 以慈心對遮婆子, 以慈心對黑瞿曇。 以慈心對無足者, 以慈心對二足者, 以慈心對四足者, 以慈心對多足者。 愿無足者勿害我, 愿二足者勿害我, 愿四足者勿害我, 愿多足者勿害我。 一切眾生一切生命, 一切有情無遺余, 愿見諸善美事, 莫遭遇任何惡。" 106. "佛陀無量,法無量; 僧伽無量,爬行類有量; 蛇蝎蜈蚣,蜘蛛老鼠。 我已作護我已作防, 愿諸生物退避去; 我禮敬世尊, 禮敬七正等覺。" 殘缺本生經 第三 204. 維拉迦本生經(2-6-4) 107. "維拉迦你可見, 甜語鳥兒否? 孔雀頸色般, 我夫薩維塔。" 108. "水陸兩棲之鳥, 常食生魚為食; 薩維塔效仿他, 纏藻草而死去。" 維拉迦本生經 第四 205. 恒河本生經(2-6-5) 109. "恒河魚光彩耀眼, 閻牟那魚也美麗; 此四足之男子, 如榕樹圓周般, 頸項稍微伸長, 超越一切光彩。" 110. "問他此事不作答, 反說其他非所問; 自讚之人如此者, 我等不喜如此人。" 恒河本生經 第五 206. 羚羊本生經(2-6-6) 111. "來啊龜用牙齒, 咬斷皮革套索; 我將如此行事, 使獵人不復返。" 112. "龜潛入水中去, 羚羊入林逃走; 鳥從樹梢飛起, 帶幼遠離此處。" 羚羊本生經 第六 207. 阿說迦本生經(2-6-7) 113. "此阿說迦王地, 我曾與所愛夫, 相隨心相愛, 四處遊歷過。" 114. "新的苦與樂, 遮蔽舊時事; 故我今愛蟲, 勝過阿說迦。" 阿說迦本生經 第七 208. 鱷魚本生經(2-6-8) 115. "這些芒果已足夠, 閻浮果麵包果也; 海彼岸的果實中, 無花果於我最佳。" 116. "你腹部確實很大, 智慧卻不相稱; 鱷魚你被我欺, 請隨意離去吧。" 鱷魚本生經 第八 209. 雞本生經(2-6-9) 117. "我見林中諸樹, 馬耳毗希達迦; 它們不能如你, 此樹般有力量。" 118. "這是隻老雞, 打破籠逃出; 善識捕獸套, 邊說邊逃走。" 雞本生經 第九 210. 干陀伽拉迦本生經(2-6-10) 119. "喂!這是什麼樹? 濕葉帶荊棘, 一擊之下便, 頭顱碎裂開。"
120.
Acāri vatāyaṃ vitudaṃ vanāni, kaṭṭhaṅgarukkhesu asārakesu;
Athāsadā khadiraṃ jātasāraṃ [jātisāraṃ (ka.)], yatthabbhidā garuḷo uttamaṅganti.
Kandagalaka [kandalaka (ka.)] jātakaṃ dasamaṃ.
Nataṃdaḷhavaggo chaṭṭho.
Tassuddānaṃ –
Daḷhabandhana haṃsavaro ca puna, virūpakkha saviṭṭhaka macchavaro;
Sakuruṅga saassaka ambavaro, puna kukkuṭako garuḷena dasāti.
-
Bīraṇathambhavaggo
-
Somadattajātakaṃ (2-7-1)
121.
Akāsi yoggaṃ dhuvamappamatto, saṃvaccharaṃ bīraṇathambhakasmiṃ;
Byākāsi saññaṃ parisaṃ vigayha, na niyyamo tāyati appapaññaṃ.
122.
Dvayaṃ yācanako tāta, somadatta nigacchati;
Alābhaṃ dhanalābhaṃ vā, evaṃ dhammā hi yācanāti.
Somadattajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Ucchiṭṭhabhattajātakaṃ (2-7-2)
123.
Añño uparimo vaṇṇo, añño vaṇṇo ca heṭṭhimo;
Brāhmaṇī tveva pucchāmi, kiṃ heṭṭhā kiñca uppari.
124.
Ahaṃ naṭosmi bhaddante, bhikkhakosmi idhāgato;
Ayañhi koṭṭhamotiṇṇo, ayaṃ so yaṃ [tvaṃ (ka.)] gavesasīti.
Ucchiṭṭhabhattajātakaṃ dutiyaṃ.
- Bharujātakaṃ (2-7-3)
125.
Isīnamantaraṃ katvā, bharurājāti [kururājāti (ka.)] me sutaṃ;
Ucchinno saha raṭṭhehi [raṭṭhena (sī. pī.)], sarājā vibhavaṅgato.
126.
Tasmā hi chandāgamanaṃ, nappasaṃsanti paṇḍitā;
Aduṭṭhacitto bhāseyya, giraṃ saccupasaṃhitanti.
Bharujātakaṃ [kururātakaṃ (ka.)] tatiyaṃ.
- Puṇṇanadījātakaṃ (2-7-4)
127.
Puṇṇaṃ nadiṃ yena ca peyyamāhu, jātaṃ yavaṃ yena ca guyhamāhu;
Dūraṃ gataṃ yena ca avhayanti, so tyāgato [tyābhato (syā. ka.) paheḷigāthābhāvo manasi kātabbo] handa ca bhuñja brāhmaṇa.
128.
Yato maṃ saratī rājā, vāyasampi pahetave;
Haṃsā koñcā mayūrā ca [haṃsakoñcamayūrānaṃ (ka. aṭṭha. pāṭhantaraṃ)], asatīyeva pāpiyāti.
Puṇṇanadījātakaṃ catutthaṃ.
- Kacchapajātakaṃ (2-7-5)
129.
Avadhī vata attānaṃ, kacchapo byāharaṃ giraṃ [kacchapova pabyāharaṃ (syā.), kacchapo so pabyāharaṃ (ka.)];
Suggahītasmiṃ kaṭṭhasmiṃ, vācāya sakiyāvadhi.
130.
Etampi disvā naravīriyaseṭṭha, vācaṃ pamuñce kusalaṃ nātivelaṃ;
Passasi bahubhāṇena, kacchapaṃ byasanaṃ gatanti.
Kacchapajātakaṃ pañcamaṃ.
- Macchajātakaṃ (2-7-6)
131.
Na māyamaggi tapati, na sūlo sādhutacchito;
Yañca maṃ maññate macchī, aññaṃ so ratiyā gato.
132.
So maṃ dahati rāgaggi, cittaṃ cūpatapeti maṃ;
Jālino muñcathāyirā maṃ, na kāme haññate kvacīti.
Macchajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Seggujātakaṃ (2-7-7)
133.
Sabbo loko attamano ahosi, akovidā gāmadhammassa seggu;
Komāri ko nāma [komārikā nāma (ka.), komāriko nāma (syā. pī.)] tavajja dhammo, yaṃ tvaṃ gahitā pavane parodasi.
134.
Yo dukkhaphuṭṭhāya bhaveyya tāṇaṃ, so me pitā dubbhi vane karoti;
Sā kassa kandāmi vanassa majjhe, yo tāyitā so sahasaṃ karotīti.
Seggujātakaṃ sattamaṃ.
- Kūṭavāṇijajātakaṃ (2-7-8)
135.
Saṭhassa sāṭheyyamidaṃ sucintitaṃ, paccoḍḍitaṃ paṭikūṭassa kūṭaṃ;
Phālañce khādeyyuṃ [adeyyuṃ (sī. pī.)] mūsikā, kasmā kumāraṃ kulalā na [no (sī. syā. pī.)] hareyyuṃ.
我將為您直譯這段巴利語文獻為簡體中文: 120 此鳥漫遊林間, 啄食無心的枯木; 後來遇見了堅實的鐵木, 金翅鳥在那裡折斷了頭顱。 坎達加拉卡本生經第十。 堅固品第六終。 其摘要如下: 堅縛與雁王, 復有毗樓博叉與薩維他卡之魚王; 有鹿與馬與芒果王, 復有雞與金翅鳥為十。 7. 毗羅那茅草品 211. 蘇摩達多本生經 (2-7-1) 121 他勤勉不懈地專注修習, 在毗羅那茅草叢中修行整整一年; 他進入眾人中宣說其領悟, 但修行並不能保護愚者。 122 親愛的兒子蘇摩達多啊, 乞求者將遇到兩種結果: 或是一無所獲,或是得到財富, 這就是乞求的法則。 蘇摩達多本生經第一。 212. 殘食本生經 (2-7-2) 123 上面是一種顏色, 下面又是另一種顏色; 婆羅門女啊,我問你, 下面是什麼,上面又是什麼? 124 尊者啊,我是舞者, 是來到這裡乞食的; 這個進了倉庫的, 就是你所尋找的那個人。 殘食本生經第二。 213. 婆留本生經 (2-7-3) 125 我聽說婆留王, 因為冒犯了仙人; 連同國土一起毀滅, 王與國傢俱歸於盡。 126 因此智者不贊成, 依從慾望行事; 應當以無恨之心, 說真實相應之語。 婆留本生經第三。 [由於文字較長,我將分批繼續翻譯剩餘部分。請告訴我是否需要繼續。]
136.
Kūṭassa hi santi [santīdha (ka.)] kūṭakūṭā, bhavati [bhavanti (ka.)] cāpi nikatino nikatyā;
Dehi puttanaṭṭha phālanaṭṭhassa phālaṃ, mā te puttamahāsi phālanaṭṭhoti.
Kūṭavāṇijajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Garahitajātakaṃ (2-7-9)
137.
Hiraññaṃ me suvaṇṇaṃ me, esā rattiṃ divā kathā;
Dummedhānaṃ manussānaṃ, ariyadhammaṃ apassataṃ.
138.
Dve dve gahapatayo gehe, eko tattha amassuko;
Lambatthano veṇikato, atho aṅkitakaṇṇako;
Kīto dhanena bahunā, so taṃ vitudate jananti.
Garahitajātakaṃ navamaṃ.
- Dhammadhajajātakaṃ (2-7-10)
139.
Sukhaṃ jīvitarūposi, raṭṭhā vivanamāgato;
So ekako rukkhamūle [araññasmiṃ (sī. syā. pī.)], kapaṇo viya jhāyasi.
140.
Sukhaṃ jīvitarūposmi, raṭṭhā vivanamāgato;
So ekako rukkhamūle, kapaṇo viya jhāyāmi;
Sataṃ dhammaṃ anussaraṃti.
Dhammadhajajātakaṃ dasamaṃ.
Bīraṇathambhavaggo sattamo.
Tassuddānaṃ –
Atha bīraṇathambhavaro ca naṭo, bharurājavaruttamapuṇṇanadī;
Bahubhāṇi aggipavane mūsikā, sahalambatthano kapaṇena dasāti.
-
Kāsāvavaggo
-
Kāsāvajātakaṃ (2-8-1)
141.
Anikkasāvo kāsāvaṃ, yo vatthaṃ paridahissati [paridahessati (sī. pī.)];
Apeto damasaccena, na so kāsāvamarahati.
142.
Yo ca vantakasāvassa, sīlesu susamāhito;
Upeto damasaccena, sa ve kāsāvamarahatīti.
Kāsāvajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Cūḷanandiyajātakaṃ (2-8-2)
143.
Idaṃ tadācariyavaco, pārāsariyo yadabravi [porāṇācariyobravi (ka.)];
Māsu tvaṃ akari [akarā (sī. pī.)] pāpaṃ, yaṃ tvaṃ pacchā kataṃ tape.
144.
Yāni karoti puriso, tāni attani passati;
Kalyāṇakārī kalyāṇaṃ, pāpakārī ca pāpakaṃ;
Yādisaṃ vapate bījaṃ, tādisaṃ harate phalanti.
Cūḷanandiyajātakaṃ dutiyaṃ.
- Puṭabhattajātakaṃ (2-8-3)
145.
Name namantassa bhaje bhajantaṃ, kiccānukubbassa kareyya kiccaṃ;
Nānatthakāmassa kareyya atthaṃ, asambhajantampi na sambhajeyya.
146.
Caje cajantaṃ vanathaṃ na kayirā, apetacittena na sambhajeyya;
Dijo dumaṃ khīṇaphalanti ñatvā, aññaṃ samekkheyya mahā hi lokoti.
Puṭabhattajātakaṃ tatiyaṃ.
- Kumbhilajātakaṃ (2-8-4)
147.
Yassete caturo dhammā, vānarinda yathā tava;
Saccaṃ dhammo dhiti cāgo, diṭṭhaṃ so ativattati.
148.
Yassa cete na vijjanti, guṇā paramabhaddakā;
Saccaṃ dhammo dhiti cāgo, diṭṭhaṃ so nātivattatīti.
Kumbhilajātakaṃ catutthaṃ.
- Khantivaṇṇajātakaṃ (2-8-5)
149.
Atthi me puriso deva, sabbakiccesu byāvaṭo [vāvaṭo (ka.)];
Tassa cekoparādhatthi, tattha tvaṃ kinti maññasi.
150.
Amhākampatthi puriso, ediso idha vijjati;
Dullabho aṅgasampanno, khantirasmāka ruccatīti.
Khantivaṇṇajātakaṃ pañcamaṃ.
- Kosiyajātakaṃ (2-8-6)
151.
Kāle nikkhamanā sādhu, nākāle sādhu nikkhamo;
Akālena hi nikkhamma, ekakampi bahujjano;
Na kiñci atthaṃ joteti, dhaṅkasenāva kosiyaṃ.
152.
Dhīro ca vidhividhānaññū, paresaṃ vivarānugū;
Sabbāmitte vasīkatvā, kosiyova sukhī siyāti.
Kosiyajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Gūthapāṇajātakaṃ (2-8-7)
153.
Sūro sūrena saṅgamma, vikkantena pahārinā;
Ehi nāga nivattassu, kiṃ nu bhīto palāyasi;
Passantu aṅgamagadhā, mama tuyhañca vikkamaṃ.
繼續翻譯: 214. 滿河本生經 (2-7-4) 127 他們說這河水已滿,可以飲用, 他們說莊稼已長成,可以收穫, 他們呼喚遠行者歸來, 來吧,婆羅門,請用餐。 128 自從國王想起我, 甚至派烏鴉來尋; 雁鳥、鶴鳥和孔雀, 不在時反而更好。 滿河本生經第四。 215. 龜本生經 (2-7-5) 129 這隻龜確實害死了自己, 因為它開口說話; 當它緊咬著木棒時, 正是因言語而自取滅亡。 130 人中英雄啊,見此教訓, 當說善語且不過量; 你看因多言, 這隻龜遭遇不幸。 龜本生經第五。 216. 魚本生經 (2-7-6) 131 不是火在烤我,也不是削尖的木柱, 而是那條雌魚以為, 我已轉向別的歡愉。 132 愛慾之火燃燒我, 心中煎熬不已; 漁夫們啊請放了我, 愛慾永不能殺害。 魚本生經第六。 217. 謝古本生經 (2-7-7) 133 全世界都很歡喜, 謝古啊,你不懂人情世故; 今天這是什麼少女之法, 你被抓在林中哭泣? 134 本該在苦難時作我庇護的人, 我的父親在林中卻背叛了我; 我向誰在林中哭訴? 本該保護我的人卻行暴力。 謝古本生經第七。 218. 詐商本生經 (2-7-8) 135\ 這是騙子精心策劃的詭計, 對付詐騙的以詐還詐; 如果老鼠能吃犁頭, 為何鷹不能抓走孩子? 136 對付欺詐者自有欺詐計, 對付騙子自有騙子招; 把犁頭還給失犁者, 免得你失去自己的兒子。 詐商本生經第八。 [繼續翻譯後續內容...]
154.
Na taṃ pādā vadhissāmi, na dantehi na soṇḍiyā;
Mīḷhena taṃ vadhissāmi, pūti haññatu pūtināti.
Gūthapāṇajātakaṃ sattamaṃ.
- Kāmanītajātakaṃ (2-8-8)
155.
Tayo giriṃ antaraṃ kāmayāmi, pañcālā kuruyo kekake ca [kurayo kekaye ca (sī.)];
Tatuttariṃ [taduttariṃ (ka.)] brāhmaṇa kāmayāmi, tikiccha maṃ brāhmaṇa kāmanītaṃ.
156.
Kaṇhāhidaṭṭhassa karonti heke, amanussapaviṭṭhassa [amanussavaddhassa (sī. pī.), amanussaviṭṭhassa (syā.)] karonti paṇḍitā;
Na kāmanītassa karoti koci, okkantasukkassa hi kā tikicchāti.
Kāmanītajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Palāyitajātakaṃ (2-8-9)
157.
Gajaggameghehi hayaggamālibhi, rathūmijātehi sarābhivassebhi [sarābhivassabhi (syā. sī. aṭṭha.), sarābhivassibhi (?)];
Tharuggahāvaṭṭa [dhanuggahāvaṭṭa (ka.)] daḷhappahāribhi, parivāritā takkasilā samantato.
158.
[abhidhāvathā ca patathā ca, vividhavinaditā ca dantibhi; vattatajja tumulo ghoso, yathā vijjutā jaladharassa gajjatoti; (sī. pī. ka.)] Abhidhāvatha cūpadhāvatha ca [abhidhāvathā cuppatathā ca (syā.)], vividhā vināditā [vināditattha (ka.)] vadantibhi;
Vattatajja tumulo ghoso yathā, vijjulatā jaladharassa gajjatoti [abhidhāvathā ca patathā ca, vividhavinaditā ca dantibhi; vattatajja tumulo ghoso, yathā vijjutā jaladharassa gajjatoti; (sī. pī. ka.)].
Palāyitajātakaṃ navamaṃ.
- Dutiyapalāyitajātakaṃ (2-8-10)
159.
Dhajamaparimitaṃ anantapāraṃ, duppasahaṃdhaṅkehi sāgaraṃva [sāgaramiva (sī. syā. pī.)];
Girimivaanilena duppasayho [duppasaho (sī. pī. ka.)], duppasaho ahamajjatādisena.
160.
Mā bāliyaṃ vilapi [vippalapi (bahūsu)] na hissa tādisaṃ, viḍayhase [viḷayhase (sī. pī.)] na hi labhase nisedhakaṃ;
Āsajjasi gajamiva ekacārinaṃ, yo taṃ padā naḷamiva pothayissatīti.
Dutiyapalāyitajātakaṃ dasamaṃ.
Kāsāvavaggo aṭṭhamo.
Tassuddānaṃ –
Varavatthavaco dumakhīṇaphalaṃ, caturodhammavaraṃ purisuttama;
Dhaṅkamagadhā ca tayogirināma, gajaggavaro dhajavarena dasāti.
-
Upāhanavaggo
-
Upāhanajātakaṃ (2-9-1)
161.
Yathāpi kītā purisassupāhanā, sukhassa atthāya dukhaṃ udabbahe;
Ghammābhitattā thalasā papīḷitā, tasseva pāde purisassa khādare.
162.
Evameva yo dukkulīno anariyo, tammāka [tamhāka (sī.), tumhāka (syā. pī.)] vijjañca sutañca ādiya;
Tameva so tattha sutena khādati, anariyo vuccati dupāhanūpamoti [pānadūpamoti (sī. pī.)].
Upāhanajātakaṃ paṭhamaṃ.
- Vīṇāguṇajātakaṃ (2-9-2)
163.
Ekacintito yamattho, bālo apariṇāyako;
Na hi khujjena vāmena, bhoti saṅgantumarahasi.
164.
Purisūsabhaṃ maññamānā, ahaṃ khujjamakāmayiṃ;
Soyaṃ saṃkuṭito seti, chinnatanti yathā viṇāti [thuṇāti (sī.)].
Vīṇāguṇajātakaṃ dutiyaṃ.
- Vikaṇṇajātakaṃ (2-9-3)
165.
Kāmaṃ yahiṃ icchasi tena gaccha, viddhosi mammamhi [mamasmi (ka.)] vikaṇṇakena;
Hatosi bhattena suvāditena [savāditena (sī. syā. pī.)], lolo ca macche anubandhamāno.
166.
Evampi lokāmisaṃ opatanto, vihaññatī cittavasānuvattī;
So haññati ñātisakhāna majjhe, macchānugo soriva suṃsumāroti [susumāro (ka.)].
Vikaṇṇajātakaṃ tatiyaṃ.
- Asitābhūjātakaṃ (2-9-4)
繼續翻譯: 154 我不會用腳踩死你, 也不會用牙或鼻子殺你; 我要用糞便殺死你, 讓污穢之物殺死污穢之物。 糞甲蟲本生經第七。 228. 欲愛所引本生經 (2-8-8) 155 我愛慕三山之間的地方: 般遮羅、俱盧與計迦迦; 婆羅門啊,我的慾望更甚, 請醫治我這被欲愛所引之人。 156 有人能治療被黑蛇咬傷的, 智者能治療被非人附體的; 但沒人能治療被欲愛所引的, 對已墮入欲愛者,有何醫治之法? 欲愛所引本生經第八。 229. 逃亡本生經 (2-8-9) 157 最優秀的象軍與馬隊, 戰車轆轆聲與箭雨如注; 弓箭手圍繞發動猛攻, 塔克西拉(現巴基斯坦塔克西拉)被四面包圍。 158 向前衝啊快奔跑, 象群發出各種吼聲; 今日喧囂聲震天, 如雷雲中閃電轟鳴。 逃亡本生經第九。 230. 第二逃亡本生經 (2-8-10) 159 旗幟無量無邊際, 如海洋難以征服, 如山嶽難以動搖, 今日我難以戰勝。 160 別說蠢話了這不可能, 你將被燒燬無人能阻; 你冒犯了獨行象, 它將如踩蘆葦般踩碎你。 第二逃亡本生經第十。 袈裟品第八終。 其摘要如下: 最上衣服之語與果盡之樹, 四法最上與最上人; 烏鴉與摩揭陀及三山之名, 最上象軍與最上旗幟為十。 9. 鞋品 [繼續翻譯後續內容...]
167.
Tvameva dānimakara [makari (syā.), makarā (ka. sī.)], yaṃ kāmo byagamā tayi;
Soyaṃ appaṭisandhiko, kharachinnaṃva renukaṃ [rerukaṃ (sī. pī.)].
168.
Atricchaṃ [atricchā (sī. syā. pī.)] atilobhena, atilobhamadena ca;
Evaṃ hāyati atthamhā, ahaṃva asitābhuyāti.
Asitābhūjātakaṃ catutthaṃ.
- Vacchanakhajātakaṃ (2-9-5)
169.
Sukhā gharā vacchanakha, sahiraññā sabhojanā;
Yattha bhutvā pivitvā ca, sayeyyātha anussuko.
170.
Gharā nānīhamānassa, gharā nābhaṇato musā;
Gharā nādinnadaṇḍassa, paresaṃ anikubbato [anikrubbato (ka.)];
Evaṃ chiddaṃ durabhisambhavaṃ [durabhibhavaṃ (sī. pī.)], ko gharaṃ paṭipajjatīti.
Vacchanakhajātakaṃ pañcamaṃ.
- Bakajātakaṃ (2-9-6)
171.
Bhaddako vatayaṃ pakkhī, dijo kumudasannibho;
Vūpasantehi pakkhehi, mandamandova jhāyati.
172.
Nāssa sīlaṃ vijānātha, anaññāya pasaṃsatha;
Amhe dijo na pāleti, tena pakkhī na phandatīti.
Bakajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Sāketajātakaṃ (2-9-7)
173.
Ko nu kho bhagavā hetu, ekacce idha puggale;
Atīva hadayaṃ nibbāti, cittañcāpi pasīdati.
174.
Pubbeva sannivāsena, paccuppannahitena vā;
Evaṃ taṃ jāyate pemaṃ, uppalaṃva yathodaketi.
Sāketajātakaṃ sattamaṃ.
- Ekapadajātakaṃ (2-9-8)
175.
Iṅgha ekapadaṃ tāta, anekatthapadassitaṃ [padanissitaṃ (sī. pī.)];
Kiñci saṅgāhikaṃ brūsi, yenatthe sādhayemase.
176.
Dakkheyyekapadaṃ tāta, anekatthapadassitaṃ;
Tañca sīlena saññuttaṃ, khantiyā upapāditaṃ;
Alaṃ mitte sukhāpetuṃ, amittānaṃ dukhāya cāti.
Ekapadajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Haritamaṇḍūkajātakaṃ (2-9-9)
177.
Āsīvisampi maṃ [āsīvisaṃ mamaṃ (sī. pī.)] santaṃ, paviṭṭhaṃ kumināmukhaṃ;
Ruccate haritāmātā, yaṃ maṃ khādanti macchakā.
178.
Vilumpateva puriso, yāvassa upakappati;
Yadā caññe vilumpanti, so vilutto vilumpatīti [viluppatīti (?)].
Haritamaṇḍūkajātakaṃ navamaṃ.
- Mahāpiṅgalajātakaṃ (2-9-10)
179.
Sabbo jano hiṃsito piṅgalena, tasmiṃ mate paccayā [paccayaṃ (sī. syā. pī.)] vedayanti;
Piyo nu te āsi akaṇhanetto, kasmā nu tvaṃ rodasi dvārapāla.
180.
Na me piyo āsi akaṇhanetto, bhāyāmi paccāgamanāya tassa;
Ito gato hiṃseyya maccurājaṃ, so hiṃsito āneyya puna idha.
181.
Daḍḍho vāhasahassehi, sitto ghaṭasatehi so;
Parikkhatā ca sā bhūmi, mā bhāyi nāgamissatīti.
Mahāpiṅgalajātakaṃ dasamaṃ.
Upāhanavaggo navamo.
Tassuddānaṃ –
Varupāhana khujja vikaṇṇakako, asitābhuya pañcamavacchanakho;
Dija pemavaruttamaekapadaṃ, kumināmukha piṅgalakena dasāti.
-
Siṅgālavaggo
-
Sabbadāṭhijātakaṃ (2-10-1)
182.
Siṅgālo mānathaddho ca, parivārena atthiko;
Pāpuṇi mahatiṃ bhūmiṃ, rājāsi sabbadāṭhinaṃ.
183.
Evameva manussesu, yo hoti parivāravā;
So hi tattha mahā hoti, siṅgālo viya dāṭhinanti.
Sabbadāṭhijātakaṃ paṭhamaṃ.
- Sunakhajātakaṃ (2-10-2)
184.
Bālo vatāyaṃ sunakho, yo varattaṃ [yo ca yottaṃ (ka.)] na khādati;
Bandhanā ca pamuñceyya, asito ca gharaṃ vaje.
185.
Aṭṭhitaṃ me manasmiṃ me, atho me hadaye kataṃ;
Kālañca paṭikaṅkhāmi, yāva passupatū jano [pasupatujjano (syā. ka.)].
Sunakhajātakaṃ dutiyaṃ.
- Guttilajātakaṃ (2-10-3)
我將繼續翻譯: 231. 鞋本生經 (2-9-1) 161 就像人買來的鞋子, 本為舒適卻帶來痛苦; 在炎熱中被地面磨損, 反而傷害了主人的腳。 162 同樣,出身低賤不高尚者, 雖習得你們的知識與學問; 卻用這些學問來傷害你們, 這種人堪比劣質鞋子。 鞋本生經第一。 232. 琵琶弦本生經 (2-9-2) 163 獨自思慮之事, 愚人無引導者; 你不該與駝背左傾者, 發生任何來往。 164 我以為他是人中豪傑, 卻愛上了一個駝背者; 他蜷縮著躺在那裡, 如同斷了弦的琵琶。 琵琶弦本生經第二。 233. 維幹那本生經 (2-9-3) 165 隨你喜歡往哪裡去, 你已被維幹那箭射中要害; 你被美味的食物所害, 如同貪婪的魚追逐食物。 166 這樣追逐世間慾望, 隨心所欲卻受到傷害; 在親友中間遭受損害, 如同追逐魚的鱷魚。 維幹那本生經第三。 234. 阿西塔布本生經 (2-9-4) [繼續翻譯後續內容...]
186.
Sattatantiṃ sumadhuraṃ, rāmaṇeyyaṃ avācayiṃ;
So maṃ raṅgamhi avheti, saraṇaṃ me hohi kosiya.
187.
Ahaṃ taṃ saraṇaṃ samma [ahaṃ te saraṇaṃ homi (vi. va. 328)], ahamācariyapūjako;
Na taṃ jayissati sisso, sissamācariya jessasīti.
Guttilajātakaṃ tatiyaṃ.
- Vigaticchajātakaṃ (2-10-4)
188.
Yaṃ passati na taṃ icchati, yañca na passati taṃ kiricchati;
Maññāmi ciraṃ carissati, na hi taṃ lacchati yaṃ sa icchati.
189.
Yaṃ labhati na tena tussati, yañca pattheti laddhaṃ hīḷeti;
Icchā hi anantagocarā, vigaticchāna [vīticchānaṃ (sī. pī.)] namo karomaseti.
Vigaticcha [vīticcha (sī. pī.)] jātakaṃ catutthaṃ.
- Mūlapariyāyajātakaṃ (2-10-5)
190.
Kālo ghasati bhūtāni, sabbāneva sahattanā;
Yo ca kālaghaso bhūto, sa bhūtapacaniṃ paci.
191.
Bahūni narasīsāni, lomasāni brahāni ca;
Gīvāsu paṭimukkāni, kocidevettha kaṇṇavāti.
Mūlapariyāyajātakaṃ pañcamaṃ.
- Bālovādajātakaṃ (2-10-6)
192.
Hantvā chetvā [jhatvā (sī. pī.), ghatvā (syā.)] vadhitvā ca, deti dānaṃ asaññato;
Edisaṃ bhattaṃ bhuñjamāno, sa pāpamupalimpati [sa pāpena upalippati (sī. pī.)].
193.
Puttadārampi ce hantvā, deti dānaṃ asaññato;
Bhuñjamānopi sappañño, na pāpamupalimpatīti.
Bālovādajātakaṃ chaṭṭhaṃ.
- Pādañjalījātakaṃ (2-10-7)
194.
Addhā pādañjalī sabbe, paññāya atirocati;
Tathā hi oṭṭhaṃ bhañjati, uttariṃ nūna passati.
195.
Nāyaṃ dhammaṃ adhammaṃ vā, atthānatthañca bujjhati;
Aññatra oṭṭhanibbhogā, nāyaṃ jānāti kiñcananti.
Pādañjalījātakaṃ sattamaṃ.
- Kiṃsukopamajātakaṃ (2-10-8)
196.
Sabbehi kiṃsuko diṭṭho, kiṃnvettha vicikicchatha;
Na hi sabbesu ṭhānesu, sārathī paripucchito.
197.
Evaṃ sabbehi ñāṇehi, yesaṃ dhammā ajānitā;
Te ve dhammesu kaṅkhanti, kiṃsukasmiṃva bhātaroti.
Kiṃsukopamajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
- Sālakajātakaṃ (2-10-9)
198.
Ekaputtako bhavissasi, tvañca no hessasi issaro kule;
Oroha dumasmā sālaka, ehi dāni gharakaṃ vajemase.
199.
Nanu maṃ suhadayoti [nanu maṃ hadayeti (sī. pī.)] maññasi, yañca maṃ hanasi veḷuyaṭṭhiyā;
Pakkambavane ramāmase, gaccha tvaṃ gharakaṃ yathāsukhanti.
Sālakajātakaṃ navamaṃ.
- Kapijātakaṃ (2-10-10)
200.
Ayaṃ isī upasamasaṃyame rato, sa tiṭṭhati [santiṭṭhati (sī. pī.)] sisirabhayena aṭṭito;
Handa ayaṃ pavisatumaṃ agārakaṃ, vinetu sītaṃ darathañca kevalaṃ.
186 我曾教他演奏甜美的,七絃琵琶悅耳動聽; 他在舞臺上召喚我,拜託你做我的護佑。 187 好友啊我會庇護你[我將成為你的護佑],我是尊敬老師的人; 弟子不能勝過你,老師必將勝過弟子。 古提拉本生故事,第三。 244. 離欲本生故事 (2-10-4) 188 他看見的不想要,看不到的卻渴求; 我想他將長久流浪,因得不到他所欲。 189 得到的他不知足,得到所求反輕蔑; 慾望實無邊無際,我禮敬離欲之人。 離欲本生故事,第四。 245. 根本法門本生故事 (2-10-5) 190 時間吞噬眾生類,連同自身盡消亡; 那吞噬時間之物,煮盡一切眾生相。 191 眾多人頭相累積,或大或小皆有毛; 串聯掛在頸項上,誰知此中有何耳? 根本法門本生故事,第五。 246. 愚者教誡本生故事 (2-10-6) 192 殺戮切割行虐待,放逸之人行佈施; 食用這樣的供養,必然染上諸罪惡。 193 即使殺害妻兒后,放逸之人行佈施; 智者雖然享用食,也不會被罪所染。 愚者教誡本生故事,第六。 247. 足敬本生故事 (2-10-7) 194 誠然足敬勝過眾,以智慧而更光耀; 他如此撇動嘴唇,想必看到更高深。 195 此人不解正與邪,不明利益與損害; 除了嘴唇的動作,此人實在一無知。 足敬本生故事,第七。 248. 木棉樹喻本生故事 (2-10-8) 196 木棉樹為眾所見,為何還要起疑慮; 未能遍問御者道,各處情形如何是。 197 如是諸種智慧中,不知法者皆如此; 對於諸法起疑惑,如兄弟對木棉樹。 木棉樹喻本生故事,第八。 249. 沙拉迦本生故事 (2-10-9) 198 你將成為獨生子,你必為我家主人; 沙拉迦快下樹來,現在我們回家去。 199 你以為我心善良,卻用竹杖來打我; 我喜歡這芒果林,你自己回家安好。 沙拉迦本生故事,第九。 250. 猴子本生故事 (2-10-10) 200 這位仙人安詳自制,因寒冷而站不安; 來吧請進我的房舍,驅除寒冷與疲憊。
201.
Nāyaṃ isī upasamasaṃyame rato, kapī ayaṃ dumavarasākhagocaro;
So dūsako rosako cāpi jammo, sacevajemampi [sace + āvaje + imampi] dūseyyagāranti [dūsaye gharanti (sī. syā. pī.)].
Kapijātakaṃ dasamaṃ.
Siṅgālavaggo dasamo.
Tassuddānaṃ –
Atha rājā siṅgālavaro sunakho, tathā kosiya icchati kālaghaso;
Atha dānavaroṭṭhapi sārathinā, punambavanañca sisirakapi dasāti.
Atha vagguddānaṃ –
Daḷhañca vaggaṃ aparena santhavaṃ, kalyāṇavaggāsadiso ca rūhakaṃ;
Nataṃdaḷha bīraṇathambhakaṃ puna, kāsāvupāhana siṅgālakena dasāti.
Dukanipātaṃ niṭṭhitaṃ.
201 這不是喜愛寧靜自製的仙人,而是在高樹枝上游蕩的猴子; 他是個邪惡好生嗔怒的賤種,若我讓他進來必會破壞房舍。 猴子本生故事,第十。 豺狗品,第十。 其摘要如下: 王與豺狼和狗族, 以及俱私耶與時吞; 佈施者與御者語, 芒果林中寒猴十。 品摘要如下: 堅固品與親近品, 賢善品與不似品; 不堅固與吉祥草, 袈裟鞋與豺狗十。 二集終。